9°
10°
11°
12°
Reconstructieprogramma Gemeente Waalre 2009 - 2010
’s-Hertogenbosch, oktober 2008
13°
14°
4°
4°
4°
5°
6°
7°
8°
9°
10°
2
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
5°
7°
8°
9°
10°
11°
12°
13°
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Inleiding
4
1.1
Aanleiding
4
1.2
Doelstelling
5
1.3
Resultaat
5
1.4
Proces
5
1.5
Opbouw / leeswijzer
6
Hoofdstuk 2 Gebiedsomschrijving
7
2.1
Boven-Dommel
7
2.2
Gemeente Waalre
8
Hoofdstuk 3 Reconstructiedoelstellingen
9
3.1
Natuur
9
3.2
Landbouw
11
3.3
Landschap en cultuurhistorie
13
3.4
Water en bodem
14
3.5
Toerisme en recreatie
16
3.6
Wonen, werken en leefbaarheid
17
Hoofdstuk 4 Projecten 2009 - 2010
19
Hoofdstuk 5 Ondersteuning Streekhuis 2009 - 2010
20
Hoofdstuk 6 Organisatie en Werkwijze
21
6.1
Organisatie reconstructie
21
6.2
Organisatie reconstructie binnen de gemeente Waalre
24
Hoofdstuk 7 Benchmark
25
7.1
Benchmark reconstructiegebieden in Brabant
25
7.2
Benchmark gemeenten in Boven-Dommel
25
Bijlage 1: Overzichtskaart reconstructiedoelen gemeente Waalre Bijlage 2: Schetskaart lopende projecten Waalre Bijlage 3: Overzicht beschikte projecten 2008 Notities
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
3
14°
4°
4°
5°
7°
4°
Hoofdstuk 1 Inleiding Voor u ligt het eerste reconstructieprogramma Waalre 2009-2010. Dit programma is opgesteld door Dienst Landelijk Gebied voor de gemeente Waalre in opdracht van de Regionale
5°
Reconstructiecommissie Boven-Dommel. 1.1
Aanleiding De reconstructie van het landelijk gebied is in volle gang. Nadat de minister van LNV in 2005 het reconstructieplan Boven-Dommel heeft goedgekeurd zijn ook in Boven-Dommel de partners volop met de uitvoering bezig. Er wordt daarbij gestreefd naar een goede
6°
ruimtelijke structuur en een kwalitatief woon-, werk- en leefklimaat van het landelijke gebied. Het reconstructieplan bevat zowel omgevingsdoelen (natuur, water, milieu) als sociale en economische doelen (landbouw, recreatie, wonen-werken-leefbaarheid) en bestrijkt derhalve een breed terrein. De uitvoering van de reconstructie is vooral een lokaal en regionaal georiënteerd proces met een belangrijke rol voor de betrokken (lokale) partners. Dit proces vraagt om een effectieve samenwerking van alle betrokken en ondersteunende partijen. De provincie Noord-Brabant heeft de Regionale Reconstructiecommissie Boven-Dommel
7°
(RRC) opdracht gegeven de reconstructie uit te voeren. Deze commissie speelt hierbij een belangrijk katalyserende en ondersteunende rol. Het Streekhuis Boven-Dommel draagt zorg voor de dagelijkse ondersteuning van de uitvoering van de reconstructie. In het Streekhuis Boven-Dommel participeren verschillende partners, waaronder het Streekplatform, het Samen werkingsverband Regio Eindhoven (SRE), het Kennisloket en Dienst Landelijk Gebied (DLG). • Het Streekplatform is speciaal opgericht voor de uitvoering van de sociaaleconomische doelen en heeft een belangrijke netwerkrol. Het stimuleert en helpt om lokale initiatieven om
8°
te zetten tot concrete samenwerking en ontwikkeling. • Het SRE verzorgt de ondersteuning van de gemeenten op bestuurlijk niveau en assisteert bij het uitvoeren van gemeentelijke taken. • Via het Kennisloket wordt een koppeling gemaakt tussen kennisinstellingen en de regionale partners waardoor het onderwijs een waardevolle bijdrage aan reconstructie levert. • Dienst Landelijk Gebied heeft een belangrijke uitvoeringsrol, zij realiseert groene plannen in het buitengebied voor verschillende opdrachtgevers. In Waalre houdt DLG zich onder andere bezig met het realiseren van grondgebonden reconstructiedoelen door gronden te
9°
verwerven, ruilen en vervolgens in te richten. Om het reconstructieplan Boven-Dommel verder uit te werken, zijn een vijftal Gebiedsprogramma’s opgesteld. Deze gebiedsprogramma’s hebben naast een enthousiasmerende werking vooral als doel een gecoördineerde uitvoering van de reconstructie te stimuleren. Door de gebiedsprogramma’s zijn de partijen in het gebied van 10°
elkaar op de hoogte wat de wensen en ambities zijn en met welke projecten deze ambities worden gerealiseerd.
4
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
8°
9°
10°
11°
12°
13°
In dit reconstructieprogramma wordt gekeken op gemeentelijk niveau, zodat inzicht ontstaat wat de reconstructieopgave voor de gemeente Waalre is. In het voorliggende programma wordt per project inzichtelijk gemaakt aan welke reconstructiedoelen het bijdraagt en welke middelen en capaciteit daar voor nodig zijn om deze uit te kunnen voeren. Zowel voor de gemeente Waalre zelf als voor de overige betrokken instanties. Met andere woorden: “Wat levert het project ons in reconstructiebegrippen op en welke input is daarvoor nodig?”. Het is de bedoeling om in volgende jaren ook inzicht te geven in de resterende reconstructieopgave per gemeente. Echter is dit vooralsnog dit jaar niet mogelijk. 1.2
Doelstelling Dit reconstructieprogramma Waalre 2009-2010 heeft als doel het inzicht te bieden in: • Alle projecten in de gemeente Waalre die bijdragen aan de uitvoering van reconstructiedoelen; • De prioritering van deze projecten voor de gemeenteraad van de gemeente Waalre in 20092010; • De wijze waarop de uitvoering van het reconstructieprogramma Waalre vanaf 2009-2010 georganiseerd is en op welke wijze afstemming en coördinatie plaatsvindt; • Welke middelen de gemeente op de begroting van 2010 moet reserveren om de in dit programma opgenomen projecten in de gemeente uit te kunnen voeren; • Welke financiële middelen en ondersteuning van instanties gevraagd worden om de projecten en daarmee de reconstructiedoelen vorm te geven. • Welke reconstructiedoelen gerealiseerd worden met het uitvoeren van de projecten.
1.3
Resultaat Het reconstructieprogramma Waalre 2009-2010 biedt een overzicht van de reconstructie ambities op het grondgebied van de gemeente Waalre. Meerdere partijen vullen deze ambities in. Het reconstructieprogramma biedt ook inzicht in de lopende projecten en de prioritering voor de periode 2009-2010. Het uiteindelijke resultaat van het reconstructieprogramma Waalre is een helder overzicht van de lopende en toekomstige projecten in de gemeente Waalre, welke reconstructiedoelstellingen hiermee gerealiseerd worden en wat de bijdrage zal zijn van de gemeente en de ondersteunende instanties.
1.4
Proces Dit reconstructieprogramma geeft de gemeente inzicht in de uitvoering van reconstructie doelen en de doorwerking daarvan op haar begroting. Dit programma komt jaarlijks terug en nieuwe projecten en initiatieven zullen er aan worden toegevoegd. Het gemeentelijk reconstructieprogramma maakt daarmee inzichtelijk waar de gemeente en de reconstructie commissie dat jaar aan gaan werken. Door dit reconstructieprogramma elk jaar bij te werken en actueel te houden, geeft het de gemeente concrete houvast bij het opstellen van haar jaarlijkse begroting. Het gemeentelijk reconstructieprogramma van Waalre geeft met concrete projecten invulling van het Gebieds MeerJarenProgramma (GMJP) van Boven-Dommel. In dit GMJP zijn de ambities van de reconstructiepartners tot 2010 geprogrammeerd. De bij elkaar gevoegde GMJP’s van de zeven Brabantse reconstructiegebieden en de twee
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
5
14°
4°
4°
5°
7°
4°
revitaliseringsgebieden vormen samen het Brabantse reconstructieprogramma dat met de middelen uit het Provinciale MeerJarenProgramma (PMJP) wordt uitgevoerd. Door vroegtijdig projecten, ambities en beschikbare middelen af te stemmen lopen de begrotingscycli van partners parallel en kunnen projecten en middelen optimaal op elkaar worden afgestemd. Door een provinciale regiebrief wordt vroegtijdig aangegeven op welke reconstructiedoelen
5°
er sturing plaatsvindt. De inzet van capaciteit van DLG en SRE ter ondersteuning van de projecten en de inzet van het Kennisloket vindt plaats in nauw overleg met de reconstructiepartners. 1.5
Opbouw / leeswijzer Dit reconstructieprogramma begint in hoofdstuk 2 met een korte (gebieds)beschrijving.
