Regionaal inkoopplan ten behoeve van de AWBZ Inkoop 2013 in de regio Noordoost-Brabant
Juni 2012
Inhoudsopgave 1
INLEIDING ....................................................................... FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
2 ANALYSE VAN DE REGIO ......................................................................................................................... 2 2.1 Regionaal kwantitatief beeld ...................................................................................................... 2 2.1.1 Algemene gegevens ............................................................................................................................... 2 2.1.2 Verpleging & Verzorging .....................................................................................................................3 2.1.3 Gehandicaptenzorg ................................................................................................................................ 4 2.1.4 Geestelijke Gezondheidszorg.............................................................................................................6 2.1.5 Alle sectoren .............................................................................................................................................6 2.2. Regionaal kwalitatief beeld ......................................................................................................... 7 2.1.6 Wijknetwerken ........................................................................................................................................7 2.1.7 Dementiezorg ...........................................................................................................................................8 2.1.8 Langdurige GGZ .................................................................................................................................... 10 2.1.9 Autisme Spectrum Stoornis ............................................................................................................ 11 2.1.10 jLVG ........................................................................................................................................................... 12 2.1.11 Ouder wordende VG-klant ............................................................................................................... 13 2.1.12 Gehandicaptenzorg intramuraal ................................................................................................... 13 3 INKOOPDOELSTELLINGEN .................................................................................................................. 15 3.1 Scheiden wonen en zorg ............................................................................................................ 15 3.2 Integrale zorg en sturen op output & outcome ................................................................. 15 3.3 Wijknetwerken ............................................................................................................................. 15 3.4 Dementie ......................................................................................................................................... 15 3.5 Verpleging en Verzorging .......................................................................................................... 16 3.5.1 Virtuele oplossingen .......................................................................................................................... 17 3.5.2 Logeervoorziening .............................................................................................................................. 17 3.5.3 Instellingsvreemde/sectorvreemd ZZP ..................................................................................... 17 3.6 Langdurige Geestelijke Gezondheidszorg ........................................................................... 18 3.6.1 Extramurale begeleiding .................................................................................................................. 19 3.6.2 Dagbesteding bij verblijf................................................................................................................... 19 3.7 Autisme Spectrum Stroornis (ASS) ........................................................................................ 19 3.8 Infrastructuur en reguliere thuiszorg .................................................................................. 19 3.8.1 Dagbesteding en/of ontmoetingsvoorzieningen .................................................................... 20 3.8.2 Crisisregeling en onplanbare zorg ............................................................................................... 20 3.8.3 Gespecialiseerde verpleging ........................................................................................................... 20 3.8.4 Ketenzorg voor chronisch zieken ................................................................................................. 20 3.8.5 Reguliere thuiszorg: PV, PV-speciaal, VP en BG-ind.............................................................. 20 3.9 Gehandicaptenzorg ...................................................................................................................... 21 3.9.1 ZZP mix .................................................................................................................................................... 21 3.9.2 Intramurale uitbreiding .................................................................................................................... 21 3.9.3 Verblijf voor jLVG ................................................................................................................................ 22 3.9.4 Crisisregeling GZ .................................................................................................................................. 22 3.9.5 Begeleiding groep ................................................................................................................................ 22 3.9.6 Instellingsvreemde/sectorvreemd ZZP ..................................................................................... 22 3.9.7 Keuzevrijheid ........................................................................................................................................ 22 3.10 Zintuiglijke gehandicaptenzorg .............................................................................................. 22 PRIORITERING ............................................................................................................................................... 23
2
1. Inleiding Net als voorgaande jaren voeren de Zorgkantoren Coöperatie VGZ de AWBZ uit in de regio’s Nijmegen, Noord- en Midden Limburg, Noordoost-Brabant, Midden-Brabant, Midden-Holland, Waardenland en Noord-Holland Noord. Voor een beschrijving van het inkoop- en contracteringsproces 2013 verwijzen wij naar onze inkoopsystematiek op www.vgz-zorgkantoren.nl Opzet regionale inkoopplannen Om onze centrale beleidsdoelstellingen te vertalen naar de situatie in de regio Noordoost-Brabant hebben wij dit regionale inkoopplan opgesteld. Dit beschrijft in essentie wat het zorgkantoor in de regio wil bereiken: Hoe willen we de zorg organiseren? Welke zorg willen we daarvoor inkopen? Waarom? Hoeveel? Deze vragen beantwoorden we vanuit het perspectief continuïteit en duurzaamheid van zorg. Samenhang tussen inkoopdocumenten. De centrale visie op langdurige zorg van het zorgkantoor is beschreven in het visiedocument De klant aan het roer 2013. Deze centrale visie is vervolgens vertaald naar enkele beleidsterreinen die wij van belang achten: 1) Wijknetwerken 2) Dementiezorg 3) Langdurige GGZ en Maatschappelijke- en Vrouwenopvang 4) Autisme Spectrum Stoornis 5) Zorgzwaartebekostiging 2013 Deze centrale visie en beleidsdocumenten zijn voor de regio Noordoost-Brabant uitgewerkt in dit regionale inkoopplan. Tezamen vormen deze documenten het AWBZ inkoopbeleid 2013. U kunt alle documenten terugvinden op onze website: www.vgzzorgkantoren.nl Het AWBZ inkoopbeleid 2013 geeft aan de hand van dit regionale inkoopplan richting aan de door u in te dienen voorstellen. Wij verwachten u met deze gegevens een handreiking te bieden om de offerte toe te spitsen op de regionale zorgvraag.
1 Analyse van de regio 2.1 Regionaal kwantitatief beeld In de onderstaande paragraaf worden de kwantitatieve kenmerken van de verschillende sectoren benoemd. Ook wordt in deze paragraaf kort de fricties benoemd.
1.1.1 Algemene gegevens De zorgkantoorregio Noordoost-Brabant bestaat uit 22 gemeenten. In de onderstaande tabel worden de verschillende gemeenten genoemd. Tabel 1, gemeenten in de zorgkantoorregio Noordoost-Brabant Gemeente
aantal inwoners
1
BOEKEL
2
BOXMEER
28.570
3
BOXTEL
30.275
4
GRAVE
13.025
5
HAAREN
13.640
6
S-HERTOGENBOSCH
7
MILL EN SINT HUBERT
11.000
8
OSS
84.180
9
SCHIJNDEL
23.040
10
SINT-MICHIELSGESTEL
28.110
11
SINT-OEDENRODE
17.815
12
UDEN
40.715
13
VEGHEL
37.480
14
VUGHT
25.655
15
MAASDONK
11.255
16
CUIJK
24.575
17
LANDERD
14.940
18
SINT ANTHONIS
11.795
19
BERNHEZE
29.670
20
BLADEL
19.385
21
MAASDRIEL
23.970
22
ZALTBOMMEL
26.635
Totaal
9.865
140.785
666.380
In totaal zijn er in de regio Noordoost-Brabant 53 aanbieders gecontracteerd in 2012. Binnen de Verpleging en Verzorging zijn 23 aanbieders gecontracteerd, uiteenlopend van kleine aanbieders op de extramurale markt tot grote aanbieders die zowel verblijf als thuiszorg verlenen. Voor de gehandicaptenzorg zijn 22 aanbieders gecontracteerd en voor de GGZ betreft het 8 aanbieders waarvan 3 in de Maatschappelijke Opvang actief zijn.
2
1.1.2 Verpleging & Verzorging Figuur 1, procentuele ontwikkeling 75-plussers t.o.v. 2012 Procentuele ontwikkeling 75-plussers 60% 50%
% 75-plussers 2013 tov 2012
30%
% 75-plussers 2014 tov 2012 20%
% 75-plussers 2015 tov 2012 % 75-plussers 2016 tov 2012
10%
% 75-plussers 2017 tov 2012
Za lt b No om or m do el os tB ra ba nt Ne de rla nd
l
Vu gh t
Ve gh e
Ud en
O ss Sc hi jn de Si l nt A Si n t nt ho -M ni s ich ie ls ge Si st nt el -O ed en ro de
Ha ar en er to ge nb os ch La nd er d M aa sd on k M aa M sd ill en rie l Si nt H ub er t
jk
G ra ve
'sH
-20%
Cu i
Bo xt el
Gemeenten
Voor het bepalen van de verwachte groei in 2013 (en verder) wordt gekeken naar de demografische gegevens van de gemeenten in zorgkantoorregio Noordoost-Brabant. Deze gegevens laten voor alle gemeenten in de regio, met uitzondering van Maasdriel, Boxmeer en Sint Anthonis, een (sterke) vergrijzing zien. Daarnaast is het de verwachting dat het aantal dementerenden in alle gemeenten in de regio Noordoost-Brabant zal groeien. Zie hiervoor figuur 2. Figuur 2, procentuele groei dementie per gemeenten in Noordoost-Brabant Procentuele groei dementie per gemeente in Noordoost Brabant 300%
200%
2010 2020
150%
2030 2040
100% 50%
U de n V eg he l V Za ug ltb ht om m el
aa sd in on k tH ub er t O s S ch s S ijn i nt S d in t- M An el t h ich on i i S elsg s in t- O es ed te l en ro de
ill
en
S
M
Li th
er nh ez e B oe ke B ox l m ee r B ox te l C ui jk G ra ve sH er Ha a to ge ren nb os c La h nd er d
0%
B
% groei dementie
250%
M
-10%
Bo ek el Bo xm ee r
0% Be rn he ze
Procenten
40%
3
Op dit moment zijn er in de regio (zeer korte) wachtlijsten voor intramurale zorg, maar de verwachting is, als er niets veranderd, dat gezien de demografische ontwikkelingen de wachtlijsten flink zullen toenemen. In diverse gemeenten in de regio zullen, als niets veranderd en de huidige zorg wordt gecontinueerd, de wachtlijsten zelfs bovengemiddeld toenemen. De grootste, maar nog steeds beperkte wachtlijst treffen we op dit moment aan in de gemeente ’s-Hertogenbosch.
