Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
Oude Calixtuskerk Groenlo 27-11-2013
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
1/36
Vooraf
De Achterhoek 'Energieneutraal in 2030'. Die ambitie is in 2009 door Ondernemers, Onderwijs en Overheid in het Akkoord van Groenlo uitgesproken. Eind 2013 kunnen we constateren dat er al veel is gebeurd en dat er ook nog veel te doen is. We hebben op 27 november 2013 met elkaar de ambitie nogmaals bevestigd door het ondertekenen van een nieuw 'Akkoord van Groenlo 2013'. Bij een duurzame Achterhoek hoort een Achterhoekse Groene Energie Maatschappij.
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
2/36
Wat is er gebeurd sinds het Akkoord van Groenlo uit 2009? Sinds het Akkoord van Groenlo uit 2009 zijn belangrijke stappen gemaakt, waaronder; Oprichting van de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij (AGEM), die duurzame energie gaat leveren en actief wordt in energiebesparing en in ontwikkeling en exploitatie van de lokale groene energieproductie. Oprichting van de stichting Achterhoek Duurzaam Verbouwen (ADV). Deze stichting helpt onder de noemer verduurSaam woningeigenaren, huurders en ondernemers om gebouwen te verduurzamen en levensloopbestendig te maken. Daarnaast zijn de lokale werkgelegenheid en een betaalbare energierekening de speerpunten. Opstellen strategie biogastransitie Achterhoek als uitwerking van het project Biogas Infrastructuur Oost Nederland (BION). Doel is te komen tot de productie van 50 miljoen Nm3 aan biogas in 2020. De biogasproductie mag niet leiden tot een groter mestoverschot en de biogasketen moet uiteindelijk zonder exploitatiesubsidie rendabel functioneren; Realisatie van vele gemeentelijke projecten, waaronder: o Realisatie van energieparken; o Realisatie van energieneutrale woningen; o Realisatie van aardgastankstations; o Realisatie van meerdere elektrische oplaadpunten in elke gemeente; o Realisatie van isolerende maatregelen in 4000 particulieren woningen door de regeling Achterhoek Bespaart; o Verduurzaming van gemeentelijke gebouwen en installaties o.a. duurzame gemeentehuizen, plaatsing zonnepanelen, openbare verlichting; o Gebruik van biomassa voor energie; ontwikkelingen van biovergistingsinstallaties; o Realisatie en ontwikkeling van windmolenparken.
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
3/36
De kerk, elektrische auto’s, aardgasauto’s en ontvangst
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
4/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
5/36
Inloop
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
6/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
7/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
8/36
Inleiding Sebastiaan van ‘t Erve, Otto Willemsen en Paul Wentink Wat
is er gebeurd sinds het Akkoord van Groenlo uit 2009: Oprichting AGEM; Oprichting stichting ADV / verduurSaam; BION; Meeste gemeentehuizen hebben zonnepanelen, Zonneparken Azewijn en De Kwekerij in Hengelo in ontwikkeling; Energieneutrale woonwijken in Montferland en Oude IJsselstreek; Verschillende initiatieven met aardgas en elektrisch rijden (3 tankstations in de regio).
Het nieuwe Akkoord van Groenlo 2013 is de herbevestiging van waar we in de Achterhoek voor staan. Er ligt een forse ambitie om in 2030 energieneutraal te zijn. Duurzame oplossingen vragen om een brede samenwerking, er is niet één partij die het alleen kan. Ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheid hebben ieder hun rol in de transitie naar een duurzame samenleving. Iedereen is dan ook vastbesloten om zich te blijven inzetten voor de realisatie van de duurzaamheidsdoelstellingen uit de Achterhoek Agenda 2020. Want onze regio verdient een duurzame toekomst.
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
Rol van de gemeenten en duurzaamheidsbeleid De rol van de (lokale) overheid is aan het veranderen. In plaats van initiërend wordt deze veel meer faciliterend en de overheid krijgt daarmee steeds meer een verbindende en regisserende rol. Dat moet er toe leiden dat burgers en bedrijven in staat worden gesteld eigen initiatieven te ontwikkelen en uit te voeren. De rol van de overheid daarbij zal iedere keer anders zijn en vraagt meer anticiperend vermogen om zich in de “vrije” ruimte te kunnen bewegen. Dit is nodig om projectideeën snel richting uitvoering te kunnen leiden. Een zekere mate van ondernemerschap is daarbij nodig. Er wordt de komende jaren geen nieuw duurzaamheidsbeleid gemaakt. Activiteiten vallen binnen de bestaande beleidskaders. Samenhang en afstemming van deze zaken is vanzelfsprekend. De gemeente geeft het goede voorbeeld en motiveert, faciliteert, verbindt en investeert tijd en waar mogelijk geld. Het duurzaamheidsbeleid in de 8 Achterhoekse gemeenten wordt de komende jaren voortgezet volgens de afspraken uit het Akkoord van Groenlo 2013.
