Radboud Universiteit Nijmegen Jaarverslag 2009

Radboud Universiteit Nijmegen Jaarverslag 2009

jaarverslag radboud universiteit nijmegen

Voorwoord

2

voorwoord

Hoog boven de campus Heyendaal en de stad Nijmegen prijkt in 2.200 ledlampjes de naam Radboud Universiteit. Daarmee is de universiteit goed zichtbaar. Dat past bij een universiteit die een lichtend baken wil zijn in woelige tijden en haar licht niet onder de korenmaat verbergt. De Radboud Universiteit heeft daar alle reden toe. In 2009 behaalden haar wetenschappers aansprekende resultaten, die wereldwijd de aandacht trokken. Mevrouw prof. dr. Van Wolde hertaalde na lang en zorgvuldig onderzoek van vele bronnen, de eerste regels van Genesis. De in ons geheugen gegrifte zin ‘In het begin schiep God hemel en aarde’ is niet de juiste vertaling. Het moet zijn: ‘In het begin scheidde God hemel en aarde’. De zonnecelgroep van de Radboud Universiteit slaagde er in de efficiëntste zonnecel ter wereld te ontwikkelen.Een stap van betekenis in de strijd tegen de opwarming van de aarde en het verlagen van CO2-uitstoot wereldwijd. Daarom is de Radboud Universiteit een joint venture aangegaan om deze techniek verder te ontwikkelen en de zonnecellen op de markt te brengen. Andere aansprekende voorbeelden zijn een belangrijke doorbraak in het malariaonderzoek en de ontdekking dat opvoeding en genetische aanleg samen de oorzaak zijn van vroegtijdig alcoholgebruik. De breedte van de kwaliteit van het Nijmeegs onderzoek blijkt uit de groei van het aantal wetenschappelijke publicaties in 2009. Voor het zesde jaar op rij nam dit toe. Dit geldt ook voor het aantal artikelen in toptijdschriften zoals Nature, Science, The Lancet, Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA en New England Journal of Medicine. Ten opzichte van 2004 is het aantal publicaties in deze tijdschriften zelfs verdrievoudigd. Het is een kwestie van tijd dat deze prestaties terug te zien zijn in de internationale rankings. Academisch onderwijs aan de Radboud Universiteit is niet vrijblijvend. Al in 2006 inten siveerde de universiteit het onderwijs in het eerste jaar: minimaal 15 contacturen per week. Uit onderzoek blijkt dat studenten in 2009 gemiddeld 35 uur per week aan hun studie besteedden en dat hun binding met de opleiding is toegenomen. Dit zijn belangrijke stappen in het bereiken van meer studiesucces in de bachelorfase, dat in 2009 centraal stond. De aanpak van de Radboud Universiteit blijkt succesvol want studenten oordelen in de diverse enquêtes positief over het Nijmeegse onderwijs. De Keuzegids Hoger Onderwijs riep op basis van haar onderzoek onder de Nederlandse studenten de Radboud Universiteit uit tot ‘de overtuigende winnaar bij de klassieke universiteiten’. Medewerkers en studenten hebben alle reden om trots te zijn op de prestaties van de Radboud Universiteit in 2009. Ze vormen de basis van de wetenschappelijke en maatschappelijke functie die de universiteit vervult. Haar vrije en onafhankelijke onderzoek helpt de wetenschap én de samenleving verder. Haar academisch onderwijs leidt studenten op tot verantwoordelijke posities in de maatschappij. De prestaties van de Radboud Universiteit geven vertrouwen voor de toekomst. Dat is met name belangrijk in woelige tijden, zoals het jaar 2009 waarin de economische crisis in de volle breedte uitbrak en zijn schaduw vooruitwierp op toekomstige jaren. In die tijden is de universiteit een lichtend baken. Dat symboliseert de verlichte naam van de Radboud Universiteit op het Erasmusgebouw. Ir. R.J. de Wijkerslooth, Voorzitter college van bestuur Radboud Universiteit Nijmegen

3


Colofon Uitgave, samenstelling, productie Radboud Universiteit Nijmegen Fotografie Dick van Aalst, Bert Beelen, Hollandse Hoogte/Peter Boer, Erik van ’t Hullenaar, Frank Muller en Gerard Verschooten Eindredactie Machiel van Zanten Vormgeving en opmaak Nies en Partners bno, Nijmegen Druk Drukkerij Roos en Roos, Arnhem Radboud Universiteit Nijmegen Comeniuslaan 4, 6525 HP Nijmegen Postbus 9102, 6500 HC Nijmegen Telefoon: (024) 361 61 61 Telefax: (024) 356 46 06 www.ru.nl © Radboud Universiteit Nijmegen, juni 2010

4

Inhoud Jaarverslag Gedreven door kwaliteit, gericht op de toekomst

6

Organigram

16

Kengetallen

17

Onderzoek

18

Onderwijs

36

Studenten

50

Karakteristiek van de studentenpopulatie

60

Personeel

62

Voorzieningen

70

Financiën

76

Verslag Stichting Katholieke Universiteit

82

Jaarrekening

88

Accountantsverklaring

119

5


6

Gedreven door kwaliteit, gericht op de toekomst

“De universiteit moet een lichtend baken zijn in woelige tijden en nooit haar licht onder de korenmaat verbergen.” Dat zei collegevoorzitter ir. R.J. de Wijkerslooth, toen hij op dinsdag 8 december 2009 de lichtletters ‘Radboud Universiteit’ boven op de Erasmustoren ontstak. 2.200 ledlampjes tonen de naam van de universiteit op het hoogste gebouw van Nijmegen. De keuze voor ledlampjes betekent een energiebesparing van 50 tot 60 procent ten opzichte van een uitvoering in neonlicht.


Gedreven door kwaliteit, gericht op de toekomst De titel van dit hoofdstuk is tevens de titel van het Strategisch Plan 2009-2013. Dit plan geeft de koers aan van de Radboud Universiteit Nijmegen voor de komende jaren. De Radboud Universiteit wil op basis van de kwaliteit van haar onderzoek en onderwijs tot de beste universiteiten in Europa behoren. Die kwaliteit is aanwezig. Dat bewijzen de prestaties uit 2009, zoals die in dit jaarverslag staan geboekstaafd. Het Strategisch Plan 2009-2013 bouwt verder op dit kwaliteitsfundament. Universiteiten zijn belangrijke maatschappelijke instituties. Het zijn vrijplaatsen voor onafhankelijk onderzoek en voor het vrije en open academisch debat op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Universiteiten leiden jonge mensen op die na hun afstuderen de toekomst mede vormgeven. De Radboud Universiteit draagt bij aan de vorming van haar studenten tot gewetensvolle en maatschappelijk betrokken academici, die verantwoordelijke posities in willen nemen om van daaruit richting te geven aan de samenleving. Het onderzoek en onderwijs van de Radboud Universiteit zijn internationaal georiënteerd. De wereld is het speelveld van de onderzoekers. Een sprekend voorbeeld hiervan is het samenwerkingsverband van achttien Europese partners dat tot doel heeft nieuwe materialen voor snellere computers te ontwikkelen. De Nijmeegse hoogleraar prof. dr. T.H.M. Rasing is coördinator van deze groep wetenschappers, die een Europese subsidie van 11,3 miljoen euro wisten binnen te halen. Dat Nijmegen een internationaal gewaardeerde onderzoeksomgeving heeft, blijkt uit de komst naar Nijmegen van wetenschappers als de chemicus prof. dr. W.T.S. Huck. Ook prof. dr. M. Ullsperger, hoogleraar Biologische psychologie, die werkzaam was aan het Max Planck Institute for Human Cognitive and Brain Sciences te Leipzig én aan het Max Planck Institute for Neurological Research te Keulen, kwam naar de Radboud Universiteit. De internationale kwaliteit van het Nijmeegs onderzoek blijkt ook uit persoonlijke prijzen. Zo ontving de nierfysioloog prof. dr. R.J.M. Bindels maar liefst drie inter nationale prijzen, waaronder de zeer prestigieuze Homer W. Smith prijs. In het academisch onderwijs zet de universiteit belangrijke stappen wat betreft de internationale studenten- en docentenuitwisseling. Het aandeel internationale medewerkers van de Radboud Universiteit is gestegen tot 16 procent. Studentenuitwisseling staat hoog op de agenda van het International Research Universities Network (IRUN), dat mede door de Radboud Universiteit is geïnitieerd. De negen partners werken samen aan het faciliteren van studentenuitwisseling. In 2009 zijn plannen ontwikkeld voor gezamen lijke masteropleidingen. Een eerste voorbeeld hiervan is de opleiding NiederlandeDeutschland Studien, die in september 2009 is gestart in samenwerking met de West fälische Wilhelms-Universität Münster. Het is de eerste opleiding waarbij Nederlandse en Duitse studenten samen een multidisciplinair onderwijsprogramma volgen, gericht op Duits-Nederlandse politiek-economische, sociaal-culturele en interculturele bedrijfscommunicatieve betrekkingen. Het eerste jaar wordt gegeven in Nijmegen, het tweede jaar in Münster. De master wordt afgerond met een getuigschrift in Nederland en Duitsland. Ook de Model United Nations-conferentie, WorldMUN, is een sprekend voorbeeld van de internationale oriëntatie van de Radboud Universiteit. Ruim 2.500 studenten uit meer dan 45 landen kwamen in februari 2009 naar Den Haag om te debatteren over actuele

8

gedreven door kwaliteit, gericht op de toekomst

wereldproblemen. De Radboud Universiteit organiseerde deze conferentie in samen werking met de Harvard University. De Nederlandse delegatie, met veel Nijmeegse studenten, won de prijs voor de ‘best international delegation’. De Radboud Universiteit ontvangt geregeld internationale gasten om hun de kracht van het onderzoek en onderwijs te laten zien. In februari bezocht de Europees Commissaris voor Wetenschap en Onderzoek, dr. J. Potoçnik, het Donders Centre for Cognitive Neuro imaging en het High Field Magnet Laboratory. Tijdens de lunch ontmoette hij de Nederlandse winnaars van de prestigieuze Europese onderzoeksbeurzen. In oktober kwam mevrouw Fay Hartog Levin, de nieuwe Amerikaanse ambassadeur, naar de geboorteplaats van haar vader, Nijmegen, om in Huize Heyendael met studenten te spreken. Het was een euforisch moment toen zij tijdens deze ontmoeting het bericht kreeg dat president Obama de Nobelprijs voor de Vrede had gewonnen.

Geesteswetenschappen In december 2008 presenteerde de commissie Nationaal Plan Toekomst Geesteswetenschappen, onder voorzitterschap van mr. J. Cohen, haar rapport met plannen voor een duurzame toekomst van het geesteswetenschappelijk onderwijs en onderzoek in Nederland. Het rapport geeft een positief beeld van de geesteswetenschappen in Nederland, maar in zowel onderzoek als onderwijs is sprake van verkokering, nadelige kleinschaligheid en achterblijvende bachelor- en promotierendementen. De oorzaak hiervan ligt onder meer in een structureel tekort aan eerste-geldstroommiddelen. De minister van OCW heeft structureel middelen beschikbaar gesteld voor plannen ter verbetering van deze situatie. Er is een regieorgaan ingesteld om door universiteiten ingediende plannen te beoordelen op basis van de criteria uit het rapport-Cohen. In de strategiecommissie geesteswetenschappen van de Radboud Universiteit trekken de vier betrokken faculteiten (letteren, theologie, religiewetenschappen en filosofie) samen op. In december heeft de groep zijn rapport voorgelegd aan het regieorgaan. De vier kiezen voor een multidisciplinaire benadering met acht disciplines als dragende elementen: communicatie, cultuur, filosofie, geschiedenis, letterkunde, religiewetenschappen, taalwetenschappen en theologie. Ter verbetering van het bacheloronderwijs wordt over de volle breedte van het Nijmeegs geesteswetenschappelijk onderwijs het major-minorsysteem ingevoerd. Belangrijk onderdeel daarvan is het kerncurriculum geesteswetenschappen. Dat beoogt het bewustzijn van de geesteswetenschappen als eigenstandig domein te versterken en de betekenis ervan voor de samenleving over te dragen. De masterfase bestaat uit een beperkt aantal programma’s, die aan wetenschappelijk onderzoek en maatschappelijke vraagstukken zijn gerelateerd. Om de geesteswetenschappelijke onderzoeksagenda verder te dynamiseren, zijn drie samenwerkingsprogramma’s benoemd: ‘Europe’s Identities, Past and Present’, ‘Language Diversity, Multilingualism and Multiculturality’ en ‘Text, Transmission and Reception’. Het is de bedoeling dat het Regieorgaan Geesteswetenschappen vóór de zomer van 2010 zijn advies uitbrengt over de toedeling van middelen. Ondertussen wordt binnen de faculteiten gewerkt aan de voorbereiding van de implementatie van de plannen.

Sectorplan natuur- en scheikunde In 2007 is het Sectorplan natuur- en scheikunde tot stand gekomen. In 2008 heeft het ministerie van OCW daarvoor met ingang van 2011 een bedrag van jaarlijks twintig

9


miljoen euro toegezegd. Doel van het sectorplan is een structurele versterking van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek in de natuur- en scheikunde aan de algemene en technische universiteiten. Voor de Radboud Universiteit – meer in het bijzonder de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica – betekent dit dat met ingang van 2011 de onderzoeksinstituten in de natuur- en scheikunde kunnen worden versterkt met wetenschappelijk personeel. De Radboud Universiteit heeft een aanvraag ingediend voor de vakgebieden chemical biology, advanced spectroscopy en particle physics. Voor het onderwijs is subsidie aangevraagd ten behoeve van de verdere ver betering van de in-, door- en uitstroom van studenten in de natuur- en scheikunde. De maatschappelijke omgeving in 2009 was roerig. De financiële crisis werd een eco nomische crisis. Dat betekent dat de overheid de komende jaren moet bezuinigen en dat er keuzes gemaakt moeten worden. In een ingezonden brief in de Volkskrant (12 maart 2009) noemen de voorzitters van het college van bestuur van de Radboud Universiteit en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen de keuze vrij eenvoudig: ‘Nemen we de gelegenheid te baat om meer jongeren hoger op te leiden of laten we Nederland wegzakken? Ergo, komen we slimmer uit deze crisis of dommer?’ De beide collegevoorzitters spraken zich uit tegen plannen die al in 2009 de ronde deden: verhoging van de collegegelden en het betalen van kostendekkende collegegelden voor de masteropleidingen. In de ogen van de collegevoorzitters is het onbestaanbaar dat jongeren de rekening voor de bezuinigingen van de overheid betalen. ‘Laat het nu juist die groep zijn die ook het economische herstel moet bewerkstelligen’.

Onderzoek Soms zijn de resultaten van een onderzoek zo spectaculair dat ze de wereldpers halen. Zo hertaalde de theologe mevrouw prof. dr. E.J. van Wolde, na lang en zorgvuldig onderzoek van vele bronnen, de eerste regels van Genesis. De in ons geheugen gegrifte zin ‘In het begin schiep God hemel en aarde’ is niet de juiste vertaling. Het moet zijn: ‘In het begin scheidde God hemel en aarde’. Haar hertaling werd wereldnieuws omdat daaruit blijkt dat er geen sprake is geweest van een schepping uit het niets, een creatio ex nihilo, maar van een scheiding van hemel en aarde. Het is een voorbeeld van een duidelijk en zichtbaar onderzoeksresultaat waar het Strategisch Plan over spreekt. In 2009 werden 2 van de 21 onderzoeksinstituten gevisiteerd door een internationale jury. Het Institute for Water and Wetland Research, IWWR, kreeg in de rapportage veel waardering voor de gekozen focus en de kwaliteit van onderzoek en management. Het Institute for Computing and Information Sciences, ICIS, nam in 2009 deel aan de landelijke onderzoeksvisitatie informatica. Het voorlopige rapport, dat eind december 2009 verscheen, maakt melding van topscores. Het definitieve rapport wordt in 2010 verwacht. Onderzoekers van de Radboud Universiteit werden in 2009 geëerd met prestigieuze prijzen. Prof. dr. J. Barentsz van de medische faculteit ontving in het kader van het Koningin Wilhelmina Onderzoeksprogramma (KWO), een subsidie van twee miljoen euro om prostaatkanker en mogelijke uitzaaiingen ervan beter in kaart te kunnen brengen. Prof. dr. J.H.J. Schaminée, die als bijzonder hoogleraar de Westhoff-leerstoel bekleedt, ontving de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Natuurbehoud 2009. De kernfysicus prof. dr. S. de Jong won met zijn team van medewerkers en studenten uit diverse studierichtingen de Academische Jaarprijs 2009. Het team ontwikkelde een plan om de straling uit het heelal om te zetten naar een eigentijdse danceparty.

10


De prijs van 100.000 euro is een beloning voor het beste idee om wetenschap onder de aandacht te brengen bij een breed publiek. Dankzij dit geld kan het ambitieuze plan worden uitgevoerd tijdens de Vierdaagsefeesten in juli 2010. Om vernieuwend onderzoek een extra impuls te geven, kent NWO jaarlijks de Veni-, Vidi- en Vici-premies toe. Met dertien Veni’s, acht Vidi’s en drie Vici’s waren onder zoekers van de Radboud Universiteit in 2009 succesvol in het binnenhalen van deze premies. Dat is belangrijk omdat onderzoekers via het aanvragen van subsidies en projecten onderzoeksgelden moeten binnenhalen vanwege de overheveling van gelden van de eerste naar de tweede geldstroom. De Radboud Universiteit is er in 2009 in geslaagd de kortingen op de eerste geldstroom te compenseren door de binnengehaalde projecten uit de tweede geldstroom. Het aantal wetenschappelijke publicaties van onderzoekers van de Radboud Universiteit neemt sinds 2003 elk jaar toe. Ook in 2009 steeg dit aantal, tot 5.467 publicaties; 118 meer dan in 2008. Een goed teken is dat het aantal publicaties in gerenommeerde tijdschriften als Science, Nature en het New England Journal of Medicine in 2009 is gestegen. Wetenschappelijke publicaties vormen een belangrijk criterium voor de onderlinge ranking van universiteiten. De Radboud Universiteit neemt op die rankings niet de plaats in die ze op basis van de kwaliteit van haar onderzoek verdient. Dat heeft deels te maken met onnauwkeurige ondertekening van artikelen door onderzoekers. Het college van bestuur is daarom in 2009 een bewustwordingsactie gestart om de onderzoekers ervan te overtuigen in alle wetenschappelijke artikelen de juiste naam van de universiteit te vermelden. Valorisatie De wetenschappers van de Radboud Universiteit dragen met de kennis die ze op basis van wetenschappelijk onderzoek verwerven, bij aan de samenleving. Zo gaf de econome mevrouw prof. dr. E.M. Sent veelvuldig haar visie in de media op de financiële en economische crisis. Zij won in 2009 de Duynstee Trofee, die is ingesteld voor die Radboudwetenschapper die het meest in de media optreedt. In haar commentaar bij de financiële en economische crisis legt ze de nadruk op de betekenis van emoties in het economisch handelen. Ze wijst bovendien veelvuldig op het belang van een betere balans tussen mannen en vrouwen in bedrijven, omdat vrouwen geneigd zijn minder risicovol te handelen. Fundamenteel onderzoek leidt soms tot vernieuwende bedrijvigheid. Zo is de zonnecelgroep van de Radboud Universiteit, onder leiding van prof. dr. E. Vlieg en dr. ir. J.J. Schermer, er in geslaagd de efficiëntste zonnecel ter wereld te ontwikkelen. Deze Nijmeegse zonnecel zet 26 procent van het zonlicht om in elektriciteit. Door gebruik van verschillende zeer dunne laagjes worden belangrijke kostenbesparingen gerealiseerd, terwijl het rendement hoog blijft. Deze wetenschappelijke vinding bleek zo interessant dat het Britse bedrijf Circadian Solar, specialist in zonnecellen met gebruik van geconcentreerd licht, met de universiteit een joint venture is aangegaan. De Radboud Universiteit en Circadian Solar zullen deze techniek samen verder ontwikkelen en de zonnecellen op de markt brengen. De oprichting van deze joint venture is een succes van betekenis in de strijd tegen de opwarming van de aarde en het verlagen van CO2-uitstoot wereldwijd. In het kader van het project ‘Go!, Gelderland Onderneemt’, is in maart 2009 het Informatiepunt Ondernemerschap Radboud Universiteit officieel geopend. Het doel is meer studenten en docenten te stimuleren ondernemer te worden en de kwaliteit van startende ondernemers te verbeteren. De Radboud Universiteit werkt in dit project samen met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en ArtEZ hogeschool voor de kunsten

11


Arnhem. Go! is door het ministerie van Economische Zaken uitgeroepen tot het beste initiatief voor ondernemende studenten in Nederland. In 2009 is ook een ander nieuw initiatief van start gegaan: het Science to Business Café: een ontmoetingsplaats op de campus voor ondernemende studenten en onderzoekers, (startende) ondernemers en beleidsmakers uit de regio. De belangstelling was groot. In 2009 zijn vijf thematisch opgezette Science to Business Café’s georganiseerd, die in totaal ruim vijfhonderd belangstellenden trokken.

Onderwijs Op 1 september 2009 telde de Radboud Universiteit 40 bacheloropleidingen, 65 master opleidingen en 17 post-initiële opleidingen. Er startten 220 bachelorstudenten met de Radboud Honours Academy: een tweejarig uitdagend en hoogwaardig academisch onderwijsprogramma voor de meest getalenteerde en gemotiveerde studenten. Het gaat om verschillende programma’s, verbredend en verdiepend, met een zwaar internationaal accent en veel aandacht voor coaching en persoonlijke ontwikkeling. Een student van de Radboud Honours Academy volgt dit programma naast de reguliere opleiding. Het ministerie van OCW gaf in 2008 een subsidie van 4,9 miljoen euro voor dit programma. In november bezocht minister Plasterk de Radboud Honours Academy, waar hij uitvoerig met studenten sprak en zijn grote waardering voor de Radboud Honours Academy liet blijken. Vergroting van het studiesucces in de bachelorfase was een centraal thema in 2009. Al in 2008 hebben de universiteiten zich gecommitteerd aan een meerjarenafspraak met de minister om zich in te spannen voor betere prestaties van bachelorstudenten. Voor de Radboud Universiteit staat voorop dat studenten minimaal 35 uur per week aan hun studie moeten besteden. Alle curricula voor de eerstejaarsstudenten tellen minimaal 15 contacturen. Studeren is niet vrijblijvend. Daarom geldt voor veel opleidingen een aanwezigheidsplicht bij werkcolleges en practica. De universiteit stelt daar ruime aandacht voor persoonlijke begeleiding tegenover. De verbetering van de kwaliteit van de onderwijsgevenden, de docentenkwalificatie, staat hoog op de agenda. Tijdens visitaties in eerdere jaren scoorde de Radboud Universiteit goed. Dat gold ook voor de landelijke pilot instellingsaccreditatie die eind 2008 plaatsvond. De Radboud Universiteit ontving het hoogst haalbare oordeel: het predicaat ‘met vertrouwen’. In 2009 zijn drie onderzoeksmasters – Wijsbegeerte, Social Cultural Science en Onderneming en Recht – gevisiteerd. Alle met positief resultaat. In het kader van de pilot met de beperkte opleidingsbeoordeling zijn de bachelor- en masteropleidingen pedagogische wetenschappen beoordeeld. Het oordeel, op basis van afgeronde zelfevaluatie nieuwe stijl, was positief. Ook studenten oordelen positief over het Nijmeegse academisch onderwijs. Uit de enquête van Elsevier bleek dat 35 procent van de Nijmeegse opleidingen tot de beste van Nederland behoren. De Keuzegids Hoger Onderwijs constateert dat op veel universiteiten grootschaligheid en kwaliteit blijkbaar niet zo goed zijn te combineren. ‘Maar dat het wel kan – groot zijn en aantrekkelijk onderwijs bieden – bewijst de Radboud Universiteit Nijmegen. Deze universiteit is de overtuigende winnaar bij de klassieke universiteiten’.

Studenten De Radboud Universiteit telde op 1 december 18.624 studenten, van wie 4.316 eerstejaars. In de zomer van 2009 circuleerden er berichten in de pers dat het aantal eerstejaarsstudenten met 20 tot 30 procent zou stijgen. De veranderde inschrijfmethode

12


via Studielink, waarin studenten meerdere studies kunnen kiezen, lag ten grondslag aan deze speculaties. Uiteindelijk bleef de stijging uit en groeide het aantal eerstejaars met 204 studenten (5 procent) ten opzichte van 2008. Deze beheersbare groei past in de strategie van de Radboud Universiteit, die te grote schommelingen in het aantal studenten wil voorkomen omdat dit ten koste gaat van de kwaliteit van het onderwijs. Alle Nederlandse universiteiten kampen met het probleem van uitval in het eerste jaar. Op de Radboud Universiteit ligt het percentage uitvallers met 12 iets onder het landelijk gemiddelde. De groep uitvallers bestaat globaal uit eerstejaars die geen voorlichtings activiteiten hebben bezocht, scholieren van wie de decaan op de middelbare school twijfelt of ze de juiste keus hebben gemaakt en studenten die na hun hbo-propedeuse de overstap maken naar de universiteit. Met steun van het ministerie van OCW is een proef gestart om deze studenten uit te nodigen voor een gesprek over hun motieven voor de keuze van hun studie. De Dienst Studentenzaken heeft gesprekken gevoerd met 280 eerstejaars. De studenten worden gevolgd en in 2010 zal blijken wat de resultaten van dit project zijn. De Radboud Universiteit maakt zich zorgen over de studieprestaties van de mannelijke studenten. Uit onderzoek naar het cohort studenten dat in 2004 naar de Radboud Universiteit kwam, verschijnt het volgende beeld. De eindexamencijfers van het vwo liggen bij mannen gemiddeld 0,2 punt onder die van vrouwen: 6,8 tegenover 7,0. Na één jaar studie valt 17 procent van de mannen uit en 13 procent van de vrouwen. Het verschil is pas echt groot na vier jaar: 58 procent van de vrouwen heeft dan het bachelordiploma gehaald, tegenover 33 procent van de mannen. Het verbeteren van de onderwijsprestaties van mannen staat hoog op de agenda van de faculteiten.

Personeel De Radboud Universiteit stelt hoge eisen aan de kwaliteit van onderzoek, onderwijs en ondersteuning. Dat betekent dat ze ook hoge eisen stelt aan haar medewerkers en aan de organisatie. Het personeelsbeleid schept de voorwaarden om de ambities op het gebied van onderzoek en onderwijs te realiseren. Het loopbaanbeleid kreeg in 2009 veel aandacht. Internationalisering en flexibilisering zijn kernpunten in het loopbaanbeleid omdat daarmee ook de duurzame inzet van medewerkers wordt vergroot. Er is een opleidingenaanbod ontwikkeld en medewerkers kunnen gebruikmaken van loopbaanbegeleiding middels coaching, supervisie of trainingen. Voor leidinggevenden zijn speciale opleidingstrajecten ontwikkeld. De omgeving van elke organisatie verandert voortdurend. Taken, werkwijzen en organisatie moeten zich daaraan continu aanpassen. In 2009 is in overleg met de medezeggenschap een nieuwe Leidraad Organisatiewijzigingen vastgesteld. De lopende organisatieaanpassing binnen de Faculteit der Managementwetenschappen is voortgezet. Bureau Berenschot heeft de kwaliteit van de bedrijfsvoering in de Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica onderzocht. Ook heeft Berenschot de Dienst Personeel en Organisatie doorgelicht. In 2010 zal de structuur van deze dienst aangepast worden. Een onderzoek van Bureau Berenschot op de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica heeft geleid tot een voorstel voor een nieuwe planning-encontrolcyclus. In 2009 is dit voorstel geïmplementeerd en is de bestuurlijke en interne communicatie verbeterd. De Radboud Universiteit bleek in 2009 de universiteit met het hoogste percentage vrouwelijke hoogleraren. Internationaal loopt ons land, en ook de Radboud Universiteit,

13


echter flink achter. Het college van bestuur hanteert daarom het uitgangspunt dat 1 op de 4 nieuw benoemde hoogleraren vrouw moet zijn. Dat heeft gewerkt: in 2009 waren 11 van de 37 benoemde hoogleraren vrouw.

UMC St Radboud De medische faculteit van de Radboud Universiteit Nijmegen en het St Radboud Ziekenhuis vormen samen het UMC St Radboud. De eindverantwoordelijkheid voor het onderzoek en onderwijs in het UMC St Radboud ligt bij het college van bestuur van de universiteit. Voor de patiëntenzorg en de bedrijfsvoering in het UMC is de raad van bestuur van het UMC verantwoordelijk. Via het College voor Bestuurlijke Samenwerking (CBS) stemmen het college van bestuur van de universiteit en de raad van bestuur van het UMC St Radboud hun strategisch beleid en hun bedrijfsvoering op elkaar af.

