Rapportage Voorjaarsmeting 2015

Rapportage Voorjaarsmeting 2015

Rapportage Ouderenplatform Panelronde voorjaar 2015

-2-

Colofon Onderzoek in opdracht van: Stedelijke Ouderen Commissie Den Haag Gemeente Den Haag, dienst OCW Onderzoeksuitvoering: WBK Marktonderzoek, Den Haag

-3-

INHOUD

Samenvatting

4

1.

Inleiding 1.1 Achtergrond 1.2 Onderzoeksverantwoording panelronde voorjaar 2015

11 11 11

2.

Dagelijkse ervaringen in het persoonlijk leven

12

3.

Complimenten en kritische noten

14

4.

Meedoen en betrokkenheid 4.1 Belangrijk om ouderen te betrekken 4.2 Huidige mogelijkheden om betrokken te zijn 4.3 Beoordeling in hoeverre instellingen ouderen bij hun beleid betrekken 4.4 Interesse in manieren van betrokken zijn

15 16 17 18 19

5.

Ervaring en beoordeling van bijeenkomsten 5.1 Bezoek bijeenkomsten waar mening van ouderen wordt gevraagd 5.2 Reden om geen bijeenkomsten te bezoeken 5.3 Onderwerpen van bezochte bijeenkomsten waar mening van ouderen wordt gevraagd 5.4 Voldoen bijeenkomsten aan verwachtingen 5.5 Zijn bijeenkomsten een goede manier om ouderen te betrekken

20 20 20 21 22 23

6.

Thema’s waar ouderen bij betrokken willen zijn 6.1 Onderwerpen waar betrokkenheid (extra) belangrijk wordt gevonden (spontaan) 6.2 Beoordeling belang ouderenbetrokkenheid bij tien thema’s

24 24 25

7.

Vrijwilligerswerk 7.1 Achtergrondinformatie 7.2 Voorbeelden van vrijwilligerswerk die ouderen zelf noemen 7.3 Meer vrijwilligerswerk op het gebied van deze thema’s 7.4 Redenen om geen/niet meer vrijwilligerswerk te doen 7.5 Mogelijkheden voor gemeente om hulp te bieden

26 26 27 28 29 30

8.

Stedelijke ouderen commissie

31

9.

Wijkgerichte aanpak

32

10.

Informatievoorziening 10.1 Gebruik Haagse informatiebronnen voor oudereninfo 10.2 Beoordeling informatievoorziening

33 33 34

11.

Mogelijke interesse in meedenken 11.1 Mogelijkheden tot meedenken 11.2 Potentiele interesse in meedenken

35 35 35

12.

Ouderenmishandeling 12.1 Voorbeelden van ouderenmishandeling 12.2 Tips om ouderenmishandeling te herkennen en/of aan te pakken

36 36 36

Bijlage 1: Profiel respondenten alle metingen Bijlage 2: Vragenlijst ouderenplatform voorjaar 2015

38 39

-4-

SAMENVATTING

Door goed te luisteren naar de ervaringen en meningen van Haagse ouderen probeert het Haags Ouderenplatform een bron van informatie te zijn voor alle Haagse organisaties die zich bezig houden met wonen, leven en zorg voor ouderen. Hiervoor wordt drie keer per jaar een onderzoeksronde gehouden. Het onderzoek richt zich op de Haagse 65-84 jarigen, waarbij er voor is gekozen om ook een aantal 55-64 jarigen te laten meedenken over de onderwerpen, omdat een deel van hen voor hun ouders of andere naasten zorgen of hebben gezorgd. In februari/maart 2015 hebben 506 panelleden deelgenomen aan de negende panelronde: de Voorjaarsmeting 2015. Hier volgt een korte samenvatting:

H2. Dagelijkse ervaringen in het persoonlijk leven Elke meting wordt gestart met een vraag of men in de afgelopen maanden positieve of mindere ervaringen heeft meegemaakt in het eigen persoonlijk leven. Bij alle metingen waar deze vraag is gesteld, is het aantal mindere ervaringen groter dan het aantal positieve ervaringen. De mindere ervaringen komen relatief vaker voor bij panelleden van 70 jaar en ouder en hebben met name betrekking op het ouder worden en de teruglopende gezondheid.

H3. Complimenten en kritische noten (Vrijwel) elke ronde krijgen de panelleden de mogelijkheid om een organisatie of instelling op het gebied van wonen, welzijn en zorg een compliment te geven of een kritische noot te plaatsen. Net als in de vorige metingen worden er per saldo meer complimenten uitgedeeld:18% geeft een compliment, 12% een kritische noot. De complimenten en kritische noten zijn aan verschillende instellingen gericht en gaan over veel verschillende onderwerpen. Het rapport geeft een overzicht. Grafiek S3: Compliment of kritische noot m.b.t. organisaties of instelling op het gebied van wonen, welzijn en zorg Zomer 2012

17%

Herfst 2012

12%

22%

Voorjaar 2013

11%

25%

Herfst 2013

19%

67%

14%

22%

Voorjaar 2014

71%

61%

11%

67%

10%

71%

Zomer 2014

16%

6%

78%

Herfst 2014

15%

7%

78%

Voorjaar 2015

18% 0%

12% 25%

Compliment

70% 50% Kritische noot

75%

100% Geen

-5-

H4. Meedoen en betrokkenheid Het thema van deze ronde is meedoen en betrokkenheid van ouderen bij beleid. Vrijwel alle ouderen vinden het belangrijk dat ouderen actief bij gemeentelijke thema’s betrokken worden. Zes op de tien ouderen geeft een mening of er voor ouderen voldoende mogelijkheden zijn om bij de belangrijke gemeentelijke thema’s betrokken te worden, bijvoorbeeld door mee te denken, commentaar te leveren/ inspraak te hebben of mee te lezen. De antwoorden zijn over het algemeen gematigd positief. Tabel S4a: Vindt u dat er in Den Haag voldoende mogelijkheden zijn voor ouderen om betrokken te worden Als je wilt kan er veel (8%), veel informatie via lokale media (6%), gevoel dat er Ja 30% voldoende mogelijkheden zijn (5%), via dit ouderenplatform (4%) Te weinig burgers die echt willen meedoen (3%), niet iedereen weet de weg (3%), Deels 22% gevoel dat er onvoldoende is (2%), mogelijkheden zijn er, maar wordt weinig naar geluisterd (2%), ouderen minder gezond/minder mobiel (2%) Er wordt niet geluisterd naar bezoekers die naar bijeenkomsten komen (7%), huidig Nee 10% beleid breekt voorzieningen af (3%), hoor er nooit iets van/ weinig inspraak (3%) Verdiep me er niet in/ houdt me niet bezig (16%), niet op de hoogte/ weet er weinig Weet niet 38% van (9%), geen ervaring mee/ kan niet beoordelen (6%) 100%

De meningen over het feit of instellingen op dit moment ouderen op een voldoende goede manier bij het beleid betrekken zijn verdeeld. Circa een derde van de ouderen vindt van wel, circa een derde vindt van niet en een derde zit ertussenin. Buurt- en wijkcentra en wijkorganisaties worden hierop wat beter beoordeeld dan verzorgings-/verpleeghuizen en woningcorporaties/ woningbouwverenigingen. De gemeente neemt een middenpositie in. Er zijn vele manieren voor ouderen om mee te denken. Als er een onderwerp speelt dat panelleden aanspreekt, dan denkt 85% hier in meer of mindere mate via lokale kranten/tv van op de hoogte te blijven, bijna twee derde zou (mogelijk) aan een enquête willen meedoen en zes op de tien (misschien) een bijeenkomst in de eigen wijk bijwonen. Ongeveer drie op de tien heeft mogelijk interesse in het actief worden bij organisaties die meedenken bij lokale thema’s, het bijwonen van centrale bijeenkomsten in het centrum van Den Haag of lid worden van een wijkorganisatie. Grafiek S4b: Interesse van ouderen in zes vormen van betrokken zijn Op de hoogte blijven van het gemeentelijk beleid via lokale kranten, lokale tv

65%

Meedoen aan een enquête van bijv. een wijkberaad of een zorginstelling

41%

Bijwonen van een bijeenkomst in uw eigen wijk

32%

20%

22%

37%

27%

41%

Lid worden van een wijkorganisatie

15%

14%

71%

Bijwonen van centrale bijeenkomst in het centrum van Den Haag

13%

16%

71%

Actief worden bij organisaties die meedenken bij gemeentelijke thema’s

11%

18%

71%

0%

25%

Zeker

50%

Redelijk

15%

75%

Niet zo

100%

-6-

H5. Ervaring en beoordeling van bijeenkomsten Bijna twee op de tien panelleden1 is in de afgelopen drie jaar wel eens naar een bijeenkomst geweest waar de mening van ouderen werd gevraagd over een gemeentelijk onderwerp. Meestal waren dit bijeenkomsten over de eigen wijk, op de voet gevolgd door bijeenkomsten over gemeentelijke onderwerpen die heel Den Haag aangaan en bijeenkomsten van de SOC/Ouderenplatform. De bijeenkomsten gaan over gevarieerde onderwerpen zoals wijk(aangelegenheden), woningen, zorg, levenseinde, openbaar vervoer en veiligheid. Beoordeling bijeenkomsten Een kwart van de bezoekers aan de bijeenkomsten vindt dat de bijeenkomsten helemaal aan hun verwachtingen voldoen, zes op de tien vindt dit deels, en 16% vindt van niet. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de genoemde positieve en mindere punten van de bijeenkomsten. Tabel S5a: Positieve en mindere punten van bijeenkomsten waar de mening van ouderen werd gevraagd Positieve punten Mindere punten 1. Je kunt je mening geven (19x) 1. Wordt niets gedaan met uitkomsten van de discussie (12x) 2. Grote opkomst (18x) 2. Beslissingen zijn al genomen, gemeente doet toch haar eigen 3. Je kon vragen stellen (17x) zin, weinig invloed (9x) 4. Het onderwerp, dat ze het bespreekbaar maken, gaat over 3. Mensen die door elkaar heen praten, zich zelf graag horen, onderwerp (16x) niet luisteren naar anderen, kakofonie, weinig discussie (8x) 5. Dat het er is, dat deze vergaderingen worden 4. Veel slechte vragen, teveel dezelfde vragen waar dan te lang georganiseerd en dat je hiervoor wordt uitgenodigd (15x) over door wordt gegaan (5x) 6. Het was duidelijk (14x) 5. Teveel verschillende organisaties/doelgroepen tijdens 7. Aanwezigheid ambtenaren (13x) discussie: gedoe voor- en tegenstanders die niet tot elkaar 8. Presentatie, goede sprekers, goed inleidend gesprek (12x) kwamen (5x) 9. In clubjes praten (11x) 6. Geen terugkoppeling, je hoort niets over gevolgen gesprek (3x) 10. Goede opzet (10x) 7. Beloftes gemaakt die niet nagekomen kunnen worden (3x)

Redenen om geen bijeenkomsten bezoeken De panelleden die in de afgelopen drie jaar geen van dergelijke bijeenkomsten hebben bezocht, noemen hiervoor als reden, met name geen interesse, geen tijd en/of geen behoefte: Tabel S5b: Reden om geen bijeenkomsten te bezoeken 1. Geen tijd, mogelijkheden, Geen interesse, geen belangstelling (17%), Te veel bezigheden, oa. mantelzorg, hobby’s, interesse, belangstelling (50%) werk, etc (12%), geen behoefte (9%), geen tijd voor (8%) 2. Onbekendheid en afhankelijk van Nooit uitnodiging gekregen, niet op de hoogte (17%), wel naar bijeenkomsten, maar niet onderwerp (28%) specifiek voor ouderen (5%), er is nooit een echt goed onderwerp langsgekomen (5%) 3. Persoonlijke reden (16%)

Gezondheid/handicap (8%), voel me geen oudere (5%)

4. Mindere ervaring met bijeenkomsten (7%)

Ben er wel eens geweest, werd er niet blij van (2%), er wordt niet geluisterd, te veel gekletst, tijdverspilling (2%), niet het gevoel dat ik het verschil kan maken (2%), iedereen jaagt eigen individuele belangen na (1%)

Toch vindt twee derde van alle respondenten bijeenkomsten in principe wel een goede manier om ouderen te betrekken bij gemeentelijk beleid, een kwart vindt dit deels en 7% vindt van niet. Want ondanks dat ze zelf niet gaan, steunen wel veel ouderen het principe van bijeenkomsten om ouderen erbij te betrekken. Ze vinden het fijn dat anderen – in bijeenkomsten – de mening van de ouderen naar voren kunnen brengen.

1

Nog eens circa 5% geeft aan wel naar bijeenkomsten te zijn geweest maar dit betrof niet direct specifieke onderwerpen waar ouderen bij betrokken waren

-7-

H6. Thema’s waar ouderen bij betrokken willen zijn Vervolgens is de panelleden gevraagd voor welke onderwerpen ze betrokkenheid van ouderen extra belangrijk vinden. De top 4 is (gezondheids-) zorg, (openbaar) vervoer, veiligheid en wonen. Ook als hierna een tiental thema’s wordt voorgelegd, worden aan dezelfde thema’s de hoogste betrokkenheid toegekend. Grafiek S6: Onderwerpen waar betrokkenheid ouderen (extra) belangrijk is (spontaan) Zorg, gezondheidszorg, zorg in de toekomst, ouderenzorg

41%

Vervoer (OV, ouderen vervoer, taxibus)

27%

Veiligheid (in wijk, donker, berovingen)

16%

Wonen, huisvesting, manieren zelfstandig wonen, seniorenbouw

15%

Gezonde leefomgeving, netheid in de wijk (bankjes)

9%

Ouderenvoorzieningen (loketten, wijkgebouw, buurtcentra)

6%

Gezellige en culturele activiteiten

6%

Straten/stoepen: onderhoud, begaanbaarheid

6%

Verzorgingshuizen, verpleeghuizen

5%

Eenzaamheid

4%

Beleidsmaatregelen, gevoerd beleid

4%

H7. Vrijwilligerswerk Afhankelijk van de definitie en onderzoeksmethode wordt geschat dat tussen de 20 en 40% van de Haagse ouderen (55-plus) soms of vaker iets aan vrijwilligerswerk doet . Bij de gekozen definitie gaat het er met name om of alleen georganiseerd vrijwilligerswerk bij een vereniging/organisatie wordt meegenomen, of ook ongeorganiseerd vrijwilligerswerk. In het rapport wordt hier nader op ingegaan. Van alle vrijwilligers (55-plus) doet 55% praktisch/ uitvoerend vrijwilligerswerk, voor 15% is dit met name meepraten en meebeslissen, voor drie op de tien een mix van beide soorten. In het najaar van 2014 hebben 1711 55-plussers is het stadsdeelonderzoek Den Haag aangegeven in welke sectoren zij vrijwilligerswerk uitvoeren. In het rapport worden binnen alle sectoren voorbeelden gegeven. Grafiek S7a: In welke sectoren zijn Haagse vrijwilligerswerk van 55+ actief 1. Wijkvereniging of vergelijkbaar 2. Initiatieven speciaal voor ouderen 3. Hulp/activiteiten zorginstelling 4. Sportvereniging 5. Kerk/humanistisch verbond/ moskee 6. Buurt Interventie Team/buurtpreventie 7. Museum/ filmhuis/ kunstcentrum/ podium 8. Buren helpen 9. Omgeving schoon houden 10. Actief bij VVE/ huurdersvereniging 11. Mantelzorg 12. Administratief 13. Samen eten/ Koken voor anderen 14. Taalles/ Bibliotheek/ VoorleesExpress 15. Wijkbus/ chauffeur naar ziekenhuis

18% 8% 8% 7% 7% 5% 4% 4% 4% 4% 4% 3% 3% 3% 2%

-8-

Meer vrijwilligerswerk op het gebied van deze thema’s Als gevraagd wordt of panelleden zelf (nog meer) vrijwilligerswerk zouden willen doen met betrekking tot gemeentelijke onderwerpen (zie H6), reageert 14% positief. Zoals te verwachten valt, tonen 55-64 jarigen vaker interesse dan 75-plussers. De meeste potentieel geïnteresseerden denken aan iets met sociale contacten, kennis delen en zorgtaken. Redenen om geen/niet meer vrijwilligerswerk te doen Voor 75-plussers is de leeftijd en de gezondheid de voornaamste reden om geen/niet meer vrijwilligerswerk te doen, voor 65-74 de drukke dagelijkse bezigheden en voor 55-64 jarigen het feit dat ze nog werken. Tabel S7b: Top 7 aan redenen van 55-plussers om geen/niet meer vrijwilligerswerk te doen Te oud, gezondheid, lichamelijke beperking

