programma Daar blijf je bij! s-hertogenbosch

90

programma 2015 - 2016

1926-2016

‘s-Hertogenbosch

Daar blijf je bij!

Algemene informatie Adres Volksuniversiteit en administratie Havensingel 24 5211 TX ‘s-Hertogenbosch. Telefoon: 073 614 11 20 E-mail: [email protected] www.volksuniversiteitdenbosch.nl Inlichtingen en inschrijvingen op bovenstaand adres.

Vakanties n n n n n n n

Administratie Openingstijden oktober tot en met maart: Maandag tot en met donderdag 09.00 tot 16.00 uur Vrijdag 10.15 tot 12.00 uur De administratie is tijdens de schoolvakanties gesloten. n n

n

Herfstvakantie Kerstvakantie Carnavalsvakantie Pasen Koningsdag Meivakantie Pinksteren Zomervakantie

24 oktober t/m 1 november 2015 19 december 2015 t/m 3 januari 2016 6 februari t/m 14 februari 2016 26 maart t/m 28 maart 2016 27 april 2016 30 april t/m 8 mei 2016 16 mei 2016 11 juli t/m 21 augustus

Locatie Alle cursussen, workshops of lezingen van de Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch worden verzorgd op de Havensingel 24, tenzij anders wordt vermeld.

Aanvang cursussen en vakantieperioden De juiste startdatum staat op uw bevestiging/deelnemersbewijs. Tijdens de schoolvakanties worden er geen cursussen verzorgd.

Aanmelden kan via het inschrijfformulier in het boekje of via de website www.volksuniversiteitdenbosch.nl Op de website vindt u ook het volledige programma. 2

Algemene informatie en vakanties

2

Talen

5

Vaardigheidstrainingen

21

Cultuureducatie

39

Mens en milieu

63

Creatief, hobby en spel

77

Culinair

91

Cursusgelden, -regelingen en -kortingen

93

90 jaar Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch! De Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch bestaat 90 jaar in 2016. Om dit heugelijke feit te vieren bieden wij dit cursusjaar diverse activiteiten aan. In september starten we met de gratis workshop Snellezen. Kijk op pagina 3 voor meer informatie en schrijf u in. Voor meer feestelijke activiteiten kunt u ons nu ook volgen via Facebook.

Nieuw! It’s learning

Lesmateriaal Doelstellingen en algemene voorwaarden

94

Bestuur

95

De Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch blijft vernieuwen en introduceert als één van de eerste Volksuniversiteiten in Nederland it’s learning aan. Een op maat gesneden digitale leeromgeving. Meer informatie vindt u op pagina 45.

inhoud 3

90 1926-2016 ‘s-Hertogenbosch

viert feest

4

Gratis workshop Snellezen Hikt u ook aan tegen het lezen van lange stukken tekst? Wilt u graag minder tijd besteden aan een studie maar de essentie van de stof wel tot u nemen? De Volksuniversiteit bestaat 90 jaar in 2016. In aanloop naar dit heugelijke feit organiseert de Volksuniversiteit aan het begin van het cursusjaar een workshop Snellezen. Wout Plevier, een autoriteit op het gebied van Snellezen, gaat u de beginselen van deze techniek bijbrengen. Hierdoor leert u zich beter te focussen en efficiënter te leren en te werken. Door deze methode wint u veel tijd waardoor u meer aandacht kunt schenken aan andere zaken die voor u ook belangrijk zijn. Schrijf u snel in voor deze gratis workshop en win tijd door snellezen.

Code VVT001 Code VVT002 Docent

maandag 7 september - 18.45 - 20.15 uur maandag 7 september - 20.30 - 22.00 uur Wout Plevier | www.innerspective.nl

Boeken dient u zelf aan te schaffen, tenzij anders vermeld. Meer informatie hierover vindt u op pagina 93 onder lesmateriaal. Op de volgende pagina’s vindt u specifieke informatie over onze talencursussen en uitgebreide informatie over Nederlands voor anderstaligen - NT2. De talencursussen zijn, afhankelijk van het niveau, gericht op het verwerven van spreek-, luisteren leesvaardigheid, waarbij u gaandeweg een basiswoordenschat opbouwt. Tevens zal aandacht worden besteed aan het schrijven en de grammatica. De talencursussen worden in verschillende jaargangen onderscheiden, die in kennis en ervaringsniveau verschillen. Mocht u na enkele lessen bemerken dat het niveau niet aan uw wensen voldoet, dan kunt u, in overleg met de cursusleiding, op een ander niveau worden ingedeeld.

Aanmelden kan via het inschrijfformulier op pag. 62 in het boekje of via de website www.volksuniversiteitdenbosch.nl.

talen 5

inhoud 7 8 9 10 11 12 13

Algemene informatie talen Engels n n n n n

Overzicht aanbod alle Engelse cursussen Engels Opfriscursus Engels Hogere Conversatie Engels Cambridge - First Certificate Engels Cambridge - Advanced

Frans n n n

Overzicht aanbod alle Franse cursussen Frans Opfriscursus Chansons françaises

Spaans

Overzicht aanbod alle Spaanse cursussen 14 Spaans Intensief 1e + 2e niveau Nieuw! - Spaans beginners met extra spreekvaardigheid 15 Overzicht aanbod Italiaans, Portugees en Duits 16 Overzicht aanbod Russisch, Turks, Indonesisch, Latijn en Zweeds n n n n n

6

17 18 19 20

Zweeds n

Nieuw! - Zweeds voor beginners

Nederlands n

Opfriscursus Nederlands

Nederlands voor anderstaligen NT2 n n n n n

Dutch for foreigners Test Nederlands voor buitenlanders Dagcursussen intensief Avondcursussen normaal tempo Examentraining voor Staatsexamen NT2

Vakantiecursussen

Conversatiegroepen

Tijdens deze cursussen ligt het accent op spreek- en luistervaardigheid. U leert uitdrukkingen en vocabulaire waarmee u zich tijdens uw vakantie in het land in veel voorkomende dagelijkse situaties kunt redden.

Bij de conversatiegroepen wordt tijdens de lessen uitsluitend gesproken in de taal. Wanneer u hieraan wilt deelnemen dient u de grammatica voldoende te beheersen en over een redelijke woordenschat te beschikken.

Opfris cursussen

Cambridge niveaus

Deze cursussen bieden u de gelegenheid uw vaardigheden (spreek-, luister,- schrijf,- en leesvaardigheid) op te frissen en verder te ontwikkelen.

De Cambridge niveaus worden op twee verschillende niveaus gedoceerd. Alle taalvaardigheden zoals spreek-, luister,- schrijf,en leesvaardigheid worden geoefend. Bij deze cursussen dient u over voldoende tijd te beschikken voor het maken van het huiswerk. Aan het einde van de cursus is het mogelijk het examen af te leggen dat wordt georganiseerd door The British Counsel. Het examen wordt in juni afgenomen.

Opstap conversatie niveaus De Opstap conversatie niveaus zijn gericht op het spreken van de taal tijdens de lessen waarbij, indien nodig, grammaticale vragen behandeld worden.

Voor informatie per cursus ga naar www.volksuniversiteitdenbosch.nl

algemene informatie talen 7

Engels Engels beginners Engels beginners Engels 2e niveau - ERK A1 Engels 2e niveau - ERK A1 Engels 3e niveau - ERK A1 Engels 3e niveau - ERK A1 Engels 4e niveau - ERK A1 Engels 5e niveau - ERK A2 Engels Opfris - ERK B1 Engels Opfris - ERK B1 Engels eenvoudige conversatie Engels Opstap naar Conversatie - ERK A2 Engels Opstap naar Conversatie - ERK A2 Engels Opstap naar Conversatie - ERK A2 Engels Opstap naar Conversatie - ERK A2 Engels Conversatie - ERK B1 Engels Conversatie - ERK B1 Engels Conversatie - ERK B1 Engels Hogere Conversatie - ERK B2/C1 Cambridge - First Certificate - ERK B2 Cambridge - First Certificate - ERK B2 Cambridge - Advanced - ERK C1 Cambridge - Proficiency - CRK C2

Dag Startdatum maandag 14 sep 15 woensdag 16 sep 15 dinsdag 15 sep 15 donderdag 17 sep 15 dinsdag 15 sep 15 woensdag 16 sep 15 woensdag 16 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 woensdag 16 sep 15 donderdag 17 sep 15 maandag 14 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 donderdag 17 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 donderdag 17 sep 15 donderdag 17 sep 15 maandag 28 sep 15 donderdag 1 okt 15 donderdag 1 okt 15 donderdag 1 okt 15

taalcursussen engels 8

Aanvangstijd 13.30 uur 18.45 uur 10.45 uur 18.45 uur 09.20 uur 20.00 uur 18.45 uur 10.20 uur 13.30 uur 21.15 uur 10.45 uur 11.00 uur 13.00 uur 18.45 uur 20.00 uur 09.15 uur 10.55 uur 09.30 uur 21.05 uur 09.00 uur 19.00 uur 20.45 uur 20.15 uur

Cursusduur 25 x 1 uur 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 12 x 1½ uur 25 x 70 min. 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 18 x 2 uur 25 x 1½ uur 25 x 1½ uur 25 x 1½ uur

Cursuscode TAL010 TAL011 TAL020 TAL021 TAL030 TAL031 TAL040 TAL050 TAL060 TAL061 TAL070 TAL072 TAL073 TAL074 TAL075 TAL080 TAL081 TAL082 TAL086 TAL090 TAL091 TAL095 TAL096

Prijs E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 205 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 349 E 349 E 349 E 449

Engels Opfriscursus - ERK B1

Engels Hogere Conversatie - ERK B2/C1

Deze cursus biedt u de gelegenheid uw vaardigheden (spreek-, luister-, schrijf- en leesvaardigheid) op te frissen en verder te ontwikkelen. Er zal aandacht worden besteed aan grammatica en uitbreiding van uw woordenschat. Kortom: in snel tempo bent u weer helemaal ‘bij’ met Engels. De cursus is bedoeld voor cursisten die 3 à 4 jaar Engels hebben gehad op de middelbare school.

