Nr.80 januari 2012
3 “Railforum maakt reputatie waar” Al 20 jaar hèt kennisnetwerk van de brede spoorsector
7 Filmpremière: De magie van het spoor
4 Minister Schultz van Haegen op jaarcongres
15 Vera Jansen start met nieuwe uitdaging
11 Voornemens 2012 van de Jonge Veranderaars
“Van pispaal naar place to be” Samen zachtjes terugduwen, vanuit een hoek waar we ons niet thuis voelen. Voor Railforum staat dit twintigste levensjaar in het teken van Reputatiemanagement. We willen dat Nederland weer gaat houden van het spoor en van het OV. Dat we een ‘sterk merk’ zijn, met diensten waar onze reizigers en verladers graag gebruik van maken. Vervoersdiensten waar onze klanten meer dan tevreden over zijn en die onze medewerkers met trots leveren. In vakjargon noemen we dat ook wel eens ‘een license to operate’.
Colofon
Hoe komt een reputatie eigenlijk tot stand? Blijkbaar is deze niet alleen gebaseerd op wat je doet. We leveren als spoor- en OV- sector immers dagelijks goede prestaties door ruim 2 miljoen mensen en 95.000 ton goederen veilig en betrouwbaar te vervoeren. Natuurlijk gaat daarbij ook wel eens iets mis, maar dat rechtvaardigt nog niet dat we in de media als ‘pispaal’ worden gebruikt. De perceptie is hierdoor geheel anders geworden dan de realiteit. Hoogste tijd om daar als sector werk van te maken. Reputatiemanagement dus. En dat begint bij onze klanten, de reizigers en verladers.
Het relatieblad van Railforum verschijnt in een oplage van 3500 exemplaren. Redactie: Conny Pronk, Marc Maartens en Vera Jansen Vormgeving: drukkerij Groen, Hoofddorp Fotografie: Erik Kottier Druk: drukkerij Groen, Hoofddorp Adres: Railforum, postbus 664, 2130 AR Hoofddorp T: (023) 562 41 31 / F: (023) 565 44 58 E:
[email protected] Railforum bestaat sinds 1992 en is het onafhankelijke kennisnetwerk van ruim 100 bedrijven en organisaties die actief zijn in de brede railsector. Centraal in de vereniging staat het uitwisselen van
Niet alleen wat je doet, maar vooral waar je voor staat speelt een belangrijke rol in het keuzeproces van klanten. Waar staan we als spoor- en OV- sector eigenlijk voor? Tijdens de ledenvergadering gaven onze leden aan dit graag in Railforumverband te bespreken en hierover een ei te leggen. Een mooie uitdaging voor 2012! Hierbij alvast een voorzet van mijn kant: Allereerst staan spoor en OV voor maatschappelijk verantwoorde mobiliteit. Een unieke positie t.o.v. individueel vervoer over de weg en door de lucht. Ten tweede staan we al bijna 200 jaar voor professioneel vervoer, betrouwbaar en veilig. Met de nieuwe communicatiemiddelen ook steeds meer voor beter te voorspellen vervoer dan het wegverkeer. Door het beter verknopen van onze netwerken en herinrichting van stations zijn we voor onze reizigers ook steeds meer ‘the place to be’. Trends als het Nieuwe Werken bieden ons kansen om deze nieuwe positie te versterken.
kennis en ervaringen, om zo het maatschappelijk en economisch rendement van spoorvervoer te vergroten. Accent ligt op het versnellen van (proces) innovaties. Railforum biedt daarbij haar diensten aan en zorgt voor afstemming met andere sectoren, de politiek en wetenschap.
Ik zie voor onze leden vele mogelijkheden om samen een betere reputatie op te bouwen. We bepalen samen waar we voor staan en bieden onze medewerkers omstandigheden waarin zij optimaal hun werk kunnen doen. Zo doen we nog beter wat we beloven en groeit zowel onze personeel- als klanttevredenheid. Niet defensief of offensief, maar zachtjes terugduwend vanuit een hoek waar we ons als sector niet thuis voelen. Wij houden van Nederland, wij bieden ons land een maatschappelijk verantwoord, professioneel uitgevoerd vervoerssysteem met unieke knooppunten. Laten we er samen voor zorgen dat Nederland ook weer van ons houdt.
Reacties: email:
[email protected] of Twitter @corinadejongh
2 Railforum januari 2012
Railforum maakt reputatie waar Met het jaarcongres 2011 heeft Railforum z’n reputatie weer eens waargemaakt: de jaarlijkse reünie van de spoorsector bood ontmoeting, stof tot nadenken, teambuilding en een vleugje vermaak. De middag stond in het teken van prestaties en reputatie. “De punctualiteit stijgt, maar het oordeel van de klant blijft schommelen rond de 7”, licht directeur Corina de Jongh de keuze van dat thema toe. “Ons imago blijft dus achter bij de prestaties, ook bij niet-gebruikers van het spoor en de pers. Dat kunnen we ons als sector niet meer permitteren; we moeten blijven veranderen en positief blijven”.
Na de lunch verhuisde de goegemeente naar een bomvolle grote zaal – een catwalk met aan weerszijden tribunes – voor de toespraak van minister Schultz en twee sessies over reputatie (zie de berichten verderop in dit blad). “Want dit jaar hebben we geen Sinterklaas, geen komieken en geen cabaretiers”, beloofde Cees Tommel.
Cees Tommel, directeur Keyrail en voorzitter van Railforum, trapte het jaarcongres af met het startsein voor de lunch. Het was zijn eerste openbare optreden als spreekstalmeester. Dat ging hem gemakkelijk af, met een minuscuul microfoontje langs zijn gezicht. Aan de dertig statafels in de Amersfoortse Rijtuigloods konden de bijna 350 gasten discussiëren over actuele dilemma’s. Met tafelheer Pieter Kraaijeveld van ProRail bijvoorbeeld over het vergroten van de OV-koek door samenwerking tussen vervoerders en overheden. Of met tafelheer Maurice Unck van NS over ‘OV-delighters’: “Als sector steken we veel energie in doen wat we moeten doen, maar hoe verrassen we onze klanten?” Rudy Schoonveld van TransTec verhaalde hoe hij een keer bericht kreeg van een conducteur dat zijn mobiele telefoon was gevonden in de trein. Conclusie van die tafel: het gaat om de menselijke maat met toegankelijk personeel.