1.1.3 Gehandicaptenzorg Binnen de GZ onderscheiden we vier hoofdstromen; de VG, de jLVG, de LG en de ZG. Doordat verschillende veranderingen elkaar in evenwicht houden zal bij ongewijzigd overheidsbeleid de totale prevalentie onder de VG de komende jaren niet veranderen. Wel zal de prevalentie binnen bepaalde leeftijdscategorieën veranderen. Onderstaand figuur geeft de landelijke indicatie tendens en vraagontwikkeling per leeftijdscategorie aan. Vraagontwikkeling intramuraal op basis van demografie/prevalentie
TNO Trendanalyse VG, 2011
Uit het onderzoek van TNO blijkt dat het aantal mensen met een intramurale indicatie in de hogere leeftijdscategorieën toeneemt. De groep volwassenen neemt af, maar de groep ouderen en 65 plussers neemt toe. De intramurale zorg VG stijgt licht met 1,5%, LVG daalt met 4% en SGLV blijft stabiel.
4
Vraagontwikkeling extramuraal en logeren op basis van demografie/prevalentie
TNO Trendanalyse VG, 2011
De totale indicatiestelling voor extramurale zorg en logeren neemt af, vooral onder de groep volwassenen en kinderen. De verwachting is wel dat onder de ouderen en 65 plussers de vraag naar extramurale zorg met 14% toe zal nemen tussen 2010 en 2020. Voor de doelgroepen LG en ZG zijn geen tendensberekeningen gemaakt zoals voor de VG. Wel heeft TNO het rapport Behoefteonderzoek voorzieningen voor mensen met een lichamelijke beperking opgesteld in 2010. Daarin staat dat, als gevolg van de veranderingen in de demografie, het aantal mensen met een matige of ernstige lichamelijke beperking jonger dan 65 jaar licht afneemt. De doelgroep 65+ groeit echter, waardoor geconcludeerd wordt dat er geen aanleiding is om te veronderstellen dat de totale vraag zal toe- dan wel afnemen. De prevalentie van mensen met een Autisme Spectrum Stoornis neemt als gevolg van verbeterde diagnostiek toe. Hoewel ASS een GGZ aandoening is, constateren we een grote groep van klanten met VG in combinatie met een ASS. Regionale tendens Binnen de regio Noordoost-Brabant stijgt duidelijk de vraag naar ZZP VG3. Deze klanten vormen het grootste deel van de wachtlijst. Dit kan erop te duiden dat er een gebrek is aan voldoende passende zorg voor deze klanten. Het kan echter ook zijn dat klanten kiezen om te wachten op een voor hen specifieke zorglocatie. Daarnaast zien we in de afname van zorg dat er tussen 2009 en 2011 in de regio Noordoost-Brabant minder behoefte is aan ZZP pakketten inclusief dagbesteding voor de lagere ZZP’s (1 en 2). Voor de pakketten 2 en 3 zien we een stijging in de ZZP’s exclusief dagbesteding. Dit laat het beeld zien dat er in de lage ZZP’s een flinke extramuraliseringsslag gemaakt wordt. En voor de intramuraal resterende klanten in de lage ZZP’s, de dagbesteding steeds meer plaats maakt voor regulier- dan wel aangepast werk of scholing.
5
1.1.4 Geestelijke Gezondheidszorg In de GGZ-sector hebben we in de regio nauwelijks wachtlijsten (actief wachtenden). Het aantal GGZ klanten in de regio is de afgelopen jaren gelijk gebleven. Er heeft echter de afgelopen jaren wel een verschuiving plaatsgevonden van wonen met behandeling (GGZB) naar begeleid wonen (GGZ-C). Deze verschuiving wordt voornamelijk ingegeven door een afname in indicaties GGZ-B en een toename in indicaties GGZ-C. Een rapport van TNO en Trimbos (Toekomstverkenning intramurale GGZ, 2009) bespreekt het volgende: ‘Nederland beschikt internationaal gezien over een grote intramurale GGZ-capaciteit (Priebe e.a., 2005). De intramurale capaciteit is tussen 1993 en 2007 met ruim 16 % afgenomen (maar stijgt na 2004 weer licht). De capaciteit voor beschermd wonen is tussen 1993 en 2007 juist zeer sterk toegenomen (bijna verdriedubbeld). De groei van het beschermd wonen is na 2004 nog verder versneld. Per saldo is, anders dan in vrijwel alle ons omringende landen, de totale intramurale en semimurale GGZ-capaciteit tot 2004 min of meer gelijk gebleven en daarna gegroeid. Cliënten die kortdurend worden opgenomen vormen de grootste en tevens een groeiende groep intramurale GGZ-gebruikers, maar het grootste deel van de intramurale capaciteit wordt bezet door langverblijvers. Tellen we de bewoners van het beschermd wonen mee, dan groeit ook de totale groep van deze langverblijvers in de GGZ. Zetten we de enigszins gefragmenteerde onderzoeksgegevens op een rij over de achtergronden, woonwensen en de zorgbehoeften van (potentiële) intramurale GGZgebruikers, dan laten deze zien dat het veelal gaat om mensen die woonachtig zijn in stedelijke gebieden, alleenwonenden, alleenstaande ouders, werklozen en arbeidsongeschikten met veelal psychotische klachten (van 't Land e.a., 2008). De gegevens laten ook zien dat het overgrote deel het liefst zo zelfstandig mogelijk woont, al dan niet samen met anderen. De behoefte aan zorg staat voor een belangrijk deel los van deze woonwensen. LZA-cliënten en in het bijzonder de cliënten van intramurale GGZvoorzieningen hebben vooral behoefte aan (hulp bij) sociale contacten, relaties, een zinvolle dagbesteding, zingeving en het psychisch welzijn. De intramurale GGZ, zo laat een reeks van onderzoeken in de afgelopen jaren zien, heeft cliënten op deze terreinen te weinig te bieden.’ Aangezien in de regio nauwelijks sprake is van wachtlijsten, intramurale klanten het liefst zo zelfstandig mogelijk wonen en de zorgkosten met de vergrijzing onder grote druk komen te staan, is het van groot belang dat er wordt gewerkt aan ambulantisering van bedden. Om draaideur-problematiek te voorkomen is het noodzakelijk om voldoende signalering en sociale steun in de wijk te organiseren. 1.1.5 Alle sectoren Zeer belangrijk is om in dit verband te vermelden dat de AWBZ budgetten niet evenredig zullen toenemen met de toenemende vraag. Deze toenemende vraag is voornamelijk aanwezig in de sector verpleging en verzorging. Dit vraagt daarom om nieuwe oplossingen.