Deze cursus is bedoeld voor mensen die al over een goede spreekvaardigheid in het Engels beschikken en deze willen onderhouden en verbeteren. Om deel te nemen aan de cursus is een eindniveau HAVO/VWO nodig. Voor hen die een cursus Cambridge hebben gevolgd en die hierna graag extra aandacht aan hun spreekvaardigheid willen besteden is dit eveneens een geschikte cursus. Daarnaast kan het voor degenen die een Opfriscursus hebben gevolgd en nu weer op niveau zijn een interessant vervolg zijn. Allerlei gespreksonderwerpen kunnen aan bod komen. Cursisten worden uitgenodigd deze ook zelf in te brengen.

Code TAL060 Cursusduur Cursusprijs Code TAL061 Cursusduur Cursusprijs

Code TAL086 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs

start dinsdag 15 september - 13.30 uur 12 x 1½ uur (1 les per week) E 205 start woensdag 16 september - 21.15 uur 25 x 70 min. (1 les per week) E 229

start donderdag 17 september 21.05 uur 25 x 1 uur (1 les per week) E 229

engels 9

Cambridge - First Certificate - ERK B2

Cambridge - Advanced - ERK C1

In this course all language skills, reading, writing, listening and speaking, are practised at an upper-intermediate level, with special attention paid to grammatical structure, composition and idiomatic usage. The course is for students who have a knowledge of English equivalent to HAVO or VWO and who are prepared to spend several hours per week on homework. It will prepare them for the Cambridge First Certificate. The examinations, organised by the British Council are optional, and take place in June.

This course is meant for those who have completed the Cambridge First Certificate course and for those who already have a good command of English but who wish to lift it to an even higher level. Students must be prepared to spend at least a few hours per week on homework. The course prepares for the Cambridge Certificate in Advanced English. The examinations, organised by the British Council, are optional and take place in June.

Code TAL090 Cursusduur Code TAL091 Cursusduur Cursusprijs


start maandag 28 september - 09.00 uur 18 x 2 uur (1 les per week) start donderdag 1 oktober - 19.00 uur 25 x 1½ uur (1 les per week) E 349

engels 10

start donderdag 1 oktober 20.45 uur 25 x 1½ uur (1 les per week) E 349

Frans Frans Opfris - ERK B1 Frans beginners - ERK A1 Frans 2e niveau - ERK A1 Frans 3e niveau - ERK A1/A2 Frans 4e niveau - ERK A2 Frans Opstap naar Conversatie I - ERK A2/B1 Frans Opstap naar Conversatie I - ERK A2/B1 Frans Opstap naar Conversatie II - ERK B1 Frans Opstap naar Conversatie II - ERK B1 Frans Conversatie Niveau I - ERK B1 Frans Conversatie Niveau II - ERK B1/B2 Frans Mosaïque - ERK B1/B2 Frans Mosaïque - ERK B1/B2 Frans Mosaïque - ERK B1/B2 Chansons françaises

Dag Startdatum maandag 14 sep 15 woensdag 16 sep 15 dinsdag 15 sep 15 woensdag 16 sep 15 maandag 14 sep 15 dinsdag 15 sep 15 woensdag 16 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 maandag 14 sep 15 dinsdag 15 sep 15 maandag 14 sep 15 donderdag 17 sep 15 donderdag 17 sep 15 dinsdag 13 okt 15

Aanvangstijd 18.45 uur 18.45 uur 20.55 uur 20.00 uur 18.45 uur 10.30 uur 21.15 uur 09.15 uur 19.50 uur 20.00 uur 18.45 uur 21.05 uur 09.30 uur 11.00 uur 13.30 uur

Cursusduur 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 20 x 75 min. 20 x 1½ uur 6 x 1½ uur

Cursuscode TAL150 TAL110 TAL120 TAL130 TAL140 TAL160 TAL161 TAL165 TAL166 TAL170 TAL175 TAL180 TAL181 TAL182 TAL190

Prijs E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 269 E 109

taalcursussen frans 11

Frans Opfriscursus

Chansons françaises

Heeft u zo’n drie jaar Frans gehad en wilt u uw kennis snel ophalen en uitbreiden? Dan is deze cursus iets voor u! We herhalen belangrijke onderwerpen uit de grammatica en besteden aandacht aan uitbreiding van uw woordenschat. Spreek- en luisteroefeningen zijn een belangrijk onderdeel van de les. De volgende thema’s komen aan bod: jezelf voorstellen, werk, hobby’s, familie, wonen en reizen. Aan het eind van de cursus kunt u zich een stuk makkelijker redden in alledaagse situaties in Frankrijk!

Als u van Franse chansons houdt, is deze cursus echt iets voor u! We nemen u mee op reis door de geschiedenis van het Franse lied. U gaat luisteren èn kijken naar oudere chansonniers en chansonnières zoals Jacques Brel, Edith Piaf en Barbara, maar ook jongere artiesten zoals Bénabar, Zaz en Stromae zullen de revue passeren. We gaan in op de betekenis van de teksten en de muziek. Daarna zult u ongetwijfeld nog méér van deze chansons genieten! Basiskennis van het Frans is aanbevolen om deze cursus gemakkelijker te kunnen volgen.


frans 12

start maandag 14 september 18.45 uur 25 x 70 min. (1 les per week) E 229


start dinsdag 13 oktober 13.30 uur 6 x 1½ uur (1 les per week) E 109

Spaans Spaans Intensieve vakantiecursus Spaans Intensief 1e+2e niv. - ERK A1.1 Spaans beginners - extra spreekvaardigheid Spaans beginners niveau - ERK A1.1 Spaans beginners niveau - ERK A1.1 Spaans beginners niveau - ERK A1.1 Spaans 2e niveau - ERK A1.2 Spaans 2e niveau - ERK A1.2 Spaans 2e niveau - ERK A1.2 Spaans 3e niveau - ERK A2.1 Spaans 3e niveau - ERK A2.1 Spaans 4e niveau - ERK A2.2 Spaans 4e niveau - ERK A2.2 Spaans 5e niveau - ERK B1.1 Spaans 5e niveau - ERK B1.1 Spaans 6e niveau - ERK B1.2 Spaans 6e niveau - ERK B1.2 ¡ Hablemos español! ¡ Hablemos español! Spaans Conversatie Spaans Conversatie Spaans Conversatie

Dag Startdatum maandag 14 sep 15 maandag 14 sep 15 woensdag 16 sep 15 woensdag 16 sep 15 woensdag 16 sep 15 donderdag 17 sep 15 dinsdag 15 sep 15 woensdag 16 sep 15 donderdag 17 sep 15 woensdag 16 sep 15 donderdag 17 sep 15 woensdag 16 sep 15 woensdag 16 sep 15 donderdag 17 sep 15 donderdag 17 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 woensdag 16 sep 15 maandag 14 sep 15 woensdag 16 sep 15 donderdag 17 sep 15

Aanvangstijd 18.45 uur 20.00 uur 18.40 uur 09.00 uur 21.15 uur 18.45 uur 18.45 uur 09.15 uur 20.00 uur 20.00 uur 10.50 uur 10.15 uur 20.15 uur 09.30 uur 20.00 uur 09.30 uur 20.00 uur 10.50 uur 18.45 uur 21.15 uur 10.45 uur 18.55 uur

Cursusduur 25 x 70 min. 25 x 2 uur 25 x 1½ uur 25 x 1 uur 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur 25 x 1 uur

Cursuscode TAL200 TAL204 TAL210 TAL214 TAL216 TAL215 TAL220 TAL221 TAL222 TAL230 TAL231 TAL240 TAL241 TAL250 TAL251 TAL260 TAL261 TAL270 TAL271 TAL280 TAL281 TAL282

