CDA Haren: Kiest op basis van inhoud voor Tynaarlo Wij hebben de criteria uit de wet Arhi, uit het beleidskader herindeling 2013 (van minister Plassterk), van de commissie Jansen (Rapport Grenzeloos Grunnen), van de provincie en een aantal overige relevante zaken onder elkaar gezet. Wij hebben de twee herindelingsopties (Groningen/Haren/Ten Boer of Haren/Tynaarlo) naast elkaar gezet en afgezet tegen een zelfstandige gemeente Haren. We hebben de feiten en tegenfeiten beoordeeld en voorzien van een duiding. Groen betekent in onze ogen een positief oordeel en rood/roze betekent een negatief oordeel. Het is onze eigen duiding. Anderen kunnen die duiding anders inkleuren. Alles overziende kiest het CDA voor Tynaarlo. Op 25 november wordt dat onze inzet voor een nog te nemen richtinggevend besluit. Draagvlak is een wettelijk criterium. Het is daarom het belangrijkste criterium. Draagvlak kan alleen worden vastgesteld door een burgerraadpleging. Wij willen een burgerraadpleging gelijktijdig met de verkiezingen voor de gemeenteraad op 19 maart 2014. De inwoner krijgt zo een stem en daarmee kan draagvlak worden vastgesteld. De wijze waarop dat draagvlak is vastgesteld is van belang bij de toetsing van de wet die een herindeling voor Haren regelt door de Eerste en Tweede Kamer. De nieuwe gemeenteraad kan dan een herindelingsbesluit nemen conform de wet Arhi (wet op basis waarvan de herindeling tot stand komt). Vanaf dat moment worden de procedures volgens de wet doorlopen. Waaronder een herindelingsadvies door de betrokken provincies. Alleen zo komt een democratisch besluit gelegitimeerd tot stand. U hebt een stem. De raad beslist, maar zal naar die stem willen luisteren. René R. Valkema MBA Namens de fractie van het CDA.
Vast te stellen door
Haren samen met Stad Groningen en Ten boer
Haren samen met
Moet nog blijken
17% uit de beperkte enquête onder 600 personen heeft een voorkeur voor Groningen
77% uit de beperkte enquête onder 600 personen heeft een voorkeur voor Tynaarlo
Rapport Grenzeloos Grunnen geeft een nieuwe werkelijkheid waarin geen plek voor een zelfstandig Haren
Groningen kan zich vinden in een associatie met Haren.
Tynaarlo staat open voor Haren. Een keuze voor Tynaarlo raakt niet de andere gemeenten in de provincie Groningen. Wel gemeenten in Noord Drenthe. Moet nog blijken
Haren zelfstandig
Tynaarlo
Criteria volgens de wet Arhi ( dit zijn dus wettelijke criteria) Draagvlak Maatschappelijk draagvlak
Regionaal Draagvlak
Maximale burgerparticipatie, er blijkt de steun van de inwoners. Zonder draagvlak van burgers wordt een herindeling geen succes. Visie van gemeenten. Herindeling levert een bijdrage aan regionaal bestuurlijke verhoudingen.
Lokaal bestuurlijk Besluiten uit Moet nog blijken Moet nog blijken draagvlak gemeenteraden Criteria volgens beleidskader herindeling (dit zijn criteria die minister Plassterk zal hanteren bij beoordelen herindeling) De nieuwe gemeente kent een logische samenhang Culturele
Sterke positie van
Concentratie op
Houdbaar cultuur
samenhang
cultureel werk in Haren, met o.a. een eigen bibliotheek
Sociale samenhang
Grote samenhang, kent veel vrijwilligers
Economische samenhang: werkgemeente of forensengemeent e
Haren is een forensengemeente met sterke oriëntatie op de stad als het gaat om werk.
Geografische samenhang
Haren ligt op de uitlopers van de hondsrug tussen twee beekdalen in
Compacte min of meer stedelijke agglomeratie. Groningen is de spil in de Tstructuur. Regiovisie GA is opgericht om te voorkomen dat er naast de stad niets meer zou zijn.
