een leven lang leren; werkelijkheid voor iedereen
werkelijkheid voor iedereen!
een leven lang leren
Titel Een Leven Lang Leren; werkelijkheid voor iedereen! Samenstelling Ellen Hanselman, Euroguidance Nederland www.loopbaan.lerenenwerken.nl |
[email protected]
Erik van Beek, Projectdirectie Leren & Werken www.project.lerenenwerken.nl |
[email protected]
Franka van Lieshout, PSW www.psw.nl |
[email protected]
colofon
Erik Houben, PSW
1. Euroguidance Mancunians, 22–23 okt 2009
4
2 . Va k b o n d e n – L e a r n i n g R e p s
6
inhoudsopgave
www.psw.nl |
[email protected]
Jacky van Geffen, Projectdirectie Leren & Werken www.project.lerenenwerken.nl |
[email protected]
Peter Fest, Fst Management & support www.fstms.nl |
[email protected]
3. Rijksoverheid – Click, Call, Face
10
MET DANK AAN Onze Engelse gastheren en -vrouwen: John Halligan, Jay Beckett, Pete Owen, Nicola Speake, Caroline en Angie. Product coordinatie
4 . K r a c h t i g e v i s i e e n r e g i e g e c o m b i n e e r d m e t p e r s o o n l i j k m a at w e r k
14
Marjolein Wouters, Euroguidance Nederland Ontwerp Sabrina Luthjens BNO, www.makingwaves.nl Drukwerk ADC Repro Publicatie Euroguidance Nederland Loopbaan.lerenenwerken.nl T 073 6800 762 | Postbus 1585 | 5200 BP ‘s-Hertogenbosch
© december 2009
Euroguidance Nederland Deze publicatie is tot stand gekomen met subsidie van de Europese Commissie, DG Onderwijs en Cultuur.
2
3
werkelijkheid voor iedereen!
Een Leven Lang Leren
Wie droomt er niet van één effectieve en efficiënte oplossing om een Leven Lang Leren
1.
te faciliteren voor alle volwassenen, ongeacht of zij werkend of werkloos zijn, een diploma hebben of ongeschoold zijn? Een studiereis naar Manchester1 leerde ons dat dit in Groot-Brittannië werkelijkheid aan het worden is. Initiatieven van de overheid en
Euroguidance Mancunians, 22–23 okt 2009
vakbond, met een commitment op het allerhoogste niveau, zorgen ervoor dat alle
Als je de keten directief en resultaatgericht organiseert kun je op individueel niveau mensen in het hart raken!
partners de handen ineen slaan waardoor een krachtige keten ontstaat gericht op loopbaanontwikkeling en leren. Tijdens onze studiereis werden twee ‘instrumenten’ nader onderzocht: het instrument van de ‘Learning Reps’, een initiatief van de Engelse vakbond TUC en het instrument van de ‘Careers Advice Centers,’ geïnitieerd door de landelijke overheid. Naast de hartelijke ontvangst en het enthousiasme en de betrokkenheid van de projectmanagers, waren wij ook onder de indruk van de enorme kwaliteit van de organisatie en de dienstverlening van deze aanpakken. Het werken vanuit een krachtige visie en regie, gekoppeld aan een zeer persoonlijke benadering en maatwerk, ondersteund door goede randvoorwaardelijke instrumenten, werkt! Ellen Hanselman, Erik van Beek, Franka van Lieshout, Erik Houben, Jacky van Geffen, Peter Fest
1 Dit
studiebezoek werd georganiseerd door Euroguidance Nederland
in samenwerking met de projectdirectie Leren en Werken. Euroguidance houdt zich bezig met de Europese dimensie aan loopbaanbegeleiding, voor meer informatie zie
Dit is een uitgave van Euroguidance Nederland.
4
www.loopbaan.lerenenwerken.nl.
5
werkelijkheid voor iedereen!
2.