Prijs E 229 E 392 E 294 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229

taalcursussen spaans 13

Spaans Intensief 1e + 2e niveau - ERK A1.1 Voor deze versnelde cursus moet u absoluut minimaal een opleiding op HAVO-niveau hebben. U moet rekenen op 4 tot 6 uur huiswerk per week. (Mensen zonder deze vooropleiding verwijzen wij naar de cursussen Spaans voor beginners normaal tempo). In deze versnelde cursus wordt de mogelijkheid geboden om de cursus in één jaar te doen, waar normaal twee jaar over gedaan wordt.


start maandag 14 september 20.00 uur 25 x 2 uur (1 les per week) E 392

spaans 14

nieuw! Spaans beginners met extra spreekvaardigheid In deze cursus volgt u het reguliere programma van jaar 1. Deze lessen duren echter anderhalf uur, zodat de docent iedere week de laatste 20 minuten van de les kan reserveren voor spreekvaardigheid en (basis)conversatie. Dit oefent u door middel van korte dialogen, grammaticale vraag- en antwoordoefeningen, etc. Zo bouwt u net als in de reguliere cursus een goede grammaticale kennis op én krijgt u iedere week nog wat extra spreekvaardigheid mee.


start woensdag 16 september 18.40 uur 25 x 1½ uur (1 les per week) E 294

Italiaans Italiaans Intensieve vakantiecursus Italiaans voor beginners 1e niveau Italiaans voor beginners 1e niveau Italiaans voor beginners 1e niveau Italiaans niveau 2 Italiaans niveau 2 Italiaans niveau 2 Italiaans niveau 3 Italiaans niveau 3 Italiaans niveau 4 Italiaans niveau 5 Italiaans Opstap naar conversatie Italiaans Conversatie Portugees Portugees voor beginners 1e niveau Portugees 2e niveau Portugees 3e niveau Duits Duits voor beginners - ERK A0 Duits 2e niveau - ERK A1 Duits Conversatie - ERK B1 Duits Opfris - B1

Dag Startdatum dinsdag 15 sep 15 maandag 14 sep 15 donderdag 17 sep 15 donderdag 17 sep 15 maandag 14 sep 15 donderdag 17 sep 15 donderdag 17 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 maandag 14 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 Dag Startdatum woensdag 16 sep 15 woensdag 16 sep 15 woensdag 16 sep 15 Dag Startdatum donderdag 17 sep 15 dinsdag 15 sep 15 dinsdag 15 sep 15 donderdag 17 sep 15

Aanvangstijd 21.15 uur 21.15 uur 10.45 uur 20.00 uur 18.45 uur 13.30 uur 18.45 uur 13.30 uur 18.45 uur 20.00 uur 20.00 uur 11.00 uur 10.00 uur Aanvangstijd 18.45 uur 21.15 uur 20.00 uur Aanvangstijd 21.15 uur 18.45 uur 20.00 uur 20.00 uur

Cursusduur 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 75 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 70 min. 25 x 1 uur 25 x 1 uur Cursusduur 24 x 1 uur 24 x 1 uur 24 x 1 uur Cursusduur 24 x 70 min. 24 x 70 min. 24 x 1 uur 24 x 70 min.

Cursuscode TAL300 TAL310 TAL311 TAL312 TAL320 TAL321 TAL322 TAL330 TAL331 TAL341 TAL351 TAL361 TAL371 Cursuscode TAL551 TAL552 TAL553 Cursuscode TAL521 TAL523 TAL530 TAL535

Prijs E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 E 229 Prijs E 239 E 239 E 239 Prijs E 249 E 249 E 249 E 249

taalcursussen - italiaans portugees - duits 15

Russisch Russisch voor beginners 1e niveau Russisch 2e niveau Russisch voor gevorderden Turks Turks voor beginners 1e niveau Turks 2e niveau Turks 3e niveau Indonesisch Indonesisch voor beginners 1e niveau Indonesisch Opstap naar conversatie Latijn Latijn voor beginners 1e niveau Latijn 3e niveau Zweeds Zweeds voor beginners 1e niveau

Dag maandag maandag maandag Dag maandag maandag maandag Dag maandag maandag Dag donderdag donderdag Dag maandag

Startdatum 14 sep 15 14 sep 15 14 sep 15 Startdatum 14 sep 15 14 sep 15 14 sep 15 Startdatum 14 sep 15 14 sep 15 Startdatum 17 sep 15 17 sep 15 Startdatum 21 sep 15

Aanvangstijd 21.15 uur 18.45 uur 20.00 uur Aanvangstijd 18.45 uur 20.00 uur 21.15 uur Aanvangstijd 18.45 uur 20.00 uur Aanvangstijd 18.30 uur 13.30 uur Aanvangstijd 13.30 uur

Cursusduur 24 x 70 min. 24 x 70 min. 24 x 1 uur Cursusduur 24 x 70 min. 24 x 70 min. 24 x 1 uur Cursusduur 24 x 70 min. 20 x 1 uur Cursusduur 13 x 1½ uur 10 x 2 uur Cursusduur 10 x 2 uur

taalcursussen - russisch - turks indonesisch - latijn - zweeds 16

Cursuscode TAL575 TAL577 TAL580 Cursuscode TAL651 TAL653 TAL655 Cursuscode TAL720 TAL722 Cursuscode TAL725 TAL727 Cursuscode TAL750

Prijs E 219 E 219 E 219 Prijs E 249 E 249 E 249 Prijs E 249 E 249 Prijs E 249 E 249 Prijs E 249

nieuw! Zweeds voor beginners

Opfriscursus Nederlands

In deze beginnerscursus wordt kennis gemaakt met de Zweedse taal en cultuur. Naast de uitspraak, lezen en spreken komt de grammatica aan bod evenals het land en haar gewoonten. Door middel van conversatie en praktische, interactieve oefeningen leert de cursist al snel Zweedse zinnetjes spreken en verstaan.

Velen van u hebben vroeger op school Nederlandse les gehad, maar soms is dat alweer een tijd geleden. Hoe zat het ook alweer met woordsoorten benoemen en ontleden? En dan die spelling. Steeds weer veranderingen, maar wat is nú de juiste spelling. In deze cursus wordt uw grammatica opgefrist. Wij gaan zinnen ontleden: persoonsvorm, onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, bepalingen. Ook wordt aandacht besteed aan woordsoorten benoemen (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord, betrekkelijk voornaamwoord). Verder komt de spelling van de werkwoorden aan bod en de ‘top vijftig van spelfouten’. De verschillende begrippen worden uitgelegd aan de hand van voorbeelden en u gaat zelf flink aan het oefenen!



start maandag 21 september 13.30 uur 10 x 2 uur (1 les per week) E 249

zweeds

start dinsdag 29 september 21.05 uur 10 x 75 min. (1 les per week) E 139

nederlands 17

Dutch for foreigners

TEST Nederlands voor buitenlanders

This course is meant for those who have no or insufficient knowledge of the Dutch language. The focus is on the language of everyday life. Attention will be given to the skills reading, listening, writing and speaking. It is essential for possible students to have had a secondary school education in their country of origin. The course will be taught at various levels. Those already having some command of Dutch will be placed in a group that suits their level. Taking a test will, in most cases, determine the student’s level. For taking this test E 20,- will be charged. However, if you enter the course you will be given a E 20,- reduction on the course price. Having mastered A2 level enables you to already manage somewhat in Dutch society. For those wishing to gain thorough command of Dutch it is possible, after having mastered B1 level, to take the State exam NT2 ll. Lessons are scheduled both in the daytime and in the evenings. The levels of the groups correspond with the levels of the Common European Framework of Reference (CEFR).

Cursisten die de Nederlandse taal al enigszins beheersen worden in een groep geplaatst die bij hun niveau van het Nederlands past. Meestal wordt een test afgenomen om dit te bepalen. Voor de test wordt E 20 in rekening gebracht. Indien u zich voor de cursus inschrijft krijgt u een reductie van E 20 op de cursusprijs.

Test Dutch for foreigners Students who have already got some knowledge of Dutch will be tested to decide on their level. The price of the test is E 20. When you register for a course you will get a E 20 reduction in the price of the course.

Code TAL485 Aanvangstijd Prijs

dinsdag 1 september 19.00 uur E 20

nederlands voor anderstaligen 18

Dagcursus intensief (11 weken)

Avondcursus normaal tempo

Niveau 0 naar A1

Niveau 0 naar A1

Code TAL400 Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

1e les dinsdag 22 september - 09.30 uur 2e les vrijdag 25 september - 09.30 uur 22 x 2 uur (2 lessen per week) E 409 In overleg met docent.

Niveau A1 naar A2 Code TAL410 Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

1e les maandag 21 september - 13.30 uur 2e les donderdag 24 september - 13.30 uur 22 x 2 uur (2 lessen per week) E 409 In overleg met docent.

Niveau A2 naar B1 Code TAL420 Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

1e les dinsdag 22 september - 09.15 uur 2e les vrijdag 25 september - 09.15 uur 22 x 2 uur (2 lessen per week) E 409 In overleg met docent.