6°
Allereerst van het totale reconstructiegebied Boven-Dommel en daarna ingezoomd op de gemeente Waalre. In hoofdstuk 3 komen de reconstructiedoelen aan bod met daarbij de projecten die in de gemeente Waalre hieraan bijdragen. Vervolgens volgt in hoofdstuk 4 een overzicht van de projectideëen en wensen voor 2009 - 2010, inclusief de projectfase en de financiële situatie. In hoofdstuk 5 wordt op basis van de samenhang tussen projecten, beschikbaarheid van geld, grond, capaciteit en het draagvlak een prioritering in de projecten aangebracht. Tevens wordt in dit hoofdstuk de inzet van de 4 betrokken partijen (SRE, Kennisplatform, Streekplatform en DLG) geraamd. Hoofdstuk 6 beschrijft
7°
de organisatie van de reconstructie Boven-Dommel en de gemeente Waalre die nodig is om de reconstructiedoelstellingen te realiseren. Tot slot wordt in hoofdstuk 7 gekeken naar overeenkomsten en verschillen tussen de gemeenten in Boven-Dommel onderling. Tevens zal Boven-Dommel als reconstructiegebied vergeleken worden met de overige reconstructiegebieden in Noord-Brabant.
8°
9°
10°
1> De Dommel bij Waalre (Volmolen)
6
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
8°
9°
10°
11°
12°
13°
Hoofdstuk 2 Gebiedsomschrijving 2.1
Boven-Dommel Het reconstructiegebied Boven-Dommel1 ligt ten zuiden van Eindhoven. Reconstructiegebied Boven-Dommel beslaat het grondgebied van de gemeenten Waalre, Bergeijk, Cranendonck, Eindhoven, Heeze-Leende, Valkenswaard en Veldhoven. Het reconstructiegebied valt vrijwel volledig binnen het stroomgebied van de Dommel en haar zijriviertjes zoals de Run, de Keersop, de Tongelreep en de Kleine Dommel of Rul. Karakteristiek Het reconstructiegebied heeft een oppervlakte van circa 50.000 hectare. Hiervan is circa 40.000 hectare buitengebied en circa 10.000 hectare stedelijk gebied. Er bestaat een grote ruimtelijke variatie van natuur, beekdalen, landbouw, stedelijk gebied en recreatie. De gemeenten in Boven-Dommel zijn overwegend landelijke gemeenten met een behoorlijk groot buitengebied. Eindhoven en Veldhoven vormen duidelijk het verstedelijkt gebied en hebben dan ook een hoge bevolkingsdichtheid. In het landelijk gebied zijn landbouw en recreatie de belangrijkste economische dragers. Het landschap heeft op vele plaatsen hoge kwaliteiten. Het landschapsbeeld is overwegend kleinschalig en afwisselend, met een dicht netwerk van bos- en natuurgebieden en aardkundig en cultuurhistorisch waardevolle plekken. Het gebied heeft daarnaast nog een grote recreatieve functie en is in dat opzicht ook erg aantrekkelijk.
<2 Kaart van Reconstructiegebied Boven-Dommel 1
www.boven-dommel.nl
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
7
14°
4°
4°
5°
7°
4°
2.2
Gemeente Waalre De gemeente Waalre is gelegen midden in het reconstructiegebied Boven-Dommel en bestaat uit de kernen Aalst en Waalre, en een aantal wijken en buurtschappen namelijk: Loon, Heikant, Timmereind, Achtereind, Ekenrooi, De Heuvel en de Voldijn. De totale oppervlakte van de
5°
gemeente beslaat ongeveer 2.219 hectare en er wonen 16.702 inwoners . De gemeente Waalre kan gezien worden als een poort tussen Eindhoven en de Dommelvallei. Veel mensen wonen in Waalre en werken in een van de omliggende gemeenten. Ondanks dat Waalre tegen Eindhoven aan ligt heeft het nog een dorpse sfeer die het tot een geliefde plaats om te wonen maakt. Vandaar dat Waalre ook aan het uitbreiden is in Waalre-Noord nabij Gat van Waalre, Ekenrooi-Zuid en op het voormalige Brabantiaterrein. Bij deze projecten is met name aandacht voor huisvesting voor speciale doelgroepen zoals senioren en jongeren.
6°
De A2 en Eindhoven begrenzen Waalre aan de noordzijde. Aan de westzijde kronkelt de Dommel van België naar Den Bosch, terwijl aan het oosten een groot uitgestrekt bos- en heidegebied ligt: de Groote Heide en het Leenderbos. Aan de zuidzijde grenst Waalre aan de gemeente Valkenswaard waarmee zij verbonden is via de N69. Behalve in reconstructieverband werkt de gemeente Waalre ook op andere gebieden samen met omliggende gemeenten. Zo werkt zij onder meer samen met de gemeenten HeezeLeende, Cranendonck en Valkenswaard in het A2-samenwerkingsverband.
7°
8°
9°
3> Brink in Loon
10°
8
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
8°
9°
10°
11°
12°
13°
Hoofdstuk 3 Reconstructiedoelstellingen Binnen de gemeente Waalre zijn diverse reconstructiedoelen te realiseren (zie bijlage 1: overzichtskaart reconstructiedoelen). In de volgende paragrafen wordt ingegaan op de doelen taakstellingen uit het Gebiedsmeerjarenprogramma (GMJP). Per project zal inzichtelijk worden gemaakt aan welke doel- en taakstellingen het bijdraagt. Hierbij dient rekening gehouden te worden met stapeling van doelen. Een project kan namelijk een bijdrage leveren aan meerdere doelen tegelijk. Vandaar dat een project soms in meerdere tabellen voorkomt of binnen één tabel meerdere keren voorkomt. Hoofdstuk 4 biedt een totaaloverzicht van de projecten gegeven die in 2009-2010 in Waalre worden uitgevoerd. Het is aan de gemeente om hierin te prioriteren en het benodigde budget te reserveren. 3.1
Natuur Voor het thema natuur zijn er in het reconstructieplan een aantal hoofddoelstellingen benoemd, namelijk: A. Realisatie EHS (Ecologische Hoofdstructuur) B. Realisatie van EVZ’s (Ecologische Verbindingzones); C. Realisatie van de Regionale natuur- en landshapseenheden (RNLE) D. Bescherming van bedreigde soorten en gebieden E. Realisatie van Natte natuurparels Daarnaast is er een opgave welke niet direct tot de reconstructiedoelstellingen behoort maar wel een belangrijke impact op het buitengebied heeft, namelijk: F. Realisatie Natura2000; In onderstaande tabel (1) zijn de doel- en taakstellingen uit het GMJP voor natuur weergegeven. Daarachter zijn de projecten te vinden met de te verwachten doelrealisatie. Hoofdthema PMJP
Omschrijving commissie
Natuur
Inrichting areaal EHS
Herinrichting Tongelreep
hectare
Areaal waar maatregelen zijn genomen t.b.v. versterking en herstel landschap en cultuurhistorie
Landschapsplan Groene Mantel (Waalre-Noord)
hectare
Golfbaan Achtereind
hectare
Aantal opgeloste versnipperingsknelpunten rijkswegen
Wildgeleiding A2 te nbehoeve van natuurbrug Groote Heide
Projectnaam
Aantal
1
Eenheid
kilometer
Tabel 1: Projecten in de gemeente Waalre die bijdragen aan het GMJP-doel natuur
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
9
14°
4°
4°
5°
7°
4°
A. Realisatie ecologische hoofdstructuur (EHS) De ecologische hoofdstructuur (EHS) is een samenhangend netwerk van bestaande en nog te ontwikkelen belangrijke natuurgebieden in Nederland. Het netwerk helpt voorkomen dat planten en dieren in geïsoleerde gebieden uitsterven en dat natuurgebieden hun waarde 5°
verliezen. De meest natuurgebieden in de gemeente Waalre vallen binnen de EHS. Aan bestaande natuur heeft Waalre circa 600 ha aan bos en heide ter beschikking. De meeste bossen zijn nog niet zo oud. Ze werden ongeveer zestig jaar geleden aangelegd met subsidie van Staatsbosbeheer. Er werden niet alleen dennen geplant, maar ook loofbomen. Daardoor hebben de bossen een afwisselend en aantrekkelijk karakter. Deze afwisseling wordt nog eens versterkt door de open terreinen in en rond de bossen, met onder andere heidevelden. Bovendien ligt er een achttal vennen binnen de gemeentegrenzen. Deze gebieden zijn nu
6°
in beheer bij de gemeente, Stichting Brabants Landschap en verschillende particulieren en bedrijven. Naast de bestaande natuur ligt in de gemeente met name nog een opgave in het Dommeldal ten behoeve van de realisatie van de EHS. In de integrale kavelruil Valkenswaard-Waalre wordt getracht om zowel een agrarische structuurverbetering te bereiken als ook overige grondgebonden reconstructiedoelen vrij te ruilen zoals bijvoorbeeld EHS. Onder integrale kavelruil verstaat men het ruilen van grond voor diverse reconstructiedoelen: (landbouw, water, natuur). De EHS komt daarmee ofwel in
7°
