VVD SYMPOSIUM DECENTRALE ENERGIE
INHOUDSOPGAVE
INHOUDSOPGAVE................................................................................................................................. 2 INLEIDING............................................................................................................................................... 3 PROGRAMMA VVD ENERGIESYMPOSIUM ........................................................................................ 4 1. MARTIJN BONGAERTS, ALLIANDER.............................................................................................. 5 2. PEER DE RIJK, FEDERATIE E-DECENTRAAL................................................................................ 7 3. HEIN GREVEN, ENECO ..................................................................................................................... 9 4. ARJAN VAN DER EIJK, ESSENT ................................................................................................... 10 5. MARGA HOEK, DE GROENE ZAAK............................................................................................... 12 HARTELIJK DANK VOOR UW KOMST! ............................................................................................. 14 VOOR MEER INFORMATIE: WWW.VVD.NL ...................................................................................... 14
2
INLEIDING Geachte lezer , Hartelijk welkom op het VVD energiesymposium. Vandaag spreken wij over decentrale energie opwekking. Het lokaal opwekken van energie biedt kansen om op een efficiënte en klimaatvriendelijke manier te voorzien in de toenemende energievraag. Maar decentrale opwekking brengt ook een grote uitdaging met zich mee. Hoe groot is bijvoorbeeld de daadwerkelijke potentie? Wat moet er gebeuren om de businesscase sluitend te maken? Welke veranderingen moeten er worden gedaan aan de infrastructuur? Bij dit soort vragen wordt vandaag stilgestaan tijdens het VVD energiesymposium. In de symposiummap treft u enkele stukken aan die wij ter voorbereiding van de sprekers kregen toegestuurd. Wij stellen het zeer op prijs dat u vandaag de moeite heeft genomen aanwezig te zijn op het symposium. Uw bijdrage aan de discussie vormt een belangrijk onderdeel van de avond. Om in de toekomst contact te houden over dit onderwerp kunt u mij altijd bereiken via
[email protected] Met een vriendelijke groet, René Leegte Kamerlid VVD-fractie Tweede Kamer der Staten-Generaal
3
PROGRAMMA VVD ENERGIESYMPOSIUM
Algemeen Onderwerp: Decentraal energiebeleid Datum: 26 maart 18:30 uur- 21.30 uur Locatie: De Observant, Stadhuisplein 7 Amersfoort
Programma 18.30 uur Zaal open 19.00 uur Inleiding door enkele sprekers o o o 20:00
Joep van Leersum (IBM) over de rol van decentrale opwekking in de energiemix Martijn Bongaerts (Alliander) over de uitdagingen in de infrastructuur Marga Hoek (De Groene Zaak) over de businesscase
Paneldiscussie en interactie met de zaal. Het panel bestaat uit: o o o o o
Peer de Rijk (Federatie e-Decentraal) Robin Fransman (Holland Financial Centre) Hein Greven (Eneco) Arjan van der Eijk (Essent) Ad van Wijk (TU Delft)
21:00
Afsluiting door René Leegte
21:30
Einde bijeenkomst
4
1. MARTIJN BONGAERTS, ALLIANDER
5
6
2. PEER DE RIJK, FEDERATIE E-DECENTRAAL Decentrale energieopwekking heeft de toekomst!
Zon, wind, biomassa, geothermie, waterkracht zijn ook in Nederland energiesectoren die razendsnel innoveren. De rendementen en inpasbaarheid nemen toe. Nu al kan zonne-energie op eigen dak concurreren met de elektriciteitsprijs van reguliere aanbieders. Windmolens worden snel stiller en goedkoper en nieuwe vergistingstechnieken maken de technologie snel toegankelijk. Kenmerk voor dit innovatieve veld is dat de meeste ontwikkelingen de lokale productie van duurzame energie versnellen. Daarom heeft duurzame decentrale energieopwekking de toekomst! In bijna alle Nederlandse provincies en gemeenten groeit het aantal lokale initiatieven. De federatie E-decentraal bundelt dit lokale initatief, draagt zorg voor kennisdeling en bepleit regelgeving die bij draagt aan het floreren van deze snel groeiende sector van bedrijvigheid.
