Projectplan CityRunning
Inhoud Wij geloven dat het anders kan. Beter!
2
Rennen voor een fitte stad CityRunning in uw gemeente
3
Stap 1 – Faciliteren
4
Stap 2 – Mobiliseren
7
Stap 3 – Maatwerk in de wijken
7
Stap 4 – Monitoring en evaluatie
9
Stap 5 – PR & Communicatie, projectbegeleiding
9
Over het CityRunning projectteam
10
Bijlage 1 – Maatwerk in de wijken
11
Bijlage 2 – Samenvatting planning
14
4
Wij geloven dat het anders kan. Beter! * Gezonde wijken, minder overgewicht, meer bewegen en gelukkige mensen. * Hardlopen kan een belangrijke bijdrage leveren om dat te bereiken. Door onze passie voor hardlopen over te brengen willen we anderen inspireren ook te gaan lopen. * We leggen looptracks aan door steden en wijken. Geen dure clubs en ingewikkelde plannen maar mensen op de juiste manier verleiden zodat ze uit zichzelf in beweging komen. * Op het online platform ontstaat een community die op elk gewenst moment met elkaar in contact kan komen, informatie uitwisselt, loopafspraken maakt en nieuwe routes met elkaar deelt. Onze aanpak is evidence en practice based.*
2
CityRunning – De gezonde aanpak Rennen voor een fitte stad
De hardloopsport blijft terrein winnen. In Nederland trekken steeds meer mensen de hardloopschoenen aan om een rondje te gaan joggen. Daarentegen laten cijfers zien dat in Nederland 4 o p de 10 mannen en 3 tot 4 op de 10 vrouwen te zwaar zijn. Dit betekent dat ongeveer 3,5 miljoen volwassenen in Nederland te kampen hebben met overgewicht. Ook het aantal te dikke kinderen blijft groeien. Te weinig lichaamsbeweging in combinatie met ongezond eten is de voornaamste reden van overgewicht. Met alle gevolgen van dien. Faciliteiten in de openbare ruimte om het lopen en bewegen in het algemeen te stimuleren zijn er maar weinig. Als we de looptrend willen verbinden aan de maatschappelijke opgave van de overheid om mensen meer te laten bewegen, gezonder te laten leven en de strijd aan te gaan met overgewicht, creëren we met CityRunning een prachtig platform om met relatief weinig middelen een groot effect te bereiken. CityRunning in een notendop:
Cit�Running P�ssie voor lopen
F 1*1*
2* 2*
3*
3*
4*
4*
5*
M 6* 5*
7* 6*
8* 7*
M 9* 8*
F�ciliteren:
*1. Tr�c�s *2. Bewegwijzering *3. F�ciliteiten l�ngs de tr�c�s *4. Online Pl�tform
10* 9*
Mobiliseren:
*5. S�men lopen/ begeleiding *6. Evenementen *7. Netwer�
3
11* 10*
M��twer�:
*8. Onderzoe� *9. W�t moet w��r gebeuren? *10. Im�go wij�
CityRunning in uw gemeente Op basis van het algemene CityRunning projectplan hebben we voor gemeenten een concrete aanpak ontworpen in 5 stappen.
Stap 1 – Faciliteren Looproutes samenstellen Cityrunning omvat looproutes en faciliteiten door de wijken in verkeersarme gebieden, langs mooie en groene plekken. Waar mogelijk worden parken met elkaar verbonden (het ‘Park-toPark’ principe). De routes krijgen een herkenbare bewegwijzering en er zijn diverse ontmoetingspunten in de wijk waar lopers elkaar treffen en van waaruit ze samen hun training kunnen starten. Door kleine ingrepen in de openbare ruimte komen de sportfaciliteiten als het ware naast de deur te liggen. Je kunt direct aan de slag!
Actie: CityRunning projectteam Resultaat: looproutes in de wijken uitgezet, inclusief ontmoetingspunten Kosten: 3.000 euro
4
Inzet social media CityRunning maakt gebruik van een virtueel platform op het internet. Zo wordt het eenvoudig om op ieder gewenst moment afspraken te maken met andere lopers, een netwerk van lopers op je eigen niveau samen te stellen, vragen te stellen aan de persoonlijke trainer in jouw buurt en je eigen loopschema bij te houden. Er ontstaat een online community die op allerlei manieren interactie kan hebben over de looproutes en de trainingsaanpak en afspraken kan maken voor nieuwe trainingen. FaceBook en Twitter worden ingezet om de bekendheid van het project te vergroten. Verder maken we gebruik van Figure Running: een app. waarmee lopers via GPS hun eigen creatieve route kunnen ontwerpen.* Het doel is niet om harder of langer, maar vooral om met meer plezier te lopen. Al lopend ontstaan de mooiste figuren.