Code TAL440 Code TAL442 Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start maandag 21 september - 20.15 uur start donderdag 24 september - 18.15 uur 22 x 1¾ uur (1 les per week) E 357 In overleg met docent.

Niveau A1 naar A2 Code TAL450 Code TAL452 Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start maandag 21 september - 18.45 uur start woensdag 23 september - 20.30 uur 22 x 1¾ uur (1 les per week) E 357 In overleg met docent.

Niveau A2 naar B1 Code TAL460 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start woensdag 23 september 18.30 uur 22 x 1¾ uur (1 les per week) E 357 In overleg met docent.

19

Avondcursus normaal tempo

Examentraining voor Staatsexamen NT2

Niveau B1 naar B2

Het Staatsexamen NT2 is een landelijk examen. Het is in principe bedoeld voor iedereen van 18 jaar of ouder die over een bewijs moet beschikken om te laten zien, dat hij of zij de Nederlandse taal voldoende beheerst om in ons land te studeren of te werken. De Volksuniversiteit leidt op voor het examen NT2, programma II en is bedoeld voor mensen die een midden- of hogere kaderfunctie willen vervullen of gaan studeren aan universiteit of in het hoger beroepsonderwijs. Het examen bestaat uit vier onderdelen: lezen, luisteren, spreken en schrijven. Het is ook mogelijk om per onderdeel examen te doen.

Code TAL470 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start donderdag 24 september 20.15 uur 22 x 1¾ uur (1 les per week) E 357 In overleg met docent.

Niveau B1 naar B2 + examentraining intensief Code TAL480 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

1e les dinsdag 22 september 2e les vrijdag 25 september 09.30 uur 22 x 2 uur (2 lessen per week) E 409 In overleg met docent.

nederlands voor anderstaligen 20

Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch heeft een zeer ruim aanbod van korte, intensieve trainingen in diverse richtingen op het gebied van Vaardigheidstrainingen. Het uitgangspunt van deze cursussen is dat deze zeer praktijkgericht, actief en uitdagend zijn. De cursussen kunnen gebruikt worden als ondersteuning in het uitoefenen van het beroep maar kunnen ook voor de persoonlijke ontwikkeling ingezet worden.

Aanmelden kan via het inschrijfformulier op pag. 62 in het boekje of via de website www.volksuniversiteitdenbosch.nl

vaardigheidstrainingen 21

inhoud Persoonlijke ontwikkeling 23 24

n n n n

Charme en charisma Etiquette, hoe heurt het eigenlijk? Kleur- en stijladvies Make-up die bij u past!

31 Hakken in het zand, beren op de weg Lichaamstaal en non-verbale communicatie 32 Nieuw! - Ontsporen voor beginners Nieuw! - Genoeg van je perfectionisme 33 SPOENCK ‘Je innerlijk gelaat’ n n

n n n

Communicatievaardigheden 25 26

n n n n

Creatief schrijven Autobiografisch schrijven Schrijven van biografie-familiekroniek Dichten doe je zo

Persoonlijke effectiviteit 27 28 29 30

22

n n n n n n n n

Krachtig communiceren Veelzijdig communiceren Gelaatkunde NLP Geheugentraining Mindmappen Loopbaanoriëntatie Familieopstellingen

n

Computervaardigheden 34 35 36 37 38

n n n n n n n n n

n

Website bouwen Wegwijs met Windows 8 Fotobewerking met ‘Photoshop Elements’ Sociale media Omgaan met de Ipad Vervolg omgaan met de Ipad Opschonen van je computer Nieuw! - Prezi, het nieuwe presenteren Nieuw! - Navigatiesysteem voor fietsen en wandelen Digitaal fotoalbum maken

Charme en Charisma

Etiquette, hoe heurt het eigenlijk?

Zeg het met kleuren In het dagelijks leven communiceren we o.a. door middel van onze kleding hoe wij ervaren willen worden. De vraag is: hoe wil je overkomen? Zijn de kleuren in de kleding die je draagt ook functioneel voor hetgeen je eigenlijk wilt zeggen? Tijdens deze cursus komen de volgende onderwerpen aan de orde: Hoe wordt jouw keuze van kleuren beïnvloed door jouw sociale en culturele omgeving; Welke kleuren horen bij jouw persoonlijkheid; De persoonlijke emotie die kleur je kan geven; Hoe wil je overkomen met kleur? (Wie ben je en wat wil je? Hoe laat je dit d.m.v. kleur zien aan de buitenwereld?)

Leuk en leerzaam. Voor iedereen die zich in onbekende situaties zekerder wil voelen. Een diner, een receptie, een sollicitatie, kennismaking met … ook in huiselijke situaties, of op reis. Wat zegt de etiquette? Etiquetteregels zijn ontstaan om ervoor te zorgen dat u zich niet ongemakkelijk hoeft te voelen. Met kennis van de etiquette weet u hoe u zich moet gedragen en wordt u gezien als een aangenaam persoon. Na afloop van deze cursus voelt u houvast en zult u zich in alle situaties prettiger voelen. Les 1: Dagelijkse Omgangsvormen. Les 2: Etiquette in woord en geschrift en Etiquette in het buitenland. Les 3: Tafeletiquette. Les 4: Persoonlijke Presentatie. Laurentine Bijnen verzorgt workshops o.a. voor het bedrijfsleven (www.forestlane.nl).

Code VVT030 start dinsdag 13 oktober Aanvangstijd 19.00 uur Lesdagen 13/10, 20/10, 3/11 en 10/11 Cursusduur 4 x 2 uur (1 les per week) Docente Herma Moolenaar | www.mooiadvies.nl Cursusprijs E 97 Lesmateriaal E 10 af te rekenen met de docente.

Code VVT040 dinsdag 3 november Aanvangstijd 13.30 uur Cursusduur 4 x 2 uur (1 les per week) Docente Laurentine Bijnen | www.forestlane.nl Cursusprijs E 97 Lesmateriaal E 12,50 af te rekenen met de docente.

n

n n n

persoonlijke ontwikkeling 23

Kleur- en stijladvies

Make-up die bij u past! - workshop

Voor de moderne vrouw Wilt u er ook graag op uw mooist uitzien? U kunt namelijk maar één keer een eerste indruk maken. De juiste kleur en stijl van uw kleding kunnen u hierbij al een heel eind op weg helpen. Herma Moolenaar (Mooi Advies, Rosmalen) verzorgt ook bij de Volksuniversiteit ’s-Hertogenbosch een gezellige en leerzame cursus over kleur, make-up, kledingstijl en garderobeplanning. Zo leert u hoe u er altijd stralend uit kunt zien, zakelijk én in uw vrije tijd. U kunt eventueel een kijkje nemen op de website www.mooiadvies.nl.

Heeft u vaak gedacht: ‘ik zou mijzelf graag willen opmaken met de juiste kleuren en techniek? Welke make-up past bij mij? Van welke producten heb ik echt plezier? Hoe maak ik mijzelf snel, gemakkelijk èn het allermooist op?’ Tijdens deze workshop leert u op een leuke manier te kijken naar uw en ieders pluspunten. Deze pluspunten gaat u met de juiste kleuren accentueren. Minpuntjes, voor zover die aanwezig zijn, gaat u camoufleren. Schrijf u in voor deze kleurrijke workshop en ontdek hoe leuk make-up kan zijn.

Code VVT020 start woensdag 30 september Aanvangstijd 09.45 uur Lesdagen 30/09, 7/10, 14/10, 21/10 en 4/11 Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Herma Moolenaar | www.mooiadvies.nl Cursusprijs E 119 Lesmateriaal E 12,50 af te rekenen met de docente.

Code VVT050 start woensdag 11 november Aanvangstijd 09.00 uur Workshop 1 x 3 uur Docente Herma Moolenaar | www.mooiadvies.nl Prijs E 35 Lesmateriaal E 5 af te rekenen met de docente.

persoonlijke ontwikkeling 24

Creatief schrijven

Autobiografisch schrijven

In deze cursus moedigen inspirerende schrijfoefeningen aan tot schrijven vanuit de eigen fantasie. De fictieve teksten die uit de verbeelding ontstaan verworden tot een verhaal of een column. Een verhaal bouwen we op met verteltechnieken over personages, vertelperspectief, ruimte en tijd, de spanningsboog en de ontknoping. Je leert beeldend en zintuiglijk schrijven en ‘spannend’ schrijven. We besteden ook aandacht aan het reviseren. Schriftelijke feedback op tussentijdse schrijfopdrachten helpt je het schrijven verder te ontwikkelen. Deze opdrachten variëren in moeilijkheid al naar gelang je eigen schrijfervaring. Het plezier in schrijven staat voorop in deze cursus voor beginnende schrijvers èn voor gevorderden.