30%

Is al druk met hobby’s en andere bezigheden, leven is al vol genoeg

Doet al voldoende vrijwilligerswerk Doet veel mantelzorg, daar druk mee

23% 10% 9%

Werkt nog

8%

Geen zin, wil zich niet binden, geen interesse

8%

Vroeger al gedaan

7%

H8. Stedelijke Ouderen Commissie De Stedelijke Ouderen Commissie heeft als taak het gevraagd en ongevraagd adviseren van de gemeente Den Haag op alle voor ouderen belangrijke thema’s. De SOC kan hulp gebruiken van ouderen die met hen willen meedenken en meehelpen bij het opstellen van adviezen en dergelijke. Van de panelleden heeft 17% hier mogelijk interesse in. Als gevraagd wordt naar tips hoe de SOC de stem van ouderen beter kan laten horen, noemen circa 100 ouderen tips. Daarnaast geven enkele ouderen – ongevraagd – complimenten: het gaat al goed zo met het Ouderenplatform (8x), SOC doet het al redelijk goed (5x) en in de gemeente Den Haag zijn ze goed bezig (3x). Tabel S8b: Tips hoe SOC beter de stem van ouderen kan laten horen bij gemeentelijk beleid 1. SOC nog te onbekend, wil meer weten van SOC, wat doen ze

11x

2. Meer informatie in lokale media, met name wijkkrantjes

8x

3. SOC transparanter: wat doen ze, wat hebben ze bereikt, effect van SOC laten zien, hoe laten ze stem horen

7x

4. Ouderen rechtstreeks benaderen, huisbezoek, ga met ouderen praten

7x

5. Noemt specifiek onderwerp dat beter moet: over echte problemen praten, over zorg, kruispunt/wegen bij Neherkade, eenzaamheid ouderen in verzorgingshuizen

7x

6. Betrokkenheid van ouderen vergroten, ouderen er bij blijven betrekken

6x

7. Meer info over wat er speelt aan ouderenbeleid

5x

8. Stemmen, bijv op partij die opkomt voor de ouderen

5x

9. Ideeën om ouderen bij elkaar te krijgen, zoals: bezoek ouderen bij maaltijdprojecten, combinatie met wandelevenement, bijeenkomt in café, kleine lezing in verzorgingshuis

4x

10. Beter luisteren naar ouderen

4x

11. Zoveel mogelijk aandacht besteden aan ouderen, blijven volhouden

4x

-9-

H9. Wijkgerichte aanpak Er wordt steeds meer gesproken over en wijkgerichte aanpak, meer aandacht voor de initiatieven van de burgers zelf en meer samenwerking, buurthulp en inspraak. Een kwart van de panelleden ziet mogelijkheden tot verbetering in hun wijk, iets minder dan de helft van hen denkt daar ook zelf een bijdrage aan te kunnen leveren. De wensen en mogelijkheden die ouderen zien liggen met name op het gebied van de burenhulp, actieve participatie (in de wijk), veiligheid en schone wijk. Tabel S9: Ziet u mogelijkheden tot verbetering wijk? Ja , mogelijkheden die ik zelf kan doen

10%

Ja, mogelijkheden die ik niet zelf kan doen

15%

Nee

75% 100%

H10. Informatievoorziening Aan de respondenten is een aantal Haagse informatiebronnen voorgelegd, met de vraag of men hier gebruik van maakt om op de hoogte te blijven van wat er voor ouderen speelt. Van de genoemde informatiebronnen, worden de Posthoorn en andere wijkkranten het vaakst gebruikt. De Stadskrant die ingevouwen zit in de Posthoorn kent mede daarom ook een goed leesbereik. Grafiek S10: Gebruik Haagse informatiebronnen om op de hoogte te blijven voor wat er voor ouderen speelt De Posthoorn of andere wijkkranten

62%

Stadskrant

39%

TV West

35%

AD/Haagsche Courant

35%

Radio West Den Haag Centraal Website gemeente Den Haag Facebook

18%

20% 21%

40%

36%

28%

14%

51%

21%

13%

13%

10%

61% 74%

26%

10% 6%

Wijkvergaderingen, 5% 15% discussiebijeenkomsten

64% 84% 80%

Servicepunten gemeente (vaak in wijkcentra)

3% 17%

80%

(Uitzendingen van) raadsvergaderingen

3% 15%

82%

ja, frequent

17%

ja, soms

nee

Twee derde vindt dat ze voldoende op de hoogte worden gehouden van wat er speelt op het gebied van ouderen in Den Haag. Een kwart vindt dat het beter kan en 9% vindt het onvoldoende. Als de ouderen de mogelijkheid wordt gegeven een toelichting te geven, wordt er een grote variëteit aan opmerkingen gegeven. Het rapport geeft een overzicht.

- 10 -

H11. Mogelijke interesse in meedenken In dit onderzoek zijn drie min of meer concrete vragen gesteld over het willen meedenken en het willen bijwonen van bijeenkomsten. Hierbij dient te worden vermeld dat onderstaande percentages de potentiele interesse weergeven. Of men daadwerkelijk participeert is van veel factoren afhankelijk, zoals de daadwerkelijke informatie, de beschikbare tijd, de datum, enz. Een vuistregel is dat circa een kwart daadwerkelijk de stap zal nemen. Tabel S11: Potentiele interesse in meedenken Wil wel informatie over meedenken/meehelpen bij de SOC

17%

( 86 van de 506 ouderen)

Wil wel een uitnodiging voor de SOC-thema middag op 30 april

33%

(166 van de 506 ouderen)

Wil wel in het gemeentelijk uitnodigingenbestand voor bijeenkomsten

49%

(246 van de 506 ouderen)

H12. Ouderenmishandeling Het laatste hoofdstuk betreft een heel ander onderwerp. Op 15 juni is het de Internationale Dag tegen Ouderenmishandeling. Rond die dag wil het SOC hier aandacht aan besteden. Ter voorbereiding zijn hierover in deze voorjaarsmeting drie vragen gesteld. Van de panelleden zegt 7% in hun omgeving wel eens iets te hebben gemerkt van Ouderenmishandeling. Het betreft meestal lichamelijke mishandeling, gevolgd door geestelijke mishandeling en diefstal. De mishandeling komt met name van zorgverleners en familie (kinderen en partner). Het rapport geeft een overzicht van de genoemde voorbeelden van mishandeling. Tabel S12a: Wel eens iets gemerkt van Ouderenmishandeling in uw omgeving

Ja; 7%

Nee; 93%

Ook hebben de respondenten de mogelijkheid gekregen om tips te geven om ouderenmishandeling te herkennen en/of aan te pakken. Onderstaande tabel geeft de 10 meest genoemde tips, suggesties en opmerkingen. Tabel S12b: Tips, suggesties en opmerkingen om ouderenmishandeling te herkennen en/of aan te pakken 1. Oren en ogen openhouden 2. Melden (bijv. bij politie, wijkzorg, Florence, dokter) 3. Zorgverleners hierin trainen, goed screenen 4. Lastig: mensen stoppen het weg, je schaamt je, afhankelijk van kinderen die het doen 5. Letten op blauwe plekken 6. Huisarts: meer hiervoor inschakelen, die moet alerter zijn 7. Informeren: waar je op moet letten, hoe reageren, wie inschakelen, televisie: alle bejaarden kijken tv 8. Let op ouderen die vereenzamen en geïsoleerd raken 9. Iets van zeggen 10. Beter luisteren naar signaleren van omgeving (bijv. buren) Met elkaar in gesprek blijven, sociale contacten onderhouden

32x 17x 14x 14x 13x 13x 9x 9x 8x 7x 7x

- 11 -

1. INLEIDING

1.1 Achtergrond Door goed te luisteren naar de Haagse ouderen probeert het Haags Ouderenplatform een bron van informatie te zijn voor alle Haagse organisaties die zich bezig houden met wonen, zorg en welzijn van ouderen. Het onderzoek richt zich op de Haagse ouderen in de leeftijd van 65-84 jaar, waarbij er voor is gekozen om ook een aantal ouderen van 55-64 jaar te laten meedenken over de onderwerpen. Dit omdat velen van hen ervaringen hebben vanuit de zorg voor hun ouders of elders in hun omgeving. De doelstelling is om drie keer per jaar ongeveer 500 ouderen te vragen hoe het met ze gaat en te vragen naar hun mening over actuele onderwerpen. Inmiddels zijn er, na de eerste basismeting, negen vervolgrondes geweest, twee in 2012, drie in 2013 en drie in 2014 en nu één in 2015. In dit rapport worden de resultaten van de laatste meting, de voorjaarsmeting 2015, gepresenteerd2.

1.2 Onderzoeksverantwoording panelronde voorjaar 2015 De 603 panelleden die na de herfstmeting van 2014 hebben aangegeven deel te willen blijven nemen aan het Ouderenplatform, hebben in februari de samenvatting ontvangen van de herfstmeting met daarbij een uitnodiging om deel te nemen aan de voorjaarsmeting van 2015. Het veldwerk heeft plaatsgevonden van half februari tot half maart 2015. De panelleden zijn telefonisch of per e-mail benaderd, afhankelijk van hun eigen voorkeur. Om de panelomvang op peil te houden zijn tijdens deze meting 79 nieuwe panelleden geworven. De lengte van de gesprekken tijdens deze panelronde bedroeg ongeveer 10-15 minuten per gesprek. Deze ronde hebben 506 ouderen meegedaan. Tabel 1.2: Response Panelbestand bij start Voorjaar 2015 Mensen die van het panel

afzien3

603 - 52

Foute nummers, verhuisde mensen

-9

Telefonisch niet bereikt (3-5 pogingen), ook na herinnering geen reactie op e-mailuitnodiging

- 93

Nu niet, volgende keer wel

- 21

Nieuw uitgenodigde mensen die deelnemen

+ 79

Doet mee

506

Overgebleven panelleden voor deelname zomermeting 2015

617

428

2

Rapporten zijn te vinden op: http://www.denhaag.nl/home/bewoners/actueel/to/Rapporten-Haags-Ouderenplatform.htm

3

Stopt met panel door ziekte/ gehoorprobleem, geen interesse meer, te oud, overlijden in familie, verhuisd, overleden.

- 12 -

2. DAGELIJKSE ERVARINGEN IN HET PERSOONLIJK LEVEN

Elke meting wordt gestart met de vraag of men in de afgelopen maanden positieve of mindere ervaringen heeft meegemaakt in het eigen persoonlijk leven. Alle acht metingen die in de afgelopen jaren gehouden zijn, geven voor wat betreft het persoonlijk welzijn per saldo meer mindere dan positieve ervaringen. De mindere ervaringen komen relatief vaker voor bij panelleden van 70 jaar en ouder. Grafiek 2a: Ervaringen van invloed op de beoordeling van persoonlijk leven Zomer 2012

9%

9%

82%

Herfst 2012

8%

11%

81%

Voorjaar 2013

8%

Herfst 2013 Voorjaar 2014 Zomer 2014

77%

6% 12% 9% 6%

Herfst 2014 5% Voorjaar 2015

15%

10% 0%

82%

12%

79%

15%

79%

14%

81% 23% 25%

positieve ervaring

67% 50% negatieve ervaring

75%

100%

geen verandering

De mindere ervaringen hebben met name betrekking op het ouder worden en de teruglopende gezondheid. Tabel 2b: Positieve of negatieve ervaringen die van invloed zijn op de beoordeling van het persoonlijk leven Positieve ervaringen (10%) - Met pensioen (5x) - Prettige behandeling in ziekenhuis, goede medicijnen, fysio, nieuwe knie, preventief behandeld aan hartaanval (5x) - Gewoon, gaat goed, ik ben altijd positief (4x) - Gezondheid beter (2x) - Leuke vakantie gehad (2x) - Ziekte kind is weer goed gekomen (2x) - Leuke dingen gedaan (2x) - Gezellige maanden, in winter is iedereen thuis (2x) - Overig (11x)4 Mindere ervaringen (23%) - Gezondheidsproblemen (42x) : wv: griep (5x), ongeluk gehad/gevallen (4x), zie niet meer goed/staar (3x), kanker/bestralingen (2x), meer pijn, hartoperatie, herseninfarct, ontstoken spier, depressief, nierproblemen, schildklierproblemen, meer vergeetachtig, operatie mislukt - Partner, zoon, goede vriend overleden (16x) - Ziekte in familie (dementie, partner opgenomen in verpleeghuis, herseninfarct, hartproblemen, terminaal) (12x) - Verkeersboete gehad (3x) - Verkeerde zorg gehad (been afgezet wat niet nodig was, fout met medicatie, door operatie in rolstoel) (3x) - Diefstal meegemaakt (2x) - Lager inkomen, financiële situatie slechter (2x) - Negatieve ervaring met buren (2x) - Huis staat te koop en wordt maar niet verkocht, negatieve taxatie woning (2x) - Onzeker of ik in toekomst zorg krijg die ik nodig heb (2x) - Overig (15x)5

4 Andere positieve ervaringen (1 keer genoemd): Oma geworden, het blijft weer langer licht, economie trekt aan: meer werk, ga verhuizen

naar aanleunwoning, nieuwe liefde, 2 publicaties uitgebracht, politie houdt op de fiets de boel in de gaten, heb ervaren dat je veel hulp kunt krijgen als dat nodig is, besloten om me niet meer door negatieve dingen te laten beïnvloeden 5 Andere mindere ervaringen (1 keer genoemd): Werkconflict, ruzie binnen familie, hoge zorgkosten gehad, minder hulp in huis,

vandalisme: auto vernield, wereldgebeuren, medicijnverstrekking wordt moeilijk over gedaan, kinderen hebben geen werk, kinderen gaan scheiden, is eenzaam, koud weer, mijn bank heeft pasgeleden alle rekeningnummers veranderd/ enveloppen voor cheques geven ze niet meer uit, ongelooflijk slechte ervaring met gemeente den haag t.a.v. omgevingsvergunning , telefoon werkt niet, vervuiling voor de deuren/ niemand houdt zich aan de regels (geen handhaving)

- 13 -

3. COMPLIMENTEN EN KRITISCHE NOTEN

(Vrijwel) elke ronde krijgen de panelleden de mogelijkheid om een organisatie of instelling op het gebied van wonen, welzijn en zorg een compliment te geven of een kritische noot te plaatsen. In deze panelronde geeft drie op de tien panelleden een compliment of kritische noot. Net als in eerdere metingen worden er meer complimenten dan kritische noten uitgedeeld. Grafiek 3a: Compliment of kritische noot m.b.t. organisaties of instelling op het gebied van wonen, welzijn en zorg Zomer 2012

17%

Herfst 2012

12%

22%

Voorjaar 2013

11%

25%

Herfst 2013

19%

67%

14%

22%

Voorjaar 2014

71%

61%

11%

67%

10%

71%

Zomer 2014

16%

6%

78%

Herfst 2014

15%

7%

78%

Voorjaar 2015

18% 0%

12% 25%

Compliment

70% 50%

75%

Kritische noot

100% Geen

De complimenten en kritische noten zijn aan verschillende instellingen gericht en gaan over veel verschillende onderwerpen. Deze meting gaan de meeste opmerkingen over verzorgings- en verpleeghuizen. De meeste instellingen krijgen meer complimenten dan kritische noten. Wel moet gezegd worden dat welzijnsinstellingen sneller complimenten krijgen omdat ze ‘gratis’ activiteiten aanbieden dan bijv. woningcorporaties waar soms ook een belangentegenstelling kan gelden. Op de volgende pagina’s worden de opmerkingen uitgebreid behandeld. Tabel 3b: Compliment of kritische noot m.b.t. organisaties of instellingen op het gebied van wonen, welzijn en zorg Alle metingen Voorjaar 2015 Tot. aantal Compli- Kritische Compli- Kritische Saldo Saldo opm. in 8 menten noten menten noten metingen 65x 8x 1. Verzorgingshuizen/zorginstellingen 155x 110x 45x 17x 9x 118x 8x 2. Welzijnsinstellingen, buurtvereniging 150x 134x 16x 11x 3x 2x 3x 3. Woningcorporaties 130x 66x 64x 8x 5x 7x -4x 4. Zorg in het algemeen 115x 61x 54x 2x 6x 52x 4x 5. Ziekenhuis 110x 81x 29x 6x 2x 46x 1x 6. Thuiszorg 84x 65x 19x 4x 3x 51x 1x 7. Huisarts 83x 67x 16x 2x 1x -5x 2x 8. Schoonhouden, wijkaanpak, groen, etc. 75x 35x 40x 4x 2x -19x -6x 9. Overige leefbaarheidszaken/parkeren 70x 23x 47x 2x 8x 3x -3x 10. WMO 27x 15x 12x 0x 3x -1x 2x 11. Veiligheid/politie 27x 14x 13x 3x 1x 24x 4x 12. Vrijwilligers/burenhulp* 26x 25x 1x 5x 1x 7x -1x 13. Ouderenplatform 13x 10x 3x 2x 3x Anders (zie volgende pagina)