Het jaarcongres werd later afgesloten met de vlot gemonteerde film ‘De magie van het spoor’, die draait om het mensenwerk van 80.000 medewerkers.Voorzichtig werd er al gefluisterd over 2012, als Railforum het 20-jarig jubileum viert. Dat wordt - zoals Railforum aan z’n reputatie is verplicht - in elk geval weer een grote verrassing.
3 Railforum januari 2012
Minister Schultz van Haegen op jaarcongres:
‘Vertrouwen komt te voet en gaat te paard’ “Blijven rijden” is het parool, misschien met wat minder treinen.” “Reputatie is nieuw als indicator bij ProRail. Een sterk spoor kan niet zonder een sterke reputatie. Het is doodzonde als door achteloosheid in eigen huis nodeloos afbreuk wordt gedaan aan het beeld dat mensen van het spoor hebben. Negatieve beelden kunnen het resultaat van jarenlang hard werken ondermijnen. NS heeft bijvoorbeeld dit jaar goede punctualiteitscijfers laten zien. Er werden zelfs records gebroken. Toch blijft de waardering van de klanten achter. En de klant heeft altijd gelijk. De herinnering aan één langdurige stop in het weiland zonder informatie verdringt andere ritten zonder vertraging”.
Minister Schultz van Haegen op jaarcongres
Vorig jaar moest ze op het laatste nippertje afzeggen omdat de Tweede Kamer haar riep. En die gaat altijd voor. Nu stond ze er wel om de troepen toe te spreken: minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu. Ze sprak over prestaties en reputatie. “Als ik naar de spoorsector kijk, krijgt u niet altijd wat u verdient. Niet alleen in de pers, maar ook in de politiek” , begon Schultz. “Een reputatie opbouwen is zwaar werk. Het kost jaren. Je reputatie kan zo weer weg zijn. Eén plaszak kan genoeg zijn. Het draait om de klanten. Waar u ook werkt in de spoorsector. En of u nu dagelijks contact met hen heeft of niet. Als de klant niet tevreden is, heeft u een probleem. Een klein jaar geleden hebben we na een barre winter met elkaar vastgesteld dat het spoor onvoldoende stressbestendig was. Bij extreem weer liep het snel uit de hand. Verstoringen werden traag verholpen. En ook de informatie was niet goed, waardoor de reizigers zich vaak letterlijk in de kou voelden staan. We hebben samen geconcludeerd dat het beter kon”. “Uit een onderzoek van de Europese Commissie begin dit jaar bleek dat Nederlandse reizigers veel minder tevreden zijn over de reisinformatie dan reizigers in de andere landen. Dat past natuurlijk absoluut niet bij de uitstraling die we willen hebben. Als de reizigers niet tevreden zijn, dan moet het beter. Sinds de afgelopen winter zijn we een offensief begonnen om de problemen op te lossen. Er liggen inmiddels duidelijke draaiboeken klaar voor de winter, zodat er bij een flinke laag sneeuw geen domino-effect van verstoringen hoeft op te treden.
4 Railforum januari 2012
“Prestatie en reputatie zijn ook essentieel in het goederenvervoer. Het is een prestatie dat het railgoederenvervoer vorig jaar weer met bijna 10 procent wist te groeien, na het zware jaar 2009.Het is ook een goede zaak dat de Betuweroute steeds beter wordt benut: 500 treinen per week. Hier ligt een uitdaging voor u om logistiek Nederland duidelijk te maken dat railvervoer in heel veel gevallen aantrekkelijker is dan de weg”. “Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Dat is iets waar iedereen die in de railsector zijn brood verdient zich voortdurend van bewust dient te zijn.Van conducteur tot controller. Van technicus tot teamleider.Van machinist tot manager. Ik doe een beroep op iedereen om zich elke dag weer te realiseren dat niet de techniek en niet de organisatie, maar de klant het kloppend hart is van het spoor. Bij elke beslissing die u neemt, of die nu groot of klein is, moet de klant centraal staan. Het is nodig dat iedereen zijn verantwoordelijkheid waarmaakt. Want de klant voelt het heel goed als we tekortschieten. Een slecht imago heeft het spoor niet verdiend”. Minister Schultz van Haegen: spoorsector verdient geen slecht imago
Topvrouwen in de schijnwerpers
Cees Tommel interviewt Ingrid Thijssen en Marion Gout - van Sinderen
Ingrid Thijssen, directievoorzitter NS Reizigers
Ingrid Thijssen, directievoorzitter NS Reizigers en Marion Gout, presidentdirecteur ProRail. Allebei traden ze dit jaar aan. En beide topvrouwen stonden dit keer voor het eerst in de schijnwerpers op het podium van Railforum.
Marion Gout - van Sinderen, president-directeur ProRail
Enkele uitspraken over het vak, de reiziger en de winter.
Marion Gout: “De opdracht aan mezelf is dat iedereen over twee jaar begrijpt dat het spoor een zaak van ProRail is. Simpel gezegd: wij doen alles wat geen wielen heeft. Wij beginnen een klantenpanel om dingen sneller te kunnen oppakken en reizigers sneller een beter product te bieden. Hun informatie beschouwen we als een cadeautje”.
Ingrid Thijssen: “Wij maken ons product onder een vergrootglas, niet in een laboratorium. Kritiek omarmen we en gebruiken we om de dienstverlening aan onze klanten te verbeteren. Maar weinig mensen realiseren zich hoeveel passie er is bij het spoor”.
Ingrid Thijssen. “De komende winter hebben we hard voorbereid. Ons beleid is daar zo min mogelijk over te zeggen. Alles wat je zegt is een druppel in een emmertje. Mensen denken dan: ze zijn er klaar voor. Elk type vervoer, ook in de lucht
en op het water, is kwetsbaar bij extreem weer. Er zullen altijd situaties zijn – ook deze winter – dat het moeilijk is voor het spoor. Bij extreem weer gaan woordvoerders van NS en ProRail diensten delen”. Marion Gout: “Ik wil ook dat men meer respect krijgt voor bijvoorbeeld onze sneeuwploegen die bij nacht en ontij in de weer zijn”.