9/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
10/36
Akkoord van Groenlo 2013 Ondertekening door wethouders van de Achterhoekse gemeenten, Peter Rikken namens VNO NCW en Otto Willemsen namens de Tafel van Groenlo. Maarten Arendsen van de TU, namens de onderwijsinstellingen, was verhinderd, maar ondersteunt het akkoord.
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
11/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
12/36
Lancering AGEM Door Steven Kroon en Guus Ydema
Voor een Achterhoekse Groene Energiemaatschappij is hard werken (zelf energie opwekken) en samenwerking nodig. AGEM-directeur Guus Ydema draaide aan het wiel om groene energie op te wekken, maar het inloophuis is niet aangesloten. Betrokkenen van de drie O’s hebben een kring met verlengsnoeren gemaakt om het inloophuis aan te sluiten. Pas bij samenwerking door de 3 O’s bleek levering mogelijk.
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
13/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
14/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
15/36
Tafels van Groenlo discussie per thema
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
16/36
Tafel 1: AGEM
De AGEM als platform voor regionale economie. Welke producten of diensten kunnen we leveren of afnemen via de AGEM Een levendige discussie over de mogelijkheden die AGEM biedt, maar ook de uitdagingen. Hoe voelt iemand met een beperkt budget een overstap naar AGEM in z’n portemonnee? Mensen met een klein budget zitten vaak in een lastig pakket. Ze besteden in verhouding veel geld aan energie door slechte isolatie, maar hebben niet de mogelijkheid om te investeren in energiebesparende maatregelen. De AGEM zou voor die groep de mogelijkheid moeten bieden om de investering uit handen te nemen van de bewoners. De investering kan dan worden terugbetaald uit de besparing op de energierekening. Voor de afnemer betekent dit in eerste instantie geen verhoging van de kosten en op termijn een aanzienlijke verlaging. AGEM is bezig een dergelijk plan uit te werken. Samen investeren in gezamenlijke opwekking AGEM moet een trekkende rol spelen als het gaat om het aanjagen van gezamenlijke investeringen in zonne-energie. Kennis van de mogelijkheden ligt niet bij de burger, maar wel de wil om er mee aan de slag te gaan. Naar aanleiding van deze tafel heeft AGEM verder contact gezocht met Kuster Olie en het Nul Energie Huis om de mogelijkheden voor verdere samenwerking te onderzoeken.
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
17/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
18/36
Tafel 2: Biogas Hoe realiseren we de ambitie om in 2020 50 miljoen Nm³ biogas te produceren in de Achterhoek? Biogas Netwerk Oost Nederland licht toe. Resultaten: Technische ontwikkeling op het gebied van mestvergisting gaat snel;
Opzetten van kennisplatform van producenten, afnemers en transporteurs biogas waarin ‘First movers’ een prominente plek krijgen;
Overheid moet faciliteren. Marktpartijen moeten realiseren;
Omgeving vroegtijdig betrekken bij nieuwe plannen voor mestvergisting;
Biogasleiding door Achterhoek kan impuls geven aan realiseren biogastransitie Achterhoek;
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
19/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
20/36
Tafel 3: Wind De "participatie maatschappij" bij windinitiatief Netterden Den Tol, wat zijn de kansen?
Resultaten:
Het enige windmolenpark in de Achterhoek is Hagewind in Aalten. Het park heeft 8 molens van 2 MW en is gerealiseerd in 2008.
Er zijn nu twee windmolen parken gepland bij Netterden : o Netterden/Azewijn; 6*2 MW = 12 MW omgevingsvergunning is afgegeven (bouw in 2014) o Netterden; 10*3 MW = 30 MW bestemmingsplanwijziging akkoord in raad november.
Er is gesproken over participatiemodellen: als kansrijk wordt gezien het uitgeven van winddelen voor omwonenden om zo de weerstand verminderen.
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
21/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
22/36
Tafel 4: Achterhoek Duurzaam Verbouwen de bebouwde omgeving verduurSamen, Stichting ADV is op weg, kijk en denk mee hoe de route gaat.
Resultaten:
Financiering
Duurzaamheidslening
Effect toetsen
Binnenklimaat
Rol provincie
Per wijk kijken wat mogelijk is
Besef besparing
Samenwerken in de bouwketen
Voorbeelden van bedrijven
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
23/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
24/36
Tafel 5: Zon Zonnepark Azewijn in de herhaling, kansen en mogelijkheden onder de loep.
