RAADSVOORSTEL
Agendanummer 8.2
Raadsvergadering van 8 oktober 2009 Onderwerp: Ontwikkelingsplan Versterken toeristische band met het water – Waterrijk Moerdijk Verantwoordelijke portefeuillehouder: A. Grootenboer-Dubbelman SAMENVATTING Eén van de actiepunten in het Uitvoeringsprogramma Beleidsplan Economie, dat op 3 juli 2008 is vastgesteld door de gemeenteraad, is het opstellen van een ontwikkelingsplan ‘Versterken toeristische band met het water’. Doel is een concreet ontwikkelingsplan en toetsingskader om de toeristische band met het water integraal te versterken, waarmee meer toeristen kunnen worden aangetrokken, waarmee de verblijfstijd van de toeristen kan worden verlengd en waarmee economische spin-off kan worden gegenereerd. Het ontwikkelingsplan zet in op Willemstad als centrale trekker van toeristisch Moerdijk. Rondom Willemstad worden ‘satellieten’ ontwikkeld, die gericht zijn op het langer vasthouden van de bezoekers. Het betreft de forten, de Volkeraksluizen, natuurparels, Klundert en Zevenbergen. De overige kernen en polders leveren een bijdrage aan de beleving van de waterkant, wat invulling krijgt via gebiedsontwikkelingen. Met de uitvoering van het ontwikkelingsplan haakt gemeente Moerdijk aan bij regionale plannen die gericht zijn op het versterken van watergerelateerd toerisme. De rol van de gemeente in de versterking van de toeristische band met het water wordt duidelijk gesteld. Het ontwikkelingsplan maakt daartoe onderscheid tussen ‘doen’, ‘toestaan’, ‘aanhaken’, ‘uitwerken’. Ook marktpartijen hebben een rol in het versterken van de toeristische band met het water. De uitvoering van de gemeentelijke actiepunten vindt plaats binnen bestaande personele capaciteit en vooralsnog binnen het vastgestelde uitvoeringsbudget voor het actieprogramma Economie. De planning is daarop aangepast. Eén van de actiepunten is inmiddels uitgevoerd. Het betreft een visie op forten en vestingen. Deze is als bijlage opgenomen in ontwikkelingsplan
WAT WILLEN WE BEREIKEN? Aanleiding Toerisme is één van de speerpunten van de Gemeente Moerdijk. De uitgangspunten voor toeristischrecreatieve ontwikkeling zijn: • Versterken van de toeristisch-recreatieve band met het water; • Het toeristisch-recreatief benutten van de cultuurhistorische waarden; • Benutten van de groene kwaliteiten van het buitengebied voor toeristisch-recreatieve functies. Eén van de actiepunten in het Uitvoeringsprogramma Beleidsplan Economie, dat op 3 juli 2008 is vastgesteld door de gemeenteraad, is het opstellen van een ontwikkelingsplan ‘Versterken toeristische band met het water’. Het gaat daarbij zowel om de toeristische band met het water binnen de gemeente Moerdijk, als om de aansluiting op ontwikkelingen in buurgemeenten en regionale ontwikkelingen. Hiervoor is onlangs in het kader van de strategische agenda het bidbook ‘Brabant aan Zee – Brabant omarmt ’t water omarmt Brabant’ is opgesteld. Besluitvorming hierover vindt plaats in een separaat traject. Doelstellingen Doel is een concreet ontwikkelingsplan en toetsingskader om de toeristische band met het water integraal te versterken, waarmee meer toeristen kunnen worden aangetrokken, waarmee de verblijfstijd van de toeristen kan worden verlengd en waarmee economische spin-off kan worden gegenereerd voor de gemeente.