Landschappelijke samenhang
Haren kent een agrarische omgeving, een dorp badend in een groene omgeving
Groot contrast tussen stad en landschap
Historische samenhang
Ontwikkelingsrichting op de zandruggen.
De stad groeit naar buiten. Gericht op uitbreiding.
Voorzieningen vooral in de kern van Haren. Er zijn dorpsraden en er is een dorpswethouder.
Haren wordt een wijk van Groningen, onevenwichtighei d tussen wijk van een stad en de kernen. Wijkgericht werken met wijkbudgetten.
Logisch kernenbeleid
Hoe worden inwoners betrokken bij de vormgeving van beleid. Welke nieuwe werkwijzen? Wijkraad, dorpsraad, burgerparticipatie.
Groningen. Voorzieningen zoals de bibliotheek kunnen verdwijnen t..b.v. het Forum in de stad. Sociale samenhang blijft bestaan op wijk en straat niveau. Daarboven neemt deze af. Kernenbeleid noodzakelijk. Groningen is een werkgemeente. sterke oriëntatie op economische ontwikkeling en werken met een concentratie in de stad. Periferie minder in beeld.
aanbod verspreid over de grotere kernen, uitgaande van eigen gemeenschap.
Eigenkracht van de samenleving kan beter vorm worden gegeven. Kernenbeleid komt op natuurlijke wijze tot stand. Tynaarlo en Haren zijn een forensengemeente met sterke oriëntatie op de stad als het gaat om werk. De kern Vries is meer georiënteerd op Assen. Tynaarlo en Haren liggen op de hondsrug tussen twee beekdalen in een landschappelijke omgeving met daarin een aantal kernen. Er is in de regio GA juist de erkenning dat dit gebied bijdraagt aan recreatie, wonen in het groen etc. Grote overeenkomst in het landschap. Grote delen agrarisch landschap. Vergelijkbare problematiek. Men zoekt juist inbreiding in plaats van uitbreiding. Beperkte ontwikkeling op de zandruggen met oog voor de groene omgeving.. Meer kernen dus grotere kans dat kernen gelijkwaardig worden benaderd. Actief kernenbeleid en dorpsraden. Dorpgericht werken.
Vergelijk Assen die wijkgericht werkt. Bestuurskracht De nieuwe gemeente beschikt over voldoende bestuurskracht
Democratisch gehalte, democratische legitimatie
Bestuurders met de juiste kwaliteiten
Een robuuste ambtelijke organisatie
Het gaat om de bestuurlijke aansturing zonder al te veel afhankelijk te zijn van samenwerkingsverbanden. Bestuurskracht neemt toe door een hoger opleidingsniveau van bestuurders die daardoor ook meer ervaring meebrengen. Effectiviteit van het beleid neemt over het algemeen toe. In het algemeen wordt uitgegaan van een negatief effect op het democratisch gehalte en een toenemende democratische legitimatie. Daarbij toont een onderzoek in Limburg aan dat in grotere gemeenten door delegatie aan het management de democratische legitimatie in gebreke blijft (de raad staat meer op afstand en het college controleert niet). Grotere gemeenten trekken in het algemeen mensen aan die beter zijn opgeleid met meer ervaring. Daarmee gaat de kwaliteit omhoog. Maar politiek kent zijn eigen dynamiek. Iedere gemeente kent zijn eigen bestuursproblemen. Uit quick scan Zuiderlicht
Bestuurkracht van Haren onvoldoende gebleken. Haren niet toegerust op de toekomstige taken.
Schaalvergroting naar meer dan 100.000 inwoners leidt niet tot een betere bestuurskracht. De dominante positie van enkele partijen is nadelig. De bestuurkracht van de raad verschuift.
Waarschijnlijk voldoende. Immers in rapport Jansen komen twee nieuwe gemeenten voor met een zelfde schaal als Haren Tynaarlo.
Democratische legitimatie staat onder druk door het aantal samenwerkingsverband en (zie de opsomming onderstaand)
Democratisch gehalte neemt toe. Door het delegeren van taken bestaat er een risico dat de democratische legitimatie verschuift en onvoldoende plaats vind.
