RAILFORUM

MEI 2013 | # 84

3 | NIEUW BESTUURSLID

4 | SCENARIOVERKENNING LTSA

6 | DUURZAAM SPOOR

Paul Dirix volgt Pieter Kraaijeveld op in het Railforum bestuur

De Lange Termijn Spooragenda en een scenarioverkenning

8 | JONGE VERANDERAARS

12 | DIALOOG MET WETENSCHAP

14 | PLATFORM DO LIGHTRAIL

De Jonge Veranderaars bestaan 10 jaar en kiezen voor: kwaliteit, prioriteit!

Railforum biedt dialoog met de wetenschap. Deze keer met Rob van der Bijl over RegioTram Groningen

Het platform Do Lightrail is ondergebracht bij Railforum

De kenniskring Duurzaamheid wordt Kennisplatform Duurzaam Spoor

R A I L F O R U M | 0 2 3 - 5 6 2 4 1 3 1 | I N F O @ R A I L F O R U M . N L | W W W. R A I L F O R U M . N L

DE IDEALE COMBI | VER VOORUIT ZIEN EN DICHTBIJ HANDELEN

Dagelijks maken zo’n 3 miljoen reizigers gebruik van het openbaar vervoer en vervoeren we ruim 100.000 ton goederen over het spoor. Uit de prestatie indicatoren en vergelijkingen met andere landen blijkt dat we in Nederland zeer goed presteren. Samen met de Japanners en Zwitsers staan wij bij veel prestaties in de top 3. Iets dat we ook veel vaker met elkaar mogen beseffen en waar we trots op mogen zijn. Tegelijkertijd worden er dagelijks duizenden klanten teleurgesteld. We voldoen dan blijkbaar niet aan de verwachtingen die men, geheel terecht, aan ons stelt. Reden dus om het elke dag beter te doen. Het doet mij daarom goed te vernemen dat de Jonge Veranderaars (onze collega’s onder de 35 jaar), als jaarthema 2013 kiezen voor: Kwaliteit, prioriteit. CORINA DE JONGH | DIRECTEUR RAILFORUM

Net als in alle andere sectoren wordt ook van de managers in de railsector een gecombineerde aanpak gevraagd. Men wordt geacht vanuit een visie op de toekomst kordaat te handelen in het hier en nu. Railforum organiseert daarom zowel een scenarioverkenning als workshops zoals over materieelonderhoud.

COLOFON

Bij terugkerend falen in onze dienstverlening kijken we naar (innovatieve)

HET RELATIEBLAD VAN RAILFORUM VERSCHIJNT

investeringen om het structureel te verbeteren. Dit vraagt, zeker in een tijd

IN EEN OPLAGE VAN 4000 EXEMPLAREN. REDACTIE | BREGJE TEPPEMA VORMGEVING | BREGJE TEPPEMA

met beperkte financiële middelen, om goede besluitvorming. Systeemwijzigingen kosten in onze sector al snel veel geld. En helaas zien we al enkele jaren

FOTOGRAFIE | NEELE KIRSTEMAKER | FRANS

dat we beslissingen voor systeemsprongen vooruit schuiven. Ik constateer een

JANSEN

gebrek aan besluitvaardigheid, juist omdat men het heel zorgvuldig wil doen.

CARTOONS | AUKE HERREMA DRUK DRUKKERIJ GROEN, HOOFDDORP ADRES POSTBUS 664, 2130 AR HOOFDDORP TELEFOON +31(0)23 562 41 31 EMAIL [email protected]

Besluiten nemen vraagt dat je de consequenties daarvan kunt overzien en kunt afwegen. Hiervoor is goede kennis en informatie over het hier en nu noodzakelijk. Maar evenzeer is het nodig om een beeld te hebben van de toekomst.

RAILFORUM BESTAAT SINDS 1992 EN IS HET ONAFHANKELIJKE KENNISNETWERK VAN

Welke scenario’s zijn er mogelijk en hoe pakt daar deze beslissing in uit?

RUIM 100 BEDRIJVEN EN ORGANISATIES DIE

Belangrijke voorwaarde is wel dat we deze scenario’s met alle stakeholders in

ACTIEF ZIJN IN DE BREDE RAILSECTOR.

beeld brengen en verkennen.

CENTRAAL IN DE VERENIGING STAAT HET UITWISSELEN VAN KENNIS EN ERVARINGEN, OM ZO HET MAATSCHAPPELIJK EN ECONOMISCH RENDEMENT VAN SPOORVERVOER TE VER-

Door samen de toekomst te verkennen, kunnen we het sneller eens worden

GROTEN. ACCENT LIGT OP HET VERSNELLEN

over de besluiten die we vandaag moeten nemen. Ik zie u graag op 7 juni bij de

VAN (PROCES) INNOVATIES. RAILFORUM BIEDT

scenarioverkenning en 7 november op ons jaarcongres!

DAARBIJ HAAR DIENSTEN AAN EN ZORGT VOOR AFSTEMMING MET ANDERE SECTOREN, DE POLITIEK EN WETENSCHAP.

2

RAILFORUM MEI 2013 | # 84

NIEUWE BESTUURSLID | PAUL DIRIX

Tijdens de ledenvergadering op 18 april jl. verkozen onze leden unaniem Paul Dirix als opvolger van Pieter Kraaijeveld in het bestuur van Railforum. Pieter Kraaijeveld start als COO bij Arriva en blijft actief in het Railforum netwerk. Zijn opvolger Paul Dirix is COO (Operationeel Directeur) bij ProRail en verantwoordelijk voor een betrouwbaar spoorsysteem en een soepel verloop van het treinverkeer. Bij de eenheid ‘Operatie’ is onderhoud en storingsherstel van groot belang, net als 24-uurs aansturing via de Verkeersleiding in het Operationeel Coördinatie Centrum Rail (OCCR). Paul is daarnaast ook verantwoordelijk voor de ICT-services waar naast de kantoorautomatisering ook de spoorgerelateerde hard- en software deel van uit maken.