124x

72x

52x

20x

5x

4x

1x

- 14 -

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de genoemde complimenten en kritische noten. Tabel 3c: Complimenten en kritische noten m.b.t. organisaties of instellingen op het gebied van wonen, welzijn en zorg Complimenten Kritische noten Verzorgingshuizen/zorginstellingen (17x) Zorg (15x) HWW (3x): ze doen goed werk, zij omschrijven alles duidelijk/ - Zorg i.h.a. (4x): na herseninfarct ben ik bang dat als mijn man begrijpelijk, Sophia revalidatiecentrum: inzet personeel, wegvalt ik niet onmiddellijk naar verzorgingshuis kan, groeiende Dekkersduin: erg aardig en vriendelijk, Nieuw Berkendael: bezuinigingen bij alle organisaties die zich met kwetsbare hele lieve betrokken mensen, Tabitha: ben ik vrijwilliger, ouderen bezighouden terwijl deze ouderen niet meer voor zich Verpleeghuis Uitzicht: complimenten voor personeel bij zelf op kunnen komen en dus steeds slechter worden stervensbegeleiding vriendin, Verzorgingshuis Hogeveld, behandeld; Trombosedienst: moet elke week komen en dat Eshoeve: leuke plek , Houthaghe: mensen daar doen het heel vind ik niet nodig!! goed, Gulden Huis: een heel fijn huis waar ik vrijwilliger ben, - Thuiszorg (3x): thuiszorg ouderencentrum Loosduinen: had Zorggroep Respect: heeft mij goed behandeld/betrouwbaar en lang gesprek met mij, de thuishulp is nog nooit zo slecht aanspreekbaar, NolensHaeghe geweest, PGB voor thuiszorg: heb nog helemaal geen brief van de gemeente over veranderingen Zorg (14x) - WMO (3x): krijg geen rolstoel, bij gemeente om zorg gevraagd, - Ziekenhuis (6x): Haga (3x): spoedeisende zorg, mooi en dat lukt niet (ik kan zelf niet eens lopen, krijg geen hulp) verbouwd, Bronovo: goede nazorg met vriendelijk - Ziekenhuis (2x): door artsen behandeld als een voorwerp. van personeel , longrevalidatie - sport onder begeleiding kastje naar de muur gestuurd; Westeinde ziekenhuis: heeft een - Thuiszorg (4x): gaat goed, thuiszorg nav ongeluk was erg afspraak verzet goed, ze komen elke ochtend, Evita: heel actief bezig - Ouderenzorg/bejaardenzorg (2x): wordt steeds minder - Huisarts (2x):Dr G.F. Muller, Dr Galjaard - Huisarts: huisartsenpost - Zorg iha (2x): ambulance heeft mij goed geholpen, Den Verzorgingshuizen/zorginstellingen (9x) Haag is goed voor ouderen Eikenburg: werd keurig onderhouden tot ze gingen bezuinigen; Welzijnsverenigingen, buurtverenigingen (11x) Jonker Frans: vrijwilligers worden overal bij betrokken maar niet Welzijn Scheveningen (3x): doen veel leuke dingen, maak ik vriendelijk behandeld; Westhoff voor het niet nakomen van gemaakte veel gebruik van; Stichting mooi (2x): betrokken, enthousiast afspraken; in bejaardenhuis worden ouderen niet altijd goed personeel, zorgen goed voor de bewoners, ze vertrouwen ons; behandeld; overschakeling van gewone zorg naar verpleeghuis: heel Buurthuis de Groene Eland: heel actief en behulpzaam, wat zere punten; verzorgingstehuis waar mijn stiefmoeder in zit is Couveehuis: bibliotheekje; Ouderenwijzer Loosduinen: met die belabberd met slecht eten door bezuinigen; van verpleegsters in de informatie konden we wel wat; Stichting welzijn: heel positief ouderenzorg heb ik gehoord dat er mensen nu al eerder sterven als over; Trefpunt gevolg van bezuinigingen; mijn schoonmoeder is opgenomen in een verzorgingshuis en daar loop t niet altijd positief Woningcorporaties (8x) Staedion (5x): voor het opknappen van ons flatgebouw, als er Gemeente (8x) problemen zijn lossen ze dat wel op, tevreden, bezig met Er is een site die niet werkt, het lijkt of er alleen maar telefonisten onderhoud van het pand; Vestia (2x): geen klachten, wordt werken die alleen maar kunnen doorverbinden, klantonvriendelijke goed onderhouden ; Dekkershaghe (serviceflat): gezellig en gemeenteambtenaren, geen reactie op vraag, gemeente kort werd op een prettige manier rondgeleid inkomen van mensen die op een latere leeftijd samen willen gaan wonen, de gemeente kort teveel op het budget dat we niet meer Vrijwilligersorganisatie (5x) normaal ons werk kunnen doen bij coördinatie pool; betaald parkeren Positief over specifieke vrijwilligersorganisatie: Leger des Heils ingevoerd voor ’s avonds -> nu overdag overlast aan Nieboerweg doet erg hun best met activiteiten; blij met Woningcorporaties (5x) telefooncirkel, ze zijn altijd bereid om je te helpen en raad te geven; voedselbank; ANBO: zijn goed voor de mensen/ Staedion (2x): directeur verdient steeds meer maar er worden komen op voor de ouderen; Schreuder van der kolk mensen ontslagen, doen heel weinig aan woningonderhoud en kringloopwinkels energielabel, willen niet meewerken aan dubbelglas; Toewijzing huurwoningen: weer veel mensen met voorrang en dus andere Schoonhouden, wijkaanpak, groen (4x) langere wachten; in huursector is het voor ouderen lastig om een Gemeente die de buurt zo keurig schoon houdt; afd. woning te zoeken; Bouwen en wonen: rapportcijfer 1 straatmeubilair heeft voorziening getroffen voor beperking Welzijnsverenigingen, buurtverenigingen (3x) groenperkenplanten; nieuwe oude lantaarnpalen in de buurt; de Vuilraaptroep: vrijwilligers die het Haagse Bos schoon Buurthuis Moerwijk: bij formulieren invullen wordt je niet op tijd houden. geholpen; Bezuinigingen op buurtwerk door gemeente; Stichting Mooi: In het gebouw waar ik kom worden kantines en zitplekken (Wijk)politie (3x) weggehaald Goed geholpen door politie, politie Scheveningen, Ouderenplatform (3x): Rapportage is ambtelijk geschreven, kan wijkagenten, buurtpreventieteam aardiger/pittiger; bij groepswonen duidelijker aangeven dat veel mag Gemeente (2x) en niets moet, bijeenkomst over wonen: vooral klachten aanhoren Positief over gemeente, gemeente doet alles goed Schoonhouden, wijkaanpak, groen (2x) Ouderenplatform (2x) Veel hondenpoep in de wijk, afhalen huisafval Dat houdt het spul wakker, goed dat het gehouden wordt Politie (1x):Als je politie belt komen ze niet kijken, moet via internet Anders (5x) Bibliotheek (2x), Kameleon: sportvereniging voor mensen met Anders (4x): Buurtcafé's in flats tegen de zogenaamde een lichamelijke beperking, American Theatre Company: ik eenzaamheid: zijn kroegen met goedkope sterke drank voor werk daar , Laakse Lente: ouderenbelangenvereniging echtparen en biedt plaats voor roddel; erg ontstemd over maatschappij/regering in zijn geheel; zwembaden Escamplaan die moeten wij nu zelf gaan dweilen enz. als we daar gaan zwemmen

- 15 -

4. MEEDOEN EN BETROKKENHEID

Het thema van deze ronde is meedoen en betrokkenheid van ouderen bij beleid. In Den Haag proberen de gemeente, ouderenorganisaties, wijkorganisaties en de Stedelijke Ouderen Commissie (SOC) de ouderen zo goed mogelijk te vertegenwoordigen. De SOC heeft als taak het gevraagd en ongevraagd adviseren van de gemeente Den Haag op alle voor ouderen belangrijke thema’s.

4.1 Belangrijk om ouderen te betrekken Vrijwel alle ouderen vinden het belangrijk dat ouderen actief bij gemeentelijke thema’s betrokken worden. Tabel 4.1: Vindt u het belangrijk dat ouderen actief bij gemeentelijke thema’s betrokken worden? Ja Nee Weet niet

Totaal

55-64

65-74

75+

92%

93%

90%

95%

3%

2%

4%

3%

5%

5%

6%

2%

100%

100%

100%

100%

- 16 -

4.2 Huidige mogelijkheden om betrokken te zijn Zes op de tien ouderen kan zich een mening vormen of er voldoende mogelijkheden zijn voor ouderen om bij de belangrijke gemeentelijke thema’s betrokken te worden: mee te denken, commentaar te leveren/ inspraak te hebben of mee te lezen. De antwoorden zijn over het algemeen gematigd positief. Tabel 4.2a: Vindt u dat er in Den Haag voldoende mogelijkheden zijn voor ouderen om betrokken te worden Totaal

55-64

65-74

75+

Ja

30%

20%

32%

34%

Deels

22%

19%

21%

25%

Nee

10%

13%

9%

9%

Weet niet

38%

49%

38%

32%

100%

100%

100%

100%

Tabel 4.2b: Redenen waarom gevonden wordt dat er (on)voldoende mogelijkheden voor ouderen om betrokken te worden Ja, voldoende (30%) Als je witl kan er veel, veel mogelijkheden (vaak willen mensen zelf niet) 8% Lees/hoor veel informatie via media (wijkkranten, gemeenteberichten, etc) 6% Gevoel dat er voldoende mogelijkheden zijn (denk dat inspraakmogelijkheden wel gebeuren) 5% Dit ouderenplatform 4% Noemt positieve ervaring met betrokkenheid ouderen 4% Voldoende ouderen organisaties/ouderen partijen (SOC,ANBO,Eekta) 3% Als je de weg weet wel 2% En verder: je kan overal naar toe, Den Haag doet veel voor ouderen, je kunt stemmen, je kunt mailen/ schrijven, hier in de wijk doen ouderen veel, er is een ouderenpartij, zeker door de komst van internet Deels voldoende (22%) - Te weinig burgers die echt willen meedoen 3% - Voldoende mogelijkheden, niet iedereen weet de weg 3% - Gevoel dat het onvoldoende is 2% - Mogelijkheden zijn er, maar wordt weinig meegedaan/weinig geluisterd 2% - Ouderen minder gezond, minder mobiel, te oud 2% - Wel mogelijkheden, moeilijk om er te komen (vervoer) 1% - Er zijn juist te veel mogelijkheden (waardoor het versnippert) 1% - Informeren gaat goed, laten meedenken kan beter 1% - Te weinig persoonlijke brieven, meer persoonlijke uitnodigingen sturen 1% - Onvoldoende ouderen actief binnen buurtorganisaties 1% - Als voldoende opgeleid bent zijn er voldoende mogelijkheden 1% - Je moet er zelf energie/tijd voor vrij maken 1% - Er worden te weinig gezichtspunten van ouderen toegevoegd 1% - En verder: moeilijk om je te laten horen, als je de wegen niet goed kent, onvoldoende eerlijkheid en transparantie, moeizamer omdat buurthuizen sluiten, soms worden belangrijke onderwerpen juist niet behandeld Nee, onvoldoende (10%) Er wordt niet geluisterd naar de bezoekers/ ouderen als die naar bijeenkomsten komen 7% Het huidige beleid breekt voorzieningen af 3% Hoor er nooit iets van, erg weinig inspraak 3% En verder: Er gaat te veel via internet, naast het Ouderenplatform hoor ik niets Weet niet (38%) Verdiep me er niet in, houdt me niet bezig 16% Niet op de hoogte, weet er weinig van 9% Geen ervaring mee, kan niet beoordelen 6% Lees/hoor er weinig over, merk er weinig van 3% En verder: ouderen doen hier zelf te weinig mee/er is veel maar ik doe niets, wel belangrijk maar ik laat het over aan mensen die wel/meer betrokken zijn 1%

- 17 -

4.3 Beoordeling in hoeverre instellingen ouderen bij hun beleid betrekken Om een beeld te krijgen in hoeverre ouderen vinden dat instellingen ouderen bij hun beleid betrekken, zijn vijf instellingen voorgelegd met de vraag in hoeverre ze vinden dat deze ouderen bij hun beleid betrekken. De resultaten geven een genuanceerd beeld waarbij gemiddeld een derde tevreden is, een derde niet en een derde er tussen in zit. Zoals te verwachten valt worden buurt- en wijkcentra en wijkorganisaties, die vanuit hun zijn dichter bij de burger staan, hierop wat beter beoordeeld. Bijna de helft vindt dat zij ouderen goed bij hun beleid betrekken. Over de verzorgings-/verpleeghuizen en woningcorporaties/ woningbouwverenigingen is men relatief het minst tevreden: de helft vindt dat de ouderen hier niet zo bij het beleid worden betrokken. Grafiek 4.3a: In welke mate betrekken instellingen ouderen bij hun beleid

Activiteiten van buurt- en wijkcentra

49%

Wijkorganisaties, zoals buurt- en wijkraden

47%

Gemeente Den Haag

33%

Woningcorporaties/woningbouwverenigingen

31%

Verzorgings-en verpleeghuizen

30% 0%

17%

35%

18%

34%

19%

33%

50%

23% 25%

Goed

34%

46% 50%

Redelijk

75%

100%

Niet zo

Als positieve punten van het betrekken van ouderen bij het beleid worden over het algemeen genoemd dat er bestaande structuren van inspraak/overleg zijn zoals cliëntenraden, inspraakorganen en bewonerscommissies. Men moet zich er vaak wel zelf voor aanmelden/voor inzetten. Daarnaast worden ouderen geïnformeerd via wijkbladen, of anderszins 6. Als verbeterpunten wordt in het algemeen aangegeven dat de informatievoorziening te wensen overlaat, of alles van bovenaf/buiten ouderen om wordt geregeld. Op de volgende pagina staat een totaal overzicht.

6 Uit de gegeven toelichtingen blijkt dat dit voor veel panelleden een moeilijke vraag is om te beantwoorden. In bijna twee op de tien (19%) toelichtingen op deze vraag wordt aangegeven dat ze deze vraag moeilijk kunnen beantwoorden omdat ze hier geen verstand van te hebben, niet veel mee te maken te hebben, hier nog niet mee bezig te zijn. Daarnaast gaat een derde van de toelichtingen niet direct over het betrekken van ouderen bij beleid maar over wat een betreffende organisatie wel of niet goed doet.