Democratisch gehalte neemt toe. Door de schaal waarschijnlijk een gezond evenwicht tussen delegeren van taken en controle door de raad.
Kwaliteiten in het licht van de toekomstige opgaven is kritisch te noemen.
Adequaat te noemen.
Zeer waarschijnlijk. Een ander loongebouw trekt bestuurders met meer kwaliteiten.
Ambtelijke organisatie kwetsbaar en ontbeert voldoende kwaliteit en capaciteit. Veel ‘eenpitters’ in de organisatie.
Kwetsbaarheid neemt af. Kennisniveau neemt toe. Er wordt een positieve relatie gemeten voor de kwaliteit van de uit te voeren taken.
Kwetsbaarheid neemt af. Kennisniveau neemt toe. Er wordt een positieve relatie gemeten voor de kwaliteit van de uit te voeren taken. Capaciteit neemt
Capaciteit neemt niet af door toenemende coördinatiekosten en hoger ziekteverzuim ambtenaren in een grotere gemeente. Waarschijnlijk beter in staat de taken uit te voeren. Matig tot voldoende. Er zijn problemen met de waarde van de bouwgrond in Ten Boer. De stad heef t geen sluitende begroting. Herindeling leidt niet tot kosten verlaging.
niet af door toenemende coördinatiekosten en hoger ziekteverzuim ambtenaren in een grotere gemeente.
Dominante positie van de stad ten opzichte van de regio en de afstand tot de provincie wordt klein. >40% van de provincie woont in deze gemeente Dominant
Er ontstaat een gemeente met aandacht voor wonen in een groene omgeving tussen twee stedelijke centra in.
Haren op lange termijn niet zelfstandig in staat deze te behartigen
Groot voor de opgaven die er zijn. het kleine raakt in de knel
Passend
Bestuurscultuur sterk politiek gekleurd in plaats van zakelijk
Sterk afhankelijk van de politiek wil, er ontstaat een gemeenteraad met een dominante positie voor enkele
Sterk afhankelijk van de politieke wil, er ontstaat een gemeenteraad met een pluriforme samenstelling.
In staat publieke taken adequaat uit te voeren
Uit quick scan Zuiderlicht
Onvoldoende in staat zelfstandige beleid te kunnen maken
Financieel perspectief van de nieuwe gemeente
Uit quick scan Zuiderlicht. Een herindeling leidt niet per definitie tot een kostenbesparing.
Financiële positie zorgelijk
Waarschijnlijk beter in staat de taken uit te voeren. Voldoende tot goed. vooral het eigen vermogen in relatie tot de grondpositie is sterk. Herindeling leidt niet tot kosten verlaging.
Evenwichtige regionale verhoudingen Hoe verhoudt de nieuwe gemeente zich tot andere gemeenten in de regio
Als kleine gemeente nauwelijks een positie
Welke effect heeft de schaal op de positie van de nieuwe gemeente Hoe verhoudt de schaal zich ten opzichte van de regionale opgaven
Als kleine gemeente nauwelijks een positie
Betere mogelijkheden tot cultuurveranderin g in het bestuur
Voor het realiseren van maatschappelijke opgaven is het noodzakelijk te acteren op het voor die specifieke taak op het meest relevante niveau. Dat vereist meerschaligheid. De ene keer is vraagt het om opschaling, de volgende keer om nabijheid. Maar geen van beide is afhankelijk van de schaal. Juist het rapport Grenzeloos Grunnen roept op tot een nieuwe cultuur. Juist het respecteren van het proces van onderop toont de
Aantrekkelijk
Wat is de positie van de centrumgemeent e
bereidheid van elkaar iets gunnen. Schaal van de gemeente valt nooit samen met de positie van de centrumgemeente. Wordt de provinciegrens overschreden, dan een keuze maken.