PAUL DIRIX | PRORAIL

“JUIST BIJ DE DAGELIJKSE UITVOERING IS SAMENWERKING TUSSEN ALLE KETENPARTNERS CRUCIAAL ” ‘Juist bij de dagelijkse uitvoering is samenwerking tussen alle ketenpartners cruciaal’ aldus een enthousiaste Paul, die daarom graag tot het bestuur van Railforum toetreedt. ‘Ik heb ook in andere sectoren gewerkt en weet hoe belangrijk kennisuitwisseling is. Ik hoop dat ik ook hier mijn steentje kan bijdragen’. Hij was eerder werkzaam bij Nuon, EnerQBV, TenneT-TSO en het UWV en studeerde aan de TU in Eindhoven. ‘Er zijn nog genoeg uitdagingen om het spoorvervoer in Nederland verder te optimaliseren en ik verwacht dat het unieke Railforum netwerk daarbij kan helpen. Het met elkaar delen van kennis en ervaringen spreekt mij erg aan. Daarnaast ben ik altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden en graag bereid deze te verkennen.’ ‘ProRail is een belangrijke speler in de spoorsector, maar ik besef heel goed dat wij voor onze prestaties afhankelijk zijn van de goede samenwerking met leveranciers, partners en klanten. Ik zie het bestuurslidmaatschap bij Railforum als een uitdaging om deze samenwerking nog beter vorm te geven.‘


Per 1 april is Martijn Altenburg bij Railforum begonnen als Project- en Procesmanager. Hij houdt zich bezig met lopende projecten zoals Duurzaamheid, en zet zich actief in voor het netwerk van de Jonge Veranderaars.

3

JAARTHEMA | LANGE TERMIJN SPOORAGENDA

LANGE TERMIJN SPOORAGENDA | SCENARIOVERKENNING Anders dan de naam doet vermoeden gaat het bij de

Deze vier mogelijke scenario’s hebben ieder hun eigen

uitwerking van de Lange Termijn Spooragenda (LTSA)

impact op de sociaal, economische en ruimtelijke ontwikke-

voornamelijk over hoe de Rijksoverheid de komende jaren

ling van Nederland. Er zijn verschillen te zien in de ontwik-

het spoorvervoer in Nederland het beste kan organiseren,

keling van onze stedelijke gebieden, van de landelijke

besturen en bijsturen. Belangrijk onderdeel hierbij is het

spreiding, de economische en logistieke knooppunten en

‘operationeel spoorconcept’ dat NS en ProRail op verzoek

internationale corridors.

van het Rijk uitwerken. Kortom: In bepaalde scenario’s ligt prioriteit voor meer Railforum organiseert op 7 juni een scenarioverkenning

stedelijke railprojecten voor de hand, terwijl in een ander

om deze LTSA van een noodzakelijke toekomstverkenning

scenario de prioriteit juist bij internationale spoorcorridors

te voorzien. We gebruiken hierbij de vier scenario’s van het

ligt. En wat de toekomst ook wordt, het zal altijd een combi-

Centraal Plan Bureau:

natie zijn van meerdere scenario’s.

•

Strong Europe (politieke integratie Europa, ca. 19 mil-

Het is daarom van belang dat we met elkaar op zoek gaan

joen inwoners in NL, ca. 30 % reizigersgroei)

naar de ‘no regrets’. Dit zijn keuzes en beslissingen die

Global Economy (sterkere wereldhandel, ca. 20 mil-

inspelen op de meest kansrijk geachte scenario’s.

joen inwoners, 40% reizigersgroei)

Stadsgewestelijke light railprojecten zijn daar een goed

Transatlantic Market (interne markt met VS, minder

voorbeeld van. In elk scenario zullen de verstedelijkte

Europa, ca. 17 miljoen inwoners en 20% reizigersgroei)

gebieden verdichten en vragen om betere, duurzame

Regional Communities (soevereiniteit eigen land, ca.

bereikbaarheid. Snelle verbindingen tussen Nederlandse

16 miljoen inwoners en maar 5% reizigersgroei)

en Europese grote steden lijkt ook een voorwaarde voor elk

• • •

scenario. Hierover meedenken en meepraten? Meld je aan voor de scenarioverkenning op 7 juni via [email protected].

4


JAARTHEMA | LANGE TERMIJN SPOORAGENDA

LANGE TERMIJN SPOORAGENDA | Daarnaast biedt Railforum, in samenspraak met directie Spoor en OV van ministerie I&M, alle partijen in de railsector de mogelijkheid inbreng te leveren aan de uitwerking van de LTSA. Er was in maart een bijeenkomst over sturingsmechanismen. We bespraken de vele rollen die de Rijksoverheid heeft (aandeelhouder, concessieverlener, financierder, wetgever etc.) en op welke doelstellingen zij vanuit welke rol het beste kan (bij)sturen. Op 8 mei bespreken we het afwegingskader met elkaar. We brengen in beeld hoe de Rijksoverheid voor de 11 doelstellingen uit de LTSA meetbare indicatoren kan bepalen en hoe deze het beste gemeten en gewogen kunnen worden. Uiteraard is daarbij de grootste uitdaging deze doelen, die soms voor andere partijen gelden, met elkaar in samenhang te brengen.