5 Railforum januari 2012
‘Reputatie is de optelsom van imago’s bij andere partijen “Je reputatie is de som van de imago’s bij al je stakeholders over meerdere jaren”. Die definitie gaf reputatiedeskundige Christian ter Maat van Carevolution op het jaarcongres.Voor de een friste hij kennis op, de ander bood hij stof tot nadenken.Volgens Ter Maat is de spoorsector te vergelijken met een nutsvoorziening als de energieleverancier of het waterleidingbedrijf. “Nadeel van een nutsbedrijf is dat je het altijd goed moet doen, anders doe je het fout”. Om die reden riep hij op vooral de ‘heetste schakel’ te steunen, in dit geval NS. Stap voor stap besprak hij met de zaal de vijf bouwstenen op weg naar reputatie: communicatie (‘de bloedsomloop van organisaties’), merken, stakeholders, identiteit (‘bijna het dna’) en imago (‘hoe anderen over je denken’). Reputatie is dus de optelsom van al je imago’s bij andere partijen. “Als je een goede reputatie hebt, kun je wel een deukje oplopen”.
Speeddaten
met de schijf van vijf Elke deelnemer kreeg bij binnenkomst vijf polsbandjes in eenzelfde kleur. Dat had uiteraard een bedoeling, bleek later. Directeur Corina de Jongh van Railforum riep iedereen op de dialoog aan te gaan door te gaan speeddaten. “Bent u authentiek in uw handelen? Of dient u een belang, speelt u een rol, heeft u een functie, bent u uit op macht, mijdt u risico’s of handelt u uit angst,” prikkelde ze de deelnemers om het gesprek juist aan te knopen met mensen die een andere kleur polsbandje droegen. Na het uitwisselen van gedachten kon je een polsbandje uitwisselen. Er waren vijf kleuren in omloop die elk een stroming vertegenwoordigden: geel vervoerders rood overheden zwart beheerders groen leveranciers oranje adviseurs Als je alle kleuren compleet had – en dat was uiteindelijk zo’n 25 mensen gelukt – dan kon je met die vijf polsbandjes de vijf Olympische ringen vormen. Angelique van den Bouwhuijsen van HP Nederland werd uitgeroepen tot supernetwerker: zij wist maar liefst tien polsbandjes te scoren.
Christian ter Maat zet leden aan het denken
Om een goede reputatie op te bouwen moet je authentiek, onderscheidend, zichtbaar en transparant zijn. En samenwerken. Ter illustratie liet hij zien hoe de Franse treinbouwer Alstom een glimmend Alstomlogo onthulde op de neus een nieuwe trein van de Britse vervoerder Virgin, als ware het een prestigieus logo van een sportwagenfabrikant. Laten we de sterke merken in onze sector beter gebruiken om met meer durf onze dienstverlening te presenteren. Omdat er veel informatie (in soms kleine lettertjes) voorbij kwam, zijn de twee presentaties van Christian ter Maat na te lezen op www.railforum.nl
Corina de Jongh toont de vijf polsbandjes en nodigt uit tot gesprekken met elkaar
6 Railforum januari 2012
4
Reputatiemanagement en superpromotors Na Christian ter Maat op het jaarcongres, sprak Paul Stamsnijder onze leden tijdens het Foeke Kuiperdebat toe over reputatiemanagement. Hij nam ons mee door de theorie met behulp van voorbeelden als Shell met de Brent Spar en de banken ABN-AMRO en Rabo tijdens de crisis. Een langdurig goede reputatie biedt je een sterk merk. Sterke merken kunnen een stootje hebben, hun deukjes herstellen snel. Een langdurig slechte reputatie zorgt ervoor dat klanten ongewenste, vaak onbewuste, associaties vormen. Deze associaties hoeven geen recht te doen aan de realiteit. Zo roepen plastisch chirurgen vaak associaties op als ‘botoxboeren’, onnodige ingrepen, puur cosmetisch en onnodig. In werkelijkheid is meer dan 90% van de cosmetisch chirurgen werkzaam voor noodzakelijke reconstructies na ongevallen, brandwonden e.d. Het onderkennen van die negatieve associaties is van belang, het hierop reageren werkt echter averechts. Immers… alles wat je aandacht geeft groeit… dus ook negatieve beelden. Beter is het zelf benoemen van de gewenste associaties
en daarnaar te handelen en je te profileren. Als spoor- en OV- sector moeten we ons dus niet continu verdedigen of aanvallen. We moeten ons een nieuwe positionering aanmeten. “Zachtjes terugduwen” noemde Paul Stamsnijder dat. Hij had daarbij ook een duidelijke boodschap aan de aanwezige 70 hoofdleden van Railforum. De leiders van de organisaties zijn de personificatie van deze verandering. Goed voorbeeld doet immers goed volgen. De huidige leiders inspireren en binden mensen aan zich die de gewenste positionering kunnen waarmaken. Het is goed om deze mensen wat vaker te zien, ook in de media. Mensen herkennen zich graag in andere mensen… en dat geldt ook voor onze klanten. Superpromotors zijn werknemers en klanten die buitengewoon trots, respectievelijk tevreden zijn over het spoor en OV en die daar graag ambassadeur voor zijn. Natuurlijk zijn ze ook wel eens kritisch, maar altijd constructief. In het volgende Railforum nummer besteden we hier meer aandacht aan. Ondertussen zijn enkele superpromotors op twitter al gestart met #OVimpact. Volgt u?
Filmpremière: De magie van het spoor Op 10 november reageerden de 350 gasten met luid applaus op deze film. Samenwerking, daar draait het in de film van de honderd leden van Railforum om. Ongeveer 80.000 collega’s houden 24/7 het Nederlandse spoornetwerk en het openbaar vervoer in beweging. Deze ruim 3 minuten durende film geeft een goed beeld van de diverse beroepen in de sector. De film is te zien op www.youtube.com en op www.railforum.nl Leden kunnen deze film aan het eigen personeel tonen en gebruiken om nieuw personeel te werven. Wie wil er niet in zo’n boeiende sector werken?