eigendom en kunnen vervolgens ingericht worden of blijven in particulier eigendom waarbij de eigenaren via een overeenkomst met LNV particulier natuurbeheer plegen. B. Realisatie van ecologische verbindingszones (EVZ) EVZ staat voor ecologische verbindingszone en heeft als functie om de natuurgebieden van de EHS met elkaar te verbinden. Er zijn droge en natte verbindingszones. EVZ’s kunnen gerealiseerd worden door het verwerven en inrichten van de benodigde gronden. In een
8°
tijdelijke regeling worden op dit moment zowel de natte als de droge verbindingszones, voor wat betreft het gemeentelijk deel, door de provincie voor 100 % vergoed. Bij realisatie van een natte EVZ is het waterschap verantwoordelijk voor de eerste 10 meter en de gemeente voor de aansluitende 15 meter. C. Realisatie Regionale natuur- en landschapseenheden (RNLE) Regionale natuur – en landschapseenheden zijn grote eenheden, bestaande uit natuur gebieden, landschappelijk waardevolle gebieden en landbouwgebieden. Door de omvang
9°
bieden zij goede mogelijkheden voor behoud, herstel en ontwikkeling van soorten. Deze gebieden zijn bedoeld om natuur- en landbouwgebieden te beschermen tegen verstedelijking en aanverwante grootschalige versteningen. In Waalre ligt één RNLE, de Kempische Beken. Dit zal een van de projecten zijn die in de periode 2009-2010 moeten starten. D. Bescherming bedreigde soorten en gebieden Een aantal gebieden in Boven-Dommel heeft een bijzondere beschermingsstatus gekregen
10°
vanwege de aanwezigheid van zeldzame soorten of hun habitats. Voor de gemeente Waalre dient wat betreft kwetsbare soorten onder andere rekening gehouden te worden met
10
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
8°
9°
10°
11°
12°
13°
struweelvogels en aanleg van poelen ten behoeve van amfibieën. Het struweelvogelgebied ligt globaal ten noordwesten van Waalre. Het gebied waar de aanleg van poelen ten behoeve van amfibieën wordt gestimuleerd ligt ten noordoosten van Aalst rondom de Goorloop. E Realisatie Natte Natuurparels Natte natuurparels zijn waardevolle natte natuurgebieden waar ernaar gestreefd wordt het water meer en langer vast te houden en tevens de waterkwaliteit te verbeteren. In de gemeente Waalre zijn natte natuurparels aangewezen in Groote Heide/Leenderbos en het Dommeldal. De realisatie van de natte natuurparels is de verantwoordelijkheid van het Waterschap De Dommel. F Realisatie Natura 2000 Het Natura 2000-netwerk dient ter bescherming van zowel de gebieden (natuurlijke habitats) als de wilde flora en fauna op het grondgebied van de lidstaten. Het is de Ecologische Hoofdstructuur op Europees niveau. Hierbij wordt uitgegaan van het idee dat natuur niet ophoudt bij landgrenzen en dat het voor behoud van de vitaliteit en diversiteit van natuur van belang is om internationale maatregelen te nemen. De gebieden Grote Heide/ Leenderbos en het dal van de Dommel zijn Natura 2000. Natura 2000 is geen reconstructieopgave, toch moet er in de uitvoering van de reconstructie wel op afgestemd worden om een negatieve uitstraling te voorkomen. 3.2
Landbouw In het reconstructieplan is dit thema uitgewerkt in de volgende vier subthema’s: A. Verlaging veterinaire kwetsbaarheid B. Verbetering ruimtelijke structuur landbouw C. Stimulering verbrede landbouw D. Stimulering duurzame productie In onderstaande tabel (2) zijn de doelstellingen en taakstellingen uit het GMJP voor landbouw weergegeven. Daarachter zijn de projecten te vinden met de te verwachten doelrealisatie. Hoofdthema PMJP
Omschrijving commissie
Projectnaam
Landbouw
Areaal verbeterde landbouwkundige structuur
Integrale Kavelruil
Aantal 320
Eenheid hectare
Tabel 2: Projecten in de gemeente Waalre die bijdragen aan het GMJP-doel landbouw.
A Verlaging veterinaire kwetsbaarheid De reconstructie is gestart nadat de varkenspest in 1997 toesloeg. Om de veterinaire kwetsbaarheid te verminderen worden in het reconstructieplan geen directe maatregelen genomen. Wel richt het beleid in het reconstructieplan zich op stimuleren van de samenwerking binnen de keten. Dit kan gebeuren door samenvoeging van of intensieve samenwerking tussen bedrijven onderling. Behalve aan de vermindering van de veterinaire kwetsbaarheid kan dit tevens in algemene zin bijdragen aan een meer duurzame ontwikkeling op bedrijfs- en gebiedsniveau (bijvoorbeeld inrichting landbouwontwikkelingsgebied).
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
11
14°
4°
4°
5°
7°
4°
B Verbetering ruimtelijke structuur landbouw Door ruimteclaims vanuit stedelijke, infrastructurele, ecologische en landschappelijke functies loopt het areaal landbouwgrond verder terug. Daarnaast is door het aanscherpen van de regels op het gebied van stankhinder, uitstoot van ammoniak en het beperken van 5°
de omvang van agrarische bouwkavels steeds moeilijker voor de sector om zich verder te ontwikkelen. Om die reden is in het reconstructieplan een integrale zonering gemaakt waarin per gebied is aangegeven wat de mogelijkheden zijn. In de gemeente Waalre zijn een aantal van deze verschillende zoneringen aanwezig. Het gebied rondom de kernen is aangewezen als extensiveringsgebied overig. De natuurgebieden zijn allemaal aangemerkt als extensiveringsgebied natuur. Dit beslaat het grootste deel van de gemeente. Daarnaast zijn twee kleine gebieden aangewezen als verwevingsgebied.
6°
In de extensiveringsgebieden wordt een afwaartse beweging van de intensieve veehouderij nagestreefd. Om die reden komen intensieve veebedrijven die in deze zone liggen onder bepaalde voorwaarden in aanmerking voor de BIV (Beëindiging Intensieve Veehouderij) of VIV (Verplaatsing Intensieve Veehouderij). In de verwevingsgebieden zijn er daarentegen op bedrijfsniveau nog wel mogelijkheden voor ontwikkelingen mits het gaat om een duurzame locatie. C Stimulering verbrede landbouw
7°
Verbrede landbouw is landbouw waar neveninkomsten worden verworven uit andere inkomsten dan primaire agrarische producten. Voorbeelden hiervan zijn zorgboerderijen of fruittuinen en dergelijke. De verbrede landbouw speelt een belangrijke rol in de gemeente Waalre, met name in gebieden waar de landbouw de nodige beperkingen kent. Dit speelt voornamelijk bij extensiveringsgebieden en in mindere mate bij verwevingsgebieden. In de gemeenten Eindhoven, Geldrop en Waalre komen ook de grootste concentraties aan verbrede landbouw voor. In deze gemeenten doen ook relatief veel bedrijven aan agrarisch natuur-
8°
beheer (ongeveer 7%). In het aangaan van samenwerkingsverbanden en het stimuleren van verbrede landbouw draagt de gemeente Waalre in financiële zin bij aan de inzet van een streekmanager voor Boven-Dommel en neemt zij deel aan het Streekplatform Boven-Dommel. D Stimulering duurzame productie Het stimuleren van een milieuvriendelijke landbouwproductie is een belangrijk doel uit het reconstructieplan. Dit draagt namelijk bij aan diverse doelstellingen, zoals verbetering van de waterkwaliteit, reductie van de ammoniakemissie en energiebesparing. Biologische landbouw
9°
wordt beschouwd als een bijzondere vorm van duurzame productie. Naast biologische landbouw hechten wij aan verduurzaming van de gangbare landbouw. In de gemeente Waalre zijn op dit moment een onbekend aantal biologische bedrijven. Een goede landbouwkundige structuur van grondgebonden bedrijven draagt ook bij aan een duurzame landbouw. Voor takken van landbouw zoals de rundveehouderij, akkerbouw of combinaties daarvan is
10°
een aaneengesloten ligging van de kavels van groot belang. In de rundveehouderij speelt ook de omvang van de huiskavel een belangrijke rol. Dit noemt men de landbouwkundige
12
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
8°
9°
10°
11°
12°
13°
structuur. Het verbeteren ervan (bijvoorbeeld kavelruil) is een belangrijk reconstructiedoel en
leidt tot minder arbeid en kosten per eenheid product. Goed verkavelde agrarische bedrijven
met voldoende economisch potentieel dragen bij aan een duurzame landbouw.
