APRIL 2015 | # 91
3 | NIEUWE BESTUURSLEDEN
7 | WIE WINT DE BLIJE REIZIGERS PRIJS 2015?
9 | ALLESOVERHETSPOOR.NL
Het Railforum bestuur heeft er drie kersverse leden bij. Wat beweegt hen, wat is hun ambitie en hoe zien zij jongeren in de sector?
De Blije Reizigers Prijs krijgt een vervolg, dit jaar een iets andere opzet. Op 15 juni is de kick-off, waarna de initiatieven weer ingezonden kunnen worden!
De nieuwe website waar je het spreekbeurtpakket en opleidingenoverzicht kunt vinden!
12 | IT’S THE END OF OV AS WE KNOW IT
14 | MIX2MEET: TIJD VOOR NIEUWE INZICHTEN
18 | CO2 VISIE 2050
Tijdens Rail-Tech 2015 presenteerden de Jonge Veranderaars hun visie op de toekomst van openbaar vervoer. Lees hier die visie.
Tijd voor mooie, onverwachte en verrassende nieuwe inzichten. De Mix2Meet van Railforum, de Jonge Veranderaars en Seats2Meet was de aftrap van een nieuw concept.
Er zijn behoorlijke stappen gemaakt zoals te zien is in de CO2 footprint van 2013. De uitstoot van het reizigersvervoer is met maar liefst 9% gedaald!
R A I L F O R U M | 0 3 0 - 3 0 3 5 4 7 0 | I N F O @ R A I L F O R U M . N L | W W W. R A I L F O R U M . N L
DE RAMEN MOGEN LEKKER OPEN!
CORINA DE JONGH
Op het Railforum kantoor hebben we de voorjaarsschoonmaak achter de rug. Oude dingen zijn opgeruimd, lopende zaken in concrete acties uitgezet om af te ronden en zo is er ruimte gemaakt voor nieuwe ambities. Dat geeft inspiratie en volop energie. Terugkijkend op de oude dossiers constateer ik dat er achter de schermen hard gewerkt is aan beter spoorvervoer en zien we daar steeds meer positieve resultaten van terug. Het lijkt alsof de oude cultuur wordt weggepoetst en er een nieuwe frisse wind waait. De oude taboes zijn verdwenen en alles wordt open en transparant besproken. Railforum kan steeds vaker onderwerpen agenderen die voorheen te gevoelig lagen en steeds meer informatie wordt door onze leden onderling gedeeld. CORINA DE JONGH
“HET LIJKT ALSOF DE OUDE CULTUUR WORDT WEGGEPOETST EN ER EEN NIEUWE FRISSE WIND WAAIT” COLOFON
Bij de verkenning van de Toekomstbeelden levert deze openheid direct
HET RELATIEBLAD VAN RAILFORUM VERSCHIJNT
resultaten op. Door ambities en de bedenkingen daarbij met elkaar te delen
IN EEN OPLAGE VAN 2500 EXEMPLAREN.
komen er nieuwe vergezichten en oplossingen binnen handbereik. En dan is
EINDREDACTIE | BREGJE TEPPEMA
het heel mooi om te zien dat iedereen met het resultaat aan de slag gaat.
VORMGEVING | BREGJE TEPPEMA
Opvallend daarbij is dat de definities van openbaar vervoer, collectief
ADRES | MOREELSEPARK 65 POSTBUS 1409, 3500 BK UTRECHT
vervoer, individueel vervoer, vervoer op maat et cetera vervagen. Voor reizigers zijn het gewoon diverse diensten voor dezelfde behoefte, namelijk
EMAIL |
[email protected]
comfortabel en snel van A naar B komen. Maatschappelijk gezien verandert
DRUK | MULTICOPY UTRECHT
de mobiliteitsmarkt enorm en dit roept nieuwe vragen op. Hoe ziet de
RAILFORUM BESTAAT SINDS 1992 EN IS HET
mobiliteitsmarkt er over 5 jaar uit? Is de Wet Personenvervoer 2000 dan
ONAFHANKELIJKE KENNISNETWERK VAN
nog wel te gebruiken? Hoe gaan zelfsturende eenheden en collectieve
RUIM 100 BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE ACTIEF
infrastructuur zich tot elkaar verhouden? Hoe blijft mobiliteit voor iedereen
ZIJN IN DE BREDE RAILSECTOR.
betaalbaar?
CENTRAAL IN DE VERENIGING STAAT HET UITWISSELEN VAN KENNIS EN ERVARINGEN, OM ZO HET MAATSCHAPPELIJK EN ECONOMISCH
Gelukkig is er bij Railforum ruimte voor dit soort thema’s en kunnen we onze
RENDEMENT VAN SPOORVERVOER TE VERGROTEN.
leden uitnodigen om hierover met elkaar in gesprek te gaan. Hopelijk zijn ook
ACCENT LIGT OP HET VERSNELLEN VAN (PROCES)
zij klaar met hun interne voorjaarsschoonmaak en is er ruimte om anderen
INNOVATIES. RAILFORUM BIEDT DAARBIJ HAAR DIENSTEN AAN EN ZORGT VOOR AFSTEMMING MET
(leveranciers en klanten) daarbij te betrekken.
ANDERE SECTOREN, DE POLITIEK EN WETENSCHAP.
De ramen mogen lekker open!
2
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
NIEUWE BESTUURSLEDEN RAILFORUM HEEFT ER DRIE NIEUWE BESTUURSLEDEN
illusie. Wat ik wil zijn reizigers die 100% tevreden zijn over
BIJ. SINDS DECEMBER 2014 ZIJN HUGO THOMASSEN
de wijze waarop de railsector met hem/haar communiceert,
(DIRECTEUR VERVOER EN DIENSTREGELING BIJ PRORAIL),
vooral wanneer er verstoringen zijn.”
HANS VAN GRIEKEN (VP BUSINESS INNOVATION, CAPGEMINI) EN ALEXANDRA VAN HUFFELEN (ALGEMEEN
Volgens Hugo kun je dit bereiken door dag in, dag uit, uur
DIRECTEUR, GVB) TOEGETREDEN TOT HET RAILFORUM
in, uur uit heel hard te werken aan een perfecte uitvoering.
BESTUUR. WAT BEWEEGT HEN OM EEN BESTUURSFUNCTIE
“Zodat het gat tussen wat we beloven in de dienstregeling en
TE BEKLEDEN BIJ RAILFORUM, WAT ZIJN HUN DROMEN EN
wat we daadwerkelijk leveren aan onze reizigers en verladers
HOE ZIEN ZIJ JONGEREN IN DE SECTOR? EEN INTERVIEW
kleiner wordt. Het gat is nu eenvoudigweg te groot.”
MET DEZE DRIE NIEUWE BESTUURSLEDEN. JONGE VERANDERAARS ONTWIKKELINGEN
Alexandra: “De OV-sector vergrijst snel, jongeren zijn hard
Hugo Thomassen, ziet op (middel)lange termijn de voorsprong
nodig om het OV in de benen te houden. Maar ze zijn ook
in duurzaamheid en efficiënt ruimtegebruik van het OV kleiner
nodig om de samenwerking tussen vervoerders te verbeteren.
worden. “De betaalbaarheid van het OV zal onder druk komen
Jongeren hebben meer oog voor bedrijfsoverstijgende
te staan. Meer dan ooit moeten we de concurrentie met weg
belangen, hierdoor ontstaan eerder innovatieve concepten.
en water aangaan en ten aanzien van de belastingmiddelen
Die focus moeten we koesteren.“
met andere maatschappelijke sectoren. Railforum is een platform waarin we met elkaar kunnen discussiëren en
Ook Hugo vindt jongeren erg belangrijk. Als nieuw bestuurslid
werken aan oplossingen.”
die zich bezig gaat houden met de Jonge Veranderaars zegt hij: “De Jonge Veranderaars kunnen de sector de ogen laten
“Net als zoveel andere sectoren, is ook de railsector extreem
openen voor nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij, bij
gevoelig voor digitalisering van de infrastructuur, van het
onze klanten en toeleveranciers. Met veel energie, toewijding
rollend materiaal, van processen, van klant-interacties et
en talent dragen zij bij aan verbeteringen in het spoorproduct.
cetera. De massieve overgang van analoge naar digitale
Overigens zou ik alle leden hiertoe willen uitnodigen.”
bronnen, gegevens, processen zal een aantal veranderingen faciliteren, afhankelijk van de mate waarin de sector ze
VERNIEUWINGEN
begrijpt en omarmt.” aldus Hans van Grieken. “Het belang
Alexandra zou graag een integrale mobiliteits-app
van datagegevens en informatie zal exponentieel toenemen,
introduceren waarmee reizigers altijd op elke plek de snelste
in alle dimensies van het spoorbedrijf. De vraag is hoe de
en/of makkelijkste reis van deur tot deur kunnen plannen en
spoorsector hiermee omgaat.”
checken. Lopen, fietsen, bus, tram, metro, trein, taxi. “Een reisplanner die alle vormen van mobiliteit aanbiedt van deur
100 % TEVREDEN KLANTEN
tot deur.”