In deze cursus ga je schrijven over aspecten van het eigen leven. We schrijven aan de hand van periodes en van thema’s. Er wordt geschreven over gebeurtenissen, invloeden en personen. Deze cursus reikt verschillende manieren aan om het vele autobiografische materiaal te ordenen. Alle schrijfopdrachten en huiswerkopdrachten staan ten dienste van de ontdekkingstocht naar de eigen levensgeschiedenis. Ook krijg je aanwijzingen over het vinden van een geschikte vorm voor jouw autobiografie waarin jouw unieke verhaal een aantrekkelijk leesbaar en overdraagbaar verhaal wordt. Er is geen vooropleiding vereist. Wel moet men kunnen reflecteren op zichzelf en het eigen leven.

Code VVT102 start woensdag 7 oktober Aanvangstijd 09.30 uur Lesdagen 7/10, 4/11, 25/11, 16/12, 13/1, 3/2, 24/2 en 16/3 Cursusduur 8 x 2½ uur Docente Mieke Elfers Cursusprijs E 215 Lesmateriaal E 15 af te rekenen met de docente.

Code VVT105 start donderdag 8 oktober Aanvangstijd 09.30 uur Lesdagen 8/10, 5/11, 26/11, 17/12, 14/1, 4/2, 25/2 en 17/3 Cursusduur 8 x 2½ uur Docent Mieke Elfers Cursusprijs E 215 Lesmateriaal E 15 af te rekenen met de docente.

communicatievaardigheden

25

Schrijven van biografie-familiekroniek

Dichten doe je zo

Je verlangt ernaar het levensverhaal te schrijven van een familielid, een vriend(in) of de hele familie. Voor een biografie verdiep je je in het leven van de persoon wiens verhaal je schrijft. Dit vergt research; de feiten moeten kloppen. Dit vergt ook inlevingsvermogen want jij als schrijver verwoordt de gedachtegang, dialogen en overtuigingen van die ander. Deze cursus maakt van jou een biograaf, een onderzoeker en schrijver van het leven van derden. Je leert een biografie opzetten, omgaan met autobiografisch materiaal en je leert afwisseling in het vertellen toepassen. Deze cursus maakt van jouw biografie een lezenswaardig verhaal.

Wat maakt een gedicht tot een gedicht? Het enige criterium voor gedichten is de vormgeving: hoe het gedicht in het blad(wit) staat. Verder staat dichten vrij. In deze cursus gaan we veel experimenteren. We gaan associëren en bijzondere beelden verzinnen. Deze beelden gaan we vangen in korte zinnen met concrete woorden. De beelden gaan we uitbreiden, herhalen, variëren en laten klinken en zingen op ieders eigen manier. Treffend uitgewerkte beelden kunnen namelijk een onderliggende gedachtenwereld oproepen. We steken in op elfjes, haiku, sonnetten en vrije verzen. In deze cursus leer je taal op speelse wijze toepassen in gedichten.

Code VVT108 start donderdag 8 oktober Aanvangstijd 13.30 uur Lesdagen 8/10, 5/11, 26/11, 17/12, 14/1, 4/2, 25/2 en 17/3 Cursusduur 8 x 2½ uur Docente Mieke Elfers Cursusprijs E 215 Lesmateriaal E 15 af te rekenen met de docente.

Code VVT110 start woensdag 25 november Aanvangstijd 13.30 uur Lesdagen 25/11, 16/12, 13/1 en 3/2 Cursusduur 4 x 2½ uur Docente Mieke Elfers Cursusprijs E 107 Lesmateriaal ca. E 15 af te rekenen met de docente.

communicatievaardigheden 26

Krachtig Communiceren

Veelzijdig communiceren

Krachtig en effectief communiceren. Staan voor je mening. Het lijkt simpel, maar hoe vaak lachen we niet om een grap die niet ‘echt’ leuk is? Hoe vaak zeggen we dat ‘het niet erg is’, terwijl iemand over onze grens is gegaan? In deze cursus ga je aan de slag met je persoonlijke uitstraling en lichaamshouding. Je ervaart hoe het is om ontspannen, maar toch zelfverzekerd en daadkrachtig te communiceren. Als je krachtig overkomt, zul je zien dat je omgeving écht rekening met jou en je mening houdt.

Vaak communiceren we maar op één manier; de manier die we van jongs af aan hebben geleerd. Het beperkt ons in gesprekken met anderen en we weten vaak niet hoe het ook anders kan. In deze cursus leren we belangrijke vaardigheden uit 5 verschillende communicatie-concepten. Deze kunnen we zowel privé als op het werk gebruiken. We gaan communiceren met: Geweldloze communicatie: verzoeken (i.p.v. eisen) Mindfulness: zonder oordeel Compassie: vanuit het hart NLP: afgestemd op de ander Socratisch coachen: bevragen (i.p.v. adviseren). Na deze cursus beschik je over vaardigheden waarmee je een gesprek flexibel en vlotter kunt laten verlopen. Je hebt meer keuzes om een gesprek naar eigen wens te beïnvloeden. n

n

n

n

n

Code VVT202 start maandag 14 september Aanvangstijd 19.30 uur Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Mirjam Voets | www.heerlijk-eerlijk.nl Cursusprijs E 119 Lesmateriaal E 5 af te rekenen met de docente.

Code VVT204 start dinsdag 15 september Aanvangstijd 19.00 uur Cursusduur 6 x 2 uur (1 les per week) Docenten Lia Goossens en Sigrid Hoppener Cursusprijs E 145 Lesmateriaal E 10 af te rekenen met de docenten.

persoonlijke effectiviteit 27

Gelaatkunde (gezichtlezen)

NLP - introductie

Wist je dat je gezicht je precies vertelt hoe jij in elkaar zit? Dat neus, ogen en mond veel meer vertellen dan je ooit kunt bedenken? Dat de vorm van de mond bijvoorbeeld vertelt hoe belangrijk praten voor je is. En wat betekent een grote of een kleine neus? Gezichtlezen is voor iedereen die zijn zelfkennis en/ of zijn mensenkennis wil verdiepen. Door naar jezelf te kijken krijg je meer bewustzijn en inzicht in je eigen drijfveren, wie ben ik en wat wil ik? Ook leent zich het gezichtlezen uitstekend om het potentieel van anderen te ontwikkelen, als je werkt als coach, trainer of in een leidinggevende functie. De cursus gezichtlezen is perfect voor je als je beroepshalve veel met mensen omgaat en gebaat bent bij meer mensenkennis.

NLP ofwel Neuro Linguistisch Programmeren is een cursus voor iedereen die kennis wil maken met zichzelf en met communicatie. In deze cursus wordt u geleerd zuiver te communiceren zowel met uzelf als met anderen. U krijgt meer dan een theoretisch antwoord op de vraag wat NLP is: u krijgt inzicht in uw eigen waarneming, denkprocessen en gedrag. De verworven inzichten kunt u direct toepassen op het werk, privé, of tijdens uw sport. U zult versteld staan van de mogelijkheden in uw dagelijks functioneren en uw algemene gevoel van welbevinden. Het beste kunt u deze training beschouwen als een persoonlijke ontdekkingstocht in etappes. Van de cursisten wordt dan ook een nieuwsgierige houding verwacht. Zelf doen staat in deze cursus centraal.

Code VVT206 start woensdag 16 september Aanvangstijd 18.30 uur Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docent Jules Faber Cursusprijs E 119 Lesmateriaal E 10 af te rekenen met de docent. Zelf meenemen Spiegel en een centimeter.

Code VVT208 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal


start donderdag 17 september 19.00 uur 6 x 2 uur (1 les per week) Martijn de Jong | www.vidarte.nl E 145 ± E 10 af te rekenen met de docent.

Geheugentraining - workshop

Mindmappen als Leonardo da Vinci

Uw geheugen is bepalend voor succes en vreugde. Bovendien heeft uw geheugen een directe betrokkenheid bij het oplossen van problemen, bij creativiteit en bij elke proces dat verbeeldingskracht vereist. Het is mogelijk om uw geheugen te verbeteren door te weten hoe het werkt en geheugentechnieken toe te passen. In deze workshops leren we: De drie verschillende typen geheugen. Het korte termijn geheugen kunnen we optimaliseren door concentratie en motivatie. Door het toepassen van het ideale herhaalpatroon kunnen we ervoor zorgen dat informatie van het korte naar het lange termijn geheugen gaat. We leren geheugentechnieken zoals: een systeem om getallen te onthouden en het Roman Room of LOCI systeem om zaken in een bepaalde volgorde te onthouden.

Mindmapping is een techniek om je brein beter te gebruiken, meer informatie te verwerken, een beter overzicht te houden en structuur aan te brengen in complexe informatie. Wil je beter onthouden wat je hebt bestudeerd, overzichtelijke aantekeningen maken of samenvattingen van boeken, teksten, verslagen of rapporten? Dan is de cursus Mindmapping iets voor jou! Uit de notities van Leonardo Da Vinci blijkt hoe hij met beeld en tekst tegelijk informatie overbracht. Hij bereikte zijn niveau door consequent een zevental principes toe te passen. Als u deze zelf ook toepast, verbetert uw creativiteit, intellect en passie.