Vakbonden – Learning Reps
Een Leven Lang Leren
Learning representatives (kortweg Learning
ertoe dat deze meestal laaggeschoolden
Reps) is van origine een Leven Lang Leren
voorbereid worden op het mee kunnen
initiatief van de Engelse vakbond TUC,
blijven doen in bedrijf en indirect de
gericht op laaggeschoolde werkenden. Dit
maatschappij. Deze aanpak is in diverse
initiatief wordt al sinds midden jaren
sectoren in Engeland toegepast (onder
negentig van de 20ste eeuw met groot
meer binnen de vervoerssector, stads- en
succes uitgevoerd bij duizenden bedrijven
overheidsdiensten en de horeca).
in Engeland. Inmiddels zijn er meer dan 23.000 Learning Reps die meer dan
Wat doet een Learning Rep?
250.000 lageropgeleiden hebben verleid
Taken die Learning Reps uitvoeren zijn
om te gaan leren.
ondermeer: ·· het weghalen van angst voor leren bij
Learning Reps zijn laaggeschoolde werkne-
lageropgeleiden;
mers, die gerespecteerd worden door hun
·· promoten van het nut van leren;
collega’s en een training krijgen om leer-
·· in kaart brengen van leer- en
ambassadeur te worden binnen hun organisatie. Essentieel in de aanpak is dat niet een leidinggevende (meestal met een hogere opleiding), maar een rechtstreekse
trainingsbehoefte; ·· leveren van informatie en advies over leren en trainingen; ·· organiseren en ondersteunen van leren en training;
collega, die zelf ook is gaan leren, zijn
6
collega met (meestal) angst voor leren
Het modelproject in Manchester van de
gaat aanspreken: “kijk, ik heb het zelf ook
TUC heeft positieve ervaringen opgele-
gedaan, het verrijkt mijn werkleven en ik
verd: de Learning Reps zelf hebben
kan het ook thuis gebruiken; waarom zou
geslaagde leerervaringen opgedaan en
jij het niet eens proberen”?
stimuleren en gidsen hun collega’s bij het
Deze aanpak, vanuit een niet hiërar
opnieuw gaan leren. De deelnemende
chische setting, blijkt te werken en leidt
bedrijven hebben een ‘Learning center’
7
werkelijkheid voor iedereen!
2.
Een Leven Lang Leren
ingericht. Hierin staan computers en
opgeleiden (mensen zonder een start
weinig vertrouwen heeft in de meerwaarde
“What happens if you don’t and
onderwijsmaterialen, waarmee de mensen
kwalificatie) van zichzelf vinden dat ze
voor het volgen van een opleiding; ander-
they stay!”
via e-learning aan de slag kunnen, ook op
niet kunnen leren. Dit niet kunnen wordt
zijds omdat de beslissers hun geld liever
Meerwaarde van training en ontwikkeling van lager opgeleiden:
de laagste niveaus (bijvoorbeeld voor
min of meer vertaald in niet doen: “omdat
uitgeven aan middelbaar- en hoger opge-
Learning reps in Nederland
Een leven lang leren is, net als het aanleggen en onderhouden van een wegennetwerk, de verantwoordelijkheid van de overheid om dit mogelijk te maken.
alfabetisering).
ik het niet kan heeft het weinig nut om in
leiden.
Het Learning Reps concept blijkt goed te
Verlaagt ziekteverzuim: Na het volgen van een
mijzelf te investeren en het levert voor
Leidinggevenden verwachten meer rende-
transformeren. Op dit moment wordt door
taalcursus is het ziekteverzuim van de mede-
Aanvullend kan er een docent van een
mijzelf, behalve moeite en teleurstelling,
ment van elke geïnvesteerde euro in
PSW een experiment met de ‘Learning
werkers die deze cursus gevolgd hebben over
‘college’ (ROC) regelmatig langskomen om
te weinig op”.