Alexandra: “Natuurlijk wil je maximale klanttevredenheid, maar ik ben het erg eens met de voormalig burgemeester
Hans weet er een heleboel op te noemen, maar een van de
van de Colombiaanse stad Bogota, Enrique Peñalosa. Hij
dingen is een gezamenlijk IT rail kenniscentrum. “Deze zou ik
stelde dat “een ontwikkelde stad niet is waar zelfs de armsten
willen vormgeven voor de nieuwe generatie ICT oplossingen
autorijden, maar eerder waar de rijken openbaar vervoer
die eraan zit te komen waar zowel de railsector, de academia
gebruiken.” Wat dat betreft hebben we in Nederland nog
en de ICT sector in participeren.”
een weg te gaan. Meer investeringen in hoogwaardig en hoogfrequent OV is echt nodig om de stelling van Peñalosa
BIJDRAGE RAILFORUM
waar te maken.”
Hans: “Op 3 maart heb ik een druk bezette workshop mogen leiden waarin vertegenwoordigers vanuit de ICT functie binnen
Hans: “Ik wil geen 100% tevreden klanten, want dat is een
RAILFORUM APRIL | # 91
spoorsector samen met collega’s vanuit de ICT aanbieders
3
NIEUWE BESTUURSLEDEN
HANS VAN GRIEKEN
ALEXANDRA VAN HUFFELEN
een inventarisatie hebben gemaakt. Wat zijn de kansen en
HUGO THOMASSEN
denken: machinist!
bedreigingen van de toepassing van moderne informatie
HET IDEALE OV VAN DE TOEKOMST
technologie in het spoorbedrijf? Daarbij is ook nadrukkelijk
Voor Hans is dat gemak, goed geïnformeerd en veilig reizen.
stilgestaan bij de risico’s van toepassing van ICT. Uit deze open en constructieve gedachtewisseling is een imposante
“Dat is een OV-systeem zonder drempels, waarin ook
lijst van initiatieven, kansen én pijnpunten gekomen die ik
reizigers die maar een enkele keer met het OV gaan, zich
samen met het team van Railforum nader zal analyseren.”
welkom voelen en zonder zorgen het OV binnenstappen.” Aldus Hugo.
Hugo zal naast zijn inbreng die hij voor ProRail levert, het komende jaar extra aandacht besteden aan de Jonge
AMBITIE 2015
Veranderaars.
Alexandra: “Als CEO van GVB is het mijn persoonlijke ambitie om het thema gastvrijheid nog nadrukkelijker op de
Alexandra heeft ook andere ideeën; “Ik zal me onder andere
kaart te zetten. GVB-ers zijn de gastheren- en vrouwen van
gaan inzetten voor meer en betere samenwerking in de
Amsterdam. Die rol kunnen we nog beter vastpakken, want
sector om het OV verder te verduurzamen.”
de stad krijgt alleen maar meer bezoekers en meer reizigers.
ANDERE FUNCTIE BEKLEDEN
Voor Hans is een goede work-life balance creëren de ambitie
Hugo: “Dat is lastig, het OV heeft zoveel fascinerende plekken
voor 2015.
om te werken, of het nu gaat om de verbouwing van een nieuw station als Rotterdam CS, een geoliede busverbinding
Hugo: “Mijn persoonlijke ambitie ligt toch bij de nieuwe
elke dag neerzetten voor de duizenden forensen tussen
concessie van ProRail. Grotere transparantie, intensief
Purmerend en Amsterdam, of de ontsluiting van de Tweede
samenspel met vervoerders en alle stakeholders, hogere
Maasvlakte om de Rotterdamse haven extra concurrerend te
betrouwbaarheid en Beter en Meer. Een hele kluif waar ik
laten zijn. Diep in mijn hart spreekt één dag machinist van de
mijn schouders onder wil zetten.”
Thalys van Amsterdam naar Parijs te zijn mij toch het meest aan.” Zowel Hans als Alexandra hoeven er niet lang over na te
4
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
IT-AGENDA
IT-AGENDA: TSUNAMI AAN DATA We maken ons op voor een tsunami aan data door ‘internet
De beveiliging van data van materieel en infrastructuur en
of trains’. Doordat steeds meer assets, sensoren, personeel
cybersecurity zijn andere genoemde thema’s.
en reizigers via internet data opleveren zien we een versnipperde, sterk groeiende stroom aan data. Zowel
Natuurlijk is er ook volop aandacht voor het creëren van
binnen als tussen de bedrijven onderzoekt men welke data
nieuwe mogelijkheden om innovaties sneller door te voeren.
van goede kwaliteit en van belang zijn. Daarbij speelt ook de
De ‘time to market’ van nieuwe IT toepassingen in onze
mogelijke samenhang van de diverse data een rol. Welke data
sector is nog veel te lang. Wellicht kunnen praktijkgerichte,
deel je met elkaar en hoe gaan we om met eigenaarschap
bij klanten uitgezette pilots hier versnelling in brengen. Iets
van data? In andere sectoren zien we hiervoor ‘clearing
dat het imago van onze sector op innovatiegebied versterkt.
houses’ ontstaan, een organisatie die voor haar leden een
Dit is nodig om aantrekkelijke werkgevers te blijven voor de
soort onafhankelijk verdeelpunt vormt. We kennen dit al bij
nieuwe generatie IT specialisten die ons moeten helpen de
Trans Link Systems, een joint venture voor de verrekening
‘tsunami’ op de juiste manieren in te zetten.
van de opbrengsten uit de OV-chipkaart. Een mooi startpunt voor Railforum, hèt kennisplatform voor Standaardisatie, liefst op Europese schaal, is een andere
de brede railsector, waar professionals elkaar ontmoeten,
voorwaarde om de diverse data optimaal te kunnen
kennis en inzichten delen om zo tot verbetering van de
benutten. Gezien de Europese markt en de daar opererende
operations en dienstverlening voor klanten te komen.
spelers duurt dit nog jaren en ondertussen kunnen we niet stilzitten. Vervoersbedrijven, infrabeheerders, IT bedrijven en consultants willen graag binnen Railforum verder verkennen of er meer modulair of met interfaces gewerkt kan worden. Eén van de prioriteiten daarbij kan zijn hoe we met elkaar de dienstuitvoering weer op orde krijgen na een verstoring. Uiteraard vraagt dit grote mate van flexibiliteit van de organisatie en het personeel. Het thema verbetering van de reisinformatie van deur-tot-deur, juist bij verstoringen, scoort ook hoog. Aandachtspunt bij vraag gestuurde informatie blijft natuurlijk wel de privacy.
