Projec'inanciering duurzame en decentrale energie. Arnhem, november 2013

Projec'inanciering duurzame en decentrale energie Arnhem, november 2013

Inhoud •  •  •  • 

Terminologie Hoe maak je een business case Risico’s Innova7eve financieringen

Terminologie

REV

WAC C

Mul7p

lier

Leverage Money m ul7ple

NCW

Belangrijkste termen 1.  IRR 2.  WACC 3.  NCW 4.  DSCR

IRR •  Staat voor: Internal Rate of Return •  Ook wel: het project rendement •  Het geeQ aan in welke mate een project zichzelf terugverdient •  Sterke rela7e met de WACC en de neSo contante waarde (NCW) (die komen nog..)

IRR •  Berekening IIR:

Excel formule: =IR(reeks)

IRR •  Heel belangrijk: –  de IRR wordt normaal gesproken berekend over het rendement voor rente, afschrijvingen en belas7ngen (de EBITDA) –  de IRR kan in principe niet worden beïnvloed, tenzij essen7ële parameters van de business case veranderd kunnen worden (later meer hierover)

WACC •  Staat voor: weighted average cost of capital •  Ook wel: de gemiddeld gewogen kostenvoet van het kapitaal of het disconto •  Het geeQ aan hoe duur het geld is waarmee een investering wordt gefinancierd •  Sterke rela7e met de IRR en de neSo contante waarde (NCW) (deze komen nog..)

WACC •  Berekening WACC:

WACC •  Voorbeeld WACC:

WACC •  Heel belangrijk: –  de WACC is een uitkomst van de wijze waarop gefinancierd wordt en goed te beïnvloeden

NCW •  Staat voor: neSo contante waarde •  Ook wel: de neSo contante waarde (mooier kunnen we het niet maken…) •  Het geeQ of de investering rendabel is wanneer rekening wordt gehouden met de 7jdswaarde van geld •  De NCW wordt berekend door de toekoms7ge inkomsten contant te maken met de WACC

NCW •  Berekening NCW:

Excel formule: =NHW(rente, reeks)

NCW •  Heel belangrijk: –  een lagere WACC leidt tot een hogere NCW –  de NCW geeQ aan of je je geld niet beter in iets anders kunt steken ⇒ NCW < 0 ≠ investeren

–  als IRR = WACC dan NWC = 0

NCW NCW

Als IRR > WACC, NCW > 0 Als IRR = WACC, NCW = 0 Als IRR < WACC, NCW < 0

WACC IRR

DSCR •  Staat voor: Debt Service Coverage Ra7o •  Ook wel: de aflossingsruimte •  Het geeQ aan in welke mate een project in staat is aan haar rente en aflossingsverplich7ngen te voldoen •  Het is de belangrijkste parameter van banken!

DSCR •  Berekening DSCR:

DSCR •  Belangrijke voorwaarden: –  minimaal 1,05; wanneer eronder direct opeisbaar –  Debt Service Reserve (DSR) aanhouden –  alleen dividend uitkeren wanneer: •  DSR moet gevuld zijn •  DSCR moet minimaal 1,15 zijn •  eigen vermogen moet groter zijn dan gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden

DSCR •  Belangrijke voorwaarden:

Overige termen •  •  •  •  •  • 

Terugverdien7jd (TVT) Hurdle rate Money mul7ple Mul7plier Leverage Rendement op eigen vermogen (REV)

TerugverdienHjd •  Kan op verschillende manieren worden berekend •  Simpelste is investering / opbrengst –  minder nauwkeurig –  7jdswaarde van geld speelt geen rol –  er wordt niet gekeken naar de levensduur

Hurdle rate •  Het minimale rendement dat gehaald moet worden •  De NCW wordt dan met de hurdle rate berekend wanneer deze hoger is dan de WACC •  Bij hedge funds worden pas bonussen uitgekeerd bij een minimaal rendement (de hurdle rate)

Money mulHple •  De totale opbrengst van een investering gedeeld door de investering •  Wordt vaak gebruikt bij korte termijn, fiscaal gedreven, investeringen

MulHplier •  Eenheid die aangeeQ hoeveel er in totaal geïnvesteerd kan worden ten opzichte van het vermogen dat door jou beschikbaar wordt gesteld •  Wordt regelma7g gebruikt door fondsen van overheden

Leverage •  Hegoom. De verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen. •  Hoe lager het eigen vermogen, hoe hoger de leverage. Een leverage van 10 houdt in dat tegenover elke euro eigen vermogen er 7en geleende staan. •  Valutahandelaren en grote hedge funds verrichten hun transac7es meestal met hoge leverage.

Rendement op eigen vermogen •  Ook wel rentabiliteit. De mate van winstgevendheid, meestal na belas7ng (komt nog terug in de business cases) •  Een hoge winstgevendheid met een hoge leverage geeQ een hoger rendement op eigen vermogen dan een hoge winstgevendheid met een lage leverage

Hoe maak je een business case

Proces 1.  2.  3.  4.  5.  6. 