De Figure Running app.
www.uwgemeente.cityrunning.eu Het virtuele ‘clubhuis’ van CityRunning, eenvoudig te koppelen aan de site van uw gemeente
Actie: CityRunning projectteam Resultaat: ontwikkelen, onderhoud en up to date houden van virtueel platform. Kosten: 18.000 euro
* De Figure Running app. is genomineerd voor de Games for Health Europe Award 2011.
5
Bewegwijzering looproutes De bewegwijzering van de looproutes gebeurt in samenwerking met een gespecialiseerd bedrijf en in overleg met uw gemeente. Uitgangspunt is om de bewegwijzering ‘basic’ toe te passen zodat het geen vervuiling van de openbare ruimte geeft en geen grote ingrepen vergt.
6
Run Home (optioneel) De Run Home biedt als centraal knooppunt in de wijk lopers faciliteiten als lockers en een plek voor de loopclubjes om bij elkaar te komen. De Run Home wordt – indien mogelijk – ondergebracht in een gerecyclede zeecontainer. Om de Run Home te bekostigen gaan we op zoek naar een sportieve onderneming – een sportmerk of een onderneming die zich sterk maakt voor de sport. Dit bedrijf verbindt voor een of meer jaren zijn naam aan dit sportieve knooppunt en is medeverantwoordelijk voor de inrichting, het uiterlijk en de financiering.
Stap 2 – Mobiliseren Sommige mensen hebben slechts een klein duwtje in de goede richting nodig om te gaan (hard) lopen. Door de looptracks naar hun leefomgeving te brengen zal het makkelijker worden om in beweging te komen. Daarnaast hebben de actieve lopers een aanjaagfunctie voor deze groep. En natuurlijk zetten we ook het beweegnetwerk van de wijk in. Dat betekent dat we in kaart brengen welke activiteiten er op het gebeid van (hard)lopen al in de wijk aanwezig zijn en welke ingezet kunnen worden om deze groep te ondersteunen. We denken hierbij aan loopadvies, een ‘doe-het-zelf pakket’ trainingen voor een regionaal loopevenement (met ondersteuning bij trainingen, schoeisel, voedingskeuze, enzovoort) en startpunten in de wijk. Veel Informatie hiervoor zal ook uit stap 3 komen.
Stap 3 – Maatwerk in de wijken Tenslotte is er een groep bewoners voor wie deze interventies onvoldoende zijn om in beweging te komen. Hiervoor ontwikkelen we een maatwerkaanpak. We beschrijven de aapak hier stapsgewijs. De uitgebreide aanpak vindt u in bijlage 1. Strategie: evidence based interventies De strategie in het kort: faciliteren, hardlopen (en wandelen) laagdrempelig maken en effectieve interventies in de wijken inzetten, gebaseerd op beproefde wetenschappelijke
7
inzichten en praktijkervaring. Oftewel evidence en practice based, waarbij op basis van onderzoek en ervaring met enige zekerheid voorspeld kan worden dat de interventies het gewenste gedrag teweeg brengen. Om het gedrag van bewoners te beïnvloeden werken we volgens de principes van systematische en planmatige interventie-ontwikkeling, Intervention Mapping (Bartholomew e.a. 2011). Allereerst voeren we een behoefte- en wijkanalyse uitvoeren. We inventariseren welke (loop)activiteiten de wijkbewoners (al) ondernemen zodat deze gefaciliteerd kunnen worden. Daarnaast onderzoeken we de motivatie om aan loopactiviteiten deel te nemen. Redenen, onderliggende factoren en barrières om wel of niet te (gaan) lopen brengen we in kaart. De wijkanalyse zal gericht zijn op het in kaart brengen van bestaande loop- en/of beweeginterventies voor de verschillende doelgroepen in de wijken. Op basis van deze behoefte- en wijkanalyses ontwerpen we de activiteiten en voorzieningen die nodig zijn om mensen in beweging tekrijgen. Deze voegen we samen tot een coherent geheel: een wijkgericht programma. Bij het samenstellen van het programma zal ook aandacht worden besteed aan de implementatie. Participatieve aanpak Om de doelen van en het programma goed aan te laten sluiten bij de wijk en om een goede implementatie te verzekeren, stellen we een participatieve aanpak voor. De wijkbewoners en intermediairs betrekken we bij het hele proces. Zij worden niet alleen geconsulteerd, maar beslissen ook mee over de aanpak. Zo gaan de wijkbewoners zich verantwoordelijk voelen voor het voortzetten van het programma. Wat gaan we doen? In de analyse staan de volgende vragen centraal: • Zijn er specifieke doelgroepen in de wijken