Campus De Radboud Universiteit heeft een prachtige groene campus. Het is een aangename omgeving voor studenten, medewerkers en buurtgenoten. In alle vernieuwingsplannen vormen behoud en beheer van de groene campus het uitgangspunt. In 2009 is gewerkt aan de inrichting van het parklandschap ten oosten van de Heyendaalseweg. In de komende jaren zal de oorspronkelijke lanenstructuur van het landgoed Heyendael zo mogelijk worden hersteld. Voor de nieuwbouw en renovatie van de gammafaculteiten van de Radboud Universiteit, die liggen op Heyendaal Zuid, zijn plannen ontwikkeld. De eerste fase, die in 2013 wordt afgerond, bestaat uit de bouw van een nieuw onderkomen voor de rechtenfaculteit. Onder dit gebouw is een grote parkeergarage gepland. Daardoor zullen op het zuidelijk deel van de campus auto’s ondergronds geparkeerd worden. Tussen de gebouwen wordt een aangenaam parklandschap aangelegd, in aansluiting op het bestaande bos, dat zal worden gerevitaliseerd. In de tweede fase, die loopt tot 2016, wordt nieuwe huisvesting voor de Faculteit der Sociale Wetenschappen gebouwd. Naar verwachting zal de opleiding tandheelkunde in 2016 een nieuw gebouw aan de Kapittelweg betrekken. In samenwerking met de gemeente en het UMC St Radboud is in het verslagjaar gewerkt aan het zogeheten Rondje Heyendaal. De aanleg van busbanen, rotondes en gescheiden fietspaden moet de bereikbaarheid en veiligheid van de campus vergroten. Met de gemeente is de afspraak gemaakt dat de bomen die in het kader van dit project gekapt worden, allemaal zullen worden vervangen. Het Rondje Heyendaal moet in 2010 zijn afgerond.

Financiën Het jaar 2009 is afgesloten met een positief exploitatieresultaat van 4,4 miljoen euro. Ook de liquiditeitspositie is verder verbeterd. Dat betekent dat de universiteit er finan cieel gezond voor staat en over voldoende middelen beschikt om de komende jaren te investeren in nieuwbouw en verbouw voor de gammafaculteiten.

14


In het financiële beleid ligt de prioriteit bij het verbeteren van de kwaliteit van onderzoek en onderwijs. De universiteit zal de komende jaren extra inzetten op toponderzoek en promoties verder stimuleren. In het academisch onderwijs zal geïnvesteerd worden in de vergroting van het studiesucces in de bachelorfase en in de Radboud Honours Academy. Daarnaast wordt ingezet op versterking van studiefaciliteiten, verbetering van voor zieningen en efficiënte ondersteuning van de primaire processen. Gelet op evenzeer onwenselijke als (on)mogelijke overheidsbezuinigingen vanaf 2011, wachten de univer siteit onzekere tijden. Juist dan is het van belang dat zij zich concentreert op haar kern taken onderwijs en onderzoek en zich laat leiden door de titel van haar Strategisch Plan: ‘Gedreven door kwaliteit, gericht op de toekomst’.

Aldus vastgesteld op 19 april 2010,

Ir. R.J. de Wijkerslooth de Weerdesteyn Voorzitter college van bestuur

15


Organigram

Stichting Katholieke Universiteit (SKU)

OR Ondernemingsraad

UGV Universitaire Gezamenlijke Vergadering

college van bestuur Radboud Universiteit Nijmegen

raad van bestuur UMC St Radboud

USR Universitaire Studentenraad

OC

Faculteiten

Clusters

Onderdeel Commissie OR

Ondersteuning

Facilitair

ILS-RU ITS IOWO

• • • • • • • •

Theologie Religiewetenschappen Filosofie Letteren Rechtsgeleerdheid Sociale Wetenschappen Managementwetenschappen Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica • Medische Wetenschappen/UMC St Radboud

OC FGV Facultaire Gezamenlijke Vergadering

Onderdeel Commissie OR

FSR Facultaire Studentenraad

OPCIE Opleidingscommissies

16

Onderwijs

Onderzoek

Opleidingen

21 instituten


Kengetallen Radboud Universiteit Nijmegen

2005

2006

2007

2008

2009

Aantal ingeschrevenen

17.627

17.650

17.771

18.085

18.624

Eerstejaars instelling

3.959

3.781

3.933

4.112

4.316

Studenten

2004-2005 2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009

Master- (en doctoraal)diploma’s

2.360

2.469

2.613

2.429

2.362

2005

2006

2007

2008

2009

Academische promoties

226

241

262

260

264

Wetenschappelijke publicaties

4.967

5.049

5.288

5.349

5.467

Aantal medewerkers (fte)

4.336

4.309

4.283

4.358

4.359

Toelichting ‘Aantal ingeschrevenen’: het aantal op 1 oktober ingeschreven studenten en extranei, inclusief postdoctoraalstudenten. ‘Eerstejaars instelling’: het totaal aantal studenten dat voor het eerst is ingeschreven voor een opleiding van de Radboud Universiteit (bachelor-, master-, ongedeelde en postdoctorale opleidingen) vóór 1 oktober, inclusief de laatinschrijvers (na 1 oktober) van het jaar daarvoor. ‘Master- en (doctoraal)diploma’s’ per studiejaar (1 september tot en met 31 augustus). ‘Academische promoties’: het totaal aantal promoties per kalenderjaar. ‘Aantal medewerkers’: het aantal fte’s per 31 december 2009, inclusief het aantal medewerkers van de Faculteit der Medische Wetenschappen.

17


Ze kwam tot haar hertaling na nauw gezette bestudering van de Hebreeuwse grondtekst en de context van de rest van de Bijbel en van andere scheppings verhalen uit Mesopotamië. Hiermee biedt zij een nieuwe visie op het scheppingsverhaal: er is geen sprake van een creatio ex nihilo, een schepping uit het niets. Er waren al oerwateren waarin zeemonsters leefden. In die oersoep maakt God een scheiding tussen de hemel enerzijds en de aarde anderzijds. Haar hertaling werd nationaal en internationaal groot nieuws. Het dagblad Trouw opende er mee. Van Wolde was dagenlang overal in de media aanwezig om haar hertaling en de consequenties ervan toe te lichten.

18

Onderzoek

‘In het begin scheidde God hemel en aarde’. Zo moet de vertaling luiden van de eerste zin van de Bijbel. En niet: ‘In het begin schiep God hemel en aarde’. Dat toonde mevrouw prof. dr. E.J. van Wolde, hoogleraar Exegese van het Oude Testament, aan tijdens haar oratie op vrijdag 9 oktober 2009.


De Nijmeegse onderzoeksomgeving Al het onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen is ondergebracht in onderzoeks instituten. In 2009 hebben twee instituten hun organisatie gewijzigd. De onderzoeksgroep Communicatiewetenschap van het Nijmegen Instituut voor Sociaal Cultureel Onderzoek (NISCO) is per 2010 overgegaan naar het Behavioural Science Institute. Daarnaast is het oorspronkelijk zelfstandige Centrum voor Ethiek per 2010 ondergebracht bij het Onderzoeksinstituut voor Filosofie. Met deze aanpassingen is enerzijds de organisatie doelmatiger geworden, en zijn anderzijds kleine verwante groepen dichter bij elkaar gebracht, waardoor de onderlinge samenwerking, efficiëntie en samenhang zijn vergroot.

• Research Institute for Religious Studies and

• Nijmegen Institute for Infection, Inflammation and Immunity

Theology • Onderzoeksinstituut voor Filosofie • Instituut voor Historische, Literaire en

• Institute for Genetic and Metabolic Diseases • Institute for Oncology • Institute for Water and Wetland Research

Culturele Studies • Institute for Law

• Instituut voor Moleculen en Materialen

• Onderzoekcentrum Onderneming & Recht

• Institute for Mathematics, Astrophysics and

• Centrum voor Staat en Recht • Centrum voor Notarieel Recht • Institute for Management Research • Nijmegen Instituut voor Sociaal Cultureel

Particle Physics • Institute for Computing and Information Sciences • Institute for Science, Innovation and Society

Onderzoek • Behavioural Science Institute

In 2009 werden vier nieuwe directeuren van

• Centre for Language Studies

onderzoeksinstituten benoemd:

• Donders Institute for Brain, Cognition and

• prof. dr. E. Vlieg, Instituut voor Moleculen en Materialen;

Behaviour • Donders Centre for Cognition • Donders Centre for Cognitive Neuroimaging • Donders Centre for Neuroscience • Nijmegen Centre for Evidence-Based Practice • Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences

• prof. dr. R. Ruben, Nijmegen Instituut voor Sociaal Cultureel Onderzoek; • prof. dr. P.J.J.M. Bakker, Onderzoeksinstituut voor Filosofie; • prof. dr. J.B.A.M. Schilderman, Research Institute for Religious Studies and Theology.

Kwaliteitszorg onderzoek De onderzoeksinstituten van de Radboud Universiteit hebben als centrale doelstellingen: het versterken van onderzoekslijnen met perspectief – waartoe externe middelenwerving noodzakelijk is – en de opleiding en begeleiding van promovendi. De Radboud Universiteit rapporteert jaarlijks over de meest recente ontwikkelingen op het gebied van onderzoek in het onderzoeksjaarverslag, het Research Report, dat sinds 2005 wordt uitgebracht. Hierin worden ook globale plannen voor toekomstig onderzoek beschreven.

20

onderzoek

Externe beoordelingen Al het onderzoek van de Radboud Universiteit wordt periodiek beoordeeld door een internationaal samengestelde commissie van vooraanstaande wetenschappers. Voor een onderzoeksprogramma dat niet minimaal als ‘zeer goed’ wordt beoordeeld, wordt een plan van aanpak opgesteld om deze kwalificatie te bereiken. Wanneer bij de daaropvolgende beoordeling geen beter resultaat is bereikt, wordt het onderzoek afgebouwd. De standaarden van de beoordelingscriteria zijn: • excellent: internationale voorhoede; • zeer goed: internationaal competitief, nationaal leidend; • goed: nationaal goed, internationaal niet goed genoeg. In 2009 zijn de volgende onderzoeksinstituten van de Radboud Universiteit Nijmegen extern beoordeeld volgens het Standard Evaluation Protocol: Institute for Water and Wetland Research Bij het Institute for Water and Wetland Research (IWWR) vond in 2009 de visitatie plaats. Het instituut kreeg in de rapportage veel waardering voor de gekozen focus en de kwaliteit van onderzoek en management. Wel kwamen enige verbeterpunten naar voren op terreinen als internationale zichtbaarheid en coherentie van de deelnemende onderzoeksgroepen. In relatie hiermee heeft het IWWR reeds maatregelen getroffen om bestaande groepen te bundelen, waardoor meer focus ontstaat. Tegelijkertijd is de invulling van twee nieuwe leerstoelen ingezet. Institute for Computing and Information Sciences Het Institute for Computing and Information Sciences (ICIS) nam in 2009 deel aan de landelijke onderzoeksvisitatie informatica. Het voorlopige rapport, dat eind december 2009 verscheen, maakt melding van nationale topscores van de onderzoeksgroepen die ICIS heeft gevormd. Het definitieve oordeel van de commissie wordt in het voorjaar van 2010 verwacht. Afdeling Wiskunde van het Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics Eind 2009 heeft een internationale commissie al het wiskundeonderzoek aan Nederlandse universiteiten beoordeeld. Ook het wiskundeonderzoek van de Radboud Universiteit dat onderdeel uitmaakt van het Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics (IMAPP) werd beoordeeld. Het definitieve rapport wordt in het voorjaar van 2010 verwacht. De voorlopige indruk van de commissie was positief, met complimenten voor de gemaakte keuzen in het onderzoek. Institute for Law In 2009 is het onderzoek van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid in landelijk verband beoordeeld. In oktober van dat jaar heeft het gesprek plaatsgevonden tussen de landelijke Commissie Visitatie Onderzoek Rechtsgeleerdheid 2009 en een delegatie van de Nijmeegse faculteit. De voorlopige conclusies zijn positief. Het definitieve oordeel van deze commissie wordt in het voorjaar van 2010 verwacht. KNAW-erkenning Business and Law Research Centre (Onderzoekcentrum Onderneming & Recht) De Erkenningscommissie Onderzoekscholen (ECOS), ingesteld door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht (OO&R) in 2009 beoordeeld en opnieuw een erkenning verleend voor de komende zes jaar. Daardoor blijft het OO&R het enige door de KNAW erkende

21


onderzoeksinstituut in Nederland dat praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek verricht op het terrein van onderneming en recht.

Overig kwaliteitszorg onderzoek In het voorjaar van 2009 hebben de onderzoeksdirecteuren van de Faculteit der Letteren de onderzoeksresultaten van individuele onderzoekers uit de periode 2006-2008 beoordeeld aan de hand van de prestatie-indicatoren voor de toekenning van onderzoekstijd. Uit die beoordeling bleek dat de meeste onderzoekers goed gepresteerd hebben en dat hun structurele onderzoekstijd voor de periode van 1 september 2009 tot 1 september 2012 gehandhaafd blijft. Met de onderzoekers die niet hebben voldaan aan de eisen, hebben de betreffende onderzoeksdirecteur en leidinggevende gesprekken gevoerd en zijn er verbetertrajecten opgesteld. De volgende beoordeling voor alle onderzoekers met structurele onderzoekstijd zal in het voorjaar van 2012 plaatsvinden. In 2009 heeft het college van bestuur opdracht gegeven aan het Centrum voor Wetenschap en Technologie Studies (CWTS) te Leiden om een bibliometrische analyse uit te voeren bij vier onderzoeksinstituten van de bètafaculteit en het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour. Deze analyse is uitgevoerd naar aanleiding van de te lage positie (gelet op de uitstekende prestaties) van de Radboud Universiteit in diverse rankings. Onjuiste affiliaties op het niveau van de onderzoekers en de instelling en het niet meetellen van alle publicaties kunnen leiden tot een lagere positie op diverse rankings. Het onderzoek heeft uitgewezen dat de aantallen citaties en impactscores van de onderzochte publicaties van de Radboud Universiteit ruim boven het wereldgemiddelde liggen. Tevens is deze analyse gebruikt om onderzoekers te wijzen op het belang van juiste naamsvermelding op alle publicaties. Het UMC St Radboud wil met zijn onderzoek bij de beste drie Nederlandse UMC’s behoren. Als basis voor de te kiezen strategie is in 2009 het Research Status Report opgesteld. Het rapport bevat een beschrijving van de zes onderzoeksinstituten en een samenvatting van het beleid, gericht op verbetering van de onderzoekskwaliteit. Op basis van het rapport wordt thans een analyse van de kracht van de onderzoeks thema’s gemaakt. De eigen kracht wordt hierbij nadrukkelijk beschouwd in het perspectief van de onderzoeksontwikkeling in Nederland en daarbuiten. Deze fase is in het vroege voorjaar van 2010 afgerond. Hierna bepaalt het UMC St Radboud zijn strategische keuzen. In 2009 zijn de contouren geschetst voor het vernieuwde Nijmegen Instituut voor Sociaal Cultureel Onderzoek (NISCO). Er zal een proces van thematische clustering en profilering van sterke NISCO-onderzoeksterreinen plaatsvinden. In juni 2009 werd de tussentijdse evaluatie van het Centre for Language Studies (CLS) afgerond. De uitkomst van deze evaluatie geeft aanleiding om de komende tijd kritisch te kijken naar de programmastructuur, de infrastructuur en het publicatiebeleid.

Donders Graduate School for Cognitive Neuroscience De Donders Graduate School for Cognitive Neuroscience van de Radboud Universiteit Nijmegen ontving in 2009 een subsidie van 800.000 euro voor de vorming van een excellente onderwijs- en onderzoeksomgeving voor zeer talentvolle jonge onderzoekers. De Donders Graduate School for Cognitive Neuroscience maakt deel uit van het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour.

22

onderzoek

Benoemingen Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen adviseert op het gebied van de wetenschapsbeoefening, beoordeelt de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek (peer review), is een forum voor de wetenschappelijke wereld, bevordert de internationale samenwerking en is een koepelorganisatie voor wetenschappelijke onderzoeksinstituten. De Akademie bestaat uit 220 actieve leden, die worden benoemd voor het leven. In totaal telt de Radboud Universiteit 22 actieve leden. In 2009 zijn de volgende hoogleraren van de Radboud Universiteit benoemd tot lid van de KNAW:

• Mevrouw prof. dr. W.H.M. Jansen, hoogleraar Vrouwenstudies en directeur Institute for Gender Studies Prof. dr. W.H.M. Jansen is sinds 1992 hoogleraar Vrouwenstudies en wetenschappelijk directeur van het Institute for Gender Studies van de Radboud Universiteit. Zij leverde een belangrijke bijdrage aan de antropologie van het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Ze publiceerde onder meer over alleenstaande vrouwen in Algerije, de onderwijskansen van meisjes in Jordanië, en opvattingen over seksualiteit in christendom en islam. Ze verwierf externe financiering voor een reeks van onderzoeksprojecten en -programma’s. Mevrouw Jansen had een belangrijke voortrekkersrol in de integratie van het gender perspectief in de wetenschap. Ze was medeoprichter van de Nationale Onderzoeksschool voor Vrouwenstudies en voorzitter van het Nederlands Genootschap Vrouwenstudies. Onder haar wetenschappelijke leiding heeft het Institute for Gender Studies zich ontwikkeld tot een internationaal vooraanstaand centrum voor interdisciplinair onderzoek op het gebied van gender en seksualiteit.

• Prof. mr. drs. B.P. Vermeulen, hoogleraar Onderwijsrecht aan de Radboud Universiteit Prof. mr. drs. B.P. Vermeulen is hoogleraar Onderwijsrecht aan de Radboud Universiteit en hoogleraar Onderwijsrecht en Staats- en bestuursrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij is lid van de Raad van State, de Onderwijsraad en de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken. Vermeulen is specialist in het Nederlandse en internationale onderwijsrecht. Hij publiceerde onder meer over het Nederlandse grondwetsartikel inzake onderwijs (artikel 23), witte en zwarte scholen, spreidingsbeleid en integratieproblematiek, en over de rol van de Europese Unie in het onderwijsbeleid.

Nieuwe leden van De Jonge Akademie In 2005 richtte De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen De Jonge Akademie op. De Jonge Akademie (DJA) heeft tot doel jonge onderzoekers actief in aanraking te brengen met vakgebieden buiten het eigen specialisme en met de mogelijk heden van interdisciplinair onderzoek; aan te moedigen visies te ontwikkelen op de toekomst van het eigen vakgebied en aangrenzende vakgebieden, en op het te voeren wetenschapsbeleid; te stimuleren hun wetenschappelijke inzichten in de maatschappij uit te dragen; en te steunen in hun eigen ontwikkeling als wetenschapsbeoefenaar. Twee van de tien nieuwe leden van De Jonge Akademie zijn onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen. In totaal kent De Jonge Akademie elf leden die afkomstig zijn van de Radboud Universiteit.

23


• Mevrouw dr. B.M.C. Breij, Faculteit der Letteren Mevrouw dr. B.M.C. Breij heeft zich in razend tempo ontwikkeld tot een internationaal gerespecteerd en zeer productief onderzoekster en verwierf in 2008 een Veni-subsidie. Haar onderzoek is sterk interdisciplinair: ze gebruikt retorische teksten die in een specifieke literaire context horen als bron voor onderzoek naar de sociaal-culturele problematiek van het Romeinse rijk. Deze innovatieve onderzoeksstrategie is zeer succesvol.

• Dr. J.G.J. Hoenderop, moleculair fysioloog van de afdeling Fysiologie (NCMLS) Dr. J.G.J. Hoenderop ontdekte als eerste dat poriën in de niercellen, zogenaamde calciumkanalen, het calcium weer terug het lichaam in brengen. In 2006 ontving hij de prestigieuze European Young Investigator Award (EURYI) en daarnaast andere subsidies van onder andere de Nierstichting en NWO. Naast samenwerkingsverbanden met genetici en nefrologen gaat hij in een landelijk consortium met andere onderzoekers een ‘BioKidney’ ontwikkelen in het laboratorium.

Enkele voorbeelden van internationale prijzen en subsidies Advanced Grants European Research Council De Advanced Grant van de European Research Council (ERC) is een nieuwe en meteen de meest prestigieuze Europese beurs voor individuele onderzoekers. De grootte ervan bedraagt gemiddeld 2,5 miljoen euro, in te zetten voor 5 jaar onderzoek.

• Prof. dr. W.T.S. Huck De chemicus prof. dr. W.T.S. Huck – afkomstig van de universiteit van Cambridge – heeft zeer recent een ERC Advanced Grant verworven van 2,15 miljoen euro voor chemisch onderzoek naar extreem kleine druppels water. In levende wezens worden zeer efficiënt ingewikkelde moleculen gebouwd, in een waterige omgeving bij relatief lage temperatuur. Scheikundigen kunnen dat tot dusver slecht nadoen. Daar wil Huck verandering in brengen. “Wat er in cellen gebeurt op chemisch niveau, dat is de vraag voor de chemie van nu.”

• Prof. dr. R.J.M. Bindels Het was een heel goed jaar voor de nierfysioloog prof. dr. R.J.M. Bindels. In april ontving hij in New Orleans de Carl W. Gottschalk prijs, in juli in Kyoto de Robert Pitts prijs en in oktober in San Diego de Homer W. Smith prijs. Samen met dr. J.G.J. Hoenderop haalde Bindels een TOP-subsidie van 675.000 euro binnen voor hun onderzoeksgroep.

• Prof. dr. T.H.M. Rasing Natuurkundige prof. dr. T.H.M. Rasing van de Radboud Universiteit Nijmegen staat aan de leiding van het zogeheten IFOX-project. Dit project heeft een budget van 16 miljoen euro, waarvan 11,3 miljoen afkomstig is van het Zevende Kaderprogramma van de EU. Het doel is te onderzoeken hoe metaaloxiden ingezet kunnen worden voor nieuwe computers en communicatieapparatuur. De elektronische, magnetische en spintronische eigenschappen van oxidische materialen opgebouwd uit verschillende laagjes zijn dermate veelbelovend dat ze de huidige halfgeleiders in snelheid en capaciteit moeten kunnen gaan verslaan. 18 partijen zijn bijeengebracht om het benodigde onderzoek hiervoor te doen. Behalve universiteiten uit verschillende Europese landen, doen grote bedrijven als IBM, Intel en Fiat mee, en twee kleine: Twente Solid State Technology (TSST) en Organic Spintronics (OS) SRL. De deelname van bedrijven is volgens Rasing belangrijk voor de aansluiting met de bestaande technologie en voor een optimale voorbereiding op even tuele marktintroductie.

24

onderzoek

Enkele voorbeelden van nationale prijzen en subsidies Prestigieuze prijs voor prof. dr. J.O. Barentsz Prof. dr. J.O. Barentsz van de Faculteit der Medische Wetenschappen ontving in het kader van het Koningin Wilhelmina Onderzoeksprogramma (KWO) een subsidie van 2 miljoen euro om prostaatkanker en mogelijke uitzaaiingen ervan beter in kaart te kunnen brengen.

• Prof. dr. J.H.J. Schaminée Prof. dr. J.H.J. Schaminée, die als bijzonder hoogleraar de Westhoff-leerstoel bekleedt, ontving de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Natuurbehoud 2009.

• Prof. dr. S. de Jong De kernfysicus prof. dr. S. de Jong won met zijn team van medewerkers en studenten uit diverse studierichtingen de Academische Jaarprijs 2009. Het team ontwikkelde een plan om de straling uit het heelal om te zetten naar een eigentijdse danceparty. De prijs van 100.000 euro is een beloning voor het beste idee om wetenschap onder de aandacht te brengen van een breed publiek. Dankzij het geld kan het ambitieuze plan worden uit gevoerd tijdens de Vierdaagsefeesten in juli 2010.

Nationale persoonsgerichte prijzen Vernieuwingsimpuls Nederlands Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) Vici De Vici-subsidie is bestemd voor zeer ervaren onderzoekers die hebben aangetoond met succes een eigen vernieuwende onderzoekslijn tot ontwikkeling te kunnen brengen en die als coach voor jonge onderzoekers kunnen fungeren. In 2009 verwierven maar liefst 3 toponderzoekers van de Radboud Universiteit een Vici-subsidie van 1,5 miljoen euro.

• Dr. O. Jensen Dr. O. Jensen is als Principal Investigator verbonden aan het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour. Hij leidt de onderzoeksgroep Neuronal oscillations. Deze groep doet onderzoek naar samenwerkende neuronen in het brein en de hersengolven die ze veroorzaken. Samenwerking of synchronisatie tussen neuronen is een bekend gegeven. Juist omdat neuronen samenwerken, zijn wij in staat om, bijvoorbeeld met EEG en MEG, signalen op te vangen uit het brein. Ritmische synchronisatie van neuronen zorgt ervoor dat het menselijk brein snel en efficiënt werkt. Het is ook het fundament voor cognitieve functies als geheugen, waarnemen en aandacht. Met zijn Vici-premie gaat Jensen verder onderzoek doen naar de informatieverwerking in het brein. In het bijzonder kijkt hij hoe de trillende en samenwerkende neuronen de informatiestroom in de menselijke hersenen reguleren. Met geavanceerde technieken wordt dat gemeten en beïnvloed, terwijl de proefpersoon verschillende taken uitvoert.

• Prof. dr. M.G. Netea Prof. dr. M.G. Netea is hoogleraar Experimentele interne geneeskunde en verbonden aan het Nijmegen Institute for Infection, Inflammation and Immunity. Naast arts en bevlogen klinisch onderzoeker is hij onder andere lid van De Jonge Akademie van de KNAW. In zijn onderzoek legt hij de onmisbare link tussen enerzijds fundamentele research in laboratorium en diermodellen en anderzijds translationeel onderzoek met

25


een klinische setting. Een van Netea’s succesvolle klinische onderzoekslijnen is die naar ontsteking en infectieziekten. Met de Vici-premie wil hij onderzoeken of en hoe het natuurlijke afweersysteem bij de mens zo kan worden getraind, dat het effectiever kan optreden tegen infecties. De kennis hierover kan vervolgens ingezet worden om betere vaccins tegen infectieziekten te ontwikkelen.

• Prof. dr. J.N. Spelbrink Prof. dr. J.N. Spelbrink, momenteel als hoogleraar Moleculaire celbiologie verbonden aan de universiteit van Tampere (Finland) verhuist met zijn onderzoeksgroep naar het UMC St Radboud/Radboud Universiteit Nijmegen waar hij zich aansluit bij het Nijmegen Centrum voor Mitochondriële Ziekten (Institute for Genetic and Metabolic Diseases). Spelbrink zal de Vici-premie besteden aan onderzoek naar ‘ons andere genoom’. Dat is het DNA dat zich niet in de celkern, maar in de mitochondriën van de cel bevindt. Mitochondriën zijn de batterijen van de cel. De afgelopen jaren is de interesse in mitochondriën sterk gegroeid vanwege hun betrokkenheid bij een groot aantal verschillende ziekten en condities, zoals veroudering. Spelbrink richt zich op enkele van de vele nog onbeantwoorde fundamentele vragen, zoals vermenigvuldiging, herstel en erfelijkheid van dit mitochondrieel DNA in mensen.

Vidi De Radboud Universiteit verwierf in 2009 acht Vidi-subsidies van elk 800.000 euro. Hiermee kunnen jonge, excellente onderzoekers die hun sporen al verdiend hebben, voor vijf jaar hun nieuwe onderzoekslijn ontwikkelen.

• Prof. dr. J. Bruhn, Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour Veilig slapen onder narcose Wakker zijn tijdens algehele narcose is een nachtmerrie voor patiënten. Door gebruik van spierverslappers is vaak geen beweging mogelijk. Maar alleen de poging ertoe verandert de elektrische activiteit van de motorische cortex. De onderzoekers gebruiken dit om wakker zijn te herkennen en te voorkomen.

• Dr. R. van Crevel, UMC St Radboud – Nijmegen Institute for Infection, Inflammation and Immunity Aanleg voor TBC in Indonesië Aanleg voor TBC is afhankelijk van genetische eigenschappen van zowel de mens als de TBC-bacterie. Het samenspel tussen mens en TBC-bacterie wordt in dit project bekeken middels onderzoek van DNA en van de afweer bij honderden patiënten en bacteriën uit Indonesië.

• Mevrouw dr. A.W.M. Evers, UMC St Radboud - Nijmegen Centre for Evidence-Based Practice Verwachtingen ‘for better or for worse’ Beïnvloedt iemands verwachting over een geneeskundige behandeling het succes van deze behandeling? In dit project wordt de invloed van verwachtingen van het beloop van lichamelijke klachten, zoals pijn en jeuk, op het afweersysteem bestudeerd.

• Dr. C.J. Fiebach, Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour Cognitive and neural mechanisms of affective working memory Hoe wordt het werkgeheugen beïnvloed door emotionele processen en welke neurale mechanismen zijn er betrokken bij emotionele invloeden op het werkgeheugen?

26

onderzoek

• Dr. R.P. Kuiper, UMC St Radboud – Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences Zwijgende genen bij erfelijke darmkanker In sommige families komt darmkanker voor als gevolg van erfelijke fouten in of rondom genen. De genetische onderzoekers gaan op zoek naar nieuwe oorzaken van erfelijke darmkanker volgens een recent ontdekt mechanisme waarmee genen het zwijgen kan worden opgelegd.

• Mevrouw dr. A. Scheres – Behavioural Science Institute ADHD: Hard to resist temptations? De neurocognitieve oorzaken van ADHD zijn nog grotendeels onbekend. Mevrouw dr. A. Scheres zal met behulp van computertaken en hersen-imagingtechnieken onderzoeken in welke mate gevoeligheid voor beloning en zelfcontrole verband houdt met ADHDsymptomen.

• Mevrouw dr. A. Simon, Nijmegen Institute for Infection, Inflammation and Immunity Keer op keer koorts Patiënten met de zeldzame ziekte HIDS lijden hun hele leven onder steeds terugkerende koortsaanvallen. De onderzoekers gaan de oorzaak van deze koortsaanvallen ontrafelen. Dit zal ook meer duidelijk maken over hoe koorts en ontsteking ontstaan bij andere ziekten.