CATROON | AUKE HERREMA


5

JAARTHEMA | DUURZAAM SPOOR

KENNISPLATFORM DUURZAAM SPOOR | KICK OFF Op 8 november 2012 tekende Railforum, namens de

resultaten presenteert.

spoorsector, een Green Deal om meer samenwerking te

Hieronder de 10 werkgroepen en hun doelstellingen voor

realiseren tussen de partijen van het railgebonden vervoer

28 juni:

en kennis te ontwikkelen in de sector. 1. Duurzame Materialen ‘Meer met minder’. Deze Na een succesvolle kick off van het kennisplatform

groep onderzoekt de mogelijkheden van een

Duurzaam Spoor op 8 februari 2013 zijn we volop bezig

hectometerpaaltje van gerecycled materiaal. Het doel

om de beloften, uit die Green Deal, waar te maken. Op 8

is: een concurrerende business case en de presentatie

februari zijn er 10 werkgroepen gevormd met medewerkers

van het eerste bordje.

uit allerlei organisaties rondom het spoor. Hierbij zijn ook

2. Duurzame Energie ‘Kansenkaart duurzame energie’.

ambtenaren betrokken om belemmeringen weg te nemen.

Waar in Nederland liggen de mogelijkheden rondom

Ieder groepje met zijn eigen doel en onderwerp, van

het spoor om duurzame energie op te wekken? Deze

duidelijkere wandelroutes tot aan energieopslag in de trein.

groep tracht in kaart te brengen waar en hoe die kansen liggen.

Grofweg zijn de werkgroepen in twee thema’s op te delen.

3. Alternatieve Brandstoffen ‘Groene Trein’. De

De ene helft richt zich op energiebesparing, de andere

Nederlandse waterschappen zien in hun proces

helft op bezettingsgraad verhoging en een duurzamer

mogelijkheden om biobrandstoffen op te wekken. De

voor- en natransport. De ene groep maakt een business

dieseltreinen zien de kosten en CO2 uitstoot oplopen.

case, de ander organiseert een workshop. Alles uiteraard

Deze groep onderzoekt de mogelijkheid om treinen op

met ondersteuning en begeleiding vanuit Railforum. Doel

deze biobrandstoffen te laten rijden en het doel is een

is dat op 28 juni, na 100 dagen, ieder groepje zijn doel

ruwe business case.

gehaald heeft, zichzelf op de schouder kan kloppen en zijn

6

4. Energiebesparing ‘Energieopslag op de trein’. Bij


JAARTHEMA | DUURZAAM SPOOR

KENNISPLATFORM DUURZAAM SPOOR | KICK OFF het remmen van een trein komt veel energie vrij.

voor innovatie’. Er is steeds meer groen kleinschalig

In de toekomst wordt het mogelijk deze energie te

transport. Veel partijen zijn afzonderlijk van elkaar

gebruiken. De werkgroep presenteert een business

bezig op dit gebied. Wat als ze alle krachten bundelen?

case over het opslaan van de energie op de trein.

Doel is een presentatie van een gedragen manifest

5. Groene Golf ‘Groene Golf’. Treinen die niet remmen gebruiken nog minder energie. Dit groepje richt zich

met alle belanghebbenden. 9. Reisinformatie ‘Multimodale reisplanner’. Van A

op het bijeenbrengen van de partners en proberen te

naar B, eerst de auto en de tram vanaf de P&R, dan

zorgen dat treinen op trajecten kunnen doorrijden.

de trein en tot slot de OV fiets. Deze groep bekijkt de

6. Stationsomgeving en Lopen ‘Knooppuntontwikkeling, maar nu echt!’ Als je wandelt in een prettige omgeving lijkt de tijd sneller te gaan. De beleving van de

mogelijkheden voor een pilot van een reisplanner van A naar B met alle mogelijke vervoermiddelen. 10. Spits-dal verschuiving ‘Van spitsmijden in de trein,

wandelroute van het station naar het centrum van

naar spitsrijden in het OV’. In de daluren reizen er

een stad kan vaak veel beter. Deze groep probeert

minder mensen met de trein en wordt de trein dus

een toolkit te ontwikkelen, waardoor voetgangers een

minder duurzaam. Deze groep probeert mogelijkheden

prettigere beleving hebben tijdens het wandelen en zo

te ontdekken om de treinreizigers in de daluren te

een grotere afstand afleggen.

laten reizen.

7. Voor- en natransport Fiets ‘Meer fiets van en naar OV’. Hoe schep je de optimale voorwaarden voor

De grootste uitdaging blijft de samenwerking en het op

reizigers om de fiets te pakken van en naar het station?

één lijn krijgen van alle partijen. Het lijkt erop dat dit

De groep presenteert de lokale pilot case Rotterdam op

gaat lukken. Dus markeer 28 juni 2013 vast voor in de

28 juni.

geschiedenisboeken. Op deze dag wordt er doorgepakt op

8. Voor- en natransport kleinschalig vervoer ‘Ruimte


weg naar een CO2 neutraal spoor!

7

JONGE VERANDERAARS | 10 JARIG JUBILEUM Het is alweer 10 jaar geleden dat het netwerk van Jonge Veranderaars opgericht is. Het begon als een idee van de toen net aangestelde directeur van Railforum, Corina de Jongh. Ieder Railforum-lid moest maar eens een jongere meenemen naar het jaarcongres, want die zag je veel te weinig. En zo geschiedde. In 2002 vond deze eerste ontmoeting plaats. Hier kwamen zo veel positieve reacties op, dat een klein groepje jongeren het voortouw nam om een echt jongerennetwerk op te zetten. Eind 2003 vond de eerste bijeenkomst plaats. En zo’n 10 jaar later is ons netwerk uitgegroeid tot meer dan 500 jongeren! Tijd voor een feestje dus! Schrijf 10-10-2013 vast in de agenda’s, want dit wil je niet missen. Ook voor Railforumleden staat de deur open. Wat we gaan doen houden we nog even voor ons, na de zomer nodigen we jullie uit om dit met ons te komen vieren.