RAILFORUM APRIL | # 91
5
COMMUNICATIEKANALEN VOOR (VAK) JOURNALISTEN
COMMUNICATIEKANALEN VOOR (VAK) JOURNALISTEN: TRANSPARANTIE OF TABOES? Door de nieuwe media zijn er nieuwe rechtstreekse
beeldvorming ten goede komt. De overige journalisten nemen
communicatiekanalen voor journalisten bij gekomen. Via
de informatie vanuit de vakmedia over, dus deze informatie
mail, Twitter, Instagram en Facebook krijgen zij dagelijks
dient volledig en goed te zijn. RET is daarvan een goed
informatie over alle aspecten van onze sector. En natuurlijk
voorbeeld, korte lijnen en snel met duidelijke antwoorden
roepen sommige berichten bij deze journalisten en hun
komen zodat er waarheidsgetrouw over openbaar vervoer
lezers vragen op. Tijdens een Mix2Meet kwam dit onderwerp
wordt gepubliceerd. Dat wil toch iedereen? Railforum is
aan de orde.
voornemens om dit najaar weer een journalistendebat te organiseren. Suggesties kun je mailen naar
Uitgangspunt is de code voor journalistiek: Een betrouwbare
[email protected].
en pluriforme journalistiek is van het grootste belang voor de democratische samenleving. Deze kan niet goed functioneren zonder geïnformeerde burgers en een vrije uitwisseling van ideeën. In die open samenleving komt de journalist het recht op vrije nieuwsgaring toe, én de verantwoordelijkheid het nieuws waarheidsgetrouw, onafhankelijk, fair en met open vizier te brengen. In een ideale situatie worden er op algemene vragen via de voorlichters heldere en duidelijke antwoorden gegeven binnen een redelijke termijn, zonder dat er onderwerpen taboe zijn. Voor meer inhoudelijke vragen moet er direct contact met de deskundigen mogelijk zijn, zodat er een inhoudelijk goed artikel geschreven kan worden. Dan ontstaat er geen ruis en hoeft men niet meer met anonieme bronnen te werken. Uiteraard vraagt dit van de journalist wel om een feitelijke check. Bij de in de railsector actieve vakmedia zien we dit gelukkig al vaak. Ook zien we steeds meer transparantie en minder taboes, wat uiteindelijk de
6
COMMUNICATIESEMINAR Wat doet een HR-afdeling op het gebied van werving en reputatie? En wat doet een communicatieafdeling op het gebied van reputatie? Een goede reputatie is cruciaal voor het aantrekken van nieuwe mensen. Hoe kun je deze twee werelden met elkaar verbinden? Op maandag 18 mei staan onder andere deze vragen centraal. Bij de Kenniskring Boeien & Binden van Railforum zitten vaak de HR-mensen aan tafel. Zij geven aan dat ze graag tijdens deze bijeenkomsten in gesprek gaan met communicatie-afdelingen. Je kunt juist van elkaar leren en iets voor elkaar betekenen op het gebied van reputatie. Communicatie heeft het grote reputatie vraagstuk, en het HR-vraagstuk hierbij is hoe krijg je mensen enthousiast voor de sector? Vanuit HR merkt men dat mensen trots zijn om in de sector te werken. Maar hoe straal je dit trotse gevoel ook uit? Zijn dit pareltjes die we in de communicatie laten liggen? Door een betere samenwerking tussen de HR- en Communicatie-afdelingen kun je wellicht een andere beeldvorming van het OV creëren. Deze middag komt een reputatiedeskundige aan het woord en wordt er op interactieve wijze gezocht naar de verbinding tussen HR- en Communicatieafdelingen. Heb je hier ideeën over? Neem dan contact met ons op via
[email protected] of loop bij ons binnen.
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
BLIJE REIZIGERSPRIJS 2015
WIE WINT DE BLIJE REIZIGERS PRIJS 2015?
VERANDERINGEN RAILFORUM TEAM
Ieder jaar reikt Railforum de Blije Reizigers Prijs uit voor verbeteringen in het openbaar vervoer die het voor de reizigers plezieriger maken. De afgelopen jaren gingen de prijzen naar betere informatie door handige apps, het reizen op rekening en het ov-diploma voor basisscholieren van Veilig Verkeer Nederland. Met de prijsuitreiking willen we deze initiatieven landelijke bekendheid geven en op grotere schaal laten uitrollen. Daarnaast hopen we dat dit ieder jaar leidt tot meer merkbare verbeteringen voor reizigers. Op 15 juni is de kick-off en vanaf dan kan iedereen initiatieven indienen. Alle facetten die een reis aangenamer maken mogen meedoen. Van grootse projecten tot kleine (regionale) initiatieven zoals de piano’s in stationshallen. De criteria zijn: • initiatieven moeten daadwerkelijk uitgevoerd zijn • het moet door reizigers als een merkbare verbetering worden ervaren Dit jaar wordt er geen vakjury samengesteld. Op 1 oktober presenteren we tijdens het jaarcongres een longlist aan onze leden. Zij geven hun voorkeuren aan zodat er een shortlist ontstaat. De initiatieven van deze shortlist publiceren we zodat het publiek daarop kan stemmen. De reiziger bepaalt dus zelf wat hij de beste verbetering vindt! In oktober en november geven we landelijke bekendheid aan deze verbeteringen en dragen zo ook bij aan een beter imago van het openbaar vervoer. Op 30 november vindt de uitreiking plaats. Dit gebeurt in combinatie met een seminar over de verbeteringen. Schrijf deze data dus vast op in je agenda!
RAILFORUM APRIL | # 91
Na 2 jaar werkzaam geweest te zijn bij Railforum neemt Martijn Altenburg afscheid. Hij heeft zich de afgelopen jaren bezig gehouden met Duurzaamheid en was secretaris van de Jonge Veranderaars. We danken Martijn voor zijn inzet en zullen zijn vrolijke persoonlijkheid missen!
Daarnaast heeft Railfoum sinds februari nieuwe versterking van Anique Haaring. Anique is onze communicatiemedewerkster en medeverantwoordelijk voor alle communicatiemiddelen die Railforum gebruikt om haar leden en andere geïnteresseerden te bereiken. Ze is een net afgestudeerde Media en Entertainmentmanager. Na het behalen van haar diploma is dit haar eerste baan! Haar passie ligt bij organiseren. Naast haar liefde voor organiseren heeft ze ook affiniteit met nieuwe media en zal ze het beheer van de websites en social mediaaccounts onder haar hoede nemen.
7
MOREELSE TAFEL | WAT LEERT DE MOREELSE TAFEL VAN ZWITSERLAND
WAT LEERT DE MOREELSE TAFEL VAN ZWITSERLAND? Veertien leden van de Moreelse Tafel reisden gezamenlijk
wordt het belang van een overstap van minder belang geacht
af naar Zwitserland om inspiratie op te doen voor de
gelet op de kortere wachttijden.
toekomstige spoorplanning in Nederland. Men bezocht er
In de klassieke aanpak van spoorplanning kijkt men voor
diverse locaties; de SBB, het Ministerie en adviesbureaus.
de langere termijn naar de vraag en baseert hierop de
Zwitserland is qua oppervlakte ongeveer even groot als
infrastructuur. Deze vraag is vervolgens een gegeven
Nederland, maar heeft maar de helft van ons aantal
voor de planning, dienstregeling en service aan de
inwoners. De lengte van het spoornet is ook even groot, en
klanten. Deze aanpak is te verklaren vanuit de zeer lange
er worden 25% meer treinkilometers gereden. Men vervoert
besluitvorming en levenscycli van infrastructuur. In een
ongeveer even veel reizigers als in Nederland, maar de
dicht spoornetwerk kunnen aanpassingen in de railinfra
Zwitsers vervoeren wel drie maal zoveel goederen over het
steeds vaker kleinere investeringen betreffen zoals extra
spoor.
bogen, wissels en dergelijke. Hierdoor zien we steeds meer de aanpak verschuiven. De lange termijn vervoersvraag
Ook in infrastructuur is Zwitserland beduidend complexer,
wordt dan eerst vertaald in een gewenste dienstregeling
met tweemaal zoveel wissels en zelfs driemaal zoveel
en daarop wordt de infrastructuur (zowel hardware- als
seinen. Het aantal stations is ook tweemaal zoveel als in
softwarematig) aangepast. Meer en sneller vraag gestuurd
Nederland. Deze flexibiliteit, in combinatie met veel lucht in
dus. In Zwitserland is de bijdrage vanuit de overheid vele
de dienstregeling, zorgt voor een punctualiteit die 4 procent
malen groter, waardoor er ook een grotere reservecapaciteit
punt hoger ligt dan bij ons. Het tariefstelsel wijkt ook erg
is van treinen, die bij calamiteiten snel ingezet kan worden.
af. Losse kaartjes zijn tweemaal zo duur als in Nederland,
Daarnaast kunnen de treinen in Zwitserland verlengd worden
abonnementen zijn juist tweemaal zo goedkoop. Mede
tot maximaal 400 meter, in Nederland is dat nu 320 meter in
hierdoor heeft 50% van alle Zwitsers een kortingskaart. En
verband met maximale perronlengtes.