Beleidsmarges • Beleidsplan Toerisme en Recreatie (2005) • Actieprogramma Beleidsplan Economie 2008-2011(2008) • Waterplan Gemeente Moerdijk 2009-2015 (2008) Uitgangspunten en randvoorwaarden • Ten behoeve van prioritering van maatregelen is getoetst aan de volgende uitgangspunten: • Bijdrage aan verlenging verblijfstijd in de gemeente Moerdijk; • Bijdrage aan ‘beleving’ van water; • Economische spin off. • Uitvoering van de actiepunten vindt plaats binnen bestaande personele capaciteit en binnen het vastgestelde uitvoeringsbudget voor het actieprogramma Economie. Een aantal voorgestelde projecten vraagt om nadere uitwerking en detaillering voordat besluiten over benodigde capaciteit en middelen genomen kunnen worden. • De rol van de gemeente in de versterking van de toeristische band met het water wordt duidelijk gesteld. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling dat de gemeente de rol van ‘ondernemer’ gaat vervullen. Daarnaast staat het versterken van de toeristische band met het water niet altijd op zichzelf. Bij de uitvoering wordt daarom onderscheid gemaakt tussen de rollen: • Doen of maken: het actief door de gemeente uitwerken, ontwikkelen, realiseren en beheren van voorzieningen ten behoeve van recreatie en toerisme. • Toestaan: het scheppen van randvoorwaarden en het nemen van beleidsmaatregelen om initiatieven van derden te kunnen toestaan, te kunnen accommoderen of te kunnen organiseren. • Aanhaken: het zover voorbereiden van initiatieven en plannen dat deze aangehaakt of ingepast kunnen worden in andere uitvoeringsprojecten, zoals dijkverbetering, rivierverruiming, onderhoudswerkzaamheden, stedelijke ontwikkeling of landschapsverbetering. • Uitwerken: projecten vragen om nadere uitwerking en detaillering, voordat besluiten over het ‘hoe’ genomen kunnen worden. Betrokken partijen Intern • Adviseur Economie (projectleider) • Adviseur Ruimte (water en groen) • Medewerkers Haven Willemstad, Waterfront Willemstad, mobiliteit, kunst en cultuur Extern • Toeristisch bedrijfsleven • Toeristische organisaties (TAB, Vereniging Varen in Brabant) • Dorps- en Stadsraden • Overige organisaties zoals heemkundekringen en Staatsbosbeheer Op 10 november 2008 hebben ronde tafelsessies plaatsgevonden waarvoor de genoemde externe partijen waren uitgenodigd. Op 24 maart 2009 is het conceptrapport aan de externe partijen gepresenteerd, waarbij verantwoording is afgelegd voor de gemaakte keuzes. Een aantal opmerkingen is vervolgens verwerkt in het rapport dat nu voorligt.
WAT GAAN WE DAARVOOR DOEN? Toetsingskader Op basis van literatuur- en veldonderzoek en interactieve sessies zijn de kansen voor de gemeente Moerdijk om de toeristische band met het water te versterken in beeld gebracht. In het rapport wordt aan de hand daarvan ingegaan op de positie van de gemeente Moerdijk in het grotere perspectief, het aanbod, de beleidskaders, marktontwikkelingen voor water- en dagtoerisme en doelgroepen. Samengevat is de visie die hieruit voort komt gericht op vijf pijlers die in zeker opzicht een ruimtelijk verband met elkaar hebben. Er wordt als het ware van binnen naar buiten gedacht. Hiermee wordt bedoeld dat uitgegaan wordt van factoren die bijdragen aan het onderscheidend vermogen en de (toeristische) aantrekkelijkheid. De volgende pijlers richten zich op het verstevigen van het aanbod rondom de centrale trekker waaraan Moerdijk haar toeristische identiteit ontleent. De vijf pijlers: 2