7 Railforum januari 2012
Lid stelt zich voor: Kasper Zom
Hector Timmers
ARN is in 1995 opgericht door de automobielbranche als antwoord op het groeiende aantal autowrakken in Nederland en de afvalproblemen die daarmee gepaard gingen. Het is sinds die tijd uitgegroeid tot een expertisecentrum voor recycling en duurzaamheid in de mobiliteitssector. ARN beheert een aantal landelijke recyclingketens voor auto’s, mobiele batterijen, scooters en brommers. In deze ketens worden elk jaar honderdduizenden producten en vele tonnen waardevolle materialen op een milieuverantwoorde manier hergebruikt. ARN voert zowel het ketenmanagement als de daadwerkelijke recyclingoperatie uit. In Tiel heeft ARN een moderne scheidingsinstallatie gebouwd voor meerdere afvalstromen, gericht op het vervaardigen van materiaalstromen met een positieve waarde en goede hergebruikmogelijkheden. Kennis over recycling en duurzaamheid wordt zowel in binnen- als in buitenland gedeeld met overheden, bedrijven en instellingen.
Elastisch ingegoten spoor is het eerste systeem voor ballastloze spoormontage waarmee Edilon in de jaren zeventig in de spoorbouw haar intrede deed. Na vele praktijkervaringen is daaruit een zeer hoogwaardig systeem geëvolueerd voor continu ondersteunde spoorstaafbevestiging. Dit initiële Edilon systeem is inmiddels uitgebreid met een breed spectrum van ballastloze spoorbevestigingsystemen. Onder andere door de overname van het Duitse bedrijf Sedra ontstond de huidige combinatie die edilon)(sedra is. Systemen van e)(s worden in eigen huis ontwikkeld. Met behulp van de uitgebreide research en development faciliteiten worden bewezen technologieën gefuseerd met nieuwe inzichten. Daarmee is een systeempallet ontstaan dat
Nieuwe leden tweede helft 2011:
8 Railforum januari 2012
Verder dan mobiliteit, verder dan recycling Door de uitbreiding van de activiteiten met o.a. de scheidingsfabriek in Tiel wordt ARN in steeds bredere mate betrokken bij vraagstukken op het vlak van recycling in duurzaamheid. Binnen de mobiliteit -zowel het rijdende voertuig als de infrastructuur- maar ook steeds vaker daarbuiten. Ook komt vaker het nieuwe product aan bod: het hergebruik van materialen, bijvoorbeeld uit de fabriek in Tiel, in nieuwe auto’s, in constructiematerialen en in composietplaten. Wat al deze recycling oplevert voor het milieu, voor grondstofvoorraden, maar ook voor de financiën, kan worden berekend met de mede door ARN ontwikkelde Ecotest (www.ecotest.nu). Met deze beslissingstool worden dé belangrijkste topics van deze tijd tegen elkaar afgewogen: ecologie, economie en grondstofbehoud. Dit stelt bedrijven in staat om niet alleen hun prestatie in de keten te kennen, maar ook gefundeerde beslissingen te maken op basis van deze gegevens. De Ecotest wordt inmiddels in een groot deel van de recyclingsector gebruikt, voor batterijen,
in alle spoorsegmenten van heavy rail, metro, lightrail, tram en kraanbaan toepassingen vindt. De systemen onderscheiden zich uiteraard op vele gebieden, maar reductie van trilling en geluid is daar wel een zeer belangrijke bij. Toch zijn sociaal/economische aspecten, duurzaamheid, bouwsnelheid en minimale omgevingbelasting ook gepaard aan een lage LCC uitkomst. Naast het ontwikkelen van haar systemen, produceert e)(s ook een groot deel daarvan zelf of worden elementen bij streng geselecteerde leveranciers betrokken. Door nauwgezette monitoring van de keten en individuele processen is een constante en hoogwaardige kwaliteit van de systemen van e)(s gewaarborgd.
plastic verpakkingen, auto’s en rubber banden. Het houdt echter niet op bij recyclingprocessen; de methodiek van Ecotest is gebaseerd op een life cycle analysis (LCA) en kan worden toegepast op de gehele keten, van productie en gebruik tot en met het recyclen. Rol in de railsector Voor auto’s heeft ARN al 15 jaar een belangrijke rol bij de verduurzaming van de end-of-life fase door innovatie, ketenregie en recycling. Begonnen als een vrijwillig initiatief van de branche, wordt autorecycling in Europa nu vooral gedreven door vèrstrekkende wetgeving. Hoewel de railsector geen specifieke recyclingwetgeving kent, is ze wel gebonden aan milieuregels bij het afvoeren en verwerken van producten, infrastructuur en andere materialen.Verder worden bedrijven in de railsector, een inherent duurzame vervoersmodaliteit, steeds vaker geconfronteerd met de vraag naar een goed onderbouwde vergroening van hun dienstverlening. De ervaring uit andere industrieën kan hier van pas komen.
Ten slotte biedt e)(s ook totale zorg door het aanbieden van ontwerp van bijvoorbeeld bouwprocessen en projectplannen. Zij kan die zelfs omzetten in de daadwerkelijke installatie van de systemen. Gespecialiseerde installatiebedrijven binnen de e)(s groep dragen daar zorg voor. Aangezien ontwikkeling van spoorprojecten van uiteenlopende pluimage over de gehele wereld plaatsvindt heeft e)(s haar vizier ook gericht op diverse continenten. Waar Europa de bakermat is worden beproefde technologieën overgebracht naar de nieuwe gebieden. Railforum biedt voor e)(s het ideale platform om in samenspraak met de gehele branche aansluiting te vinden bij de ontwikkelingen die zich daarbinnen voordoen. De kracht zit hem daarbij in de verbinding tussen alle marktpartijen.