Duurzame energie is veelal lokaal Kenmerk van de meeste bronnen van duurzame energie is dat ze lokaal zijn gesitueerd. Of het nu om de honderdduizenden zonnepanelen op de Nederlandse daken gaat of de honderden windmolens en duizenden biogasinstallaties die zullen verrijzen. Daarmee veranderen ze de structuur van de Nederlandse energievoorziening en haar netwerkbeheer. Consumenten worden producenten, die zowel energie consumeren als leveren. De Nederlandse energiewereld wordt verrijkt met honderden lokale coöperatieve initiatieven, veelal in goede samenwerking met de netbeheerders die hun netten aanpassen om om te kunnen gaan met de lokale balancering van energie, zodat wat lokaal wordt opgewekt ook lokaal wordt verbruikt. Deze ontwikkeling wordt nog versterkt door de slimme meters (smartgrid).
Lokaal ondernemerschap Met de snel opkomende cooperatieven die in toenemende mate concurreren met centrale opwek ontstaat ook ruimte voor nieuw lokaal ondernemerschap. Installateurs en leveranciers van zonnepanelen weten zich te verbinden in grootschalige contracten met lokale partijen. Cooperaties ontwikkelen verdienmodellen waardoor de geleverde energie ook rendement voor de lokale partijen op brengt. In provincie- en gemeenteland gonst het van de businesscases, verdienmodellen en revolverende fondsen. In korte tijd weten lokale initiatieven een breed draagvlak te creeeren. Koplopers als TexelEnergie en LochemEnergie laten zien welke verandering ons de komende jaren te wachten staat.
De rol van de overheid
7
De rol van provinciale en gemeentelijke overheid verandert snel. We zien nu een professioneel lokaal ondernemerschap ontwikkelen die de overheid als partner ziet. Een partner die blokkades, tav ruimtelijke ordening en via revolverende fondsen kan wegnemen. Subsidie-afhankelijkheid wordt vervangen door innovatief ondernemerschap en eigen verdiencapaciteit. Overheden veranderen van rol, verbinden initiatieven en fungeren als katalysator. De landelijke overheid staat voor de uitdaging een eerlijk en open speelveld te creëren. Dat betekent aanpassing van regelgeving die nu nog grotendeels de centrale energieopwekking faciliteert, zoals de energiebelasting die bedoeld was als regulerend instrumentarium en inkomstenbron maar geen rekening houdt met de enorme groei van lokale duurzame initiatieven. Uiteindelijk zal deze structuur omgevorm moeten worden, zoals Europa nu voorbereidt, naar een systeem waarin milieubelasting (CO2) de belangrijkste maat zal zijn en kosten voor transport (afstand) mee zullen spelen in de afrekening. Dan ontstaat een 'level playing field' waarmee de energiestructuur van Nederland en Europa definitief fundamenteel zal veranderen van een centrale naar een de-centrale.
E-decentraal e-Decentraal bevordert, versnelt en verstevigt decentrale duurzame energie-initiatieven. e-Decentraal is de brancheorganisatie voor organisaties die bijdragen aan dit doel. Enthousiaste mensen, organisaties en bedrijven met concrete voorstellen over verduurzaming van de energiehuishouding op lokaal/decentraal niveau bundelen hun krachten in e-Decentraal.
www.e-decentraal.com
8
3. HEIN GREVEN, ENECO Visie op duurzame decentrale energie
De energie van de toekomst is duurzaam We staan aan de vooravond van een nieuw energietijdperk. De bodem van de fossiele bronnen komt in zicht. Het groeiend verbruik van olie en kolen maakt ons steeds afhankelijker van soms instabiele landen buiten Europa. Bovendien daagt de opwarming van de aarde ons uit om schone en slimme oplossingen te vinden voor de generaties na ons. Duurzame energie biedt vanuit bedrijfseconomisch, maatschappelijk en ecologisch perspectief de beste garantie voor de continuïteit van onze energievoorziening.