zelfs met zo’n 140(!) verschillende openbaar vervoerbedrijven werkt het toch met 1 ticket systeem. Het Zwitserse
Kortom; het spoorvervoer in Zwitserland laat vele
‘knopenmodel’, waarbij alle treinen in hetzelfde tijdsblok
verbetermogelijkheden zien, maar daar wordt dan ook veel
op een station zijn en maximale overstapmogelijkheden
extra geld voor betaald. Het jaarlijks budget voor beheer,
het uitgangspunt zijn, gaat wel ten koste van snelheid en
onderhoud en exploitatie is ongeveer tweemaal zo hoog als
de reistijd van doorgaande reizigers. Daarnaast vraagt dit
in Nederland. Daarom komen de Zwitsers graag bij ons leren
om veel perroncapaciteit terwijl de stedelijke ruimte steeds
hoe het spoorvervoer financieel gezien efficiënter kan.
schaarser wordt. Op baanvakken met hogere frequenties
8
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
KENNISKRING BOEIEN EN BINDEN | ALLES OVER HET SPOOR
Elke dag reizen meer dan een miljoen mensen met de trein door Nederland! Wat komt er allemaal kijken bij reizen over het spoor? Wie werkt er aan het spoor? En hoe zit het met techniek en veiligheid? Ontdek het op deze klikplaat en de themakaarten! Welke trein? Met de Reisplanner van bijvoorbeeld 9292 kun je snel zien welke trein je moet hebben! Boeien en Binden is het tijd om de Voor de Kenniskring
ALLES OVER HET SPOOR.NL
lopende acties af te ronden. Het spreekbeurtpakket en het opleidingsschema zijn klaar! Op de nieuwe website www.allesoverhetspoor.nl zie je het eindresultaat van een jaar lang hard werken door de werkgroep ‘Arbeidsmarktcommunicatie’.
van een bedrijf. Voor de stagiairs kan een bevlogenHet
spoor bijs De trein vertrek stagebegeleider het verschil maken bij de uiteindelijke ehh, B? Waar v Informatieschermen keuze voor de spoorsector. Deze mensen die jonge mensen
Op deze informatieschermen inspireren en binnenhalen zijn daarom voor de sector heel zie je welke treinen vertrekken, waardevol. Railforum vindt dat zij nog onvoldoende zichtbaar op welk spoor en hoe laat. zijn.
In dit blad een voorproefje van de nieuwe website. Jonge
Tijd om deze mensen eens in het zonnetje te zetten!
mensen die op het punt staan een keuze te maken
Naar aanleiding van een brainstorm wordt er een dag
voor vervolgonderwijs op MBO-, HBO- of WO-niveau
GOEDE REIS!
kunnen in het opleidingsschema zien welke opleidingen Op reis zijn, over het men spoor er eigenlijk waarmee in onze mooie sector
Klikdeop dekan. themakaarten aan slag Met het spreekbeurtpakket kunnen voor meer informatie!
Railrunn Bij een N georganiseerd die in het teken staat van stagebegeleiders. kun je da OV-chipk Of een ra Houd de website www.allesoverhetspoor.nl in de gaten voor meer informatie!
basisschoolleerlingen van groep 5 tot en met 8 aan de slag om hun ‘collega’s’ in de klas kennis te laten maken met
Welkom op het station! de spoorsector. Bezoek de website, ga met je muis over
In- ofvan uitchecken de plaat van het opleidingsschema en de klikplaat het In- van of uitchecken Van trekschuit tot spreekbeurtpakket en ontdek de mooie wereld het
hogesnelheidstrein spoor.
doe je met je OVchipkaart
Wathetrijdt er opvan hetdespoor? Met lanceren website en het opleidingengebouw is de Kenniskring Boeien en Binden nog niet klaar. Het
Het spoor techniek als aantrekkelijke werkgever imago van de & spoorsector kan nog beter. Wat zijn de beweegredenen om ergens te
Overwerken? de grens gaan Een enthousiaste stagebegeleider kan,
door zijn bevlogenheid voor zijn vak, daarbij een grote rol
Beroepen aan het spoor
spelen. Deze mensen zijn cruciaal bij het aantrekken van jonge, enthousiaste mensen. Ze zijn tevens het visitekaartje
Tips voor je spreekbeurt
goederentrein
RAILFORUM APRIL | # 91
Reizen met de trein Om te reizen met de trein, heb je een een OV-Chipkaart nodig
9
OPLEIDINGEN
10
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
OPLEIDINGEN
Dit is de afbeelding van het opleidingen overzicht. Op de website www.allesoverhetspoor.nl vind je deze interactieve plaat. Ontdek hier welke mogelijkheden en opleidingen er op verschillende vlakken zijn in onze sector. Heb je aanvullingen hier op? Laat het ons dan weten via
[email protected].
RAILFORUM APRIL | # 91
11
IT’S THE END OF OV AS WE KNOW IT | JONGE VERANDERAARS Tijdens Rail-Tech 2015, in aanwezigheid van politici en andere genodigden, presenteerden de Jonge Veranderaars hun visie op de toekomst van openbaar vervoer. Dit is die visie. Anno 2015 bevinden we ons in een overgangssituatie; van analoog naar digitaal, van het oude werken naar het nieuwe, van modaliteit naar mobiliteit. Deze ontwikkelingen zorgen voor meer gemak in onze levens, maar tegelijkertijd brengen ze aarzelingen met zich mee. En de schijn van instabiliteit in de Europese Unie biedt daarvoor geen houvast. Ook in deze tijd moeten we, ook in onze sector, de vraag blijven stellen: Hoe ziet onze toekomst eruit? JV stelt dat de reiziger centraal moet staan en vindt dat die zo gemakkelijk en probleemloos mogelijk haar of zijn reis moet kunnen maken. Welke modaliteit wordt gebruikt is irrelevant; mobiliteit is de kern, flexibel en gepersonaliseerd reizen de norm. Nu vechten modaliteiten tegen elkaar om reizigers te werven (auto versus trein, bus versus fiets) en we vrezen de komst van nieuwe spelers op de markt (Uber, IC Bus, et cetera). Waar oudere generaties wellicht nog denken in vervoersmiddelen, zijn jongeren al gewend aan denken in hele reizen. Wij pakken niet of de bus, of de trein, of de fiets. Wij pakken de beste combinatie van vervoersmiddelen voor de reis die wij op dit moment willen maken. In de toekomst wordt dit de gangbare manier van reizen, mobiliteit is een combinatie van alle middelen. En naast de eigen middelen en het ov komen ook de zelfrijdende auto’s en bussen eraan. Bovendien, zo blijkt, wordt de deeleconomie steeds belangrijker en bezit steeds minder aantrekkelijk. Het is aan de markt om daar op aan te sluiten. De nieuwe spelers en technologieën zorgen overigens voor veel onrust, maar waarom eigenlijk? Is onze sector te laks geweest, hebben we deze ontwikkelingen niet voorzien? De deeleconomie en de participatiemaatschappij zijn hot issues in de politiek en in de markt. Maar is openbaar vervoer, met meer dan 175 jaar ervaring, niet al de grootste speler? We moeten niet bang zijn voor onze positie binnen de sector, want uiteindelijk kunnen we in de huidige structuren niet voortbestaan. We moeten juist de
‘MOBILITEIT IS DE KERN ’
12
nieuwe technologische ontwikkelingen zoals de zelfrijdende bus of auto omarmen. Deze nieuwe middelen zijn de perfecte aanvulling op de bestaande ov-infrastructuur. Zo zouden streekvervoerders hun grote – nog wel eens leeg door het land rijdende – bussen kunnen vervangen voor kleinere exemplaren die op aanvraag de reiziger vervoeren wanneer dat nodig is. Wij van JV vinden ook dat we onze kennis met elkaar moeten delen om samen vooruit te komen.