• Mevrouw dr. K. Wolf, UMC St Radboud – Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences Re-visiting proteases in cancer Proteases zijn eiwitten die de voortgang van kanker bevorderen door de grenzen tussen weefsels te doorbreken. Een behandeling met proteaseremmers werkt onvoldoende. Mevrouw Wolf zal via state-of-the-art imagingtechnieken onderzoeken waar en hoe proteases een invasie van kanker en metastase bevorderen. Ze zal bovendien opnieuw bekijken hoe het remmen van proteases therapeutisch kan worden ingezet.

Veni In 2009 wisten dertien jonge talenten deze persoonsgerichte onderzoekssubsidie (208.000 euro voor drie jaar) te bemachtigen.

• Mevrouw dr. C.L.A. Bary, Filosofie Berichtgeving in het Oud-Grieks Hoe bericht je wat iemand heeft gezegd? In talen als Nederlands en Engels zijn er twee manieren: directe rede (‘Corien zei: “Ik weet het”’) of indirecte rede (‘Corien zei dat ze het wist’). Dit project onderzoekt rapporteerconstructies in het Oud-Grieks, waar zo’n strikt onderscheid ontbreekt.

• Dr. L.S. Chardonnens, Letteren Magie in middeleeuws Engeland Middeleeuwse Engelse boeken bevatten soms magische teksten zonder dat tegenwoordig nog bekend is welk lezerspubliek hiermee werd bediend. Dit onderzoek gaat na wie de lezers waren en met welk doel zulke teksten werden geschreven en doorgegeven.

27


• Dr. R.W.J. Collin, UMC St Radboud – Antropogenetica Therapie voor erfelijke blindheid Verschillende soorten fouten in het menselijk DNA kunnen erfelijke blindheid veroor zaken. Tot voor kort was er geen behandeling mogelijk. In dit onderzoek worden nieuwe behandelmethoden ontwikkeld die gebaseerd zijn op de verschillende typen fouten in het DNA.

• Dr. M.W. Coolen, Moleculaire biologie DNA geïnactiveerd bij kanker Bij kanker zijn grote gebieden in het DNA niet meer actief waardoor belangrijke stoffen niet worden aangemaakt. Dit onderzoek gaat na hoe deze grote stukken erfelijke informatie precies zijn stilgelegd. Ook wordt gekeken of dit weer zou kunnen worden teruggedraaid.

• Dr. G.J. van der Heiden, Filosofie Hoe pluraliteit te denken In het publieke debat wordt veel gesproken over de problemen die gepaard gaan met de plurale samenleving. Maar wat is de pluraliteit die we in het samenleven van mensen tegenkomen eigenlijk? Op deze vraag zoekt dit ontologische onderzoek een antwoord.

• Dr. A.J. Hommersom, Informatica Slimme computers dokteren Er worden te veel fouten gemaakt in de zorg. Soms zijn medische problemen zo complex dat ze zelfs voor specialisten te ingewikkeld zijn. Informatici gaan technieken ontwikkelen om artsen te helpen bij het nemen van beslissingen.

• Mevrouw dr. M. Kleinjan, Behavioural Science Institute Jong verslaafd aan roken Jonge rokers kunnen snel verslaafd raken, ook als ze sporadisch en onregelmatig roken. Dit onderzoek gaat kinderen volgen in de eerste fase van hun rookverslaving. De onderzoekers zullen kijken naar de invloed van genen en rookcues in de omgeving.

• Mevrouw dr. N. Lambregts-Rommelse, UMC St Radboud - Psychiatrie Erfelijkheid van ADHD en autisme ADHD en autisme komen vaak samen voor bij hetzelfde kind. Waarom dat zo is, is onbekend. Waarschijnlijk spelen dezelfde risicogenen een rol. De onderzoekers bekijken daarom het erfelijk materiaal van gezinnen waarin beide aandoeningen voorkomen.

• Dr. F.P. de Lange, Donders Institute for Cognitive Neuroimaging Het voorspellende brein Verwachtingen over onze omgeving kunnen ons vaak een handje helpen en ervoor zorgen dat we dingen in die omgeving snel herkennen. In dit onderzoek wordt nagegaan hoe het brein verwachtingen gebruikt om onze visuele waarneming te beïnvloeden.

• Mevrouw dr. L. van Niftrik, Microbiologie Anammoxbacteriën: vreemde eend in de bijt De voor de natuur en afvalwaterzuivering erg belangrijke anammoxbacteriën zien er heel anders uit dan andere bacteriën. Waarom anammoxbacteriën een afwijkende cel opbouw, met mogelijk een energieproducerend compartiment, hebben, zal onderzocht worden met moleculaire methoden en speciale driedimensionale elektronenmicroscopie.

28

onderzoek

• Dr. R.A. Notebaart, Bio-informatica Verborgen functies van bacteriën Bacteriën kunnen zich vermeerderen door voedingsstoffen uit de omgeving op te nemen en deze om te zetten in componenten waaruit de bacterie bestaat. Dit wordt metabolisme genoemd. De onderzoekers gaan verborgen onderdelen van het metabolisme blootleggen die bijdragen aan vermeerdering.

• Dr. M. de Pourcq, Instituut voor Historische, Literaire en Culturele Studies De oudheid als argument vandaag Bij de uitbouw van een nieuwe theorie in de geesteswetenschappen breekt men graag expliciet met een traditie en kiest men voor alternatieve tradities die onderbelicht zijn gebleven. Dit onderzoek gaat op zoek naar methodes om de functie van traditievorming te analyseren.

• Mevrouw dr. H. van der Vorst, Behavioural Science Institute Waarom kinderen beginnen met het drinken van alcohol Nederlandse jongeren drinken hun eerste glas alcohol in de vroege adolescentie. Dit impliceert dat in de kindertijd processen plaatsvinden die leiden tot alcoholgebruik. Het onderzoek richt zich op de ontwikkeling van (on)bewuste denkbeelden over alcohol in de kindertijd en de rol van ouders hierin.

Rubicon-subsidies voor de Radboud Universiteit De Rubicon-subsidie is bedoeld om pas gepromoveerde onderzoekers meer onderzoeks ervaring op te laten doen in het buitenland. De naam komt van de rivier de Rubicon. Julius Caesar stak deze rivier over voordat hij aan zijn zegereeks begon die leidde tot de uitspraak ‘veni, vidi, vici’. Tien jonge Radboud-onderzoekers ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een Rubicon-subsidie om onderzoek te gaan doen in het buitenland. Zij krijgen een verblijf bekostigd tot maximaal 80.000 euro per jaar.

• Drs. C.J.M. Heunen Quantum theory and categorical logic Kwantumcomputers hebben de onbegrijpelijke eigenschap dat q-bits niet ofwel 0 ofwel 1 hoeven te zijn. Hoe beschrijf je zulke systemen? Hoe redeneer je erover? Wat betekent wiskundig bewijs in deze setting? De onderzoeker gaat op zoek naar de logische structuur van de kwantumtheorie, en hoopt zo bij te dragen aan de informatie- en communicatietechnologie van de toekomst. Met zijn subsidie gaat Heunen voor twee jaar naar Oxford University (Engeland).

• Dr. W.C.E.P. Verberk Verstikkingsgevaar in opgewarmde beken Beekorganismen kunnen in warmer water stikken doordat de opgeloste zuurstof afneemt, terwijl hun zuurstofbehoefte toeneemt. Door metingen aan het zuurstofverbruik in het lab en de verspreiding in het veld, gaat de onderzoeker voorspellen of klimaatverandering leidt tot verstikking van beekorganismen. Verberk gaat voor twee jaar naar het Marine Biology and Ecology Research Centre van de University of Plymouth (Engeland).

29


• Mevrouw dr. L. Hogeweg Van klanken naar betekenis (en andersom) De betekenis van woorden is flexibel: een woord kan in de ene zin iets anders betekenen dan in de andere. Deze flexibiliteit vinden we vaker in taal. Ook de uitspraak van klanken hangt af van de omringende klanken. Dit onderzoek gaat na wat de overeenkomst is tussen het begrijpen en kiezen van woorden en het herkennen en uitspreken van klanken. Mevrouw Hogeweg gaat voor zes maanden naar het Cognitive Science Department van de Johns Hopkins University (VS).

• Dr. W. Noorduin Schelpen bouwen met kristallen Skeletten van zeedieren zijn niet alleen prachtig om te zien, maar hebben ook heel bijzondere eigenschappen. Het is alleen een raadsel hoe de natuur ze opbouwt. De onderzoekers gaan deze materialen namaken door kristallen slim op elkaar te stapelen. Noorduin gaat voor 24 maanden naar het Biomineralization and Biomimetics Lab van de Harvard University (VS).

• Dr. S. van Wageningen Dwingende afhankelijkheid bij kankercellen Kankercellen gedragen zich anders dan normale cellen. Sommige genen zijn voor een normale cel misbaar terwijl een kankercel er volledig van afhankelijk is. Onderzocht zal worden voor welke genen dit geldt. Van Wageningen gaat voor 24 maanden naar het Department of Genetics and Development van het Columbia University Medical Center, New York (VS).

• Mevrouw dr. C.L.A. Bary Berichten uit het verleden Talen zoals het Nederlands en Engels maken een duidelijk onderscheid tussen directe rede (zoals in: ‘Corien zei: “Ik ben ziek”’) en indirecte rede (‘Corien zei dat ze ziek was’). Dit project onderzoekt rapporteerconstructies in het Oud-Grieks, waar zo’n duidelijke tweedeling ontbreekt. Mevrouw Bary gaat voor zes maanden naar de Universiteit van Oslo.

• Mevrouw drs. H. Hu Trillende sterren vertellen hun geheimen Het binnenste van een ster is niet direct zichtbaar. Toch kan de inwendige structuur bepaald worden via waargenomen lichtfluctuaties, die veroorzaakt worden door trillingen in de sterren. Hieruit achterhalen sterrenkundigen de geschiedenis van een ster en belangrijke fysische processen. Mevrouw Hu gaat voor 24 maanden naar de Universiteit van Cambridge (Engeland).

• Mevrouw ing. L.T. de Jonge Tot op het bot: peptide nanobuisjes en implantaten Het onderzoek omvat de toepassing van een nieuwe strategie om optimale verankering van implantaten in bot te realiseren. Om de hechting met het omliggende botweefsel te verbeteren, worden biofunctionele deklagen van peptide nanobuisjes op implantaat oppervlakken aangebracht. Mevrouw De Jonge gaat voor 24 maanden naar het Instituut voor Biomedische Technologie van het Imperial College London.

30

onderzoek

• Drs. E. Schwartz Synthetische antilichamen Voor medische diagnostiek worden meestal moleculen gebruikt, gebaseerd op anti lichamen. Deze moleculen zijn echter kostbaar en niet altijd stabiel. Dit onderzoek probeert door een unieke combinatie van synthetische chemie en biochemie stabielere en goedkopere antilichamen te maken. Deze kunnen gebruikt worden om bijvoorbeeld eiwitten in kankercellen te traceren. Schwartz gaat voor 24 maanden naar Scripps Research Institute in de Verenigde Staten.

• C.W. James De allersnelste radioastronomie Enkele van de meest opwindende sterrenkundige verschijnselen zijn voorbij voordat je met je ogen kunt knipperen. Dit onderzoek zal gebruikmaken van de LOFAR-radio telescoop voor het opsporen van extreem korte radiogolfpulsen, afkomstig van de meest energetische deeltjes uit het heelal. Subsidie voor dit onderzoek van deze Australische onderzoeker is mede dankzij Nijmeegse inzet door het NWO gehonoreerd. James komt voor twaalf maanden van de University of Adelaide naar de Radboud Universiteit.

Ontwikkelingssamenwerking Met steun van het Radboud Fellowship-programma zijn in 2009 negen promovendi uit ontwikkelingslanden aan de Radboud Universiteit gepromoveerd. Het programma is bestemd voor inkomende PhD-kandidaten die in het kader van stafontwikkeling aan de thuisuniversiteit promotieonderzoek verrichten. De negen gepromoveerden zijn verbonden aan universiteiten in Thailand, Zuid-Afrika, Tanzania, Indonesië en Vietnam.

Onderzoekscholen De Radboud Universiteit Nijmegen kent vijf door de KNAW erkende lokale onderzoekscholen: Behavioural Science Institute (BSI) – Faculteit der Sociale Wetenschappen Het centrale doel van het Behavioural Science Institute is inzicht verwerven in de fundamentele principes en processen die individueel menselijk gedrag reguleren. Het BSI benadrukt daarbij een integrale benadering van menselijk gedrag en het belang van interdisciplinair onderzoek. Discipline(s): psychologie en (ortho)pedagogiek. Aantal promoties in 2009: 20. Instituut voor Moleculen en Materialen (IMM) – Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Het Instituut voor Moleculen en Materialen, waarin chemici en fysici samenwerken, houdt zich bezig met ontwerp, synthese, karakterisatie en theoretisch begrip van moderne nanostructuren. Typerend voor het instituut is de inzet van geavanceerde onderzoeks apparatuur die voor een groot deel in Nijmegen is ontwikkeld of verbeterd, zoals nano probing, kernspinresonantie (NMR) en hoge magneetvelden (HFML). Discipline(s): natuurkunde en scheikunde. Aantal promoties in 2009: 23.

31


Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences (NCMLS) – UMC St Radboud en de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Het Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences richt zich op het begrijpen van de cellulaire basis van ziekte. Het onderzoek betreft de moleculaire geneeskunde, de cel biologie en het translationele onderzoek. Het NCMLS wil deze fundamentele kennis beschikbaar maken voor klinische toepassingen: diagnostiek en behandeling. Het Centrum voor Moleculaire en Biomoleculaire Informatica (CMBI) is onderdeel van het NCMLS. Discipline(s): biologie, (bio)medische wetenschappen, natuurkunde, scheikunde en immunologie. Aantal promoties in 2009: 28. Donders Centre for Cognition (DCC) – Faculteit der Sociale Wetenschappen, Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica, UMC St Radboud, Faculteit der Letteren en Max Planck Institut für Psycholinguistik Het onderzoek van het Donders Centre for Cognition (het voormalige NICI) bestudeert de informatieverwerking in het brein. Kennis uit de psychologie wordt daarbij gecombineerd met neurobiologische kennis. Het Centre for Cognition maakt deel uit van het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour. Discipline(s): psychologie, cognitiewetenschap, biofysica, neurologie, psychofarma cologie, taalwetenschap en wiskunde. Aantal promoties in 2009: 10. Business and Law Research Centre (Onderzoekcentrum Onderneming & Recht, OO&R) – Faculteit der Rechtsgeleerdheid Het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht verricht wetenschappelijk onderzoek op een groot aantal voor de ondernemingsgerichte praktijk relevante rechtsterreinen, zoals rechtspersonen- en vennootschapsrecht, insolventierecht, financiering en zeker heden, bank- en effectenrecht, algemeen vermogensrecht en sociaal recht. Naast de wetenschappers van de Nijmeegse rechtenfaculteit participeren in het OO&R: ING, Akzo Nobel NV, Allen & Overy, Clifford Chance, De Brauw Blackstone Westbroek, Houthoff Buruma, Loyens & Loeff, Nauta Dutilh, Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn, Stibbe, Rabobank en Stichting Pensioenfonds ABP. Door deze structurele kruisbestuiving worden onderzoeksresultaten behaald die van belang zijn voor de rechtswetenschap én de ondernemingsgerichte rechtspraktijk. Discipline(s): rechten. Aantal promoties in 2009: 3. Onderzoekschool Experimentele Subatomaire Fysica (OSAF) In 2009 was de Radboud Universiteit penvoerder van de interuniversitaire KNAWerkende Onderzoekschool Experimentele Subatomaire Fysica (OSAF). In deze onderzoekschool participeren het Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics (Radboud Universiteit), Instituut Subatomaire Fysica (Universiteit Utrecht), Onderzoeksinstituut Hoge-Energiefysica (Universiteit van Amsterdam), secties Subatomaire Fysica en Theoretische Fysica (Vrije Universiteit) en het FOM-instituut NIKHEF (Nationaal Instituut voor Kernfysica en Hoge-Energiefysica). De Onderzoekschool Experimentele Subatomaire Fysica heeft hetzelfde onderzoeks programma als het NIKHEF. De OSAF besteedt speciale aandacht aan opleiding en begeleiding van de promovendi die in NIKHEF-verband werken. NIKHEF coördineert en ondersteunt alle activiteiten in Nederland op het gebied van de experimentele

32

onderzoek

subatomaire fysica. Experimenten worden uitgevoerd met de versnellers bij CERN (Genève), DESY (Hamburg) en Fermilab (Chicago). Discipline(s): natuurkunde. Aantal promoties in 2009: totaal 17 waarvan 4 in Nijmegen. Naast de hierboven genoemde onderzoekscholen participeren Nijmeegse onderzoeksgroepen in 27 onderzoekscholen waarvan andere universiteiten penvoerder zijn. De omvang van deze participaties varieert van één stafmedewerker en één promovendus tot meer dan tien stafleden en tien tot twintig promovendi. Het is beleid van de Radboud Universiteit dat door de inrichting van de hierboven genoemde onderzoeksinstituten het primaat van de onderzoeksprogrammering en -aansturing nadrukkelijk binnen de eigen universiteit komt te liggen.

Onderzoeksinzet De totale omvang van de onderzoekscapaciteit is flink gestegen ten opzichte van 2008; deze stijging heeft bij alle geldstromen plaatsgevonden. De Radboud Universiteit is al jaren zeer succesvol bij het verwerven van externe onderzoekssubsidies. In het verslagjaar 2009 werd de onderzoekscapaciteit van de Radboud Universiteit voor 61,5 procent gefinancierd met extern geworven middelen, dit is nagenoeg gelijk aan het percentage in 2008 (62). Ontwikkeling omvang onderzoek naar geldstroom in fte 1e

2005

2006

2007

2008

2009

geldstroom

715,3

708,0

698,0

652,4

2e geldstroom

479,9

486,1

464,3

524,5

576,4

3e geldstroom

492,3

542,2

539,8

559,9

584,9

1.687,5

1.736,3

1.702,1

1.736,9

1.887,0

Totaal

725,7

Publicaties en promoties Aantallen wetenschappelijke publicaties in de afgelopen jaren 2004

2005

2006

2007

2008

2009

4.710

4.967

5.049

5.288

5.349

5.467

In 2009 is het totaal aantal publicaties weer verder gestegen; daarnaast is het aantal artikelen in toptijdschriften zoals Nature, Science, The Lancet, Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA en New England Journal of Medicine ruim verdubbeld ten opzichte van 2004. Aantallen promoties in de afgelopen jaren 2004

2005

2006

2007

2008

2009

214

226

241

262

260

264

33


De universiteit leidt kenniswerkers van het allerhoogste niveau op: gepromoveerden. Het zijn zowel jonge onderzoekers als ervaren professionals die de graad van doctor verwerven via een promotie. Ongeveer de helft van het aantal promoties wordt gerealiseerd door reguliere promovendi; de andere helft door buitenpromovendi of wetenschappelijk medewerkers die niet zijn aangesteld om te promoveren, maar dat wel doen. In het jaar 2009 is het totaal aantal promoties licht gestegen: van 260 in 2008 naar 264 in 2009. Promotierendement in de afgelopen jaren 2004

2005

2006

2007

2008

2009

70

71

72

69

70

68

Het promotierendement in een jaar is het rendement van de vier cohorten die meer dan negen jaar geleden als promovendus zijn aangesteld. Het promotierendement van de Radboud Universiteit is in 2009 iets gedaald ten opzichte van 2008 en bedraagt 68 procent. Dit is dus het percentage van de gepromoveerden die in de periode 1997-2000 zijn aangesteld als promovendus binnen de universiteit en die daadwerkelijk zijn gepromoveerd. Van deze groep kan worden verwacht dat er geen nieuwe promoties meer plaatsvinden.

KNAW-erkende onderzoekscholen met participatie van de Radboud Universiteit Nijmegen Naam

Afkorting

Penvoerder Deelnemende faculteiten RU

Behavioural Science Institute

BSI

RU

FSW

Instituut voor Moleculen en Materialen

IMM

RU

FNWI

Nijmegen Centre of Molecular Life Sciences

NCMLS

RU

FNWI; UMC

Donders Centre for Cognition

DCC

RU

FSW

Onderzoekschool Onderneming & Recht

OO&R

RU

FdR

Onderzoekschool Experimentele Subatomaire Fysica

OSAF

RU

FNWI

Interuniversitaire Onderzoekschool Archeologie

ARCHON

UL

FdL

Research School for Resource Studies for Human

CERES

UU

FSW; FdM

Dutch Postgraduate School for Art History

DPSAH

UU

FdL

Experimentele Plantenwetenschappen

EPS

WUR

FNWI

Huizinga Instituut - Interuniversitaire Onderzoekschool

Huizinga

UvA

FdL

IFKB

VU

UMC

Instituut voor Programmatuurkunde en Algoritmiek

IPA

TU/e

FNWI

Interuniversitair Centrum voor Sociaalwetenschappelijke

ICS

RUG

FSW

J.M. Burgerscentrum - Onderzoekschool voor Stromingsleer

JMBC

TUD

FNWI

Landelijke Onderzoekschool Taalwetenschap

LOT

UU

FdL

Development

voor Cultuurgeschiedenis Instituut voor Fundamentele en Klinische Bewegingswetenschappen

theorievorming en methodenontwikkeling

34

onderzoek

Landelijke Onderzoekschool Theoretische Natuurkunde

LOTN

UU

FNWI

Mathematisch Research Instituut

MRI

RU

FNWI

N.W. Posthumus Institute, Netherlands Graduate School

Posthumus

RUG

FdL

Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie

NOVA

UL

FNWI

Nederlandse Onderzoekschool voor de Bestuurskunde

NIG

EUR

FdM

Nederlandse Onderzoekschool voor Theologie en

NOSTER

UU

FdT ; FdRW

NETHUR

UU

FdM

SENSE

VU, WUR

FNWI

Netherlands School of Communications Research

NESCoR

UvA

FSW

Netherlands School of Primary Care Research

CARE

UM

UMC

Onderzoekschool Ethiek

OZSE

UU

FNWI; FSW; FdF

Onderzoekinstituut Klassieke Oudheid Studiën

OIKOS

UL

FdL

Onderzoekschool voor Mediëvistiek

Mediëvistiek RUG

FdL; FdF; FdT

School for Information and Knowledge Systems

SIKS

VU

FNWI

Voeding, Levensmiddelentechnologie, Agrobiotechnologie

VLAG

WUR

UMC

Nederlands Instituut voor Onderzoek in de Katalyse

NIOK

UU

FNWI

Netherlands Research School on Transport, Infrastructure

TRAIL

TUD

FdM

for Economic and Social History

Religiewetenschap Netherlands Graduate School of Housing and Urban Research Netherlands School for the Socio-Economic and Natural Sciences of the Environment

en Gezondheid

and Logistics

Gebruikte afkortingen FdT

Faculteit der Theologie

FdRW

Faculteit der Religiewetenschappen

FdF

Faculteit der Filosofie

FdL

Faculteit der Letteren

FdR

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

FSW

Faculteit der Sociale Wetenschappen

FdM

Faculteit der Managementwetenschappen

FNWI

Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica

UMC

Universitair Medisch Centrum St Radboud

35


Plasterk was van plan een uur te blijven, maar sprak uiteindelijk meer dan anderhalf uur met de studenten en stafleden over de thema’s van de diverse programma’s. Hij was zeer geïnteresseerd en onder de indruk van het enthousiasme en de bevlogenheid van de Honourstudenten. Hij was verrast dat de meesten toch nog de tijd vinden voor bijbaantjes, vrijwilligerswerk of bestuursfuncties, naast studie en Honours Academy.

36

Onderwijs

In 2008 stelde minister Plasterk een bedrag van 4,9 miljoen euro ter beschikking voor de Radboud Honours Academy: onderwijs aan excellente bachelorstudenten. De Academy ging in september 2009 van start. 220 studenten werden na selectie tot een van de programma’s toegelaten. Plasterk kwam in december naar Nijmegen om kennis te maken met staf en studenten van de Radboud Honours Academy. Rector magnificus Kortmann lichtte toe waar de Radboud Honours Academy voor staat. Verschillende programma’s, verbredend en verdiepend, met een zwaar internationaal accent en veel aandacht voor coaching en persoonlijke ontwikkeling.

37


Vergroting studiesucces in de bachelorfase Alle Nederlandse universiteiten hebben zich in 2008 gecommitteerd aan een meer jarenafspraak met de minister om het studiesucces in de bachelorfase te vergroten. De universitaire werkgroep ‘Meer studiesucces in de bachelorfase’ heeft in 2009 een aantal maatregelen aanbevolen, waardoor opleidingen het studiesucces in de hele bachelorfase kunnen vergroten. Hiermee wordt een vervolg gegeven aan eerdere maat regelen om de bindende en verwijzende functie van de propedeuse te vergroten. Vanaf 2006 is het onderwijs in het eerste jaar geïntensiveerd: minimaal 15 contacturen per week. Uit onderzoek blijkt dat de binding van studenten met de opleiding door de onderwijsintensivering is toegenomen. Het aantal uren dat studenten aan hun studie besteden, is eveneens toegenomen. Het streefdoel van de onderwijsintensivering, een bestede studietijd van gemiddeld 35 uur, wordt inmiddels gehaald. Door intensieve begeleiding van studenten, vooral dankzij de invoering van het mentoraat, is het voor een student eerder duidelijk of de goede studiekeuze is gemaakt. Tot slot zet de universiteit in op realistische voorlichting aan aanstaande studenten. Het is van groot belang dat vwoleerlingen een waarheidsgetrouw beeld krijgen van de opleidingen van de universiteit. Om het rendement in de totale bachelorfase te vergroten, wordt van iedere student een maximale inzet verwacht. De onderliggende boodschap: studeren is hard werken, minimaal 35 uur per week gedurende de hele studie. In de notitie ‘Meer studiesucces in de bachelorfase’ worden uitgangspunten en concrete maatregelen beschreven, waaraan in overleg met de faculteiten nadere invulling wordt gegeven.

Bereikte onderwijsresultaten Diploma’s In het academisch jaar 2008-2009 zijn er 2.362 einddiploma’s uitgereikt tegenover 2.429 in het academisch jaar daarvoor. Deze daling heeft voornamelijk te maken met de overgang naar het bachelor-masterstelsel van de medische opleidingen. In de ‘oude’ doctoraalopleiding werden einddiploma’s (doctoraal) na vier jaar uitgereikt. Door de invoering van het bachelor-masterstelsel is het curriculum geneeskunde herzien en worden de einddiploma’s (master) pas na zes jaar uitgereikt. Het marktaandeel einddiploma’s is licht gedaald en bedroeg in 2009 8,0 procent (2008: 8,3 procent). Het marktaandeel bachelordiploma’s is licht gestegen en bedroeg in 2009 10 procent.

38

onderwijs

Marktaandeel diploma-aantallen Radboud Universiteit in procenten van landelijke diploma’s. Tot 2002-2003 doctoraaldiploma’s; daarna zijn einddiploma’s uitgesplitst naar doctoraal- en masterdiploma’s en zijn bachelordiploma’s separaat weergegeven. Bron: 1cHO.

15%

10%

5%

0% 03/04

04/05

einddiploma’s

05/06

bachelor

06/07

07/08

master

08/09

doctoraaldiploma’s

Propedeuserendement Het propedeuserendement na één jaar (cohort 2008) bedraagt 35 procent en na twee jaar (cohort 2007) 62 procent. Vanaf 2001 zijn de rendementen licht gedaald en sinds 2005 zijn ze min of meer stabiel. In totaal behaalt ongeveer 80 procent van de eerstejaars met een vwo-vooropleiding het propedeusediploma aan de Radboud Universiteit.