Resultaten:
Zonnepanelen in weilanden
Kansen van de postcode roos benutten
Veel leveranciers en installateurs (veel potentie werkgelegenheid)
Benutten bedrijfsdaken
Tijdelijke installaties; hoe lang is tijdelijk?
Hoe krijgen we meer PV op privé-daken?
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
25/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
26/36
Tafel 6: Burgerinitiatieven Het stadje Bronkhorst, Haarloseveld en Vragender energieneutraal, hoe doen burgers dat en wat beweegt hen?
Resultaten:
Binnen de Achterhoek zijn meerdere burgerinitiatieven;
Initiatieven van onder af opgezet;
Energieakkoord biedt mogelijk meer kansen/ideeën;
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
27/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
28/36
Tafel 7: De tafel van Groenlo Denk en praat mee met de Tafel van Groenlo over nieuwe duurzame ontwikkelingen en initiatieven.
Resultaten: Zet spelers van de Graafschap in als ambassadeur
Maak het leuk
Zoek naar participatiemodellen
Goed voorbeeld Biopark Saerbeck
Kunnen we Duitse groene energie hier verhandelen?
Kijk ook naar embedded CO2 emissie (in kleding, schoenen, voedsel)
Richt een technische commissie op die met slimme plannen komt (let op toepassing gelijkstroom en wisselstroom en de met de transformatie gepaard gaande verliezen)
Bewustwording is belangrijk: maak productie en afname van AGEM inzichtelijk (visualiseren); maak lespakketten voor op scholen (kinderen enthousiast --> ouders gaan mee)
Oprichten Achterhoekse Groene Bank (crowdfunding)
Ons net kan de plonzen duurzame energie niet aan: energie gebruiken waar het wordt opgewekt (500 woningen is mooie grootte voor een opwekeenheid)
Alle leden van Tafel van Groenlo hangen bordje naast de deur: onze stroom komt van AGEM
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
29/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
30/36
Afsluiting en netwerken. Afsluitend interview door dagvoorzitter Sebastiaan van 't Erve met de voorzitter van de Stuurgroep Achterhoek 2020, Liesbeth Spies. Liesbeth Spies riep op tot actie en niet te veel praten en plannen maken.
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
31/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
32/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
33/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
34/36
Het Duco - team; de duurzaamheidscoördinatoren van de Achterhoekse gemeenten: Roy Reinders gemeente Oost Gelre Geert-Jan Verzijden gemeente Winterswijk Marije Schulten gemeente Montferland Marcel Meijer gemeente Berkelland Klaartje Legtenberg gemeente Doetinchem Conny Huijskes gemeente Oude IJsselstreek Erik Mol gemeente Bronckhorst Herman Roebers gemeente Aalten Werkwijze en rol van de duurzaamheidscoördinatoren: • Duurzame projecten worden door uitvoerende instanties gerealiseerd. De uitvoerende instanties zijn op dit moment met name AGEM en ADV. • AGEM moet uitgroeien tot de belangrijkste ingang voor initiatieven rond duurzame energie. AGEM zorgt dat initiatieven die zich lenen voor een regionale aanpak worden vertaald naar een project. • ADV richt zich vooral op energiebesparing. • De gemeenten geven uitvoering aan de strategie biogastransitie Achterhoek, als onderdeel van AGEM; • De Achterhoekse gemeenten voeren zelf lokale projecten uit. • De duurzaamheidscoördinatoren van alle gemeenten volgen de ontwikkelingen en spelen in op nieuwe initiatieven. Gemeenten zorgen voor het beschikbaar houden van ambtelijke capaciteit. • De duurzaamheidscoördinatoren zijn met name de schakel tussen gemeentebesturen en initiatiefnemers (burgers en bedrijven) enerzijds en de uitvoerende instanties als AGEM en ADV anderzijds; • De duurzaamheidscoördinatoren faciliteren initiatieven uit de samenleving met burgers, bedrijven en organisaties. • Voor regionale projecten wordt een project-gestuurde werkwijze gehanteerd. Dit houdt in dat voor regionale projecten een projectteam wordt samengesteld, waaraan zowel medewerkers van gemeenten als andere partners deelnemen. Per project bepaalt men wie welke rol heeft en wie welke werkzaamheden uitvoert. De betrokken gemeenten en partijen stellen dus capaciteit beschikbaar om het project uit te kunnen voeren. Zodra het project is afgerond, wordt het projectteam ontbonden. Bij het samenstellen van het team kijkt men naar de competenties die nodig zijn. Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
35/36
Fotoverslag Symposium “De Achterhoek met eigen energie”
36/36