- 18 -

Tabel 4.3b: Positieve en verbeterpunten van betrekken ouderen bij beleid voor vijf instellingen Activiteiten van buurt- en wijkcentra Positieve punten over ouderen erbij betrekken: Activiteitencentra doen hun best (3x), je moet je zelf aanmelden/initiatief tonen (2x), positieve indruk, ze geven informatie, 1 keer per maand overleg, ga van het positieve uit, ze sluiten ouderen niet uit, veel aandacht voor ouderen in Duinoord, in wijkblad Rivierenbuurt, in Moerwijk Overige positieve opmerkingen: Veel activiteiten, info via huis aan huiskrant, lijkt me leuk om aan activiteit mee te doen, ik doe daar activiteit, wijkgebouw wordt druk bezocht vooral door ouderen, veel buurthuizen in mijn buurt, positief over jaarlijks straatfeest, moskee verzorgt ook veel activiteiten voor ouderen

Verbeterpunten over ouderen erbij betrekken: Er wordt wel van alles georganiseerd, maar ouderen komen niet (3x), hoor/lees hier niets/weinig over (2x), er wordt wel van alles georganiseerd maar niet meebeslist, heb niet het gevoel dat ik in wijkcentrum iets kan vragen, ik hoor om me heen meer negatief dan positief Overige verbeterpunten: Buurthuizen gaan dicht (2x), uurthuis is redelijk uit de loop, ik heb ooit mijn behoefte gemeld bij wijkcentrum maar niets meer van gehoord, er mag meer georganiseerd worden, beter vervoer regelen naar buurtcentrum, ben blind dus kan niet meedoen aan activiteiten

Wijkorganisaties, zoals buurt- en wijkraden Positieve punten over ouderen erbij betrekken: Ze geven informatie/lees erover in wijkblad (4x), je moet je zelf actief aanmelden (2x), positieve indruk (2x), positieve verwachting, 1 keer per maand overleg, ze sluiten ouderen in ieder geval niet uit, positief over Moerwijk, je wordt uitgenodigd voor debatten, in Loosduinen veel met ouderen Overige positieve opmerkingen: Veel ouderen hebben er baat bij, gaat over wijk

Verbeterpunten over ouderen erbij betrekken: Hoor/lees hier niets/weinig over (2x), verschilt per wijk

Overige verbeterpunten: Wijkraden stoppen door bezuinigingen, worden overgenomen door gemeente

Gemeente Den Haag Positieve punten over ouderen erbij betrekken: Je moet je wel ergens aanmelden/zelf voor inzetten/je kan naar vergadering gaan (3x), positieve ervaring (2x)(overleg met ze gehad, verantwoordelijk geweest voor ouderenplatform), je kunt stemmen/actief worden in ouderenpartij (2x), ze probeert het iig wel, ouderenplatform is toch in opdracht van gemeente, lees positieve dingen in Posthoorn, ze geven informatie Overige positieve opmerkingen: Heb scootmobiel gekregen, helpt je altijd, positief over verlegging tramrails

Verbeterpunten over ouderen erbij betrekken: Te weinig geïnformeerd (3x) (je wordt niet geregeld op de hoogte gesteld, maken niet genoeg bekend, hoor/lees hier minimaal over, gemeente doet alleen wat ze zelf wil (2x), alleen contact via website, i.h.a. betrekken ze burgers niet bij het beleid, ik hoor om me heen meer negatief dan positief Overige verbeterpunten: Oplichters, weten nooit iets, gemeente neemt buurt- en wijkraden over, papieren voor rijbewijs moeilijk te krijgen, ik weet niet hoe ik de gemeente moet bereiken, ze sluiten alle bejaardenhuizen en buurthuizen, vuiltoeslag omhoog, parkeervergunning 2e auto duur

Woningcorporaties/woningbouwverenigingen Positieve punten over ouderen erbij betrekken: Er zijn bewonerscommissies, hangt van de mensen zelf af die erin wonen, Staedion vind ik best prettig, ze zijn actief, als ik een vraag heb reageren ze, via website Overige positieve opmerkingen: ik betaal netjes mijn huur en heb niets met ze te bespreken, woningen bouwen voor de armen, heb goede steun gehad voor scootmobielhuisje

Verbeterpunten over ouderen erbij betrekken: Je wordt niet geregeld op de hoogte gesteld, moeilijke communicatie met woningcorporatie, zowel ouderen als jongeren worden er niet bij betrokken, je ziet nooit iemand lopen Overige verbeterpunten: Dieven, huur gaat omhoog

Verzorgings-en verpleeghuizen Positieve punten over ouderen erbij betrekken: Er is een cliëntenraad, inspraakorganen (2x), positieve ervaring over betrokkenheid (2x), geen ervaring maar denk dat het goed gaat (2x), je moet wel mondig zijn niet iedereen is er capabel voor

Overige positieve opmerkingen: Betrekt de wijk om te komen eten, het is er mooi en gezellig, vriendin die er zit is tevreden, kon er terecht ivm ongeluk

Verbeterpunten over ouderen erbij betrekken: Alles wordt van bovenaf geregeld/ouders worden er niet bij betrokken (3x), lees er negatief over (2x), je wordt niet geregeld op de hoogte gesteld, verschilt per verpleeghuis Gaat langs ouderen heen, zeker bij dementie, ouderen niet altijd in staat om mee te denken Meepraten is goed, maar geen functies geven, vakmensen moeten het doen Overige verbeterpunten: Gaan dicht (2x), verpleeghuis werk je je grootste vijand niet, dieptriest hoe het nu gaat, alle activiteiten buitenshuis zijn afgeblazen

- 19 -

4.4 Interesse in manieren van betrokken zijn Er zijn vele manieren voor ouderen om mee te denken. Als er een gemeentelijk onderwerp speelt dat de panelleden erg aanspreekt, dan denkt 85% hier (mogelijk) gebruik te maken van lokale kranten/tv om hiervan op de hoogte te blijven, bijna twee derde zou (mogelijk) aan een enquête willen meedoen en zes op de tien (misschien) een bijeenkomst in de eigen wijk bijwonen. Minder populair zijn het actief worden bij organisaties die meedenken bij gemeentelijke thema’s, bijwonen van centrale bijeenkomsten in het centrum van Den Haag of lid worden van een wijkorganisatie. Hier is drie op de tien (mogelijk) in geïnteresseerd als het onderwerp hen voldoende aanspreekt. Grafiek 4.4a: Interesse in zes vormen van betrokken zijn bij beleid Op de hoogte blijven van het gemeentelijk beleid via lokale kranten, lokale tv

65%

Meedoen aan een enquête van bijv. een wijkberaad of een zorginstelling

20%

41%

Bijwonen van een bijeenkomst in uw eigen wijk

22%

32%

37%

27%

41%

Lid worden van een wijkorganisatie

15%

14%

71%

Bijwonen van centrale bijeenkomst in het centrum van Den Haag

13%

16%

71%

Actief worden bij organisaties die meedenken bij gemeentelijke thema’s

11%

18%

71%

0%

25%

Zeker

50%

Redelijk

15%

75%

100%

Niet zo

Onderstaande tabel geeft het aandeel zeker interesse in de zes vormen van betrokkenheid bij beleid naar leeftijd. De jongere ouderen (65-min) zijn relatief meer geïnteresseerd in het meedoen aan een enquête, bijwonen van een bijeenkomst in de wijk of in het centrum van Den Haag, en in actief worden bij organisaties die meedenken bij gemeentelijke thema’s. Tabel 4.4b: Interesse in zes vormen van betrokken zijn bij beleid, % zeker interesse Totaal

55-64

65-74

75+

Op de hoogte blijven van het gemeentelijk beleid via lokale kranten, lokale tv

65%

64%

63%

68%

Meedoen aan een enquête van bijv. een wijkberaad of een zorginstelling

41%

49%

39%

39%

Bijwonen van een bijeenkomst in uw eigen wijk

32%

35%

32%

28%

Lid worden van een wijkorganisatie

15%

16%

14%

17%

Bijwonen van centrale bijeenkomst in het centrum van Den Haag

13%

19%

14%

8%

Actief worden bij organisaties die meedenken bij gemeentelijke thema’s

11%

14%

11%

11%

- 20 -

5. ERVARING EN BEOORDELING VAN BIJEENKOMSTEN

5.1 Bezoek bijeenkomsten waar mening van ouderen wordt gevraagd Bijna twee op de tienpanelleden geeft aan in de afgelopen drie jaar wel eens naar een bijeenkomst geweest te zijn waar de mening van ouderen werd gevraagd over een gemeentelijk onderwerp. De meesten zijn hier 1-3 keer geweest. 4% van de ouderen geeft aan vaker naar zulke bijeenkomsten te gaan. Tabel 5.1: Bezoek bijeenkomst voor ouderen in afgelopen drie jaar Ja, minimaal 1 keer - 1 keer - 2 keer - 3 keer - 4-6 keer - 8 keer of vaker Nooit

18% 7% 5% 3% 2% 1% 82% 100%

5.2 Reden om geen bijeenkomsten te bezoeken Ruim acht op de tien panelleden heeft in de afgelopen drie jaar geen bijeenkomst bezocht waar de mening van ouderen worden gevraagd. De meest genoemde redenen hebben te maken met geen interesse, geen tijd en/of geen behoefte. Tabel 5.2: Reden om geen bijeenkomsten te bezoeken Geen tijd, mogelijkheden, interesse, belangstelling  Geen interesse, geen belangstelling  Te veel bezigheden, oa. mantelzorg, hobby’s, werk, etc  Geen behoefte  Geen tijd voor  Ben tevreden hoe het gaat, heb een fijn leven  Komt er niet van  Term ouderen is te stigmatiserend

17% 12% 9% 8% 2% 1% 1%

Persoonlijke reden  Gezondheid/handicap  Voel me geen oudere  Taalproblemen  Ben ik teveel solist voor  Hebben we te weinig opleiding voor

8% 5% 1% 1% 1%

Bekendheid en mogelijkheden  Nooit uitnodiging gekregen, niet op de hoogte  Wel naar bijeenkomsten, maar niet specifiek voor ouderen  Er is nooit een echt goed onderwerp langsgekomen  Bijeenkomsten vaak in de avond, dan ga ik niet weg

17% 5% 5% 1%

Mindere ervaring  Ben er wel eens geweest, werd er niet blij van  Er wordt niet geluisterd, te veel gekletst, tijdverspilling  Niet het gevoel dat ik het verschil kan maken  Iedereen jaagt eigen individuele belangen na

2% 2% 2% 1%

- 21 -

5.3 Onderwerpen van bezochte bijeenkomsten waar mening van ouderen wordt gevraagd De bezoekers van de bijeenkomsten is gevraagd naar het soort bijeenkomst en het onderwerp. De bezoekers van de bijeenkomsten bezoeken het vaakst bijeenkomsten over de eigen wijk, gevolgd door bijeenkomsten over gemeentelijke onderwerpen die heel Den Haag aangaan en bijeenkomsten van de SOC/Ouderenplatform. Grafiek 5.3a: Soort bezochte bijeenkomsten (n=90)

56%

Onderwerp over eigen wijk

Gemeentelijk onderwerp dat speelt in heel Den Haag

42%

39%

Bijeenkomst van de SOC/Ouderenplatform

Anders

20%

De volgende onderwerpen genoemd: Tabel 5.3b: Onderwerp bijeenkomst Wijk (aangelegenheden) Woningen, woningbouw, seniorenwoningen Zorg (WMO) Levenseinde, dood, terminale fase OV/vervoer Diverse onderwerpen over ouderen Veiligheid Wijk-/ dienstencentra, clubhuis Betaald parkeren Ouderenplatform Vitaliteit, sporten En verder: verkeer, politiek, ouderenbeleid, pensioenen, ouderenactiviteiten, kerk N=90, waarvan er een aantal het onderwerp niet kunnen noemen

13x 12x 10x 8x 8x 7x 7x 5x 4x 4x 3x

- 22 -

5.4 Voldoen bijeenkomsten aan verwachtingen Een kwart van de bezoekers aan de bijeenkomsten vindt dat deze helemaal aan hun verwachtingen voldoen, zes op de tien vindt dit deels, en 16% vindt van niet. Een derde vindt dat er tijdens deze bijeenkomsten voldoende wordt gedaan met de inbreng van ouderen. Tabel 5.4a: Voldoen bijeenkomsten aan de verwachtingen

Tabel 5.4b: Wordt voldoende gedaan met inbreng ouderen

Ja

24%

Ja

33%

Deels

60%

Deels

30%

Nee

16%

Nee

37%

100%

100%

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de genoemde positieve en mindere punten van de bijeenkomsten. Tabel 5.4c: Positieve en mindere punten van bijeenkomsten Positieve punten Organisatie/opzet  Aanwezigheid ambtenaren (13x)  Presentatie, goede sprekers, goed inleidend gesprek (12x)  Goede opzet (10x)  Deelnemende organisaties (8x)  Goed georganiseerd (2x) Informatie  Je kon vragen stellen (17x)  Het was duidelijk (14x)  Dingen gehoord waar we zelf mee aan de slag kunnen, goede ideeën gehoord (9x)  Informatief, voorlichting, goed onderbouwd (3x) Discussie  Je kunt je mening geven (19x)  In clubjes praten (11x)  Je hoort veel meningen, discussie (4x) Overig  Grote opkomst (18x)  Het onderwerp, dat ze het bespreekbaar maken, gaat over onderwerp (16x)  Dat het er is, dat deze vergaderingen worden georganiseerd en dat je hiervoor wordt uitgenodigd (15x)  Veel begrip (6x)  Andere ouderen ontmoeten, gezellig (5x)  Algemeen positief, ging goed (1x)

Mindere punten Effect bijeenkomst/discussie  Wordt niets gedaan met uitkomsten discussie (12x)  Beslissingen zijn al genomen, gemeente doet toch haar eigen zin, weinig invloed (9x)  Beloftes gemaakt die niet nagekomen kunnen worden (3x)  Geen knopen doorgehak, geen concrete besluiten genomen (2x)  Weinig nieuws gehoord, weinig van opgestoken, info grotendeels al bekend (2x)  Er komt vaak maar weinig uit, veel onzindiscussie (1x)  Wat is beslissingsbevoegdheid van deze personen (1x) Organisatie  Teveel verschillende organisaties/doelgroepen tijdens discussie: gedoe voor- en tegenstanders die niet tot elkaar kwamen (5x)  Geen terugkoppeling, je hoort niets over gevolgen gesprek (3x)  Bijeenkomst niet strak genoeg geleid (2x)  Gevaarlijk als er maar 1 groep vertegenwoordigd is. Eenzijdig mening te horen krijgt (2x)  Te weinig mogelijkheden voor burgers om iets in te brengen (2x)  Niet goed georganiseerd (2x)  Te algemeen, geen ruimte voor persoonlijke/individuele vragen, geen persoonlijk advies (2x)  Mist info vooraf (1x)  Niet volledig geïnformeerd tijdens bijeenkomst (1x)  Vaak jonge mensen die zich niet goed kunnen inleven in ouderen (1x) Inspraak/discussie  Mensen die door elkaar heen praten, zich zelf graag horen, niet luisteren naar anderen, kakofonie, weinig echte discussie (8x)  Veel slechte vragen, teveel dezelfde vragen waar dan te lang over door wordt gegaan (5x)  Marokkanen praten onderling Marokkaans, dat versta ik niet (1x)  Ouderen denken alles al te weten (1x)  Soms wordt over heel andere onderwerpen gesproken (1x)  Mensen klagen alleen maar over hun persoonlijke problemen, discussiëren niet (1x) Overig  weinig bezoekers, log proces, betuttelend, onderwerp niet interessant (alle 1x)

- 23 -

5.5 Zijn bijeenkomsten een goede manier om ouderen te betrekken Twee derde vindt bijeenkomsten een goede manier om ouderen te betrekken bij gemeentelijk beleid, een kwart vindt dit deels en 7% vindt van niet. Veel ouderen steunen wel het principe van bijeenkomsten om ouderen erbij te betrekken, maar hebben zelf geen tijd, interesse, energie meer om het zelf te doen. Ze vinden het wel fijn dat anderen – in bijeenkomsten – de mening van de ouderen naar voren kunnen brengen. De beoordeling van het principe van bijeenkomsten wordt vergelijkbaar beoordeeld door ouderen die wel en ouderen die geen bijeenkomsten bezoeken. Tabel 5.5a: Vindt u bijeenkomsten een goede manier om ouderen te betrekken bij het beleid