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
Natuurlijk, dit kan betekenen dat de verhoudingen in de markt veranderen. Maar een betrouwbare dienst voor de reiziger en een gezonde financiële basis rechtvaardigen deze veranderingen. Bovendien is ruimte voor kleinere spelers essentieel voor een gezonde markt. Dit alles kan zolang er maar naadloos wordt afgestemd tussen de partijen. De markt moet zich voorbereiden op een situatie waarbij autoriteiten de kaders neerzetten waarbinnen de markt kan opereren. Beleid is niet langer een kwestie van concessies verlenen en subsidies beschikbaar stellen, maar van perfecte regelgeving ontwikkelen. Aanbieders van (zelfrijdend) vervoer moeten met elkaar samenwerken en open netwerken en protocollen gebruiken zodat alle informatie voor de reiziger beschikbaar is. Datzelfde geldt ook voor betalingssystemen. De reiziger accepteert een opgeknipt chipkaartsysteem slechts één keer. In welke vorm dan ook, de berekening van tarieven moet eenduidig, helder en transparant zijn. En dat geldt uiteraard niet alleen tot aan de landsgrenzen. De komende tijd ondergaat het openbaar vervoer een metamorfose. Het idee dat de reiziger onderscheid maakt tussen openbaar en eigen vervoer vervaagt. De reiziger zal flexibeler worden en ad hoc keuzes maken op basis van snelheid, beschikbaarheid, comfort en kosten. Hier moet de markt op inspelen. Binnen tien jaar houdt openbaar vervoer in zijn huidige vorm op te bestaan. Openbaar vervoer zal gewoon vervoer heten, het is mobiliteit. Of het vervoersmiddel nu van jezelf is of gehuurd en of het bestuurd wordt door jezelf, door iemand anders of door een systeem, het maakt niet uit. Door de alsmaar verbeterende informatievoorziening is de keuze reuze, de overstap naar een ander mobiliteit vanzelfsprekend en de lijnennetkaart zo groot als het hele land.
Update JV-bestuur Zoals oud-leden weten, een Jonge Veranderaar ben je tot je 35ste. Deze regel geldt voor alle leden, dus ook voor bestuursleden. Mede daardoor is het bestuur altijd aan verandering onderhevig, het vernieuwt zichzelf. Afgelopen tijd zijn Virgil Grot, Betty Haubrich, Martijn Altenburg en Tania Rademaker vertrokken. Meer dan genoeg ruimte dus om andere JV-leden aan het bestuur toe te voegen. Na een selectieprocedure zijn Joost de Bonte (penningmeester/samenwerking), Nick Knoester (jaarcongres/studiereis) en Daan Bos (communicatie) de gelukkigen. Samen met voorzitter David Kramer en secretaris Bregje Teppema vormen zij nu het bestuur van de Jonge Veranderaars.
RAILFORUM APRIL | # 91
13
ZP-ERS AAN HET WOORD HENK WALING HENK HEEFT EEN TECHNISCH/OPERATIONELE ACHTERGROND EN IS OP DIT MOMENT DIRECTIE-ADVISEUR BIJ DIENST METRO IN AMSTERDAM. NA DE OPRICHTING VAN DE DIENST IN 2012 WAS HIJ INTERIM-MANAGER MET ALS PORTEFEUILLE “ASSETS”, DE INFRA VAN TRAM EN METRO DUS. HENK HEEFT 24 JAAR ERVARING BINNEN HET OV, DAARVOOR IN DE LEVENSMIDDELENINDUSTRIE. ZIJN LOOPBAAN IN HET OV BEGON BIJ DE VROEGERE STREEKVERVOERDER NZH, DAARNA VOORTGEZET ALS DIRECTIELID BIJ HET AMSTERDAMSE GVB. WAAROM Ik ben daarmee begonnen in 2004, ingehuurd door de HTM als projectdirecteur voor Randstadrail. Daarna werd ik in Amsterdam betrokken bij voorbereiding van de exploitatie van de Noord-Zuid-lijn. ZP’er worden was geen doel op zich, maar er deden zich interessante klussen voor. Het is een manier van werken die me ligt. Aan de andere kant ben ik geen typische ZP’er, want ik doe altijd langlopende opdrachten. Als ZP’er ben je betrokken, maar heb je ook een zekere afstand. BOEIEND Samenwerken, en dan het liefst om iets fysiek tastbaars te realiseren en praktische oplossingen te bedenken. Er ligt een link met de kwaliteit van een organisatie en mijn manier van leiding geven, waarbij ik zoveel mogelijk ruimte geef en mensen zelf verantwoordelijk laat zijn. OV blijft me boeien. Er komt zo veel bij elkaar: geld, techniek, markt, verschillende ruimtelijke schaalniveaus, de maatschappelijke omgeving. Bij Railforum zit ik in de stuurgroep Ligt Rail. Light Rail heeft een ruimtelijk structurerende werking, dit zie je bij de Ringlijn in Amsterdam die ver boven de prognoses zit. MOOISTE OV Er is zoveel moois! Maar ik ben onder de indruk van hoe in Duitsland het stadsgewestelijk OV is georganiseerd. En ik
ben trots op Randstadrail. Trots ben ik bijvoorbeeld ook op de 150 Combinotrams van het GVB, en de Amsterdamse waterstofbussen als eerste stap op weg naar deze duurzame technologie, projecten waar ik destijds verantwoordelijk voor was. INSPIREREND Ik heb de leiderschapscursus “Comenius” gevolgd aan zeven verschillende Europese universiteiten. Zoiets inspireert me om anders naar zaken en mensen te kijken. En sommige leiders kunnen inspirerend zijn als ze precies passen op de opgave waar een organisatie op een bepaald moment voor staat. André Testa in de toenmalige situatie van het GVB is daar een voorbeeld van. MOOISTE WERKPLEK? Je zou denken het Scheepvaarthuis waar het GVB vroeger zijn hoofdkantoor had, maar daar vielen veel werkruimtes tegen. Voor mij is dat de oude Van Nellefabriek in Rotterdam, waar ik mijn eerste baan had.
MIX2MEET | TIJD VOOR NIEUWE INZICHTEN Tijd voor mooie, onverwachte en verrassende nieuwe inzichten. De Mix2Meet Nieuwjaarsborrel van Railforum, de Jonge Veranderaars en Seats2Meet was de aftrap van een nieuw concept, en gelijk een goede manier om 2015 te beginnen. Railforum organiseert in 2015 bijna iedere maandag een Mix2Meet, een open inloop waar je inspiratie kunt halen en brengen. Raadpleeg voor actueel programma onze website. De eerste keer gaf Saskia van den Muijsenberg van BiomimicryNL ons inspiratie. Biomimicry is het bewust leren en nastreven van strategieën uit de natuur. Zij laat ons zien dat de natuur inspiratie biedt, niet alleen voor de vorm van dingen, maar ook voor het proces. Zo heeft de natuur efficiënte manieren gevonden om bloed in het menselijk lichaam of vloeistof in bomen te transporteren. Dit geeft wellicht inzichten in efficiëntere doorstroom van verkeer.
14
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
ZP-ER AAN HET WOORD PIET GEURTS PIET IS SINDS 2009 BUSINESS COACH EN WERKTE DAARVOOR IN DIVERSE BANEN, MEESTAL IN COMMERCIE EN BUSINESS DEVELOPMENT IN DE ENERGIE- EN DE SPOORSECTOR. ZIJN LAATSTE POSITIE VOOR HIJ ZELFSTANDIG WERD WAS DIRECTEUR VAN NS STATIONS. HIJ WERKT NU ALS EXTERN BUSINESS COACH, IN OPDRACHTEN DIE VARIËREN VAN ENKELE DAGEN TOT ENKELE MAANDEN. WAAROM Het ZP’er zijn is op zich voor mij niet zo relevant. In mijn werk zijn drie dingen belangrijk: wat is de uitdaging waar een organisatie voor staat, met welk team ga ik aan de slag en wat kunnen wij (de mensen in de organisatie en ik) leren, waar kunnen wij ons verder op ontwikkelen? ZP’er zijn heeft in de praktijk twee grote plussen. Je bent veel minder energie kwijt aan intern ‘gedoe’ in organisaties. Daarnaast maakt een tijdelijke positie je ook onafhankelijker en autonomer, waardoor je effectiever kunt zijn. BOEIEND Vaak zijn de inhoudelijke vraagstukken waar een organisatie voor staat in de kern minder ingewikkeld. De antwoorden op veel vragen zijn meestal in de organisatie wel bekend. Maar die kennis blijft te vaak impliciet. De uitdaging voor mij als coach is dan om een proces te ontwerpen en te begeleiden om die kennis expliciet en tot gedeelde kennis te maken. STERKE PUNTEN Ik heb welbewust gekozen voor een rol als coach, begeleider. Als coach ontwerp ik samen met een team in de organisatie een werkproces en begeleid de uitvoering daarvan. Mijn kracht is dat ik goed in staat ben overzicht te creëren in complexe inhoudelijke vraagstukken en bij ingewikkelde relaties en processen binnen en tussen organisaties. INSPIREREND Oprecht leiderschap bij mensen. Dat is voor mij het leiderschap
dat dienstbaar is aan waar een organisatie voor staat. Mensen die bij tegenslag vooraan gaan staan, om de klappen op te vangen. Mensen die bij succes royaal zijn, en de credits aan hun collega’s geven. Samenwerken met die mensen, dat inspireert mij en geeft mij energie. MOOISTE OV Enkele jaren geleden was er een vraag van het OV-bureau Randstad. De acht regionale overheden in de Randstad wilden meer zeggenschap krijgen over de stoptreinen op het hoofdrailnet. Dit moest vorm krijgen in een bijlage van de concessie die IenM aan NS zou verlenen. Een strijd om de macht met IenM en NS dreigde. Door praktijkcasussen te ontrafelen kreeg men inzicht in wanneer en hoe het in het verleden lukte om succesvol invloed te nemen, en wat de belemmeringen waren wanneer dat niet lukte. Het resultaat was een langdurige basis voor veel constructievere samenwerking
De natuur werkt met simpele regels, zoals blijf altijd dicht bij
Nog niet zo bekend met deze nieuwe snufjes? Dan leiden
elkaar dan ben je minder kwetsbaar of beweeg altijd in dezelfde
Jurjen en Samir je graag rond.