6
De doelstelling vanuit het zorgkantoor voor de GZ, GGZ en V&V is om klanten zo lang mogelijk uit de (AWBZ) zorg te houden/halen en oplossingen te zoeken in de nabije omgeving van de klant. Voor nieuwe klanten die beschikken over een lage ZZP wil het zorgkantoor bij voorkeur de wooncomponent scheiden van de zorgcomponent. Zie hiervoor verder het AWBZ inkoopbeleid 2013 “De klant aan het Roer” en de verschillende beleidsdocumenten (o.a. wijknetwerken). Bij het vormgeven van deze nieuwe oplossingen is het onder andere van groot belang om te kijken naar de inzet van mantelzorgers en vrijwilligers. In verschillende gemeenten in de regio blijkt echter dat mantelzorgers nog ondergemiddeld worden ingezet. Dit geldt voor de gemeenten Landerd, Mill en St. Hubert, ’s-Hertogenbosch, StMichielsgestel en Vught (GGD Hart van Brabant, gezondheidsmonitor ouderen, 2009). In de gemeenten Bernheze, Boxmeer, Oss, St-Oedenrode, Boxtel, Schijndel, ’sHertogenbosch en Vught wordt daarnaast nog relatief weinig gebruikt gemaakt van vrijwilligers (GGD Hart van Brabant, gezondheidsmonitor ouderen, 2009). Tot slot blijkt dat relatief veel mensen in diverse gemeenten in de regio kampen met eenzaamheidsproblemen. Door deze eenzaamheidsproblemen wordt vaak teruggegrepen naar extramurale/intramurale zorgoplossingen. Belangrijk is echter om het probleem bij de bron aan te pakken. In de gemeenten: Boxmeer, Cuijk, Grave, Maasdonk, Oss, St-Anthonis, Veghel, Boxtel, Haaren, Heusden, Schijndel, ’sHertogenbosch, St-Michielsgestel en Vught zijn relatief veel mensen met eenzaamheidsproblemen (GGD Hart van Brabant, gezondheidsmonitor ouderen, 2009). Naast dit alles is het goed te vermelden dat 1 op de 10 burgers in de gemeenten Oss en ’s-Hertogenbosch een niet-westerse achtergrond heeft (CBS, 2011). Aangezien deze doelgroep verminderd gebruik maakt van professionele zorg, bestaat bij deze groep een grotere kans op overbelasting van de sociale omgeving. Het is daarom van belang dat men in deze gemeenten vanuit de (specialistische) langdurige zorg een goede aansluiting zoekt bij deze doelgroep. Vanuit de V&V en GZ bestaan hiervoor inmiddels enkele initiatieven. Vanuit de GGZ zijn geen initiatieven bekend voor deze doelgroep.
2.2. Regionaal kwalitatief beeld Dit onderdeel beschrijft de stand van zaken in de ontwikkeling van onze centrale beleidsdoelstellingen voor de regio en gemeenten in de regio. Voor onze centrale beleidsdoelstellingen wordt verwezen naar de betreffende beleidsdocumenten.
1.1.6 Wijknetwerken In de zorgkantoorregio Noordoost-Brabant zijn nog geen wijknetwerken conform het beleidsdocument wijknetwerken 2013 gerealiseerd. 1.1.6.1 Subregio ’s-Hertogenbosch e.o. (incl. de Bommelerwaard) De samenwerking tussen het sociale domein (welzijn) en de alledaagse zorg (thuiszorg en eerstelijnszorg) komt in sommige wijken in de gemeenten ’s-Hertogenbosch en Boxtel, als gevolg van het regionale project ketenzorg dementie, op gang. Vanuit de AWBZ en Cure is het overleg opgestart met de gemeente ’s-Hertogenbosch over wijknetwerken en dan specifiek over het wijkteam. Deze gemeente wil de verdere stappen ten aanzien van de “kanteling” combineren met het wijkteam.
7
Er zijn inmiddels twee pilotwijken (praktijkwijken) geselecteerd waarin het wijkteam vorm gegeven moet gaan worden. Voor 2013 is de doelstelling om samen met de gemeente ’s-Hertogenbosch twee wijkteams in de gemeente te realiseren. De intentie is om samen met de gemeente (resultaat)afspraken te maken met de wijkteams. 1.1.6.2 Subregio’s Oss-Uden-Veghel en Land van Cuijk In alle gemeenten wordt met wisselende intensiteit samengewerkt tussen de welzijnszorginstellingen, de thuiszorg en de eerstelijnszorg. In de gemeente Oss is in samenwerking met de Cure, de gemeente, huisartsen en verschillende zorg- en welzijnsinstellingen een project gestart waarbij een eerste aanzet tot een wijkteam en een wijknetwerk wordt gegeven. Dit zogenaamde GOAL-project omvat vijf wijkteams georganiseerd rondom vijfhuisartsenpraktijken/wijken. Het doel is om in 2013 in de gemeente Oss deze vijf wijkteams uit te bouwen tot volledige wijknetwerken onder ander door deze te koppelen aan de bestaande wijksteunpunten en het zorgplein van de gemeente. In de gemeente Veghel en Uden is in samenwerking met de Cure het overleg opgepakt om een aanzet te geven tot de ontwikkeling van wijknetwerken. Het overleg is nog in een oriënterend stadium. Het doel voor 2013 dient nog in samenspraak bepaald te worden.
1.1.7 Dementiezorg De activiteiten in deze regio voor deze doelgroep vinden plaats in drie verschillende subregio’s. 1.1.7.1 Subregio ’s-Hertogenbosch e.o. (incl. de Bommelerwaard) In deze subregio zijn per 1 oktober 2011 twee pilots (in Den Bosch West/Engelen en Boxtel/Liempde) van start gegaan waarbij de begeleiding en behandeling rondom mensen met dementie op een gestructureerde manier gestalte wordt gegeven. De doelstelling is dat de dementerenden op een zo lang en zo prettig mogelijke manier thuis kunnen blijven wonen. Met de opzet van de ketenzorg dementie is in de pilotgebieden een samenwerkingsverband van zorg- en welzijnsprofessionals gecreëerd gericht op het ondersteunen en begeleiden van de persoon met dementie en zijn/haar mantelzorger. Voor deze pilots zijn twee zorgpaden vastgelegd (zorgpad 1 en zorgpad 2). Vroegsignalering, diagnostiek, behandeling en begeleiding maken onderdeel uit van deze zorgpaden. Vanaf de diagnose krijgt de dementerende en zijn/haar mantelzorger een casemanager toegewezen. Deze casemanager stelt samen met de dementerende en/of de mantelzorger een zorgplan op, coördineert de ondersteuning in de thuissituatie en fungeert als eerste aanspreekpunt voor de dementerende en de mantelzorger. De dementerenden en zijn/haar mantelzorger wordt in de pilotgebieden in beginsel opgevangen vanuit de wijknetwerk-gedachte. De huisarts wordt zo lang mogelijk betrokken bij de dementerende, pas als de problematiek toeneemt en/of de mantelzorger overbelast dreigt te raken, komt de
8
dementerende onder medische verantwoordelijkheid van de klinisch geriater van het Centrum voor Geheugenproblematiek. Ook in deze fase is er in de pilots een casemanager beschikbaar voor de dementerende en zijn/haar mantelzorger. In de pilots is veel aandacht voor het bevorderen van de kwaliteit van leven en het behouden van zelfregie. Daarnaast zijn de welzijnsorganisaties actief betrokken. Professionals vanuit de zorg, inclusief de casemanagers, hebben de opdracht om actief laagdrempelige voorzieningen in te zetten. Alleen op deze wijze kunnen onder andere ziekenhuisbezoeken, crisisopnamen en de inzet van AWBZ zorg worden beperkt. Voor 2013 is de doelstelling om de pilots uit te breiden en casemanagement breder, vanuit de keten, in de regio beschikbaar te stellen. Het casemanagement in de subregio ’s-Hertogenbosch e.o. zal in nauwe relatie met het Centrum voor Geheugenproblematiek (CvG) worden georganiseerd. In 2013 zal bekeken worden wat een toekomstbestendig organisatiemodel is. 1.1.7.2 Subregio Land van Cuijk In de regio is een goed functionerende keten voor Dementiezorg aanwezig. De keten omvat goed geïmplementeerde afspraken over vroegsignalering, vroegdiagnostiek, verwijsbeleid, registratie, de regionale netwerkstructuur, het aanbod voor extramurale zorg voor mensen met dementie en de ondersteuning van de mantelzorger. Casemanagement is in alle gemeenten in voldoende mate beschikbaar en wordt door zowel klanten en hun mantelzorgers als door professionals (inclusief de huisartsen) hoog gewaardeerd. Tot de taken van de casemanager horen zorgdiagnostiek, coördinatie en afstemming van zorg en dienstverlening, de evaluatie en het actualiseren van zorg en behandeling en het bieden van praktische en emotionele ondersteuning. Er is een goed aanbod aan ondersteuningsmogelijkheden voor mantelzorgers aanwezig. Dit bestaat onder andere uit een sociale kaart (digitaal is in ontwikkeling), dementieconsulenten foldermateriaal, publieksvoorlichting door informatiebijeenkomsten en een loketfunctie in samenwerking met de Wmo. Daarnaast is er de mogelijkheid voor lotgenotencontact via de Alzheimercafé’s en worden er cursussen omgaan met dementie verzorgd. Er zijn verschillende dagopvang- en dagactiviteitencentra in de regio aanwezig. Voor 2013 is de doelstelling om de kwaliteit van de bestaande keten te bestendigen en om het effect van de keten op het voorkomen van intramurale opnamen inzichtelijk te maken. Daarnaast is voor 2013 de doelstelling om te komen tot een vorm van structurele financiering. 1.1.7.3 Subregio Oss-Uden-Veghel Er is een keten Dementie aanwezig waarbij op een goede wijze protocollaire afspraken tussen de zorgaanbieders zijn vastgelegd. Er zijn veel ondersteuningsmogelijkheden voor mantelzorgers aanwezig. Casemanagement is beschikbaar maar nog onvoldoende eenduidig ingevuld. De invulling van de ketenafspraken verdient daarnaast extra aandacht. Er is voorzien in voldoende bestuurlijk draagvlak, onder andere via Samen in Zorg, om te komen tot een verdere ontwikkelen en intensivering van de keten Dementie. Het doel voor 2013 is het casemanagement in de hele regio te ontwikkelen tot een eenduidig ingevulde en herkenbaar functionerende schakel in de keten. Ook is het doel
9
in 2013 om de bestaande ketenafspraken waar nodig aan te scherpen en te verankeren in de bestaande uitvoeringspraktijk. Het betreft hierbij afspraken over vroegsignalering, vroegdiagnostiek en een goed verwijsbeleid over de regionale netwerkstructuur, het aanbod voor extramurale zorg voor mensen met dementie en de ondersteuning van de mantelzorger. Bij de uitwerking van deze afspraken is ook de regionale afdeling van Alzheimer Nederland intensief betrokken.