Ja Deels Nee

Totaal

Bijeenkomst Bezocht

66% 27% 7% 100%

66% 27% 7% 100%

Geen bijeenkomst bezocht 67% 26% 7% 100%

Diegenen die positief zijn over dit soort bijeenkomsten zien dit als een mogelijkheid om inspraak te hebben, geïnformeerd te worden en de voor- en nadelen via discussie te horen/delen. Diegenen die hier deels of niet positief over zijn, noemen barrières (lastig om er te komen, alleen als het overdag is en dichtbij/ in de wijk), verwachten weinig effect van dit soort bijeenkomsten of benoemen het gebrek aan interesse hiervoor. Tabel 5.5b: Redenen waarom ouderen bijeenkomsten wel/ minder een goede manier vinden voor ouderenbetrokkenheid Ja (66%) Als je betrokken wil worden, beetje inspraak 15% Voor ouderen die daar belangstelling/interesse voor hebben 13% Op de hoogte blijven 7% Elkaars mening delen/discussiëren, onder de aandacht brengen 7% Ook ouderen zijn belangrijk 6% Bijeenkomsten zijn goede manier 4% Gebruik maken van ervaringen/know how van ouderen 4% Mits er geluisterd/iets mee gedaan wordt 3% Gezellig, contacten (glaasje erbij) 3% Als het belangrijke thema’s 2% Inspirerender dan enquête, direct contact 1% Inspraak leuk maken door combinatie met evenement/wandeling/in winkelcentrum 1% Betrek ouderen via wijk/dienstencentrum 1% Alternatieven: lid politieke partij, oudere in gemeenteraad 1% Wel wijkgericht 1% Anders geen goede samenwerking 1% Goed alternatief voor al die digitale mogelijkheden 1% En verder: Als er goede sprekers zijn; mondeling komt beter aan dan schriftelijk Deels/nee (34%) Mits je nog mobiel bent/let op bereikbaarheid bijeenkomsten 7% Niet goed geluisterd, eenzijdig, wordt niets mee gedaan 6% Alleen voor ouderen met interesse, als ze zelf willen 5% Gevoel dat het weinig zinvolle tijd is, valt vaak tegen 4% Uiteindelijk zijn er maar weinig ouderen met interesse 2% Kan ook per mail/post 2% Veel ouderen willen zelf niet 1% Alleen als het overdag is 1% Als het de wijk betreft 1% Alleen bij wezenlijke onderwerpen, afhankelijk van thema 1% Weet niet wat de beste inspraakmogelijkheden zijn 1% Bijeenkomsten veel strakker organiseren 1% Goede voorbereiding vooraf, zodat je weet waar je over praat 1% Vaak 1 bepaald soort mensen en alles vanuit 1 gezichtspunt 1% Ouderen niet als een aparte groep behandelen 1% En verder: Als het niet te massaal is; je moet je woordje kunnen doen, niet iedereen kan dat; waarom moeten ouderen overal bijzitten, laat ze thuisblijven en de jongeren het doen, veel ouderen zijn het besef van de tijd kwijt

- 24 -

6. THEMA’S WAAR OUDEREN BIJ BETROKKEN WILLEN ZIJN

Het volgend onderdeel gaat over de onderwerpen waarbij de panelleden het belangrijk vinden dat Haagse ouderen inbreng hebben. 6.1 Onderwerpen waar betrokkenheid (extra) belangrijk wordt gevonden (spontaan) Allereerst is de respondenten gevraagd spontaan aan te geven voor welke onderwerpen ze betrokkenheid van ouderen extra belangrijk vinden. De top 4 is (gezondheids-)zorg, (openbaar) vervoer, veiligheid en wonen. Tabel 6.1: Onderwerpen waar betrokkenheid ouderen (extra) belangrijk is (spontaan) Totaal

55-64

65-74

75+

1.

Zorg, gezondheidszorg, zorg in de toekomst, ouderenzorg

41%

52%

40%

35%

2.

Vervoer (OV, ouderen vervoer, taxibus)

27%

24%

25%

33%

3.

Veiligheid (in wijk, donker, berovingen)

16%

14%

17%

17%

4.

Wonen, huisvesting, manieren zelfstandig wonen, seniorenbouw

15%

19%

17%

11%

5.

Gezonde leefomgeving, netheid in de wijk (bankjes)

9%

11%

10%

8%

6.

Ouderenvoorzieningen (loketten, wijkgebouw, buurtcentra)

6%

6%

8%

2%

7.

Gezellige en culturele activiteiten

6%

5%

9%

2%

8.

Straten/stoepen: onderhoud, begaanbaarheid

6%

4%

6%

9%

9.

Verzorgingshuizen, verpleeghuizen

5%

4%

3%

9%

10.

Eenzaamheid

4%

5%

4%

2%

11.

Beleidsmaatregelen, gevoerd beleid

4%

5%

5%

1%

12.

Financiën (AOW, Ooievaarspas, huurverhoging)

3%

1%

4%

4%

13.

Parkeerbeleid

3%

7%

1%

2%

14.

Verkeersveiligheid

3%

1%

3%

6%

15.

Duidelijkheid waar je moet wezen voor welke vraag

3%

4%

3%

2%

16.

Sociale binding, contacten met buren

2%

4%

2%

1%

17.

Bewegen/sport

2%

4%

1%

2%

18.

Meehelpen om ouderen betrokken te laten zijn, niet uitsluiten

1%

-

2%

1%

19.

Toegankelijkheid gebouwen

1%

-

1%

2%

20.

Bejegening, respect voor ouderen

1%

1%

2%

1%

21.

Minder digitale informatie

1%

2%

1%

-

En verder (1 of 2 keer genoemd): Mentaliteitsverandering (mensen zeggen veel, willen vaak niet), euthanasie, bibliotheek, boodschappendienst, verdwijnen van voorzieningen (pinautomaten), ouderen laten zorgen/helpen waar ze dat nog kunnen, groenvoorziening, straatverlichting, voorzieningen voor gehandicapten, ouderen in contact brengen met scholen en jeugd

- 25 -

6.2 Beoordeling belang ouderenbetrokkenheid bij tien thema’s Om een beeld te krijgen van de onderwerpen waar ouderen het liefst bij betrokken willen zijn, is voor tien thema’s op een vijf-puntschaal naar de mate van interesse gevraagd. Hierbij is veel interesse 5 punten en geen interesse 1 punt. In totaal scoort gezondheid en zorg voor ouderen met een 4,4 het hoogst, gevolgd door huisvesting/woningaanpassingen, vervoer en onveiligheidsgevoelens. Deze vier onderwerpen werden ook spontaan het meest genoemd. Grafiek 6.2: Onderwerpen waar betrokkenheid ouderen (extra ) belangrijk is

Gezondheid en zorg voor ouderen in Den Haag (4,4)

58%

Huisvesting en woningaanpassingen voor ouderen (4,2)

54%

Ouderenvervoer, mobiliteit en toegankelijkheid gebouwen (4)

25%

42%

Vrijetijdsactiviteiten en verenigingsleven (3,5)

28%

Sociaaljuridische vraagstukken (pensioen, AOW, etc) (3,4)

27%

23%

Religie, zingeving, levenseinde (3,0)

22%

19%

Redelijk

12%

16%

26%

24%

20%

16%

18%

26%

9%

11%

25%

26%

Lokale politiek (3,2)

Veel

17%

33%

40%

13%

18%

25%

30%

Eenzaamheid van ouderen (sociale netwerken) (3,8)

11% 4%

24%

46%

Onveiligheidsgevoelens (3,9)

Wijk-, buurt- en straat aangelegenheden (3,8)

27%

23%

30%

18%

Beetje

20%

26%

27%

41%

Minder

- 26 -

7. VRIJWILLIGERSWERK

7.1 Achtergrondinformatie Vrijwilligerswerk is een breed begrip. Landelijk wordt er door verschillende organisaties de afgelopen decennia van meerdere definities gebruik gemaakt. In de laatste jaren, waar vaak over burenhulp en mantelzorg wordt gesproken, blijkt steeds meer dat het percentage vrijwilligers moeilijk exact “te vangen” is. De meest gehanteerde definitie van vrijwilligerswerk is ‘werk dat onbetaald en onverplicht verricht wordt ten behoeve van anderen of van de samenleving in het algemeen, in enig georganiseerd verband’. Vrijwilligers zelf vinden het onbetaalde aspect van hun inzet het meest kenmerkend. Met onbetaald wordt bedoeld dat de eventuele ontvangen vergoeding niet het primaire levensonderhoud van de vrijwilliger is. Vrijwilligers ervaren hun inzet als vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Het doen van vrijwilligerswerk in georganiseerd verband, is voor vrijwilligers zelf geen belangrijk kenmerk van hun vrijwilligerswerk (of door burgers wel eens ‘vrijwillige inzet’ genoemd). Kortom in de huidige geldende definities wordt met name uitgegaan van georganiseerd en geregeld vrijwilligerswerk bij een vereniging/instelling/organisatie, terwijl als je er met burgers over spreekt, (deels) ook ongestructureerd vrijwilligerswerk, mantelzorg of ook kleine vrijwilligerswerkklussen meetellen. Daarnaast geldt dat er allerlei andere vormen van vrijwilligerswerk in opkomst zijn. Dit varieert van burgerinitiatieven en tijdelijke vrijwilligers (de flitsvrijwilliger). Deze nieuwe vrijwilligers zijn niet zozeer gebonden aan een organisatie en zijn minder bereid zich voor een langere periode te binden. Ook worden verschillen veroorzaakt doordat sommige definities een minimumgrens hanteren van minstens 2 uur per week. Kleinere klussen worden dan niet meegeteld.

% vrijwilligers onder 55-plussers in Den Haag Wat betreft vrijwilligerswerk door ouderen in Den Haag zijn er drie recente onderzoeken met percentages vrijwilligerswerk van 22 tot 44%. -

Ouderenmonitor 2014/Stadsenquête (22-26%): Hier wordt gevraagd naar georganiseerd vrijwilligerswerk via een combinatie van telefonisch en internetonderzoek. Er wordt gevraagd naar vrijwilligerswerk in afgelopen jaar (26%) en op dit moment (22%). Van de drie onderzoeken benadert dit het meest de gemiddelde oudere Hagenaar, omdat hier getracht wordt een doorsnee van de gemiddelde Hagenaar te bereiken.

-

Ouderenpanel voorjaar 2015 (22%): Hier wordt gevraagd naar vrijwilligerstaken met betrekking tot de tien gemeentelijke thema’s uit paragraaf 6.2. De onderzoeksmethode betreft een combinatie van telefonisch en internet via een panel. Deelnemers van een panel zijn relatief meer betrokken Hagenaars, die vaker vrijwilligerswerk doen dan de gemiddelde oudere Hagenaar.

-

Stadsdeelonderzoek gemeente Den Haag, najaar 2014 (44%): Er is gevraagd of men actief is als vrijwilliger. Dit is een brede definitie. De respondenten zijn benaderd via folders, advertenties en brieven om via internet de enquête in te vullen. Dit zijn relatief meer betrokken Hagenaars, die vaker dan gemiddeld actief participeren en vrijwilliger zijn. Dit geeft dan ook het hoogste percentage vrijwilligers van 44%.

Uit de voorjaarsmeting van het ouderenpanel blijkt dat het vrijwilligerswerk voor 55% alleen praktisch/ uitvoerend vrijwilligerswerk is, voor 15% met name meepraten en meebeslissen en voor drie op de tien een mix van beide soorten.

- 27 -

7.2 Voorbeelden van vrijwilligerswerk die ouderen zelf noemen In het najaar van 2014 is een stadsdeelonderzoek gehouden onder 4760 Hagenaars waaronder 1711 55-plussers. In dat onderzoek is gevraagd naar het soort vrijwilligerswerk waar 55-plussers betrokken zijn. Onderstaand een bloemlezing van de soorten vrijwilligerswerk ouderen uitvoeren. Tabel 7.2: Huidig vrijwilligerswerk voor ouderen Voorbeelden Adviserende rol in wijk/wijkberaad, bestuurslid bewonersorganisatie, lid bewonersorganisatie, secretaris van een woongemeenschap en pastoraal medewerker in een 1. Wijkvereniging of vergelijkbaar 18% kerk, algemene ondersteuning wijkberaad, in werkgroep, lid ogen en oren van het wijkberaad, werkgroep zorg van de wijkraad en volg de wijkraadsvergadering, contactpersoons voor wijkorganisatie, straatvertegenwoordiger, activiteiten in de buurt Behulpzaam bij activiteiten ouderen, administratie/ registratie van een bejaarden gymclub, begeleiding discussiegroep van oude dames, actief bij Kath. Bond van 2. Initiatieven speciaal voor ouderen 8% Ouderen of ANBO, heb 2 seniorenclubjes, wandel met oude mensen, vrijwilligerswerk in sociëteit voor ouderen, in bestuur van 55plussportief, koffie schenken, organiseren van aktiviteiten voor ouderen, ouderenbezoek, wijkambassadeur Anbo Activiteitenbegeleider in Leilinde, bij de Lozerhof, in Woon-zorgcentrum Bos en Duin, help een aantal dagdelen in het hospice Claude Monet op Het Zamen, verzorg activiteitenblaadje voor Stichting Eykenburg, help Nebo hoofdvestiging of in Mechropa, 3. Hulp/activiteiten zorginstelling 8% vrijwilliger in het Rudolf Steiner verpleeghuis, in het Hagaziekenhuis, werk in verzorgingshuis zanggroep met dementerenden, in Bronovo, koffie schenken in Het Uiterjoon, vrijwilliger in de Eshoeve, woon en zorgcentrum Swaenehove Bestuur sportvereniging, clubhuiswerk, diverse activiteiten bij een tennisvereniging, 4. Sportvereniging 7% werkzaam bij Haag atletiek, hoofd barcommissie, penningmeester watersportaccommodatie, vrijwilliger bij voetbalvereniging oranjeplein-postduiven doe werk voor de kerk waartoe ik behoor, ben bij onze parochie actief, Oecumenisch Beraad Scheveningen, secretaris van de abt kerk, als emeritus pastor sta ik mensen 5. Kerk/humanistisch verbond/ moskee 7% bij, rondleidingen in de mooiste kerk van Nederland, diaken in de Noorderkerk, rentmeester in de kerk GKO, bezoek ouderen namens onze kerk 6. Buurt Interventie Team/buurtpreventie 5% Buurt interventie team, buurtpreventie, coördinator /deelnemer/ beginnend teamlid BIT Bestuursfunctie culturele sector, assisteer in een buurttheater, help bij Escher, Pulchri, 7. Museum/ filmhuis/ kunstcentrum/ 4% Haags Historisch Museum, Panorama Mesdag, medewerker in Beelden aan zee, podium werkzaamheden in een museum, in winkel Escher museum boodschappen doen voor oudere, vrijwilliger bij Burenhulpcentrale, kook voor een zeer oude dame elke dag de warme maaltijd, mantelzorg aan buren, oudere buurtbewoners 8. Buren helpen 4% helpen met communicatie via internet of administratie, technische karweitjes in en om de woning en soms boodschappen doen bij ziekte o.i.d., burenhup Helpen van gemeente bij het schoonhouden en onderhouden van het Rosarium en het Jozef Israelsplein, ruim zwerfvuil op in onze straat, in de winterperiode zorgen 9. Omgeving schoon houden 4% vrijwilligers (oa ikzelf) voor de wegbezuinigde taken van het parkbeheer, met prikstok vuil oprapen en vuilbak in onze tuin legen, rommel op straat en in park opruimen Bestuurslid/voorzitter van onze VVE, secretaris van een woongemeenschap, 10. Actief bij VVE/ huurdersvereniging 4% bestuurslid bewonersorganisatie, lid bewonersorganisatie Help mijn moeder, partner, zus/broer van 95 jaar, het voelt geruststellend dat ik in buurt 11. Mantelzorg 4% ben, al is het maar om de medicijnen in de gaten te houden Administratief werk, belastinginvuller, bewindvoerder, bestuurlijk werk voor een aantal 12. Administratief 3% stichtingen, ondersteuning communicatie Bereid maaltijden in het buurtcentrum, koken voor ouderen, kook wekelijks voor de 13. Samen eten/ Koken voor anderen 3% ouderen in de wijkwinkel, wat inhoud 1 dag boodschappen en 1 dag koken, organisatie gespreks/ontmoetings-maaltijden in de Paardenberg Geven van Nederlandse taallessen, lezen voor Dedicon, medewerker in de 14. Taalles/ Bibliotheek/ VoorleesExpress 3% buurtbibliotheek, Nederlandse taal aan allochtone vrouwen, vrijwilligersdienst in de buurtbieb van het Couveehuis. taallessen via Gilde Samenspraak 15. Wijkbus/ chauffeur naar ziekenhuis 2% Chauffeur op de wijkbus, diverse activiteiten voor de wijkbus Groot-Scheveningen En verder (1-2%) Actief contact buren en/of gemeente, activiteiten organiseren (burendag), wijkkrant (samenstellen/bezorgen), welzijnsorganisatie, spellen, kunst/ exposities, activiteiten organiseren (algemeen), verschillende dingen/ divers betrokken, werkgroep/ commissie, organisatie straat- of wijkfeest, verbeteren en behoud van wijk, opletten/ contact wijkagent, actief bij vereniging (alg. bestuur/vrijw.), gids/ excursies/ lezingen, patiëntenorganisatie/cliëntenraad, verstandelijk/lichamelijk beperkten, groenonderhoud (in de wijk), meepraten/ me inzetten, helpen op school, (allochtone) vrouwen begeleiden, hulp bij langdurige (psychische) ziekte, verkeer (bijv. brigadier), politie/ bewaking, buurt- of kinderboerderij/ dierentuin