richting. Lessen waar wij allemaal iets aan kunnen hebben. De presentatie is terug te vinden op www.railforum.nl. Of kijk eens
De Mix2Meet is een leuke manier om mensen van diverse
op www.asknature.org voor meer natuurlessen.
disciplines bij elkaar te krijgen en te laten mixen met elkaar. Op die manier kan men elkaar inspireren, kennis delen en
Na deze inspirerende ‘natuur oplossingen’ verliezen we ook de
de verbinding vinden. De Mix2Meet is daardoor een prima
toekomst niet uit het oog. De toekomst verandert snel en zorgt
ontmoetingsplaats. Deze Mix2Meet gemist? Railforum biedt
soms voor een generatie kloof. Het Future Lab van Seats2Meet
genoeg kansen tijdens de Mix2Meet, bijna elke maandag vanaf
probeert die kloof te verkleinen. In dit lab zijn de Googleglass,
16.00 uur. Zie onze website voor een actueel programma.
een 360 graden camera, een 3D printer en nog veel meer nieuwe snufjes te vinden.
RAILFORUM APRIL | # 91
15
DUURZAAM SPOOR | FOOTPRINT 2013
GREEN DEAL DUURZAAM SPOOR PRESENTEERT: FOOTPRINT 2013 TWEE JAAR GELEDEN WAS ER EEN PRESENTATIE OP EEN BIJEENKOMST VAN HET KENNISPLATFORM DUURZAAM SPOOR. ENKELE JONG PROFESSIONALS DEDEN ZICH VOOR ALS DE DIRECTEUREN VAN VERSCHILLENDE SPOORBEDRIJVEN IN 2050. ZE VIERDEN VOL TROTS DE REALISATIE VAN EEN CO2 NEUTRAAL SPOOR IN 2050. BELANGRIJKSTE SUCCESFACTOR IN DIT FICTIEVE VERHAAL WAS HET FEIT DAT DE SECTOR GEWOON BEGONNEN IS EN ZICH IS GAAN RICHTEN OP EEN CO2 NEUTRAAL SPOOR IN 2050, ALS STIP OP DE HORIZON. DIT WAS DE AANLEIDING VOOR FRANS SLATS (NS), THIJS CLOOSTERMAN (PRORAIL) EN MARTIJN ALTENBURG (RAILFORUM) OM HIER VERDER AAN TE WERKEN. VANUIT DE MJA 3 PARTIJEN WERD SAMEN MET DE ONDERSTEUNING VAN HUB COX, EVERT VAN DE LAAR (RIJKSWATERSTAAT) EN DAVID DIK (MINISTERIE I&M) DE HULP VAN ANTON VAN HIMBERGEN (LLOYDS REGISTER RAIL) INGEROEPEN EN DAARMEE WAS HET KERNTEAM VOOR DE CO2 VISIE COMPLEET. FOOTPRINT 2013 De sector was klaar voor het proces om een CO2 visie 2050 op te stellen. Parallel aan het proces rondom het opstellen van de CO2 visie is er een nieuwe CO2 footprint opgesteld. De vorige footprint stamt alweer uit 2009 en is een goed startpunt geweest voor de sector om aan duurzaamheid te werken. De footprint van 2013 is het beginpunt voor de CO2 visie 2050. Deze footprint geeft inzicht waar de grootste uitdagingen liggen en geeft de prioriteiten voor de komende
16
Figuur 1. De absolute CO2 uitstoot in Kton CO2 in 2013 per systeem onderdeel onderverdeeld in de scopes van het GHG. R-trein: Reizigerstrein, G-trein: Goederentrein.
jaren aan. Daarnaast is dit de basis waarop men tot 2050 regelmatig de CO2 footprint kan vernieuwen. Zo kan men zien waar de sector staat en of de tussendoelen uit de CO2 visie zijn behaald. Sinds 2009 zijn er enorme stappen gemaakt in de sector. Iedereen is bewust bezig met het terugdringen van CO2 uitstoot. Soms is dat door energie te besparen of soms door duurzame inkoop van producten. Hierdoor is het inzicht in de CO2 uitstoot gestegen en zijn er meer gegevens bekend voor het maken van een vollediger CO2 footprint. De scope van de footprint uit 2013 is dan ook breder dan die van 2009, omdat er simpelweg meer informatie beschikbaar is. Daarnaast is er voor gekozen de footprint van het goederenvervoer ook in beeld te brengen. Dit is een belangrijk onderdeel van de sector en ook hier worden stappen gemaakt om te verduurzamen. Het nadeel hiervan is dat de veranderde scope een directe vergelijking met de footprint uit 2009 moeilijk maakt. Toch vergelijken we de resultaten met die van
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
DUURZAAM SPOOR | FOOTPRINT 2013
2009 om te kijken wat de voortgang is. Wat is er bereikt met alle aandacht voor CO2 uitstoot de afgelopen jaren? In 2013 is er in de spoorsector in totaal 984 kton (1 kton is 1000 ton) CO2 uitgestoten. Hier is 838 kton toe te schrijven aan het reizigersvervoer en 146 kton aan het goederenvervoer. Dit komt neer op 47,4 gram per reizigerskm en 11,2 gram per tonkm. De absolute footprint voor reizigersvervoer op het hoofdspoor in Nederland is sinds
GREEN HOUSE GASS PROTOCOL (GHG) GHG is de internationale standaard voor rapportage van CO2-footprint. GHG onderscheid de CO2 uitstoot in 3 onderdelen. Dit worden scopes genoemd. Scope 1 is de uitstoot in het eigen bedrijfsproces, scope 2 is de uitstoot van ingekochte stroom en brandstoffen en scope 3 is de uitstoot die in de keten ontstaat, dus de uitstoot van ingekochte materialen.
2009 gedaald met 11%. De relatieve footprint reductie is met 14% gedaald ten op zichtte van 2009 (van 54,2/rkm naar 47,4 gram/rkm). Dit komt doordat het aantal reizigerskilometers wel is toegenomen sinds 2009.
Tabel 1. De absolute CO2-uitstoot in 2013 in Kton CO2 per systeemonderdeel en de reductie t.o.v. 2009.
In de tabel zie je de absolute getallen verdeeld in de systeemdelen infra, stations, reizigers treinen en de goederentreinen. Houd er hierbij rekening mee dat er in de footprint van 2013 meer is meegenomen dan in de footprint van 2009. De percentages zijn dan ook wat er minimaal bespaard is. De CO2 footprint is gepresenteerd op de Rail-Tech en het
EEN TON CO2? HOEVEEL IS DAT EIGENLIJK? Een gemiddeld huishouden in Nederland stoot per jaar 23 ton CO2 uit daarbij is 8 ton directe uitstoot door vervoer, gas en electra (scope 2) en 15 ton indirect door onder andere voeding, kleren en huis inrichting (scope 3). Om 1 ton CO2 te compenseren moeten 50 bomen een jaar lang groeien. 1 ton CO2 is ongeveer zo groot als een bubbel van 10 meter doorsnee. Met 1 ton CO2 kun je 319 liter diesel verbranden, daarmee kun je 6578 km rijden. Hierbij is de CO2-uitstoot van de productie van de auto of van de infrastructuur voor de auto nog niet meegenomen. Bron: Milieucentraal.nl ‘bereken je CO2-uitstoot’ uit 2015 & Stream rapport van CE Delft uit 2014.
rapport is binnenkort te vinden op www.duurzaamspoor.nl. Hier kun je nog een keer rustig alles doorlezen.