Duurzame energie voor iedereen Eneco is een duurzame energie-onderneming; we leveren steeds duurzamer energie, produceren deze en verzinnen slimme duurzame energie-oplossingen. We behoren tot de schoonste energieondernemingen van Europa en willen dit blijven. Onze ambitie is: duurzame energie voor iedereen. Dat betekent betrouwbaar, betaalbaar en schoon. Vandaag en morgen; voor iedereen: klanten, aandeelhouders, medewerkers, partners, politici en burgers. En hun kinderen en kleinkinderen. Deze passie komt voort uit verbondendheid met de wereld om ons heen én omdat een duurzame strategie bedrijfseconomisch de meeste waarde oplevert.
Duurzame energie van iedereen Bedrijven en consumenten produceren steeds vaker hun eigen energie, onder andere door aardwarmte, biogas, HRe ketels, warmtepompen, zonnepanelen en participatie in windmolens. Dit combineren we steeds vaker met andere innovaties, zoals elektrisch vervoer. Energievoorziening wordt daardoor steeds meer een samenspel: gebruikers kunnen vandaag (als het waait) afnemer zijn, maar morgen (als de zon schijnt) aan ons leveren. Of aan de buurman. Eneco zoekt die nieuwe samenwerking op en zorgt voor flexibele en continue betrouwbare beschikbaarheid van schone en betaalbare energie. Dat vraagt om hoogwaardige kennis en toepassing van praktische, lokale oplossingen voor opwekking en besparing. De kennis en ervaring die we daarbij opdoen, delen we graag met onze omgeving.
9
4. ARJAN VAN DER EIJK, ESSENT Decentrale energieopwekking: een nieuwe tak aan de boom van de energievoorziening
Voor duurzaamheid, betaalbaarheid en leveringszekerheid van elektriciteit is een mix van technologieën van groot belang. De basis van deze mix wordt gevormd door grootschalige, efficiënte opwek in kolen/biomassa centrales en gasgestookte centrales. Daarboven zien we een toenemend aandeel grootschalige duurzame opwek met behulp van wind. De groeiende nieuwe tak aan de boom van de energievoorziening wordt gevormd door decentrale opwek.
Via decentrale energietoepassingen worden woningen, kantoren en winkels van energie voorzien. Essent werkt samen met lokale partijen aan decentrale projecten. Hierdoor worden per regio eigensoortige projecten projecten ontwikkeld, waarbij innovatie een belangrijke rol speelt. Voorbeelden hiervan zijn:
-
Friesland Campina, co-creatie met de klant
-
De biogashub in Zeewolde, waar huizen worden verwarmd met koeienmest
-
De papierfabriek in Maastricht, die de restwarmte uit het productieproces levert aan appartementen, kantoren en winkels
-
De afvalenergiecentrale in Enschede, die warmte levert aan woningen
1 koe kan 7 huizen van warmte voorzien
Essent en moederbedrijf RWE zijn voorstander van marktwerking voor energie, omdat dit leidt tot gezonde en efficiënte investeringen in energieopwekking. Hiermee worden duurzaamheid, betaalbaarheid en leveringszekerheid van energie gewaarborgd. Grootschalige opwek is gekoppeld
10
aan een vrije, internationale elektriciteitsmarkt. Daarentegen beweegt decentrale opwek zich vaak in het gereguleerde domein. Bij een toenemend aandeel van decentrale energie in de totale energiemix, wordt deze tegenstelling groter en wordt de marktwerking verstoord. Daarom is het belangrijk dat de politiek zorgt voor een commercieel domein en een helder afgebakend gereguleerd domein.