Railtransport speelt de komende jaren een ongekend belangrijke rol in het verder verduurzamen van mobiliteit. In eerste instantie zal dit uiteraard gericht zijn op het daadwerkelijke vervoer van mensen en goederen, maar onherroepelijk zullen ook productie (gebruik van grondstoffen) en recycling (de terugwinning ervan) steeds meer betrokken worden in de aanpak. Dit zal niet alleen gelden voor de producenten en gebruikers van treinen, metro’s en trams, maar ook voor toeleveranciers, beheerders van spoor en station en bouwers van infrastructurele werken. Ontwerp, bouw, gebruik en end-of-life zullen steeds meer als één geheel worden gezien, in plaats als onafhankelijke fases. Keuzes in de éne fase hebben immers direct consequenties voor de andere fases in de levenscyclus. Bij het maken van die keuzes is de specifieke expertise van ARN op het gebied van recycling en het milieuverantwoord verwerken en hergebruiken van waardevolle materialen zeer nuttig. ARN wil haar kennis en ervaring inzetten door op dit vlak te gaan samenwerken met partijen in de railsector.
collega’s van Edilon)(Sedra aan het werk
Nieuwe partner in kennis:
9 Railforum januari 2012
Jonge Veranderaars stelen de show met goede voorbeelden in het OV De Jonge Veranderaars stalen de show op het jaarcongres met vier filmpjes over goede voorbeelden in de OV-sector. “Met die filmpjes hebben we op een overdreven en grappige manier laten zien dat het perspectief waarmee iemand naar de sector kijkt nogal kan verschillen; het is maar net door welke bril je kijkt”, zegt voorzitter Evelien Fleskens. “Er zijn genoeg goede voorbeelden, maar die moeten we wél aan elkaar vertellen, zowel binnen als buiten de sector. Stap sneller over teleurstellingen heen en wees coöperatief en flexibel”, gaf ze de bezoekers van het jaarcongres mee. Ze zijn te zien op YouTube; zoek op ‘Jonge Veranderaars’. De vier filmpjes zijn:
1
2
3
4
10 Railforum januari 2012
Een rauwe aso gaat met Henk Verhagen van HIK Ontwerpers samen van de nieuwe glijbaan op station Utrecht Overvecht.
Een zweverig medium praat met Stefan de Konink van Open OV over een “kraantje” om actuele reisinformatie af te tappen.
Een gelukzalige hippie geniet met Jasper Peen van Lloyd’s Register Rail Europe van stille remblokken voor goederentreinen.
Een tuttige tante flirt met Virgil Grot van de RET bij de nieuwe duurzame tramremise in de Rotterdamse Beverwaard.
Voornemens 2012 De club van ruim 500 jonge professionals die georganiseerd zijn als Jonge Veranderaars trekken zich de reputatie en het imago van de sector hoogstpersoonlijk aan. “Op een verjaardagsfeestje bijvoorbeeld, sluit de bevlogenheid over onze werkzaamheden in het OV en in de rail niet altijd aan bij het beeld dat mensen van de sector hebben”, aldus voorzitter Evelien Fleskens. Dat moet en kan anders, vandaar dat de reputatie en het imago van onze sector in 2012 hoog op onze agenda staan. We zijn er van overtuigd dat wij als jonge professionals hier een voorbeeldfunctie in kunnen vervullen, ook richting de rest van de sector. Maar wat betekent dit voor de programmering van de Jonge Veranderaars in 2012? “Ten eerste willen we geen spoorgerelateerde activiteit meer aan onze neus voorbij zien gaan over marketing, reputatie en/of imago zonder dat wij hier een actieve rol in vervullen”, aldus Evelien. Dit betekent dus een oproep aan alle leden van Railforum om ons actief te betrekken en benutten. Wij praten er niet alleen over, maar we doen het gewoon. En niet alleen binnen ons netwerk van Jonge Veranderaars, ook bij hogescholen en universiteiten maken we nu al grote stappen door klein te beginnen. “Ten tweede leggen we in 2012 bij elke bijeenkomst van onszelf een link met reputatie en imago”. Een voorbeeld hiervan is één van onze eerstvolgende activiteiten waarin we het over aanbestedingen in het openbaar vervoer gaan hebben.Voor deze activiteit wordt een fictieve tender geschreven waar vervoerders met de beste ideeën over het verhogen van de reputatie en het imago in een gebied een streepje vóór hebben op andere vervoerders. “Ons derde en laatste speerpunt voor 2012 gaat om het positief beïnvloeden van de publieke opinie”. Op het gebied van sociale media maken we al eerste stappen.
Evelien Fleskens op podium jaarcongres
Maar ook door het gesprek aan te gaan met verenigingen als ROVER. Ook al weet een partij als ROVER de sector weleens in een negatief daglicht te plaatsen, ze weten ook feilloos hoe ze de politiek en media kunnen beïnvloeden. Daar kunnen wij van leren. Maar zij kunnen ook van ons leren. “Uiteindelijk willen we allemaal een beter OV. Wat zou mooier zijn dan in elk artikel waarin we een stootje krijgen, ook professionals in de sector aan het woord komen over mogelijke oplossingen en wat nodig is om deze oplossingen te realiseren?” Al met al belooft 2012 voor ons een inspirerend jaar te worden waarin we niet alleen veel leren, maar ook lekker concreet bijdragen aan een verbeterd imago en reputatie van de sector. De laatste woorden van Evelien: “Voel je je geroepen om met een van onze 500 Jonge Veranderaars in gesprek te raken over het onderwerp van reputatie en imago? Ervaar hoe open, authentiek en daadkrachtig we zijn en stap een keer op ons af. Voor ons is samen niet meer dan normaal…we bijten niet, dat beloof ik!”
Jonge Veranderaars actief in netwerk Railforum
11 Railforum januari 2012
Vierde Kwartaal 2011
Workshops
Omgevingsmanagement 29 september 2011 Tijdens de workshop omgevingsmanagement in februari, vertelde Francis Nauman, clusterleider TIOR & omgevingsmanager Spoorzone Delft, al iets over de ontwikkeling van Spoorzone Delft. Aanleiding genoeg om op 29 september nog een workshop omgevingsmanagement te organiseren. 63 enthousiaste omgevingsmanagers meldden zich aan. Bij mooi ‘technisch’ weer kregen de deelnemers een rondleiding over de Spoorzone. In twee parallelsessies, omgevingsmanagement en conditionering, presenteerden Francis Nauman en Nicolette van der Leeuw het project en was er voldoende gelegenheid voor vragen en discussie. Daar werd dan ook ruim gebruik van gemaakt. In de toekomst neemt het kennisplatform King (www.kennisinhetgroot.nl) de bijeenkomsten voor omgevingsmanagers van Railforum over.