1.1.8 Langdurige GGZ Voor de langdurige zorg GGZ komen de volgende onderdelen aan de orde: ambulantisering, aansluiting FACT-teams op wijknetwerken en E-health. 1.1.8.1 Extramurale zorg Ambulantiseren van zorg en deze organiseren rondom de klant is het centrale thema binnen zowel de kortdurende als de langdurende GGZ. Vanuit de GGZ in de regio Noordoost-Brabant zijn er verschillende initiatieven die dit ondersteunen. Men kan denken aan verdergaande ambulantisering van zorg en behandeling, de hiermee gepaard gaande afbouw klinische capaciteit en het hieraan gekoppelde scheiden van wonen en zorg. Ten aanzien van de GGZ kunnen wij stellen dat er in en rondom ‘s-Hertogenbosch, Oss en Rosmalen relatief veel klinische capaciteit aanwezig is. Dit wordt beïnvloed door de aanwezigheid van de 2 integrale GGZ aanbieders met een (boven)regionale functie. Beide zorgaanbieders hebben het organiseren van zorg dichtbij de klant in toenemende mate onderdeel van beleid gemaakt. Dit is een goede ontwikkeling. Dit uit zich met name in het afbouwen van klinische capaciteit teneinde de ambulantisering (waaronder ook Basis GGZ) verder in te vullen. Het uitgangspunt in de regio is dat uitbreidingen van klinische capaciteit en/of woonvoorzieningen niet (meer) gehonoreerd worden. Eventuele initiatieven dienen vanuit de bestaande capaciteit te worden opgevangen (substitutie). Daarbij zal met name de aandacht uitgaan naar initiatieven die scheiden van wonen en zorg stimuleren en waarbij ambulante zorgverlening centraal staat. Tevens dient in deze rekening te worden gehouden met specifieke doelgroepen, zoals verslavingszorg. In de regio Noordoost-Brabant wordt gesproken over de plaatsing van een 2e Hostel voorziening voor verslaafden met psychiatrische problematiek. Dit zijn overwegend niet de lagere ZZP’s. Aangezien verslaving vaak een uitsluitingscriterium is voor BW vormen, verblijft deze doelgroep vaak op een verkeerde plek. Dit is een reden om voor deze groep klanten een woonvorm te creëren. Echter, dit moet wel passen in het totale kader van beddenafbouw. Dit betekent dan ook dat gesubstitueerd dient te worden (in de regio). 1.1.8.2 Aansluiting FACT-teams op wijknetwerken De zorgkantoren Coöperatie VGZ willen zorg zo dicht mogelijk rondom de klant organiseren door het opzetten van wijknetwerken1. In de GGZ is (Functie) Assertive Community Treatment (FACT) een beproefde methodiek om GGZ zorg als onderdeel van een wijknetwerk in te vullen. Door middel van de FACT wordt aan deze groep mensen zorg in eigen omgeving verleend. Hierdoor Zie voor een gedetailleerde beschrijving van wijknetwerken onze beleidsvisie wijknetwerken op www.vgz-zorgkantoren.nl 1
10
kunnen ernstig ontregelde Psychiatrische patiënten (zelfstandig) blijven wonen in de wijk. Binnen FACT wordt intensief samengewerkt tussen behandelaars, dagbesteding, inloop, verslavingszorg, gemeenten, thuiszorg, UWV, welzijnsorganisaties en politie. In de regio (rondom) ‘s-Hertogenbosch en Oss zijn nu reeds verschillende FACT-teams gestart. In Oss zijn deze al langer actief, in ‘s-Hertogenbosch zijn deze in het voorjaar van 2012 opgestart. Wat nog verder uitgewerkt moet gaan worden door zowel zorgaanbieders als zorgkantoren/zorgverzekeraars is het verder uitrollen (zowel kwantitatief als kwalitatief) van FACT-teams, maar ook de aansluiting hiervan op de (beoogde) wijknetwerken. Dit laatste kan vanzelfsprekend alleen in die regio’s waar wijknetwerken reeds actief zijn of in 2013 gaan worden. Dit is dan in de regio’s Oss en ‘sHertogenbosch. 1.1.8.3 E-health of zelfmanagement Ons bereiken met enige regelmaat vragen over de inzet van e-health omtrent het product begeleiding en de (on)mogelijkheden die wij zien hierbij. In het verlengde van het centrale GGZ beleid willen wij in de regio Noordoost-Brabant stimuleren dat er projecten geïnitieerd worden die hetzij substitutie van zorg beogen en/of waarbij de klant maximaal in staat gesteld wordt om zo lang mogelijk de regie over zijn/haar eigen leven te kunnen houden en zo lang mogelijk in zijn of haar eigen vertrouwde omgeving kan blijven wonen. Dit geldt zowel voor de GGZ, GZ als V&V. Wij constateren dat de mogelijkheden van e-health en domotica nog onvoldoende benut worden. Deze dienen daarom verder gestimuleerd en uitgewerkt te worden. Zie hiervoor ook het document GGZ beleid 2013.
1.1.9 Autisme Spectrum Stoornis De vereniging voor mensen met een ASS (NVA) meet periodiek grootschalig de beleving van mensen met een ASS ten aanzien van tevredenheid met zorg, klantfricties en verbeterpotentieel. Dit onderzoek is voor het laatst in 2008 uitgevoerd en vormt een representatieve afspiegeling van klanten met een ASS. Uit dit onderzoek zijn de belangrijkste klantbelevingsvraagstukken en klantfricties gehaald die ten grondslag liggen aan de zorgvraag van de klant: Knelpunten in de huidige zorg Op basis van het centrale beleid en de onderzoeken daaruit constateren wij de volgende fricties bij de zorg aan mensen met een ASS: 1. Er dient meer aandacht te zijn voor diagnostiek, zowel vroegdiagnostiek als de doorloopsnelheid van diagnostiek hebben nog veel verbeterpotentieel. Professionalisering hiervan leidt tot veel gezondheidswinst. 2. Er zijn veel klantfricties, onder andere op de geboden kwaliteit van zorg als ook de deskundigheid van personeel en het aantal wisselingen van begeleiders. 3. Het huidig aanbod van zorg sluit niet altijd aan op de transities in levensfasen. 4. Er is geen samenhangend aanbod rondom de zorg voor ASS. Samenwerking in de keten is voor deze doelgroep zeer belangrijk. 5. Er is geen multidisciplinaire actualisering van de hulp- en zorgbehoefte.
11
6. Ten aanzien van woonwensen signaleren we een toename in de wens tot intramurale voorzieningen. De wens om in een woonvorm te gaan wonen is een factor 5 groter dan de huidige capaciteit. 27% van de klanten wenst zelfstandig te wonen met begeleiding. Extramurale doelstellingen 2013 1. De Zorgkantoren Coöperatie VGZ zijn van mening dat juist door de organisatie van zorg dicht bij de (thuissituatie van de) klant volgens de principes van levensloopbegeleiding moet worden gerealiseerd, zodat de klant zo goed en lang mogelijk zelfstandig kan blijven wonen of zelfstandig kan functioneren. Op basis van deze beleidsuitgangspunten zijn er voor de regio Noordoost-Brabant de volgende speerpunten voor zorg aan mensen met een ASS gedefinieerd: 1. Wij willen vraag en aanbod in de regio inzichtelijk maken. 2. Wij willen ketensamenwerking rondom autisme versterken met als doel te komen tot regionale netwerkstructuren met sluitende zorgketens. 3. Wij wensen mensen met ASS zo lang mogelijk in de eigen omgeving te houden 4. Wij willen de selectieve inkoop versterken door het hanteren van specifieke inkoopcriteria voor ASS. 5. Wij willen initiatieven inkopen die de vroegsignalering en vroegdiagnostiek versterken. 6. Wij willen de samenwerking met gemeenten ten aanzien van de zorg aan mensen met een ASS te versterken. Om deze doelstellingen te kunnen realiseren, verwachten wij dat, indien u offreert voor de doelgroep ASS, uw initiatieven voldoen aan de voorwaarden zoals vermeld in het centrale beleidsdocument Doelgroep Autisme. In de regio Noordoost-Brabant kennen we verschillende voorzieningen voor mensen met een ASS. Zo zijn er onder andere 2 WWA voorzieningen van de GGZ, voorzieningen voor jeugdigen met gecombineerde jeugdzorg en GGZ (o.a. ASS) problematiek en voorzieningen voor verstandelijk gehandicapten met bijkomende ASS problematiek (van licht tot zwaar). Uit gesprekken met MEE komt naar voren dat er in Noordoost-Brabant mogelijk te weinig intramurale plaatsen zouden zijn voor mensen met ASS en een normale intelligentie. Uitbreidingsverzoeken van intramuraal en extramuraal aanbod voor mensen met ASS (zowel met als zonder verstandelijke beperking) moet voldoen aan een aantal inkoopcriteria. Deze criteria zijn uitgebreid beschreven in een aparte beleidsdocument ASS.