3.3
Landschap en cultuurhistorie In het reconstructieplan is dit thema uitgewerkt in drie subthema’s. Het thema “ruimtelijke kwaliteit in stedelijke regio’s “ geldt niet voor de gemeente Waalre en is daarom niet besproken. A. Behoud en herstel van landschap en cultuurhistorie; B. Versterken beeldkwaliteit landelijk gebied; C. Versterken ruimtelijke kwaliteit in stedelijke regio’s. In onderstaande tabel (3) zijn de doelstellingen en taakstellingen uit het GMJP voor landschap en cultuurhistorie weergegeven. Daarachter zijn de projecten te vinden met de te verwachten doelrealisatie. Hoofdthema PMJP
Omschrijving doel
Projectnaam
Landschap & cultuurhistorie
Areaal waar maatregelen zijn genomen t.b.v. versterking en herstel landschap en cultuurhistorie
Gebiedsvisie Molenstraat-Heikant
Aantal (leeg)
Eenheid hectare
Landschapsplan Groene Mantel (Waalre Noord)
Tabel 3: Projecten in de gemeente Waalre die bijdragen aan het GMJP-doel landschap en cultuurhistorie
A Behoud en herstel van landschap en cultuurhistorie De bolle akkers rondom Loon hebben een grote cultuurhistorische waarde en daardoor is het van belang dat deze beschermd worden door middel van een regeling. Het merendeel van deze gronden is in agrarisch gebruik. Aangezien het belangrijk is dat agrariërs ook in de toekomst een inkomen halen uit het bedrijven van landbouw wordt daarom agrarisch natuurbeheer gestimuleerd ten behoeve van het behoud van landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Via groen-blauwe diensten is het mogelijk om dergelijke waarden te beschermen en/of te herstellen. Ook particulieren kunnen hierin een belangrijke bijdrage leveren. In nauwe samenwerking met waterschap en andere gemeenten in Boven-Dommel is er een project gestart om het stimuleringskader groene en blauwe diensten van de grond te krijgen door een ontwikkelingsplan op te stellen dat als kader dient om groene en blauwe diensten te vergoeden. Afhankelijk van de gemeentelijke ambitie kunnen vanaf 2009 particulieren voor bepaalde vormen van natuur- en landschapsbeheer een vergoeding krijgen. De provincie betaald 50% mee. Waalre participeert niet in het stimuleringskader. Naast de bolle akkers ligt in Waalre één watermolen in het dal van de Dommel, de Volmolen. Deze Waalrese Volmolen dateert vermoedelijk al van 726 en staat op het grensgebied van Waalre en Riethoven. In 2000 is de molen door het waterschap voorzien van een nieuwe stuw, een glijgoot voor kanovaarders en een vispassage.
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
13
14°
4°
4°
5°
7°
8°
4°
Naast de Volmolen is het buurtschap Loon een belangrijk cultuurhistorisch element. Het buurtschap wordt gevormd door een driehoekig grasveldje dat met lindebomen is beplant. Hieromheen staan een aantal Kempense langgevel boerderijen gegroepeerd. B Beeldkwaliteit landelijk gebied
5°
Door het beëindigen van agrarische bedrijven komen veel gebouwen leeg te staan. Het landschapsbeeld kan verbeterd worden door enerzijds het afbreken van voormalige stallen in het kader van de Regeling Beëindiging Veehouderij (RBV). Anderzijds door hergebruik van (een deel) van de voormalige stallen mits deze passen in het landschap (Ruimte-voorRuimteregeling). De gemeente kan het instrument beeldkwaliteitplan inzetten bij initiatieven van particulieren om daarmee aandacht te vragen voor een goede beeldkwaliteit. 6°
3.4
Water en bodem Steeds vaker ontstaat wateroverlast door grote hoeveelheden neerslag. Om overlast te voorkomen wordt met name in Boven-Dommel gezocht naar mogelijkheden om het water langer vast te houden. Indien nodig wordt gezocht naar geschikte gebieden waar eens in de zoveel tijd water tijdelijk geborgen kan worden. Binnen het thema water en bodem zijn de volgende elementen opgenomen in het
7°
reconstructieplan: A. Waterberging B. Waterdoelen en grondwaterstand C. Water- en bodemkwaliteit D. Beekherstel Daarnaast is er een opgave die niet direct tot de reconstructiedoelstellingen behoort maar wel
8°
een belangrijke impact op het buitengebied heeft, namelijk: E. Kaderrichtlijn Water Naast Waterschap De Dommel staat ook de gemeente voor een aantal doelstellingen aan de lat. In onderstaande tabel (4) zijn de doel- en taakstellingen uit het GMJP voor water en bodem weergegeven. Daarachter zijn de projecten te vinden met de te verwachten doelrealisatie.
9°
Hoofdthema PMJP
Omschrijving doel
Titel project
Bodem en water
Areaal regionale waterberging
Herinrichting Tongelreep
Aantal
Eenheid Ha
Tabel 4: Projecten in de gemeente Waalre die bijdragen aan het GMJP-doel Water en bodem.
A Waterberging Het langer vasthouden van water in de haarvaten kan gerealiseerd worden middels gebiedsgerichte maatregelen zoals de aanleg van stuwtjes, dammetjes, ophogen slootbodems 10°
en duikers en herprofilering sloten. Op (agrarisch) bedrijfsniveau kunnen bedrijfswaterplannen een instrument zijn om het waterbeheer te verbeteren. Op het grondgebied van de
14
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
9°
10°
11°
12°
13°
gemeente Waalre bevinden zich waterbergingsgebieden langs de Dommel. Een aantal van deze gebieden moeten nog gerealiseerd worden en overlappen vaak doelen zoals EHS en Beekherstel. B Waterdoelen en grondwaterstand Het realiseren van de gewenste grondwaterstand betekent in de praktijk het opheffen van de verdroging van zowel natuur - als landbouwgebieden. Grote delen van het buitengebied van Boven-Dommel hebben te kampen met verdroging. In de eerste en tweede planperiode krijgt het opheffen van verdroging in de zogenaamde natte natuurparels prioriteit. In de derde planperiode komen de overige verdroogde natuuren landbouwgebieden aan bod. In nauw overleg met belanghebbenden wordt getracht negatieve uitstralingseffecten buiten de bedoelde gebieden te voorkomen. Daarnaast is er steun voor lopende initiatieven en zullen bij de gebiedsgerichte aanpak kansen om verdroging aan te pakken benut worden. De natte natuurparel in de gemeente Waalre is te vinden in een deel van het gebied Groote Heide/Leenderbos. Voor de ligging van de natte natuurparels: zie de bijgevoegde kaart met reconstructiedoelen (bijlage 1). C Water- en bodemkwaliteit Om te komen tot een gewenste water- en bodemkwaliteit zal de diffuse verontreiniging met mineralen zoals fosfaat en nitraat teruggebracht moeten worden. Ook ten behoeve van de Kaderrichtlijn Water (KRW), waarin Europese afspraken over waterkwaliteit en ecologische doelstellingen vastliggen, is er een palet aan maatregelen. Initiatieven liggen hier vooral bij het waterschap. D Beekherstel Door het rechttrekken van veel beken in vroegere tijden zijn ecologische en landschappelijke eigenschappen verloren gegaan. Tevens voeren de beken het water nu te snel af waardoor bij hevige regenbuien wateroverlast benedenstrooms ontstaat. Doordat het water zo snel wordt afgevoerd is in de zomer last van droogte (watergebrek). Bij beekherstel wordt vaak het oude traject van de beek zo veel mogelijk hersteld. Hierdoor verbetert de water- en milieukwaliteit en worden problemen met wateroverlast en watertekort voorkomen. In gemeente Waalre zijn kansen voor beekherstel door (her)meandering. Op plekken waar gronden verworven kunnen worden voor natuurontwikkeling, zullen de beken ruimte krijgen om weer te hermeanderen. De gemeente speelt hierbij geen actieve rol, maar zal wel eventueel grond inbrengen ter realisatie van de ecologische hoofdstructuur, bijvoorbeeld in het kavelruilproject Valkenswaard–Waalre. Daarnaast heeft de gemeente een belangrijke rol in het afhandelen van de verschillende vergunningen en ontheffingen die voor dit soort projecten aangevraagd moeten worden. Door de herinrichting van het beekdal Tongelreep is een deel van deze opgave ingevuld.