waar CityRunning zich op richt? • Wat is de motivatie van deze doelgroepen om wel of niet deel te nemen aan loopactiviteiten? • Wat zijn de behoeften van deze doelgroep(en)? • Hoe kunnen de CityRunning elementen (looproutes, Run Homes, virtuele platform, voorzieningen) worden ingezet in en aangepast aan de specifieke doelgroepen in deze wijken? • Welke samenwerkingspartners zijn er? • Welke andere activiteiten/interventies/programma’s zijn er in de wijken? Focusgroepen Om meer inzicht te krijgen in wat er leeft onder de wijkbewoners organiseren we per doelgroep een focusgroep. Focusgroepen zijn geschikt om zowel knelpunten (om niet te gaan hardlopen) als wensen (om wel te gaan lopen) te inventariseren. Daarbij achterhalen we achterliggende motivaties en argumentaties. Ontwerpateliers (Abma en Broerse 2007) In een ontwerpatelier betrekken we bewoners en samenwerkingspartners om na te denken over oplossingen. Resultaten uit het literatuuronderzoek, de samenwerkingsmogelijkheden en de focusgroepen worden voorgelegd. Ook bespreken we de andere onderdelen van CityRunning met de groep.
8
Stap 4 – Monitoring en evaluatie Door middel van een monitor evaluatie zal onderzocht worden of CityRunning aanslaat in de wijken, de juiste doelgroepen bereikt en de gestelde doelen haalt. Dit gebeurt zowel tussentijds – monitoring ‘on the job’, zodat tijdige bijsturing kan plaatsvinden – als na afloop van het project. Eventueel kan worden gewerkt met een onafhankelijke monitor.
Stap 5 – PR & Communicatie, projectbegeleiding PR & Communicatie CityRunning kan een positieve bijdrage leveren aan het sportieve en actieve imago van uw gemeente. Hardlopers zullen de gemeente zien als een prima loopgebied. Ook achterstandswijken kunnen hun voordeel doen met deze imagoverandering. We zorgen voor bekendheid van het project in de gemeente zelf en de omgeving, maar ook op landelijk niveau. Dit alles wordt uitgewerkt in een compact PR-plan. Wij begeleiden het project plus de uitvoering op basis van uurtarief. Afspraken hierover gaan in overleg met de opdrachtgever. Alle genoemde kosten zijn exclusief btw en kosten van derden, zoals koeriers en inclusief reiskosten. Bij dreigende overschrijding van het budget wordt tijdig contact opgenomen met de opdrachtgever. Alle werkzaamheden worden uitgevoerd volgens onze leveringsvoorwaarden.
9
Over het CityRunning projectteam Atleet en adviseur Benjamin Romkes is samen met Loes Hekkens initiatiefnemer van CityRunning. Hij is de drijvende kracht achter het sportieve deel van dit plan. Benjamin is meervoudig Nederlands recordhouder bij de masters op diverse afstanden. Hij adviseert over de aanleg van de joggingroutes en weet als geen ander wat belangrijk is voor lopers. Zijn contacten in de binnenlandse en buitenlandse sportwereld zijn belangrijk voor dit project. Benjamin is via zijn netwerk in staat sporters en sportmerken van naam aan het project te verbinden. Van huis uit is Benjamin cultureel antropoloog en directeur van communicatie- en reclamebureau In Beeld in Amsterdam. Communicatiedeskundige en mede-initiatiefnemer Loes Hekkens heeft de bouwstenen gelegd voor het concept CityRunning. Ook Loes is hardloopster. Ze heeft de afgelopen jaren veel expertise opgebouwd op het gebied van evidence based interventies. Loes is eigenaar van communicatiebureau Hekkens Communicatie en initiatiefnemer van BEWIJSKRAGT.com. Chaïm Becker is als ‘hardlopende’ ontwerper en interaction designer verbonden aan CityRunning. Chaïm is afgestudeerd aan de Design Academy in Eindhoven. Hij heeft de identiteit van CityRunning ontwikkeld en geeft vorm aan het online kanaal waaraan op dit moment wordt gewerkt. Eerder ontving Chaïm nominaties voor de Social Design Talent Award en de Melkwegprijs. Madelief Bertens is als gedragswetenschappelijk onderzoeker betrokken bij CityRunning. Madelief is gepromoveerd op evidence-based planmatige interventieontwikkeling. Met een achtergrond in culturele antropologie, psychologie en gezondheidswetenschappen doet zij onderzoek naar gedrag(sverandering), voert probleem- en behoefteanalyses uit, evalueert gezondheidsbevorderende programma’s en adviseert over programmaontwikkeling. Ook Madelief is hardloopster.