Code VVT212 start dinsdag 29 september Aanvangstijd 13.30 uur Cursusduur 2 x 2½ uur (1 les per week) Docent Ary Velstra Cursusprijs E 59

Code VVT214 start dinsdag 29 september Aanvangstijd 19.00 uur Cursusduur 4 x 2½ uur (1 les per week) Docent Ary Velstra Cursusprijs E 119 Lesmateriaal Kleurpotloden en/of kleurstiften meenemen.

29

Loopbaanoriëntatie

Familieopstellingen

Ken jezelf in je werk Je brengt in je leven veel waardevolle uren door op je werk. Mag het dan ook leuk zijn? In deze training van 6 avonden gaan we door middel van een aantal vragen (Wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik?) onderzoeken wat je persoonlijkheid je zegt over keuzes in jouw werk. Tijdens de training wordt intensief gewerkt om jouw persoonsprofiel op een speelse wijze in kaart te brengen. De training wordt verzorgd door een ervaren trainer en loopbaanadviseur. Een actieve training, met huiswerkopdrachten voor circa 2 uur per week, die ervoor zorgt dat je inzicht krijgt in je mogelijkheden en bewust stil staat bij de keuzes in je loopbaan.

Iedereen maakt deel uit van een familiesysteem. De verbondenheid is het sterkst tussen ouders en kinderen, broers en zussen en tussen partners. Conflicten, patronen en lasten blijven vaak generaties lang in families. Dit kan diep doorwerken op ons als individu, op gevoelens, welbevinden, ons handelen. Je probleem of vraag opstellen kan aan het licht brengen hoe dat bij jou zit en we zoeken naar een oplossing die recht doet aan alle betrokkenen. Zo hervind je rust, innerlijke kracht, moed om iets nieuws te doen.We gaan stukjes theorie koppelen aan praktische oefeningen, en ingebrachte vragen opstellen. Wat biedt de cursus? wat is een familie opstelling en wat kun je daarmee; de basis principes van familie opstellingen; antwoord krijgen op jouw vraag; een genogram leren maken. n

n

n

n

Code VVT218 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docente Cursusprijs

start woensdag 7 oktober 20.35 uur 7/10, 21/10, 4/11, 18/11, 2/12 en 16/12 6 x 2 uur (1 les per 14 dagen) Miranda Neuteboom E 159

Code VVT220 start donderdag 15 oktober Aanvangstijd 13.30 uur Lesdagen 15/10, 22/10, 5/11, 12/11, 19/11 en 26/11 Cursusduur 6 x 2½ uur (1 les per week) Docente Yvonne Stams | www.vidarte.nl Cursusprijs E 179 Lesmateriaal E 10 af te rekenen met de docente.


Hakken in het zand, beren op de weg Kun je altijd redenen bedenken waarom je iets maar niet moet doen? Zie je overal beren op de weg, als je aan iets nieuws begint? (En begin je dan vervolgens maar niet). Ben je vooral je kinderen aan het waarschuwen wat ze NIET moeten doen? Dan is deze cursus misschien iets voor jou. In deze cursus ga je namelijk ‘omdenken’. Je gaat denken in oplossingen en mogelijkheden. Je gaat aan de slag met het loslaten van oordelen (over jezelf). Je gaat aan de slag met het loslaten van het eindresultaat. Je gaat op zoek naar je missie en naar je passies. Dit leer je aan de hand van oefeningen omdat je het meeste leert door iets zelf te ervaren. Je zult merken dat je na vijf lessen opeens overal oplossingen ziet.

Code VVT224 start maandag 2 november Aanvangstijd 19.30 uur Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Mirjam Voets | www.heerlijk-eerlijk.nl Cursusprijs E 119 Lesmateriaal E 5 af te rekenen met de docente.

Lichaamstaal en non-verbale communicatie - workshop Wie met zijn lippen zwijgt, schreeuwt het uit met zijn vingertoppen, zei Freud. Wat we via ons lichaam uitdrukken is directer en eerlijker dan wat we vaak zeggen met woorden. Kijk, lees en ontdek de waarheid achter de taal van het lichaam. Hoe goed spreekt u lichaamstaal? Wat voor type lichamen zijn er? Zo verklapt je slaaphouding je persoonlijkheid. Kan men liegen herkennen? Wat is de invloed van de stem? En wat zegt ons onderlichaam? De middelvinger? In deze workshop krijgen deelnemers inzicht in zichzelf en anderen. De theorie wordt direct in de praktijk getoetst, wat leidt tot inzicht en ook tot leuke momenten. Het is een doe en ontdekkingscursus. Code VVT226 start woensdag 4 november Aanvangstijd 18.30 uur Workshop 3 x 2 uur (1 les per week) Docent Jules Faber Cursusprijs E 69 Lesmateriaal E 8 af te rekenen met de docent.

31

nieuw! Ontsporen Voor Beginners

nieuw! Genoeg van je perfectionisme

Vind jij het ook heerlijk om vast te zitten in je dagelijkse routines? Kun jij ook iedere ochtend jouw hele dag alweer uittekenen? Is bijna alle verrassing uit je leven verdwenen? Wil je wat anders dan anders, wat anders dan je altijd al kreeg? Kom dan nu Ontsporen Voor Beginners. In een interactieve, energieke en zeer praktische training leer je snel om je ingesleten patronen te doorbreken. En op een frisse manier naar het leven te kijken. Spontaniteit en creativiteit gegarandeerd! Zo wordt iedere dag weer een avontuur om naar uit te kijken en om te beleven.

How to love your perfect imperfections Alleen het beste is goed genoeg en zelfs dan kan het nog beter. Soms verstrikt in twijfels; niet kunnen kiezen, omdat het altijd beter kan? Perfectionisme leidt tot stress en soms tot verlammende angst. Wil jij steun op de reis van perfectionisme naar ‘Ik ben goed genoeg’? Perfectionisme laten varen, stress als leefstijl loslaten, leren vertrouwen op intuïtie en creativiteit de ruimte geven? Leven vanuit het gevoel dat je de moeite waard bent en daarbij het volledig ervaren van je kwetsbare kanten? We gaan met elkaar en ieder voor zich op zoek naar wat voor jou belangrijk is, zin geeft en aangepakt kan worden. Dit doen we d.m.v. theorie en modellen uit positieve psychologie, NLP, mindfulness/zelfcompassie.

Code VVT228 Aanvangstijd Cursusduur Docente Cursusprijs

Code VVT232 start dinsdag 10 november Aanvangstijd 19.00 uur Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Sigrid Hoppener Cursusprijs E 119 Lesmateriaal Zelf aanschaffen boek: Brené Brown, De moed van imperfectie. Laat gaan wie je denkt te moeten zijn. Bruna Uitgevers BV Utrecht. ISBN 978 94 005 0349 6.

start woensdag 4 november 20.00 uur 5 x 2 uur (1 les per week) Marcel van Kuijk | www.wijzijntheatersport.nl E 119


‘Je innerlijk Gelaat’

SPOENCK Leven volgens het Pippi Langkous principe ‘richt de wereld in naar je eigen zin’. SPOENCK is het woord dat Pippi verzon voor alles waarvan ze nog niet wist wat het was. Ze verstond de kunst om steeds weer een nieuwe perceptie op het leven te hebben en had een weergaloze aantrekkingskracht. In deze cursus kun je ontdekken hoe je op een Speelse, Pure, Originele, Eigenzinnige, Nieuwsgierige, Creatieve, Kleurrijke manier in het leven kunt staan (SPOENCK). Je creëert met deze eigenschappen een persoonlijke aantrekkingskracht die je zowel privé als op het werk kunt inzetten.

Klopt je onderbuik gevoel niet altijd bij wat je ziet? Komt je zelfbeeld niet overeen met hoe de buitenwereld op je reageert? Hoe kan je de kennis van o.a. Lichaamstaal, Gelaatkunde praktisch toepassen in het dagelijks leven? In deze workshop krijg je het benodigde gereedschap. Het is dan ook een echte doe workshop. Je leert je problemen te doorzien en aan te pakken vanuit je kern. Je vindt op een nieuwe manier je aansluiting bij anderen en in de omgeving waarin jij functioneert. Enige onderwerpen die voorbij komen zijn: Je stem Je uitstraling Lezen van foto’s Breinvoeding voor beïnvloeding Je eigen polariteit ontdekken Invloed van muziek Slaapgedrag Ontdek je Critical Rotation point.

Code VVT230 Aanvangstijd Cursusduur Docente Cursusprijs

Code VVT236 start woensdag 2 december Aanvangstijd 18.30 uur Cursusduur 3 x 2 uur (1 les per week) Docent Jules Faber Cursusprijs E 69 Lesmateriaal E 10 af te rekenen met de docent.

start dinsdag 10 november 19.00 uur 6 x 2 uur (1 les per week) Lia Goossens E 145

n

n

n

n

n

n

n

n

33

Algemene informatie

Website bouwen

Voor alle computercursussen geldt dat een eigen computer thuis onmisbaar is voor het goede verloop van de cursus.