middelbaar- en hogeropgeleiden. Dit is
Reps’ uitgevoerd in de regio Eindhoven5
een periode van twee jaar met gemiddeld vijf
wat extra lessen te geven en vragen te
De les die we van de Learning Reps-
echter een misvatting! Elke geïnvesteerde
(bij de VDL groep). De voorlopige resul-
dagen per persoon gedaald.
beantwoorden.
methodiek in Engeland maar ook van het
euro in de scholing van alle werkenden
taten zijn opvallend positief. Het eind
Brabantse initiatief Kennis is Meedoen
(dus ook lageropgeleiden), verdien je in
rapport met advies over randvoorwaarden
Meer tevreden medewerkers, wat heeft geleid
De samenwerking van de diverse partners leidt tot goede resultaten.
In the Employment Act 2002 is wettelijk
kunnen leren is dat je eerst de angst moet
termen van productiviteit, betrokkenheid,
en aanbevelingen van deze Brabantse
tot betere communicatie met collega’ s en
ruimte vrijgemaakt voor officiële leden
wegnemen bij mensen met een grote
mobiliteit en vermindering ziekteverzuim,
pilot is in november 2009 uitgebracht.
klanten. Het aantal klachten bij call centers
van een vakbond om uren te kunnen
afstand tot leren. De doelgroep zelf zal
dubbel en dwars terug “It costs money, to
Daarnaast heeft de FNV een landelijke
over operationele medewerkers is gedaald.
steken in bepaalde vakbondstaken. Sinds
moeten ervaren dat het wel degelijk nut
save money”! and “Education is not a
pilot lopen met Learning Reps, waarvan de
2002 valt daar ook het fenomeen
heeft om te leren!
cost, but an investment” zijn
resultaten in het najaar van 2009
Verhoogde doorgroei: Meer medewerkers
uitdrukkingen waarmee de Engelse
opgeleverd worden.
solliciteren voor promotie en ontwikkelings-
2
‘Learning Reps’ onder.
2 Time
off for trade union duties and activities, ACAS, 2003
3 Project 4 PSW
wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Brabant
is een ontwikkelings- en adviesbureau op de arbeidsmarkt met
4
Het is van belang dat managers zich
vakbond werkgevers over de streep haalt
kansen als gevolg van nieuwe competenties en
“It costs money to save money”
bewust worden van de meerwaarde van
om te investeren opleiding van laag
een verhoogd zelfvertrouwen.
In Nederland zijn er ook initiatieven
het trainen en opleiden van lager opge-
opgeleide werknemers. Op de vraag van
geweest om mensen te verleiden tot leren.
leiden. Op dit moment wordt slechts 17%
werkgevers “What happens if we train our
Aantrekkelijke werkgever: Het feit dat training
’Kennis is Meedoen’3 in Noord-Brabant
van alle opleidingen door lageropgeleiden
staff and they leave?” heeft de vakbond
en ontwikkeling voor alle medewerkers
leerde ons dat 80% van alle lager
gevolgd. Enerzijds omdat deze groep zelf
het volgende antwoord klaar, namelijk:
beschikbaar is maakt van u een interessant werkgever.6
een duidelijke doelstelling: we willen mensen in een kwetsbare positie aan het werk krijgen én houden 5 Project
wordt mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Brabant
6 http://www.unionlearn.org.uk/files/publications/documents/
153.pdf
8
9
werkelijkheid voor iedereen!
3.
Rijksoverheid – Click, Call, Face
Een Leven Lang Leren
Voor de gehele kwalificatieladder zijn de
Marketingstrategie: volwassenen
Careers Advice Centers met hun op slimme
bereiken en verleiden
bedrijfskundige principes gestoelde click-
Dankzij een professionele marketing
call-face concept de stuwende factor.
strategie en samenwerking met veel lokale
Het department voor Business, Innovation
en sectorale instellingen slagen de Careers
·· 600 duizend telefoontjes per jaar
& Skills richtte de Learning & Skills Council
Advice Centers er samen in jaarlijks
·· 65% van bellers zet loopbaanstap
op, met als belangrijke representant de
miljoenen Britten daadwerkelijk te
·· 12 miljoen website bezoekers per jaar
Careers Advice Service.