10
Bijlage 1 – Maatwerk in de wijken Strategie: evidence based interventies De strategie: faciliteren, hardlopen (en wandelen) laagdrempelig maken en effectieve interventies in de wijken inzetten, gebaseerd op beproefde wetenschappelijke inzichten en praktijkervaring. Oftewel evidence en practice based, waarbij op basis van onderzoek en ervaring met enige zekerheid voorspeld kan worden dat de interventies het gewenste gedrag teweeg brengen. Om het gedrag van bewoners te beïnvloeden werken we volgens de principes van systematische en planmatige interventie-ontwikkeling, Intervention Mapping (Bartholomew e.a. 2011). Dat betekent dat we als eerste een behoefte- en wijkanalyse uitvoeren. We inventariseren welke (loop)activiteiten de wijkbewoners (al) ondernemen zodat deze gefaciliteerd kunnen worden. Daarnaast onderzoeken we de motivatie om aan loopactiviteiten deel te nemen. Redenen, onderliggende factoren en barrières om wel of niet te (gaan) lopen brengen we in kaart. De wijkanalyse zal gericht zijn op het in kaart brengen van bestaande loop- en/of beweeginterventies voor de verschillende doelgroepen in de wijken. Op basis van de behoefte- en wijkanalyses ontwerpen we de activiteiten en voorzieningen. Deze voegen we samen tot een coherent geheel: een wijkgericht programma (per wijk). Bij het samenstellen van het programma zal ook aandacht worden besteed aan de implementatie. Participatieve aanpak Om de doelen van en het programma goed aan te laten sluiten bij de wijk en om een goede implementatie te verzekeren, stellen we een participatieve aanpak voor. De wijkbewoners en intermediairs betrekken we bij het hele proces. Zij worden niet alleen geconsulteerd, maar beslissen ook mee over de aanpak. Zo voelen de wijkbewoners zich verantwoordelijk voor het voortzetten van het programma. Wat gaan we doen? In de analyse staan de volgende vragen centraal: • Zijn er specifieke doelgroepen in de wijk waar CityRunning zich op richt? • Wat is de motivatie van deze doelgroepen om wel of niet deel te nemen aan loopactiviteiten? • Wat zijn de behoeften van deze doelgroep(en)? • Hoe kunnen de CityRunning elementen (looproutes, Run Homes, virtuele platform, voorzieningen) worden ingezet in en aangepast aan de specifieke doelgroepen in deze wijk? • Welke samenwerkingspartners zijn er? • Welke andere activiteiten/interventies/programma’s zijn er in de wijk? Voorstel aanpak • Doelgroepspecificatie en -segmentatie op basis van sociaal-demografische samenstelling van de wijken • Identificatie van intermediairs/samenwerkingspartners • Focusgroep interviews: 1 per (hoofd)doelgroep • Ontwerpatelier
11
Enkele voorbeelden van samenwerkingspartners en mogelijke interventies • De afdeling Sport van uw gemeente en de buurtsportcoach • Huisartsen in de wijk, lokale ondernemers en organisaties • Inzet van trainers van de atletiekvereniging en van Be Interactive* (organisatie gespecialiseerd in beweeginitiatieven voor vrouwen) • Scholen, naschoolse organisaties en overige sportverenigingen in de wijken Doelgroepsegmentatie Op basis van sociaal-demografische gegevens van de samenstelling van de wijken worden de verschillende doelgroepen in kaart gebracht. Subdoelgroepen verschillen in hun beweeg- en activiteitengewoonten en hun motivatie om te (gaan) lopen en/of hardlopen. Gedrag in kaart gebracht Het ‘Stages of Change’ concept uit het Transtheoretisch Model (Prochaska e.a. 1992) gebruiken we als een basis om de doelgroepen te omschrijven. Dit model rijkt een vereenvoudigd kader aan dat hulpverleners en cliënten helpt begrijpen hoe mensen hun gedrag veranderen. Concreet gebeurt dit door het verloop van gedragsverandering in fases in te delen. Wijkbewoners zullen in verschillende ‘(hard)loopmotivatie fasen’ zitten: sommige bewoners zullen 1) helemaal niet willen lopen, 2) overwegen om te gaan lopen zonder concrete plannen, 3) zich hebben voorgenomen om te gaan lopen, maar dat nog niet