- 28 -

Op de vorige pagina was een totaal overzicht te zien van de soorten vrijwilligerswerk die ouderen doen. Soms zijn beschrijvingen van vrijwilligers te mooi om niet weer te geven. Onderstaand enkele voorbeelden ……  Ik kook voor een zeer oude dame elke dag de warme maaltijd. Zij eet gewoon met ons mee. Luister naar haar verhaal en moedig haar aan om de gordijnen open te maken. Zich netjes te kleden. Naar hulp te vragen als het nodig is. Ik let op dat zij bv geen dagen op de grond ligt. Wij wisselen kranten met elkaar uit.  Praat veel met buren; geef bomen water; raap slingerende plastic zakken op (voordat ze in het water waaien); raap soms kauwgom op  Buurtkrant uitdelen aan vrijwillige bezorgers en zelf ook rondbrengen; Meedoen aan de week van de eenzaamheid: eten koken voor eenzame mensen en hen halen en brengen naar adressen. Verder doe ik nu en dan wat voor de Burenhulpcentrale  hand en span diensten rondom kinderboerderij en ogen en oren openhouden zodat als er iets niet in de haak is contact opnemen met gemeente  Ik ben lid van de Bomencommissie en geef af en toe een rondleiding langs bijzondere bomen.  ben 10 jaar geleden begonnen een tuin aan te leggen rond de flat, er staan nu zo’n 400 bomen en struiken, vijvers, zitjes, de tuin is vogel-, bij- en vlinder vriendelijk, er zitten + 5000 bollen in en er zijn kikkers, padden, egels en veel vogels , de oppervlakte is + 500 m2.  Onderhoud plantenbakken van WZH en kinderdagverblijf, organiseer burendag en ben actief bij ouderen halen en brengen

7.3 Meer vrijwilligerswerk op het gebied van deze thema’s Als gevraagd wordt of panelleden zelf (nog meer) vrijwilligerswerk zouden willen doen met betrekking tot gemeentelijke onderwerpen (zie §6.2), reageert 14% positief. Zoals te verwachten valt, tonen 55-64 jarigen vaker interesse dan 75-plussers. Tabel 7.3a: Wilt u (meer) vrijwilligerswerk doen Ja Nee

Totaal

55-64

65-74

75+

14%

22%

13%

10%

86%

78%

87%

90%

100%

100%

100%

100%

De meeste potentieel geïnteresseerden denken aan iets met sociale contacten, kennis delen en zorgtaken. Tabel 7.3b: Waar denken respondenten aan die (meer) vrijwilligerswerk willen doen 1. Mensen uit eenzaamheid helpen 2. Sociale contacten 3. Meedenken, info geven, eigen kennis delen 4. In buurthuis/zorginstelling/verzorgingshuis 5. Praktische taken 6. Vervoer: wijkbus rijden, openbaar vervoer, vervoer 7. Wandelen, op stap, naar buiten 8. Boodschappen 9. In bestuur van vereniging/stichting 10. Veiligheid in woning/woningaanpassingen 11. Verenigingsleven/vrijetijdsbesteding En verder (1 keer genoemd): beleidsmatig werk, mensen helpen die om hulp vragen, pianospelen, winkel/vereniging openen/sluiten, financieel, redactioneel werk, juridisch-sociale vraagstukken, Engelse les, voor gehandicapten, voorlezen, bevorderen fysieke activiteiten, zorgen voor meer groen in de wijk, hond uitlaten, via kerk, zorg, kinderen

5x 5x 5x 4x 3x 3x 3x 2x 2x 2x 2x

- 29 -

7.4 Redenen om geen/niet meer vrijwilligerswerk te doen Voor 75-plussers is de leeftijd en de gezondheid de voornaamste reden om geen/niet meer vrijwilligerswerk te doen, voor 65-74 de drukke dagelijkse bezigheden en voor 55-64 jarigen het feit dat ze nog werken. Onderstaande tabel geeft een overzicht van alle genoemde redenen. Tabel 7.4: Redenen om geen/niet meer vrijwilligerswerk te doen Totaal

55-64

65-74

75+

1.

Te oud, gezondheid, lichamelijke beperking

30%

17%

23%

52%

2.

Is al druk met hobby’s en andere bezigheden, leven is al vol genoeg

23%

19%

29%

18%

3.

Doet al voldoende vrijwilligerswerk

10%

9%

13%

8%

4.

Doet veel mantelzorg, daar druk mee

9%

12%

10%

4%

5.

Werkt nog

8%

35%

3%

1%

6.

Geen zin, wil zich niet binden, geen interesse

8%

3%

10%

8%

7.

Vroeger al gedaan

7%

0%

7%

13%

8.

Alleen als het voor eigen kinderen, kleinkinderen is

2%

4%

2%

1%

9.

Ben er niet geschikt voor

2%

3%

2%

2%

10. Betaal genoeg belasting

1%

0%

1%

1%

11. Moeten betaalde krachten doen, geen taken van werkenden overnemen

1%

0%

1%

1%

12. Beleid moet veranderen, er wordt steeds meer wegbezuinigd

1%

1%

1%

0%

13. Misschien

1%

3%

2%

0%

14. Voelt zich niet ergens bij betrokken

1%

0%

0%

1%

15. Taalprobleem

1%

2%

1%

0%

16. In mijn cultuur doen we zoiets niet

1%

2%

0%

0%

En verder: partner doet al vrijwilligerswerk; gaat nog wel naar bijeenkomsten; moet vanzelf gaan/op je pad komen, anders niet; help mensen die op mijn pad komen met vervoer; ik weet niet wat er geboden wordt, dus gebrek aan informatie; net gestopt met werken/veel mantelzorg gedaan, nu eerst even rust; heeft geen auto meer; niet zoveel geld meer; ben veel in het buitenland

- 30 -

7.5 Mogelijkheden voor gemeente om hulp te bieden Kan de gemeente/instanties iets doen om u te stimuleren/helpen om meer van dit soort vrijwilligerswerk te doen? Tabel 7.5a: Kan de gemeente iets doen om u te stimuleren/helpen om (meer) van dit soort vrijwilligerswerk te doen? Mogelijk Niet geïnteresseerd Totaal geïnteresseerd in in (meer) vrijwilligerswerk vrijwilligerswerk Ja

11%

34%

7%

Nee

89%

66%

93%

100%

100%

100%

Diegenen die denken dat de gemeente/instanties iets kunnen doen om hen te stimuleren om (meer) vrijwilligerswerk te doen, denken met name aan meer en duidelijke informatie verstrekken. Tabel 7.5b: Wat gemeente/instanties kunnen doen ter stimulering van vrijwilligerswerk - Informatie verstrekken: brochures over mogelijkheden, noodzaak blijven benoemen, duidelijke website met vraag en aanbod maken, goede informatie, duidelijker maken waar men vrijwilligers in zoekt en wat er verwacht wordt, transparanter worden, niet een warboel van allerlei mogelijkheden, tijden doorgeven - Noemt specifiek onderwerp dat men wil doen: bewegen voor ouderen, bezighouden van iemand, advies over verf geven, bankzaken

17x 4x

-

Persoonlijke aanpak: concreet verzoek, mensen persoonlijk benaderen, mensen op competenties aanspreken

3x

-

Financiële vergoeding voor vrijwilligerswerk geven

3x

-

Ondersteuning bieden: persoonlijke ondersteuning en cursussen

3x

-

Kleinschalige aanpak: via wijk/zorgverenigingen, via eigen netwerk, kleinschalige organisaties opzetten in de wijk

3x

-

Betere ouderenzorg/zorg in verzorgings-/verpleeghuis meer uren geven, dan heb ik tijd om iets te doen

2x

-

Regels veranderen: ik heb in de zorg gewerkt en mag daarom geen vrijwilligerswerk doen in de zorg

1x

-

Ik heb me aangeboden als neerlandica om iets met taal te doen, maar daar hebben ze al mensen voor

1x

-

Mijn hond moet meekunnen

1x

-

Daar waar er behoefte is

1x

- 31 -

8. STEDELIJKE OUDEREN COMMISSIE

De Stedelijke Ouderen Commissie heeft als taak het gevraagd en ongevraagd adviseren van de gemeente Den Haag op alle voor ouderen belangrijke thema’s. De SOC kan hulp gebruiken van ouderen die met hen willen meedenken en meehelpen bij het opstellen van adviezen en dergelijke. Van de panelleden heeft 17% hier mogelijk interesse in. Tabel 8a: Mogelijke interesse in meedenken met het SOC Totaal

55-64

65-74

75+

Ja (en SOC mag informatie opsturen)

17%

19%

17%

16%

Nee

65%

64%

66%

65%

Weet niet

18%

17%

17%

19%

100%

100%

100%

100%

Als gevraagd wordt naar tips hoe de SOC de stem van ouderen beter kan laten horen, noemen circa 100 ouderen tips. Daarnaast geven enkele ouderen – ongevraagd – complimenten: het gaat al goed zo met het Ouderenplatform (8x), SOC doet het al redelijk goed (5x) en in de gemeente Den Haag zijn ze goed bezig (3x). Tabel 8b: Tips hoe SOC beter de stem van ouderen kan laten horen bij gemeentelijk beleid Vergroten van eigen bekendheid en bekendheid activiteiten -

SOC nog te onbekend, wil meer weten van SOC, wat doen ze

11x

-

Meer informatie in lokale media, met name wijkkrantjes

8x

-

SOC transparanter: wat doen ze, wat hebben ze bereikt, effect van SOC laten zien, hoe laten ze stem horen

7x

-

Meer info over wat er speelt aan ouderenbeleid

5x

-

Meer doen met reacties ouderen, adviezen minder vrijblijvend

2x

-

Meer informatie geven in het algemeen

2x

-

Geen moeilijke woorden gebruiken

2x

Meer persoonlijk contact zoeken met ouderen -

7x

-

Ouderen rechtstreeks benaderen, huisbezoek, ga met ouderen praten Ideeën om ouderen bij elkaar te krijgen, zoals: bezoek ouderen bij maaltijdprojecten, combinatie met wandelevenement, bijeenkomt in café, kleine lezing in verzorgingshuis Beter luisteren naar ouderen

-

Vergaderingen organiseren en duidelijk informeren waar/wanneer

3x

4x 4x

Andere tips Noemt specifiek onderwerp dat beter moet: over echte problemen praten, over zorg, kruispunt/wegen bij Neherkade, eenzaamheid ouderen in verzorgingshuizen Betrokkenheid van ouderen vergroten, ouderen er bij blijven betrekken

7x

-

Zoveel mogelijk aandacht besteden aan ouderen, blijven volhouden

4x

-

Samenwerking met andere organisaties zoeken (crk, vmo, thuiszorg, gemeente, wijkagent, huismeester)

3x

-

Zoek ouderen met ervaring, geen leken

2x

-

Bijeenkomst in de nabijheid van mensen organiseren: in wijken/buurten

2x

-

Thema's ontwikkelen en dan per doelgroep hierover praten (iedere leeftijdsgroep heeft zijn eigen thema’s)

2x

-

Iemand in de wijk aanspreekpunt maken

2x

6x

Wat kunnen ouderen zelf doen -

Stemmen, bijv op partij die opkomt voor de ouderen

5x

-

Maak ouderen zelf verantwoordelijk, ze moeten voor zichzelf opkomen

3x

-

Afvaardiging naar de gemeente, dat moet wel collectief gebeuren

2x

-

Vertegenwoordiging in gemeenteraad

2x

-

Demonstreren, petities ondertekenen

2x

- 32 -

9. WIJKGERICHTE AANPAK

Er wordt steeds meer gesproken over en wijkgerichte aanpak, meer aandacht voor de initiatieven van de burgers zelf en meer samenwerking, buurthulp en inspraak. In de voorjaarsmeting is aan de respondenten gevraagd of ze zelf mogelijkheden zien tot verbeteringen in uw eigen omgeving. Een kwart van de panelleden ziet mogelijkheden tot verbetering in hun wijk, iets minder dan de helft van hen denkt daar ook zelf een bijdrage aan te kunnen leveren. Tabel 9a: Ziet u mogelijkheden tot verbetering wijk? Ja , mogelijkheden die ik zelf kan doen

10%

Ja, mogelijkheden die ik niet zelf kan doen

15%

Nee

75%

Totaal

100%

Vervolgens is de ouderen gevraagd op welk terrein ze verbetering zien en de redenen waarom ze er zelf wel of niet wat aan kunnen doen. Tabel 9b: Ziet u mogelijkheden tot verbetering wijk? 1. Sociale contacten, buurthulp, omgang, zorg, boodschappen doen, mensen bezoeken (8%) Zelf doen (3%): Je kan wat proberen, doe mijn best om ouderen te bezoeken, zou zelf extra boodschappen kunnen doen, meer persoonlijke aandacht, voor ouderen, praatjes maken en grenzen stellen, opzetten en coördinerend van zorg, van hulp bij huishoudelijk werk tot wat intensievere zorg Niet zelf doen (5%): Vaak worden er vanaf boven al andere beslissingen gemaakt en wordt dat toch wel doorgedrukt, mensen leven langs elkaar heen, het is niet zo gemakkelijk om burenhulp te geven, de gemeente moet richtlijnen geven om het in te kunnen vullen, heb zelf niet veel energie en doorzettingsvermogen, u vraagt wel heel wat 2. Activeren van mensen, wijkberaad, samenwerken, beroep op ervaring van ouderen, participatie (5%) Zelf doen (2%): meer aandacht, zelf meedoen in de wijk, aanmelden als ouderenconsulent, via de vereniging van eigenaren kan ik zorgen dat ze het initiatief nemen, zelf koffie-ochtend organiseren, zelf lid worden van een politieke partij en actief worden in de wijk Niet zelf doen (3%): Vanuit instanties een telefoonlijn op zetten, er wordt te weinig naar ons geluisterd, als individu kan je weinig beginnen als je onvoldoende informatie hebt, info verstrekken over wat er al is, geen tijd beschikbaar, er wordt weinig rekening gehouden met de behoeften en belangstelling van minderheden, meer betrokkenheid van allochtonen zou drempelverlagend zijn, ik ben daar geen type voor 3. Veiligheid (4%) Zelf doen (2%): je kan je persoonlijke bijdrage leveren dus je kan wel meedoen, sociale controle, door alert te blijven wat er in je buurt gebeurt, meedoen aan iets van een maandelijks spreekuur voor bewoners (met bv. gemeente ambtenaar en politiefunctionaris), via politiek/ gem. instellingen en acties, je eigen verantwoordelijkheid nemen, vrijwilligers die de wijk in de gaten houden zodat mensen zich veilig voelen en door de wijk blijven lopen Niet zelf doen (2%): Betere straatverlichting, ik durf zelf in de avond niet alleen op straat, ben zelf te oud, je mag niks meer zeggen of je wordt al in elkaar getimmerd 4. Wijkaangelegenheden, opruimen, schoner houden, verbeteren (3%) Zelf doen (1%): Meehelpen, meekijken en meedenken Niet zelf doen (2%): Daarvoor heb je professionals nodig, gemeente/politie zou strengere controle en hogere boetes moeten opleggen, heb zelf geen concrete oplossingen, voor hondenbezitters moet je bekeuringen uitschrijven, daarvoor is een sterke arm of een woningbouwvereniging nodig 5. Overig: Openbaar vervoer, parkeerbeleid, jeugd, etc (2%) Zelf doen (1%) Niet zelf doen (1%)