1. Willemstad is de centrale trekker van toeristisch Moerdijk Vanwege de grote aantrekkingskracht van Willemstad wordt dit vestingstadje naar voren geschoven om de gemeente Moerdijk toeristische identiteit te geven. 2. Satellieten rondom Willemstad verlengen de verblijfstijd van bezoekers Willemstad kan zijn landgasten langer vasthouden door meer voorzieningen rondom het thema water te creëren. Hierbij dient gebruik gemaakt te worden van de attractieve parels of ‘satellieten’ rondom Willemstad: de vesting Klundert, de forten, de Volkeraksluizen, Zevenbergen en natuurparels. Door verbindingen met deze satellieten te creëren, wordt een bezoek aan Willemstad steeds attractiever. 3. Overige dorpskernen en polders leveren een bijdrage aan de beleving van de waterkant Om de gehele gemeente Moerdijk te laten profiteren van de kansen aan de waterkant, zal de gemeente waar mogelijk moeten aanhaken op het thema water, door bijvoorbeeld aanleg- en pleisterplaatsen te creëren en te zorgen voor een goed fiets- en wandelpadennetwerk. 4. Regionale verankering en afstemming binnen het Waterrandproject (‘Brabant aan zee’) Toeristen kennen geen gemeentegrenzen. Daarom is het belangrijk ontwikkelingen regionaal af te stemmen en te verankeren, zoals in ieder geval via het regionale project Waterrand (Brabant aan Zee) dat SES coördineert. 5. Markten en doelgroepen, een grote markt dichtbij; samenwerken en communiceren Willemstad ligt centraal langs zowel drukke vaar- en snelwegen en is eenvoudig bereikbaar voor een grote groep mensen uit nabij gelegen bevolkingsconcentraties. Belangrijk is dat Willemstad bekend is in deze gebieden en de communicatie en promotie goed geregeld is. In het rapport zijn conclusies, aanbevelingen en opgaven opgenomen. Samengevat: • Zorg voor onderscheidend vermogen van de gemeente binnen het grotere geheel, door Willemstad en zijn satellieten extra kracht te geven door de uniciteit van de forten en vestingen aan het water extra te profileren. • Onderzoek de optimale capaciteit van de havens in Willemstad, want de huidige capaciteit is te beperkt. • Verbeter het winkelaanbod in Willemstad door het bieden van een ruimhartig vestigingsbeleid, want recreatief winkelen is de belangrijkste vrijetijdsactiviteit buitenshuis en het huidige aanbod is beperkt. • Evenementen en promotie kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een betere seizoensspreiding van dagjesmensen. • Optimaliseer de promotie en het gastheerschap in Willemstad. De huidige locatie en de openingstijden van het toeristisch informatiepunt zijn niet optimaal. De toeristische informatievoorziening in Willemstad kan beter. • Pak de parkeerdruk in Willemstad aan, want met name op mooie weekenddagen is de overlast daardoor aanzienlijk, nog los van de effecten van mogelijke toekomstige ontwikkelingen. • Zorg dat de satellieten vanuit Willemstad bereikbaar zijn, door bijvoorbeeld beschikbaarheid van huurfietsen via plaatselijke ondernemers, door pontverbindingen, rondvaarten, openbaar vervoervoorzieningen naar Zevenbergen en goede fiets- en wandelnetwerken. • Formuleer een eenduidig beleid op forten, want dit zijn kansrijke satellieten. Dit is inmiddels uitgewerkt en als bijlage bij het rapport gevoegd. • Maak het water bereikbaar en beleefbaar, door routes langs het water, de ontsluiting van plekken langs het water, door het inbedden van watersport in gebiedsontwikkelingen. Het is belangrijk de watersportfuncties daar direct als volwaardig onderdeel in te brengen. • Speel in op de toeristische mogelijkheden van het waterfront Moerdijk. In het rapport staan concrete aanbevelingen hiervoor opgenomen. Visie op forten Als bijlage bij het rapport is een visie op forten en vestingen opgenomen. Deze visie is tot stand gekomen aan de hand van eerder genomen college- en raadsbesluiten met betrekking tot de forten en een werksessie met wethouders en ambtenaren vanuit de vakgebieden ruimte, toerisme & recreatie en kunst & cultuur. De visie biedt een algemene richting voor ontwikkeling van de forten en dient met name als toetsingskader. De uitvoering Het versterken van de toeristische band met het water staat lang niet altijd op zichzelf. Het is vaak ook niet haalbaar om ontwikkelingen alszodanig te ontwikkelingen. Daarom is het belangrijk dat bij grotere, integrale gebiedsontwikkelingen de toeristisch-recreatieve kansen worden verkend en worden 3