partijen Duidelijk
Duidelijk
Moet nog blijken
Duurzaamheid De nieuwe Nee , niet langer Houdbaar. Houdbaar. gemeente moet houdbaar. voor een langere periode in staat zijn haar taken uit te kunnen voeren Andere overwegingen (dit zijn criteria uit rapport Jansen en overgenomen door de provincie) Nodale principe Oriëntatie van inwoners op voorzieningen
Wat het nut hiervan is, is onduidelijk. Voor een centrumgemeente geldt altijd dat inwoners in de regio op dat centrum zijn georiënteerd. Denk aan werk, cultuurcentrum, ziekenhuis, groter en ander winkelaanbod. Een centrum gemeente ontvangt voor haar regiotaken ook extra budget uit het gemeentefonds.
Op de eigen gemeenten en voor cultuurevenementen, ziekenhuis en werk op de stad. Maar voor food, non-food, kleding, sport en bibliotheek vooral op de eigen gemeente. Geen reden om te herindelen.
Op de eigen gemeenten.
Op de eigen gemeenten en voor cultuurevenemente n, ziekenhuis en werk op de stad. Maar voor food, non-food, kleding, sport en bibliotheek vooral op de eigen gemeente. Geen reden om te herindelen.
Schaal moet passen bij de regionale vraagstukken
Dit heeft temaken met een afname van het aantal gemeenschappelijke regelingen. Deze moet bij schaalvergroting afnemen.
Haren te klein voor regionale vraagstukken.
Passend. Er ontstaat een beter evenwicht tussen stad en platteland.
Ambtelijke organisatie
Onderzoeker Allers RUG
3,9 ambtenaar per 1000 inwoners. Ze zijn zeer gemotiveerd en minder vaak ziek. Dat betekent minder kosten ten opzichte van het gemiddelde van 4,2.
Stad trekt alle regionale vraagstukken naar zich toe. er gaat dan niets boven Groningen. En daarmee bedoelen we de stad. De rest is daaraan ondergeschikt. 5,3 ambtenaar per 1000 inwoners. Dat komt door: de intensiteit (sociale structuur, centrumfunctie) en complexiteit (mondigheid) van de vraagstukken, schaalnadelen van een grote gemeente (extra managementlage n en
Schaalniveau
4,1 ambtenaar per 1000 inwoners. Ze zijn zeer gemotiveerd en minder vaak ziek. Dat betekent minder kosten ten opzichte van het gemiddelde van 4,2.
Bureaucratie
Democratische legitimatie van samenwerkingsverbanden laat te wensen over
coördinatiekosten ), de ambities van college, raad en ambtelijk apparaat. Betekent meer kosten ten opzichte van het gemiddelde Toename van het aantal managementlage n, daardoor verschuiven taken naar lagere echelons. Controle laat te wensen over. De vraag is of daardoor de democratische legitimatie wordt vergroot.
Schaal lijkt passend voor een juist evenwicht tussen management lagen en democratische legitimatie.
Gebiedsopgaven Aanwezigheid van samenhangende gebiedsopgaven of logistieke assen
Opgaven geformuleerd door Regio visie Groningen-Assen. Gebiedsopgaven overstijgen zowel de gemeente grenzen als de provincie grenzen, daarom worden ze gecoördineerd vanuit de regio GA. Daarna kan de gemeente zelfstandig tot ontwikkeling komen.
Gebiedsopgave wat betreft wonen in een groene omgeving tussen Groningen en assen. Deze komt overeen met de opgave van Tynaarlo.
Gebiedsopgave gericht op werkgelegenheid en groei van de stad. De opgaven van Haren/Tynaarlo en de stad verschilt.
Gebiedsopgave wat betreft wonen in een groene omgeving tussen Groningen en assen. De opgave van Haren en Tynaarlo komt overeen.
18.472 50,7 HA 784
218.954 180,11 HA 747
50.802 198,3 HA 627
Wordt het dan beter voor Haren? Het zullen vooral de ondernemers zijn die het zelf moeten trekken. Loket in Haren. Steeds meer digitaal. Groter gevoelde afstand. In Groningen worden burgers bij kleine projecten in de wijk nauwelijks betrokken. Grote
Vooral gericht op het MKB. Het zullen vooral de ondernemers zijn die het zelf moeten trekken Loket in Haren. Steeds meer digitaal. Groter gevoelde afstand. Meeste mogelijkheden voor burgerparticipatie.