- 33 -

10. INFORMATIEVOORZIENING

10.1 Gebruik Haagse informatiebronnen voor oudereninfo Aan de respondenten is een aantal Haagse informatiebronnen voorgelegd, met de vraag of men hier gebruik van maakt om op de hoogte te blijven van wat er voor ouderen speelt. Van de genoemde informatiebronnen, worden de Posthoorn en andere wijkkranten het vaakst gebruikt. De Stadskrant die ingevouwen zit in de Posthoorn kent mede daarom ook een goed leesbereik. Grafiek 10.1a: Gebruik Haagse informatiebronnen om op de hoogte te blijven voor wat er voor ouderen speelt De Posthoorn of andere wijkkranten

62%

Stadskrant

39%

TV West

35%

AD/Haagsche Courant

35%

Radio West

18%

Den Haag Centraal

36%

28%

14%

51% 61% 74%

26%

64%

10% 6%

84%

Wijkvergaderingen, 5% 15% discussiebijeenkomsten

80%

Servicepunten gemeente (vaak in wijkcentra)

3% 17%

80%

(Uitzendingen van) raadsvergaderingen

3% 15%

82%

ja, frequent

17%

40%

13%

10%

Facebook

21%

21%

13%

Website gemeente Den Haag

20%

ja, soms

nee

75-plussers zijn over het algemeen wat vaker geïnteresseerd in nieuws voor ouderen en maken van meer informatiebronnen gebruik. De groep 55-64 jaar geeft vaker aan zich nog niet zo met informatie over ouderen bezig te houden. Verder zijn er weinig verschillen tussen de leeftijdsgroepen in de soort informatie bronnen die worden gebruikt om over nieuws over ouderen op de hoogte te blijven. Tabel 10.1b: % frequente gebruikers informatiebronnen naar leeftijd Totaal

55-64

65-74

75+

De Posthoorn of andere wijkkranten

62%

51%

63%

69%

Stadskrant

39%

36%

36%

46%

TV West

35%

32%

37%

35%

AD/Haagsche Courant

35%

29%

35%

40%

Radio West

18%

17%

19%

17%

Den Haag Centraal

13%

12%

14%

13%

Website gemeente Den Haag

10%

9%

11%

8%

Facebook

10%

11%

11%

7%

Wijkvergaderingen, discussiebijeenkomsten

5%

5%

5%

4%

Servicepunten gemeente (vaak in wijkcentra)

3%

4%

2%

3%

(Uitzendingen van) raadsvergaderingen

3%

1%

4%

3%

- 34 -

10.2 Beoordeling informatievoorziening Vervolgens is de respondenten gevraagd of ze vinden dat ze voldoende, redelijk of niet zo goed op de hoogte worden gehouden van wat er speelt op het gebied van ouderen in Den Haag. Twee derde is hier tevreden over, een derde vindt dat het beter kan of slecht is. Tabel 10.2a: Beoordeling informatievoorziening naar ouderen Totaal

55-64

65-74

75+

Voldoende

66%

52%

68%

72%

Kan beter

26%

32%

24%

24%

Slecht

9%

16%

9%

6%

100%

100%

100%

100%

Als de ouderen de mogelijkheid wordt gegeven een toelichting te geven, wordt er een grote variëteit aan opmerkingen gegeven. Onderstaande tabel geeft een overzicht. Tabel 10.2b: Toelichtingen met betrekking tot informatievoorziening oudereninfo Positief - Als je zelf moeite doet/wil, kun je alles vinden, er is voldoende info - Er wordt voldoende geïnformeerd over ouderen, maar ben er niet zo mee bezig, ik voel me niet oud - De wijkkrant/Posthoorn/regionale bladen zijn belangrijk - Tevreden over hoe het gaat - De informatievoorziening is de laatste jaren beter geworden

15x 11x 7x 4x 2x

Vindt over het algemeen dat ze te weinig horen - Hoor/lees niets, niet op de hoogte - Behalve ouderpanel hoor en zie ik niets - En verder (1-2 keer): weinig informatie, weet niet waar ik het kan vinden, hoor weinig van gemeente

10x 3x

De informatie komt maar van enkele kanten - Posthoorn/wijkkrant niet goed bezorgd - Alleen info uit posthoorn/wijjkberichten/regionale bladen - Hoor dingen niet direct, wel via andere ouderen, mijn dochter - En verder (1-2 keer): alleen info via tvwest en radio west, alleen via het Pep, af en toe lees ik wat

11x 5x 5x

Verbetertips over soort info - Meer info (voor/over ouderen) - Mist info over bepaald onderwerp - Meer wijkinfo, wel en wee in de wijk, straatopbrekingen, buurtinfo, gemeente mag meer doen in mijn wijk - Informatie per brief wordt het meest gelezen - Kan altijd beter, weet niet hoe - Beter op de hoogte van landelijk nieuws dan van regionaal nieuws - En verder (1-2 keer): meer praktische info: waar heb ik recht op, hoe regel ik iets, wat is er gaande, wat komt er

13x 5x 4x 3x 3x 3x

Verbetertips gerelateerd aan soort infobron - Internet: niet teveel digitaal: niet iedereen kan met pc/internet overweg - Bijeenkomsten: thema bijeenkomst, uitnodigingen - Internet: persoonlijker informeren via internet - Krant: artikelen in krant waar je op kunt reageren - Internet: website gemeente eenvoudiger - Bijeenkomsten: kan er vaak niet naartoe Inhoudelijke opmerking over informatievoorziening - Meer communicatie naar de mensen toe, persoonlijk - Info laagdrempeliger, duidelijker, eenvoudige woorden - Info bundelen, zodat je alles bij elkaar hebt, in boek, in wijkkrant - Vooral lokale wijkinformatie is leuk/nuttig om te lezen - En verder (1 keer): beloften beter waarmaken, met meer respect informeren over ouderen, informatie gerichter, puntsgewijs, informatie is nu vaak te informeel, de verhalen mogen persoonlijker

3x 3x 2x 2x 1x 1x

4x 3x 2x 2x

- 35 -

11. MOGELIJKE INTERESSE IN MEEDENKEN

11.1 Mogelijkheden tot meedenken In dit onderzoek zijn drie min of meer concrete vragen gesteld over het willen meedenken en het willen bijwonen van bijeenkomsten, te weten: a. Wil wel informatie over meedenken/meehelpen bij de SOC (zie ook H9) De SOC kan hulp gebruiken van ouderen die met hen willen meedenken en meehelpen bij het opstellen van adviezen en dergelijke. Is dit mogelijk wat voor u en zo ja, mag de SOC u informatie toesturen over wat het werk inhoudt? b. Potentiele interesse voor de themamiddag van de SOC op 30 april De SOC bestaat 30 april 25 jaar!! Vindt u het leuk om op 30 april bij de viering te zijn? Op deze middag wordt ook gesproken over het thema “Betrokkenheid Ouderen”. Zou u hiervoor uitgenodigd willen worden? c. Opname in het uitnodigingenbestand van de gemeente voor bijeenkomsten Daarnaast houdt de gemeente regelmatig bijeenkomsten over verschillende onderwerpen. Soms willen ze daarvoor graag ouderen uitnodigen. Mogen we uw naam aan de gemeente doorgeven als ze een bijeenkomst willen organiseren?

11.2 Potentiele interesse in meedenken Onderstaande tabel laat het aantal geïnteresseerde panelleden zien. Te zien is dat de mensen die de vragen van een telefonische medewerker voorgelegd krijgen aanzienlijk positiever reageren dan de mensen die de vragenlijst via internet invullen. Internet blijft zakelijker. Dit wordt deels gevoed door het prettige persoonlijke gesprek dat plaats vindt, waardoor de panelleden meer open staan voor een uitnodiging. Of de panelleden daadwerkelijk zullen meehelpen/komen, is hiermee niet gezegd, immers het hangt ook af van de daadwerkelijke informatie, de beschikbare tijd, de datum, etc. Daarover is in dit rapport al veel gezegd. Ruwweg mag aangenomen worden dat circa 25-30 procent van de geïnteresseerden de daad bij het woord voegt. Tabel 11: Potentiele interesse in meedenken

a. Wil wel informatie over meedenken/meehelpen bij de SOC b. Wil wel een uitnodiging voor de SOC-themamiddag op 30 april c. Wil wel in gemeentelijk uitnodigingenbestand voor bijeenkomsten

Totaal Ouderenplatform (n=506)

Mensen die via internet meedenken (n=157)

Mensen die telefonisch meedenken (n=349)

86x (17%)

20x (13%)

66x (19%)

166x (33%)

26x (17%)

140x (40%)

246x (49%)

52x (33%)

194x (56%)

- 36 -

12. OUDERENMISHANDELING

Het laatste hoofdstuk betreft een heel ander onderwerp. Volgens landelijke cijfers worden er in Nederland jaarlijks naar schatting 200.000 ouderen boven de 65 jaar mishandeld. Bijvoorbeeld door partners, familieleden of zorgverleners. De overheid wil ouderenmishandeling tegengaan.

12.1 Voorbeelden van ouderenmishandeling Op 15 juni is het de Internationale Dag tegen Ouderenmishandeling. Rond die dag wil het SOC hier aandacht aan besteden. Ter voorbereiding zijn hierover in deze voorjaarsmeting drie vragen gesteld. Van de panelleden zegt 7% in hun omgeving wel eens iets te hebben gemerkt van Ouderenmishandeling. Daarnaast noemt een tiental nog een overval/inbraak/beroving in huis of op straat/lastig gevallen op straat, agressie op straat. Tabel 12.1a: Wel eens iets gemerkt van Ouderenmishandeling in uw omgeving

Ja Nee

Totaal

55-64

65-74

75+

7%

10%

7%

4%

93%

90%

93%

96%

100%

100%

100%

100%

Het betreft meestal lichamelijke mishandeling, gevolgd door geestelijke mishandeling en diefstal. De mishandeling komt met name van zorgverleners en familie (kinderen en partner). In vijf gevallen heeft de ouderenmishandeling met het geld van de oudere te maken: kinderen die hun ouders bestelen, isoleren van andere kinderen, euthanasie proberen te bespoedigen, stelen door thuiszorg/in verzorgingshuis. In drie gevallen is er sprake van agressiviteit bij dementie: zowel van de demente ouderen zelf als reacties hierop. Tabel 12.1b: Voorbeelden van Ouderenmishandeling (waarbij respondenten is gevraagd niet persoonlijk te worden) Lichamelijke mishandeling (12x) - Intimidatie ivm bewoningsproblemen - Een zoon die zijn moeder mishandelde - Mijn moeder in een verzorgingshuis: daar is verpleging - Een oudere man die door zijn zoon werd mishandeld en erg vreselijk tegen haar tekeer gegaan (geestelijke mishandeling) bang is voor zijn zoon - Thuiszorg die een demente bejaarde terug sloeg. De reactie Diefstal/uit op geld (5x) kon ik mij overigens voorstellen - Een ouder echtpaar in de straat die leeg geplunderd werden - Mijn opa in verzorgingshuis had elke keer blauwe plekken door hun kinderen die werkelijk bang zijn voor hun kinderen - Mijn onderbuurman raakte dement en ging zijn vrouw slaan - Dame van 94 haar goud en geld gestolen door thuishulp met een stok. Nadat wij gesprekken hebben gevoerd met de - Via de schoonmoeder van me vriendin, ik weet dat zij werd GGD hebben ze mijn buurman uit huis geplaatst geïsoleerd door haar dochter omdat ze wat spaargeld had. - Eigen zus, na de scheiding kwam ik erachter dat het haar Haar andere kinderen mochten haar ook niet bezoeken man was. Hier wisten wij niks van, ze zei zelf niks. Ze zei - Rijke mensen --> 2 keer meegemaakt dat ze hun in een altijd dat de last had van allergie. dementen-huis stoppen en zorgen dat ze euthanasie krijgen - Onze buren beschuldigen elkaar van mishandeling - Diefstal in verzorgingshuizen - Vrouw wiens man al het geld verspilde, sloeg zijn vrouw en Verwaarlozing/te weinig zorg (2x) kinderen met zweep - Moeder van een vriend van mij, die is in elkaar geslagen - Familielid van mij zit in een verzorgingstehuis, zijn kleding door de buurjongen die heeft er een hersenbeschadiging verdwijnt en hij is nooit op tijd bij de wc en blijft dan met natte aan over gehouden kleding rondlopen. - Thuiszorgmedewerker werd geslagen door mevrouw die ze - Verzorgingstehuis waar mijn vrouw zat, daar kwam dat voor verzorgde o.a. verwaarlozing - Fysieke mishandeling in verzorgingshuizen - Zorgmedewerkers zijn soms hardhandig met oude patiënten Overig (4x) - Iemand zat vastgebonden met slot en sleutel in ziekenhuis Geestelijke mishandeling (5x) - In verzorgingshuizen. Dementerende ouderen werden niet - Oudjes worden slecht behandeld door hun kinderen en geen serieus genomen aandacht een geschonken - Bij dementerende mensen komt het vaak voor, kinderen en - De verzorgerster van mijn moeder was wel echt gemeen dus partners, er is altijd een oorzaak voor daar ging wel vaak even kijken. Het was niet met geweld - Ik kom uit de zorg en daar kwam het wel eens voor bij mensen maar meer met hoe er mee om werd gegaan thuis. Door familieleden. Vaak als een partner ziek was en de - Snauwen naar patiënten andere partner kon het niet meer aan, dus partners onderling

- 37 -

12.2 Tips om ouderenmishandeling te herkennen en/of aan te pakken Ook hebben de respondenten de mogelijkheid gekregen om tips te geven om ouderenmishandeling te herkennen en/of aan te pakken. Vrijwel alle respondenten vinden het zorgelijk en een belangrijk aspect om aandacht aan te besteden. Niet alle respondenten kunnen direct een tip of suggestie geven. Toch veel anderen wel. Onderstaande tabel geeft 44 tips, suggesties en opmerkingen, waarvan een aantal je laat nadenken. Tabel 12.2: Tips, suggesties en opmerkingen om ouderenmishandeling te herkennen en/of aan te pakken 1.

Oren en ogen openhouden

32x

2.

Melden (bijv. bij politie, wijkzorg, Florence, dokter)

17x

3.

Zorgverleners hierin trainen, goed screenen

14x

4.

Lastig: mensen stoppen het weg, je schaamt je, afhankelijk van kinderen die het doen

14x

5.

Letten op blauwe plekken

13x

6.

Huisarts: meer hiervoor inschakelen, die moet alerter zijn

13x

7.

Informeren: waar je op moet letten, hoe reageren, wie inschakelen, televisie: alle bejaarden kijken tv

9x

8.

Let op ouderen die vereenzamen en geïsoleerd raken

9x

9.