meegenomen. Voorbeelden van (mogelijke) projecten waar versterken van de toeristisch-recreatieve band met het water kansrijk is en waarbij het uitgangspunt ‘met het gezicht naar het water’ in plaats van ‘met de rug naar het water’ toegepast moet worden toegepast: • Waterfront Moerdijk • Herontwikkeling locatie transportbedrijf Huizersdijk • Herontwikkeling haven Roode Vaart zuid • Herstel waterverbinding Zevenbergen In het rapport is een voorstel voor actiepunten en planning opgenomen, met een voorzet voor de benodigde middelen. Deze ambitieuze planning is niet haalbaar gezien eerder gemaakte afspraken in het kader van de uitvoering van het actieprogramma beleidsplan Economie en beperkingen in ambtelijke capaciteit en financiële middelen. Voorstel is daarom de volgende, aangepaste, planning te hanteren. Maatregel / activiteit
Trekker en partners Gemeente RWS
Planning
Kosten* Uren*
Opmerkingen
2010
€15.000
•
1
Haalbaarheidsonderzoek optimalisering havens Willemstad
2
Versterking kwaliteit Willemstad en satellieten
Gemeente Toeristisch bedrijfsleven Toeristische partners
2010
3
Bewegwijzering naar forten en natuurparels vanuit Willemstad
Gemeente Terreineigenaren
2011
€ 6.000
4
Benutten satellietfunctie Volkeraksluizen • Informatieborden Volkeraksluizen in Willemstad • Opwaardering uitkijktoren Volkeraksluizen Verkenning haalbaarheid pontverbindingen vanuit Willemstad (en Moerdijk)
Gemeente RWS
2011
€ 5.000
5
6 7
8
Beleid toeristische functie forten en vestingen Prioriteiring wandelroutes en fietsroutes langs het water Rondvaarten van en naar Moerdijk
2009
2009 2010
PM
4
100
20
Koppeling project Havenfront Willemstad • Tevens onderzoeken mogelijkheden privatisering haven Willemstad Wordt gekoppeld aan het (Cultuur)toeristisch ontwikkelingsplan voor de vesting Willemstad (actiepunt 29 Beleidsplan Economie) dat gepland staat in 2010. Voor de satellieten lopen reeds separate trajecten, zoals Fort Sabina. Wordt meegenomen in actiepunt 36 Beleidsplan Economie; verbeteren toeristische bewegwijzering De mogelijkheden worden in samenwerking met RWS in beeld gebracht. De informatieborden worden meegenomen in actiepunt 36 Beleidsplan Economie; verbeteren toeristische bewegwijzering Op initiatief van de Commissie Hoeksche Waard loopt een haalbaarheidsonderzoek, waar gemeente Moerdijk aan meewerkt. Uitgangspunt is dat de gemeente geen rol heeft in de exploitatie. Gereed; als bijlage opgenomen bij rapport Wordt meegenomen bij de uitvoering van het Fiets- en wandelpadenplan Wordt gekoppeld aan actiepunt 1. Rol gemeente is beperkt tot het eventueel mogelijk maken van aanlegplaatsen en vergunningverlening. De gemeente heeft geen rol in
9
Projectontwikkeling aan de waterkant
10 Toegankelijke oever Fort Sabina voor rondvaarten 11 Toegankelijke oever Bovensluis
12 Optimaliseren toeristische informatievoorziening
PM
€ 10.000
Marktpartij
2010
de exploitatie. Wordt meegenomen in projecten in het kader van Moerdijk Meer Mogelijk Koppelen aan gebiedsontwikkeling Fort Sabina/Sabinapolder Rol gemeente betreft het ‘toestaan’; onder voorwaarden verlenen van planologische medewerking en vergunningverlening. Wordt meegenomen in de actiepunten 35 (toeristisch promotieplan en promotiemiddelen) en 39 (evaluatie samenwerking gemeente – TAB) van het Beleidsplan Economie, waarbij in het bijzonder aandacht wordt besteed aan de locatie, de openingstijden en de informatieproducten
* In aanvulling op wat reeds is begroot in het Uitvoeringsprogramma Beleidsplan Economie Bij de uitvoering van het ontwikkelingsplan wordt aansluiting gezocht bij het regionale project Brabant aan Zee, met o.a. als doel subsidie voor de uitvoering te kunnen genereren. Alternatieven Uitvoeringsplan en planning aanpassen, met als aandachtspunt personele capaciteit en financiële middelen. Evaluatie De voortgang wordt gerapporteerd in de bestuursrapportages.