De deelnemers moeten naast kennis van ‘Windows’, kennis hebben van ‘Word’. Steeds meer mensen en kleine organisaties vinden het handig en leuk om een eigen website op internet te hebben, bijvoorbeeld voor de speelroosters van een voetbal-, schaak- of bridgeclub. In deze cursus leert u hoe u zelf een website maakt, voor uw club of vereniging, of voor uzelf. Aan de hand van een boek met lees- en werkbladen wordt stap voor stap een website gemaakt van een fictieve computerclub. De volgende onderwerpen komen aan bod: Word instellen voor het maken van websites, de structuur van een website, het opmaken van een website, hyperlinks, afbeeldingen, illustraties en foto’s toevoegen, het opslaan van de webpagina’s en uw website op internet zetten.

Deelnemers dienen goede kennis te hebben van Windows en om kunnen gaan met de computer en muis. Is dit niet het geval, volg dan eerst een beginnerscursus Windows. In geval de locatie voor de cursus of workshop afwijkend is van de Volksuniversiteit wordt dit bij de informatie vermeld. Jeroen Bosch College Rompertsebaan 63 5231 GT ‘s-Hertogenbosch

Code VVT302 Aanvangstijd Cursusduur Docent Locatie Cursusprijs

computervaardigheden 34

start dinsdag 22 september 19.30 uur 7 x 2 uur (1 les per week) Gerrit de Jong Jeroen Bosch College ‘s-Hertogenbosch E 209

Wegwijs met Windows 8

Fotobewerking met ‘Photoshop Elements’

Windows 8 is een totaal nieuwe versie van Windows, die voortborduurt op het fundament van Windows 7. Windows 8 is beschikbaar voor gebruik op computers, laptops en tablets. Windows 8 werkt met apps en programma’s vanuit een nieuw startscherm met tegels. Het bureaublad bestaat nog wel, maar zonder startmenu en zonder startknop. Tijdens de cursus Windows 8 worden de mogelijkheden van Windows 8 behandeld en wordt u wegwijs gemaakt in het nieuwe besturingssysteem. Het is van belang om een laptop mee te brengen tijdens de cursus met Windows 8 erop. U kunt de aangeboden theorie direct toepassen in de praktijk.

Wanneer u aan deze cursus deel wilt nemen dient u zelf het programma Photoshop ELEMENTS op uw computer te hebben. Photoshop is het fotobewerkingsprogramma voor de professional. Met het eenvoudigere en goedkopere programma Photoshop Elements leert u op een speelse wijze om te gaan met de belangrijkste functies van Photoshop. U leert te selecteren, kopiëren en plakken van onderdelen van foto’s, en deze eventueel te transformeren. Ook werken met lagen, werken met filters, retoucheren en het werken met teksten behoort tot de lesstof, alsmede het verbeteren van de kwaliteit van foto’s wordt behandeld. In 7 lessen kunt u uw foto’s op een professionele wijze aanpassen en manipuleren naar uw eigen wensen en creativiteit.

Code VVT304 start woensdag 23 september Code VVT364 start woensdag 13 april 2016 Aanvangstijd 18.30 uur Workshop 3 x 1¾ uur (1 les per week) Docent Daan Slaats Cursusprijs E 64 Lesmateriaal Eventueel zelf laptop meenemen.

Code VVT310 Aanvangstijd Cursusduur Docent Locatie Cursusprijs

start donderdag 8 oktober 19.30 uur 7 x 2 uur (1 les per week) André Leermakers Jeroen Bosch College ‘s-Hertogenbosch E 209

35

Sociale media

Omgaan met de Ipad - workshop

De sociale netwerksites groeien al jaren in populariteit. Maar hoe kunt u op een goede, effectieve en kostenbesparende manier profiteren van deze sociale media? Welke communities zijn ook voor u interessant? Tijdens de cursus Sociale Media leert u de mogelijkheden kennen van Facebook, Twitter, LinkedIn, Google+, Youtube, etc. Om de mogelijkheden optimaal te kunnen benutten is het noodzakelijk om op de hoogte te zijn van de diverse vormen van sociale media. Samen met de docent bestudeert u de verschillende vormen en probeert erachter te komen welke voor u interessant zijn. Onderwerpen als user generated content, verschillende soorten blogging, communities, wiki’s, social photo’s en social video komen aan bod.

Een nieuwe manier van werken met computers is de iPad. De iPad biedt de mogelijkheid om op een laagdrempelige manier kennis te maken met internet en al diens mogelijkheden. Tijdens deze korte cursus gaan we ondermeer in op de volgende items: Uitpakken en eerste gebruik iPad. iTunes. Mail. Safari. Synchroniseren van de iPad. De iPad inzetten en gebruiken als acceptabele vervanger voor de laptop. Opslaan en plaatsen van bestanden op de iPad (iTunes en Dropbox). Overzicht van de meest productieve (en leuke) apps voor je iPad. Code VVT314 start woensdag 18 november - 18.30 uur Code VVT354 start woensdag 17 febr 2016 - 18.30 uur Workshop 3 x 1¾ uur (1 les per week) Docent Gerrit de Jong Cursusprijs E 64

Code VVT312 start woensdag 4 november Aanvangstijd 20.30 uur Cursusduur 5 x 1¾ uur (1 les per week) Docent Daan Slaats Cursusprijs E 106 Lesmateriaal Eventueel zelf laptop meenemen.

Vervolg - Ook de introductie cursus Ipad gevolgd op de

n n

n

n

n

n

Volksuniversiteit Den Bosch? Toch nog behoefte aan wat extra uitleg of hulp? Schrijf dan nu in voor twee extra uitleg avonden, waarbij u nog beter leert werken met uw eigen Ipad. Voor deze avonden brengt u uw eigen apparaat mee naar de cursusavond. Code VVT360 start woensdag 23 maart 2016 - 18.30 uur Workshop 2 x 1¾ uur (1 les per week) Docent Gerrit de Jong Cursusprijs E 42


n

n

Opschonen van de computer

nieuw! Prezi, het nieuwe presenteren

Na verloop van tijd wordt je computer trager en trager. Dit heeft niet alleen te maken met de grootte van de programma’s maar ook door vervuiling door het dagelijks gebruik. Ook raken de bestanden op de harde schijf na verloop van tijd gefragmenteerd. Bij velen is de opslag van allerlei gebruiksbestanden een rommeltje. Hoe breng je orde in deze chaos en maak je je computer of laptop weer fit. Het is geen interactieve les. De lessen zullen vooral kijk en luister lessen worden. Misschien heb je een laptop, die kun je dan wel meebrengen en kun je zelf de theorie uitvoeren.

Prezi is hét nieuwste programma in presentatieland. Het is een tool waarmee presentaties op een ‘andere manier’ gemaakt kunnen worden. De bijnaam van Prezi is ook wel ‘de PowerPoint killer’. Het programma is populairder en uitdagender om mee te werken dan PowerPoint. Een presentatie vanuit Prezi bestaat eigenlijk uit één groot vel. Vanuit dit grote vel kan er worden ingezoomd op verschillende onderdelen van de presentatie. Naast stukken tekst kunnen er ook hyperlinks, afbeeldingen en video’s worden toegevoegd. Wat is Prezi? Wat is het grote verschil tussen Prezi en PowerPoint? Wat voor mogelijkheden biedt Prezi? Gedurende de cursus geven we antwoord op deze vragen. U kunt uw laptop natuurlijk altijd meebrengen. De behandelde theorie kan dan direct worden uitgevoerd.

Code VVT352 start dinsdag 16 februari 2016 Aanvangstijd 13.30 uur Cursusduur 3 x 2 uur (1 les per week) Docent André Leermakers Cursusprijs E 72 Lesmateriaal Zelf laptop meenemen.

Code VVT356 start woensdag 17 februari 2016 Aanvangstijd 20.30 uur Cursusduur 4 x 1¾ uur (1 les per week) Docent Daan Slaats Cursusprijs E 84 Lesmateriaal Eventueel zelf laptop meenemen.

37

nieuw! Navigatiesysteem voor fietsen en wandelen Na de opkomst van de navigatiesystemen voor de auto zijn nu de navigatiesystemen voor de wandelaar en fietser in opkomst. In deze cursus wordt u geleerd om doelmatig met uw apparaat om te gaan. Het bezitten van een navigatieapparaat is wel een vereiste voor deze cursus. Begrippen als tracks, route en waypoints worden behandeld. Les 1 is een theorieles. U wordt geleerd hoe het apparaat in te stellen en te gebruiken. Les 2 is een praktijkles waarbij we met de groep erop uit trekken en buiten oefenen met uw eigen apparaat. In les 3 worden vragen behandeld. Er wordt ingegaan op het downloaden van kaarten via OSM, (Open Source Maps) en hoe deze kaarten te installeren. Ook het programma Basecamp wordt globaal behandeld. Code VVT358 start dinsdag 8 maart Aanvangstijd 13.30 uur Workshop 3 x 2 uur (1 les per week) Docent André Leermakers Cursusprijs E 72 Lesmateriaal Zelf navigatiesysteem meenemen.