bereiken en op enigerlei wijze verder te
·· 100 duizend e-mail berichten per jaar
Twee Careers Advice Centers, in Manchester
helpen. Hulp kan variëren van het geven
·· 21 miljoen keer gezocht naar cursussen
en Leicester, met in totaal 200 adviseurs
van een tip voor een specifieke taal- of
en loopbaancoaches, zijn voor heel Groot-
computer vaardigheidscursus aan inburge-
Brittannië verantwoordelijk voor het
raars of ouderen, tot het helpen uitzetten
gratis beschikbaar stellen van informatie
en begeleiden van een meerjarig leer
·· 700 uitgebreide beroepsprofielen
over loopbaan en opleiding en voor het
traject voor iemand met ambities voor een
·· Kosten €10 miljoen per jaar
adviseren en begeleiden van geïnteres-
(nieuw) beroep. Ook ondersteuning bij het
seerden via de website7 (click) en langs
zoeken naar subsidies of andere bekosti-
telefonische weg (call). Mocht persoon-
ging voor opleidingen hoort tot de
lijke (vervolg)begeleiding gewenst zijn
geboden gratis dienstverlening.
Cijfers Click-Call-Face
en opleidingen ·· Telefoon en informatie beschikbaar in 9 talen
dan worden kandidaten doorverwezen naar de vele ‘nextsteps’ (face to face) die in het
Complete, up-to-date database
land voorhanden zijn. Daarnaast is er een
De website en de telefonische begeleiders
grote dichtheid aan leercentra, waar ieder
maken gebruik van een zeer complete,
die wil door de overheid aangeboden en/
up-to-date database, met complete
of gesubsidieerde cursussen kan volgen.
verwijzingsinformatie naar alle eigen overheidsopleidingsactiviteiten en het aanbod van commerciële aanbieders. De database, the Learning Directory 8, bevat ongeveer een miljoen opleidingen en
10
7 http://careersadvice.direct.gov.uk/ 8 Learning
directory:
http://careersadvice-findacourse1.direct.gov.uk/
11
werkelijkheid voor iedereen!
3.
Een Leven Lang Leren
cursussen van 10.000 aanbieders in het
Verantwoordelijk voor de verschillende
land. Daarnaast hebben ze de Funding
databases is Advice Resources 10.
Directory 9, een belangrijke database voor
Door de loopbaan vanuit de individu gedachte ontstaan heel erg mooie dingen; er is sprake van de juiste boodschap op de juiste toon om mensen te interesseren voor een Leven Lang Leren.
gemaakt op fouten die in de databases
toegewijde information- en learning-
gevonden worden naar aanleiding van
advisers en career coaches die met
meldingen. Ook worden de gesprekken
alle mogelijke financiële middelen om
Andere succesfactoren
behulp van de uitstekende
op band vastgelegd en gebruikt voor
leren en onderwijs te bekostigen voor
Naast de uitgekiende marketingstrategie
ICT-middelen en de eigen rijke
verbetering van de gespreksvoering.
individu of organisatie. Deze database
en de beschikbaarheid van hoogwaardige
database vrijwel ieder die contact
Tot slot wordt de tevredenheid van de
bevat op dit moment 2000 verschillende
informatie zijn er verschillende succes
zoekt (direct) van dienst kunnen zijn.
regelingen, fondsen en subsidies van
factoren:
Dit leidt tot een score van 65% (bijna 7
zowel profit, non-profit als charitatieve
·· Laagdrempelige één loketgedachte in
instellingen. Careers Advice verzamelt de informatie
Het is mogelijk om kwaliteit te leveren door krachten te bundelen. Een centrale visie en aanpak om een leven lang leren mogelijk te maken is gewenst.