RAILFORUM APRIL | # 91
17
DUURZAAM SPOOR | CO2 VISIE 2050
KENNISPLATFORM DUURZAAM SPOOR PRESENTEERT: CO2 VISIE 2050 Sinds de start van Duurzaam Spoor en het opstellen van de eerste CO2 footprint in 2009 is het verminderen van de CO2 uitstoot altijd het doel geweest. De afgelopen jaren zijn er behoorlijke stappen gemaakt zoals te zien is in de CO2 footprint van 2013. De uitstoot van het reizigersvervoer is met maar liefst 9% gedaald! De ambitie is nu een footprint te bereiken van 0 gram CO2 in 2050. Niet alleen die stip op de horizon, maar ook de stappen er naar toe zijn een proces van samenwerking. Dit plan moet met de hele sector worden opgesteld en iedereen moet zich eigenaar voelen. Een CO2 visie voor en door de sector. Dat is het uitgangspunt voor de CO2 visie 2050. Er is een proces opgesteld waarbij geleidelijk alle partijen aan bod kwamen. Gestart is met interviews in de sector over het nut en noodzaak van de CO2 visie. Hier is vooral gesproken met de opdracht gevende partijen. Zij kunnen de impulsen geven zodat de markt daar creatief op kan inspelen en met oplossingen en innovaties komt. Precies zoals is gebleken met het succes met de CO2 prestatieladder. Vervolgens zijn er verschillende workshops georganiseerd om de bouwstenen van de visie te benoemen en in te vullen, te beginnen met twee workshops met vervoerders, ProRail en de beheerders van de stations. Op basis hiervan is het eerste concept opgesteld. Dit concept is vervolgens besproken met regionale concessieverleners en belanghebbende partijen zoals Natuur & Milieu en Hier klimaatbureau. Zij zorgen voor een bredere blik op de sector binnen de maatschappij en leggen meer accent op het perspectief van de reiziger. Begin december is in een laatste workshop bij het LEF Future Center gesproken over het concept van de CO2 visie met de marktpartijen. De visie richt zich op vier pijlers: CO2-emissie, energieverbruik, modal shift en afval. Voor elk van de pijlers
18
zijn er doelstellingen. Zo is voor de pijler CO2-emissie het doel 0 gram CO2 in 2050. Hiervoor is duurzame energie noodzakelijk. Het afgelopen jaar is daar een grote stap in gemaakt. Met het afsluiten van een energiecontract dat 100% groene stroom garandeert in 2018 is de uitstoot van de sector enorm gereduceerd. Toch willen we tot 2050 steeds minder stroom gebruiken. Zo kunnen ook andere sectoren de groene stroom die opgewekt wordt gaan gebruiken. Dit komt terug in de pijler energieverbruik. In de pijler modal shift komt terug dat de sector verantwoordelijkheid wil nemen in het verduurzamen van het voor- en natransport; een duurzame reis van deur tot deur. Daarnaast is het reizen met de trein een duurzame keuze voor vervoer. Hoe meer mensen reizen met de trein, hoe minder CO2 we uitstoten. Inzetten op modal shift komt ook terug in deze pijler. Ten slotte is er de pijler afval. Afval uit de bedrijfsvoering in de sector is onderdeel van de CO2emissie doelstelling. Het reizigers gebonden afval komt daar echter niet in terug. Samen met de retailsector formuleert de railsector doelstellingen voor recycling en reductie van afval. 2015 EN VERDER? In de CO2-visie 2050 wordt een plan van aanpak voor vervolg opgesteld. Hiervoor is draagvlak nodig bij de belangrijkste spelers in de spoorsector. Commitment door een handtekening onder de visie met daarmee de verplichting tot deelname aan de uitvoering van het plan van aanpak. In de komende maanden zal het kernteam de belangrijkste opdrachtgevers en spelers van de Nederlandse railsector uitnodigen hun handtekeningen onder deze visie te zetten. Daarnaast is er vanuit het SER energie akkoord een actieagenda opgesteld voor de spoorsector. Hierin wordt de CO2 visie ook genoemd. Er wordt gezorgd voor een goede afstemming tussen beiden zodat het elkaar versterkt!
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91
NIEUW LID | DUAL INVENTIVE
NIEUW LID | DUAL INVENTIVE Dual Inventive heeft zich als nieuw lid aangesloten bij Railforum. Dit bedrijf gelooft sterk in de verdere ontwikkeling en benutting van ‘het spoor’ als duurzame en aantrekkelijke vervoermodaliteit voor de toekomst. Dual Inventive ontwikkelt en produceert technologische systemen die het werken aan het spoor veiliger en efficiënter maken, de spoorcapaciteit voor vervoerders optimaliseert en de betrouwbaarheid van de railinfrastructuur verbetert. Daarbij worden structurele samenwerkingsverbanden aangegaan met (inter)nationale partners in de ontwikkeling van innovatieve technologie. De marktkansen voor de innovaties zijn een afgeleide van de trends en ontwikkelingen die voor de railsector breed van toepassing zijn, en die op hun beurt worden gevoed door enkele fundamentele maatschappelijke en economische ontwikkelingen. Geïnspireerd op de ontwikkelingen binnen de railinfra markt is de visie van Dual Inventive als volgt: ‘RAIL CAPACITY BY INSTANT SAFETY’ Het spoor beter benutten door geen tijd ‘meer’ te verliezen bij het implementatie proces van werkplekbeveiliging door de human factor te verruilen voor systemen en het volledig ‘In Control’ zijn middels services te leveren in informatietechnologie aan beslissers.
positie van morgen binnen de markt. Er wordt heel veel over innovatie gesproken en overlegd in de Nederlandse spoorsector. Hierbij moet de aandacht meer uitgaan naar implementatie van bestaande innovaties. Zo bereiken we dat werkplekbeveiligers niet meer in minder veilige situaties inefficiënt hoeven te werken, terwijl er innovatieve oplossingen zijn om dit te vermijden. Wij zien hierbij vaak twee rollen weggelegd om succesvol te innoveren; 1. de rol van ontwikkelaar 2. de rol van implementator. Samenwerking tussen beiden is noodzakelijk, apart zorgt ieder voor ‘mislukking’. Als je deze rollen toedeelt zie je dat de eerste rol prima bij het MKB kan worden weggelegd doordat innovaties hier snel ontwikkeld worden. De tweede rol past meer bij de grote bedrijven doordat zij meer impact hebben in de markt. Partnerships waarbij beide rollen erkend worden zijn dan ook van belang om tot succes te komen. Innoveren doe je samen!