JONGE VERANDERAARS | JAARTHEMA 2013 Begin februari is het bestuur op ‘retraite’ geweest om het afgelopen jaar te evalueren, maar ook om een nieuwe koers te bepalen. We verwelkomen hier ook onze twee kersverse bestuursleden en twee nieuwe commissiecoaches. Tania Rademaker (9292) en Virgil Grot (RET) maken sinds kort deel uit van het JV bestuur, en David Kramer (NedTrain) en Niek van Deelen (ProRail) zijn onze nieuwe commissiecoach aanwinsten. Afgelopen jaar stond in het teken van ‘Reputatie & Imago’. Omdat wij van mening zijn dat dit een onderwerp is waar we continu mee bezig zijn, hebben we besloten om dit als visie te behouden en uit te dragen. Voor 2013 hebben wij dan ook een nieuw thema gekozen: Kwaliteit Prioriteit. Er zijn momenteel genoeg voorbeelden te vinden waarin het spanningsveld tussen de kwaliteit van het OV en de kosten daarvan centraal staat. Wij weigeren hier in mee te gaan! Kwaliteit hoeft niet (altijd) meer geld te kosten. En uiteindelijk levert meer kwaliteit toch meer op? Wij leggen in 2013 de focus op kwaliteit. Wij gaan zoeken naar positieve voorbeelden, gaan in discussie over ontwikkelingen en gaan in gesprek hoe het nog beter kan. Alle activiteiten zullen dus een tintje van dit thema meekrijgen.

KWALITEIT, PRIORITEIT!

8


JONGE VERANDERAARS | GENERATIES BETER BENUTTEN De OV-sector staat voor verschillende uitdagingen; de kwaliteit moet beter, de kosten moeten lager, het moet innovatiever en klantgerichter. We zijn als Jonge Veranderaars continu bezig om met innovatieve ideeën te komen. We merken dat het soms moeilijk is om deze ideeën ook daadwerkelijk van de grond te krijgen. We lijken soms een andere taal te spreken dan onze collega’s van andere generaties. In navolging op de presentatie van Peter Beerten op het jaarcongres van afgelopen jaar, hebben we Twynstra Gudde uitgenodigd om ons meer te leren over hoe we generaties beter kunnen benutten in onze eigen organisaties. Door met elkaar in gesprek te gaan, kun je ontdekken wat er in jou generatie ‘normaal’ is en speelt. We gingen uiteen in de aanwezige generaties. Hier konden we onderling praten over wat ons als generatie kenmerkt. Hoe was het vroeger thuis? Werkte je moeder? Hoe ging de studiekeuze, was die geheel vrij? Welke programma’s keek je? Wat deed je na school? Waar ging je naar toe op vakantie? Vragen die de nodige herinneringen naar boven haalden. Hierna was het tijd om elkaar te vertellen waar je als generatie ‘voor stond’. Het was een feest van herkenning. Iedereen voelde zich thuis in zijn/haar generatiebeelden. In een werkomgeving kan het helpen om collega’s niet alleen als individu te zien maar ook als onderdeel van een generatie met bepaalde gemeenschappelijke beelden. Hierna gingen we samen in gesprek over de vraag hoe iedereen de generatiedynamiek in zijn eigen werkomgeving ervaart, en waar er mogelijkheden zijn om de verschillen beter te waarderen en benutten. Er kwamen verschillende vragen boven. Zijn generaties echt van belang in een organisatie? Of verschillen individuen gewoon van elkaar? De jongere generaties hebben behoefte aan andere, flexibelere werkverbanden, maar kan dat in deze tijd? Of is dit juist iets voor deze tijd? Hoe kunnen we transparanter zijn in onze communicatie naar klanten, generatie Y wil eerlijk vertellen wat er speelt, maar wordt dit door collega’s dan gezien als verrader? Hoe zouden we meer in co-creatie kunnen werken, en niet zozeer de klassieke rolverdeling aanhouden maar met meer gedeelde verantwoordelijkheid? Een onderwerp waar we het komend jaar mee aan de slag gaan.


9

LEDENNIEUWS

ZP-NETWERK | AL BIJNA 50 ZP-LEDEN We hopen deze maand het vijftigste lid voor het Railforum ZP-

Daarnaast organiseren de ZP-ers eigen activiteiten en bezochten

netwerk te mogen verwelkomen. De verwachting die we vorig

zij in februari de NoordZuid lijn. Het onderling versterken van de

jaar hadden, blijkt dus te kloppen. Er zijn veel ZP-ers in de rail-

contacten levert nieuwe mogelijkheden tot samenwerking op.

sector actief en zij willen graag een actieve bijdrage leveren aan

Zowel doordat men verschillende disciplines combineert, maar

het uitwisselen van kennis en ervaringen.

juist ook door de verschillende generaties.

Door vaak jarenlange ervaring, of juist een nieuwe verhelderende

Bent u als ZP-er actief en werkt u daarbij aan het verder ver-

blik, leveren ZP-ers al bijdragen in de reguliere bijeenkomsten

beteren van het spoorvervoer, meldt u dan aan bij dit unieke

van Railforum. Daarnaast zien we ze graag als dagvoorzitters

netwerk via [email protected].

Wij sporen!

en gespreksleiders, juist doordat zij een onafhankelijke positie innemen.