·· Uitstekend geschoolde en zeer
voor de database onder het motto ‘collect
klanten gemeten. ·· Communicatie focust zich op de
van de 10 klanten rapporteren
loopbaan en leervraag van de
de vorm van één gratis
verbetering met betrekking tot
individuele burger, niet op het aanbod
telefoonnummer en één website
competenties, werk of carrière n.a.v.
aan training of opleidingen. Een
contact met een Advice Center);
carrière stap zetten? Wij helpen je
(careersadvice.direct.gov.uk); ·· Zeer ruime beschikbaarheid; online
·· Het directe contact met burgers en
once, use many’. Het is voor leveranciers
24/7; telefonisch 363 dagen per jaar
doelgroepen levert een bron van
van informatie (zoals scholen, overheden,
van ‘s-ochtends 8 tot ’s-avonds 22u.
management informatie op waarmee de
trainers en fondsen) heel eenvoudig om
Slechts met kerst en nieuwjaar is
eigen dienstverlening voortdurend
eigen gegevens up-to-date te houden.
Careers Advice niet te bereiken;
wordt verbeterd. Zo worden correcties
verder.
9 Funding
directory:
http://www.adviceresources-fundingdirectory.co.uk/ 10 Meer
over verzamelen en up-to-date houden van de databases:
http://www.advice-resources.co.uk/
12
13
werkelijkheid voor iedereen!
4.
Krachtige visie en regie gecombineerd met persoonlijk maatwerk
Een Leven Lang Leren
De door de overheid en door de vakbond
op outputfactoren in termen van wat het
gecoördineerde aanpak hebben gemeen
gebruik van de diensten van de Advice
dat zij een krachtige visie en regie
Career Centers daadwerkelijk oplevert. Dit
koppelen aan een grote persoonlijke
maakt met harde cijfers inzichtelijk dat
betrokkenheid en maatwerk. Terwijl de
het investeren in loopbaanbegeleiding,
initiatieven stevige kwantitatieve doel-
training en ontwikkeling loont.
stellingen hebben, zijn de individuele effecten ‘just for me’ merkbaar; “n =veel”
Kortom er is sprake van een breed
en “n=1” verdragen elkaar in dit model
gedragen visie op Leven Lang Leren,
uitstekend.
goede kwaliteitsnormen ten aanzien van
Een goed opgezet systeem van kwaliteitszorg en het monitoren van gegevens geeft een duidelijk inzicht in resultaten wat het mogelijk maakt om draagvlak verder te versterken.
de dienstverlening en management, Het maatwerk spitst zich toe op het
gestoeld op een gedegen beeld van de
niveau van individuele burgers en mede-
behoefte van de burgers, ondersteund
werkers, voor het overige is de benadering
door een systeem waarin resultaten en
top-down ononderhandelbaar en uiterst
klanttevredenheid wordt gemeten en
professioneel.
ondersteund door alle noodzakelijke facili-
Ook al gaat het om voornamelijk of
teiten. We roepen de Nederlandse over-
uitsluitend publiek gefinancierde
heid en andere stakeholders op om ook te
activiteiten, er wordt welbewust gebruik
leren van de ervaringen in de UK. De
gemaakt van bedrijfskundige technieken
burgers van Nederland verdienen immers
die hun waarde in private setting hebben
ook een nationaal loopbaanbegeleiding-
bewezen. De organisatie en ook het
systeem in deze tijd van een toenemende
indrukwekkende kwaliteitsmanagement
kenniseconomie!
van beide call centers zijn voorbeelden daarvan. Met het gebruik van Kritische Performance Indicatoren stuurt men niet alleen op instroomcijfers, zoals het aantal telefoontjes en websitegebruik, maar ook
14
15
© Euroguidance • Nederland • www.loopbaan.lerenenwerken.nl T (073) 680 0762 • F (073) 612 3425 • Postbus 1585 • 5200 BP ‘s-Hertogenbosch Deze uitgave is tot stand gekomen met subsidie van de Europese Commissie, DG Onderwijs en Cultuur