Propedeuserendement van de standaardgroep (voor 1 oktober ingestroomde vwo’ers in een bepaald studiejaar): het percentage studenten dat na een bepaalde periode een propedeuse heeft behaald (eventueel in een andere opleiding dan waarin de studie werd begonnen). Bron: ISIS. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1994

1995

1996

binnen 1 jaar

39

1997

1998

1999

binnen 2 jaar

2000

2001

2002

na 2 jaar

2003

2004

elders

2005

2006

2007

2008


Bachelorrendement In onderstaande tabel is het percentage studenten weergegeven dat zich na één jaar opnieuw inschrijft voor dezelfde opleiding en vervolgens het percentage van deze groep dat na vier jaar een bachelordiploma heeft behaald. Iets meer dan de helft van de herinschrijvers slaagt er in na vier jaar een bachelordiploma te behalen; dat is tamelijk weinig. In de meerjarenafspraak is afgesproken dat universiteiten hun uiterste best zullen doen om dit percentage te verhogen naar 70. Waarschijnlijk is het studiesucces in de bachelorfase aan de Radboud Universiteit iets hoger dan deze percentages laten zien; een aantal studenten begint al met mastervakken (flexibele instroom) vóór de hele bachelor is afgerond. Meestal heeft een student dan nog slechts enkele bachelorvakken openstaan. Bachelorrendementen na vier jaar van herinschrijvers na één jaar, cohorten 2002 t/m 2004, standaardselectie. Bron: 1cHO.

instroom

heringeschreven voor dezelfde opl. na 1 jaar

Ba-diploma na 4 jaar van heringeschrevenen

2002

1.416

82%

54%

2003

1.570

82%

55%

2004

1.601

79%

55%

Postpropedeuserendement Het percentage geslaagden binnen vijf jaar voor het einddiploma van degenen die het propedeusediploma hebben behaald, schommelde in de afgelopen jaren rond de 40. Mede door de invoering van de bachelor-masterstructuur met ingang van 2002 hebben er wijzigingen plaatsgevonden in de studieduur van een aantal opleidingen. Vrijwel alle opleidingen in het bètadomein zijn vijfjarig; de nominale studieduur voor het master diploma geneeskunde is zes jaar geworden en voor tandheelkunde is de studieduur verlengd naar vijf jaar (vanaf het cohort 2009 eveneens zes jaar). Hierdoor kan worden verklaard dat de postpropedeuserendementen behaald in vijf jaar en zes jaar van de cohorten 2002 en 2003 zijn afgenomen. Vanaf de cohorten 1993 tot en met 2000 zijn de postpropedeuserendementen na meer dan zes jaar gestegen van 70 naar bijna 80 procent en daarmee hoger dan eerder het geval was. Het postpropedeuserendement geeft aan welk deel van de geslaagden voor de propedeuse na een aantal jaren sinds het begin van de studie slaagt voor het master-/doctoraalexamen. Bron: ISIS. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1993

40

1994

1995

1996

1997

1998

binnen 4 jaar

binnen 5 jaar

na 6 jaar

in andere opleiding

1999

2000

2001

binnen 6 jaar

2002

2003

2004

2005

onderwijs

Arbeidsmarkt Het aan de Radboud Universiteit verbonden IOWO, adviseurs voor onderwijs, beleid en organisatie, presenteert jaarlijks een alumnimonitor. Vanaf 2009 wordt de monitor tweejaarlijks in landelijk verband afgenomen. In het najaar van 2009 zijn de alumni bevraagd die in het studiejaar 2007-2008 zijn afgestudeerd; gemiddeld ongeveer anderhalf jaar na hun afstuderen. Uit het onderzoek van 2009 blijkt dat 90 procent van de Nijmeegse afgestudeerden na één jaar betaald werk heeft. Dit is gelijk aan het resultaat van 2008. Arbeidsmarktsituatie afgestudeerden Radboud Universiteit. Bron: Alumnimonitor 2009, IOWO.

2009 2008 2007 2006 2005 0%

20%

betaald werk

40%

werkzoekend

60%

studerend

80%

100%

niet beschikbaar

In onderstaande figuur is zichtbaar dat de arbeidsmarktsituatie van afgestudeerden van de Radboud Universiteit gelijk is aan het landelijk gemiddelde.

Arbeidsmarktsituatie afgestudeerden Radboud Universiteit en landelijk. Bron: Alumnimonitor 2009, IOWO.

Radboud Universiteit Landelijk 0%

20%

betaald werk

41

40%

werkzoekend

60%

studerend

80%

niet beschikbaar

100%


Uit onderstaande figuur blijkt dat 49 procent van de afgestudeerden van de Radboud Universiteit direct na afstuderen een baan heeft. Landelijk bedraagt dit percentage 46. 20 procent van de alumni moet meer dan drie maanden wachten op een betaalde baan; dit is ook landelijk het geval. Maanden tussen afstuderen en eerste betaalde baan: afgestudeerden Radboud Universiteit Nijmegen t.o.v. afgestudeerden landelijk. Bron: Alumnimonitor 2009, IOWO.

Radboud Universiteit Landelijk 0%

20%

geen

40%

1-3 maanden

60%

4-6 maanden

80%

100%

meer dan 6 maanden

Studiepunten behaald in het buitenland Het bijhouden van studiepunten die studenten in het buitenland behalen, gebeurt niet structureel bij alle faculteiten. Daardoor is het niet mogelijk een volledig overzicht te presenteren.

Behaalde studiepunten door uitwisselingsstudenten In het studiejaar 2008-2009 waren 397 buitenlandse studenten ingeschreven aan de Radboud Universiteit voor het volgen van bijvakken. Het merendeel (376) van deze groep heeft studiepunten behaald aan de Radboud Universiteit; het eindresultaat is nog niet bekend. Gemiddeld aantal behaalde studiepunten (EC) door buitenlandse studenten. Beginjaar inschrijving

Aantal studenten

Gemiddeld aantal studiepunten per student

2002

164

31,7

2003

345

26,2

2004

422

31,2

2005

285

32,2

2006

374

33,1

2007

347

30,5

2008

376

Nog niet bekend

De overige studenten hebben waarschijnlijk verzuimd om hun behaalde resultaten vast te leggen.

42

onderwijs

Personeelsleden die ook student zijn Eind 2009 volgden zes medewerkers een studie aan de eigen universiteit. Hierbij zijn niet meegerekend: student-assistenten, surveillanten en promovendi die al een aanstelling kregen vlak voor de afstudeerdatum.

Uitbesteding van bekostigd onderwijs Op de Radboud Universiteit is geen sprake van uitbesteding van bekostigd onderwijs.

Maatwerktrajecten De Radboud Universiteit zet geen rijksbijdragen in voor maatwerktrajecten voor bedrijven of organisaties.

Rijksbijdragen voor private activiteiten De Radboud Universiteit Nijmegen zet geen rijksbijdragen in voor private activiteiten.

Ontwikkelingen nieuwe opleidingen Tandheelkunde De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) heeft positief besloten op de Toets Nieuwe Opleiding voor de driejarige masteropleiding tandheelkunde. Deze opleiding zal vanaf september 2010 de bestaande tweejarige master vervangen.

Klinische psychologie en fiscaal recht Ondanks een positief besluit van de NVAO op de Toets Nieuwe Opleiding voor de tweejarige master klinische psychologie (in 2008) en de eenjarige master fiscaal recht (in 2009) heeft de minister van OCW in 2009 besloten deze beide opleidingen niet macrodoelmatig te verklaren.

Joint master In 2009 is het traject van toetsing macrodoelmatigheid én accreditatie van de master Niederlande-Deutschland Studien met succes doorlopen en afgerond. Het betreft een tweejarige joint master, binnen het alfa-/gammadomein, die in volledige symmetrie is opgezet en gezamenlijk wordt verzorgd door de Westfälische Wilhelms-Universität Münster en de Radboud Universiteit Nijmegen. Uit het proces dat heeft geleid tot de accreditatie van deze opleiding in Nederland en Duitsland kan lering worden getrokken voor de accreditatie van toekomstige joint programmes en joint degrees, zoals op het gebied van system dynamics.

43


Onderwijsvisitaties In 2009 zijn de volgende visitatie- en accreditatietrajecten doorlopen en afgerond. De onderzoeksmasters wijsbegeerte, social cultural science, en onderneming en recht zijn gevisiteerd en door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) geheraccrediteerd. In 2009 zijn buiten deze onderzoeksmasters geen visitatierapporten uitgebracht over opleidingen van de Radboud Universiteit. Wel zijn als vervolg op visitatietrajecten uit 2008 en 2009 in totaal vijf bacheloropleidingen, acht master opleidingen en zeventien educatieve masteropleidingen geaccrediteerd.

Kwaliteitszorg De Radboud Universiteit hanteert een cyclisch systeem van kwaliteitszorg, waarbij de interne en externe kwaliteitszorg op een natuurlijke manier in elkaar grijpen. Het vertrekpunt is een cyclus van zes jaar. Dit komt overeen met de periode waarvoor aan opleidingen accreditatie wordt toegekend. De verbinding tussen het interne en externe proces wordt gemaakt door de zelfevaluatie en de jaarlijkse opleidingsjaarverslagen, die voor elke opleiding verplicht zijn sinds het studiejaar 2003-2004. De cyclus is uitgelijnd in het Handboek Kwaliteitszorg Onderwijs.

Pilot Instellingsaudit In 2008 heeft de Radboud Universiteit deelgenomen aan de pilot instellingsaudit. Deze pilot is door de NVAO opgezet om ervaring op te doen met een nieuw accreditatiestelsel waarbij een audit op instellingsniveau gecombineerd wordt met beperkte beoordelingen op opleidingsniveau. De auditcommissie onder leiding van prof. dr. D. Breimer gaf de Radboud Universiteit begin 2009 het hoogste oordeel: ‘met vertrouwen’. Voor de pilot met de beperkte opleidingsbeoordeling zijn de bachelor- en masteropleidingen pedago gische wetenschappen beoordeeld. Een commissie onder voorzitterschap van prof. dr. W. Ruijssenaars heeft de opleiding in het voorjaar van 2009 bezocht op basis van een in december 2008 afgeronde zelfevaluatie nieuwe stijl. Het oordeel van de commissie over de opleiding was positief. De ervaringen met de pilot zijn wisselend. Positief is het opstellen van een ‘kritische zelfreflectie’ voor de audit op instellingsniveau. Dit is een nuttige activiteit geweest die de universitaire gemeenschap een goed zicht biedt op de werkwijzen op het terrein van de onderwijskwaliteitszorg. Ook positief zijn de gesprekken geweest die zowel op instellingsniveau als bij de beperkte opleidingsbeoordeling zijn gevoerd. Beduidend minder positief is de zeer grote hoeveelheid informatie die het auditpanel vroeg. Het heeft disproportioneel veel tijd en energie gekost deze informatie aan het panel ter beschikking te stellen. Ook het opstellen van de zelfevaluatie nieuwe stijl voor de beperkte opleidingsbeoordeling heeft geen tijdwinst opgeleverd ten opzichte van de bestaande systematiek. De algemene conclusie van de Radboud Universiteit is dat het nieuwe accreditatiestelsel in principe zou kunnen bijdragen aan de doelen (beperking van de beoordelingslast en stimulans voor de kwaliteitscultuur). Er dienen echter harde garanties te komen dat de beoordelingslast substantieel (40 procent) zal worden beperkt. De Radboud Universiteit heeft deze ervaringen ingebracht in diverse evaluaties die de NVAO en de Inspectie van het Hoger Onderwijs in het voorjaar van 2009 hebben gehouden.

44

onderwijs

Onderwijsaanbod De tabel bevat de opleidingen die openstaan voor eerste inschrijving op 1 september 2009. De gehanteerde namen zijn de CROHO-namen. Bacheloropleidingen

Opleidings-

Studie-

vorm

last

vt

180

Taal en Cultuur Algemene Cultuurwetenschappen Arabische Taal en Cultuur

vt

180

Communicatie- en Informatiewetenschappen

vt

180

Duitse Taal en Cultuur

vt

180

Engelse Taal en Cultuur

vt

180

Geschiedenis

vt

180

Griekse en Latijnse Taal en Cultuur

vt

180

Kunstgeschiedenis

vt

180

Nederlandse Taal en Cultuur

vt

180

Religiestudies Romaanse Talen en Culturen

vt/dt

180

vt

180

Taal- en Cultuurstudies

vt

180

Taalwetenschap

vt

180

Theologie Wijsbegeerte

vt/dt

180

vt

180

Recht vt

180

Nederlands Recht

Internationaal en Europees Recht

vt/dt

180

Notarieel Recht

vt/dt

180

Gedrag en Maatschappij Bestuurskunde

vt

180

Communicatiewetenschap

vt

180

Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie

vt

180

Pedagogische Wetenschappen

vt

180

Politicologie

vt

180

Psychologie

vt

180

Sociale Geografie en Planologie

vt

180

Sociologie

vt

180

Economie Bedrijfswetenschappen

vt

180

Economie

vt

180

Natuur Biologie

vt

180

Informatica

vt

180

Informatiekunde

vt

180

Kunstmatige Intelligentie

vt

180

Moleculaire Levenswetenschappen

vt

180

Natuur- en Sterrenkunde

vt

180

45


Bacheloropleidingen (vervolg)

Opleidings-

Studie-

vorm

last

Natuurwetenschappen

vt

180

Scheikunde

vt

180

Wiskunde

vt

180

Gezondheidszorg Biomedische Wetenschappen

vt

180

Geneeskunde

vt

180

Tandheelkunde

vt

180

Masteropleidingen Taal en Cultuur Algemene Cultuurwetenschappen

vt

60

Arabische Taal en Cultuur

vt

60

Bedrijfscommunicatie

vt

60

Duitse Taal en Cultuur

vt

60

Engelse Taal en Cultuur

vt

60

Geschiedenis

vt

60

Griekse en Latijnse Taal en Cultuur

vt

60

Kunstgeschiedenis

vt

60 60

Nederlandse Taal en Cultuur

vt

Romaanse Talen en Culturen

vt

60

Taalwetenschap

vt

60

Wijsbegeerte

vt

60

Religiestudies

vt/dt

120

vt

120

vt/dt

180

Wijsbegeerte van een Bepaald Wetenschapsgebied Theologie

Recht Internationaal en Europees Recht Nederlands Recht Notarieel Recht

vt

60

vt/dt/du

60

vt/dt

60

Gedrag en Maatschappij Bestuurskunde

vt

60

Communicatiewetenschap

vt

60

Anthropology and Development studies

vt

60

Milieu-maatschappijwetenschappen

vt

60

Onderwijskunde

vt/dt

60

Pedagogische Wetenschappen

vt/dt

60

Planologie

vt/du

60

vt

60

Politicologie Psychology Sociale Geografie Sociologie

vt

60

vt/du

60

vt

60

Economie Bedrijfswetenschappen

vt

60

Economics

vt

60

46

onderwijs

Masteropleidingen (vervolg)

Opleidings-

Studie-

vorm

last

Natuur Informatiekunde

vt

60

Kunstmatige Intelligentie

vt

120

Biology

vt

120

Chemistry

vt

120

Informatica

vt

120

Mathematics

vt

120

Milieu-natuurwetenschappen

vt

120

Moleculaire Levenswetenschappen

vt

120

Natuur- en Sterrenkunde

vt

120

Natuurwetenschappen

vt

120

Gezondheidszorg Biomedical Sciences

vt

120

Tandheelkunde

vt

120

Geneeskunde

vt

180

Niet-doorstroommasteropleidingen

Taal en Cultuur Amerikanistiek

vt

60

Duitslandstudies

vt

60

Interreligieuze spiritualiteitsstudies

vt/dt

60

Niederlande-Deutschland Studien

vt

120 60

Literatuurwetenschap

vt

Taal- en Spraakpathologie

vt

60

Taal- en Spraaktechnologie

vt

60

Intercultural Theology

vt

120

vt/dt

180

Pastorale Studies

Recht European Law

vt

60

Natuur Medische Biologie

vt

120

Researchmasters Taal en Cultuur Historische Wetenschappen: Ideologie, Mentaliteit en

vt

120

Maatschappelijke Praktijk Kunst en Visuele Cultuur in Historisch Perspectief

vt

120

Language and Communication

vt

120

Letterkunde en Literatuurwetenschap: Nieuwe Filologie

vt

120

Wijsbegeerte

vt

120

Recht Onderneming en Recht

vt

47

120


Researchmasters (vervolg)

Opleidings-

Studie-

vorm

last

Gedrag en Maatschappij Behavioural Science: the study of Behaviour Regulation

vt

120

Social Cultural Science: Comparative Research on Societies

vt

120

Natuur Cognitive Neuroscience

vt

120

Molecular Mechanisms of Disease

vt

120

Universitaire lerarenopleidingen Aardrijkskunde

vt/dt/du

60

Algemene Economie

vt/dt/du

60

Management en organisatie

vt/dt/du

60

Duits

vt/dt/du

60

Engels

vt/dt/du

60

Filosofie

vt/dt/du

60

Frans

vt/dt/du

60

Geschiedenis en Staatsinrichting

vt/dt/du

60

Grieks, Latijn en Klassieke Culturele Vorming

vt/dt/du

60

Kunstgeschiedenis en Culturele en Kunstzinnige Vorming/

vt/dt/du

60

Kunst Algemeen Maatschappijleer

vt/dt/du

60

Nederlands

vt/dt/du

60

Spaans

vt/dt/du

60 60

Biologie

vt/dt/du

Natuurkunde

vt/dt/du

60

Scheikunde

vt/dt/du

60

Wiskunde

vt/dt/du

60

De Radboud Universiteit biedt per 1 september 2009 in totaal 40 bacheloropleidingen en 65 masteropleidingen. De 65 masteropleidingen zijn onder te verdelen in 44 doorstroommasters, 10 onderzoekmasters en 11 niet-doorstroommasters. De Radboud Universiteit verzorgt 28 Engelstalige masterprogramma’s. Daarnaast zijn er 17 leraren opleidingen.

48

onderwijs

49


Radboudstudenten zijn al jaren meer dan tevreden over de voorzieningen die de universiteit biedt, zo blijkt uit de jaarlijkse algemene studenten enquête. Maar de ontwikkeling staat niet stil. In december 2009 opende de Universiteitsbibliotheek een Learning Zone. Het is een transparante en modern ingerichte open ruimte met honderd pc-werkplekken. In de gehele ruimte kunnen laptops gebruikmaken van het draadloos netwerk. Naast individuele studieplekken zijn er zes groepswerkplekken met middelen als een digiboard voor interactief werken. Studenten kunnen ook samenwerken rond touch tables.

50

Studenten

Studenten brengen steeds meer tijd op de campus door voor hun studie. Goede en modern uitgeruste studie plekken vinden ze daarom steeds belangrijker. Ze willen rustig kunnen werken en toegang hebben tot digitale bronnen om hun werkstukken te maken. Maar ze willen ook met medestudenten kunnen overleggen.

51


Eerstejaarsinstroom Het aantal eerstejaars is in 2009 gestegen (4.316) ten opzichte van 2008 (4.112). Vooral de instroom van het aantal vwo’ers aan de Radboud Universiteit is in 2009 toegenomen: met 300 tot 2.891. Deze stijging van 10,5 procent is aanmerkelijk hoger dan voorgaande jaren en doet zich vooral voor bij bedrijfskunde en communicatiewetenschap. Het marktaandeel vwo’ers van de Radboud Universiteit is, met ruim 8 procent, in 2009 gelijk gebleven. Het aantal buitenlandse studenten dat in 2009 instroomde aan de Radboud Universiteit is in de bacheloropleidingen licht gedaald (eerstejaars bachelor 2009: 251; 2008: 275) maar in de masteropleidingen gestegen (eerstejaars master 2009: 96; 2008: 74). De Duitse studenten, met een totale instroom van 255 op de peildatum eind oktober, vormen het grootste deel van de groep buitenlandse studenten (bron ISIS).

Instroom naar vooropleiding. Alle studenten die voor het eerst studeren aan de Radboud Universiteit op peildatum 1 oktober, inclusief de studenten die zich hebben ingeschreven na 1 oktober in het voorafgaande jaar. Bron: ISIS. 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 1994

1995

1996

1997

1998

1999 2000

2001

instroom vwo

instroom hbo

instroom buitenland

instroom overig

2002

2003 2004

2005

2006

2007

2008

Onder ‘instroom hbo’ vallen ook de hbo-propedeusestudenten. Het overgrote deel van deze groep studenten heeft de hbo-studie vrijwel afgerond, maar kan nog geen eind diploma overleggen op de datum van inschrijving aan de universiteit.

52

2009

studenten

In de afgelopen tien jaar is het totaal aantal ingeschreven studenten aan de Radboud Universiteit gestegen van 13.200 in het academisch jaar 1999-2000 naar 18.624 in 2009-2010.

Aantallen eerstejaars en totaal ingeschreven studenten. 18000 17142

16000

17669

17598

17771

18085

18624

16418

14000

13877

14593

15454

12000 10000 8000 6000 4000

3674

3668

99/00

00/01

4095

4023

3928

3968

3776

3933

4112

4316

01/02

02/03

03/04

04/05

05/06

06/07

07/08

08/09

2000 0

ingeschrevenen

eerstejaars

In het academisch jaar 2009-2010 is het marktaandeel van de Radboud Universiteit in de landelijke instroom in de bachelorfase licht gedaald. Het marktaandeel vwo-instroom is met 8,2 procent gelijk gebleven. De verhoogde instroom van vwo’ers is een landelijke ontwikkeling.

Marktaandeel instroom Radboud Universiteit in procenten van landelijke instroom. Bron: 1cHO. 15%

10%

5%

0% 00/01

01/02

02/03

instroom totaal

53

03/04

04/05

instroom vwo

05/06

06/07

07/08

08/09

09/10


Studenttevredenheidsmonitor De Radboud Universiteit gebruikt een eigen instrument om de tevredenheid van stu denten over de opleiding en de faciliteiten te monitoren. In 2009 zijn (evenals in 2008) alle studenten uitgenodigd voor deelname aan het onderzoek. De rapportcijfers zijn in 2009 onverminderd hoog, en gelijk aan die van 2008. De conclusie is dat studenten van de Radboud Universiteit zeer tevreden zijn over de opleiding (rapportcijfer 7,6), algemene voorzieningen (7,7) en de universiteit als geheel (7,6). Het oordeel over de onderwijsvoorzieningen is weliswaar het laagst, maar is met 7,0 positief te noemen. Andere onderzoeken naar de tevredenheid van studenten zijn die van Elsevier en de Keuzegids Hoger Onderwijs. Beide onderzoeken bevestigen het beeld van het eigen onderzoek. De Radboud Universiteit haalt de hoogste tevredenheidsscores van de grote brede universiteiten. De resultaten van deze onderzoeken worden in de jaarlijkse onderwijs gesprekken met de faculteiten besproken. Studenttevredenheid. Bron: IOWO, Studenttevredenheidsmonitor 2009, Radboud Universiteit Nijmegen. 8,0

7,5

7,0

6,5

6

5,5 2003

2004

2005

2006

2007

universiteit algemeen

opleiding

voorzieningen

onderwijsvoorzieningen

2008

2009

Voorlichting, toelating en selectie Om een bewuste keuze voor een bacheloropleiding te kunnen maken, biedt de Radboud Universiteit aan vwo-scholieren een evenwichtig voorlichtingstraject met meerdere activiteiten. Voor de 4-vwo-campusdagen konden alle aanvragen van scholen met moeite worden gehonoreerd. In vergelijking met voorgaande jaren is er op een groter aantal scholen voorlichting gegeven. De bachelorvoorlichtingsdagen in april en november vormen de belangrijkste activiteiten in het studiekeuzetraject en trokken zowel in april als november 2009 een recordaantal bezoekers. Verder zijn de wervingsactiviteiten in de Randstad uitgebreid. De deelname aan regionale beurzen is geïntensiveerd na het vervallen van de landelijke studiebeurs. De instroom van studenten uit Duitsland is in 2009 licht gedaald. Daar staat tegenover dat de instroom van buitenlandse studenten in masteropleidingen in 2009 met twintig is toegenomen. De werving onder deze studenten zal in het komende jaar verder worden versterkt.

54

studenten

Numerus fixus De universiteit kent vier opleidingen met een numerus fixus: geneeskunde (330), tandheelkunde (67*), biomedische wetenschappen (100) en sinds 2005 ook psychologie (450). Voor de opleidingen geneeskunde en tandheelkunde wordt gebruikgemaakt van de mogelijkheid tot decentrale selectie (bij geneeskunde vanaf studiejaar 2010-2011). *In het kader van de omvorming van de tandartsopleidingen in Nederland tot zesjarige mondartsopleidingen (drie jaar bachelor en drie jaar master) is de numerus fixus gewijzigd van 82 naar 67.

Studiekeuzegesprekken Evenals andere Nederlandse universiteiten kampt de Radboud Universiteit met het probleem van uitval van studenten in het eerste jaar. Het percentage uitvallers in Nijmegen ligt met 12 weliswaar iets onder het landelijk gemiddelde, maar geeft toch reden tot zorg en extra maatregelen. Bij de uitvallers gaat het vooral om eerstejaars die geen voorlichtingsactiviteiten hebben bezocht en/of scholieren van wie de decaan op de middelbare school twijfelt of ze de juiste keus hebben gemaakt. Ook betreft het studenten die na hun hbo-propedeuse de overstap maken naar de universiteit. Met steun van het ministerie van OCW is een proef gestart om deze studenten uit te nodigen voor een studiekeuzegesprek. Tijdens dit gesprek wordt met de student nagegaan of diens studiekeuze en verwachtingen ten aanzien van de opleiding realistisch zijn. De Radboud Universiteit onderzoekt met dit project welk effect het voeren van studiekeuzegesprekken met de geselecteerde doelgroep kan hebben op de studieuitval en het studierendement van deze groep. De Dienst Studentenzaken heeft gesprekken gevoerd met 280 eerstejaars. De opkomst was hoog: 85 procent van de aangeschreven studenten kwam daadwerkelijk op gesprek. De overgrote meerderheid vond het gesprek zinvol. De studenten worden gevolgd en in 2010 zal blijken wat de resultaten van dit project zijn.

Studieadvies Het streven van de Radboud Universiteit is dat de eerstejaarsstudent zo snel mogelijk weet of hij de juiste studie heeft gekozen. Daarom is in 2006 besloten het onderwijs voor alle eerstejaarsstudenten te intensiveren en is er geïnvesteerd in de verbetering van de studie- en studentbegeleiding. Eind 2009 heeft het college van bestuur besloten om, ondanks alle maatregelen ter verbetering van het onderwijs en de studie- en student begeleiding, toch de invoering van het bindend studieadvies te gaan verkennen. Belangrijkste reden is dat nog te veel studenten die een negatief advies krijgen, dit negeren en alsnog in het tweede of derde jaar uitvallen.

Studeren met een functiebeperking De Radboud Universiteit komt in de Handicap en Studie Ranking van Studiekeuze123, die gebaseerd is op gegevens uit de Nationale Studentenenquête 2009, als beste algemene universiteit uit de bus, vlak na Wageningen University en de Universiteit Twente. Het uitgangspunt van de Radboud Universiteit is dat studenten met een functiebeperking met evenveel kans op succes als de gemiddelde student een opleiding moeten kunnen volgen.

55


Met behulp van een subsidie van de Stichting Student & Gezondheid en een bijdrage van de universiteit is de afdeling Studentenbegeleiding in 2009 gestart met het project ‘Studeren met een specifieke hulpvraag’. Het gaat erom de overgang naar de universiteit te vergemakkelijken en voorzieningen en begeleiding op maat aan te bieden. Er zal gewerkt worden aan een ketenbenadering door samenwerking met experts. Ook wordt een centraal informatiepunt ingericht.

Aansluiting vwo-wo Sinds de oprichting van het Platform voortgezet onderwijs-hoger onderwijs (vo-ho) in 1999 heeft zich een goede relatie ontwikkeld tussen de Radboud Universiteit en ruim vijftig scholen voor voortgezet onderwijs in de wijde regio Arnhem-Nijmegen. Al deze scholen worden jaarlijks door de Radboud Universiteit geïnformeerd over de prestaties van hun oud-leerlingen in het eerste jaar. En ook over de oordelen van hun oud-leer lingen over de aansluiting tussen het vwo en het eerste jaar van hun universitaire studie. Onder de vlag van dit platform werd in 2009 een tweetal succesvolle bijeenkomsten georganiseerd: in april voor contactpersonen van de scholen over de prioritering van activiteiten van het platform; en in november een drukbezochte conferentie over aansluitingsvraagstukken met betrekking tot de Nederlandse taal en rekenen/wiskunde. Een halfjaarlijkse digitale nieuwsbrief informeert de scholen over actuele aansluitingsvraagstukken. In mei bezochten tachtig schooldecanen de jaarlijkse schooldecanendag van de Radboud Universiteit. Docenten van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) verzorgden voor het tweede achtereenvolgende jaar het nieuwe schoolvak Natuur, Leven en Technologie (NLT) voor leerlingen van zes scholen uit het Rijk van Nijmegen. Met deze activiteit wordt concreet invulling gegeven aan de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een goede aansluiting tussen het vwo en de Radboud Universiteit.

Internationale studentenmobiliteit De Radboud Universiteit is in 2009 door de Europese Commissie als eerste Nederlandse Universiteit in de Erasmus Success Stories-brochure opgenomen vanwege de uitstekende begeleiding van internationale uitwisselingsstudenten en de aandacht voor de kwaliteit van de uitwisseling. Deze dienstverlening voor buitenlandse en Nijmeegse studenten is een belangrijk aspect van internationalisering voor de Radboud Universiteit. Studenten moeten snel aan informatie kunnen komen en antwoord krijgen op vragen als ze voor hun studie een periode naar het buitenland willen. Datzelfde geldt voor de buitenlandse student. Vanaf het eerste contact moet hij zich serieus genomen en welkom voelen. De internationale studenten krijgen een uitgebreid gratis servicepakket aangeboden, kunnen deelnemen aan introductieprogramma’s en worden uitgenodigd voor allerlei sociale activiteiten. Tot slot zullen ze bij hun vertrek uit Nijmegen allen deel uitmaken van het internationale alumninetwerk. Dit netwerk bestaat uit jonge academici en professionals met wie de Radboud Universiteit graag in contact blijft. Twee keer per jaar worden er farewell parties georganiseerd, ontvangen de studenten een Farewell Package en kunnen ze via sociale netwerken als Facebook of het Radboud Alumniweb met elkaar in contact blijven. De internationale alumni worden ingezet op beurzen en zijn uitstekende ambassadeurs als het gaat om de reputatie en promotie van de universiteit.