Betrouwbaarheid Veerkracht Attractiviteit en identiteit Voortgang
e
gs tra te gi
kin
Bron: Kaats en Opheij, Leren Samenwerken tussen Organisaties, tbp october 2011
es
Sa
oc
m
en w er
Aa
Gebrekkige relatie ontwikkeling Uitblijven identiteit Ontstaan subgroepen Stagnatie
Proces
resse
te inte
Oprech
de De mate waarin te partners oprech in interesse hebben en elkaars belang
Ambitie
Waardecreatie
ganisatie
De sam mate w creëe enwerkinaarin de rt vo g wa or ard partnieder van e ers de
Belangen On
partners wen en wikkelen
rb
ve
wen
tot
o
teit gr
eid
ite
it
va
lka be aar ar reid in de te on zijn de len de om rha n-
n
r de kaa rin el r aa et ove n w e t m jn ge at ch zi n m s e og ela De ner ialo rs b rt d aa pa in elk
Railforum januari 2012
en aar og ew rm De mkaetnen nblie Ve rok soo bet er per ot ver ov gen t
12 Kwali
dL
al
De mat groepsp samenwer
wa er sc rdt arin l e eto gegu iders ha ond nd c p en -
der ha en ndelin ber eid gsruim pa De hei te me rtne mate d t e rs w
Kw
Relatie
Inspirerend pe Mobiliserend Synergie en da
Proces
Hygiëne in In samenwerking met enkele aannemers, ProRail, Twynstra belan samenwerking Daad- & executiekracht Ambitie on Voorspelbaarheid Gudde en AT Osborne organiseerde Railforum de workshop Verd Organisatie Belangen samenwerking bij infraprojecten. Na een paar korte presentaties van praktijkvoorbeelden en een toelichting op een door Onderorganisatie Relatie Intrinsieke m Edwin Kaats van TG ontwikkelt model, focuspunten bij infraSchijnsamenwerking Benutting van Versterkte neiging tot Proactief g controle projecten, gingen de deelnemers actief aan de slag. Als belangrijkste conclusie beschouwt men een gedeelde Constructieve dynamiek Onderliggend machtspel Transparantie Onberekenbare onderstroom Flexibiteit Instabiele relaties ambitie aan het begin van het project als een randAdequaat conflicthantering voorwaarde voor succes. De grondhouding moet meer e de n d ie samenwerkingsgericht zijn, gecombineerd met technische rin aa eg aa t at w aag str rs e r gs ne t oriëntatie. Omdat belangen gedurende de loop van een project a d t m bij rkin ar p De itie we de s i b en n kunnen veranderen, is het belangrijk daarover in gesprek te blijven. Motivatie en amam va tek s be e is k j n en communicatie zijn de winnende factoren in een project, maar competenli ke ete or on eb rso rsoonlimjkbitie vino de e P e pe de a elers g ties zijn eveneens onmisbaar. Er moet genoeg durf zijn om samen te werken. D van in p tels werk sleu amen s Als theoretisch handvat werd het hier afgebeelde model gebruikt.
nt
rek De kin va be gsk n d tek rac e a en m is e ht pa bit n w rtn ie er vo aar s or de de
De m ambit ate waarin ie word d t gedeee ld
it en Proceskwalite -effectiviteit
is dacht en s er aan aarin het proceseerd n ate w De m aliteit va en gereali kw voor bities word de am
e ari ro oc wa ere pr te eld lijke h
ma
g en elin ie verd Rol cesreg ake iselpro pr rd n s lve sr
Mate van gedeeld heid
Samenwerking bij Infraprojecten op 13 oktober 2011
Gebrekkige betekenisgeving Uitputting inspiratiebron Schijnsamenwerking
de
di
al
oo
g
Onder activiteiten / verslagen op www.railforum.nl vindt u de verslagen van onze bijeenkomsten
Kenniskring Reisinformatie
De kenniskring Reisinformatie is nog steeds de plek waar de vervoerders de kennis en ontwikkelingen binnen hun bedrijf met elkaar delen. Ze organiseren circa drie meetings per jaar. Op 22 november kwam de kenniskring bij elkaar voor het ‘Actieoverleg winterbestendige communicatie en informatie, de reiziger geïnformeerd’. Men vond het na de winter van 2010-2011 goed om te bezien wat er verbeterd is in de communicatie richting de reiziger. Ook werd besproken wat nog beter kan. Sjanie Quist van NS presenteerde de wintermaatregelen van NS. Hierbij is lering getrokken uit de winterperikelen van vorig jaar. Gebleken is dat reizigers wel begrip hebben voor een calamiteit, maar dat men wel duidelijk en tijdig geïnformeerd wil worden. Er zijn nu draaiboeken op alle niveaus en bij calamiteiten gelden aangepaste dienstregelingen. De website is verbeterd en NS maakt gebruik van de nieuwe enisgeving social media zoals Twitter. De communicatie is voorbereid op een ratiebron werking vooraf te verwachten calamiteit, bij onverwachte situaties moet je nog steeds in de actualiteit regelen. Het is beter feitelijk en Inspirerend perspectief Mobiliserend effect informatief te communiceren en bij calamiteiten zo vroeg Synergie en daadkracht
Belangen
Volhardende belangentegenstelling Permanente onderhandeling Verdedigend gedrag
Intrinsieke motivatie Benutting van diversiteit Proactief gedrag
machtspel nderstroom elaties
mogelijk de reiziger te informeren. Bij 9292, zegt Aarnout Mijling, staat de reiziger centraal. Op 11 december lanceerde 9292 de nieuwe site 9292.nl samen met de versie voor mobiel: m.9292.nl. De invoer is sterk vereenvoudigd en gebruikersvriendelijk. Uitgangspunt bij het ontwerp is geweest dat de hele website toegankelijk is en voldoet aan de drempelvrij-normen. Nieuw is dat alle haltes een eigen URL hebben en daardoor altijd opvraagbaar zijn via zoekmachines. De nieuwe websites zijn mede tot stand gekomen met de inbreng van vele gebruikers. 9292 blijft (zich) verder ontwikkelen: volgend jaar staat op de planning: plannen met realtime informatie, toegankelijkheid van voertuigen en haltes, opgeven van voorkeuren voor reizen (goedkoopst, snelst, minste overstappen, voor de deur, toegankelijk), verschillende aanreisvormen (regiotaxi, fiets, auto, naast de gebruikelijke looproutes) toegevoegd. Zelf kijken? Surf naar www.9292.nl (de letters OV zijn vanaf nu overbodig!).
