Quickscan benchmark laanboomclusters December 2014 Wim Nieuwenhuizen, Remco Kranendonk & Erik Hugo
1
Voorwoord & inhoudsopgave Voor u ligt het resultaat van een quickscan van de vergelijking van het
Inhoud
1.
Opdracht
aantal laanboomclusters in Europa.
2.
Aanpak
Een quickscan betekent dat de
3.
Bezochte clusters
4.
Resultaten
5.
Conclusies
6.
Vervolgmogelijkheden
laanboomcluster Opheusden met een
resultaten zijn weergegeven als expertoordelen en niet als harde cijfers. De resultaten kunnen gebruikt worden in discussies in het cluster in Opheusden over de toekomstige ontwikkeling in relatie tot de andere clusters in Europa.
2
2. Aanpak - Cluster als samenwerking tussen… Internationale Clusters Overheid
Financiers
kwekers & keten
Onderzoek
(markt) Ontwikkelingen Onderwijs
3
2. Aanpak - Hoe groot is afstand tussen bedrijven & …
Onderzoek & innovatie Onderwijs Financiering Overheid
Andere bedrijven Internationale samenwerking clusters Internationale oriëntatie
4
2. Aanpak - activiteiten
Literatuurstudie clusters Interviews deskundigen Veldbezoeken clusters met interviews Kwalitatieve analyse Expertbeoordeling 7 gaps
5
3. Laanboom clusters geselecteerd:
! !
Pinneberg
!
Opheusden Wetteren
!
• • • •
Pinneberg Wetteren Pistoia Canneto
Canneto
!
Pistoia
6
3. Laanboom clusters vergeleken
Cluster
Bedrijven
Oppervlakte
Waarde
1
Opheusden
120
1588
80 mio
2
Pinneberg
239
3349
500
3
Wetteren
344
1570
97
4
Pistoia
1500
5000
300
5
Canneto
120
2000
40
7
4. Resultaten - Onderzoek & innovatie
Opheusden • Technisch innovatief ● • Toegepast onderzoek voor innovatie via PPO ● • Niet gericht op innovaties niveau keten/cluster ● • Opheffen PT heeft gevolgen voor collectieve aanpak/financiering onderzoek meer door afschaffing PT ●
8
5. Conclusies Opheusden
Sterke verbinding met onderwijs. Relatie met overheid wordt minder sterk
Onderzoek is gemiddeld, sterke focus op technische innovatie, minder
innovatief op marketing en supply chain management.
Toegang tot kapitaal is moeilijker geworden, bank wel betrokken bij clusterontwikkeling
Meerwaarde in samenwerking met clusters op het gebied van onderzoek, lobbyen, en of supply chain wordt niet onderkend.
Samenwerking tussen ondernemers kan beter; er is geen open “sales platform” die actief ondersteunt op nieuwe markten; wel enige promotie
Opheusden heeft een goede reputatie in kwalitatief en flexibel logistiek.
Laanboompact als clusterorganisatie is uniek
op dit moment is positie sterk, maar weinig ontwikkeling.
9
5. Conclusies Pistoia
Relaties met nationaal, regionaal en lokale overheden is nog niet ontwikkeld; voornamelijk regulerend
Interactie en relaties met onderzoeksinstituten is niet ontwikkeld.
Onderwijs is aanwezig, maar er is een mismatch in vraag en aanbod
Kapitaal is moeilijk al is dit langzaam aan het groeien.
Individueel relaties tussen kwekers is moeilijk. Grotere bedrijven zijn vaak gestructureerd in “sub-clusters”. Vaste relaties tussen kleinere, gespecialiseerde kwekers en de grote kweker)
Subclusters functioneren vrij goed
Cluster tot cluster samenwerking: op het gebied van supply chain en lobbyen.
Erg sterk op het gebied van marketing en promotie.
ANVE als belangenbehartiger is actief om de sector in Italië te ontwikkelen.
10
5. Conclusies Canetto
Jong gebied
Is over het algemeen niet sterk ontwikkeld als een innovatief cluster
Interactie met regionale en lokale overheden is beter dan in Pistoia
Relaties en universiteiten is niet ontwikkeld; Onderzoekinstituten zijn afwezig
Geen goed aanbod onderwijs voor sector
Kapitaal is moeilijk te verkrijgen
Zijn geïnteresseerd in cluster tot cluster samenwerking op het gebied van
supply chain en lobby
Kwekers doen samen aan marktontwikkeling en positionering: Turkse markt
ANVE is actief om de sector in Italië te ontwikkelen.
11
5. Conclusies Pinneberg
indruk dat stagnatie optreedt
BDB (Bund Deutsche Baumschule) is actief bezig om Pinneberg door te ontwikkelen als cluster. Zoals het opzetten van een regionaal management team (kan een begin zijn voor een cluster organisatie)
BDB is zowel erg actief op regionaal, federaal, en nationaal niveau.
District /Kreis Pinneberg ondersteunt de sector weinig
Pinneberg heeft al een ABC terrein: De Gartenbauzentrum
Goede relatie met banken en ook relatief makkelijk toegang tot kapitaal.
12
5. Conclusies Wetteren
Sterk op onderzoek in interactie, relatie, toegang, coördinatie, en
samenwerking.
Sterke samenwerking en relaties van kwekers onderling. BOWECO, BESTselect, CRV-plants zijn voorbeelden
Goede relatie met banken en ook relatief makkelijk toegang tot kapitaal.
Interesse in cluster tot cluster samenwerking op het gebied van onderzoek (plagen, ziektes, etc), lobbyen, en supply chain.
Boerenbond, AVBS, en Boomtelers Oost-Vlaanderen zorgen voor interactie en relatie met de federale, provinciale overheden. Succesverhaal is het verlagen van de btw tarieven om te concurreren met Nederland.
Relaties met gemeenten is langzaam aan het groeien. Men verwacht dat dit een begin kan zijn voor een cluster organisatie.
13
5. Conclusies – voor alle clusters
Lage prijzen: overproductie
Duurzaamheid lijkt nauwelijks een thema in alle clusters
Meer rechtstreekse levering (geen tussenhandel) Bedrijfsopvolging problematisch Crisis als partner: meer samenwerking (bijv. coöperaties) Vooral productiegericht, weinig actie voor andere vraaggestuurd werken
Nauwelijks gericht op veranderingen in maatschappij (bijv. Green cities, klimaat, crisis)
14
5. Wat kunnen anderen leren van Opheusden?
Sterk
● Vakmanschap/kennis ● Prijs/kwaliteit ● Logistiek (snelle betrouwbare levering)
Lastig
● Prijsdumping
Verbazing
● Opheffen PT ● Versnippering beurzen ● Samenwerking lijkt af te nemen
15
5. Wat kan Opheusden leren van anderen?
Wetteren: Best Select, onderzoek, sterke samenwerking kwekers – marktplaats/beurs
Pistoia: presentatie, marketing, subclusters
Cannetto: marktontwikkeling, bv toegang nieuwe markt (Turkije), sales platform
Pinnenberg: BDB als bindende organisatie, lokaal, regionaal en nationaal
16
6. Mogelijkheden voor verdieping
Verdieping resultaten, want quick scan
Aansluiten op trends en ontwikkelingen
Verkenning Oregon en Polen Samenwerking met andere clusters aangaan, op onderzoek en innovatie, profilering en presentatie, uitwisseling en leren binnen Europees netwerk – verkennen van fondsen
Versterken marketing en presentatie
17