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
15
14°
4°
4°
5°
7°
8°
4°
Kaderrichtlijn Water De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn welke een goede ecologische en chemische toestand van het oppervlakte- en het grondwater in 2015 nastreeft. De doestelling is verplicht, maar de weg ernaartoe wordt niet centraal gestuurd. In 2015 moet het oppervlaktewater voldoen aan:
5°
• Normen voor chemische stoffen • Ecologische doelstellingen Voor grondwater gelden aparte normen voor chemische stoffen. Ook moet de grondwatervoorraad stabiel zijn en mogen natuurgebieden niet verdrogen door een te lage grondwaterstand. Belangrijke uitgangspunten bij de KRW zijn: • De gebruiker en de vervuiler betalen;
6°
• Na 2000 mag er geen achteruitgang van de chemische en ecologische toestand van het water plaatsvinden; • Gewerkt moet worden via een stoomgebiedbenadering met een indeling in verschillende waterlichamen; • Een resultaatverplichting in 2015. Naast waterschap neemt bij de Kaderrichtlijn Water ook de gemeente een aantal opgaven voor haar rekening. Voor gemeente betekent dit dat zij moet inzetten op bijvoorbeeld de aanpak
7°
van riool overstorten en diffuse lozingen, het afkoppelen van schoon hemelwater en de koppeling van milieumaatregelen met rioleringsplannen. De gemeente staat hier niet alleen voor, waterschap en provincie zijn hierin belangrijke partners. 3.5
Toerisme en recreatie In het reconstructieplan Boven-Dommel is te lezen dat de verblijfsrecreatieve sector in
8°
Boven-Dommel vraagt om een kwaliteitsverbetering. Ook in de gemeente Waalre is deze vraag actueel. In onderstaande tabel (5) zijn de doel- en taakstellingen uit het GMJP voor toerisme en recreatie weergegeven. Daarachter zijn de projecten te vinden met de te verwachten doelrealisatie. Hoofdthema PMJP
9°
Toerisme & recreatie
Omschrijving doel
Projectnaam
Aantal initiatieven ten behoeve van verbetering toeristische en recreatieve aanbod in het buitengebied
Dommelpad
km
Fietspad Leenderbos
km
Oversteekbaarheid Valkenswaardseweg VVV
10°
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
Eenheid
m2 1
stuks
Golfbaan Achtereind
ha
Camping de Volmolen
ha
Van de Gevel
ha
Gebiedsvisie Molenstraat-Heikant
ha
Landschapsplan Groene Mantel (Waalre Noord)
ha
Tabel 5: Projecten in de gemeente Waalre die bijdragen aan het GMJP-doel Toerisme en recreatie
16
Aantal
9°
10°
11°
12°
13°
Het beleid van de gemeente Waalre omtrent Toerisme en Recreatie is vastgelegd in de nota toerisme en recreatie gemeente Waalre 2005-2010 die dateert uit augustus 2005. Het huidige aanbod in de gemeente wordt voornamelijk gekenmerkt door de bosrijke omgeving, een uitgebreid routegebonden netwerk en de nabijheid van Eindhoven en Valkenswaard. Deze kenmerken bieden mogelijkheden voor het verder ontwikkelen van toerisme en recreatie in Waalre. Het doel van het beleid is bij te dragen aan het verhogen van de aantrekkelijkheid en de kwaliteit van recreatieve aanbod in Waalre voor zowel de eigen inwoners als de bezoekers. Doel hiervan is om het aantal bezoeken aan Waalre te vergroten waardoor de bestedingen in Waalre zullen toenemen die een positief effect hebben op de plaatselijke economie en werkgelegenheid. Om dit doel te bereiken zal het gemeentelijk beleid voor toerisme en recreatie zich richten op de volgende speerpunten: • Behoud, versterking en verbetering van dagrecreatieve voorzieningen; • Ontwikkeling van verblijfsrecreatieve voorzieningen; • Verbetering en stimulering van samenwerking; • Productontwikkeling; • Profilering en promotie van het toeristisch-recreatief aanbod; • Handhaving en regelgeving. 3.6
Wonen, werken en leefbaarheid In het reconstructieplan is dit thema uitgewerkt in vier subthema’s: A. Verbeteren sociale aspecten in de landbouw B. Versterken economische vitaliteit C. Versterken leefbaarheid D. Verbeteren verkeer en vervoer In onderstaande tabel (6) zijn de doelstellingen en taakstellingen uit het GMJP voor wonen, werken en leefbaarheid weergegeven. Daarachter zijn de projecten te vinden met de te verwachten doelrealisatie.
Hoofdthema PMJP Toerisme en recreatie
Omschrijving Commissie
Projectnaam
Aantal
Aantal initiatieven ten behoeve van verbetering toeristische en recreatieve aanbod in het buitengebied
Dommelpad
km
Fietspad Leenderbos
km
Oversteekbaarheid Valkenswaardseweg VVV
Eenheid
m2 1
stuks
Golfbaan Achtereind
ha
Camping de Volmolen
ha
Van de Gevel
ha
Gebiedsvisie Molenstraat-Heikant
ha
Landschapsplan Groene Mantel (Waalre Noord)
ha
Tabel 6: Projecten in de gemeente Waalre die bijdragen aan het GMJP-doel Wonen, werken en leefbaarheid.
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
17
14°
4°
4°
5°
7°
4°
A Verbeteren sociale aspecten in de landbouw Door de grote veranderingen in de agrarische sector is dit een belangrijk thema in Boven-Dommel. Ook in de gemeente Waalre, neemt het aantal agrarische bedrijven af en treden er veranderingen op in de werkgelegenheid en sociale structuur van het platteland en kleinere kernen. 5°
B Versterken economische vitaliteit Ontwikkeling van nieuwe economische dragers in het landelijk gebied moeten de veranderingen in de landbouw opvangen. Hiermee worden vernieuwende economische activiteiten bedoeld die al dan niet gebaseerd zijn op bestaande activiteiten. Platform Streekontwikkeling Boven-Dommel stimuleert deze ontwikkelingen.
6°
C Versterken leefbaarheid In het kader van leefbaarheid is er aandacht voor voorzieningenstructuur, woningbouw voor eigen (jonge) bevolking, sociale leefbaarheidaspecten en ruimtelijke eisen vanuit leefbaarheid (herinrichten kernranden). Het opstellen van dorpsontwikkelingsplannen per kern wordt gezien als een instrument om de leefbaarheid te vergroten. Met name de kleinere kernen vragen meer aandacht. D Verbeteren verkeer en vervoer
7°
Zowel openbaar vervoer als autobereikbaarheid van het landelijk gebied staan onder druk. De autobereikbaarheid van bedrijven en de plattelandskernen wordt in Boven-Dommel vooral bepaald door de doorstroming op de snelwegen rondom Eindhoven. De problemen op de genoemde snelwegen worden op dit moment aangepakt. Desondanks nemen op de grotere wegen in de toekomst de problemen toe. Dit komt door verschuiving van verkeer van lokale naar grotere wegen wegens aanpassingen aan de lokale wegen in het kader van Duurzaam Veilig. Ook neemt het aantal verkeersbewegingen toe door veranderingen in de
8°
werkgelegenheids- en voorzieningenstructuur. De gemeente Waalre heeft hier zeker mee te maken met de N69 welke noord-zuid door de gemeente loopt. Met name over het traject van de N69 wordt veel gesproken. Er is sprake van om een nieuwe verbinding te maken met de A67. Hoe het traject gaat lopen is nog onduidelijk. Wel zal het bij moeten dragen aan het verbeteren van de bereikbaarheid en het tegengaan van sluipverkeer.
9°
10°
18
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
8°
9°
10°
11°
12°
13°
Hoofdstuk 4 Projecten 2009 - 2010 In dit hoofdstuk staan alle projecten die in de gemeente Waalre in de periode 2009 –2010 gestart / uitgevoerd gaan worden. Per project wordt inzichtelijk gemaakt wie de trekker is, aan welke reconstructiedoel het bijdraagt, wat de verwachte kosten en financiering zijn en in welke fase het project verkeert. In bijlage 2 is een schetskaart te vinden met daarop de globale locatie van de lopende projecten. Projectnaam
Projecttrekker
GMJP doel
kosten
Financiering
Fase
Herinrichting Tongelreep
Waterschap
Onbekend
Onbekend
Voorbereiding
Wildgeleiding A2 ten behoeve van natuurbrug Groote Heide
Rijkswaterstaat
Onbekend
Rijkswaterstaat
Voorbereiding
Gebiedsvisie Molenstraat-Heikant
Gemeente
Onbekend
Onbekend
Voorbereiding
Landschapsplan Groene Mante (Waalre Noord)
Gemeente
Onbekend
Onbekend
Voorbereiding
Integrale Kavelruil
Provincie
PM
POPfinanciering
Voorbereiding
Dommelpad
SRE
Onbekend
Onbekend
Voorbereiding
Camping de Volmolen
Particulier
Onbekend
Particulier
Voorbereiding
Van de Gevel
Particulier
Onbekend
Particulier
Voorbereiding
Golfbaan Achtereind
Particulier
Onbekend
Onbekend
Voorbereiding
Fietspad Leenderbos
Gemeente
Onbekend
Onbekend
Voorbereiding
VVV
Gemeente
Onbekend
Onbekend
Voorbereiding
Oversteekbaarheid Valkenswaardseweg
Gemeente
Onbekend
Onbekend
Voorbereiding
Verbetering landbouwkundige structuur, verschillende natuurdoelen
Tabel 7: Projecten in de gemeente Waalre.