56

studenten

International Research Universities Network Het International Research Universities Network (IRUN) heeft in 2009 verdere acties ondernomen om de zichtbaarheid van het netwerk te vergroten en de samenwerking van de IRUN-partners te versterken. IRUN is opgenomen in het Handbook of International Associations in Higher Education. Ook dit jaar waren vele IRUN-partners betrokken bij een keur aan onderwijs- en onderzoeks activiteiten. De Radboud Universiteit voert het secretariaat van IRUN en heeft een aantal activiteiten voorbereid. In 2009 hebben facultaire delegaties onder leiding van de rector magnificus een aantal IRUNpartners bezocht: Jagiellonian University Krakow, University of Duisburg-Essen, Westfälische Wilhelms-Universität Münster en de University of Barcelona. De Westfälische WilhelmsUniversität Münster was gastvrouw voor de tweede IRUN-conferentie of Female Professors. De Duitse IRUN-partners waren betrokken bij de jaarlijkse Summer Course Dutch studies in Nijmegen en de Peter Pazmany Catholic University in Boedapest organiseerde de IRUN Summer University. Binnen de Radboud Universiteit is een IRUN-ambassadorsprogramma opgezet. In dit programma worden Nijmeegse studenten die bij een IRUN-partner gaan studeren, voorgelicht over het IRUN.

Mobiliteit De Radboud Universiteit heeft grote ambities als het gaat om studentenuitwisseling. Het Europese Lifelong Learning Programme (LLP) is een van de programma’s waar studenten gebruik van maken. Het aantal studenten dat via LLP een periode in het buitenland verbleef voor studie of stage is in het academisch jaar 2008-2009 gestegen van 287 naar 313. Vooral het aantal buitenlandse stages is toegenomen. Het aantal inkomende LLP-studenten is gedaald van 388 naar 341. Deze daling is echter een gevolg van een definitiewijziging van het begrip uitwisselingsstudent; hierdoor zijn ongeveer 40 uitwisselingsstudenten vanaf 2009 als reguliere masterstudenten geregistreerd. De kwaliteit van de inkomende en uitgaande uitwisselingsstudenten is een constant punt van aandacht voor de universiteit. In dat kader heeft het International Office een studie uitgevoerd naar het effect van de invoering van het Learning Agreement op het aantal studiepunten dat studenten halen. Hieruit bleek dat sinds de invoering van het Learning Agreement het aantal studiepunten voor inkomende en uitgaande studenten licht is gestegen. De deelname door Nijmeegse medewerkers aan docentenmobiliteit en staftraining bleef nagenoeg gelijk in vergelijking met 2008: 42 docenten hebben een periode in het buitenland gedoceerd en 47 docenten en/of promovendi hebben gebruikgemaakt van het onderdeel staftraining van het LLP. Er zijn in 2009 27 nieuwe LLP-overeenkomsten gesloten waarin docentenmobiliteit is opgenomen. Ook zijn 10 nieuwe/hernieuwde centrale Memoranda of Understanding in overleg met faculteiten en buitenlandse partners afgesloten. Met hulp van de Stichting Nijmeegs Universiteits Fonds brachten 259 studenten in 2009 een periode langer dan twee maanden in het buitenland door. Daarnaast verbleven 87 studenten in het kader van een congres of individuele studiereis in het buitenland en waren er 824 studenten die hebben deelgenomen aan een groepsstudiereis. In 2009 hebben ongeveer 30 studenten gebruikgemaakt van de beursmogelijkheden die geboden worden door programma’s van de Nederlandse overheid (Huygens Talentenprogramma) of andere organisaties (VSB, ISEP). Opnieuw was de Radboud Universiteit zeer succesvol in het verwerven van Europese subsidies voor mobiliteitsprogramma’s. In het kader van Erasmus Mundus is bijna 5,5 miljoen euro verworven en

57


programma’s als HSP/Huygensprogramma, NFP, STUNED en Libertas leverden nog circa 1 miljoen euro op voor beurzen voor inkomende masterstudenten, PhD-kandidaten en talentvolle uitgaande studenten.

Dienstverlening en services De begeleiding van en dienstverlening aan internationale uitwisselingsstudenten van de Radboud Universiteit worden door de Europese Commissie als uitstekend beoordeeld. De online dienstverlening is verder uitgebreid; ook de internationale masterstudenten kunnen hier gebruik van maken. De verschillende voorlichtingsbijeenkomsten om de mobiliteit te promoten, worden goed bezocht door studenten, promovendi en mede werkers. Buitenlandse PhD’ers en staf krijgen tijdens de Dutch Day de gelegenheid om nader kennis te maken met de universiteit, de Nederlandse cultuur en elkaar. Via een Engelstalige elektronische nieuwsbrief worden alle medewerkers van de Radboud Univer siteit op de hoogte gehouden van internationaliseringsactiviteiten en nieuwe ontwik kelingen.

Studentenhuisvesting De studentenhuisvesting in Nijmegen moet beter. Uit onderzoek onder studenten blijkt dat 18 procent van de studenten thuis woont; ongeveer de helft van dit percentage is daar niet tevreden mee en wil in Nijmegen wonen. Een deel blijft thuis wonen omdat er geen kamer beschikbaar is of vanwege financiële redenen. De universiteit hecht er aan dat studenten die dat willen daadwerkelijk woonruimte in Nijmegen kunnen vinden. Wonen in de stad maakt het mogelijk mee te doen aan het studentenleven buiten de studie-uren. Ook dat is een deel van de academische vorming. De universiteit dringt er – gesteund door de Universitaire Studentenraad – bij de Stichting Studenten Huisvesting Nijmegen (SSHN) op aan meer woonruimte voor studenten te realiseren en de lobby richting de gemeente Nijmegen te intensiveren. De SSHN heeft dit opgepakt. Het college van bestuur zet tijdens zijn contacten met het gemeentebestuur de studentenhuisvesting als urgent punt op de agenda. De Radboud Universiteit wil dat niet alleen haar reguliere studenten in Nijmegen een kamer kunnen vinden, maar wil buiten landse studenten die hier hun master komen volgen ook tijdig woonruimte bieden.

58

studenten

59


Karakteristiek van de studentenpopulatie in 2009

Eerstejaars Instelling naar hoofdstudie

EOI

Ingeschrevenen

Vooropleiding, % van totaal

Hfdst

Totaal

VWO

HBO

Totaal Vrouw

Buitl

Behaalde diploma’s 08/09

Perct Neven studie

Prop Bach Doct Mast PD

• Faculteit der Theologie 42

16%

44%

4%

59

224

65%

20

15

27

0

26

- Theologie

- Religiestudies

11

55%

0%

36%

13

53

55%

4

4

4

0

4

0

Totaal voor Fac Theologie

53

23%

36%

11%

72

277

63%

24

19

31

0

30

0

• Faculteit der Religiewetenschappen

0

- Arabisch

20

45%

35%

5%

22

84

76%

9

20

8

0

5

0

Totaal voor Fac Religiew.

20

45%

35%

5%

22

84

76%

9

20

8

0

5

0

• Faculteit der Filosofie - Wijsbegeerte

72

47%

24%

8%

92

279

35%

53

20

25

0

22

0

Totaal voor Fac Filosofie

72

47%

24%

8%

92

279

35%

53

20

25

0

22

0

• Faculteit der Letteren - Algemene cultuurwetenschappen - Communicatie- en inf. wetenschappen

52

75%

23%

0%

63

201

79%

3

26

29

0

22

0

186

53%

33%

8%

214

630

83%

17

89

83

0

87

0

- Duitse taal en cultuur

18

47%

16%

32%

25

87

71%

5

10

10

0

15

0

- Engelse taal en cultuur

119

58%

25%

8%

137

497

67%

11

64

72

0

59

0

- Geschiedenis

119

64%

25%

3%

142

557

32%

13

114

94

0

60

0

- Griekse en Latijnse taal en cultuur

22

95%

0%

5%

24

95

65%

1

19

16

0

7

0

- Kunstgeschiedenis

25

72%

20%

4%

33

130

80%

6

16

21

0

21

0

1

100%

0%

0%

17

26

65%

5

0

0

0

7

0

- Nederlandse taal en cultuur

49

71%

25%

2%

66

200

80%

8

20

35

0

30

0

- Romaanse talen en culturen

41

60%

30%

3%

44

145

81%

9

26

25

0

25

0

- Taal- en cultuurstudies

29

83%

14%

3%

31

86

84%

2

22

17

0

0

0

- Taalwetenschap

59

33%

36%

31%

62

183

88%

9

22

9

0

31

0

720

60%

26%

8%

862

2837

69%

89

428

411

0

364

0

- Literatuurwetenschap

Totaal voor Fac Letteren • Faculteit der Rechtsgeleerdheid - Internationaal en Europees recht - Nederlands recht

68

71%

12%

15%

87

344

69%

40

49

46

0

34

0

385

69%

26%

0%

465

2069

57%

140

238

273

0

267

0

34

71%

12%

0%

52

261

66%

65

41

75

0

51

0

487

69%

23%

2%

604

2674

59%

245

328

394

0

352

0

- Notarieel recht Totaal voor Fac Rechten • Faculteit der Sociale Wetenschappen - Communicatiewetenschap

150

63%

31%

5%

171

435

58%

4

47

50

3

37

0

- Culturele antropologie

81

63%

19%

8%

88

232

80%

5

45

53

2

25

0

- Kunstmatige intelligentie

47

91%

4%

2%

52

145

26%

6

14

16

2

5

0

- Onderwijskunde

2

14

79%

8

0

0

5

15

0

- Pedagogische wetenschappen

355

74%

22%

2%

377

1394

95%

16

166

280

9

192

0

- Psychologie

436

56%

11%

31%

482

2108

76%

41

327

390

29

329

0

46

89%

9%

2%

56

197

51%

11

23

43

0

35

0

1115

66%

17%

14%

1228

4525

78%

91

622

832

50

638

0

- Sociologie Totaal voor Fac Sociale Ws

60

studenten

Eerstejaars Instelling naar hoofdstudie

Totaal

EOI

Ingeschrevenen

Vooropleiding, % van totaal

Hfdst

VWO

HBO

Totaal Vrouw

Buitl

Behaalde diploma’s 08/09

Perct Neven studie

Prop Bach Doct Mast PD

• Faculteit der Managementwetenschappen - Bedrijfswetenschappen

369

69%

22%

6%

419

1195

37%

210

132

137

250

0

- Bestuurskunde

86

70%

23%

0%

102

266

42%

22

35

21

31

0

- Economie

112

81%

14%

5%

126

332

31%

71

54

26

40

0

0

0

0

0

6

14

50%

0

0

0

6

0

- Politicologie

103

81%

14%

2%

115

313

34%

20

55

20

19

0

- Sociale geografie en planologie

170

59%

29%

7%

211

498

34%

12

50

47

57

0

840

70%

21%

5%

979

2618

36%

335

326

403

0

0

- Milieu-maatschappijwetenschappen

Totaal voor Fac Manag Ws

251

• Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica - Algemene natuurwetenschappen

15

60%

0%

40%

15

99

31%

0

20

6

0

7

- Biologie

191

72%

13%

15%

208

749

51%

21

139

98

2

71

0

- Informatica

40

56%

29%

12%

51

164

5%

3

12

15

0

20

0

- Informatiekunde

27

22%

74%

4%

34

120

5%

0

7

11

0

29

0

5

0%

20%

80%

16

32

50%

2

0

0

0

20

0

- Moleculaire levenswetenschappen

53

87%

2%

9%

63

224

48%

4

39

26

0

21

0

- Natuur- en sterrenkunde

46

66%

14%

18%

52

205

19%

18

21

29

0

11

0

- Scheikunde

61

80%

17%

2%

66

252

28%

6

43

29

1

15

0

- Wiskunde

51

92%

4%

4%

55

150

30%

14

20

11

0

4

0

489

71%

16%

12%

560

1994

36%

68

301

225

3

198

0

84

0

- Milieu-natuurwetenschappen

Totaal voor Fac NWI • Faculteit der Medische Wetenschappen - Bio-medische wetenschappen

112

81%

4%

12%

130

524

62%

12

87

81

0

- Geneeskunde

303

91%

1%

4%

381

2218

69%

23

341

296

84

77

65

8

505 442

92

- Tandheelkunde

0 239

71

86%

0%

3%

80

439

59%

0

486

88%

1%

6%

591

3181

66%

35

- Lerarenopleiding

34

20%

6%

0%

136

155

64%

5

0

0

0

96

0

Totaal voor ILS

34

0,2

0,06

0

136

155

64%

5

0

0

0

96

0

4316

68%

19%

9%

5152

18624

60%

948

Totaal voor Fac Medische Ws

25

46

109 285

• Instituut voor Leraar en School

Totaal voor de hele instelling

2569 2619

De telling is gebaseerd op het aantal ingeschreven studenten en extranei naar hun hoofdstudie, inclusief postdoctoraalstudenten. Alleen inschrijvingen van vóór 1 oktober zijn geteld, waarbij als eerstejaars zijn geteld al degenen die voor het eerst zijn ingeschreven vóór 1 oktober, dus ook de laat-inschrijvers van het jaar daarvoor. Onder ‘EOI’ staan de eerstejaars opleiding: iedereen die dat jaar voor het eerst voor die opleiding staat ingeschreven. Bij ‘nevenstudie’ worden de aantallen nevenstudie-inschrijvingen geteld. Onder ‘HBO’ vallen ook de HBO-propedeuse-instromers.

61

145 2217 285


Veel medewerkers wilden een ‘Kijkje in de Keuken’ nemen bij de Sterrenwacht. De medewerkers van de afdeling Sterrenkunde vertelden van alles over witte dwergen, neutronensterren en radiopulsars, gammaflitsers en gravitatiegolven, en de hoogste energetische deeltjes in het heelal. En natuurlijk kon iedereen via de machtige kijkers op het dak van het Huygensgebouw zelf een kijkje nemen in het heelal.

62

Personeel

De Radboud Universiteit en het UMC St Radboud hebben samen één personeelsvereniging: de PV Radboud, die meer dan zevenduizend leden telt. De PV Radboud vierde in 2009 haar achtste lustrum en organiseerde daarom ‘Een Kijkje in de Keuken’. Leden en niet-leden konden een andere afdeling van het ziekenhuis of de universiteit bezoeken. Bijvoorbeeld de spoedeisende hulp, de ondergrondse tunnels van het UMC St Radboud of het RIVER-lab, waar in een virtual reality-omgeving onderzoek wordt gedaan naar de reacties van mensen op personen, dieren en andere factoren in hun nabijheid. Ook organiseerde de jubilerende personeels vereniging bezoeken aan het college van bestuur en de raad van bestuur.

63


Aan de basis van inspirerend academisch onderwijs en innoverend wetenschappelijk onderzoek staan getalenteerde, bevlogen en kritische docenten en onderzoekers. Om de beoogde kwaliteit van onderwijs en onderzoek te behalen, stelt de universiteit hoge eisen aan haar medewerkers. Daar staat tegenover dat de Radboud Universiteit haar medewerkers veel te bieden heeft: een hechte academische gemeenschap waar ruimte is voor ontwikkeling van talent en waar men elkaar aanspreekt op gedrag en resultaten. Het personeelsbeleid schept de voorwaarden voor goed functionerende medewerkers en ondersteunt de realisatie van de ambities van de universiteit. Het personeelsbeleid valt uiteen in drie grote thema’s: organisatieontwikkeling, loopbaanontwikkeling en leiderschapsontwikkeling. Daarnaast komen in dit hoofdstuk andere aspecten van het personeelsbeleid aan de orde.

Organisatieontwikkeling De omgeving van de universiteit is complex en dynamisch en ontwikkelingen zijn vaak moeilijk te voorspellen. Het veronderstelt een goede balans tussen stabiliteit en flexibiliteit om daarop te kunnen anticiperen. In 2009 is in overleg met de medezeggenschap een nieuwe Leidraad Organisatiewijzigingen vastgesteld. Hierin zijn de spelregels en procedures rondom organisatieveranderingen vastgelegd, met name ook de rollen en taken van de diverse betrokken partijen gedurende de verschillende fasen van het organisatieveranderingsproces. Met positief advies van de medezeggenschap is in 2009 de ICT-dienstverlening gereorganiseerd. Dit heeft geleid tot de inrichting van een nieuwe Gebruikersdienst ICT per 1 september 2009. Op basis van een in dat jaar gedaan onderzoek door Bureau Berenschot zal per 1 januari 2010 een organisatiewijziging van de Dienst Personeel en Organisatie worden doorgevoerd. De al in gang gezette reorganisatie binnen de Faculteit der Managementwetenschappen/bedrijfskunde is voortgezet. Daarnaast heeft de centra lisatie van debiteuren-, crediteuren- en grootboekadministratie in de afdeling CIF/CFA in 2009 haar beslag gekregen. Verder zijn in 2009 onderzoeken uitgevoerd naar de mogelijke uitbesteding van de dienstverlening op de terreinen schoonmaak, groenvoorziening en catering binnen de Radboud Universiteit. Besloten is de groenvoorziening en de catering niet uit te besteden. De beslissing over de schoonmaak moet nog genomen worden.

Loopbaanbeleid Veel getalenteerde jonge mensen voelen zich aangetrokken tot een wetenschappelijke carrière, maar vanwege de beperkt beschikbare vaste middelen is een langdurige arbeidsovereenkomst met de universiteit maar voor weinigen weggelegd. Universitair loopbaanbeleid betekent dat promovendi en postdocs eerlijk, helder en tijdig inzicht krijgen in hun toekomstperspectief. Als dat er niet is, zet de universiteit zich in voor begeleiding naar een werkkring buiten de universiteit. De Radboud Universiteit vraagt van haar ondersteunend en beheerspersoneel dat het flexibel inzetbaar is. In 2009 is met de medezeggenschap diepgaand gediscussieerd over het versterken van het loopbaanbeleid. Naar verwachting is deze discussie in de loop van 2010 afgerond.

64

personeel

In het kader van het loopbaanbeleid zijn in 2009 de volgende activiteiten ondernomen: • Opstelling van richtlijnen om de functies van het wetenschappelijk personeel helder te formuleren. • Verdere invoering van de basiskwalificatie onderwijs voor docenten. • Aanpassing van de vacaturesite Academic Transfer en uitbreiding met koppelingen naar internationale banenwebsites. • Ondersteuning van leidinggevenden met een aanbod van interne en externe trainers en adviseurs. • Coaching en supervisie, intervisie, training, advies en teamtrajecten middels individuele of groepsgewijze begeleiding.

- 160 medewerkers hebben een individueel loopbaantraject gevolgd.

- Vier groepen van voornamelijk promovendi en postdocs hebben samengewerkt aan arbeidsmarktoriëntatie, solliciteren en netwerken.

Leiderschapsontwikkeling In het kader van leiderschapsontwikkeling zijn in 2009 twee succesvolle leergangen gegeven: ‘Oriëntatie op academisch leiderschap’ voor alle nieuw benoemde hoogleraren en het ‘Opleidingstraject academisch leiderschap’ voor universitair docenten en universitair hoofddocenten. Alle leidinggevenden van het Cluster Ondersteuning en het Cluster Facilitair hebben een programma leiderschap gevolgd.

Arbeidsvoorwaarden In 2009 zijn de Klachtenregeling Ongewenst Gedrag en de Herplaatsingsregeling aangepast. Dat geldt ook voor de Leidraad Organisatiewijzigingen en Medezeggenschap. Begin 2009 is verder een nieuw akkoord Bestedingsdoelen decentrale arbeidsvoorwaardengelden 2009-2013 met de vakbonden afgesloten. Zo zijn er afspraken gemaakt over een individueel ‘rugzakje’, ook in te zetten als extra bron binnen de Regeling Keuzemodel Arbeidsvoorwaarden. Ook zijn er regelingen getroffen over onder meer het seniorenbeleid, het ouderschapsverlof en de bedrijfssport. Om de medewerkers van de Radboud Universiteit goed te kunnen informeren over de arbeidsvoorwaarden is het Handboek Arbeidsvoorwaarden geschreven. Geactualiseerde informatie is op het intranet van de universiteit, het RadboudNet, te raadplegen.

Taalbeleid In 2009 is verder invulling gegeven aan de door het college van bestuur vastgestelde ‘Notitie Taalbeleid Engels aan de Radboud Universiteit Nijmegen’. Een groot gedeelte van het wetenschappelijk personeel dat Engelstalig onderwijs geeft, heeft zich in het afgelopen jaar laten toetsen en zich eventueel laten bijscholen. De medewerkers van de clusters kunnen zich ook laten testen en cursussen volgen bij Radboud in’to Languages. De Radboud Universiteit verzorgt 28 Engelstalige masterprogramma’s.

65


Re-integratie/WW-preventie De Radboud Universiteit zet zich actief in om het beroep op uitkeringen terug te dringen. 400 medewerkers met een aflopende arbeidsovereenkomst zijn benaderd. Van hen gaven 147 medewerkers aan dat ze een andere baan hadden gevonden. 100 werknemers werden uitgenodigd voor een gesprek.

Doelgroepenbeleid Instroom en doorstroom van vrouwen De Radboud Universiteit voert een stimuleringsbeleid om het aandeel vrouwen in hogere functies, zowel wetenschappelijk als niet-wetenschappelijk, te verhogen. Het college van bestuur vraagt de decanen bij herhaling erop toe te zien dat vrouwen deel uit maken van de benoemingscommissies en dat er vrouwen worden voorgedragen voor het hoogleraarschap. In 2009 zijn in totaal 37 hoogleraren benoemd, van wie 11 vrouwen. Daarmee is de doelstelling voor 2009 gehaald. De universiteit beseft dat er nog een lange weg is te gaan. In 2009 is het aandeel vrouwelijke hoogleraren op de Radboud Universiteit licht gestegen ten opzichte van voorgaande jaren; ook het percentage vrouwen in de andere functiecategorieën is gestegen. Percentage fte’s vrouwen en mannen van totaal wetenschappelijk personeel (exclusief Medische Wetenschappen)

2005

2006

2007

2008

2009

v

m

v

m

v

m

v

m

v

m

HL

14,5

85,5

13,5

86,5

15,0

85,0

15,9

84,1

17,1

82,9

UHD

17,7

82,3

20,8

79,2

17,9

82,1

22,4

77,6

22,4

77,6

UD

20,1

79,9

25,2

74,8

28,5

71,5

30,1

69,9

30,9

69,1

AIO

44,6

55,4

47,9

52,1

50,8

49,2

52,8

47,2

53,4

46,6

Totaal

32,0

68,0

35,1

64,9

37,1

62,9

38,7

61,3

39,1

60,9

Buitenlandse medewerkers Het aantal buitenlandse kenniswerkers op de Radboud Universiteit is toegenomen. 16 procent van het wetenschappelijk personeel komt uit het buitenland. Dat was in 2008 nog 12 procent. Deze toename past bij het streven van de universiteit naar een meer internationale samenstelling van het wetenschappelijk personeel. Een internationale universiteit communiceert in het Engels. De Dienst Personeel en Organisatie registreert sinds 2009 de taalvoorkeur van buitenlandse werknemers. Zij ontvangen standaard Engelstalige introductiepakketten, alsmede het Holland Handbook. De digitale informatievoorziening is verbeterd zodat belangrijke zaken, zoals arbeidsvoorwaarden, in het Engels via het intranet beschikbaar zijn. De Radboud Universiteit maakt deel uit van het ExpatPlatform, waarin ook de gemeente Nijmegen, Haskoning, NXP en het UMC St Radboud participeren.

Postdocs De universiteit wil de betrokkenheid vergroten van postdocs en andere wetenschappers die in tijdelijke dienst zijn. Hierbij speelt het Radboud Postdoc Netwerk (RPN) een

66

personeel

belangrijke rol. Het RPN is sinds 2009 in de OR vertegenwoordigd en komt hier, samen met het Promovendi Overleg Nijmegen (PON), op voor de belangen van jonge wetenschappers. Het beleid van de universiteit is gericht op ondersteuning van postdocs (en andere wetenschappers in tijdelijke dienst) om ze een zo goed mogelijke carrièrekeuze te laten maken. Een aantal postdocs heeft in 2009 gebruikgemaakt van een persoonsgebonden budget voor loopbaanoriëntatie.

Gepensioneerden De universiteit hecht eraan de goede relaties met haar gepensioneerden te behouden. Daarom worden hun vanaf 2009 mogelijkheden geboden als toegang tot het intranet, het RadboudNet, het lenen van boeken in de Universiteitsbibliotheek, korting op het cursusaanbod van HOVO, en gratis toezending van het kwartaalblad Radboud Magazine. Eind 2009 maakten ruim tweehonderd gepensioneerden gebruik van dit aanbod. Uit reacties blijkt dat veel oud-medewerkers dit initiatief erg op prijs stellen.

Klachtenregeling In 2009 zijn voorbereidingen getroffen om de klachtenregeling, die uit het jaar 2000 stamt, om te vormen naar een nieuwe regeling Ongewenst gedrag. Onder ongewenst gedrag verstaat de regeling: ‘Gedrag, dat plaatsvindt in situaties gerelateerd aan werk of studie, waarbij op welke wijze dan ook verbaal, non-verbaal of anderszins de persoon lijke integriteit van een ander wordt aangetast, waaronder pesterijen, discriminatie, ongewenst seksueel gedrag, agressie en geweld.’

Nevenwerkzaamheden Nevenwerkzaamheden van hoogleraren zijn enige tijd onderwerp van debat geweest in de media. Minister Plasterk van OCW heeft de universiteiten gevraagd de nevenwerkzaamheden van hoogleraren openbaar te maken. De Radboud Universiteit vermeldt sinds 2009 op haar website welke externe instantie het mogelijk maakt dat een bijzonder hoogleraar aan de universiteit werkzaam is. Bijzonder hoogleraren zijn immers niet in dienst van de universiteit. Daarnaast staan in beginsel sinds 2009 de nevenwerkzaam heden van wetenschappers op hun profielpagina’s op de universitaire website. Voorts kent de universiteit een regeling Nevenwerkzaamheden. Daarin is vastgelegd dat medewerkers hun leidinggevende op de hoogte stellen van nevenwerkzaamheden. De leidinggevende beoordeelt of de nevenwerkzaamheden zijn toegestaan.

Arbeidsomstandigheden Het is in het belang van én de medewerkers én de universiteit dat het personeel zich gezond en vitaal voelt. In 2009 zijn twee projecten uitgevoerd met betrekking tot gezondheidsmanagement gericht op behoud en bevordering van de vitaliteit en inzetbaarheid van medewerkers. Op basis van een onderzoek naar werkdruk zijn voor de medewerkers van het Cluster Facilitair en de Faculteit der Letteren maatregelen genomen om de werkdruk te ver minderen.

67


Bij de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica, de Facultaire Unie en het Instituut voor Leraar en School is een onderzoek gehouden naar het werkvermogen van medewerkers, om duurzame inzetbaarheid te bevorderen. De bij dit onderzoek gebruikte Work Ability Index (WAI) blijkt ook voor universitair personeel voorspellende waarde te hebben op het gebied van arbeid en gezondheid. De uitslag van dit onderzoek gaf de mogelijkheid om preventieve maatregelen te treffen. Medewerkers kregen zo nodig ondersteuning bij het aanpakken van knelpunten. Bij het Cluster Facilitair en het Cluster Ondersteuning is, eveneens op basis van de WAI, onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om gezondheid, fitheid en vitaliteit van werkenden te bevorderen. Waar nodig hebben de medewerkers ondersteuning gekregen bij het aanpakken van dreigende knelpunten.

Medezeggenschap Goed functionerende medezeggenschap verhoogt de kwaliteit van bestuurlijke besluiten, vergroot het draagvlak voor deze besluiten en zorgt voor betrokkenheid van medewerkers en studenten bij de organisatie. In 2009 vond regelmatig overleg plaats tussen het college van bestuur en de Gezamenlijke Vergadering van Ondernemingsraad en Studentenraad. De Gezamenlijke Vergadering heeft ingestemd met het nieuwe Strategisch Plan 2009-2013. Aan de hand van respectievelijk de Begroting 2009 en het Jaarverslag 2008 is gesproken over de algemene gang van zaken. Punten van bespreking waren: de gevolgen van de kredietcrisis, verschillen tussen facultaire begrotingen, en de bestuurlijke aanpak bij reorganisaties. Ook is de Bestuurlijke Agenda 2009 aan de orde geweest. In het kader van de Meerjareninvesteringsprognose zijn de bouwplannen op de campus besproken, waaronder de nieuwbouw voor de rechtenfaculteit. Daarnaast heeft de medezeggenschap advies uitgebracht over enkele reorganisaties, zoals die met betrekking tot de ICT-dienstverlening. Verder is van gedachten gewisseld over het plan Geesteswetenschappen. Op initiatief van de medezeggenschap is met het college van bestuur gesproken over de bepaling van de studielast en de harmonisering van het onderwijs. De Gezamenlijke Vergadering benadrukte dat harmonisering meer is dan enkel een eenduidige informatiestroom. Het college van bestuur heeft benadrukt dat de ambitie hoger ligt en zich ook uitstrekt tot andere aspecten, zoals de centrale roostering. Een belangrijk gespreksthema tussen medezeggenschap en college van bestuur was het studiesucces in de bachelorfase. Er is flink gediscussieerd over de mogelijke maatregelen om het studiesucces te vergroten. De uitwerking daarvan komt nog aan de orde. De medezeggenschap deelde de zorg van het college inzake het juist ondertekenen van wetenschappelijke artikelen.

Verzuim Het in 2001 geïntroduceerde verzuimbeleid is in de loop der jaren bijgesteld en aangepast aan de veranderde wetgeving. In de praktijk blijkt dat het verzuimbeleid door de eenheden verschillend wordt ingevuld. Daarom is in 2009 besloten een werkgroep in te stellen die de opdracht heeft het verzuimbeleid te evalueren en op basis hiervan adviezen uit te brengen. De resultaten hiervan worden in 2010 verwacht.