Altena, van Cees C. van Altena Adviesbureau Arentsen Sander Fillin Asch van Wijck, van Max XXCalibur BV Bekkum, van Dick Microsim Bosch, van den Roel BoschSpoor Bovenlander Henk Henk Bovenlander Rail Advies Breukhoven Daan Daan Breukhoven Chang Felix Felix Chang/Projecten & Advies Dolderen, van Joost Vandolderen bv Farla MBR Gerrit Rail Infra Services B.V. Geurts Piet TRYVEST Goeij, de Willem InfoFiciency Hartman William Warnsdag B.V. Heesch, van Tim Serviceparts B.V. Hek, de Arjan The Train Connection b.v. Huisman Robert Tehacon Janse BSc. Johan JJAdvies Jong, de Hein Value FM Kaper Ton Adviesbureau De Oude Mol BV Keijzer Ruud Railsolutions B.V. Koemeester Hans KMCS Kwikkers Guido Communicatie & Management Kwikkers b.v. Maatman Ruth Maatman@dvise

10

Marrewijk, van René TenderZ bv Molster Annemieke Molster Stedenbouw Mouwen Arnoud Arnoud Mouwen Advies Overbeeke, van Frank Emforce B.V. Pool Otto Pool Consult bv Poorten, ter Johan Railsure Postma Tjeerd Tjeerd Postma Projectmanagement Pruis Onno Movin Systems BV Roding Rogier OVbuRo Ruijter, de Maarten EasyRail BV Schotanus Berend First Flamingo Enterprise b.v. Sierts Arco PTADC Sloothaak Mark Sloothaak Mobiliteitsadvies Smits Han Han Smits Management Staak, van der Erik Van der Staak Business Logic BV Steigstra Piet Bizart Sütö Viola LegalRail Tolner Esther Professional in Transportation Troost Gerard NBT Consulting Vries, de Rob proSPOOR Waling Henk Waling Management BV Woolthuis Maarten Woolthuiswerkt Zigterman Lieuwe DoorZigt b.v.


DE KLANT AAN HET WOORD

COLUMN | #OVMEETING Geïnspireerd door een artikel dat in de NRC Next verscheen

vroeger elke dag naar Amsterdam reisde en zo haar trein-

over de proef die KLM is gestart omtrent het kiezen van je

vriendinnen ontmoette (zie onderstaand kader).

buurman in het vliegtuig, vroeg ik mij af of dit ook zou werken in het OV. Zelf een leuke persoon uitzoeken om naast te zitten

Ik ben er nog niet helemaal over uit of ik er zelf gebruik van

op basis van een profiel, of in gesprek raken met iemand die

zou maken, maar het lijkt mij zeker de moeite waard om eens

je elke dag wel ziet op het perron maar nooit aanspreekt. Is

de positieve verhalen naar aanleiding van ontmoetingen in het

dit iets wat in het OV zou werken, of is dit er eigenlijk al?

OV naar buiten te brengen. Het is tijd voor de positieve kant van het OV! Geen twitterpagina met OVMiscommunicatie of

Na wat Google werk kwam ik al snel uit bij Treinontmoet-

NSvertraging. Maar een pagina waar je mensen kunt vinden

ing. Deze site bestaat al sinds 2010. Je kunt hier aangeven

die tijdens je reis over het onderwerp van je tentamen kunnen

welke trein je neemt en zien wie er in de trein stapt om zo af

vertellen, of waar je het nieuws mee door kunt nemen, of al-

te kunnen spreken. Zo vernieuwend is de KLM dus helemaal

lebei lekker met een muziekje naast elkaar kunt gaan zitten,

niet. Maar als ik verder doorklik, kom ik tot de conclusie dat

#OVmeeting. Meer promotie voor een pagina als SocialCoupé.

de site eigenlijk niet meer in werking is. De Facebookpagina

Want het OV is een grote ontmoetingsplek waar nog zo veel

bestaat nog wel, maar heeft als recentste bericht iets uit

uit te halen valt. #hetovbrengtjevooruit.

2010, en op Twitter is het niet heel veel drukker. Er zijn volop sites te vinden over ontmoetingen die al geweest zijn. Treinflirt.nl, OVontmoeting.nl, Hartstocht in de Trein. Dit gaat alleen om romantisch bedoelde ontmoetingen. Maar heeft het niet een meerwaarde om elke dag naast dezelfde persoon te zitten en het bv. over je werk te hebben? Of is de reistijd lekker tijd voor jezelf en zit je het liefst helemaal alleen? Nu werd ik gewezen op de site en Twitter SocialCoupé. De coupé waar je kunt praten, ontmoeten en ervaringen delen. Het is mij alleen niet duidelijk wanneer deze coupé er is, want ik zit iedere dag achterin de trein maar heb zelf nog nooit iets gehoord over de SocialCoupé. Discussiërend tijdens de lunch vertelde mijn collega dat zij


In het OV maak je vrienden voor het leven “Jaren reisde ik van Hoofddorp naar Amsterdam, elke dag op dezelfde tijd. Het is dan niet vreemd dat je ook elke dag min of meer dezelfde mensen tegenkomt. Hoe het precies liep weet ik niet meer, maar na een tijdje zochten we elkaar op en raakten in gesprek. Eerst alleen over algemene dingen, het weer, vertraging, want ja dat bestond toen ook al. Ik weet het zeker hoor, vertraging is minder erg als je het deelt met vrienden. Uiteindelijk deelden we ook onze levens met elkaar en zochten we elkaar speciaal op, misten elkaar als een van ons er niet was. Door verandering van werk, scheidden onze OV-wegen. Wat niet veranderde was onze vriendschap. Nog steeds spreken we met elkaar af en zijn zelfs onze mannen bevriend geraakt. Leuk te vertellen is dat één van de treinvriendinnen, tegenwoordig reizend op een ander traject, nieuwe treinvrienden heeft gemaakt.”

11

DE DIEPTE IN | ROB VAN DER BIJL

RAILFORUM BIEDT DIALOOG MET WETENSCHAP Railforum geeft de ruimte voor een opinie van verschillende wetenschappers. Rob van der Bijl geeft zijn mening over de RegioTram in Groningen. Net voordat de aanbesteding kon worden afgerond, trok Groningen in september vorig jaar de stekker uit zijn tramproject. Rob van der Bijl, jarenlang bij het project betrokken als wegbereider en adviseur, maakte het planproces van dichtbij mee.