Iets van zeggen

8x

10. Beter luisteren naar signaleren van omgeving (bijv. buren)

7x

11. Met elkaar in gesprek blijven, sociale contacten onderhouden

7x

12. Huisbezoek (onverwacht) door gemeente, vrijwilligers, huisarts

6x

13. Meldpunt ouderenmishandeling

6x

14. Letten op gedrag: angstig overkomen

5x

15. Ouderen mondiger maken

5x

16. Meer personeel en niet vervangen door ongetrainde vrijwilligers

5x

17. Mediacampagne, zodat het breder bekend wordt

5x

18. Alarm bij de deur, automatisch licht bij voordeur, deur s avonds op slot

4x

19. Iets voor beroepsmensen, zorgverleners moeten dit in de gaten houden

4x

20. Durven zeggen!

4x

21. Je gevoel volgend, intuïtief kijken

4x

22. Ik denk dat ik het zou zien/merken

3x

23. Hogere straffen

3x

24. Bij twijfel extra langsgaan

2x

25. Preventief handelen

2x

26. Iets doen

2x

27. Telefooncirkel/burenhulp van vrijwilligers rond oudere alleenstaanden

2x

28. Controle

2x

29. Kinderen van de ouders op de hoogte houden

1x

30. Huishoudelijke hulp oogje in het zeil laten houden

1x

31. Regels veranderen: mensen niet vastbinden als ze een beetje vervelend zijn

1x

32. In de medische hoek zoeken naar dat soort problemen

1x

33. Ouderen zijn soms best gemeen en dan is het moeilijk om je te beheersen

1x

34. Vriendelijk zijn

1x

35. Hoe bewijs je het? Getuigen, opnames

1x

36. Veel aandacht, geduld, doorvragen

1x

37. Zal toenemen door hogere druk op mantelzorgers

1x

38. Mensen met alzheimer meer medicijnen geven

1x

39. Aanspreekpunten in de wijk instellen

1x

40. Alarmapparaten op zak hebben als het gebeurt

1x

41. Op tijd aangeven als je mishandeld wordt

1x

42. Zorgen dat mantelzorger niet oververmoeid raakt

1x

43. Aansluiten bij Burgernet

1x

44. Wijkagent inschakelen (praatjes maken)

1x

- 38 -

BIJLAGE 1: Profiel respondenten alle metingen In de winter van 2011 hebben 1174 Haagse ouderen meegedaan aan een eerste telefonisch onderzoek. De deelnemers hebben in een gesprek van ruim een kwartier hun mening gegeven over vele aspecten die betrekking hebben op het welzijn van ouderen, zoals het wonen in Den Haag, de woonomgeving, gezondheid, sport en bewegen, contacten met buurtgenoten en de tevredenheid met bijvoorbeeld huisartsen, apotheken en ziekenhuizen. Tijdens dit onderzoek hebben veel ouderen zich bereid verklaard ook in de komende jaren enkele keren per jaar mee te willen blijven denken met onderwerpen die te maken hebben met het wonen, leven en de zorg voor ouderen in Den Haag. De doelstelling is om drie keer per jaar ongeveer 500 ouderen te vragen hoe het met ze gaat en te vragen naar hun mening over actuele onderwerpen. Inmiddels zijn er negen vervolgrondes geweest, twee in 2012, drie in 2013, drie in 2014 en nu de eerste in 2015. Het panel is qua stadsdeel en etniciteit redelijk representatief voor de 65-plussers in Den Haag. Tabel B1: Profiel werkelijke populatie 65-plus 2011 en panel

Absoluut Sekse Man Vrouw Leeftijd 55-64 (schaduwgroep) ** 65-74 75-84 Herkomst Nederland Suriname Turkije/Marokko Antillen & Aruba Overige landen

Populatie 65+ (2011) 64.059

Deelname werving (12-2011) 1174

Aanmelding panel (12-2011) 800

Zomermeting (08-2012) 540

Herfstmeting (11-2012) 512

Voorjaarsmeting (04-2013) 661

Zomermeting (08-2013) 500

Herfstmeting (11-2013) 520

VoorjaarsMeting (03-2014) 520

Zomermeting (07-2014) 510

Herfstmeting (11-2014) 507

Voorjaarsmeting (4-2015) 506

41% 59% 100%

40% 60% 100%

41% 59% 100%

41% 59% 100%

42% 58% 100%

43% 57% 100%

40% 60% 100%

42% 58% 100%

44% 56% 100%

45% 55% 100%

48% 52% 100%

45% 55% 100%

61% 39% 100%

61% 39% 100%

56% 44% 100%

- (21%) 55% (44%) 45% (35%) 100%

- (20%) 55% (44%) 45% (35%) 100%

- (22%) 58% (45%) 42% (33%) 100%

- (15%) 58% (47%) 42% (38%) 100%

- (23%) 62% (47%) 38%(30%) 100%

75% 5% 3% 1% 16% 100%

81% 8% 3% 2% 7% 100%

80% 8% 3% 1% 7% 100%

83% 8% 1%*) 1,5% 7% 100%

83% 7% 2,5% 1% 7% 100%

82% 5% 5% 1% 7% 100%

81.5% 4% 2%*) 1.5% 11% 100%

78% 10% 3% 2% 7% 100%

- (22%) - (23%) - (19%) - (20%) 62% (46%) 63% (49%) 58% (47%) 63% (50%) 38% (32%) 37% (29%) 42% (34%) 37% (30%) 100%) 100%(100%) 100%(100%) 100%(100%) 74% 11% 3% 2% 10% 100%

74% 10% 2% 1% 12% 100%

77,5% 8% 2,5% 1% 11% 100%

78% 8% 2% 1% 11% 100%

17% 18% 18% 17% 18% 17% 16% 16% 15% 24% 21% 21% 20% 19% 24% 24% 22% 23% 11% 12% 13% 13% 14% 12% 14% 15% 14% 14% 16% 16% 18% 19% 16% 18% 15% 13% 13% 12% 12% 11% 12% 12% 9% 12% 12% 5% 4% 3% 2% 2% 3% 2% 3% 4% 13% 13% 12% 14% 12% 12% 13% 12% 15% 3% 5% 5% 5% 5% 4% 4% 3% 4% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% *) bleken in augustus relatief vaak op vakantie; **) qua representativiteit wordt vooral gekeken naar de leeftijdsverdeling van de groepen 65-85 jaar, 55-64 jarigen denken als schaduwgroep mee

14% 24% 12% 13% 13% 5% 14% 5% 100%

14% 26% 11% 12% 13% 4% 13% 6% 100%

15% 23% 13% 12% 13% 6% 13% 5% 100%

Stadsdeel Loosduinen Escamp Segbroek Scheveningen Centrum Laak Haagse Hout Leidschenveen-Ypenburg

- 39 -

BIJLAGE 2: vragenlijst ouderenplatform voorjaar 2015 A.

1.

2.

4.

Vindt u dat er in Den Haag voldoende mogelijkheden zijn voor ouderen om bij de belangrijke gemeentelijke thema’s betrokken te worden: mee te denken, commentaar te leveren/ inspraak te hebben of mee te lezen? Kunt u uw antwoord toelichten?  Ja  Deels  Nee  Weet niet

5.

We noemen u nu een aantal instellingen/organisaties. Kunt u steeds aangeven of u vindt dat zij ouderen zeker, redelijk of niet zo bij hun beleid betrekken? Als u hier geen ervaringen mee heeft, dan kunt u dat natuurlijk per organisatie aangeven.

VERANDERINGEN SINDS VORIGE METING

Allereerst willen we vragen of u in de laatste vier maanden positieve of negatieve ervaringen hebt meegemaakt in uw persoonlijk leven?  Ja positieve ervaring Toelichting:  Ja, negatieve ervaring   Nee, geen van beide

Ook vragen we u elke meting of u een Haagse organisatie of instelling op het gebied van Wonen, Welzijn en/of Zorg een compliment wilt geven of een kritische noot wilt plaatsen waar we van kunnen leren.  Compliment  Toelichting:  Kritische noot   Nee, geen van beide

a. Verzorgings-en verpleeghuizen b. Woningcorporaties/woningbouwverenigingen c. Gemeente Den Haag d. Activiteiten van buurt- en wijkcentra e. Wijkorganisaties, zoals buurt- en wijkraden Wilt u uw antwoord toelichten?

Zeker Redelijk Niet zo Weet niet                    

B. THEMA: BETROKKENHEID VAN OUDEREN 6. Het thema van deze ronde is meedoen en betrokkenheid van ouderen bij beleid. In Den Haag proberen de gemeente, ouderenorganisaties, wijkorganisaties en de Stedelijke Ouderen Commissie de ouderen zo goed mogelijk te vertegenwoordigen. [De Stedelijke Ouderen Commissie heeft als taak het gevraagd en ongevraagd adviseren van de gemeente Den Haag op alle voor ouderen belangrijke thema’s.] 3.

Vindt u het belangrijk dat ouderen actief bij gemeentelijke thema’s betrokken worden?  Ja  Nee  Weet niet

Er zijn vele manieren voor ouderen om mee te denken. Stel er speelt een onderwerp dat u erg aanspreekt. Kunt u aangeven of de volgende mogelijkheden u zeker, redelijk of niet zo aanspreken voor uzelf? Zeker a. b. c. d. e. f.

Op de hoogte blijven van het gemeentelijk beleid via lokale kranten, lokale tv Meedoen aan een enquête van bijv. een wijkberaad of een zorginstelling Bijwonen van centrale bijeenkomst in het centrum van Den Haag Bijwonen van een bijeenkomst in uw eigen wijk Actief worden bij organisaties die meedenken bij gemeentelijke thema’s Lid worden van een wijkorganisatie

Redelijk Niet zo Weet niet

















































- 40 -

C. ERVARING EN BEOORDELING VAN BIJEENKOMSTEN

7. Bent u in de afgelopen drie jaar wel eens naar een bijeenkomst geweest waar de mening van ouderen werd gevraagd over een gemeentelijke onderwerp?  Ja  Hoe vaak? __ keer in de afgelopen drie jaar Wat voor soort bijeenkomsten was/waren het (meerdere antwoorden mogelijk)  Over een onderwerp over uw wijk  Over een gemeentelijk onderwerp dat speelt in heel Den Haag  Bijeenkomst van het SOC/Ouderenplatform  Anders, nl: … Toelichting: _____________________________________ 

Nee  Waarom niet? ___________________________________--> vraag 11

8. In hoeverre voldeden deze bijeenkomsten aan uw verwachtingen? Is dat helemaal, deels of niet?  Helemaal  Deels  Niet  Geen antwoord/ Weet niet 9. Wat gaat er goed en wat minder of niet goed? Positief/ging goed:

Negatief/ging niet goed:

10. Heeft u het gevoel dat er voldoende gedaan wordt met de inbreng van ouderen op deze bijeenkomsten?  Ja  Deels  Nee  Geen antwoord/weet niet 11. Vindt u bijeenkomsten een goede manier om ouderen te betrekken bij gemeentelijk beleid?  Ja  Deels  Nee Wilt u uw antwoord toelichten?

- 41 -

D15. Doet u al iets aan vrijwilligerswerk met betrekking tot dit soort gemeentelijke onderwerpen, bijvoorbeeld door praktische taken of door mee te praten of mee te beslissen?  Ja  Wat doet u? Is dit… Wat precies?  Praktisch/uitvoerend  Meepraten/meebeslissen  Beide  Nee

D. THEMA’S

Het volgende onderdeel gaat over dé onderwerpen waarbij u het belangrijk vindt dat Haagse ouderen inbreng hebben. D13. Over welke onderwerpen binnen Den Haag vindt u het extra belangrijk dat ouderen er nauw bij betrokken zijn?

D16. Zou u (meer) vrijwilligerswerk willen doen met betrekking tot gemeentelijke onderwerpen waar u zich betrokken bij voelt?  Ja  Waar denkt u aan? ________________________________  Nee  Waarom niet? __________________________________

We noemen u nu een aantal thema’s. D14. Kunt u steeds aangeven in hoeverre deze onderwerpen u interesseren? U kunt antwoorden met helemaal niet (dan geeft u een 1) of heel erg (dan geeft u een 5). Om de lijst niet te lang te maken leggen we elke oudere telefonisch wisselend vijf thema’s voor zodat alle thema’s minimaal 200x beantwoorden worden

Geen Veel interesse interesse 1 …..…….…………. 5

a. Huisvesting en woningaanpassingen voor ouderen













b. Wijk-, buurt- en straat aangelegenheden













c. Eenzaamheid van ouderen (sociale netwerken)













d. Onveiligheidsgevoelens (en ouderenmishandeling)







































 

g. Religie, zingeving, levenseinde













h. Vrijetijdsactiviteiten en verenigingsleven













i.

Lokale politiek













j.

Sociaaljuridische vraagstukken (zoals pensioen, AOW, etc)













e. Ouderenvervoer, mobiliteit en toegankelijkheid gebouwen

f.

`

D16ex. Kan de gemeente/instanties iets doen om u te stimuleren/helpen om (meer van) dit soort vrijwilligerswerk te doen?  Ja, namelijk: ________________________________________  Nee

Gezondheid en zorg voor ouderen in Den Haag

Weet niet

D17. De Stedelijke Ouderen Commissie heeft als taak het gevraagd en ongevraagd adviseren van de gemeente Den Haag op alle voor ouderen belangrijke thema’s. De SOC kan hulp gebruiken van ouderen die met hen willen meedenken en meehelpen bij het opstellen van adviezen en dergelijke. Is dit mogelijk wat voor u? Ja  Mag de SOC u informatie toesturen over wat het werk inhoudt? Ja/nee Nee Weet niet

D18. Heeft u nog tips hoe de SOC beter de stem van ouderen kan laten horen bij het gemeentelijk beleid?

- 42 -

Er wordt steeds meer gesproken over een wijkgerichte aanpak, meer aandacht voor de initiatieven van de burgers zelf en meer samenwerking, buurthulp en inspraak vanuit de wijk. D19. Ziet u mogelijkheden tot verbetering in uw wijk/omgeving op het gebied van burgerinitiatieven, samenwerking, inspraak en dergelijke?  Ja-> Op welk terrein? __________________________________________  Nee Denkt u zelf als burger mogelijkheden te hebben om deze verbetering tot stand te brengen? Kunt u uw antwoord toelichten? (uitleg, wat voor hulp is  Ja er nodig)  Nee

E. INFORMATIEVOORZIENING

E18. We noemen u een aantal Haagse informatiebronnen. Kunt aangeven of u deze vaak, soms of niet gebruikt om op de hoogte te blijven van wat er voor ouderen speelt? Ja, Vaak

Ja, soms

Nee

Weet niet

Kranten a. AD/Haagsche Courant b. Den Haag Centraal c. Stadskrant (periodiek bijlage bij de Posthoorn) d. De Posthoorn of andere wijkkranten

   

   

   

   

Lokale radio en tv e. TV West f. Radio West g. (Uitzendingen van) raadsvergaderingen

  

  

  

  

Internet en sociale media h. Website gemeente Den Haag i. Facebook

 

 

 

 

Servicepunten en bijeenkomsten j. Servicepunten van de gemeente (vaak in wijkcentra) k. Wijkvergaderingen, discussiebijeenkomsten

 

 

 

 

E19. Vindt u dat u voldoende, redelijk of niet zo goed op de hoogte gehouden wordt van wat er speelt op het gebied van ouderen in Den Haag? Toelichting:  Ja, voldoende  Kan beter, namelijk   Nee, slecht, want:   Weet niet

- 43 -

F. OUDERENMISHANDELING

G. SLOTVRAGEN

Tot slot nog even aandacht voor een heel ander onderwerp. In juni is het de week van de Bestrijding van Ouderenmishandeling.

Dit onderzoek wordt gehouden mede in opdracht van de Stedelijke Ouderen Commissie (SOC) en ondersteund door de gemeente. De SOC bestaat 30 april 25 jaar!!

Volgens landelijke cijfers worden er in Nederland jaarlijks naar schatting 200.000 ouderen boven de 65 jaar mishandeld. Bijvoorbeeld door partners, familieleden of zorgverleners. De overheid wil ouderenmishandeling tegengaan. Zo moeten jaarlijkse voorlichtingscampagnes ouderen stimuleren om hulp of advies te zoeken. Verpleegkundigen, artsen en andere professionals krijgen trainingen om signalen te herkennen.

23.

Vindt u het leuk om op 30 april bij de viering te zijn? Op deze middag wordt ook gesproken over het thema “Betrokkenheid Ouderen”. Het vindt plaats in Opera Zalencentrum aan de Fruitweg 28. De resultaten van dit onderzoek worden besproken en er wordt hierover gediscussieerd. Zou u hiervoor uitgenodigd willen worden?  Ja  U krijgt hier dan nog een uitnodiging voor  Nee  Weet niet

24.

Daarnaast houdt de gemeente regelmatig bijeenkomsten over verschillende onderwerpen. Soms willen ze daarvoor graag ouderen uitnodigen. Mogen we uw naam aan de gemeente doorgeven als ze een bijeenkomst willen organiseren?  Ja  Nee  Weet niet

25.

Dit was onze laatste vraag. Wilt u zelf nog iets toevoegen aan ons gesprek?

20.

21.

22.

Heeft u in uw omgeving wel eens iets van gemerkt van Ouderenmishandeling?  Ja  Nee  vraag 22

Zonder persoonlijk te worden, kunt u hier wat over vertellen?

Heeft u tips om dit te herkennen en/of aan te pakken?