1.1.10 jLVG In 2011 en 2012 is er door De La Salle in samenwerking met een aantal VG aanbieders, een dakpanconstructie ontwikkeld ten behoeve van een warme overdracht tussen behandelinstituut en vervolgaanbieders. In 2013 willen we dit verder inbedden. Aanbieders die een aanbod doen voor jLVG zorg moeten daarom in hun offerte aantonen
12
dat een warme overdracht geborgd is. Anders dan in 2011 en 2012 zijn hiervoor geen aparte middelen (zgn. Rouvoet-middelen) beschikbaar en dient de aanpak dus geborgd te zijn in de reguliere zorgprocessen. Daarnaast is er op dit moment weinig aanbod voor zelfstandig (begeleid) wonen voor uitbehandelde jLVG-ers. De doelstelling voor 2013 is om dit te vergroten. In Q2 2012 wordt er samen met (ex-) klanten omschreven welke aspecten zij in (vervolg)zorg belangrijk vinden. De uitkomsten hiervan zullen in Q3 met de zorgaanbieders gedeeld worden. Een offerte op begeleiding en wonen voor jLVG-ers zal aan deze, nog te benoemen, criteria getoetst worden. Hierover zullen aanbieder en inkoper met elkaar in de inkoop het gesprek aangaan. Een ander probleem dat in de regio Noordoost-Brabant geconstateerd wordt zijn de vele contra-indicaties die aanbieders hanteren voor plaatsing van een jLVG-er. Om die reden wordt er nog met teveel jongeren té lang gezocht naar een geschikte plaats, met als risico dat de jongere nog voordat er een geschikte plek is gevonden uit beeld van de professionals verdwijnt of dat door gebrek aan juiste begeleiding, de problemen van de jongere verergeren. Aanbieders van bestaand aanbod voor deze doelgroep worden opgeroepen de contraindicaties te bezien. Contra-indicaties zoals probleemgedrag (lees: agressie, schuldenproblematiek en middelengebruik (softdrugs)) zijn voor aanbieders van LVG pakketten 4 en 5, niet toegestaan. Trainingsaanbod, voor klanten waarvoor toekomstperspectief tot (begeleid) zelfstandig wonen is, zijn waardevol en kunnen, indien aantoonbaar behoefte is, uitgebreid worden.
1.1.11 Ouder wordende VG-klant Mensen met een verstandelijke handicap worden als gevolg van verbeterde zorg en begeleiding, steeds ouder. Daardoor neemt ook de kans op (ernstige) bijkomende aandoeningen, zoals zintuiglijke, auditieve en motorische beperkingen, toe. Aandacht voor de woonsituatie en de benodigde aanpassingen voor deze klantgroep is dan ook essentieel. Daarnaast is er extra aandacht van de zorgverleners noodzakelijk. Soms is er samenwerking met zorgaanbieders in de sectoren V&V en GGZ nodig om de ouder wordende klanten met een verstandelijke beperking van goede zorg te voorzien, bijvoorbeeld door gecombineerde huisvesting of uitwisseling van personeel.
1.1.12 Gehandicaptenzorg intramuraal In de zorg voor mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking zien we dat de vraag naar woonplekken steeds meer maatwerkvragen betreft. Dit komt onder andere door een stijging van het aantal klanten met zorgvragen op meerdere grondslagen. Hiervoor is het bieden van een passende oplossing voor deze groep complex. Bestaande plaatsen voldoen vaak niet aan de eisen van de zorgvragers waardoor hier leegstand ontstaat terwijl er uitbreiding ambulant (onder steeds krapper wordende budgetten) nodig is. Dat brengt in toenemende mate de discussie op het ‘versneld’ omzetten van bestaande capaciteit naar nieuwe woonvormen, om te voorkomen dat een aanbieder wordt geconfronteerd met toenemende kapitaalskosten vanwege leegstand. Hier ontstaat een dilemma tussen laveren op geleide van de vraag of op geleide van het beschikbaar aanbod. Er wordt in feite gesteld dat de infrastructuur in de kleinschalige
13
woonomgeving van minimaal dezelfde kwaliteit dient te zijn als op een instellingsterrein. Samenwerking tussen aanbieders onderling en gemeentelijke regie zijn hierin twee kernbegrippen. Gelet op de leegstand, een beperkte wachtlijst en de afnemende financiële ruimte is het zorgkantoor zeer terughoudend bij het honoreren van verblijfsinitiatieven en is het zorgkantoor van mening dat de mogelijkheden moeten worden benut om binnen het huidige zorgaanbod de gewenste diversiteit voor specifieke doelgroepen ((j)LVG, ASS en ouder wordende VG-klant) te realiseren.
14
2 Inkoopdoelstellingen In dit hoofdstuk beschrijven wij de doelstellingen die voortkomen uit de regionale analyse.
2.1 Scheiden wonen en zorg De doelstelling vanuit het zorgkantoor is om klanten zo lang mogelijk uit de (AWBZ) zorg te houden/halen en oplossingen te zoeken in de nabije omgeving van de klant. Voor nieuwe klanten die beschikken over een lage ZZP wil het zorgkantoor bij voorkeur de wooncomponent scheiden van de zorgcomponent.
2.2 Integrale zorg en sturen op output & outcome De samenwerking tussen sectoren wordt steeds belangrijk. Het zorgkantoor koopt bij voorkeur graag zorg in bij zorgaanbieders (GZ, GGZ en V&V) die een gezamenlijk plan hebben (ten aanzien van infrastructurele zaken) en goed kunnen samenwerken met andere partijen in de keten. Door het toepassen van vernieuwende zorgconcepten is het de verwachting dat er meer (reguliere) klanten geholpen kunnen worden voor hetzelfde budget. Zie hiervoor ook het AWBZ Inkoopbeleid 2013 “De Klant aan het Roer”. Voor 2013 zullen wij met de zorgaanbieders resultaatafspraken maken over het verlagen van de gemiddelde zorgkosten en doorlooptijden.
2.3 Wijknetwerken Voor 2013 is de doelstelling om samen met de gemeente ’s-Hertogenbosch twee wijkteams in deze gemeente in te kopen. Deze wijkteams zullen moeten gaan sturen op beheerste kostenontwikkeling voor WMO, AWBZ en mogelijk Zvw. De wijkteams zullen autonoom moeten gaan handelen ten aanzien van de moederorganisatie. De doelstelling is om samen met de gemeente (resultaat)afspraken te maken met het wijkteam. De exploitatiebegroting van de wijkteams dient als basis voor de (gezamenlijke) financiering. Indien de exploitatiebegroting voor de wijkteams ten tijde van de inkoop 2013, in oktober/november 2012, nog niet gereed is dan zal het zorgkantoor een bedrag hiervoor reserveren. Voor de gemeente Oss is de doelstelling om vijf wijkteams uit te bouwen tot vijf wijknetwerken, geïntegreerd met het gemeentelijk zorgplein en de wijksteunpunten. Indien deze pilot slaagt, zullen afspraken gemaakt worden over uitbreiding van het aantal wijknetwerken.
2.4 Dementie Voor 2013 is de doelstelling om de pilots in de subregio ’s-Hertogenbosch (incl. de Bommelerwaard) uit te breiden en casemanagement breder, vanuit de keten, in de regio beschikbaar te stellen. Bestaande AWBZ middelen (15%), vanuit de begeleiding individueel, zullen ingezet gaan worden voor dit subregionale project.
15
Dit betekent dat bij de individuele zorgaanbieders in deze subregio minder (15%) begeleiding individueel zal worden ingekocht2. Daarnaast zullen de middelen vanuit de beleidsregel ketenzorg dementie, indien beschikbaar, weer ingezet worden voor deze subregio. De doelstelling 2013 voor de subregio Land van Cuijk is het bestendigen en verder verankeren van de bestaande ketenkwaliteit, het inzichtelijk maken van het effect van de keten Dementie op het voorkomen van ziekenhuisopnamen en het komen tot een vorm van structurele financiering. Voor de subregio Oss- Uden-Veghel is de inkoopdoelstelling 2013 het realiseren van eenduidig ingevuld casemanagement die als een herkenbare schakel functioneert in de keten. Daarnaast is het doel om de bestaande ketenafspraken zo nodig te herzien en de afspraken volledig te implementeren in de uitvoeringspraktijk.