68

personeel

Het verzuim bedroeg in 2009 3,4 procent. De lichte stijging ten opzichte van 2008 is het gevolg van een iets hoger verzuim bij het wetenschappelijk personeel (2,1 procent in 2009 tegenover 1,7 procent in 2008). De gemiddelde verzuimfrequentie bleef gelijk, de gemiddelde verzuimduur is verder gedaald. Overzicht verzuim 2005-2009 2005

2006

2007

2008

Verzuimpercentage

3,9

3,2

3,3

3,2

2009 3,4

Gemiddelde verzuimfrequentie

0,9

0,9

0,9

0,9

0,9

Gemiddelde verzuimduur

17,0

14,6

14,5

12,9

12,4

RSI-preventie Om RSI te voorkomen geeft de Arbo- en Milieudienst (AMD) voorlichting. Tijdens de introductie in augustus 2009 hebben alle eerstejaarsstudenten voorlichting gekregen.

Ongevallen In 2009 zijn er zeven ongevallen en incidenten gemeld bij de AMD, waarvan slechts één met letsel. De dienst heeft vijf ongevallen en incidenten (inclusief het ongeval met letsel) onderzocht en waar nodig aanvullende maatregelen genomen om ongevallen in de toekomst te voorkomen.

Veiligheid Een veilige studieomgeving en werkplek zijn basisvoorwaarden voor studenten en medewerkers. Het is belangrijk dat zij weten wat er van hen verwacht wordt als zich onverhoopt een calamiteit voordoet. In 2009 zijn tien ontruimingsoefeningen gehouden. Daar deden ruim 3.500 studenten en medewerkers aan mee. De panden van studentenverenigingen in het centrum van Nijmegen moeten ook veilig zijn. De bewoners zijn getraind door bedrijfshulpverleners en in de panden zijn oefeningen gehouden. Ruim honderd leden van studentenverenigingen en begeleiders van introductiekampen zijn getraind in levensreddend handelen, het optreden bij een beginnende brand en het ontruimen van panden. De universiteit heeft ook brandveiligheidsinspecties uitgevoerd bij de 21 locaties van de introductieweekenden. Om het door de universiteit gewenste veiligheidsniveau te bereiken, zijn bij meerdere accommodaties aanvullende maatregelen genomen.

Risico-inventarisatie en -evaluatie (RIE) De risico’s van de werkplekken van faculteiten en clusters op de universiteit zijn geïnven tariseerd en geëvalueerd op gezondheids-, veiligheids- en welzijnsrisico’s. Er is een plan van aanpak van de geconstateerde risico’s gemaakt. De uitvoering van dit plan is op enkele faculteiten geëvalueerd. De RIE van de technische en openbare ruimten van de gebouwen die het Universitair Vastgoed Bedrijf (UVB) beheert, is voor 80 procent uitgevoerd. Er is een plan van aanpak opgesteld en in samenwerking met het UVB worden geconstateerde knelpunten verbeterd.

69


Het Rondje Heyendaal moet de verkeersveiligheid op de campus ver groten. De aanleg van vrijliggende fiets- en voetpaden scheidt de fietsers en voetgangers van het bus- en autoverkeer. Op de kruising van de Erasmuslaan-Heyendaalseweg bij de Universiteitsbibliotheek is een rotonde aangelegd.

70

Voorzieningen

De Radboud Universiteit vindt het belangrijk dat campus Heyendaal goed bereikbaar is met het openbaar vervoer. Het Rondje Heyendaal is het sluitstuk van de snelle verbinding van universiteit, academisch ziekenhuis en hogeschool naar het Centraal Station. Door de reconstructie van de vier hoofdwegen op de campus ontstaat een snelle en veilige aansluiting met de spoorkuil. Gebruikers van het openbaar vervoer zijn zo in nog geen tien minuten van de campus op het Centraal Station.

71


Huisvesting Het afgelopen decennium is de oostzijde van de campus ingrijpend veranderd. De moderne gezichtsbepalende onderwijs- en onderzoeksgebouwen zijn een aanwinst voor universiteit en stad. In totaal is voor 340 miljoen euro geïnvesteerd in nieuwen verbouw. Medio 2009 is een nieuwe Meerjareninvesteringsprognose (MIP), voor 2010, vastgesteld. De plannen zijn besproken met de Universitaire Gezamenlijke Vergadering en het Stichtingsbestuur en goedgekeurd. De komende jaren staan in het teken van de ontwikkeling van de zuidzijde van de campus met plannen voor nieuwbouw en renovatie van de gammafaculteiten. Zij hebben behoefte aan betere en ruimere huisvesting. In de daarvoor te ontwikkelen plannen wordt eveneens rekening gehouden met de wens van studenten voor meer studieplekken op de campus. Deze wens is extra actueel omdat het aantal studenten aan de Radboud Universiteit de afgelopen jaren – weliswaar bescheiden – is gegroeid. De Radboud Universiteit is trots op haar groene campus. Deze biedt een unieke entourage voor studenten, medewerkers en buurtgenoten. Uitgangspunt bij alle plannen voor onderhoud, renovatie en nieuwbouw is behoud en verdere ontwikkeling van het parkachtige karakter van de campus. Daarnaast zal bij de bouwactiviteiten nadrukkelijk op aspecten van duurzaamheid worden gelet. De campus is een plek om te studeren, te werken en elkaar te ontmoeten; de inrichting ervan met pleinen en groen moet de vorming van de academische gemeenschap ver sterken. Voor de ontwikkeling en ontsluiting van Heyendaal binnen de stad Nijmegen werkt de universiteit samen met de gemeente op het terrein van bereikbaarheid, ruimtelijke ontwikkeling en veiligheid.

Nieuwbouw gamma fase één Een nieuw gebouw voor de Faculteit der Rechtsgeleerdheid is de eerste stap van de vernieuwing van de gammafaculteiten. Het nieuwe gebouw moet een ontmoetingsplaats worden voor studenten, medewerkers, alumni en actieve studieverenigingen. Op basis hiervan is in 2009 een programma van eisen ontwikkeld. In 2010 volgen de ontwerpen, waarna naar verwachting in 2011 met de bouw kan worden begonnen. Het gebouw wordt in 2013 betrokken. Onder het gebouw komt een parkeergarage voor ongeveer vierhonderd auto’s. Die garage maakt de huidige bovengrondse parkeerterreinen aan de zuidrand van de campus over bodig. Daar zal een park worden aangelegd, waardoor het groene karakter van de campus verder wordt versterkt. In totaal investeert de universiteit circa 42 miljoen euro in de eerste fase van de ver nieuwing van de gammafaculteiten.

72

voorzieningen

Rondje Heyendaal In 2009 is begonnen met de herinrichting van de vier ontsluitingswegen van de campus: Heyendaalseweg, Erasmuslaan, Philips van Leydenlaan en Kapittelweg. Doel is de bereikbaarheid van de campus per openbaar vervoer vanaf het Centraal Station te verbeteren. De veiligheid wordt bevorderd door de aanleg van vrijliggende fietspaden, voetpaden en oversteekplaatsen, en het inrichten van rotondes. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met de gemeente Nijmegen en het UMC St Radboud. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer van de weginfrastructuur.

Energie Een van de uitdagingen waar de universiteit in de komende jaren voor staat, is het beheersen en, waar mogelijk, beperken van het energiegebruik. De universiteit neemt in het milieubeleid de verantwoordelijkheid voor een bijdrage aan het duurzaam gebruik van energiebronnen. Daarom heeft de universiteit het Nijmeegs Energieconvenant (NEC) mede ondertekend. Hierin hebben veertien vooraanstaande Nijmeegse bedrijven 2

en instellingen gezamenlijk afgesproken de komende jaren ruim 1,2 miljoen ton CO te besparen en zo een bijdrage te leveren aan de strijd tegen de klimaatverandering. Om die doelstelling te bereiken, heeft de universiteit in 2009 het Energiebeleidsplan opgesteld, waarin centraal staat dat energiebeheer een structureel onderdeel wordt van het beleid van de universiteit.

Projecten 2009 In 2009 waren de volgende projecten in voorbereiding en/of uitvoering: • Inrichting van de terreinen rondom het Huygensgebouw, gereed in 2010. • Vernieuwing datanetwerk, gereed in 2010. • Serverruimte UCI, realisatie 2009-2010. • Renovatie gebouw A2, gereed begin 2010. • Aanleg Rondje Heyendaal, realisatie 2009-2010. • Nieuwbouw Free Electron Lab, realisatie 2009-2011. • Ontwikkeling van de infrastructuur Heyendaal Zuid, gereed in 2010. • Decentrale warmteopwekking Huygensgebouw, gereed in 2010. • Ontwikkeling van interimvoorzieningen voor tandheelkunde, realisatie 2008-2010. • Nieuwbouw dierverzorgingsfaciliteiten, realisatie 2009-2010. • Clinical Image Centre Centraal Dierenlaboratorium, realisatie 2009-2010. • Mortuarium Anatomie, gereed in 2009. • Verbouwingen Trigongebouw, realisatie 2009-2010. • Malarialaboratorium M220, realisatie 2009-2010.

BV Campus De Radboud Universiteit speelt een belangrijke rol in de regionale kenniseconomie. Om de valorisatie van kennis te bevorderen, heeft de universiteit het Mercator Technology & Science Park Nijmegen ingericht. De BV Campus verzorgt de verhuur aan derden voor de gebouwen Mercator I, Mercator II en het Universitair Bedrijvencentrum (UBC). In 2009 is het laatst overgebleven gebouw van het oude complex van de Faculteit der Natuur wetenschappen, Wiskunde en Informatica – het zogenaamde A2-gebouw – gerenoveerd.

73


Het is bestemd als huisvesting voor kennisintensieve bedrijven en heet nu Mercator III. Vlak voor de oplevering kwam het gebouw in de nacht van 12 op 13 oktober onder water te staan. De overstroming heeft tot grote schade geleid aan de technische installaties, de nieuwe vloerbedekking, de muren en de plafonds op alle drie de verdiepingen in het gebouw. Het gebouw kon voorlopig niet betrokken worden. Dat leverde een schadepost op voor de universiteit en de kennisintensieve bedrijven die op het punt stonden het gebouw in te trekken. De universiteit heeft aangifte gedaan bij de politie.

Ruimtegebruik 2009

Verhuur derden (KDV/HAN) 6% Donders Centre 2% ITS 1% Cluster Ondersteuning 3%

Fac. Unie. 2% Let 4% FdR 4%

FSW 12%

FMW 5% SNUF 1%

Cluster Facilitair 34%

FNWI 24% AUA 1%

Milieubeleid De provincie Gelderland actualiseert eens per tien jaar de milieuvergunningen van grote instellingen, waaronder de universiteit. In 2010 zal de Wet Milieubeheervergunning van de universiteit en het UMC St Radboud herzien moeten worden. De voorbereidingen voor een nieuwe vergunning zijn in 2009 in overleg met de provincie begonnen. De invoering van de omgevingsvergunning, die gepland was voor 1 januari 2010, is vanwege vertraging in het wetgevend proces uitgesteld. Deze vergunning vervangt een groot aantal vergunningstelsels en ontheffingen op het gebied van bouwen, milieu en ruimtelijke ordening. Doelstelling is één vergunning, in één procedure en met één bevoegd gezag: de provincie. Dat geldt voor alle milieuvergunningen, maar ook voor bijvoorbeeld bouwvergunningen, waarvoor nu de gemeente nog het bevoegd gezag is.

74

voorzieningen

Het milieuzorgsysteem, dat de milieuprestaties van de Radboud Universiteit borgt, is in 2009 door een extern adviesbureau beoordeeld. Dit bureau oordeelde dat de stap naar een gecertificeerd systeem niet groot is. De universiteit streeft naar certificering eind 2010. In 2009 heeft de Radboud Universiteit zich aangesloten bij het convenant Duurzaam Inkopen. De universiteit wil in 2012 50 procent van haar producten duurzaam inkopen. In 2009 bleek dit al voor 40 procent te zijn gerealiseerd. Het streven om duurzaam in te kopen, past in het milieubeleidsplan van de universiteit.

75


76

Financiën

De omgeving van de universiteiten verandert sterk. Universiteiten ontvangen minder inkomsten van de overheid en moeten meer zelf ver dienen. Dit beïnvloedt het financieel management. Meer dan ooit is een goed inzicht in de ontwikkeling van kosten en baten nodig om een trans parante verantwoording te geven. Centraal daarbij staat dat het financieel beleid de primaire taken onderwijs en onderzoek faciliteert. Door een weloverwogen financieel beleid te voeren, slaagde de universiteit er in een bescheiden exploitatieoverschot te realiseren en de liquiditeitspositie zodanig te versterken dat gestart kan worden met de ontwikkeling van een nieuw gebouw voor de rechtenfaculteit.

77


Financieel beeld 2009 Het jaar 2009 is afgesloten met een bescheiden positief exploitatieresultaat van € 4,4 miljoen.

Exploitatieresultaat (bedragen x € 1 miljoen)

Begroting

Jaarrekening

Begroting

Jaarrekening

2010

2009

2009

2008

Rijksbijdrage

255,8

249,1

246,3

235,1

Collegegelden

24,0

27,2

23,0

26,5

Overige baten

184,5

189,1

166,7

183,6

Totaal baten

464,3

465,4

436,0

445,2

Personele lasten Afschrijvingen

303,8

306,5

291,3

287,9

25,8

28,7

26,4

30,6

Overige lasten

130,4

126,7

116,1

123,9

Totaal lasten

460,0

461,9

433,8

442,4

Saldo baten en lasten

4,3

3,5

2,2

2,8

Financieel resultaat

0,5

0,9

1,0

2,3

Exploitatieresultaat

4,8

4,4

3,2

5,1

De rijksbijdrage 2009 is ten opzichte van 2008 met € 14,0 miljoen gestegen. Deze per saldo stijging komt door: Loon- en prijsbijstelling 2009

8,0

Loon- en prijsbijstelling 2008 toename

1,2

Extra middelen voor studentenaantallen

2,3

Afname middelen voor verhoging numerus-fixusaantallen

-0,2

Overheveling deel rijksbijdrage naar NWO (‘Plasterkkorting’)

-4,4

Relatieve positie: diploma’s/eerstejaars/promoties

7,3

Eenmalige bijdrage energielasten magnetenlab

0,3

Diversen

-0,5

14,0

Een kleine groei van de studentenaantallen alsmede een trendmatige verhoging van het collegegeld hebben geleid tot een stijging van de baten van de collegegelden van € 26,5 miljoen in 2008 tot € 27,2 miljoen in 2009. De omvang van de overige baten is ten opzichte van 2008 met circa 3 procent gestegen. De stijging van de personele lasten met circa 6,5 procent wordt per saldo met name verklaard door de cao-stijgingen, periodieken, hogere sociale en pensioenlasten en een hogere reservering voor vakantiedagen. Het aantal fte’s per jaarultimo is onveranderd ten opzichte van 2008.

78

financiën

De afschrijvingen betreffen voor € 3,2 miljoen extra afschrijvingen op een tussentijds beëindigd automatiseringsproject. In 2008 was deze post vertekend voor € 5 miljoen door eenmalige aanpassingen in de afschrijvingssystematiek. De overige lasten zijn met name gestegen door eenmalige uitgaven inzake vastgoed en onderzoeksprojecten. Tevens is een reservering getroffen voor matchingsverplichtingen voor onderzoeksprojecten (€ 4,2 miljoen). Hoewel de totale rijksbijdrage licht is gestegen, ontvangt de Radboud Universiteit per student al jaren achtereen minder middelen van de overheid. Het aantal ‘hoogbekostigde’ studenten (bèta/medisch) is sinds 2001 sterk toegenomen, waardoor de gemiddelde bijdrage per student tot 2008 vrijwel gelijk is gebleven. Mede als gevolg van eenmalig hogere inkomsten uit het OCW-bekostigingsmodel (BaMa–invoering) in 2009 is de rijksbijdrage in 2009 voor onderwijs per student gestegen. In onderstaande tabel is de rijksbijdrage per student geïndiceerd naar het prijspeil van 2009. Rijksbijdrage voor onderwijs per student. Loon- en prijspeil 2009. Bekostigingsjaar

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Studiejaar (peildatum 1 oktober)

’01-’02

’02-’03

’03-’04

’04-’05

’05-’06

’06-’07

’07-’08

’08-’09

Rijksbijdrage onderwijs per student

6.334

6.319

6.027

6.157

6.239

6.342

6.149

6.898

De ontwikkeling van het resultaat en van de reserves en voorzieningen over de afgelopen vijf jaren is als volgt: 2009

2008

2007

2006


3,5

2,8

3,5

6,5


0,9

2,3

1,8

1,0

1,2

Buitengewoon resultaat

0

0

0

-3,8

-2,6


4,4

5,1

5,3

3,7

3,8

264,0

258,6

253,5

248,1

244,5

39,8

37,3

45,6

48,8

45,4

303,8

295,9

299,1

296,9

289,9

(bedragen x € 1 miljoen)

Eigen vermogen Voorzieningen Eigen vermogen en voorzieningen

2005 5,2

Het saldo baten en lasten wordt mede bepaald door hogere dan begrote collegegelden (€ 4,2 miljoen), een opgenomen dotatie aan de voorziening projectverliezen in verband met het aantrekken van toponderzoekers (€ 4,2 miljoen) en een extra afschrijving op een tussentijds beëindigd automatiseringsproject (€ 3,2 miljoen).

79


Vermogenspositie en financiële structuur De balanspositie is samengevat als volgt: (bedragen x € 1 miljoen)

2009

2008

2009 2008

Activa

Passiva

Eigen vermogen

264,0 258,6

Vaste activa

327,0 326,4

Voorraden en vorderingen

24,0

26,7

Voorzieningen

39,8

37,3

1,1

1,1

Langlopende schulden

Liquide middelen

Kortlopende schulden 115,7 104,2

Totaal activa

69,6

48,1

420,6 401,2

Totaal passiva

420,6 401,2

In 2009 is voor € 22,7 miljoen geïnvesteerd in gebouwen en voor € 4,8 miljoen in inventaris, apparatuur en informatiesystemen. De investeringen zijn geheel uit eigen middelen gefinancierd. De liquiditeitspositie uitgedrukt als current ratio (verhouding vlottende activa/kortlopende schulden) bedraagt 0,81 (vorig jaar 0,72). Om met zekerheid aan haar betalingsverplichtingen te kunnen voldoen, heeft de universiteit een rekening-courantfaciliteit waarop tot op heden geen beroep is gedaan. De liquide middelen worden behoedzaam deels bij het ministerie van Financiën en deels in deposito’s met een gering risico aangehouden. De vermogenspositie op lange termijn is solide. De solvabiliteit (eigen vermogen als percentage van het balanstotaal) is met 63 procent – door een stijging van het balans totaal – licht gedaald ten opzichte van 2008. Door het positieve exploitatieresultaat kon het eigen vermogen op peil worden gehouden. Dat is ook de doelstelling. De voorzieningen zijn per saldo toegenomen, vooral door verhoging van de ‘voorziening tekorten op projecten’. Ontwikkeling eigen vermogen gecorrigeerd naar prijspeil 2009

2009

2008

2006

2005

Eigen vermogen lopend prijspeil

264,0

258,6

253,5

248,1

244,5

Eigen vermogen prijspeil 2009

264,0

261,2

262,4

261,0

260,0

80

2007

financiën

Het totaal aan liquide middelen is ultimo 2009 met € 21,5 miljoen toegenomen ten opzichte van vorig jaar. De specificatie is als volgt: Exploitatieresultaat

4,4

Afschrijvingen

28,0

Cashflow

32,4

Mutatie voorzieningen Mutatie voorraden/vorderingen/kortlopende schulden

2,5 14,2

Investeringen/desinvesteringen

-27,4

Mutatie financiële vaste activa

-1,2

Consolidatie stichtingen vanaf 01-01-2009 Mutatie liquide middelen

1,0 21,5

Verwachting komende jaren De Radboud Universiteit Nijmegen bevindt zich in een periode van investeringen ter versterking van haar positie als studentgerichte onderzoeksuniversiteit. Daarbij zet zij in op kwaliteitsverbetering van onderwijs en onderzoek, versterking van studiefaciliteiten, verbetering van voorzieningen en efficiënte ondersteuning van de primaire processen. In 2009 is voor € 22,7 miljoen in gebouwen voor onderzoek en onderwijs geïnvesteerd. Voor de periode 2010-2014 is een investeringsniveau voorzien van ongeveer € 100 miljoen. Dit kan naar verwachting uit de liquide middelen gefinancierd worden. In haar financieel beleid zet de Radboud Universiteit in 2010 in op de volgende doelstellingen: • Inzet van middelen voor onderwijs en onderzoek. • Een ontwikkeling van het eigen vermogen die gelijke tred houdt met de inflatie. • Een bescheiden begrotingsoverschot in 2010 om voldoende eigen vermogen in stand te houden. • Een positieve ontwikkeling van de liquiditeitspositie om het bouwprogramma vanaf 2011 mogelijk te maken. Deze doelstellingen en verwachtingen staan onder druk als gevolg van de onzekerheid over de ontwikkeling van de inkomstenstroom. De begroting 2010 komt uit op een voordelig saldo van € 4,8 miljoen. Dit saldo wordt voornamelijk verklaard door eenmalig hogere inkomsten uit het OCW-bekostigings model (BaMa-invoering).

81


De beschermheiligen van de universiteit zijn: Thomas van Aquino, de algemeen patroon van de katholieke universiteiten; Willibrordus, eerste bisschop van Utrecht; Servatius, bisschop van Maastricht en Petrus Canisius, de uit Nijmegen afkomstige kerkleraar. De drie geëmailleerde wapenschilden drukken de verbondenheid uit van de universiteit met de Nederlandse staat, de stad Nijmegen en de Nederlandse kerkprovincie.

82

Verslag Stichting Katholieke Universiteit

De rectorsketen is het teken van de rectorale waardigheid. Het was een geschenk van de Nijmeegse burgerij bij gelegenheid van de opening van de universiteit in 1923. De plaatselijke zilversmeden Rudie en Johan Arens hebben de keten ontworpen en gemaakt. De negen medaillons tonen de symbolen van vijf faculteiten en de vier beschermheiligen van de universiteit. Het klaverblad representeert de theologische faculteit, de weegschaal de rechtenfaculteit, het boek met ganzenveer de letteren en filosofie. De esculaap staat voor de geneeskunde en de driehoek met de scheikundige aanduiding voor koolstof voor de wisen natuurkunde.

83


Verslag van het bestuur van de Stichting Katholieke Universiteit over het jaar 2009 voor zover betrekking hebbend op zijn toezichthoudende taak op het bestuur van de Radboud Universiteit Nijmegen

Het bestuur van de Stichting Katholieke Universiteit functioneert als raad van toezicht voor de Radboud Universiteit Nijmegen. Het Stichtingsbestuur vergaderde in 2009 zes keer met het college van bestuur. Daarbij was ook aanwezig de voorzitter van de raad van bestuur van het UMC St Radboud. Van de vele onderwerpen die het Stichtingsbestuur besprak met het college van bestuur, verdient een aantal speciale vermelding. Het Stichtingsbestuur stelde met genoegen vast dat het onderzoek van de Radboud Universiteit er uitstekend voorstaat. Dat blijkt zowel uit de werfkracht van onderzoeksmiddelen als uit de onderzoeksbeoordelingen. Met veel waardering heeft het Stichtings bestuur kennisgenomen van het Research Report 2008, dat een uitgebreid overzicht geeft van de stand van het Nijmeegse onderzoek. Ook de kwaliteit van het onderwijs van de Radboud Universiteit blijft onveranderd hoog. Het Stichtingsbestuur concludeert dat uit de onderwijsvisitaties, de jaarlijkse Studenttevredenheidsmonitor, de Elsevier-enquête en de Keuzegids Hoger Onderwijs. De jaarrekening 2008 werd besproken en goedgekeurd in aanwezigheid van de externe accountant. Het bestuur had grote waardering voor de inzichtelijke jaarrekening en het gepresenteerde resultaat. Het keurde tevens het jaarverslag 2008 goed. In het najaar werd de begroting 2010 in het Stichtingsbestuur aan de orde gesteld. Voorts besprak het bestuur de Meerjareninvesteringsprognose 2010-2022 en het herziene Treasurystatuut. Deze werden goedgekeurd. Het Stichtingsbestuur stelde vast dat bij de Radboud Univer siteit een adequaat intern controle- en beheersingssysteem is ingericht. Het Stichtingsbestuur besprak met het college het ontwikkelingsperspectief van campus Heyendaal. Het waardeerde de inzet van de universiteit voor het behoud van haar groene campus en de belangrijke rol voor duurzaamheid in de toekomstige ontwikkeling. Het college van bestuur informeerde het Stichtingsbestuur uitgebreid over de maat regelen die worden genomen om het rendement van de bacheloropleidingen te verhogen. Het Stichtingsbestuur besprak twee maal een overzicht van hooglerarenbenoemingen. Het sprak haar waardering uit dat van de 37 in 2009 benoemde hoogleraren er 11 vrouw zijn. Een delegatie van het Stichtingsbestuur was aanwezig bij het overleg tussen het college van bestuur en de Gezamenlijk Vergadering waarin de Algemene Gang van Zaken, Jaarrekening/Jaarverslag 2008 en de Begroting 2010 aan de orde waren. Het Stichtingsbestuur heeft zich met het college van bestuur en de raad van bestuur beraden op een mogelijke herstructurering van de SKU en deze beraadslaging afgerond. Het Stichtingsbestuur kent een auditcommissie, bestaande uit twee leden met financiële expertise, en een Remuneratiecommissie, die onder andere voorstellen doet over het bezoldigingsbeleid. De Remuneratiecommissie voerde de jaarlijkse functionerings gesprekken met de leden van het college van bestuur en rapporteerde daarover aan het Stichtingsbestuur.

84

verslag stichting katholieke universiteit

Het Stichtingsbestuur woonde in 2009 een aantal bijzondere universitaire plechtigheden bij: de Eucharistieviering in de Studentenkerk ter gelegenheid van de 86e Dies Natalis en de opening van het academisch jaar met een inspirerende voordracht van de journalist Joris Luyendijk. De samenstelling van het Stichtingsbestuur onderging in 2009 geen wijziging. Het Stichtingsbestuur dankt het college van bestuur, faculteitsbesturen, medewerkers en studenten van de universiteit voor hun inzet het afgelopen jaar. Deze inzet van allen heeft ertoe bijgedragen dat 2009 een uitstekend jaar was voor de Radboud Universiteit Nijmegen. Nijmegen, 21 mei 2010.

Samenstelling, nevenfuncties en rooster van aftreden Stichtingsbestuur Samenstelling Het Stichtingsbestuur is als volgt samengesteld: - drs. L.M.L.H.A. Hermans (1951), voorzitter MKB Nederland, voorzitter (benoemd tot mei 2013) - mevrouw mr. L.Y. Gonçalves-Ho Kang You (1946), staatsraad in buitengewone dienst (benoemd tot januari 2013) - dr. W.M. van den Goorbergh (1948), oud-plv. voorzitter van de raad van bestuur van Rabobank Nederland (benoemd tot november 2013, tweede periode) - mevrouw drs. M.L. Henneman (1956), directeur/eigenaar Maria Henneman Media Management BV en directeur/eigenaar Hof van Amstel BV, Dressuur Training (benoemd tot juli 2013) - drs. P.C.H.M. Holland (1943), oud-voorzitter KNMG (benoemd tot juli 2013) - mevrouw dr. C.M. Hooymans (1951), lid van de raad van bestuur van TNO (benoemd tot november 2013, tweede periode) - prof. dr. A.J.M. Plasschaert (1942), emeritus hoogleraar en oud-rector magnificus Radboud Universiteit Nijmegen (benoemd tot januari 2012)

Nevenfuncties Drs. L.M.L.H.A. Hermans: - lid Eerste Kamer der Staten-Generaal - lid Bankraad - voorzitter van het Nederlands Uitgevers Verbond - lid raad van toezicht Luzac College - lid raad van toezicht Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) - lid raad van toezicht ING bank Mevrouw mr. L.Y. Gonçalves-Ho Kang You: - lid van de Staatscommissie Grondwet - bestuurslid Nederlandse Juristen Vereniging - lid van de raad van advies van de Nederlandse Orde van Advocaten, Den Haag - lid van de Adviesraad voor Internationale Vraagstukken (AIV), Den Haag - lid van de raad van advies van ‘Giving Back’, Amsterdam

85


- lid van de raad van advies van het Institute of Social Studies, Den Haag - bestuurder van het International Executive Committee van Amnesty International, Londen - voorzitter van het Prins Claus Fonds, Amsterdam - lid van de raad van commissarissen van Het Concertgebouw NV, Amsterdam - bestuurslid Stichting de Nieuwe Kerk, Amsterdam - voorzitter Stichting Juridische Samenwerking Nederland-Suriname, Amsterdam Dr. W.M. van den Goorbergh: - voorzitter raad van toezicht Nexus Instituut - voorzitter raad van toezicht KPC Groep - voorzitter raad van commissarissen DELA en Welten Groep Holding - lid raad van commissarissen Bank Nederlandse Gemeenten, NIBC Bank en Mediq Mevrouw drs. M.L. Henneman: - jurylid Anne Vondelingprijs - bestuurslid KNHS (Koninklijke Nederlandse Hippische Sport Federatie) portefeuille communicatie, sponsoring, promotie, marketing - lid raad van bestuur Stichting Women Inc. - lid raad van advies Anne Frank Stichting - bestuurslid Persvrijheidsfonds Drs. P.C.H.M. Holland: - lid van de raad van toezicht Gelre-ziekenhuizen - commissaris van het INK (Instituut Nederlandse Kwaliteit) - jurylid van de IGZ ZorgVeiligPrijs - lid Commissie Lemstra - voorzitter Adviesraad CBOG - voorzitter IKCN (Integrale KankerCentra Nederland) Mevrouw dr. C.M. Hooymans: - lid Adviesraad voor het Wetenschaps- & Technologiebeleid (AWT) - lid raad van commissarissen Rabobank Vallei en Rijn - lid raad van commissarissen Koninklijke KPN NV - plaatsvervangend kroonlid Sociaal Economische Raad (SER) Prof. dr. A.J.M. Plasschaert: - voorzitter van de Nederlandse Commissie Justitia et Pax - voorzitter van het bestuur van het Thijmgenootschap - voorzitter van het bestuur van het Nijmeegs Instituut voor Missiewetenschappen - voorzitter van het bestuur van het Kinder Oncologisch Centrum Nijmegen - vice-voorzitter Parochiebestuur Heilige Geest (Studentenkerk) - voorzitter raad van toezicht Vlaams Cultureel Kwartier Nijmegen - voorzitter Stichting Mecenaat van het Gelders Orkest, Arnhem

86

verslag stichting katholieke universiteit

87


Jaarrekening

88

89


90

jaarrekening

Inhoud Jaarrekening 2009 1. Geconsolideerde balans per 31 december 2009

92

2. Geconsolideerde staat van baten en lasten 2009

93

3. Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2009

94

4. Toelichting algemeen

94

5. Toelichting op de geconsolideerde balans

98

6. Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten

106

7. Enkelvoudige balans per 31 december 2009

112

8. Enkelvoudige staat van baten en lasten 2009

112

9. Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

113

10. Specificatie naar eenheden

117

11. Vaststelling en goedkeuring jaarrekening

118

12. Accountantsverklaring

119

91


1.