Idee Haalbaarheid Business case Financiering Realisa7e Exploita7e 1

2

3

4

5

6

KarakterisHeken •  •  •  •  • 

Investering Opbrengsten Kosten Financiering Indexering

Investering

Investering •  Goed opbouwen: –  alle materialen •  techniek, kabels, fundering, ballast

–  al het werk •  installa7ewerkzaamheden, projectmanagement, huur kranen

–  verplich7ngen •  vergunningen, leges

–  onvoorzien

Opbrengsten •  Akankelijk van de techniek –  Zonnepanelen => elektriciteit, GvO’s –  Zonnecollectoren => warmte (vermijd gas) –  Afval => elektriciteit, warmte, poortgeld, GvO’s –  WKO => warmte, koude –  Wind => elektriciteit, GvO’s –  Etc.

•  Subsidies

Opbrengsten

Opbrengsten

Opbrengsten

Opbrengsten

Opbrengsten •  hSp://www.apxgroup.com/market-‐results/ apx-‐power-‐nl/dashboard/ •  hSp://data.theice.com/ViewData/EndOfDay/ FuturesReport.aspx •  hSp://www.agentschapnl.nl/zoeken? zoekvraag=sde%2B

Opbrengsten

Kosten •  Akankelijk van de techniek

–  Zonnepanelen => vervangen omvormer, schoonmaken, verzekering, monitoring –  Wind => onderhoud, monitoring, verzekering, onroerende zaak belas7ng –  WKO => elektriciteit, onderhouden pompen, grondwaterbalans, verzekering –  Etc.

•  Algemene kosten –  –  –  – 

Management Facturering Incasso Etc.

Kosten •  Afweging investering versus kosten

Berekening TCO: •  5 jaar garan7e: 5 keer aanschaf •  10 jaar garan7e: 1 x 10 jaar + 3 x 5 jaar •  Geen rekening gehouden met indexering

Kosten •  Akankelijk van de techniek: biomassa –  Mono-‐vergisters –  Co-‐vergisters –  Alles-‐vergisters

•  Naast kosten onderhoud en beheer ook brandstorosten en/of afvoerkosten

Kosten •  hSp://www.rabobank.nl/images/ thema_update_vergis7ng_1_dec_2011_29302 275.pdf

Kosten •  Overhead kosten warmte/koude project

Financiering •  Verschillende financieringsvormen –  Risicokapitaal •  eigen vermogen

–  Achtergesteld vermogen •  achtergestelde lening, obliga7es, s7muleringskapitaal

–  Vreemd vermogen •  rekening couranvaciliteit, projecvinanciering, leasing, factoring

–  Garan7ekapitaal •  borgstelling MKB kredieten

Financiering •  Vreemd en achtergesteld vermogen –  Bullit (aflossing ineens bij einde loop7jd) –  Lineair (gelijkma7g verdeeld over de loop7jd –  Annuïteit (vast bedrag verdeeld in rente en aflossing)

Financiering

Rentelasten loop7jd bullit: 80,-‐ Rentelasten loop7jd lineair: 44,-‐ Rentelasten loop7jd annuïteit: 49,09 Aflossing beïnvloedt zowel balans als verlies-‐ en winstrekening.

Financiering

Financiering •  Naast rente en aflossing, dient er dus ook rekening te worden gehouden met: –  Afsluitprovisie (zo’n 0,5% van de ini7ële hoofdsom) –  Bereidstellingsprovisie (0,12% per maand over niet opgenomen deel)

Indexering •  Indexeringen worden toegepast om het waardeverlies van geld inzichtelijk te maken (infla7e) of om in de business case rekening met bepaalde verwach7ngen (s7jging energieprijs) of bepaalde zekerheden (degrada7e vermogen zonnepanelen) •  Indexering worden ook toegepast voor scenario analyses: wat als de energieprijs daalt in plaats van s7jgt of wat als de energieprijs veel harder s7jgt dan verwacht

Indexering

Indexering •  Indexering van parameters kan een business case maken en breken: –  energieprijss7jgingen voor elektriciteit van 5% per jaar zijn de komende jaren niet realis7sch: de forward curves op ICEENDEX tonen dit duidelijk aan –  een indexering is een verwacht gemiddelde over een langere periode (meestal minimaal 15 jaar) –  resultaten uit het verleden bieden geen enkele garan7e voor de toekomst!!