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
19
14°
4°
4°
5°
7°
8°
4°
Hoofdstuk 5 Ondersteuning Streekhuis 2009 - 2010 Diverse projecten in Waalre worden ondersteund door de Dienst Landelijk Gebied (DLG), 5°
Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE), Kennisloket en Plaatselijke groepen. Voor 2009 zijn in onderstaande tabel de uren voor de diverse projecten geraamd. Deze raming is niet definitief! In de reconstructiecommissie vindt afstemming plaats tussen de claims van alle partijen.
6°
7°
Toekennen uren voor:
Projectnaam
Priori tering
Herinrichting Tongelreep
Hoog
2009: onbekend 2010: onbekend
Wildgeleiding A2 ten behoeve van natuurbrug Groote Heide
Middel
2009: 25 uur 2010: -
Gebiedsvisie Molenstraat-Heikant
Hoog
2009: 300 uur 2010: 300 uur
Landschapsplan Groene Mantel (Waalre Noord)
Hoog
2009: 1.000 uur 2010: 1.000 uur (Inclusief ondersteuning Grontmij)
Integrale Kavelruil
Middel
2009: 100 uur 2010: 50 uur
Dommelpad
Middel
2009: 50 uur 2010: 50 uur
Camping de Volmolen
Laag
2009: 25 uur 2010: 25 uur
Van de Gevel
Middel
2009: 25 uur 2010: 25 uur
Golfbaan Achtereind
Middel
2009: 200 uur 2010: 100 uur
Fietspad Leenderbos
Middel
2009: onbekend 2010: onbekend
2009: onbekend 2010: onbekend
VVV
Middel
2009: 50 uur 2010: 50 uur
2009: 300 uur 2010: 300 uur
Oversteekbaarheid Valkenswaardseweg
Middel
2009: 100 uur 2010: 100 uur
Gemeente
DLG
2009: onbekend 2010: onbekend
Tabel 8: Projecten in de gemeente Waalre en bijbehorende ondersteuning
4> Streekhuis Boven-Dommel
10°
20
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
Kennis loket
Plaatselijke groepen
2009: 300 uur 2010: 300 uur
8°
9°
SRE
2009: onbekend 2010: onbekend 2009: onbekend 2010: onbekend
Onbekend
Onbekend
Onbekend
9°
10°
11°
12°
13°
Hoofdstuk 6 Organisatie en Werkwijze 6.1
Organisatie reconstructie De regie van de reconstructie in Noord-Brabant rust bij Gedeputeerde Staten. Dit is in de Reconstructiewet zo geregeld. In de zeven reconstructiegebieden is de uitvoering gedelegeerd aan de Regionale Reconstructiecommissie (RRC, een adviescommissie van GS). Deze heeft tot taak de uitvoering in de regio te stimuleren en de voortgang te bewaken (zie figuur 5 hieronder). Regionale Reconstructiecommissie (RRC) en Ambtelijke Werkgroep (AW) In de RRC zitten de bestuurlijke vertegenwoordigers van gemeenten, waterschap, landbouw- en natuurorganisaties, maar ook vertegenwoordigers van de recreatiesector en het streekplatform onder leiding van een onafhankelijk voorzitter (mw. N. Jacobs). Ze kent daarnaast een aantal adviseurs zoals de streekmanager, van DLG. De gebiedscoördinator (geco) is de secretaris. Er is met volle overtuiging gekozen voor een gebiedsgerichte aanpak. De reconstructiecommissie wordt ondersteund door een ambtelijke werkgroep (AW) met daarin (bijna) dezelfde organisaties als op bestuurlijk niveau.
GS
Voortgangs Commissie
RRC
DLG
Streek manager
Kennis loket
Gemeenten
Waterschap
BMF TBO
ABdK
SRE
GECO GEMA
ZLTO
Top Brabant
Streekplatform
AW
Steekhuis
Legenda: GS
Bestuur
RRC
Adviescommissie
AW
Ambtelijke ondersteuning Partners RRC en AW
<5 Organigram structuur en samenstelling Reconstructiecommissie Boven-Dommel
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
21
14°
4°
4°
5°
7°
8°
4°
GS Plaatselijke groep 5°
RRC
Streekplatform
6° Stuurgroep Baronie Cranendonck
Uitv. platform Groote Heide/ Leenderbos
Uitv. platform Dommelvallei
Uitv. platform IK Bergeijk
Legenda: GS
Bestuur
RRC
Adviescommissie
Streekplatform
Netwerk
7° Baronie Cranendonck
Adviescommissie
<6 Organigram organisatie van de uitvoering Boven-Dommel
De controle op de voortgang in de realisatie van reconstructiedoelen en projecten vindt plaats in de RRC. Dit gebeurt op basis van een vergelijking van de ambities (vastgelegd in 8°
het Gebiedsmeerjarenprogramma) en de voorgenomen uitvoering van projecten op basis van zeven Gemeentelijke Reconstructieprogramma’s en de daadwerkelijke voortgang zoals vastgelegd in de viermaandelijkse voortgangsrapportages. Wanneer er knelpunten gesignaleerd worden bij de uitvoering kan de RRC sturen op de ambities en beschikbare uren van DLG of SRE. De provincie stuurt op doelen en de daarmee samenhangende financiën. Zo is de provinciale subsidie voor de aanleg van droge Ecologische Verbindingszones, die een gemeentelijke verantwoordelijkheid zijn, van 50% naar 100% gegaan.
9°
De gemeente Waalre is in de RRC vertegenwoordigd door wethouder H. Teeven en in de Ambtelijke werkgroep door F. Niessen. Streekplatform De RRC werkt nauw samen met het Streekplatform Boven-Dommel. Dit platform is opgericht om de sociale en economische paragraaf uit het reconstructieplan uit te voeren. 10°
De streekmanager is het gezicht van het streekplatform. Het streekplatform heeft een Ontwikkelplan geschreven om sociale en economische initiatieven van met name particulieren
22
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
9°
10°
11°
12°
13°
te kunnen ondersteunen met provinciaal Leadergeld. Dit plan biedt een goede basis voor een gebiedsgerichte ontwikkeling van de sociale en economische doelstellingen in het BovenDommelgebied. Uitvoeringsplatforms In Boven-Dommel is het reconstructieplan in 2006 en 2007 uitgewerkt in een vijftal gebiedsprogramma’s die de uitvoering van de reconstructie in afzonderlijke projecten concreet vormgeven en de integraliteit tussen de projecten en de realisatie van de doelen onderling afstemmen en bewaken. Het gaat hierbij om de volgende gebiedsprogramma’s: • Baronie Cranendonck; • Gemeente Bergeijk; • Dynamische Dommelvallei (Valkenswaard, Waalre, Eindhoven); • Het (be-)leefbare Groote Heide en Leenderbos (Heeze-Leende, Valkenswaard, Waalre); • Kerkhof leeft (Heeze-Leende). Deze gebiedsprogramma’s betreffen soms een deel van een gemeente, soms een gehele gemeente maar zijn soms ook gemeente overstijgend zoals in de Dynamische Dommelvallei en Het (be-) leefbare Groote Heide/Leenderbos. In Waalre is het gebiedsprogramma Dommelvallei in uitvoering. Aalst en het Achtereind liggen in het gebiedsprogramma Groote Heide/Leenderbos. Integrale gebiedsprogramma’s zoals Dynamische Dommelvallei, maar ook Groote Heide/ Leenderbos worden aangestuurd door een uitvoeringsplatform, waarvan minstens één maar vaak meerdere leden van de RRC in participeren. De uitvoeringsplatforms worden ingesteld door de RRC. Een uitvoeringsplatform is verantwoordelijk voor de uitvoering van het programma, de onderlinge afstemming van projecten. Het platform zorgt voor de terugkoppeling naar de eigen bestuurlijke achterban, neemt beslissingen namens deze achterban, de communicatie en de aansturing van de programmaleiding. De uitvoering geschiedt met inzet van de RRC- en AW-leden van de betrokken partijen en van een provinciale adviseur. Ook partijen buiten de reconstructiecommissie kunnen in een uitvoeringsplatform zijn vertegenwoordigd. Het is belangrijk dat de verschillende doelen in goede samenwerking met alle partners omgezet worden tot resultaten. Daarnaast kan het uitvoeringsplatform in de toekomst worden verzocht om nieuwe reconstructieprojecten aan het programma toe te voegen. Streekhuis Alhoewel reconstructie bijna alle activiteiten in het buitengebied beslaat, zijn de betrokken ambtenaren c.q. functionarissen in de AW slechts ten dele vrijgemaakt voor de reconstructie. Daarom is het streekhuis in het leven geroepen. Dit is niet alleen een fysieke plaats waar AW en RRC overleggen en waar allerlei reconstructiegerelateerde clubs elkaar ontmoeten (momenteel gevestigd in het voormalige rundveeproefbedrijf Cranendonck te Soerendonk). Het is ook de club waar vele lijnen in het complexe proces samen komen en waar expertise van de meest uiteenlopende subsidieregelingen, RO, milieu of andere reconstructiethema’s
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
23
14°
4°
4°
5°
7°
8°
4°
aanwezig is of kan worden geraadpleegd. Daarnaast kan er snel geschakeld worden tussen diverse beleidsvelden of met de backoffice van betrokken organisaties. Maar het is vooral ook een plek waar ambtenaren en bestuurders leren van elkaars benadering en oplossingen. Het is een locatie waar nieuwe (en snellere) oplossingen gezocht worden voor slepende
5°
problemen. Men kan hier meer “out of the box” en creatief denken en minder via gebaande paden. Hierdoor is de afgelopen jaren een breed en hecht netwerk ontstaan.