Overige gegevens Aantal inwoners Oppervlakte OZB
Coelo
Overige criteria die gewogen kunnen worden Kansen op economische ontwikkeling
Gering, MKB heeft het moeilijk. Net als overal. Dorpshart vraagt invulling.
Loket, service en dienstverlening door de gemeente Burgerpartricipati e hoog in het vaandal
Wordt als voldoende beoordeeld door burgers. Grote nabijheid. Hoog in het vaandal maar praktijk laat te wensen over
Eigenkracht van de samenleving Sociale cohesie CBS Taakoverheveling
Voldoende
Taakoverheveling Jeugdzorg in het cluster Groningen, Haren en Tenboer. Participatiewet, werk en bijstand
Cluster moet nog worden ingericht.
Onvoldoende schaal.
Cluster moet nog worden ingericht. Cluster betreft Groningen, Haren, Hoogezand, Grootegast, Ten boer, Leek, Marum, Noordenveld, Slochteren en Zuidhorn Via de centrumgemeente Groningen
Onvoldoende schaal.
Langdurige zorg AWBZ en WNO
Hoog
infrastructuur wel Komt onder druk te staan Laag
Blijft hoog Hoog
Valt samen met het cluster. Voldoende schaal om de taken zelfstandig te kunnen uitvoeren. Cluster overstijgt de heringedeelde gemeente
Onvoldoende schaal voor de uitvoering. Er zijn nog volop kansen om van cluster te wisselen. Tynaarlo zit in een ander cluster. Er zijn nog volop kansen.
Onvoldoende schaal.
Valt samen met Groningen
Aanhaken bij welke centrumgemeente?
Ontwikkelingen ruimte, natuur, recreatie, verkeer en vervoer. Provincies Groningen en Drenthe en diverse gemeenten Uitvoeringsorganisati e
Een meerschaligheid die uitgaat boven de gemeente. Haren kan dat ook zelfstandig. Geen reden voor herindeling
Herindelen verstevigt de positie van de stad Groningen.
Herindelen brengt gemeenten met eenzelfde gebiedsopgave samen.
Uitbesteden van werk zoals zoveel gebeurt naar een schaal die uitgaat boven de gemeente om schaalvoordelen te vinden.
Tynaarlo maakt geen deel uit van de ARCG. Herindeling geeft extra bestuurlijke drukte. Maar dat is oplosbaar.
Gemeenten in provincie Groningen regelen samen de veiligheid voor de inwoners. Gaat het uit boven GRIP 3 dan neemt de burgemeester van Groningen de regie over. Groningen, Haren en Tynaarlo hebben het beheer samengebracht. Hoogezand, Haren en Tynaarlo hebben het beheer samengebracht. Gemeenten in de provincie Groningen.
Zaken die de gemeente betreffen kunnen we zelf. Gaat het daar boven uit, dan is expertise nodig van de veiligheidsregio.
Uitbesteden van werk zoals zoveel gebeurt naar een schaal die uitgaat boven de gemeente om schaalvoordelen te vinden. We hebben gezien wat de waarde is van deze regeling bij Project X. Hoewel GRIP 3 voor de hand lag liet Groningen ons in de steek.
Is uitvoering van beheerstaken.
Een gemeente minder.
Een gemeente minder.
Is uitvoering van beheerstaken.
Geen voordelen
Een gemeente minder.
Uitvoering van handhaving op het terrein van milieu, bouwen en ruimte
Twee gemeenten minder
Geen voordelen.
Bestaande samenwerkingsverbanden Regio Groningen Assen
Afvalverwijdering ARCG
Veiligheidsregio
Meerschap Paterswolde
Meerschap Zuidlaardermeer
Regionale uitvoeringsdienst
Bij welke regio wordt de nieuwe gemeente ingedeeld?