2.5 Verpleging en Verzorging Het zorgkantoor wil voor 2013 de huidige zorg aan de huidige klanten met somatische en/of psychogeriatrische problematiek (ZZP 1 t/m 3) continueren. Voor nieuwe klanten met een lage ZZP (1 t/m 3) koopt het zorgkantoor bij voorkeur thuiszorg in. Deze thuiszorg dient geleverd te worden in samenhang met collectieve WMO/AWBZ voorzieningen (o.a. dagbesteding/welzijn/respijtzorg). Het zorgkantoor wil voor 2013 de huidige zorg aan de somatische klanten continueren. Het zorgkantoor wenst voor 2013 minder bedden dan in 2012 in te kopen voor somatische klanten. Voor nieuwe somatische klanten koopt het zorgkantoor bij voorkeur thuiszorg in. Deze thuiszorg dient geleverd te worden in samenhang met collectieve WMO/AWBZ voorzieningen. Het zorgkantoor wil voor 2013 dezelfde bedden als in 2012 voor somatische revalidatiezorg inkopen (voor zover het zorgkantoor hier nog de inkooprol uitvoert). Bedden voor specifieke doelgroepen (onder andere ademhalingsondersteuning en jong dementerenden) worden zoveel mogelijk op dezelfde locatie ingekocht. In de subregio ’s-Hertogenbosch e.o. worden de bedden voor ademhalingsondersteuning inkocht bij Vivent Mariaoord in Rosmalen. Het komende jaar zal het zorgkantoor bezien of dit voldoende bedden zijn voor de gehele zorgkantoorregio. De bedden voor jong dementerenden voor de subregio ’s-Hertogenbosch e.o. worden eveneens ingekocht bij Vivent Mariaoord in Rosmalen. Het zorgkantoor wil voor 2013 het afgesproken en gerealiseerde volume V&V ZZP’s met behandeling voor psychogeriatrische klanten over 2012 weer inkopen. De doelstelling van het zorgkantoor is dat de levering van zorg aan de betreffende klanten gecontinueerd kan worden. Daarnaast wil het zorgkantoor extra capaciteit inkopen voor deze doelgroep. De plaatsen voor klanten met lage ZZP’s zonder behandeling worden in 2013, mogelijk voor een deel, omgezet naar plaatsen met of (als de huisarts betrokken kan worden) zonder behandeling voor psychogeriatrische klanten met ZZP 4,5 of 7. 2
Deze 15% wordt per zorgaanbieder bepaald: gerealiseerde productie binnen de productieafspraak 2012 (gemaakt op 1 november 2011) X tarief 2012+index. Bij deze berekening zal indien nodig rekening worden gehouden met een eventuele korting in verband met de transitie AWBZ (overheveling begeleiding naar de gemeente).
16
Het omzetten van capaciteit heeft voor het zorgkantoor voorrang boven nieuwbouw capaciteit. Nieuwbouw capaciteit (ten behoeve van uitbreiding) voor deze doelgroep wordt in eerste instantie alleen ingekocht in de gemeenten Oss, Uden en ’s-Hertogenbosch3 en indien; blijkt dat na omzetting van lichte capaciteit (nu of in de toekomst) nog steeds zeer weinig capaciteit in de gemeente beschikbaar is (minder dan 5,5% t.o.v. 75 plussers in de gemeente en veel actief wachtenden volgens de gegevens van het zorgkantoor); het initiatief aantoonbaar aansluit bij de behoefte van de burgers in de wijk; de bedden voor een interessante ZZP dagprijs worden aangeboden. De overige voorwaarden voor nieuwbouw capaciteit worden vermeld in het AWBZ inkoopbeleid 2013 “De Klant aan het Roer”.
2.5.1
Virtuele oplossingen
Het zorgkantoor wil voor 2013 extramurale AWBZ-zorg inkopen die geleverd gaat worden in het virtuele verzorgingshuis in Sint-Michielsgestel. Ook wil het zorgkantoor samen met de gemeente Boxtel bekijken of de virtuele samenwerking in Boxtel, in het kader van de pilot ketenzorg dementie, voor een bredere doelgroep kan worden ingezet.
2.5.2
Logeervoorziening
Voor de ontlasting van de mantelzorger wil het zorgkantoor graag, met de betreffende gemeenten, logeervoorzieningen faciliteren. Uit oogpunt van doelmatigheid kiest het zorgkantoor ervoor om in elke subregio één logeervoorziening te faciliteren. In de subregio ’s-Hertogenbosch e.o. wil het zorgkantoor de huidige logeervoorziening continueren. In de subregio’s Land van Cuijk en Oss-Uden-Veghel is ruimte voor de ontwikkeling van één logeervoorziening.
2.5.3
Instellingsvreemde/sectorvreemd ZZP
Klanten met een sectorvreemde ZZP kunnen in de regio verblijven in een V&V-instelling. De klant dient dan in het zorgplan toestemming te geven voor de omzetting van de geïndiceerde sectorvreemde ZZP naar een V&V-ZZP. Sectorvreemde ZZP’s worden niet ingekocht in V&V-instellingen, tenzij kan worden aangetoond dat de zorg voor de betreffende klanten beter kan worden vormgegeven in een V&V-instelling dan in een sectoreigen-instelling. Sectorvreemde ZZP’s zullen daarnaast alleen worden ingekocht als er een specifiek aanbod is ontwikkeld voor de betreffende doelgroep. Deze ZZP’s worden daarnaast ook alleen afgesproken indien de zorgaanbieder beschikt over een specifieke groep/afdeling/etage, met minimaal 6 klanten, waar die specifiek ontwikkelde zorg aan de betreffende klanten wordt geleverd. Het zorgkantoor zal in 2013 sectorvreemde zorg inkopen bij Vivent Mariaoord voor de afdeling met jonge NAH klanten (jonger dan 65 jaar) en bij BrabantZorg en Zorgcentra Pantein voor GGZ-klanten.
3
In Oss, Uden en ’s-Hertogenbosch is op dit moment relatief weinig capaciteit beschikbaar voor deze doelgroep (hoge ZZP’s). In Oss en Uden zijn er op dit moment nauwelijks Actief Wachtenden. In ’s-Hertogenbosch zien we op dit moment de langste, maar nog steeds beperkte, wachtlijst met Actief Wachtenden.
17
Bij de inkoop van intramurale zorg zal aandacht worden besteed aan klant/belevingsgerichte zorg, de invulling van de welzijnscomponent en het beleid ten aanzien van vrijwilligers, mantelzorgers en familie. Dit betekent dat zorgaanbieders in de offerte aandacht moeten besteden aan het bovenstaande. Het zorgkantoor geeft bij de inkoop van verblijfscapaciteit de voorkeur aan zorgaanbieders die meedoen aan regionale kwaliteitstrajecten (o.a. het project “Oog voor ouderen”).
2.6 Langdurige Geestelijke Gezondheidszorg Voor de (langdurige) GGZ is de inkoopdoelstelling om ambulante zorg op te bouwen(waaronder bijv. begeleiding in FACT teams)/- afbouw klinische capaciteit/scheiden wonen zorg ten behoeve van het mogelijk maken van uitbreiding van extramurale zorg en eventueel zelfs behandeling. Wat nog verder uitgewerkt moet gaan worden door zowel zorgaanbieders als zorgkantoren/zorgverzekeraars is het verder uitrollen (zowel kwantitatief als kwalitatief) van FACT teams, maar ook de aansluiting hiervan op de (beoogde) wijknetwerken. Uit inventarisatie blijkt dat de regio Noord Oost Brabant in 2010 264 bedden/100.000 inwoners heeft (gehad). Dit is afgezet tegen het landelijk gemiddelde van 220 per 100.000 inwoners. Rekening houdend met de bovenregionale functies van sommige GGZ aanbieders, zijn wij tot de conclusie gekomen dat de wens tot ambulantiseren hand in hand kan en dient te gaan met de afbouw van de hoeveelheid klinische capaciteit. De afbouw van de bestaande hoeveelheid bedden en het tempo waarin dit gebeuren moet dient voor 2013 exact vastgesteld te worden. Dit in een plan per zorgaanbieder voor de komende jaren. In de regio Noordoost-Brabant zullen wij uitgaan van een afname van de klinische capaciteit van 10% (van AWBZ bedden) in 2013, gemeten over de regio Noordoost-Brabant. Dit kan dus per zorgaanbieder verschillen. Daarnaast zal de inkoop gericht zijn op het ondersteunen van initiatieven op het gebied van zelfmanagement. E-health gaat in belangrijke mate over zelfmanagement In het kader van de AWBZ is het goed om te benadrukken dat e-health ook van groot belang is voor chronisch zieken, zoals bijv. bij dementie of de EPA (Ernstig Psychiatrische Aandoeningen, zoals persoonlijkheidsstoornissen e.d.). Deze zorg richt zich minder op behandeling en meer op ondersteuning en kwaliteit van leven. Domotica maakt in dit verband dus zeker onderdeel uit van e-health. Zie hiervoor ook de inkoopdoelstellingen Verpleging en Verzorging. In de regio Noordoost-Brabant constateren wij dat de mogelijkheden van e-health en domotica nog onvoldoende benut worden. Deze dienen verder gestimuleerd en uitgewerkt te worden. Hiertoe roepen wij dan ook aanbieders op om dergelijke initiatieven met ons te bespreken en uit te werken. Afhankelijk van de ontwikkeling van de productie extramurale zorg zullen afspraken gemaakt worden voor 2013 die in de lijn liggen van de ontwikkeling van de zorgvraag. Er is voor de langdurige GGZ-zorgvrager behoefte aan zorg die zorgt voor rehabilitatie in de maatschappelijke context. Met name zorgaanbod dagbesteding dient hier op in te spelen. Het zorgkantoor vraagt aanbieders dan ook in de offerte aan te geven op welke wijze dit in het zorgaanbod verankerd is. Tevens dient aangegeven te worden op welke wijze preventie voor opname onderdeel uitmaakt van het dagbestedingsprogramma.