RegioTram Groningen jammerlijk mislukt *) In 2007 wordt een projectorganisatie in het leven geroepen onder verantwoordelijkheid van een provinciaal-gemeentelijke stuurgroep. De projectorganisatie krijgt de opdracht om de tramoptie serieus tegen het licht te houden. Aanvankelijk was het de bedoeling om één tramlijn aan te leggen vanaf het hoofdstation via de binnenstad naar het universiteitscomplex Zernike. Een jaar later krijgt de projectorganisatie de opdracht om binnen het beschikbare budget een tweede lijn (naar de wijk Kardinge) aan het project toe te voegen. Het project wordt gestoeld op een ook nu nog nieuwe vorm van aanbesteding, DBFMO, waarbij een consortium voor een lange periode zou zorgdragen voor ontwerp, bouw, gedeeltelijke financiering, onderhoud en exploitatie, inclusief aanschaf en onderhoud van het trammaterieel. Behalve binnen het budget moest de exploitatie vergeleken met het bestaande busvervoer kostenneutraal zijn en de businesscase moest vastliggen voor de 25 jaar van het contract. Bovendien moest worden voldaan aan alle ‘outputspecificaties’ van het functioneel Programma van Eisen. Ten slotte mocht de bieding van de marktpartijen niet boven de vastgestelde ‘plafondprijs’ uitreiken. De aanbesteding was in september weliswaar formeel nog niet afgerond, toch bleek in de weken daarna dat ten minste één van de twee biedende marktpartijen een geldig bod had kunnen doen. Maar het bod was niet meer nodig, want: ‘Elk project kan mislukken, en ieder democratisch bestuur heeft het recht om foute beslissingen te nemen’, verklaarde de voor het project verantwoordelijk provinciaal gedeputeerde William Moorlag (PvdA) op droeve toon. Terugkijkend zijn er meerdere oorzaken aan te wijzen. Allereerst de

*) Een uitgebreide versie van

‘uitbreiding van de scope’ tijdens het planproces door het opnemen van

dit artikel verscheen eerder in

een tweede lijn terwijl aan de voorbereiding van de eerste al werd gewerkt.

Blauwe Kamer.Tijdschrift voor

Hierdoor werd het planproces met minimaal een jaar vertraagd. Er

landschapsarchitectuur en

moesten nieuwe procedures in gang worden gezet, en de tweede lijn riep

stedenbouw. nr.1, februari 2013.

verzet op bij omwonenden, belangengroepen en diensten van de gemeente

12


DE DIEPTE IN | ROB VAN DER BIJL

Groningen. Problemen waren er ook met de innovatieve aanbestedingswijze DBFMO. Hiermee was voor de aanleg van een nieuwe tramlijn in Nederland geen, en in het buitenland nog maar weinig ervaring opgedaan. Bovendien neemt een dergelijke procedure veel tijd in beslag. Ook kan bij DBFMO, als het feitelijke aanbestedingsproces eenmaal is gestart, slechts moeizaam met de buitenwereld worden gecommuniceerd. Alle informatie die tussen projectorganisatie en marktpartijen wordt uitgewisseld, is namelijk vertrouwelijk. De langdurige stilte rondom het project en de onduidelijkheid over de voortgang ondermijnden het draagvlak. Aanvankelijk kreeg het project een welwillende ontvangst. Binnen de projectorganisatie was de communicatie goed georganiseerd. Maar tijdens de aanbestedingsfase in 2010-2012 werd het gevaarlijk stil. De verantwoordelijke bestuurders gaven om ‘tactische reden’ weinig ruchtbaarheid aan het project, net als het projectbureau. Tegelijkertijd lieten de tegenstanders, niet in de laatste plaats via sociale media, zich niet onberoerd. In 2012 was de ‘plafondprijs’ van de Groningse tram vastgesteld op ruim 452 miljoen euro: ruim 300 miljoen bouw- en plankosten en de rest voor de exploitatie. Naar internationale maatstaven waren dit reële bedragen. Het lukte de projectorganisatie om hiermee een haalbaar referentieplan uit te werken. Alle betrokken overheden hadden zich aan het plafond gecommitteerd. Er was dus financiële dekking voor het project. Ook de financiering was nagenoeg rond. Het winnende consortium zou pas na oplevering van delen van het project betaald worden. En over de bijdrage aan de exploitatielasten na opening van het systeem was ook overeenstemming bereikt. De Europese investeringsbank had bovendien medewerking toegezegd. Toch maakten in september de wethouders Ton Schoor (D66) en Janny Visscher (SP) op eigen initiatief bekend dat zij de begroting voor het nieuwe jaar niet steunen als de tram zou blijven. Nog was het project niet verloren geweest als het nieuwe bestuur, dat na een stormachtige formatie was samengesteld, bereid was geweest de aanbesteding af te ronden, of eventueel korte tijd te bevriezen. Maar de politieke wil was weg. Ook al waren de zorgen niet ongegrond, het was alleen al in financieel opzicht onverantwoord om het project te stoppen. Zo ging er 40 miljoen euro planningskosten verloren. Bovendien waren in het tramproject ook reguliere stedenbouwkundige investeringen opgenomen, zodat de schade op zijn minst op 80 miljoen moet worden geschat. Bovendien zette de gemeente 115 miljoen rijksgeld uit het compensatiefonds Zuiderzeelijn op het spel.