Streekplatform
recreatie & toerisme
Top brabant
wonen-werkenleefbaarheid
landbouw
6°
Streekmanager
SRE
Gemeenten ZLTO
Gema
Streekhuis
GECO BMF
landschap & cultuurhistorie
DLG
Kennisloket
ABdK
Waterschap
milieu
7°
TBO
natuur water
Legenda: 8°
Streekhuis
Positie streekhuis Omgevingsdoelen
Gemeenten
landbouw
Betrokkenorganisaties
Reconstructiethema’s
Sociale en economische doelen
9°
6.2
< 7 Positie van het streekhuis in de uitvoering van de reconstructie Boven-Dommel
Organisatie reconstructie binnen de gemeente Waalre Dit reconstructieprogramma Waalre geeft een uitsnede voor de gemeentelijke situatie van doelen en beoogde resultaten voor het aankomende jaar. Over de afstemming van de doelen, bijdragen en inzet van ondersteunende instanties zal drie keer per jaar in de ambtelijke werkgroep en de reconstructiecommissie overleg plaatsvinden.
10°
24
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
9°
10°
11°
12°
13°
Hoofdstuk 7 Benchmark De benchmark geeft inzicht hoeveel externe financiering van projecten in gemeente Waalre wordt geïnvesteerd ten opzichte van de investering van externe financiering in andere gemeenten in Boven-Dommel. Tevens vergelijken we de prestaties van Boven-Dommel ten opzichte van de andere reconstructiegebieden in Brabant. 7.1
Benchmark reconstructiegebieden in Brabant In de onderstaande tabel (9) zijn de beschikte subsidies in 2007 weergegeven. Boven-Dommel heeft totaal 1 miljoen euro aan middelen vanuit provincie, Rijk en Europa binnengehaald. Dit is 5 % ten opzichte van de totaal beschikte middelen in 2007. Dit is ruim onder het gemiddelde van 2,25 miljoen euro (ca.11%).
Gebieden
Subsidies 2007 Provincie
Rijk
Totaal Europa
4
%
Wijde Biesbosch
€ 1.278.022,00
€ 234.000,00
€ 0,00
€ 1.512.022,00
7%
De Peel
€ 1.333.025,00
€ 1.022.956,00
€ 9.000,00
€ 2.364.981,00
12 %
Baronie
€ 566.713,00
€ 117.000,00
€ 175.458,00
€ 859.171,00
4%
Brab. Delta
€ 1.267.369,00
€ 1.204.966,00
€ 41.339,00
€ 2.513.674,00
12 %
Kempenland
€ 1.990.196,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 1.990.196,00
10 %
Boven-Dommel Peel en Maas Maas & Meierij
€ 575.000,00
€ 400.000,00
€ 44.000,00
€ 1.019.000,00
5%
€ 1.194.762,00
€ 0,00
€ 946.950,00
€ 2.141.712,00
11 %
€ 935.581,00
€ 0,00
€ 134.740,00
€ 1.070.321,00
5%
Meierij
€ 6.437.330,00
€ 120.000,00
€ 153.560,00
€ 6.710.890,00
33 %
Totalen
€ 15.577.998,00
€ 3.098.922,00
€ 1.505.047,00
€ 20.181.967,00
100 %
Tabel 9: Subsidies reconstructiegebieden 2007
Er ligt dus een kans om extra middelen richting Boven-Dommel te krijgen. In dit Gemeentelijk Reconstructieprogramma staan diverse projecten die kans hebben op een financiering vanuit provincie, Rijk en Europa. Het is zaak deze projecten uitvoeringsgereed te krijgen inclusief een subsidieaanvraag. 7.2
Benchmark gemeenten in Boven-Dommel In onderstaande tabel (10) is te zien hoe de gemeente scoort in het binnen halen van externe financiering ten opzichte van andere gemeenten. De externe financiering betreffen de middelen die vanuit provincie, Rijk, Europa en SRE richting de gemeente komen. De middelen komen ten gunste van de gemeente, waterschap of particulieren.
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
25
14°
4°
4°
5°
7°
8°
4°
Uit tabel 10 blijkt dat gemeente Eindhoven en de gemeentegrensoverschrijdende projecten 80% van de subsidies heeft verkregen. Dit betreffen twee grotere projecten. Namelijk het project “De Dommel door Eindhoven” en de programmafinanciering van waterschap De Dommel. 5°
Gemeente Bergeijk Cranendonck Eindhoven Geldrop-Mierlo
6°
Afgegeven subsidies ‘08 (jan t/m sep) Totale projectkosten Provincie EU (POP) SRE (PIR/PAR) Rijk (ILG) € 2.306.467,00
€ 131.801,00
€ 1.035.260,00
€ 88.000,00
€ 0,00
Totaal 4
%
€ 1.255.061,00
4,2%
€ 194.452,50
€ 62.791,25
€ 0,00
€ 44.870,00
€ 90.000,00
€ 197.661,25
0,7%
€ 23.954.270,00
€ 2.799.968,00
€ 12.653.257,00
€ 44.000,00
€ 71.500,00
€ 15.568.725,00
52,3%
€ 444.000,00
€ 111.000,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 111.000,00
0,4%
Heeze-Leende
€ 7.605.300,00
€ 1.090.000,00
€ 0,00
€ 44.000,00
€ 0,00
€ 1.134.000,00
3,8%
Valkenswaard
€ 650.044,00
€ 28.399,00
€ 28.399,00
€ 44.000,00
€ 0,00
€ 100.798,00
0,3%
Veldhoven
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
0,0%
Waalre
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
0,0%
Grensoverschrijdend
€ 15.181.800,00
€ 3.830.450,00
€ 7.590.900,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 11.421.350,00
38,3%
Totaal
€ 50.336.333,50
€ 8.054.409,25
€ 21.307.816,00
€ 264.870,00
€ 161.500,00
€ 29.788.595,25
100%
Tabel 10: Subsidies Boven-Dommel per gemeente
Doordat de invloed van deze twee projecten zo groot is hebben we de gemeente Eindhoven 7°
en de grensoverschrijdende projecten in tabel 11 weg gelaten. Hierdoor krijgen we een beter inzicht in de verdeling van de middelen over de overige 7 gemeenten. Hierbij moet opgemerkt worden dat voor de gemeente Geldrop-Mierlo alleen het Geldropse gedeelte is meegenomen.