18
Offertes voor dagbesteding zullen getoetst worden op de mate van integratie en samenwerking op het gebied van dagactiviteiten met andere sectoren binnen en buiten de AWBZ. Voor dagbesteding wordt verwezen naar de voorwaarden uit het AWBZ Inkoopbeleid 2013 “De Klant aan het Roer”.
2.6.1 Extramurale begeleiding Er wordt in de functie begeleiding onderscheid gemaakt in Begeleiding en Gespecialiseerde Begeleiding. Wij willen als zorgkantoren dat de meest passende vorm van begeleiding wordt ingezet, afgestemd op de behoefte van de klant. Ten behoeve van de inkoop van deze verschillende vormen van begeleiding willen wij weten hoe zorgaanbieders hier mee omgaan. Bij de offerte, ten behoeve van de zorginkoop 2013, verwachten wij dan ook van de zorgaanbieders een beschrijving van de inzet van deze functies. Wij contracteren aan de hand van inzicht omtrent hoe deze functies worden ingevuld, oftewel wat wordt er precies aan de klant aangeboden, hoe ziet het product er uit, wat zijn de verschillen in deze functies begeleiding en gespecialiseerde begeleiding binnen uw instelling, welke deskundigheidsniveau leveren deze functies en bij welke klant (specifieke doelgroep) wordt het ingezet? Dit dient als bijlage bij uw offerte worden te worden meegestuurd.
2.6.2 Dagbesteding bij verblijf In het verlengde van de visie op de langdurende GGZ, zoals neergelegd in het visiedocument “Naar herstel en gelijkwaardig burgerschap” willen wij ook de dagbesteding zo ingezet zien. Dit betekent dat wij in 2013 alleen dagbesteding bij verblijf inkopen als aantoonbaar is gemaakt in hoeverre dit onderdeel geleverd wordt conform het zorg-leefplan en gericht is op rehabilitatie en herstel. Daarnaast vinden wij het van belang dat het aanbod dagbesteding dient aan te sluiten op de (on)mogelijkheden van de klant. Te denken hierbij valt aan een onderscheid in bijvoorbeeld (1) differentiatie naar niveau, dus van eenvoudige naar meer complexe werkzaamheden, (2) aansluiting op voorliggende c.q. aansluitende voorzieningen (sociale werkplaats, betaald werk, etc.), en (3) een individueel passend aanbod. Wij vragen van de zorgaanbieders om in de offerte inzichtelijk te maken in hoeverre de dagbesteding onderdeel uitmaakt van het zorgplan en daadwerkelijk gericht is op rehabilitatie en herstel.
2.7 Autisme Spectrum Stroornis (ASS) Al het bestaande en nieuwe zorgaanbod voor mensen met een ASS zal getoetst worden aan de inkoopcriteria. Het totale financiële kader voor in te kopen zorg voor deze doelgroep blijft gelijk, hoogstens zullen er verschuivingen tussen aanbieders plaatsvinden (ten gunste van aanbieders die voldoen aan de inkoopcriteria). Uitbreidingsinitiatieven intramuraal voor mensen met ASS met een normale begaafdheid kunnen worden geoffreerd, maar zullen bezien worden in het licht van de beleidsdocumenten ASS en Langdurende GGZ.
2.8 Infrastructuur en reguliere thuiszorg Voor de inkoop van extramurale zorg maakt het zorgkantoor onderscheid tussen infrastructuur en de reguliere thuiszorg. Zie hiervoor ook het AWBZ Inkoopbeleid 2013 “De Klant aan het Roer”.
19
2.8.1 Dagbesteding en/of ontmoetingsvoorzieningen Het zorgkantoor wil deze voorzieningen wijkgericht, en bij voorkeur samen met de betreffende gemeente, inkopen. Een aangeleverde begroting dient als uitgangspunt voor de financiering. Voor dit onderwerp wordt verwezen naar de voorwaarden uit het AWBZ Inkoopbeleid 2013 “De Klant aan het Roer”. Het streven is om maximaal 90% van het uitgegeven budget in 2012 (passend binnen de productieafspraak van 1 november 2011) voor dagbesteding (minus het gekorte bedrag in verband met de transitie AWBZ) in 2013 voor dagvoorzieningen in te zetten.
2.8.2 Crisisregeling en onplanbare zorg De huidige crisisregeling V&V in de subregio ’s-Hertogenbosch e.o. (incl. de Bommelerwaard) is in 2012 geëvalueerd. Deze regeling wordt in 2013 gecontinueerd. Ook de huidige crisisregeling in de regio’s Oss-Uden-Veghel en Land van Cuijk worden gecontinueerd. Het is mogelijk om de onplanbare zorg in de verschillende subregio’s meer doelmatig te regelen. Belangrijk is hierbij dat zoveel als mogelijk gebruik wordt gemaakt van virtuele oplossingen. Het zorgkantoor wenst graag in 2013, samen met de betreffende gemeenten, regelingen in te kopen die zijn vormgegeven over de verschillende sectoren (V&V, GZ, GGZ) en die een regionale dekking hebben. Indien deze (doelmatigere) regelingen in 2013 nog niet voorhanden zijn zal het zorgkantoor de bestaande regelingen continueren. Voor nieuwe regelingen geldt dat het zorgkantoor deze zorg inkoopt op basis van een aangeleverde begroting. Bij inkoop van de huidige regelingen wordt de bestaande financiering gehandhaafd.
2.8.3 Gespecialiseerde verpleging De gespecialiseerde verpleging (hoog-complexe zorg) wordt in 2013 ingekocht bij de huidige specialistische teams in de regio. Belangrijk is dat deze teams ook specialistische zorg verlenen in het kader van de Zvw. De gespecialiseerde verpleging vanuit de AWBZ die deze teams uitvoeren wordt gefinancierd via de functie VP-speciaal.
2.8.4 Ketenzorg voor chronisch zieken Voor klanten met chronische ziekten (o.a. diabetes en COPD) is er een sterke verwevenheid met zorg uit de zorgverzekeringswet (huisartsenzorg, ziekenhuiszorg etc.). Advies, Instructie en Voorlichting (VP-AIV) vanuit de AWBZ wordt alleen ingekocht als het faciliterend/aanvullend is op initiatieven vanuit de zorgverzekeringswet. Het zorgkantoor wil in de offerte terug zien waarom de inzet van VP-AIV noodzakelijk is voor het vormgeven van de ketenzorg en hoe de VP-AIV aansluit op de initiatieven vanuit de zorgverzekeringswet.
2.8.5 Reguliere thuiszorg: PV, PV-speciaal, VP en BG-ind Voor de klant is in de hele regio, met uitzondering van Land van Cuijk, veel keuze tussen verschillende zorgaanbieders van thuiszorg. Het zorgkantoor heeft daarom geen bijzondere behoefte, met uitzondering van Land van Cuijk, aan meer zorgaanbieders.
20
Het zorgkantoor koopt alleen extramurale zorg in bij zorgaanbieders die in de hele gemeente zorg kunnen leveren (met uitzondering van zorgaanbieders die alleen complexgebonden zorg leveren). Daarnaast koopt het zorgkantoor alleen reguliere thuiszorg in indien zorgaanbieders het afgesproken volume gelijkmatig over de maanden van het jaar kunnen verdelen. Zie verder de inkoopdoelstelling “integrale zorg en sturen op output & outcome”. Belangrijk is om in dit verband nog te vermelden dat het noodzakelijk is dat partijen in het veld meer gaan inzetten op eigen kracht en het sociale netwerk van de klant. Tevens is het van belang dat mantelzorgers en vrijwilligers meer worden ingezet. Wij zien hiervoor ruimte in alle gemeenten. Zorgaanbieders en de betreffende gemeenten kunnen door een gericht beleid de deelname van mantelzorgers en vrijwilligers stimuleren.