Geconsolideerde balans per 31 december 2009

bedragen x € 1000,-

31-12-2009 31-12-2008

Activa Vaste activa 1. Materiële vaste activa

302.325

303.000

2. Financiële vaste activa

24.648

23.433

Totaal vaste activa

326.973

326.433

Vlottende activa 3. Voorraden

853

1.157

4. Vorderingen

23.122

25.506

5. Liquide middelen

69.659

48.129

93.634

74.792

420.607

401.225

6. Eigen vermogen

263.978

258.578

7. Voorzieningen

39.761

37.290

Totaal vlottende activa Totaal activa

Passiva

8. Langlopende schulden 9. Kortlopende schulden Totaal passiva

92

1.154

1.158

115.714

104.199

420.607

401.225

jaarrekening

2.

Geconsolideerde staat van baten en lasten 2009

Realisatie

Begroting

Realisatie

2009

2009

2008

1. Rijksbijdragen (excl. werkplaatsfunctie)

249.107

246.289

235.107

2. College-, cursus-, les- en examengelden

27.207

23.000

26.504

127.667

110.574

118.531

bedragen x € 1000,- Baten

3. Baten werk i.o.v. derden o&o 4. Overige baten derden Totaal baten

61.460

56.192

65.026

465.441

436.055

445.168

Lasten 5. Personele lasten

306.531

291.251

287.878

6. Afschrijvingen

28.655

26.426

30.566

7. Huisvestingslasten

21.958

22.640

22.757

104.831

93.490

101.156

461.975

433.807

442.357

3.466

2.248

2.811

8. Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Resultaat deelnemingen

32

0

-11

Financiële baten

912

957

2.311

9. Financieel resultaat

944

957

2.300


4.410

3.205

5.111

De verschillen tussen de realisatie 2009 en de realisatie 2008 worden in hoofdstuk 6 toegelicht. De belangrijkste verschillen ten opzichte van de begroting betreffen: • College-, cursus-, les- en examengelden. Deze zijn voorzichtig begroot. • Baten werk i.o.v. derden. Deze zijn met name bij de Faculteit der Natuurweten schappen, Wiskunde en Informatica (€ 5,7 miljoen), de Faculteit der Sociale Wetenschappen (€ 5,6 miljoen), en de Faculteit der Medische Wetenschappen (€ 4,3 miljoen) veel hoger dan begroot. Tegenover deze hogere baten staan hogere personele en overige lasten. • Overige baten derden. De gerealiseerde baten zijn met name bij het Cluster Facilitair (€ 2,4 miljoen) en het Cluster Ondersteuning (€ 0,8 miljoen) hoger dan begroot. • De personele lasten en de overige lasten zijn respectievelijk € 15,3 miljoen en € 11,3 miljoen hoger dan begroot met name doordat de omvang van werk voor derden en overige baten derden eveneens hoger ligt dan begroot. Daarnaast zijn in de overige lasten eenmalige posten opgenomen voor een dotatie aan de voorziening voor verlieslatende projecten (€ 4,2 miljoen), een dotatie voor sloop- en asbestkosten (€ 2,2 miljoen) en een last in verband met niet te activeren kosten A2-gebouw (€ 0,9 miljoen). • De hoger dan begrote afschrijvingen betreffen enerzijds de afschrijving ineens van het studenteninformatiesysteem SaNS (€ 3,2 miljoen) vanwege het besluit tot beëindiging van de implementatie van dit systeem. Anderzijds is er sprake van lagere afschrijvingen op gebouwen en op inventaris en apparatuur (€ 1,0 miljoen).

93


3.

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2009


2009

2008

Saldo baten en lasten Financieel resultaat Afschrijvingen* Mutatie voorzieningen* Mutatie voorraden Mutatie vorderingen

3.466

2.811

944

2.300

4.410

5.111

28.049

29.630

2.471

-8.339

30.520

21.291

304

1

2.384

347

11.516

9.777

14.204

10.125

Kasstroom uit operationele activiteiten

49.134

36.527

(Des)investeringen materiële vaste activa

-27.374

-21.670

Mutatie kortlopende schulden

Mutatie financiële vaste activa

-1.215

1.467

-28.589

-20.203

Mutatie langlopende schulden

-5

1.122

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-5

1.122

990

0

Mutatie liquide middelen

21.530

17.446

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Consolidatie overige stichtingen per 1-1-2009

Beginstand liquide middelen

48.129

30.683

Mutatie liquide middelen

21.530

17.446

Eindstand liquide middelen

69.659

48.129

* De afschrijvingen en de mutatie voorzieningen zijn exclusief de Faculteit der Medische Wetenschappen.

4.

Toelichting algemeen De enkelvoudige en de geconsolideerde jaarrekening zijn opgesteld in overeenstemming met de richtlijn WJZ 2007/50507 welke nader is uitgewerkt in de richtlijn Jaarverslag geving RJ 660. Deze richtlijn is met ingang van 1 januari 2008 geldend. Het boekjaar is gelijk aan het kalenderjaar.

4.1

Grondslagen van consolidatie Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen de financiële gegevens van de instelling en haar verbonden partijen per 31 december van het boekjaar. Verbonden

94

jaarrekening

partijen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin beslissende zeggenschap wordt uitgeoefend. In de jaarrekening zijn de cijfers van de volgende verbonden partijen meegeconsolideerd. Het betreft: • Stichting Nijmeegs Universiteits Fonds (SNUF) • BV Campus KU Nijmegen • Stichting Universitaire Opleidingen Beleidswetenschappen Nijmegen (UOBN) • Stichting ter Bevordering van Rechtsgeleerd Onderzoek (met ingang van 2009) • Stichting Steunfonds Juridisch Postdoctoraal Onderwijs (met ingang van 2009)

Rechtspersoon De Radboud Universiteit Nijmegen maakt samen met het UMC St Radboud onderdeel uit van de Stichting Katholieke Universiteit Nijmegen.

Faculteit der Medische Wetenschappen/Universitair Medisch Centrum St Radboud In 1999 is besloten tot inrichting van het Universitair Medisch Centrum (UMC) St Radboud, dat bestaat uit de Faculteit der Medische Wetenschappen en het Academisch Ziekenhuis Nijmegen St Radboud. De bestuurlijke samenwerking en afstemming tussen de raad van bestuur van het UMC St Radboud en het college van bestuur van de Radboud Universiteit Nijmegen vinden plaats in het College van Bestuurlijke Samenwerking (CBS), dat wordt gevormd door de voorzitter van het college van bestuur (tevens voorzitter van het CBS), de rector magnificus en de voorzitter van de raad van bestuur. De eindverantwoordelijkheid voor onderwijs en onderzoek ligt bij het college van bestuur. In de jaarrekening zijn de exploitatiecijfers die betrekking hebben op de Faculteit der Medische Wetenschappen in de exploitatierekening opgenomen. Tot en met 2008 werden het eigen vermogen en de voorzieningen separaat opgenomen als tegenwaarde van de financiële vaste activa. Met ingang van de jaarrekening 2009 wordt de Faculteit der Medische Wetenschappen voor de eigen vermogenswaarde opgenomen onder de financiële vaste activa en worden voorzieningen niet meer separaat getoond. Omwille van vergelijkbaarheid zijn de vergelijkende cijfers van 2008 aangepast waardoor het totaal van de voorzieningen ultimo 2008 met € 3,3 miljoen is verlaagd.

4.2

Grondslagen van waardering Valutaomrekening De bedragen in de jaarrekening zijn opgenomen in duizenden euro’s tenzij anders is aangegeven. De uit de transacties in vreemde valuta voortvloeiende kosten en opbrengsten, respectievelijk vorderingen en schulden, worden omgerekend tegen de koers per trans actiedatum respectievelijk balansdatum. Koersverschillen worden onder de financiële baten en lasten in de staat van baten en lasten opgenomen.

Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Gebouwen, terreinen en wegen worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde minus afschrijvingen conform de componentenmethode. Investeringen in gebouwen worden voor wat betreft het bouwkundige casco afgeschreven in zestig jaar, de afbouw in dertig jaar en de technische voorzieningen in vijftien jaar. Renovaties worden afgeschreven op basis van de verwachte economische levensduur. Voor terreinvoorzieningen en wegen (waaronder riolering en gas-, water- en elektrische leidingen) geldt een afschrijvings termijn van dertig jaar. Voor sportterreinen en voor technische infrastructuur bedragen de afschrijvingstermijnen respectievelijk tien en vijftien jaar.

95


Apparatuur en inventaris Apparatuur en inventaris worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde en lineair afgeschreven op basis van de verwachte economische levensduur. De activeringsgrens voor apparatuur en inventaris bedraagt € 5.000. Apparatuur waarvan de aanschaf is gefinancierd ten laste van de tweede-geldstroomsubsidies, wordt in het jaar van aanschaf afgeschreven. Concernsystemen Concernsystemen worden alleen geactiveerd voor zover het gekochte systemen betreft. De afschrijvingstermijn bedraagt acht jaar. Interne kosten van ontwikkeling van software en implementatie worden niet geactiveerd, maar komen direct ten laste van de exploitatierekening. Boekenbezit Het boekenbezit is niet geactiveerd. De aanschaf wordt direct ten laste van de exploitatierekening gebracht.

Financiële vaste activa Deelnemingen De onder de financiële vaste activa opgenomen deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde. In overeenstemming met deze methode worden de deelnemingen in de balans opgenomen tegen het aandeel van de vennootschap in de netto vermogenswaarde op het moment van verwerving vermeerderd met haar aandeel in de resultaten van de deelnemingen vanaf het moment van verwerving. In de staat van baten en lasten wordt het aandeel van de vennootschap in het resultaat van de deelnemingen opgenomen. Leningen De langlopende leningen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde en waar nodig verminderd met een voorziening voor verwachte oninbaarheid. Tegenwaarde vermogen Faculteit der Medische Wetenschappen Voor een nadere toelichting zie paragraaf 4.1.

Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen inkoopprijs of lagere actuele waarde, waarbij rekening is gehouden met een voorziening voor incourante voorraden.

Onderhanden werk Het onderhanden werk heeft betrekking op projecten die in opdracht van derden worden uitgevoerd en die op balansdatum nog niet gereed zijn. Het onderhanden werk is gewaardeerd tegen de direct toegerekende kosten van arbeid en materiaal met een opslag voor indirecte kosten, tot het maximum van de verwachte externe opbrengsten. Gedeclareerde termijnen worden in mindering gebracht op het onderhanden werk. Ten aanzien van het onderhanden werk wordt, indien noodzakelijk, een voorziening gevormd voor te verwachten tekorten.

Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, waarbij daar waar nodig rekening wordt gehouden met een voorziening voor oninbaarheid.

Liquide middelen De liquide middelen bestaan voornamelijk uit rekening-couranttegoeden en deposito’s welke gewaardeerd zijn tegen de nominale waarde.

96

jaarrekening

Voorzieningen Voor verplichtingen en risico’s die hun oorzaak vinden in het verleden en waarvan de omvang op balansdatum onzeker is maar redelijkerwijs is in te schatten, worden voor zieningen opgenomen. Tenzij anders aangegeven worden voorzieningen opgenomen tegen de nominale waarde. De Radboud Universiteit is aangesloten bij de Stichting Pensioenfonds ABP met een toegezegd-pensioenregeling. De Radboud Universiteit heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het bedrijfstak pensioenfonds, anders dan het voldoen van de toekomstige premies. De pensioen regeling is conform de richtlijn in deze jaarrekening verwerkt als toegezegde-bijdrage regeling. De pensioenpremies zijn als lasten in het resultaat verantwoord.

Langlopende schulden Onder langlopende schulden zijn de schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. Deze zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Kortlopende schulden Onder de kortlopende schulden zijn schulden opgenomen met een resterende looptijd van ten hoogste één jaar. Deze zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

4.3

Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Bij de bepaling van het resultaat wordt het baten- en lastenstelsel gehanteerd. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop deze betrekking hebben.

Rijksbijdragen OCW De rijksbijdragen voor de primaire bekostiging worden ten gunste van het jaar gebracht waarvoor ze ter beschikking zijn gesteld.

Collegegelden De opbrengsten uit hoofde van collegegelden zijn tijdsevenredig in het boekjaar verantwoord.

Baten werk in opdracht van derden Hieronder worden de opbrengsten uit niet onder de primaire bekostiging vallend onderwijs verantwoord. Daarnaast worden de baten uit contractonderzoek (inclusief onderzoeksmiddelen uit de tweede en derde geldstroom) hier verantwoord. De projectresultaten worden ten gunste/ ten laste van de exploitatierekening gebracht bij het gereedkomen van het project of van een afgerond deel daarvan. Eventuele voorzienbare tekorten worden in de resultaten verantwoord zodra deze blijken.

Overige baten De overige baten hebben betrekking op de derde geldstroom en zijn naar hun aard nader toegelicht bij de betreffende post in deze jaarrekening.

4.4

Kasstroomoverzicht Het geconsolideerde kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

97


5.

Toelichting op de geconsolideerde balans

5.1

Vaste activa Materiële vaste activa


Verkrijgings- Waarde-

Boek-

Investe- Inge-

prijs

verminde-

waarde

ringen

Verkrij-

Waarde-

Boek-

bruik- teringen

(vervaardi-

ringen en

01-01-’09 2009

Desinves- Afschrij- vingen

gingsprijs

verminde-

waarde

name

2009

(vervaardi- ringen en

2009

gingsprijs)

afschrijvingen

2009

(tegen

gingsprijs) afschrijvingen

t/m 2008

t/m 2008

boekw.)

t/m 2009

t/m 2009

31-12-’09

Gebouwen en terreinen Terreinen

4.736

0

4.736

0

Gebouwen

435.041

189.743

245.298

9.520

0

9.520

18.390

4.200

467.687

193.943

Gebouwen in uitvoering Gebouwen en terreinen verb. partijen Subtotaal gebouwen en terreinen

0

0

0

4.736

0

4.736

10.186

3.258

36

17.185

448.418

206.897

241.521

12.531

-13.140

0

0

8.911

0

8.911

14.190

0

9.882

0

686

28.269

4.883

23.386

273.744

22.717

0

36

17.871

490.334

211.780

278.554

Inventaris/apparatuur en informatiesystemen Inventaris en apparatuur Informatiesystemen Invent. en app. verbonden partijen Subtotaal inventaris/apparatuur en

64.301

41.421

22.880

3.701

0

66

5.953

60.703

40.141

20.562

8.900

2.627

6.273

916

0

0

4.147

8.605

5.563

3.042

323

220

103

142

0

0

78

451

284

167

73.524

44.268

29.256

4.759

0

66

10.178

69.759

45.988

23.771

informatiesystemen Totaal

541.211

238.211

303.000 27.476

0 102

28.049

560.093

257.768

302.325

Afschrijvingslast inventaris en apparatuur UMC, facultair deel Totaal afschrijvingen in exploitatierekening

606 28.655

WOZ en verzekerde waarde gebouwen en terreinen

Bedrag

Peildatum

WOZ-waarde gebouwen en terreinen

252.000

01-01-’09

Verzekerde waarde gebouwen

484.000

31-12-’09

De boekwaarde van de materiële vaste activa, bestaande uit gebouwen en terreinen en inventaris/ apparatuur en informatiesystemen, is in 2009 vrijwel gelijk gebleven. Gebouwen en terreinen De investeringen betreffen onder andere het A2-gebouw van BV Campus (€ 9,9 miljoen), de serverruimte UCI (€ 1,5 miljoen), de verbouwing van de onderwijsruimte van de Faculteit der Medische Wetenschappen (€ 1,3 miljoen), de Free Electron laser (€ 0,9 miljoen) en de kleine werken (€ 4,4 miljoen). Inventaris en apparatuur De boekwaarde van de inventaris en apparatuur ligt door een laag investeringsniveau ruim € 2,0 miljoen lager dan eind 2008. Informatiesystemen De afname van de boekwaarde met € 3,2 miljoen betreft het studenteninformatiesysteem SaNS, dat in 2009 geheel is afgeschreven vanwege het besluit tot het niet implementeren van dit systeem.

98

jaarrekening

5.2

Financiële vaste activa Mutaties


Vestigingsplaats

Boekwaarde

Investeringen

Resultaat

Boekwaarde

31-12-2008

2009

2009

31-12-2009

Deelnemingen CVIM

646

0

34

Overige

Utrecht

12

9

-2

680 19

Subtotaal deelnemingen

658

9

32

699

Verstrekte

leningen u/g

afboekingen

2009

2009

Aflossingen/

Leningen aan deelnemingen en verbonden partijen Overige

10

0

10

0

Overige leningen u/g Kinderdagverblijf

Nijmegen

100

0

28

72

Subtotaal leningen

110

0

38

72

Overige

Resultaat

mutaties

2009

Medische Wetenschappen

22.665

908

304

23.877

Totaal financiële vaste activa

23.433

917

298

24.648

Tegenwaarde vermogen Faculteit der

• Commanditaire Vennootschap tot exploitatie van de Internationale Magneetfaciliteit (CVIM): in het kader van de realisatie van de internationale magneetfaciliteit is een vennootschap CVIM opgericht. In deze vennootschap zijn de Stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) en de Radboud Universiteit Nijmegen commanditaire (stille) vennoten en is de Stichting Beheer Internationale Magneet faciliteit de beherend vennoot. In april 2003 is de internationale magneetfaciliteit in gebruik genomen. De mutatie in 2009 betreft het aandeel van de Radboud Universiteit Nijmegen in het exploitatieresultaat. • De lening aan het kinderdagverblijf heeft een resterende looptijd van 3 jaar, de rente bedraagt 4,5 procent. • Tegenwaarde vermogen Faculteit der Medische Wetenschappen UMC St Radboud: deze post vloeit voort uit de overheveling in 2001 van alle activa en passiva van de Faculteit der Medische Wetenschappen naar het UMC St Radboud.

99


Vlottende activa

5.3

Voorraden De voorraden betreffen gebruiksgoederen gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van een voorziening voor incourantie.

5.4

Vorderingen bedragen x € 1000,- Debiteuren Kaskortingen ministerie Voorschotten studenten/deelnemers/cursisten Personeel

2009

2008

13.818

16.051

1.347

1.428

0

82

1.328

1.370

174

981

16.667

19.912

Overige vorderingen Subtotaal

Vooruitbetaalde kosten

3.740

3.448

Verstrekte voorschotten

129

30

4.375

3.288

Overlopende activa

Overige overlopende activa

8.244

6.766

Voorziening wegens oninbaarheid

-1.789

-1.172

Totaal

23.122

25.506

Verloop van de voorziening wegens oninbaarheid Stand per 1 januari Onttrekking/dotatie

-1.171

-1.550

-618

378

Stand per 31 december

-1.789

-1.172

5.5

Liquide middelen

bedragen x € 1000,- Bank- en girorekeningen Depositorekeningen Kas Totaal

100

2009

2008

62.289

32.435

7.326

15.654

44

40

69.659

48.129

jaarrekening

De liquide middelen zijn ultimo boekjaar ten opzichte van 2008 met € 21,5 miljoen toegenomen. De belangrijkste oorzaak is de toename van vooruit ontvangen project bijdragen die zijn opgenomen onder kortlopende schulden (per saldo toename € 12,3 miljoen). De deposito’s staan niet ter vrije beschikking en zijn alle kortlopend (korter dan 12 maanden).

Passiva

5.6

Eigen vermogen Mutaties


Saldo

Bestemming

01-01-2009

Algemene reserve

Overige

Saldo

exploitatiesaldo

mutaties

31-12-2009

2009

2009

251.064

4.493

1.681

257.238

2.878

-83

990

3.785

4.636

0

-1.681

2.955

258.578

4.410

990

263.978

Algemene reserve verbonden partijen (zonder kapitaalsbelang) Bestemmingsreserves Totaal eigen vermogen

De Radboud Universiteit is een bijzondere universiteit en maakt deel uit van de Stichting Katholieke Universiteit Nijmegen. Het eigen vermogen is naar haar aard privaatrechtelijk van karakter. Het vermogen is sinds het ontstaan in 1923 opgebouwd uit collectief en niet collectief gefinancierde bedragen. Het geconsolideerde eigen vermogen bedraagt eind 2009 € 264,0 miljoen en neemt daarmee met € 5,4 miljoen toe ten opzichte van voorgaand jaar, zijnde het exploitatie resultaat en het vermogenseffect van het consolideren van twee verbonden stichtingen per 1 januari 2009. Algemene reserve De algemene reserve dient behalve als weerstandsvermogen ook ter financiering van de infrastructuur en apparatuur. Bestemmingsreserves De bestemmingsreserves betreffen reserves waar concrete plannen aan ten grondslag liggen. Het betreft onder meer centrale stimuleringsmiddelen voor innovatie en plannen bij decentrale eenheden, voornamelijk op het gebied van onderwijs- en onderzoeks vernieuwing.

101


5.7

Voorzieningen


Stand

Dotaties* Onttrekkingen

Vrijval* Stand

Korter dan

Langer dan

31-12-’08

1 jaar

1 jaar

Personele voorzieningen

31-12-’09

9.999

3.903

-4.175

-984

8.743

4.000

119

0

-102

0

17

17

0

Rechtspositiegelden

3.655

1.368

-1.731

0

3.292

1.800

1.492

Reorganisaties en herstructurering

4.065

189

-1.177

0

3.077

1.500

1.577

Sabbatical leaves/educatief verlof

1.881

945

-175

-8

2.643

400

2.243

Seniorenregeling

7.786

180

-603

-1.246

6.117

1.000

5.117

895

560

-234

0

1.221

200

1.021

28.400

7.145

-8.197

-2.238

25.110

8.917

16.193

Voorziening WNU Eigen risico WAO

Jubilea Subtotaal

4.743

Afstudeerfonds

Overige voorzieningen

3.571

908

-1.056

0

3.423

1.250

2.173

Sloopkosten/asbestverwijdering

3.012

2.233

-1.125

0

4.120

1.000

3.120

Overige voorzieningen Subtotaal Voorziening tekorten op projecten Totaal

411

1.205

-134

-55

1.427

700

727

6.994

4.346

-2.315

-55

8.970

2.950

6.020

1.896

4.411

-22

-604

5.681

1.500

4.181

37.290

15.902

-10.534

-2.897

39.761

13.367

26.394

*excl. Faculteit der Medische Wetenschappen

De voorzieningen van de Faculteit der Medische Wetenschappen zijn met ingang van deze jaarrekening niet meer in de balans van de Radboud Universiteit opgenomen.

Personele voorzieningen • Voorziening WNU (Werkloosheidsregeling Nederlandse Universiteiten) De voorziening WNU (voorheen wachtgelden) omvat de verplichtingen als gevolg van verwachte betalingen uit hoofde van de WNU. Tevens worden uit deze voorziening medewerkers ondersteund van wie de arbeidsbetrekking wordt bedreigd. Dit betreft vooral de bekostiging van opleidingen en outplacement. Er is geen rekening gehouden met toekomstige instroom. • Eigen risico WAO Met ingang van 1 juli 2004 heeft de Stichting Katholieke Universiteit geopteerd voor het eigen risico-dragerschap inzake de WAO. De voorziening dient ter dekking van het eigen risico WAO tot het in de toekomst doorbetalen van bezoldiging aan personeelsleden die op balansdatum arbeidsongeschikt zijn. Met ingang van 2006 is de WIA in werking getreden en heeft de Stichting Katholieke Universiteit besloten geen eigen risico-drager te blijven. De instroom in de WAO is door invoering van de WIA ook beëindigd. De voor ziening zal in 2010 worden afgebouwd. • Rechtspositiegelden Deze voorziening is bedoeld voor projecten en initiatieven gericht op loopbaanontwik keling, management development en scholingsactiviteiten. Daarnaast worden hieruit rechtspositionele regelingen gefinancierd, zoals het ouderschapsverlof en de in 1995 over-

102

jaarrekening

eengekomen regeling voor flexibel uittreden. De besteding van de middelen wordt in overleg met de vakbonden vastgesteld. De meerjarige afspraken van het gedurende 2008 met de vakbonden gevoerde overleg zijn verwerkt in deze jaarrekening. • Reorganisatie en herstructurering Dotaties aan deze voorziening vinden plaats betreffende de door eenheden voorgestelde en door het college van bestuur goedgekeurde herstructureringen en reorganisaties. Onttrekkingen vinden plaats op basis van deze goedgekeurde plannen. • Sabbatical leaves/educatief verlof Deze voorziening beoogt de afdekking van toekomstige verplichtingen betreffende werkgeversbijdragen aan het meerjarige spaarmodel vakantiedagen ten behoeve van sabbatical leaves en educatief verlof. • Seniorenregelingen De voorziening seniorenregelingen is gevormd voor medewerkers die gebruikmaken van de cao-regelingen voor senioren. De voorziening is berekend op actuariële basis. • Jubilea Deze voorziening dient ter afdekking van toekomstige werkgeversverplichtingen ten aanzien van beloningen in het kader van een langdurig dienstverband (jubilea). De voorziening is berekend op actuariële basis.

Overige voorzieningen • Afstudeerfonds Dit betreft een centrale voorziening van de Radboud Universiteit Nijmegen voor ondersteuning van studenten die door bijzondere omstandigheden hun studie niet binnen de voorgeschreven tijd hebben kunnen voltooien. • Sloopkosten/asbestverwijdering Ten laste van 2009 is € 2,2 miljoen aan de voorziening gedoteerd waarvan circa driekwart voor sloopkosten en circa een kwart voor asbestverwijdering. Dit betreft gebouwen waarvoor besloten is dat deze gesloopt zullen worden (al dan niet in relatie tot nieuwbouw). Voorziening tekorten op projecten Deze voorziening dient voor projecten waarop een verlies wordt voorzien.

Schulden 5.8

Langlopende schulden


Bedrag lening

Aangegane

Aflossingen

Bedrag

01-01-2009

leningen o/g

2009

boekwaarde

2009

31-12-2009

Lening Parochie van de Heilige Geest/Bisdom ’s-Hertogenbosch Overige langlopende schulden Totaal

1.127

0

0

31

0

4

27

0

4

1.154

1.158

103

1.127


De langlopende schuld betreft voornamelijk een renteloze eeuwigdurende lening van de Parochie van de Heilige Geest/Bisdom ’s-Hertogenbosch ad € 1,1 miljoen. Deze lening is ontstaan naar aanleiding van de verkoop van de Studentenkerk in 2008. De post overige langlopende schulden betreft een renteloze lening van de verbonden partij SNUF met een per balansdatum resterende looptijd van zes jaar.

5.9

Kortlopende schulden


2009

2008

Onderhanden werk

-122.145

-116.342

Gedeclareerde termijnen

157.219

139.176

Saldo onderhanden werk

35.074

22.834

Crediteuren

10.211

9.974

802

1.389

Omzetbelasting Loonheffing Schulden aan belastingen/premies

9.574

7.911

10.376

9.300

Schulden aan pensioenpremies Overige kortlopende schulden Vooruitontvangen doelsubsidies OCW Vooruitontvangen college- en lesgelden Vakantiegeld en -dagen Vooruitontvangen termijnen Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden

0

2.547

25.932

28.129

629

836

9.675

8.954

17.708

13.977

6.109

7.648

34.121

31.415

115.714

104.199

• Saldo onderhanden werk Het saldo onderhanden werk betreft de directe en indirecte kosten van lopende en nog niet afgesloten projecten. Gedeclareerde termijnen zijn hierop in mindering gebracht.