WAT MAG HET KOSTEN? Personeel De voorgestelde maatregelen kunnen, met inachtname van de aangepaste planning, binnen de huidige capaciteit worden uitgevoerd. Organisatie Niet van toepassing. Financiën De geraamde kosten voor de uitvoering van de voorstelde maatregelen/activiteiten bedragen in totaal €36.000, verspreid over de periode 2009-2011. De uitvoeringskosten ad € 36.000 kunnen worden gedekt uit de eerder beschikbaar gestelde middelen voor uitvoering van het Beleidsplan Economie (begrotingspost 6310100/43470). Risico’s Niet van toepassing.
OVERIG Juridische consequenties Niet van toepassing.
5
Communicatie Na vaststelling wordt het rapport op de gemeentelijke website geplaatst en wordt een exemplaar toegestuurd naar de externe partijen die betrokken zijn geweest bij de totstandkoming ervan en naar regionale partners zoals de deelnemende gemeenten in het regionale project Waterrand (Brabant aan Zee). ICT Niet van toepassing. Planning De planning zoals aangegeven in het rapport is aangepast aan de beschikbare personele capaciteit en financiële middelen. Het rapport dient doorlopend als toetsingskader voor initiatieven van derden.
VOORSTEL 1. Het rapport ‘Waterrijk Moerdijk – Ontwikkelingsplan voor versterking toeristische band met het water’ inclusief de visie op forten vaststellen. 2. Het college op te dragen uitvoering te geven aan het ontwikkelingsplan, met inachtname van de aangepaste planning die recht doet aan de beschikbare capaciteit en middelen.
BIJLAGEN Rapport Waterrijk Moerdijk – Ontwikkelingsplan versterken toeristische band met water
Mocht u vragen hebben over dit voorstel, kunt u contact opnemen met de griffier via telefoonnummer 0168-373697.
Burgemeester en wethouders van de gemeente Moerdijk d.d. 7 juli 2009, de gemeentesecretaris, de burgemeester,
Drs. A.E.B. Kandel
Drs. W.M.J. Denie
6
RAADSBESLUIT Raadsvergadering van 8 oktober 2009 De raad van de gemeente Moerdijk; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 7 juli 2009; overwegende dat de gemeenteraad het Uitvoeringsprogramma Beleidsplan Economie 2008-2011, waar het voorstel uit voortkomt, heeft vastgesteld;
BESLUIT: 1. Het rapport ‘Waterrijk Moerdijk – Ontwikkelingsplan voor versterking toeristische band met het water’ inclusief de visie op forten vast te stellen. 2. Het college op te dragen uitvoering te geven aan het ontwikkelingsplan, met inachtname van de aangepaste planning die recht doet aan de beschikbare capaciteit en middelen.
Vastgesteld in de vergadering van de raad d.d. 8 oktober 2009, de griffier, de voorzitter,
J.A.M. Hereijgers
Drs. W.M.J. Denie
7