11
5. MARGA HOEK, DE GROENE ZAAK De Groene Economie vraagt om gelijk speelveld tussen centraal en decentraal.
Eigenlijk is het al lang geen keuze meer: willen we onze welvaart op peil kunnen houden, dan zal de economie van de toekomst een Groene Economie zijn. Die Groene Economie zal wezenlijk andere kenmerken hebben dan onze huidige. En dus zullen er ook andere succesfactoren gelden voor ondernemen en zakendoen. Denken in termen van ‘afval’ zal bijvoorbeeld een economische doodzonde zijn. Alle biologische en technische componenten van welk product dan ook moeten geschikt zijn voor recycling en opnieuw kunnen worden ingezet. Systemen die een grote diversiteit kennen, dat wil zeggen veel onderlinge dwarsverbanden kennen en werkzaam zijn op diverse schaalgroottes, zijn beter bestand tegen externe schokken en zullen het winnen van systemen die enkel gericht zijn op schaalgrootte en efficiency. We groeien langzaam toe naar een volledig nieuwe set economische – en duurzame – parameters, en wie ‘oud’ blijft denken heeft geen toekomst.
Ondernemingen die onder dit nieuwe economische gesternte succes willen boeken zijn voor hun concurrentiepositie niet langer alleen afhankelijk van schaalgrootte, maar ontwikkelen nieuwe business-modellen. Daarbij gaat het om een slimme combinatie van mondiale ontwikkelings- en productieprocessen die echter deels lokaal ‘embedded’ zijn. Ook in de energiesector moet deze omslag gemaakt worden. Het aantal lokale en decentrale duurzame energie-initiatieven groeit. Toch zijn er nog maar weinig koplopers in geslaagd om een succesvol project te realiseren. Veel initiatieven lopen vast omdat het speelveld grootschalig en centraal bevooroordeeld. Wet- en regelgeving is ontworpen voor een model waarin centrale energievoorziening centraal staat. Nieuwe Businessmodellen passen vaak niet in de traditionele werk- en denkwijze van financiële instellingen. Marga Hoek zal in haar presentatie ingaan op wat we moeten doen om een gelijk speelveld tussen centraal en decentraal te creëren. Want “Think global, act local” is een leidend principe voor de nieuwe economie waarin bedrijven waarden en principes verbinden met lokale gemeenschappen en grondstoffen.
Over Marga Hoek: Strategisch directeur en bestuurder Marga Hoek heeft brede directie-ervaring in zowel de publieke als private sector. Vanuit haar passie voor duurzaam ondernemen weet zij mensen mee te krijgen in de gewenste richting. Hoek heeft veel ervaring met het verbinden van uiteenlopende werelden en belangen, met bruggen slaan tussen het bedrijfsleven, de overheid en andere groeperingen en stakeholders. In diverse directiefuncties vertaalde en integreerde zij economische en maatschappelijke ontwikkelingen naar visie, positie en propositie en een te volgen koers. Eerder was Hoek directeur Innovatie, MVO & Marketing bij BAM Woningbouw, directeur van het
12
projectmanagementbureau van de gemeente Haarlemmermeer, directeur van bouwonderneming/ projectontwikkelaar Thunnissen Groep BV in Heemstede en zelfstandig consultant. Behoud van winstgevendheid en continuïteit en versterking van de concurrentiepositie hebben haar speciale aandacht op het vlak van duurzaam ondernemen.
Voor meer informatie over De Groene Zaak, zie de bijgevoegde brochure “De Groene Zaak, tekenen voor een duurzame economie”. En lees onze position paper “Green Leven Playing Field” voor een uitgebreide toelichting op onze standpunten met betrekking tot de verduurzaming van de energievoorziening.
13
HARTELIJK DANK VOOR UW KOMST! VOOR MEER INFORMATIE: WWW.VVD.NL
14