2.9 Gehandicaptenzorg 2.9.1 ZZP mix Het zorgkantoor wil voor 2013 de huidige zorg aan de huidige klanten (pijlmoment monitor juli) met een lage (ZZP 1 en 2) continueren. Voor nieuwe klanten met een lage ZZP koopt het zorgkantoor bij voorkeur alternatieven in. Dit kan voor klanten met een ZZP 1 en 2 extramurale zorg zijn en voor klanten met een ZZP 2 een VPT (mits doelmatiger). Deze zorg dient geleverd te worden in samenhang met collectieve WMO/AWBZ voorzieningen (o.a. dagbesteding/welzijn).
2.9.2 Intramurale uitbreiding Indien er nieuwbouw gerealiseerd moet worden, voor bestaande dan wel nieuwe klanten, dient hiervoor eerst ruimte gezocht te worden binnen (het aantal afgesproken plaatsen van) de bestaande productieafspraak. Dit houdt in dat er voor bestaande intramurale klanten gezocht moet worden naar alternatieven, zodat vrijgekomen capaciteit voor intramurale klantgroepen aangewend kan worden. Uit analyse van het gecontracteerde intramurale zorgaanbod blijkt dat er voor de meeste gemeenten voldoende zorgaanbod beschikbaar is. Aanvragen voor nieuwbouwcapaciteit zijn alleen bespreekbaar in de gemeenten Oss en de Bommelerwaard (gebieden met relatief weinig bedden) en indien: blijkt dat na omzetting van lichte capaciteit nog steeds zeer weinig capaciteit in de gemeente beschikbaar is; het initiatief aantoonbaar aansluit bij de behoefte van de burgers in de wijk; de bedden voor een interessante ZZP dagprijs worden aangeboden; er een behoefteonderzoek is uitgevoerd en bijgesloten is. De overige voorwaarden voor nieuwbouw capaciteit worden vermeld in het AWBZ inkoopbeleid 2013 “De Klant aan het Roer”. Het zorgkantoor ziet momenteel geen knelpunten in de beschikbaarheid van intramurale capaciteit in de regio.
21
2.9.3 Verblijf voor jLVG Uitbreiding voor verblijf voor jLVG wordt alleen gehonoreerd indien aantoonbaar aan de klantwensen wordt voldaan. De klantwensen worden in kwartaal twee door het Zorgkantoor geïnventariseerd en in kwartaal drie aan de aanbieders kenbaar gemaakt.
2.9.4 Crisisregeling GZ Het aantal crisisbedden is afgelopen 2 jaar meer dan voldoende gebleken en zal daarom in 2013 in de regio Noordoost-Brabant met minimaal 5% en maximaal 10 % afgebouwd gaan worden van 40 naar 38/36 (inclusief reeds afgebouwde bedden 2011). Aanbieders die het crisisbed wensen af te bouwen (omdat het bed - in de breedste zin niet voldoet in een behoefte) kunnen dit in de offerte aangeven waarbij de mogelijkheid is de vrijgekomen middelen in te zetten voor extramurale groei. Aanbieders die een crisisbed willen ombouwen, waarbij meer geboden kan worden dan enkel ‘bed-bad-brood’, mogen hierop een offerte uitbrengen. Dit zo genoemde crisisplus-bed zal worden ingezet voor multi- dan wel triple-problematiek en biedt tijdens de crisisinterventie aanvullende diagnostiek en eventueel behandeling. Gezien de extra zorginzet zal dit bed een andere tarifering kennen.
2.9.5 Begeleiding groep Er wordt in 2013 niet afgeweken van de afgesproken mix licht-midden-zwaar in 2012.
2.9.6 Instellingsvreemde/sectorvreemd ZZP Klanten met een sectorvreemde ZZP kunnen in de regio verblijven in een GZ-instelling. De klant dient dan in het zorgplan toestemming te geven voor de omzetting van de geïndiceerde sectorvreemde ZZP naar een GZ ZZP. Sectorvreemde ZZP’s worden niet ingekocht in GZ-instellingen, tenzij kan worden aangetoond dat de zorg voor de betreffende klanten beter kan worden vormgegeven in een GZ-instelling dan in een sectoreigen-instelling. Sectorvreemde ZZP’s zullen daarnaast alleen worden ingekocht als er een specifiek aanbod is ontwikkeld voor de betreffende doelgroep.
2.9.7 Keuzevrijheid Met uitzondering van de LG, is er voor klanten voldoende keuzevrijheid tussen aanbieders in de regio Noordoost-Brabant.
2.10 Zintuiglijke gehandicaptenzorg Het zorgkantoor ziet met betrekking tot de beschikbaarheid van begeleiding en dagbesteding geen knelpunten. Wel zien we al enige jaren een steeds verdere toename van de productie van behandeling binnen de ZG. Het zorgkantoor heeft als doelstelling binnen de huidige beschikbare middelen voor behandeling in 2013 de ruimte te vinden om aan de vraag te voldoen. Groei op dit product heeft een lage prioriteit in de inkoop 2013. Het zorgkantoor ziet momenteel geen knelpunten in de beschikbaarheid van intramurale capaciteit in de regio.
22
Prioritering Het zorgkantoor streeft ernaar om de in het regionaal inkoopplan opgenomen zorg in 2013 in te kopen. Hiervoor is het zorgkantoor in eerste plaats afhankelijk van het beschikbare aanbod. Van aanbieders wordt verwacht dat zij in de offerte aangegeven op welk specifiek onderdeel van het inkoopplan zij zich richten. Daarnaast is de landelijke regelgeving en de beschikbare financiële ruimte bepalend voor de daadwerkelijke mogelijkheden om de bovenstaande ambitie waar te maken. Omdat op dit moment nog niet volledig duidelijk is welke overheidsregels gelden, sluit het zorgkantoor niet uit dat voor inkoop 2013 keuzes gemaakt moeten worden. In dit hoofdstuk geven wij daarom de prioritering aan van de in hoofdstuk 3 benoemde inkoopdoelstellingen. Wanneer u ons een aanbieding wilt doen die aansluit bij één of meerdere van deze doelstellingen, vragen wij u hiervoor per doelstelling het beschikbaar gestelde format in te vullen. U vindt dit format op www.vgz-zorgkantoren.nl Prioritering zorgkantoor Noordoost-Brabant: Doelstelling 1 Waarborging van de continuïteit van zorg voor bestaande klanten. Doelstelling 2 Uitbreiding van extramurale zorg voor klanten met een intramurale indicatie (mits doelmatig). Belangrijk is hierbij dat de infrastructuur voorrang heeft boven de reguliere (thuis)zorg. Doelstelling 3 Capaciteitsmutaties voor gespecificeerde doelgroepen Omzettingen van licht naar zware capaciteit (met of zonder behandeling) voor klanten met een psychogeriatrische beperking. Uitbreiding van zware capaciteit (middels nieuwbouw) voor klanten met een psychogeriatrische beperking. Extra capaciteit wordt in eerste instantie alleen ingekocht in de gemeenten Oss, Uden, ’s-Hertogenbosch, mits voldaan wordt aan de voorwaarden in het inkoopbeleid en aan de genoemde zaken uit hoofdstuk 3 van het regionaal inkoopplan. Mogelijk zijn er onvoldoende middelen om de gewenste capaciteitsuitbreidingen te realiseren. Bij onvoldoende financiële middelen wordt voorrang gegeven aan initiatieven in de gemeente met de minste intramurale capaciteit in de categorie zwaar en de meest actief wachtenden. Ouder wordende klanten met een verstandelijke handicap waarbij uitbreiding nodig is doordat de huidige woonvoorziening niet meer passend is bij de (bijkomende somatische) zorgvraag en er voor de “oude” huisvesting wachtlijsten bestaan. Er is ruimte voor een extra aanbieder van LG zorg in de regio. Afbouw van klinische (AWBZ) capaciteit met 10% over de regio in de GGZ. Doelstelling 4, overige knelpunten 2 wijkteams in de gemeente ’s-Hertogenbosch (gezamenlijke inkoop met de gemeente).
23
Uitbreiding casemanagement voor dementerenden in de subregio ’sHertogenbosch e.o. (incl. de Bommelerwaard). De zorg die gepaard gaat met het virtuele verzorgingshuis in Sint-Michielsgestel. Passend vervolgaanbod voor de uitbehandelde jLVG-er. Er is aanbod nodig op specifieke doelgroepen; dit gebeurt nog onvoldoende bij ‘randgebieden’ als de zorg voor LVG en Psychiatrie en VG/LVG in combinatie met verslavingsproblematiek. Uitbreiding van (begeleiding in de) FACT-teams, welke ingekocht worden samen met de Curatieve GGZ. Ondersteunen van minimaal twee initiatieven die (middels E-health) aansluiten op de zelfmanagementgedachte. Zie hiervoor het document GGZ beleid 2013.
24