2009

Onderhanden

Gedeclareerde Saldo

Onderhanden

Gedeclareerde Saldo

werk

termijnen

werk

termijnen

2008

OHW>termijnen

-58.439

46.206

-12.233

-59.048

45.400

-13.648

OHW
-63.706

111.013

47.307

-57.294

93.776

36.482

-122.145

157.219

35.074

-116.342

139.176

22.834

Totaal

• Overige kortlopende schulden Onder de overige kortlopende schulden is een verplichting uit hoofde van het Radboud Honours Programma (Sirius) opgenomen ad € 4,8 miljoen. Voor een bedrag van circa € 3 miljoen zijn verplichtingen opgenomen met een looptijd van langer dan één jaar.

104

jaarrekening

Overlopende passiva, doelsubsidies OCW bedragen x € 1000,-

Toegew.

Ontv.

bedrag

t/m 2008 t/m 2008 01-01-’09 2009

Besteding Saldo

Ontv.

Besteding Besteding Saldo 2009

Sirius

Invest.

31-12-’09

subsidies

4.900

0

0

0

720

527

0

193

Nederlands Instituut Marokko

611

0

0

0

611

506

0

105

Akademie-assistenten

184

0

0

0

184

45

0

139

Educatieve minoren

219

0

0

0

219

27

0

192

5.914

0

0

0

1.734

1.105

0

629

Totaal

5.10

Niet in de balans opgenomen regelingen • Nieuwbouwprojecten De per balansdatum niet uit de balans blijkende contractueel aangegane verplichtingen inzake nieuwbouwprojecten hebben een omvang van circa € 5,3 miljoen. • Afnameverplichting magneeturen CVIM De bètafaculteit heeft zich verplicht tot het jaarlijks afnemen van minimaal 1.000 magneeturen ad € 650 per uur exclusief btw van de CVIM. De resterende looptijd van deze oorspronkelijk 10-jarige overeenkomst bedraagt per balansdatum nog ruim 3 jaar. De per balansdatum resterende niet uit de balans blijkende verplichting bedraagt circa € 2,3 miljoen inclusief btw. • Stichting Studenten Huisvesting Nijmegen (SSHN) De Radboud Universiteit Nijmegen staat garant voor de ‘afname’ van 71 zelfstandige wooneenheden op de campus ten behoeve van de tijdelijke huisvesting van (buiten landse) gasten, (gast)docenten en onderzoekers. Deze garantstelling is afgegeven aan de SSHN en beloopt jaarlijks maximaal € 255.000. • Contractaansprakelijkheid bij projecten In een aantal gevallen is de Radboud Universiteit Nijmegen aansprakelijk voor het totale projectbudget bij onderzoeksprojecten waarvoor zij penvoerder (lead contractor) is. • Lease-/licentieovereenkomsten In het kader van de normale bedrijfsvoering heeft de Radboud Universiteit Nijmegen voorts huur- en leaseovereenkomsten en licentieovereenkomsten afgesloten. • Garantie startende ondernemers Per 31 december 2009 zijn 26 leningdelen (totaalbedrag € 1,2 miljoen) verstrekt via de KERN-raad door de Rabobank aan startende ondernemers. De leningen hebben een looptijd van 8 jaar. Financiering geschiedt gedeeltelijk via bijdragen van derden en een subsidieregeling van het ministerie van Economische Zaken. Voor de resterende € 0,6 miljoen staat de Radboud Universiteit Nijmegen garant.

105


6.

Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten

6.1

Rijksbijdragen bedragen x € 1000,-

2009

2008

Rijksbijdrage OCW (incl. werkplaatsfunctie)

319.826

Rijksbijdrage Academisch Ziekenhuis

-70.719

-66.912

249.107

235.107

Totaal

302.019

De rijksbijdrage 2009 is ten opzichte van 2008 met € 14,0 miljoen gestegen. Deze stijging houdt met name verband met loon- en prijsbijstelling en een verbeterde relatieve positie.

6.2

Collegegelden Een lichte toename van het studentenaantal (van 18.085 naar 18.624) alsmede een trendmatige verhoging van het collegegeld hebben geleid tot een stijging van de collegegelden van € 26,5 miljoen in 2008 tot € 27,2 miljoen in 2009.

6.3

Baten werk in opdracht van derden O&O Onder de baten werken voor derden worden de opbrengsten van activiteiten van onderwijs en onderzoek verantwoord. Deze opbrengsten betreffen de volgende activiteiten en opdrachtgevers: bedragen x € 1000,- Contractonderwijs

2009

2008

22.543

20.630

Contractonderzoek -

Internationale organisaties

11.730

12.657

-

Nationale overheden

9.398

6.899

-

NWO

35.697

32.210

-

KNAW

-

378

582

Overige non-profitorganisaties

34.716

35.716

-

Bedrijven

13.205

9.837

105.124

97.901

Totaal

127.667

118.531

De stijging van de omzet bij bedrijven doet zich vooral voor bij de Faculteit der Medische Wetenschappen/UMC St Radboud. Tweede en derde geldstroom en overige baten De tweede- en derde-geldstroomactiviteiten (inclusief de overige baten) bedragen in 2009 40,6 procent (2008: 41,2 procent) van de totale baten.

106

jaarrekening

6.4

Overige baten derden bedragen x € 1000,- Externe dienstverlening

2009

2008

21.990

19.481

45

12

Verhuur

3.843

3.669

Schenking

1.059

1.165

13.029

15.327

Detachering personeel

1.963

1.671

Overig ‘overige baten’

19.531

Sponsoring

Externe dienstverlening aan UMC St Radboud

23.701

Totaal overige baten

61.460

65.026

De post ‘Externe dienstverlening’ bestaat voor het grootste deel uit restauratieve dienstverlening, sportbijdragen, ICT-diensten, externe dienstverlening van het Facilitair Bedrijf en van de Arbo- en Milieudienst. De externe dienstverlening aan het UMC St Radboud betreft dienstverlening ten behoeve van de patiëntenzorg. De afname in 2009 betreft met name de Faculteit der Medische Wetenschappen. Daarnaast zijn de ‘Overige baten’ afgenomen bij de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica, de Faculteit der Medische Wetenschappen en het Cluster Facilitair.

6.5

Personele lasten bedragen x € 1000,- Bruto lonen en salarissen

2009 231.007

2008 216.699

Sociale lasten

21.125

19.872

Pensioenlasten

28.865

26.691

280.997

263.262

Lonen en salarissen Dotatie/vrijval personele voorzieningen

4.542

4.578

Personeel niet in loondienst

7.822

6.776

Overige personele lasten

13.056

13.230

Overige personele lasten

25.420

24.584

114

32

306.531

287.878

Uitkeringen Totaal personele lasten

Bruto lonen en salarissen De bruto lonen en salarissen zijn ten opzichte van 2008 met € 14,3 miljoen toegenomen. Dit betreft: • De cao-stijging: € 8,1 miljoen. Bij de universiteit bedroeg de cao-stijging 4 procent, bij het UMC circa 3,5 procent. • De hogere reservering voor vakantiedagen: € 1,2 miljoen. • Een stijging in de periodieken van medewerkers die nog niet in de maximale periodiek van hun schaal zitten alsmede vervanging van oudere werknemers door werknemers die lager zijn ingeschaald. Dit zorgt per saldo voor een stijging van circa € 2,9 miljoen.

107


• Hogere overige kosten met name bij de Faculteit der Medische Wetenschappen, onder andere toelagen, gratificaties, honoraria: circa € 1,4 miljoen. • De hogere kosten inzake het persoonsgebonden budget bij de Faculteit der Medische Wetenschappen ad € 0,7 miljoen. Het aantal fte’s is in 2009 gelijk gebleven aan dat in 2008. De reservering voor het spaarverlof bedraagt evenals in 2008 € 2 miljoen. Sociale lasten De toename van de sociale lasten wordt met name verklaard door een stijging van de ‘bruto lonen en salarissen’. De ‘premiedruk’ bedraagt 9,1 procent en is ten opzichte van 2008 (9,2 procent) licht gedaald, mede door het vervallen van de pseudo WW-premie (effect circa € 2,1 miljoen). Pensioenlasten De toename van de pensioenlasten ad € 2,2 miljoen wordt voornamelijk verklaard door een stijging van de ‘bruto lonen en salarissen’. Daarnaast is de ‘premiedruk’ enigszins toegenomen van 12,3 procent in 2008 naar 12,5 procent in 2009. Dotaties/vrijval aan personele voorzieningen De dotaties/vrijval zijn toegelicht bij de balansspecificatie. Per saldo bedragen de dotaties/vrijval € 4,5 miljoen waarvan € 0,4 miljoen een vrijval betreft bij de Faculteit der Medische Wetenschappen. De overige € 4,9 miljoen betreft voornamelijk dotaties aan de voorziening WNU (€ 3,9 miljoen), de rechtspositiegelden (€ 1,4 miljoen) en de sabbatical leaves (€ 0,9 miljoen). Daarnaast is er een vrijval bij de voorziening seniorenverlof van € 1,2 miljoen. Bezoldiging college van bestuur/Stichtingsbestuur De ontwikkeling van de bruto lonen van het college van bestuur volgt de indexering van de cao van het rijk. Het fiscale loon en de toekomstige beloningen (pensioenpremie werkgeversgedeelte) 2009 en 2008 (volgens de huidige definities) van de leden van het college van bestuur bedragen: 2009

2008

bedragen in €

2009

2008

fiscaal loon pensioenpremie

fiscaal loon pensioenpremie

werkgever

werkgever

Ir. R.J. de Wijkerslooth de Weerdesteyn (voorzitter)

176.000

29.000

172.000

27.000

Prof. mr. S.C.J.J. Kortmann (rector magnificus)

173.000

27.000

167.000

25.000

Dr. ir. A.A.J.M. Franken (vice-voorzitter) Totaal

108

132.000

21.000

121.000

20.000

481.000

77.000

460.000

72.000

jaarrekening

Uitbetaalde vergoedingen voor de toezichthouders Het Bestuur van de Stichting Katholieke Universiteit functioneert als toezichthoudend orgaan voor zowel het UMC St Radboud als de Radboud Universiteit. De vergoedingen komen derhalve ook gedeeltelijk voor rekening van het UMC St Radboud en de Radboud Universiteit. De Radboud Universiteit heeft in 2009 de volgende vergoedingen uitbetaald: bedragen in €

2009

Leden Stichtingsbestuur

2008

J.J.J. Grobbee

-

4.166

Mw. mr. L.F. Wiggers-Rust

-

3.125

-

4.688

Drs. J.F.T. Vugts Dr. W.M. van den Goorbergh

11.000

9.625

Mw. dr. C.M. Hooymans

15.000

9.375

Prof. dr. A.J.M. Plasschaert

10.000

8.125

Drs. L.M.L.H.A. Hermans

13.500

7.875

Mw. mr. L.Y. Gonçalves-Ho Kang You

12.500

8.750

Drs. P.C.H.M. Holland

-

1.875

Mw. drs. M.L. Henneman

-

1.875

Totaal

62.000

59.479

Wet Openbaarmaking uit Publieke Middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) Volgens de Wet Openbaarmaking uit Publieke Middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) moet het jaarverslag melding maken van inkomens van het aantal functio narissen van wie de som van het belastbaar loon en de voorzieningen ten bate van beloningen betaalbaar op termijn, hoger is dan het gemiddeld belastbaar loon van een minister, conform publicatie in de Staatscourant d.d. 11 februari 2010. De Radboud Universiteit telt drie functionarissen van wie de som van deze beloningscomponenten hoger is dan het voor 2009 op € 188.000 (2008: € 181.000) vastgestelde gemiddeld belastbaar loon van een minister. Voor deze functionarissen is dit belastbaar loon over het huidige en het voorgaande boekjaar als volgt opgebouwd:

hoogleraar

bestuur (1.0 fte)

bestuur (1.0 fte)

(0,6 fte)


2009

2008

referentieloon minister

2009

2008

2009

2008

2009

2008

Fiscaal loon

176

172

173

167

157

Bij: pensioenpremie werkgeversdeel

29

27

27

25

8

53

195

196

8

28

Bij: pensioenpremie werknemersdeel

16

15

15

14

5

4

26

Af: aanpassingen in relatie tot dienstauto

-35

-41

Belastbaar loon volgens WOPT

221

188

181

Periode in dienst

1/1-31/12 1/1-31/12 1/1-31/12 1/1-31/12 1/1-31/12 1/1-31/12

214

215

206

170

65

Ad hoogleraar: dit betreft grotendeels een afvloeiingsregeling in verband met een verstoorde arbeidsrelatie. De melding is vereist in verband met de deeltijdaanstelling van 0,6 fte. Bij een aanstelling van 0,6 fte is de WOPT-grens € 109.000.

109


Aantal fte’s per 31-12-2009 bedragen x € 1000,-

2009

2008

Fte’s ultimo jaar WP

2.352

54%

2.345

54%

OBP

2.007

46%

2.013

46%

Totaal

4.359

100%

4.358

100%

De fte’s zijn inclusief het personeel van de Faculteit der Medische Wetenschappen waarvoor bij het OBP toerekeningsregels zijn gehanteerd. Ook de personele kosten van deze faculteit zijn in de cijfers van de Radboud Universiteit Nijmegen opgenomen, omdat de exploitatierekening van de Faculteit der Medische Wetenschappen integraal in de cijfers van de Radboud Universiteit Nijmegen is opgenomen.

6.6

Afschrijvingen bedragen x € 1000,-

2009

2008

Gebouwen

17.870

22.308

Inventaris en apparatuur

6.564

7.558

Informatiesystemen

4.221

700

28.655

30.566

Materiële vaste activa

De daling van de afschrijvingslast wordt veroorzaakt door het saldo-effect van twee grotere posten: • Incidenteel hogere afschrijvingen in 2008 in verband met de volledig doorgevoerde componentenmethode: € 5 miljoen. • Volledige afschrijving informatiesysteem SaNS: € 3,2 miljoen in 2009. In 2009 is besloten de implementatie van het studenteninformatiesysteem te beëindigen en een nieuwe aanbesteding te starten.

6.7

Huisvestingslasten bedragen x € 1000,- Huur Verzekeringen

2009

2008

1.575

2.492

360

359

Energie en water

7.344

6.859

Schoonmaakkosten

5.320

5.606

Heffingen

2.093

2.202

Overige huisvestingslasten

5.266

5.239

21.958

22.757

Totaal huisvestingslasten

De afname van de huur vloeit voort uit een herrubricering bij de Faculteit der Medische Wetenschappen naar de overige lasten.

110

jaarrekening

6.8

Overige lasten bedragen x € 1000,-

2009

2008

Uitbestede diensten aan derden

42.365

38.268

Inventaris en apparatuur en leermiddelen

20.237

21.421

Verbruik grond- en hulpstoffen

5.957

6.427

Reis- en verblijfkosten

6.018

5.733

Kantoorkosten

1.598

1.668

Drukwerk

4.707

4.542

Communicatiekosten

4.074

4.986

2.155

4.371

Inkomensoverdrachten (excl. ziekenhuis

werkplaatsfunctie) Vrijval/dotatie overige voorzieningen

7.987

2.717

Computeraccessoires

977

639

Kosten transportmiddelen

141

137

8.615

10.247

104.831

101.156

Diverse overige lasten Totaal

De overige lasten zijn ten opzichte van 2008 gestegen met € 3,7 miljoen. De toename van de ‘Uitbestede diensten aan derden’ betreft, naast hogere projectgerelateerde uit bestedingen, voornamelijk hogere eenmalige lasten bij het Universitair Vastgoed Bedrijf, de afdeling Concerninformatiesystemen en het Cluster Facilitair. De afname van de inkomensoverdrachten betreft voornamelijk lagere projectsubsidies naar externe partners. In 2009 is onder dotatie overige voorzieningen een bedrag van € 4,2 miljoen opgenomen in verband met toegenomen matchingsverplichtingen op projecten voor toponderzoek.

De accountants- en advieskosten bedragen op kasbasis inclusief btw in 2009 en 2008: bedragen in € Honoraria voor adviesdiensten op fiscaal terrein

6.9

2009

2008

7.841

24.034

Honoraria voor andere controleopdrachten

51.077

86.447

Honoraria voor andere niet-controlediensten

77.960

55.841

Honoraria voor het onderzoek van de jaarrekening

149.074

106.177

Totaal

285.952

272.498

2009

2008

Financieel resultaat bedragen x € 1000,- Resultaat deelnemingen Financiële baten Totaal

32

-11

912

2.311

944

2.300

Het financieel resultaat is ten opzichte van vorig jaar vooral gedaald door relatief risicoloze uitzettingen van liquiditeiten tegen een lage rentevergoeding.

111


7.

Enkelvoudige balans per 31 december 2009

bedragen x € 1000,- 1. Materiële vaste activa 2. Financiële vaste activa

2009

008

278.772

288.707

45.589

36.127

324.361

324.834

854

1.157

4. Vorderingen

22.383

24.623

5. Liquide middelen

65.514

45.160

Totaal vaste activa 3. Voorraden

6. Rekening-courant groepsmaatschappijen Totaal vlottende activa

2.616

382

91.367

71.322

415.728

396.156

7. Eigen vermogen 8. Voorzieningen

255.700

39.335

36.891

9. Langlopende schulden

1.126

1.126

10. Kortlopende schulden

115.074

102.439

415.728

396.156

Totaal passiva

8.

260.193

Enkelvoudige staat van baten en lasten 2009 bedragen x € 1000,-

Realisatie

Begroting

Realisatie

2009

2009

2008

Baten 1. Rijksbijdragen (excl. werkplaatsfunctie)

249.107

246.289

235.107

2. College-, cursus-, les- en examengelden

27.207

23.000

26.504

3. Baten werk i.o.v. derden o&o

126.177

108.358

116.918

4. Overige baten derden Totaal baten Lasten

59.209

53.028

62.992

461.700

430.675

441.521

305.837

290.081

287.389

27.891

25.545

29.821

7. Huisvestingslasten

20.893

21.493

22.030

8. Overige lasten

103.586

91.619

99.437

458.207

428.738

438.677

3.493

1.937

2.844

5. Personele lasten 6. Afschrijvingen

Totaal lasten Saldo baten en lasten Resultaat deelnemingen

-193

-239

-271

Financiële baten

1.193

1.467

2.384

9. Financieel resultaat

1.000

1.228

2.113


4.493

3.165

4.957

112

jaarrekening

9.

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening Posten die niet significant afwijken van de geconsolideerde jaarrekening worden niet nader toegelicht. Hiervoor wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

9.1

Overzicht materiële vaste activa bedragen x € 1000,-

31-12-2009

Enkelvoudig

278.772

31-12-2008 288.707

23.386

14.190

Verbonden partijen - Gebouwen en terreinen - Inventaris/apparatuur Totaal verbonden partijen

167

103

23.553

14.293

302.325

303.000

Totaal

Een toelichting op de mutaties is opgenomen in de toelichting op de geconsolideerde balans. De materiële vaste activa van de verbonden partijen betreffen grotendeels de gebouwen van BV Campus.

9.2

Overzicht financiële vaste activa Mutaties


Boekwaarde

Investeringen Resultaat

Boekwaarde

01-01-2009

2009

31-12-2009

2009

Deelnemingen BV Campus

Nijmegen

CVIM

Utrecht

Overige Subtotaal

5.687

0

-225

5.462

646

0

34

680

12

9

-2

19

6.345

9

-193

6.161


Verstrekte

Aflossingen/

leningen u/g

afboekingen

2009

2009

Leningen aan deelnemingen en verbonden partijen BV Campus

Nijmegen

Overige

7.007

8.472

0

15.479

10

0

10

0

Overige leningen u/g Kinderdagverblijf

Nijmegen

Subtotaal

100

0

28

72

7.117

8.472

38

15.551

Overige

Resultaat

mutaties

2009

22.665

908

304

23.877

36.127

9.389

73

45.589

Tegenwaarde vermogen Faculteit der Medische

Wetenschappen Totaal

113


BV Campus De Radboud Universiteit heeft aan BV Campus de zekerheid verstrekt dat zij de leningen, met een waarde van € 15,5 miljoen, niet op korte termijn op een dusdanige wijze geheel of gedeeltelijk op zal eisen dat de continuïteit van BV Campus in gevaar komt.

9.3

Voorraden De voorraden betreffen gebruiksgoederen gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van een voorziening voor incourantie.

9.4

Vorderingen De vorderingen bedragen in totaal € 22,4 miljoen. Het verschil met de geconsolideerde balans ad circa € 0,7 miljoen betreft de vorderingen van de verbonden partijen BV Campus (€ 0,3 miljoen), UOBN (€ 0,2 miljoen) en SNUF (€ 0,2 miljoen).

9.5

Liquide middelen bedragen x € 1000,-

2009

Bank- en girorekeningen

60.470

32.119

5.000

13.000

Depositorekeningen Kas Totaal

2008

44

41

65.514

45.160

De deposito’s staan niet ter vrije beschikking en zijn alle kortlopend (korter dan twaalf maanden).

9.6

Rekening-courant groepsmaatschappijen Dit betreft voornamelijk de rekening-courantverhouding met BV Campus ad € 2,3 miljoen.

9.7

Aansluitingen enkelvoudige en geconsolideerde vermogenspositie bedragen x € 1000,- Eigen vermogen

Enkelvoudig

Verbonden partijen zonder kapitaalsbelang

Eigen vermogen

Geconsolideerd

2009 260.193

2008 255.700

3.785

2.878

263.978

258.578

Resultaat

Enkelvoudig

Verbonden partijen zonder kapitaalsbelang

Resultaat

Geconsolideerd

4.493

4.957

-83

154

4.410

5.111

Het verschil tussen de enkelvoudige en geconsolideerde cijfers voor wat betreft eigen vermogen en resultaat bestaat uit de verbonden partijen zonder kapitaalsbelang. De samenstelling van eigen vermogen en resultaat van deze partijen is opgenomen in het ‘Overzicht verbonden partijen’.

9.8

Voorzieningen Het verschil tussen de voorzieningen op de enkelvoudige en de geconsolideerde balans bedraagt € 0,4 miljoen en betreft het UOBN (€ 0,3 miljoen) en SNUF (€ 0,1 miljoen).

114

jaarrekening

9.9

Langlopende schulden Het verschil tussen de langlopende schulden op de enkelvoudige en de geconsolideerde balans betreft de renteloze lening van SNUF met een per balansdatum resterende looptijd van zes jaar.

9.10

Kortlopende schulden Zie toelichting onder 5.9.

9.11

Aansluitingen enkelvoudige en geconsolideerde staat van baten en lasten 2009

bedragen x € 1.000.000,-

enkelvoudig

Baten

461,7

Lasten

verbonden partijen SNUF, UOBN, overige stichtingen Campus eliminatieposten consolidatie

2008 geconsolideerd

enkelvoudig

3,7

465,4

441,5

verbonden partijen geconsoliSNUF, UOBN, deerd Campus eliminatieposten consolidatie 3,7

445,2

458,2

3,7

461,9

438,6

3,8

442,4


3,5

0,0

3,5

2,9

-0,1

2,8


1,0

-0,1

0,9

2,1

0,2

2,3


4,5

-0,1

4,4

5,0

0,1

5,1

9.12

Overige toelichtingen enkelvoudig: • Voor de niet uit de balans blijkende verplichtingen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. Enkelvoudig hebben de verplichtingen inzake nieuwbouwprojecten een omvang van € 5,3 miljoen. • Het aantal fte’s enkelvoudig en geconsolideerd is gelijk. Bij de verbonden partijen zijn geen medewerkers in dienst. Zie ook de toelichting op het aantal fte’s hierna in paragraaf 10. • De rijksbijdrage Academisch Ziekenhuis wordt verstrekt aan het UMC St Radboud, waarmee de Radboud Universiteit gezamenlijk een stichting vormt.

115


9.13

Overzicht verbonden partijen Meerderheidsdeelneming (BV of NV)

Naam

Juridische Statutaire Code 1)

vorm

bedragen x € 1000,- BV Campus

Eigen

Exploitatie- Omzet Verklaring Consolidatie Deelname

zetel

activiteiten vermogen resultaat

B.V.

Nijmegen 3

2009

art. 2.403

31-12-09

2009

BW ja/nee

5.462

-225

2.078

nee

percentage

percentage

100

100

Beslissende zeggenschap (stichting of vereniging)

Naam


vorm

bedragen x € 1000,- SNUF

Eigen

Exploitatie- Omzet Verklaring Consolidatie

zetel

activiteiten vermogen resultaat

2009

Stichting

Nijmegen 4

2.665

17

802

nee

100

UOBN

Stichting

Nijmegen 1

103

-124

1.522

nee

100

SBRO

Stichting

Nijmegen 2

563

75

81

nee

100

SJPO

Stichting

Nijmegen 1

451

-51

2

nee

100

3

0

3.785

-83

31-12-09

Overige Totaal

2009

art. 2.403

percentage

BW ja/nee

0 2.407

Overige verbonden partijen (minderheidsdeelneming en geen beslissende zeggenschap)

Naam


vorm

zetel

activiteiten

bedragen x € 1000,tf2devices BV

B.V.

Nijmegen 2

CVIM

C.V.

Utrecht

2

S.B.I.M.

Stichting

Utrecht

2

LOFAR C.V.

C.V.

Dwingeloo 2

Syntarga B.V.

B.V.

Nijmegen 2

1) Code activiteiten

1 = contractonderwijs

2 = contractonderzoek 3 = onroerende zaken

4 = overig

Verbonden partijen (meerderheidsdeelneming of beslissende zeggenschap)

Naam

Doelstelling

BV Campus

Vastgoedbeheer

Bestuur

Ir. drs. A.N. Fraaij (directeur)

SNUF

Studentenondersteuning

Drs. J.P. Pohlmann (directeur)

Drs. T.M.G. van Berkestijn (voorzitter)

Directie

Mw. mr. E.G.E.M. Bloemen

Prof. mr. S.C.J.J. Kortmann

Drs. R.A.T. Keijsers

UOBN

Prof. dr. J.M. Mastop (voorzitter)

Avondopleiding bedrijfskunde

Mr. E.H. Lazeroms (directeur)

Drs. H.L. Looijmans

Prof. dr. R.H. Lieshout

Prof. dr. ir. R.E.C.M van der Heijden

SBRO

Rechtswetenschappelijk onderzoek Prof. mr. C.J.H. Jansen (voorzitter)

n.v.t.

Prof. mr. N.E.D. Faber

Prof. mr. H.W. Heyman

SJPO

Prof. mr. C.J.H. Jansen (voorzitter)

Postdoctoraal onderwijs rechten

n.v.t.

Prof. mr. B.P.M. van Ravels

Prof. mr. F.W.J.M. Schols

116

jaarrekening

10.

Specificatie naar eenheden


Opbrengst

Personele

Materiële Totaal

werk

lasten

lasten

i.o.v. derden

lasten

Fte’s ultimo 2009 WP

OBP

Totaal

Faculteiten Facultaire Unie

1.008

8.382

3.432

11.814

91

26

117

Faculteit der Letteren

7.608

25.054

8.633

33.687

243

73

316

52

211

Faculteit der Managementwetenschappen

2.435

17.768

5.295

23.063

159

Faculteit der Medische Wetenschappen (UMC)

55.144

90.190

47.859

138.049

808

563 1.371

Faculteit der Natuurwetenschappen,

30.852

48.750

34.282

83.032

445

268

713

Wiskunde en Informatica Faculteit der Rechtsgeleerdheid Faculteit der Sociale Wetenschappen

7.447

15.197

7.183

22.380

133

78

211

10.607

35.159

13.236

48.395

367

124

491

115.100

240.500

119.920

360.420

4.245

2.414

3.257

5.671

36

12

48

208

2.280

474

2.754

21

5

26

1.618

2.034

672

2.706

15

12

27

2.246 1.184 3.430

Universitaire instituten Donders Centre for Cognitive Neuroimaging Instituut voor Leraar en School IOWO ITS

5.006

4.193

1.955

6.148

33

20

53

11.077

10.921

6.358

17.279

105

49

154

Cluster Facilitair

0

29.342

51.025

80.367

-

504

504

Cluster Ondersteuning

0

17.526

8.026

25.552

-

252

252

0

46.868

59.051

105.919

-

756

756

Centraal

0

10.264

43.612

53.876

1

18

19

1.490

863

3.647

4.510

-

-

-

-2.886

-77.145

-80.029

-

127.667

306.531

155.444

461.975

Clusters

Verbonden partijen Eliminaties* Totaal

2.352 2.007 4.359

*) Eliminaties hebben betrekking op onderlinge dienstverlening binnen de Radboud Universiteit Nijmegen.

117


11.

Bestemming exploitatieresultaat en vaststelling en goedkeuring jaarrekening Bestemming exploitatieresultaat Het college van bestuur stelt voor het resultaat toe te voegen aan de algemene reserve. In de balans is dit voorstel van bestemming verwerkt. Vaststelling jaarrekening De jaarrekening 2009 is vastgesteld door het college van bestuur van de Radboud Universiteit Nijmegen op 19 april 2010.

Ir. R.J. de Wijkerslooth de Weerdesteyn Voorzitter college van bestuur

Goedkeuring jaarrekening De jaarrekening is goedgekeurd door het Stichtingsbestuur van de Stichting Katholieke Universiteit Nijmegen op 21 mei 2010.

Drs. L.M.L.H.A. Hermans Voorzitter Stichtingsbestuur

118

jaarrekening

119


120

Radboud Universiteit Nijmegen Jaarverslag 2009

Recommend Documents