PrakHjkvoorbeeld zon








PrakHjkvoorbeeld •  Een goede business case laat niet alleen een IRR zien met een NCW, maar laat ook de vertaling zien naar: –  de verlies-‐ en winstrekening –  de balans –  het kasstroomschema –  de ontwikkeling van het vreemde vermogen –  de DSCR

Risico’s

Risico’s Herkennen

InschaSen

Risico Management

Monitoren

Beperken

Beoordelen

Controleren

Risico’s Groot Impact

Kans Klein

Groot

Risico’s


Natuur-‐ verschijnselen

Kans Klein

Groot

Risico’s



NIMBY

Kans Klein

Groot

Risico’s

Risico’s Groot Wet-‐ en regelgeving Impact


NIMBY

Kans Klein

Groot

Risico’s



NIMBY

Technische problemen

Kans Klein

Groot

Risico’s



NIMBY

Technische problemen Faillissement klant / toeleverancier

Kans Klein

Groot

Risico’s



NIMBY Liquiditeits-‐ risico

Technische problemen Faillissement klant / toeleverancier

Kans Klein

Groot

Risico’s •  Beheersen, beperken en monitoren –  Beheersen => hedgen

•  Three year forward hedging

–  je mist de pieken maar ook de dalen –  je loopt nog steeds risico!

•  Langjarig beheer-‐ en onderhoudcontract

–  Beperken

•  Kredietverzekering op je klanten •  Meerdere kredievaciliteiten •  Weerderivaten afsluiten

–  Monitoren

•  Opbrengsten (produc7egegevens, prijsontwikkeling, etc.) •  Kosten (infla7e, rente, etc.) •  Nieuws (journaal, kranten, website, google alerts)

Innova7eve financiering

ZIEKENHUIS RIJNSTATE

S7ch7ng Green Crowd – Nieuwe Sta7onsstraat 20 – 6811 KS – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl

Ontwikkeling project Rijnstate 2013 •  •  •  •  •  •  •  •  •  •  •  •  • 

7 januari eerste contact 4 februari eerste presenta7e om Green Spread voor te stellen 3 april presenta7e mogelijke business cases en varianten aan management April loca7eonderzoek 13 mei presenta7e investeringsvoorstellen aan bestuur 30 mei concept overeenkomst Juli en augustus onderhandelen over overeenkomst Begin september voorbereiden crowdfundingac7e 16 september informa7eavond voor personeel over crowdfunding 20 september live en in een dag 79.550,-‐van de 90.750,-‐ opgehaald 21 oktober start bouw installa7e 2 november volledige financiering via crowdfunding opgehaald 6 november officiële opening installa7e

S7ch7ng Greencrowd – Utrechtseweg 310 – 6812 AR – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl

SpecificaHes •  •  •  •  •  •  •  • 

660 zonnepanelen 160 kWp 145.000 kWh per jaar 66 ton CO2 10 dakvlakken 10 omvormers 4 koppelingen aan middenspanningsnet 10 jaar exploita7e door Green Spread S7ch7ng Greencrowd – Utrechtseweg 310 – 6812 AR – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl

Realisa7e Rijnstate

SLIDESHOW

S7ch7ng Green Crowd – Nieuwe Sta7onsstraat 20 – 6811 KS – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl

ZONNIG RIJNSTATE

S a m e n w e r k i n g t u s s e n

S7ch7ng Greencrowd – Utrechtseweg 310 – 6812 AR – Arnhem – 085 4013 471– www.greencrowd.nl

Ontwerp

Wat is het geschikt dakoppervlak?

Het ontwerp Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Ontwerp

Wat is het geschikt dakoppervlak?

•  •  •  •  • 

Meerdere plaSe daken, meest geschikte daken meegenomen Ruimte voor 600-‐700 zonnepanelen Totaal vermogen maximaal 180.000 Wp Deze produceren ca. 145.000 kWh per jaar (genoeg voor 45 huishoudens) Ca.2% van het jaarverbruik aan elektriciteit.

Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

Uitgangspunten project •  Gebruik van kwaliteitsproducten –  GaranHes zonnepanelen •  ProductgaranHe 10 jaar •  VermogensgaranHe 91,2% na 10 jaar, 80,7% na 25 jaar

–  Sociale en ecologische duurzaamheid

•  •  •  • 

TransparanHe in business case 900 zonuren per jaar (bron: PVGIS, Europese Unie) Stroomafname tegen vaste verrekenprijs ParHcipaHe omwonenden en werknemers Rijnstate

Green Spread – Utrechtseweg 310 – Gebouw H02 – 6812 AR Arnhem – 026 352 75 72 – www.greenspread.nl

De bouw S7ch7ng Greencrowd – Utrechtseweg 310 – 6812 AR – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl







De storm… S7ch7ng Greencrowd – Utrechtseweg 310 – 6812 AR – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl







De officiële opening! S7ch7ng Greencrowd – Utrechtseweg 310 – 6812 AR – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl

Het crowdfunden zelf


Ontwikkeling per mutaHe Dag 43

Dag 1


ReacHes crowdfunders


Zonnig Rijnstate! S7ch7ng Greencrowd – Utrechtseweg 310 – 6812 AR – Arnhem – 085 4013 471 – www.greencrowd.nl

Geldstromen

lening

rente en aflossing

zonne-‐installa0e

investering

overdracht na 10 jaar

aanbetaling omvormer

kWh

vergoeding

elektriciteitsnetwerk


Projec'inanciering duurzame en decentrale energie. Arnhem, november 2013

Recommend Documents