Het onderwijsgebouw;
Rail Academy, Railcollege en Universiteit Delft
Frans Blom meldt ons de laatste ontwikkelingen over de Rail Academy. Het eerste initiatief van de spoorsector is om samen Kansen door aandacht voor domein met de Hogeschool Utrecht (HU) te komen tot een afstudeerrichting Railtechniek. De intentieverklaring voor de samenwerking HU, ProRail,VRI Bouwend Nederland en NL-Ingenieurs is op 3 november 2011 getekend. Een belangrijke mijlpaal! De publicatie op de ProRail internetpagina Focus leverde 30 aanmeldingen op als docent. We werken momenteel hard aan de minor Railtechniek. Ontwikkeling wordt getrokken door de HU: de bedrijven leveren daarbij de expertise vanuit de spoorsector. In maart 2012 is het programma gereed t.b.v. minor-markt op de HU. In september 2012 start de minor Railtechniek voor 4e jaars studenten elektrotechniek, civiele techniek, werktuigbouwkunde en technische bedrijfskunde. Men heeft de ambitie om september 2013 met de HBO afstudeerrichting Railtechniek te starten. Frank van Spaandonk meldt dat voor het Railcollege op 16 december de businesscase aan de stuurgroep is gepresenteerd. Risico’s bij veronachtzaming domein
De uitkomst hiervan is dat het Railcollege in 2012 van start gaat. Hiermee zet de railsector een belangrijke stap in het opleiden in het publieke domein. Het zwaartepunt voor 2012 ligt op het laten ontwikkelen van een aantal opleidingen op MBO niveau voor functies binnen de railsector. Daarnaast zal er een start worden gemaakt met de branding van de bestaande en nieuwe opleidingsmogelijkheden op MBO-niveau. Bij de Technische Universiteit Delft zijn ook nieuwe ontwikkelingen te melden. Ingo Hansen heeft de faculteit Civiele Techniek verlaten en de onduidelijkheid over zijn opvolging is nu opgeklaard. Er komt een brede leerstoel transport bij de faculteit Civiele Techniek. De opdracht van de nieuwe hoogleraar krijgt primair een technisch karakter. Die leerstoel moet ook een aantal andere vertrekkende transporthoogleraren van goede opvolging voorzien. De werving start binnenkort. De faculteit is daarnaast in gesprek met ProRail over een gesponsorde leerstoel specifiek voor rail.
13 Railforum januari 2012
Kenniskring Boeien en Binden
Tijdens de ledenvergadering van 6 december sprak Pieter Kraaijeveld over het belang van het op het netvlies van jongeren brengen van de railsector. Jongeren kiezen niet automatisch voor de railsector. De stuurgroepleden van Boeien en Binden zijn overtuigd van de noodzaak van het verbeteren van het imago en reputatie van de sector. Hiermee behoud je mensen voor de sector en vergroot je het arbeidspotentieel. Pieter Kraaijeveld deed tijdens de ledenvergadering een oproep aan de leden om deel te nemen aan het (laten) maken van een sectoroverkoepelende arbeidsmarktgerichte imagocampagne. De railsector moet immers concurreren met andere, in de ogen van jongeren spannender, sectoren. Inmiddels hebben zich als koplopers al gemeld:
De gezamenlijke aannemers zoals BAM, Volker en Strukton, GVB, De REISinformatiegroep, ProRail, NS, NPC, Siemens Nederland N.V., Arcadis, ADSE, Movares, Human Company, Railinfra Solutions en Stichting Bodemsanering NS. Op 11 januari 2012 kwamen zij bij elkaar om een voorzet te maken van de huidige en gewenste identiteit van het spoor op de arbeidsmarkt. Tijdens de ledenvergadering op 8 mei 2012 presenteert de stuurgroep een voorstel voor een campagne aan de leden van Railforum. Wil je ook bij de koplopers horen, sluit je dan aan door contact op te nemen met Pieter Gardenier, projectcoördinator Railforum (
[email protected]) .
Wisselingen in het bestuur van Railforum Bij Railforum kunnen leden maximaal twee periodes van 3 jaar deel uit maken van het bestuur. Eind 2011 was deze termijn voor twee bestuursleden voorbij.
Voor Joop Krul van Amsterdam Airport Schiphol viel het terugtreden als bestuurslid bij Railforum gelijk met zijn pensionering. Maurits Schaafsma is het nieuwe hoofdlid.Voor de bestuursplek van de logistieke mainports vindt nog overleg plaats met de lucht- en zeehavens. Namens deze partijen bracht Joop Krul vaak de internationale oriëntatie in de discussie en zocht hij naar betere integratie van luchtvaart en spoor.
Ook voor Menno Olman van Boer&Croon, was eind 2011 de termijn van zes jaar verstreken. Als kritisch strateeg bracht hij het lange termijn perspectief en de rol van de overheden in. Zijn opvolger, Willem Benschop van Stadsgewest Haaglanden en OV-bureau Randstad, is op 6 december door de leden benoemd.
Het bestuurslid vanuit de ICT bedrijven, Charles Vincent, werkt sinds enig tijd vanuit IBM in China. Hierdoor draagt hij zijn bestuurszetel na vijf jaar over. Met de innovatietour van leden en Jonge Veranderaars naar Nice heeft Charles Vincent concreet laten zien waar hij voor staat. Een continue focus op de klant en de toekomst. De leden benoemden Yolanda van Kraaij- van Voskuijlen van Atos tot zijn opvolgster.