Lex van der Poel, directeur: Bij ons is er de afgelopen jaren veel veranderd, we hebben een groei doorgemaakt en proberen nog verder uit te breiden. Ik zoek vanuit Railforum meer contact met beslissers van capaciteit op het spoor. Dus ook met de vervoerders. Wij hebben veel baat bij deelname aan discussies die gaan over het verhogen van spoorcapaciteit met de huidige en toekomstige technologie. Ook als dit iets betekent voor je LEX VAN DER POEL, DIRECTEUR DUAL INVENTIVE
RAILFORUM APRIL | # 91
19
ZIE WWW.RAILFORUM.NL VOOR HET ACTUELE PROGRAMMA
21 APRIL LEDENVERGADERING 23 APRIL RAILTRONICS, VERGROTEN VOORSPELBAARHEID FAALKANS ELEKTRONICA IN RAILMATERIEEL 18 MEI
GEEN RELATIEBLAD PER POST MEER ONTVANGEN? MAIL DAN NAAR
[email protected] DIT RELATIEBLAD IS OOK ONLINE VERKRIJGBAAR VIA WWW.RAILFORUM.NL
COMMUNICATIESEMINAR 1 T/M 4 JUNI SPOORCOLLEGES 1 OKTOBER JAARCONGRES
LEDEN VAN RAILFORUM 9292 9292 ADSE CONSULTANCY & ENGINEERING 365 B.V. ALOM B.V. ADSE CONSULTANCY & ENGINEERING ALSTOM TRANSPORT B.V. AGENTSCHAP-NL APPM MANAGEMENT CONSULTANTS ALOM B.V. ARCADIS N.V. ALSTOM TRANSPORT B.V. ARRIVA PERSONENVERVOER NEDERLAND B.V. APPM MANAGEMENT CONSULTANTS ASSET RAIL B.V. ARCADIS N.V. AT OSBORNE B.V. ARN ATOS ARRIVA OPENBAAR VERVOER N.V. BAM INFRA RAIL B.V. ASSET RAIL B.V. BEMO RAIL B.V. AT KEARNEY B.V. BOER&CROON AT OSBORNE B.V. BOMBARDIER TRANSPORTATION ATOS BONDER RECYCLING EN OVERSLAG B.V. BAM RAIL B.V. BROUWER TECHNOLOGY B.V. BEMO RAIL B.V. BRUNEL INTERNATIONAL N.V. BESTUUR REGIO UTRECHT CAPGEMINI NEDERLAND B.V. BOER & CROON RUIMT. INVESTERINGEN B.V. CONNEXXION BOMBARDIER TRANSPORTATION DEKRA RAIL BRUNEL INTERNATIONAL N.V. DELTARES BURDOCK BOUW EN INFRA B.V. DUAL INVENTIVE CAPGEMINI NEDERLAND B.V. DURA VERMEER RAILINFRA B.V. CONNEXXION EDILON)(SEDRA CQM EURAILSCOUT INSPECTION & ANALYSIS B.V. DELTARAIL B.V. GEMEENTE ROTTERDAM, INGENIEURSBUREAU DELTARES GOUDAPPEL COFFENG B.V. DIENST METRO GEMEENTE AMSTERDAM GRONTMIJ NEDERLAND B.V. DURA VERMEER RAILINFRA B.V. GVB EDILON)(SEDRA HEIJMANS N.V. EURAILSCOUT INSPECTION & ANALYSIS B.V. HP NEDERLAND B.V. FUJITSU TECHNOLOGY SOLUTIONS B.V. HTM PERSONENVERVOER GEMEENTEWERKEN ROTTERDAM HUMAN COMPANY GEZAMENLIJKE RANDSTADPROVINCIES IBM NEDERLAND B.V. GOUDAPPEL COFFENG B.V. IMTECH TRAFFIC & INFRA B.V. GRONTMIJ NEDERLAND B.V. INFRASPEED MAINTENANCE B.V. GVB INNO-V HAVEN AMSTERDAM INSPECTIE LEEFOMGEVING EN TRANSPORT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V. INTRAFFIC HEIJMANS N.V. JOULZ ENERGY SOLUTIONS B.V. HP NEDERLAND B.V. KEYRAIL HTM PERSONENVERVOER KPN ZAKELIJKE MARKT HUMAN COMPANY LLOYD’S REGISTER RAIL EUROPE B.V.
20
METRO EN TRAM, GEMEENTE AMSTERDAM IBM NEDERLAND B.V. METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG IMTECH TRAFFIC & INFRA B.V. MINISTERIE VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU INFRASPEED MAINTENANCE B.V. MOTT MACDONALD NL B.V. INNO-V MOVARES INSPECTIE LEEFOMGEVING EN TRANSPORT NS GROEP JOULZ B.V. ORDINA KEMA N.V. PANTEIA/NEA KEYRAIL PILZ NEDERLAND LLOYD’S REGISTER RAIL EUROPE B.V. PON LOGISTICS B.V. LOGICA PRORAIL B.V. MAX BÖGL NEDERLAND B.V. PROVINCIE GELDERLAND MINISTERIE VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU PROVINCIE NOORD-BRABANT MOBILIS B.V. PROVINCIE UTRECHT MOTT MACDONALD NL B.V. PROVINCIE ZUID-HOLLAND MOVARES PWC NPC RAIL PARTNER HOLLAND B.V. NS RAILINFRA OPLEIDINGEN PANTEIA/NEA RAILINFRA SOLUTIONS PILZ NEDERLAND RET N.V. PON LOGISTIEK B.V. RIJKSWATERSTAAT PRORAIL B.V. ROYAL HASKONINGDHV PROVINCIE GELDERLAND SCHIPHOL AMSTERDAM AIRPORT PROVINCIE NOORD-BRABANT SHELL PROVINCIE ZUID-HOLLAND SIEMENS NEDERLAND N.V. PWC SOGETI NEDERLAND B.V. RAILINFRA OPLEIDINGEN SPITZKE SPOORBOUW B.V. RAILINFRA SOLUTIONS STADLER NETHERLANDS B.V. RET N.V. STADSREGIO ARNHEM NIJMEGEN RIJKSWATERSTAAT STICHTING BODEMSANERING NS ROYAL HASKONINGDHV STORK TECHNICAL SERVICES NEDERLAND SCHIPHOL AMSTERDAM AIRPORT STRABAG RAIL GMBH SIEMENS NEDERLAND N.V. STRUKTON RAIL B.V. SPITZKE SPOORBOUW B.V. SWIETELSKY RAIL BENELUX B.V. STADSGEWEST HAAGLANDEN SYNTUS STADSREGIO ARNHEM NIJMEGEN THALES NEDERLAND B.V. STICHTING BODEMSANERING NS TNO STORK TECHNICAL SERVICES TRIBASE STRABAG RAIL GMBH VEOLIA TRANSPORT RAIL B.V. STRUKTON RAIL B.V. VEREBUS ENGINEERING SWIETELSKY RAIL BENELUX B.V. VOESTALPINE RAILPRO SYNTUS B.V. VOLKERRAIL NEDERLAND B.V. THALES NEDERLAND B.V. ZORG VAN DE ZAAK
PARTNERS IN KENNIS
TNO TRANSTEC ADVISEURS B.V. AUTORITEIT CONSUMENT & MARKT TRIBASE BOUWEND NEDERLAND TWYNSTRA GUDDE CIVOM VEOLIATRANSPORT NEDERLAND B.V. CONNEKT VEREBUS/TUV NORD B.V. CROW VIALIS KPVV B.V. DE BOUWCAMPUS VOESTALPINE RAILPRO DINALOG VOITH RAILSERVICES B.V. EUROPOINT B.V. VOLKERRAIL NEDERLAND B.V. FIETSERSBOND PARTNERS IN KENNIS HOLLAND RAIL INDUSTRY BOUWEND NEDERLAND INFRASITE CIVOM IRSE DUTCH SECTION CONNEKT KIVI NIRIA DELFT TOPTECH KONINKLIJK NEDERLANDS VERVOER DINALOG MAATSCHAPPIJ EUROPOINT B.V. VOOR BETER OV MOVINNIO FIETSERSBOND NATUUR &RAIL MILIEU HOLLAND INDUSTRY NEDERLANDS INSTITUUT VOOR LASTECHNIEK INFRASITE NEERLANDS DIEP VERKEER EN VERVOER KENNISPLATFORM NEXT GENERATION INFRASTRUCTURES KENNIS IN HET GROOT (KING) NL INGENIEURS KIVI NIRIA NVDO KONINKLIJK NEDERLANDS VERVOER PROMEDIA GROUP MAATSCHAPPIJ VOOR BETER OV RAIL CARGO INFORMATION NETHERLANDS MIJN-OV ROVC TECHNISCHE OPLEIDINGEN MOVINNIO ROVER NHTV INTERNATIONALE HOGESCHOOL BREDA STC-GROUP NL INGENIEURS STICHTING HOLLAND SPOOR NMA STICHTING RAILALERT NVDO TRAIL RESEARCH PROMEDIA GROUPSCHOOL TREINREISWINKEL BV RAIL CARGO INFORMATION NETHERLANDS TREINREIZIGER ROVER VEILIG VERKEER NEDERLAND SKVV VERENIGING DO LIGHTRAIL STICHTING RAILALERT VNO-NCW STICHTING RAILCOLLEGE TRAIL RESEARCH SCHOOL TREINREIZIGER.NL VEILIG VERKEER NEDERLAND VERNIEUWING BOUW VNO-NCW
RAILFORUM APRIL 2015 | # 91