Gemeente Bergeijk
8°
Afgegeven subsidies ‘08 (jan t/m sep) Totale projectkosten Provincie EU (POP) SRE (PIR/PAR) Rijk (ILG) € 2.306.467,00
Totaal 4
%
€ 131.801,00
€ 1.035.260,00
€ 88.000,00
€ 0,00
€ 1.255.061,00
44,8% 7,1%
Cranendonck
€ 194.452,50
€ 62.791,25
€ 0,00
€ 44.870,00
€ 90.000,00
€ 197.661,25
Geldrop-Mierlo
€ 444.000,00
€ 111.000,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 111.000,00
4,0%
Heeze-Leende
€ 7.605.300,00
€ 1.090.000,00
€ 0,00
€ 44.000,00
€ 0,00
€ 1.134.000,00
40,5%
Valkenswaard
€ 650.044,00
€ 28.399,00
€ 28.399,00
€ 44.000,00
€ 0,00
€ 100.798,00
3,6%
Veldhoven
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
0,0%
Waalre
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
0,0%
€ 11.200.263,50
€ 1.423.991,25
€ 1.063.659,00
€ 220.870,00
€ 90.000,00
€ 2.798.520,25
100%
Totaal
Tabel 11: Subsidies Boven-Dommel excl. Eindhoven en gemeentegrensoverschrijdend
9°
Uit de tabellen blijkt dat er grote verschillen zitten tussen gemeenten. Dit heeft te maken met enkele grote projecten die in de gemeenten worden opgepakt. Het loont om grote projecten op te pakken en te bekijken of externe financiering mogelijk is. In bijlage 3 is een lijst met alle projecten opgenomen zodat inzichtelijk is via welke projecten de bedragen per gemeente zijn opgebouwd.
10°
De volgende jaren wordt naast de benchmark met betrekking tot de financiën ook een benchmark met betrekking tot de reconstuctiedoelen opgenomen.
26
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
9°
10°
11°
12°
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
13°
27
14°
7°
8°
9°
10°
VELDHOVEN
De Heuvel
waalre
WAALRE
aalst
EINDHOVEN
Bijlage1 Overzichtskaart reconstructiedoelen gemeente Waalre
4°
HEEZE-LEENDE
4° 4° 5° 7° 8°
5°
6°
HEEZE-LEENDE
Regionale natuur en landschapseenheid Bestaande natuur Nieuwe natuur Zoekgebied natuurontwikkeling
Waterberging
Natte natuurparel
Beschermingsgebied Natte natuurparel
Bronnen: © De auteursrechten en databankrechten: Topografische Dienst Kadaster, Emmen, 2004
Beekherstel
VALKENSWAARD
12°
Heikant
11°
Legenda natuur
Loon
10°
Legenda water
BERGEIJK
Timmereind
Achtereind 9° 13° 14°
8°
9°
10°
6 8
7°
Aalst
3
9
10
5°
4
5°
Waalre
2
4°
5
1
Bijlage 2 Schetskaart lopende projecten Waalre
4° 7° 8°
4°
6°
a Integrale kavelruil b VVV
Dommelpad Landschapsplan Groene Mantel Herinrichting Tongelreep Wildgeleiding A2 Camping de Volmolen Gebiedsvisie Molenstraat - Heikant Van de Gevel Oversteekbaarheid Valkenswaardseweg Golfbaan Achtereind Fietspad Leenderbos
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11°
Gebiedsdekkende projecten
10°
Projecten
7 9° 12° 13° 14°
4°
4°
5°
7°
8°
Bijlage 3 Overzicht beschikte projecten 2008 4°
Projectnaam
Omschrijving
Thema
Begunstigde
Verblijfsraccomodatie voor minder validen met gezinsleden
Verbrede landbouw
Landbouw/recreatie
Particulier
Heierhof Huisverkoop
Verbrede landbouw
Landbouw
Particulier
Inrichting Keersop
Inrichting EHS
Natuur/water
DLG
Inrichting voormalig kasteel Cranendonck
Zichtbaar maken cultuurhistorie
Cultuurhistorie/recreatie
waterschap
Wenseninventarisatie Baronie Cranendonk
Inrichting NNP/EHS
natuur
DLG
Geurbelasting Maarheeze
Berekeningen ikv LOG Chijnsgoed
Landbouw/Leefbaarheid
gemeente
Feijen Verspaningstechnieken BV
Innovatie
economie
Particulier
Timmerwerken A. Damen BV
Innovatie
economie
Particulier
Fruitpannenkoekenboerderij
Verbrede landbouw
Landbouw/recreatie
particulier
Natuurontwikkeling Loovelden
Natuurontwikkeling
natuur/water
gemeente
Dommel Door Eindhoven
Inrichting EVZ Beekherstel
water/recreatie
waterschap
Doe de Dommel 2008
Communicatie voor de Dommel
water/recreatie
gemeente
KDS; Naar een fijnstofneutrale regio Zuidoost Nederland
milieu
milieu
gemeente
economie
gemeente
Aanleg Rolstoelpad
recreatie
gemeente
IDOP Sterksel
Realisatie IDOP
leefbaarheid
gemeente
Paardenhouderij De Louw
Realisatie pensionstalling
landbouw
Particulier
Boer zoekt water
Waterplannen en maatregelen
water/landbouw
Waterschap
Verplaatsingsonderzoek De Clown
Taxatiekosten tbv verplaatsing
recreatie
Particulier
Verkenning verkeersproblematiek Heeze-Leende (relatie met LOG
Verkeersproblematiek irt LOG chijnsgoed
Landbouw
gemeente
Paardenhouderij Jansen
Realisatie paardenhouderij
landbouw
particulier
Parkeren Borkel en Schaft
realisatie recreatie en toerisme
recreatie
gemeente
Natuurlijke en recreatieve inrichting Bossen
Natuurontwikkeling
natuur/recreatie
gemeente
Programmafinanciering Waterschap De Dommel
Uitvoeren waterprogramma reconstructie (30%Bovendommel)
water
waterschap
Streekmanager
stimuleren en genereren van nieuwe economische dragers
wonen, werken, leefbaarheid
Streekplatform Boven Dommel
Bergeijk
5°
6°
7°
Cranendonck
Eindhoven
Europe Community Eindhoven Region, EUCER (KDS) Innovatie Geldrop-Mierlo Toegankelijkheid Kleine Dommel Heeze-Leende
8°
Valkenswaard
9°
Veldhoven Waalre Grensoverschrijdend
10°
Totaal
9°
10°
11°
13°
14°
Afgegeven subsidies ‘08 (jan t/m sep)
Totale projectkosten Provincie € 2.306.467,00
12°
Rijk (ILG)
€ 131.801,00
EU (POP)
€ 1.035.260,00
SRE (PIR/PAR)
€ 88.000,00
€ 892.500,00
€ 44.000,00
€ 137.773,00
€ 44.000,00
€ 1.276.194,00
€ 31.801,00
€ 1.035.260,00
€ 194.452,50
€ 62.791,25
€ 0,00
€ 135.370,00
€ 55.500,00
€ 51.500,00
€ 3.500,00
€ 7.582,50
€ 3.791,25
€ 44.870,00
Totaal subsidies
%
€ 0,00
€ 1.255.061,00
4,2%
€ 90.000,00
€ 197.661,25
0,7%
€ 15.568.725,00
52,3%
€ 44.870,00
€ 45.000,00 € 45.000,00 € 23.954.270,00
€ 2.799.968,00
€ 12.653.257,00
€ 784.032,00 € 396.000,00
€ 44.000,00
€ 71.500,00
€ 44.000,00
€ 45.000,00
€ 56.100,00
€ 22.707.238,00
€ 2.794.968,00
€ 67.000,00
€ 5.000,00
€ 12.597.157,00
€ 12.500,00 € 14.000,00 € 444.000,00
€ 111.000,00
€ 444.000,00
€ 111.000,00
€ 7.605.300,00
€ 1.090.000,00
€ 7.160.300,00
€ 1.000.000,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 111.000,00
0,4%
€ 0,00
€ 44.000,00
€ 0,00
€ 1.134.000,00
3,8%
€ 0,00
€ 100.798,00
0,3%
€ 155.000,00 € 120.000,00
€ 44.000,00 € 90.000,00
€ 170.000,00 € 650.044,00
€ 28.399,00
€ 28.399,00
€ 386.447,00
€ 44.000,00 € 44.000,00
€ 150.000,00 € 113.597,00
€ 28.399,00
€ 28.399,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
0,0%
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
0,0%
€ 15.181.800,00
€ 3.830.450,00
€ 7.590.900,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 11.421.350,00
38,3%
€ 15.181.800,00
€ 3.795.450,00
€ 7.590.900,00
€ 264.870,00
€ 161.500,00
€ 29.788.595,25
100%
€ 35.000,00 € 50.336.333,50
€ 8.054.409,25
€ 21.307.816,00
= voorlopig beschikt
= reeds beschikt
4°
4°
4°
Notities
5°
6°
7°
8°
9°
10°
34
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
5°
7°
8°
9°
10°
11°
12°
13°
Notities
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
35
14°
4°
4°
4°
Notities
5°
6°
7°
8°
9°
10°
36
Reconstructieprogramma Waalre 2009 - 2010
5°
7°
8°