Kennismakingsinterviews met de nieuwe bestuursleden vindt u in het volgende nummer.
14 Railforum januari 2012
Duurzaamheid Het verkleinen van de CO2-voetafdruk van de Nederlandse spoorketen, daar draait het in deze kenniskring allemaal om. Het verhogen van de bezettingsgraad zet natuurlijk veel zoden aan de dijk, maar er is meer mogelijk. De werkgroepen in de kenniskring Duurzaamheid richten zich op maatregelen waarbij meerdere schakels uit de keten nodig zijn om ze te realiseren. O.a. de volgende onderwerpen komen 6 maart aan de orde: - Is het opslaan van energie in de trein of langs het spoor inmiddels al rendabel? - Pilot ander gebruik elektrodynamische rem - Zijn onderhoudswerkzaamheden ‘duurzamer’ te plannen? - Hoe kunnen we ballast hergebruiken? - Het nut van LCA denken - Wat is de optimale levensduur van een trein? - Wat gebeurt er als we aan de knoppen massa en stroomlijn draaien van zowel personen –als goederentreinen? Uiteraard is ook bij deze kenniskring het delen van kennis essentieel. Momenteel bezien we welke mogelijkheden er zijn om de aanwezige kennis op het gebied van duurzaamheid beter met elkaar te kunnen delen en borgen. Al tijdens het verloop van deze kenniskring worden stappen gezet. Zo is er
U bent welkom bij de bijeenkomst Duurzaamheid op 6 maart in ’t Trefpunt in Utrecht. Aanmelden kan al via
[email protected]
Vera Jansen start met nieuwe uitdaging Vera Jansen heeft na bijna vijf jaar het Railforum buro verlaten. Inmiddels is zij als projectmanagementondersteuner aan de slag bij NPC. Bij Railforum was Vera verantwoordelijk voor de communicatie en evenementen en projectcoördinator van de kenniskring Duurzaamheid. Vera: “Ik heb erg veel zin in een nieuwe uitdaging, tegelijkertijd weet ik dat ik Railforum ontzettend ga missen.Vanwege de snelheid waarmee alles gegaan is lukte het helaas niet om iedereen persoonlijk te bedanken voor de fijne samenwerking de afgelopen jaren dus vandaar via deze weg.
in december bij Zwolle een proef gestart met geluidswerende schanskorven met daarin hergebruikt ballast.
Dankzij mijn directe en indirecte collega’s heb ik bijna vijf jaar met veel plezier bij Railforum en in de spoorsector gewerkt! Ik ben dan ook blij dat ik in de sector blijf en nu direct bij de leden m’n handen uit de mouwen mag steken. Echt afscheid nemen hoeft dan ook niet, we komen elkaar ongetwijfeld weer ergens tegen.” Nieuw e-mail:
[email protected]
15 Railforum januari 2012
Agenda Railforum bestaat op 8 mei 2012 maar liefst 20 jaar. 6 maart Bijeenkomst Duurzaamheid, Utrecht
8 mei Ledenvergadering en speciaal programma i.v.m. jubileum
20 april Congres stationsontwikkelingen België-Nederland, Rotterdam
8 november Jaarcongres
Leden van Railforum 365 b.v. ADSE Consultancy & Engineering Agentschap-NL Alom b.v. ALSTOM Transport b.v. APPM Management Consultants ARCADIS n.v. ARN Arriva Openbaar Vervoer n.v. ASSET Rail b.v. AT Kearney b.v. AT Osborne b.v. Atos BAM Rail b.v. Bemo Rail BV Bestuur Regio Utrecht Boer & Croon Ruimt. Investeringen b.v. Bombardier Transportation Brunel International n.v. BURDOCK Bouw en Infra b.v. Capgemini Nederland b.v. Connexxion CQM B.V. De REISinformatiegroep DeltaRail b.v. Deltares DHV Groep Dienst IVV, gemeente Amsterdam Dura Vermeer Railinfra BV Edilon)(Sedra Eurailscout Inspection & Analysis B.V.
16 Railforum januari 2012
Fluor Infrastructure b.v. Gemeentewerken Rotterdam Gezamenlijke Randstadprovincies Goudappel Coffeng b.v. Grontmij b.v. GVB Haven Amsterdam Havenbedrijf Rotterdam n.v. Heijmans n.v. HP Nederland b.v. HTM Personenvervoer Human Company IBM Imtech Traffic & Infra b.v. Infraspeed Maintenance b.v. inno-V Inspectie Leefomgeving en Transport Joulz B.V. KEMA n.v. Keyrail Lloyd’s Register Rail Europe b.v. Logica Max Bögl Nederland b.v. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Mobilis b.v. Mott MacDonald NL b.v. Movares NEA Transportonderzoek en -opleiding b.v. NPC NS Pilz Nederland Pon Logistics bv
Zie www.railforum.nl voor een actueel programma
ProRail b.v. Provincie Gelderland Provincie Noord-Brabant Provincie Zuid-Holland PwC Railinfra Opleidingen Railinfra Solutions RET n.v. Rijkswaterstaat Schiphol Amsterdam Airport Siemens Nederland n.v. Spitzke Spoorbouw b.v. Stadsgewest Haaglanden Stadsregio Arnhem Nijmegen Stichting Bodemsanering NS Stork Strukton Rail b.v. Swietelsky Rail Benelux b.v. Syntus b.v. Thales Nederland b.v. TNO TransTec adviseurs b.v. Tribase Twynstra Gudde Adviseurs en Managers VeoliaTransport Nederland b.v. Verebus/Tuv Nord b.v. Vialis b.v. voestalpine Railpro VOITH Railservices b.v. VolkerRail Nederland b.v.
Partners in kennis Bouwend Nederland CIVOM Connekt Delft TopTech Dinalog Europoint b.v. Fietsersbond Holland Rail Industry Infrasite KIVI NIRIA Koninklijk Nederlands Vervoer KpVV Mijn-OV Movinnio NHTV Internationale Hogeschool Breda NL ingenieurs NMa NVDO Rail Cargo information Netherlands ROVER SkVV Stichting railAlert TRAIL Research School Veilig Verkeer Nederland Vernieuwing Bouw VNO-NCW
12