13

PLATFORM DO LIGHTRAIL | LIGHTRAIL OP DE KAART

PLATFORM DO LIGHTRAIL BIJ RAILFORUM Flexibele, betaalbare, snelle, comfortabele verbindingen vanuit de hele regio naar de economische hotspots. Dat is Lightrail in 2040. Het openbaar vervoer, maar dan opnieuw uitgevonden. In 2010 is het platform DO Lightrail gestart als platform voor lokale en regionale overheden waar deze kennis en ervaringen kunnen uitwisselen met betrekking tot Lightrail projecten. Lightrail projecten zijn vaak complexe projecten, ook aan de overheidskant. De bestuurders zochten naar een betere onderbouwing voor de Lightrail projecten vanuit de overheidskant. Wat zijn de effecten op sociaal, economisch en ruimtelijk vlak? Dit is van een groot belang omdat er voor een project vaak geen grote politieke

meerderheid te vinden is. In 2012 nam het draagvlak voor een apart platform af, en zijn de meeste projecten uitgesteld. Er was dus ook minder behoefte aan kennisuitwisseling. Maar waar nog wel een vraag naar is, is een lange termijn visie voor de Lightrail. Dit is gebundeld in de brochure ‘Lightrail op de kaart’. Hier wordt een toekomstvisie geschetst over het Lightrail vervoer in 2040. In de brochure staat een kaart van tien stedelijke regio’s met soms bekende, maar ook verrassende vergezichten. De brochure dient als inspiratiebron. Daarnaast is het platform verbreed met andere partijen zoals consu-

Vrijheid van bew

Veghel

R1

R

R6

mentenorganisaties, industrie, aannemers, consultants, wetenschap etc.

Oisterwijk

St. Oedenrode R2 Boxtel

Son en Breugel

De scope is ook verbreed tot stedelijke rail waar tram en metro onder

Best Achtse Barrier R1

Acht

vallen. De verbreding is ook de belangrijkste reden om dit platform over◊◊snel, gemakkel

Eckart

2

R12

R2

Woensel

TUE

MMC

Nue

Strijp Evoluon

Eindhoven

LIGHTRAIL OP DE KAART

Geldro

Gestel

R4

R5

Stratum hoven

Aalst

MMC Waalre nsel

R1b Dommelen

Valkenswaard R1a

Roelofarendsveen

Leiden

L

R15

Ridderveld

S7

R1 1

Lammenschans

L HS

Leidschendam R19

R14

Alph aan

Zoeterwoude

p

Centrum

Soest

Kar

Bloemsingel

Overhees Soest Zuid

Vinkhuizen

R

vecht

Een verrassend vergezicht op de bereikbaarheid van de stedelijke regio’s in 2040

Woubrugge

4

senaar

Voorschoten

P+R

Leiderdorp R9

Bilthoven

Grote Markt

P+R R2 R1 Uithof

e

S51 S52

R5 P+R Zeis

ek

l

ek West

Hoogkerk

S50

bouwsector optimaal door het partnerschap van Railforum en Platform 31. De brochure is te vinden op www.railforum.nl en www.dolightrail.nl.

Vakmansch samenwerk

Wereld voor j open

Variatie Wereld gaat

P+R Euroborg Europark

Groningen Centraal

verzorgen. Inhoudelijk blijft de afstemming met de overheids- en steden-

»Optimale mOb

UMCG

Hoendiep

Zuiderdiep

Rijnsweerd

veilig reizen ◊◊◊ te hevelen naar Railforum. Directeur Corina de Jongh zal het secretariaat

Brengt Nederla

P+R R2

Kennis over R

14


JAARTHEMA | BOEIEN & BINDEN

BOEIEN & BINDEN STAAT NIET STIL De kenniskring Boeien & Binden staat niet stil. Begin 2012 werd er een voorstel Arbeidsmarktgerichte Imagocampagne voor de leden van Railforum neergelegd. De komende jaren ontstaat er een tekort aan goed gekwalificeerd, technisch personeel in de rail- en OVsector. Een aantal koplopende bedrijven heeft zich gezamenlijk ingezet om zo veel mogelijk van het voorstel uit te voeren. Een concrete actie uit het voorstel was het maken van een overkoepelende website, waar spoorverhalen, opleidingen, stages en vacatures samen komen. Zo kun je in een oogopslag meer te weten komen over de mogelijkheden in de OVsector, welke studies je kunt volgen en waar je eventueel zou kunnen gaan

werken. Dit werd denderendebanen.nl. De site moest naamsbekendheid krijgen. Via social media is geprobeerd om meer aandacht te krijgen voor de website, een Facebookpagina ontbreekt alleen nog. Een volgende stap was de Nationale Carrièrebeurs van 15 en 16 maart 2013. Op deze beurs komen ruim 15.000 studenten en scholieren af. Een perfecte plek dus om de OV-sector onder de aandacht te brengen. Dit werpt zijn vruchten zeker af, de bezoekersaantallen op onze site zien we fors stijgen. Een volgende stap is nu om te kijken hoe we dit verder kunnen uitbreiden. Hoe behouden we deze positieve houding ten opzichte van de website? De Kenniskring komt half mei weer bij elkaar om hier verder over te praten. Ideeën hier over? Mail deze dan naar [email protected].

Vakmanschap & samenwerking

Wereld voor je en

ariatie

Ik teken voor het spoor!