doen, 4) al pogingen hebben ondernomen om (hard) te lopen, maar moeite hebben om dit vol te houden en 5) al langere tijd (hard)lopen. Voor iedere motivatiegroep zal een andere stimulans nodig zijn om hen te motiveren om te gaan lopen of te stimuleren dat zij blijven (hard)lopen. Door middel van een praktisch literatuuronderzoek zullen kenmerken van deze subdoelgroepen en aanknopingspunten voor CityRunning geïdentificeerd worden. Eerder uitgevoerde beweegstimuleringsprojecten, programma’s en interventies zullen worden nageslagen en bekeken op mogelijkheden en knelpunten. Identificatie van intermediairs en samenwerkingspartners Voor een goede inbedding van CityRunning in de wijk is de community- of wijkgerichte benadering van groot belang, gekenmerkt door een nauwe samenwerking met de bewoners en intersectorale samenwerking (Brug e.a. 2008). We gaan op zoek naar mogelijke samenwerkingspartners, leggen contacten en gaan samen aan de slag. Mogelijke partners zijn: de buurtsportcoaches, atletiek- en sportverenigingen, sportscholen, scholen, buurthuizen, buurtorganisaties, huisartsen en sociaal maatschappelijk werk. Tijdens deze stap wordt via de Delphi-methode achterhaald wat mogelijk succesvolle activiteiten kunnen zijn in de wijken. In de Delphi-methode worden via email potentiële intermediairs en samenwerkingspartners benaderd met de vraag welke activiteiten door wie in de wijken worden uitgevoerd op het gebied van het stimuleren van hardlopen onder bewoners, of welke activiteiten zouden kunnen worden ingezet. Op basis van deze eerste inventarisatie stellen we prioriteiten en bekijken we welke activiteiten een bijdrage leveren aan CityRunning.
* Be Interactive is binnen het NASB (Nederlands Actieplan Sport en Bewegen) tot koploper-interventie aangewezen. Ook heeft de stichting in 2010 het Appeltje van Oranje gewonnen.
12
Focusgroepen Om meer inzicht te krijgen in wat er leeft onder de wijkbewoners organiseren we per doelgroep een focusgroep. Focusgroepen zijn geschikt om zowel knelpunten (om niet te gaan hardlopen) als wensen (om wel te gaan lopen) te inventariseren. Daarbij achterhalen we achterliggende motivaties en argumentaties. Ontwerpateliers (Abma en Broerse 2007) In een ontwerpatelier of interventieworkshop worden belanghebbenden betrokken om na te denken over oplossingen. Belanghebbenden zijn de bewoners en samenwerkingspartners. Het ontwerpatelier is een creatief proces waarbij alle betrokkenen oplossingen kunnen aandragen. Resultaten uit het literatuuronderzoek, de inventarisatie van de samenwerkingsmogelijkheden en de focusgroepen worden voorgelegd. Daarnaast zullen de onderdelen van CityRunning met de groep worden besproken. Tijdens de ontwerpateliers zal worden gesproken over welke doelen haalbaar zijn, welke mogelijkheden er in de wijken realiseerbaar zijn om (hard)lopen te stimuleren, welke barrières te beslechten zijn en hoe CityRunning het beste geïmplementeerd kan worden in de wijken.
13
Bijlage 2 – Samenvatting planning Maand 1 en 2 • Start plan van aanpak: literatuuronderzoek, scan van landelijke en regionale beweeginitiatieven, doelgroepsegmentatie, inventarisatie van bestaande activiteiten, interventies en programma’s in de wijken, contacten leggen met intermediairs en samenwerkingspartners • Start ontwikkeling virtueel platform www.naamgemeente.cityrunning.eu • Voorbereiding focusgroep interviews Maand 3 • Focusgroep interviews, inclusief uitwerking resultaten • Ontwerpatelier, inclusief uitwerking resultaten • Plan van aanpak gereed – acties oppakken • Looproutes in de wijken uitzetten • Voorbereiding pr & communicatiecampagne Maand 4 • Plan van aanpak, voorbereiding implementatie CityRunning in de wijken • Bewegwijzering routes • Voorbereiding pr & communicatiecampagne Maand 5 • Virtueel platform gereed • Start pr & communicatiecampagne • Start pilot Resultaatmeting en bijstelling zowel tussentijds als na afloop van de pilot
14