Samen werken aan de beste oplossingen

Daarnaast wordt er op 11 juni een bijeenkomst bij Pilz georganiseerd omtrent

Je ziet wat

Leuke, sterke mannen Individueel Elke dag anders maatwerk

ptimale mObiliteit van nu en de tOekOmst»»»»»»»»

Nieuwschierig

ennis overdragen Brede sector

Praktisch


enkele voorbeelden en de laatste ontwikkelingen. We inspireren elkaar in

Mensenwerk verschillende workshops met thema’s op het gebied van werving en selectie

Vriendelijk vervoer

engt Nederland vooruitgang

en certificeren van mensen’. We richten ons tijdens deze bijeenkomst op

Hele ervaring

P·l·e·z·i·e·r·i·g w·e·r·k·e·n

ereld gaat voor je open

‘Trends in het digitaliseren van het werven, selecteren, opleiden, toetsen

Technisch

en over gedragsverandering, voornamelijk gericht op veiliger werken. Tijdens Uitdagend

Samen met andere partijen

snel, gemakkelijk & ilig reizen ◊◊◊◊◊◊

I·n·n·o·v·e·r·e·n

rijheid van bewegen

de workshops wordt een korte introductie gegeven van de ervaringen en is er een doelgroep panel aanwezig om feedback te leveren. Tijdens een interactieve sessie vragen we jullie om je eigen input en kun je vragen kwijt.

Aanmelden voor deze bijeenkomst kan via [email protected]. Techniek werkt!

15

AGENDA | ZIE WWW.RAILFORUM.NL VOOR HET ACTUELE PROGRAMMA

WAT VINDT U VAN HET RAILFORUM MAGAZINE EN DE WEBSITE ?

7 JUNI 2013 SCENARIOVERKENNING LTSA 11 JUNI 2013 TRENDS IN DIGITALISEREN

RAILFORUM HEEFT HAAR BLAD EN WEBSITE

20 JUNI 2013

VERNIEUWD. HEEFT U OPMERKINGEN OF SUGGESTIES, DAN HOREN WIJ DEZE GRAAG. U

SEMINAR MATERIEEL ONDERHOUD

KUNT UW REACTIES MAILEN NAAR

28 JUNI 2013

[email protected]

KENNISPLATFORM DUURZAAM SPOOR 7 NOVEMBER 2013 JAARCONGRES

LEDEN VAN RAILFORUM 356 B.V. 9292 ADSE CONSULTANCY & ENGINEERING ALOM B.V. ALSTOM TRANSPORT B.V. APPM MANAGEMENT CONSULTANTS ARCADIS N.V. ARN ADVISORY B.V. ARRIVA OPENBAAR VERVOER N.V. ASSET RAIL B.V. AT KEARNEY B.V. AT OSBORNE B.V. ATOS BAM RAIL B.V. BEMO RAIL B.V. BESTUUR REGIO UTRECHT BOERCROON BOMBARDIER TRANSPORTATION BONDER RECYCLING EN OVERSLAG B.V. BRUNEL INTERNATIONAL N.V. BURDOCK BOUW EN INFRA B.V. CAPGEMINI NEDERLAND B.V. CGI NEDERLAND CONNEXXION CQM DELTARES DIENST METRO GEMEENTE AMSTERDAM DURA VERMEER RAILINFRA B.V. EDILON)(SEDRA EURAILSCOUT INSPECTION & ANALYSIS B.V. FUJITSU TECHNOLOGY SOLUTIONS B.V. GEMEENTEWERKEN ROTTERDAM GEZAMENLIJKE RANDSTADPROVINCIES GOUDAPPEL COFFENG B.V. GRONTMIJ NEDERLAND B.V. GVB HAVENBEDRIJF AMSTERDAM HEIJMANS N.V. HP NEDERLAND B.V. HTM PERSONENVERVOER HUMAN COMPANY IBM NEDERLAND B.V.

16

IMTECH TRAFFIC & INFRA B.V. INFRASPEED MAINTENANCE B.V. INNO-V INSPECTIE LEEFOMGEVING EN TRANSPORT JOULZ B.V. KEYRAIL LLOYD’S REGISTER RAIL EUROPE B.V. MAX BÖGL NEDERLAND B.V. MINISTERIE VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU MOTT MACDONALD NL B.V. MOVARES NPC NS GROEP PANTEIA/NEA PILZ NEDERLAND PLUREL PON LOGISTICS B.V. PRORAIL B.V. PROVINCIE GELDERLAND PROVINCIE NOORD-BRABANT PROVINCIE ZUID-HOLLAND PWC RAILINFRA OPLEIDINGEN RAILINFRA SOLUTIONS RET N.V. ROYALHASKONINGDHV RIJKSWATERSTAAT SCHIPHOL AMSTERDAM AIRPORT SIEMENS NEDERLAND N.V. SPITZKE SPOORBOUW B.V. STADSGEWEST HAAGLANDEN STADSREGIO ARNHEM NIJMEGEN STICHTING BODEMSANERING NS STORK RAILWAY SERVICES STRABAG RAIL GMBH STRUKTON RAIL B.V. SWIETELSKY RAIL BENELUX B.V. SYNTUS B.V. THALES NEDERLAND B.V. TNO TRIBASE TWYNSTRA GUDDE

VEOLIA TRANSPORT NEDERLAND B.V. VEREBUS ENGINEERING VIALIS B.V. VOESTALPINE RAILPRO VOITH RAILSERVICES B.V. VOLKERRAIL NEDERLAND B.V.

PARTNERS IN KENNIS ACM BOUWEND NEDERLAND CIVOM CONNEKT DINALOG EUROPOINT B.V. FIETSERSBOND HOLLAND RAIL INDUSTRY INFRASITE KENNISPLATFORM VERKEER EN VERVOER KENNIS IN HET GROOT (KING) KIVI NIRIA KONINKLIJK NEDERLANDS VERVOER MAATSCHAPPIJ VOOR BETER OV MOVINNIO NEXT GENERATION INFRA STRUCTURES NL INGENIEURS NVDO PROMEDIA GROUP RAIL CARGO INFORMATION NETHERLANDS ROVER SKVV STICHTING RAILALERT STICHTING RAILCOLLEGE TRAIL RESEARCH SCHOOL VEILIG VERKEER NEDERLAND VERNIEUWING BOUW VNO-NCW


RAILFORUM

Recommend Documents