Digitaal fotoalbum maken - workshop Je hebt op je vakantie of bij een feest veel foto’s gemaakt. Allemaal afdrukken is niet zinvol. Met een digitale camera maak je meer foto’s dan nodig is. Is het niet fijn om van de meest imposante en mooiste foto’s een mooi album te kunnen maken, met een mooie verhaallijn. Via bekende afdrukcentrales gaat dat heel erg makkelijk. In een paar lessen helpen we je op weg om met die mooie foto’s een geweldig album te maken, voorzien van pakkende teksten en effecten. Foto’s die niet helemaal goed zijn kunnen op een eenvoudige wijze worden verbeterd. Belichting, rode ogen, bijsnijden etc. Je vakantie of het feest krijgt daardoor een prettige ‘verlenging’ waarvan je, tot in lengte van dagen, kunt blijven genieten.

Code VVT362 start dinsdag 5 april 2016 Aanvangstijd 13.30 uur Workshop 3 x 2 uur (1 les per week) Docent André Leermakers Cursusprijs E 72 Lesmateriaal Zelf laptop meenemen.


Cultuur bestaat uit een complex geheel van verschijnselen zoals taaluitingen, ideeën, symbolen, beelden, gebouwen en rituelen. Waar we ook gaan of staan, cultuuruitingen omringen ons. Door middel van cultuureducatie kunt u de maatschappelijke thema’s in een breder perspectief plaatsen. Cultuureducatie bestaat uit de volgende onderdelen: Kunstgeschiedenis Geschiedenis Literatuur Filosofie Muziek


n n n n n

cultuureducatie 39

inhoud Kunstgeschiedenis 41 4 Nederlandse kunstenaars 5 Nederlandse musea 42 Rond 1900 Anders kijken naar kunst: een bijzondere ervaring 43 Islamitische architectuur De weg naar Jheronimus Bosch 44 Drieluik Sicilië Drieluik Jheronimus Bosch 46 De Hanzesteden: Glorie van een gouden tijd Moderne architectuur in Nederland 47 Cobra in beeld: documentaires Romaans Frankrijk 48 Munch en Van Gogh Fotografie en schilderkunst 49 Salvador Dali en de film De kracht van kleur: Luminisme in Nederland en België 1880-1915 n

50 Van Bosch tot Brueghel: de ontdekking van het dagelijkse leven

Filosofie

Historische Thema’s

Literatuur

50 Gedonder in Brabant 51 Eerste Wereldoorlog 1914-1918 Armenzorg in ‘s-Hertogenbosch en de Meijerij 52 De weg van de Gnosis De V.O.C. 1602-1799 53 Elmina, Nederlands slavenfort aan de Goudkust Rome, veelzijdig en altijd verrassend 54 Romenië, het land van Dracula, kastelen en iconen Heksen en demonen

57 Moderne Nederlandstalige literatuur Nederlandse en vertaalde poëzie 58 Boekbespreking vertaalde literatuur

n

56 Filosofie van de menselijke maat n

n n n

n n n n n

n n n n

n n n

n n n

n n

n

n n n

40

n n n

Lezingen 59 Natuur en historie aan de zuidoost zijde van ‘s-Hertogenbosch Anders kijken naar kunst: een bijzondere ervaring 60 Graancirkels, mensenwerk of werk van buitenaardse wezens? Klankkleur 61 Messiah Händel Het intrigeerdende wonder van licht en kleuren n

n

n

n n

Muziek 55 Opera en symfonieorkest 56 Klassieke muziek voor iedereen n n

n

4 Nederlandse kunstenaars

5 Nederlandse musea

Marinus Boezem (1934), Jan Dibbets (1941), Bas Jan Ader (1942-1975), Ger van Elk (1941-2014). Deze 4 kunstenaars zijn van groot belang (geweest) voor de Nederlandse kunst. Ze rekten de criteria van wat kunst was en hoe het te maken behoorlijk op: conceptuele kunst, fotografie, glas-in-loodramen, performances, alles was mogelijk. De kunst trad buiten de gebaande paden van de musea en galeries en ging de straat op. De lucht werd gesigneerd door Boezem, Van Elk richtte in 1969 een ‘luxueuze straathoek’ in bij het Stedelijk Museum in Amsterdam, Ader filmde zijn valpartij in een Amsterdamse gracht. Uitgezonderd Ader (overleden in 1975) zijn ze tot begin 21e eeuw actief (geweest).

Het Museum Boijmans-Van Beuningen in Rotterdam, Rijksmuseum Kröller-Müller in Otterlo, het Van Abbemuseum in Eindhoven, het Van Goghmuseum in Amsterdam en het museum Beelden aan Zee in Scheveningen zijn ontstaan door particuliere initiatieven van verzamelaars die hun collectie vanuit een maatschappelijk belang openbaar hebben gemaakt. In deze cursus gaan we in op de collecties en hun geschiedenis maar ook de gebouwen waarin ze getoond worden. Oud- en nieuwbouw wisselen elkaar af. Tevens wordt aandacht besteed aan de actuele tentoonstellingen, waaronder de Van GoghMunchtentoonstelling in Amsterdam. In overleg wordt de cursus afgesloten met een excursie naar één van de musea in week 50 of 51.

Code CUL001 Aanvangstijd Cursusduur Docente Cursusprijs


start maandag 21 september 10.00 uur 4 x 2 uur (1 les per week) Carla van Bree E 79

start woensdag 23 september 10.00 uur 10 x 2 uur (1 les per week) Carla van Bree E 194

kunstgeschiedenis 41

Rond 1900

Anders kijken naar kunst: een bijzondere ervaring

Het eind van de 19e en begin van de 20 eeuw is een boeiende periode: traditionele kunst werd nog zeer gewaardeerd maar de avant-garde roerde zich, de kunst stond op het punt zich drastisch te vernieuwen. In deze serie komen de volgende onderwerpen aan bod: de Amerikaanse verzamelaarster Gertrude Stein en haar familie in Parijs, de expressionistische architect Bruno Taut, de Duitse impressionist Lovis Corinth, de graficus Maurits Escher. Daarnaast wordt ingegaan op actuele tentoonstellingen.


start maandag 2 november 10.00 uur 6 x 2 uur (1 les per week) Carla van Bree E 119


Hé, dat beeld ken ik ergens van. Dat lijkt wel de Mona Lisa, maar dan met allerlei strepen er doorheen, en cijfers en letters erbij. Ja, de maker van dit werk liet zich inspireren door da Vinci. En hij niet alleen. John Lommen neemt je mee op zijn boeiende en leuke ontdekkingstocht, op zoek naar kunstenaars die een eigen en eigentijdse versie maakten van een bestaand kunstwerk. Met tal van beelden laat John je kennismaken met schilders, beeldhouwers, reclamemakers, fotografen en cartoonisten die een variant maakten van een bekend of minder bekend kunstwerk. Op maandag 12 oktober verzorgt John Lommen een introductielezing (zie blz. 59)

Code CUL055 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start dinsdag 3 november 13.30 uur 4 x 2 uur (1 les per week) John Lommen E 97

Islamitische architectuur

De weg naar Jheronimus Bosch. Kunst van de Middeleeuwen in de Lage Landen 800-1500.

De islam werd als monotheïstische godsdienst gesticht in de zevende eeuw door de profeet Mohammed. De godsdienst bleef zich, ook na de dood van Mohammed in 632, over de gehele wereld verspreiden en bracht in veel gebieden een rijke cultuur. Zo verrezen er overal islamitische bouwwerken, met als kern de moskee. Kenmerkend door hun gebedsnis, koepels en prachtige geometrische decoraties. Maar ook andere unieke bouwwerken, zoals de minaret. Contacten met andere culturen leidden bovendien tot de toepassing van islamitische stijlkenmerken op andere dan puur religieuze gebouwen zoals mausolea, paleizen en karavanserais. U maakt een virtuele reis langs diverse bekende en minder bekende islamitische bouwwerken in Egypte, SaoediArabië, Jordanië, Syrië, Spanje en Oezbekistan. Code CUL050 start vrijdag 3 oktober Aanvangstijd 09.30 uur Lesdagen 02/10, 09/10, 16/10, 06/11, 13/11, 20/11, 27/11 en 4/12 Cursusduur 8 x 2½ uur (1 les per week) Docent Hendrikje Nouwens Cursusprijs E 179

De leefwereld en de schilderijen van Bosch zijn ingebed in een Middeleeuwse traditie. Kennis en inzicht in de ontwikkelingen van de kunsten in de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden vanaf ca. 800 tot aan de tijd van Jheronimus Bosch geven een goede basis voor een beter begrip van zijn werk. De kunsthistorische ontwikkelingen in deze periode worden nadrukkelijk geplaatst in een brede cultuur-historische context. Verluchte handschriften, altaarstukken, gebeeldhouwde kerkportalen, houten sculpturen, edelsmeedkunst van de reliekschrijnen en glas-in-lood-ramen worden niet alleen bekeken vanuit de stilistische ontwikkeling en om de materiële waarde maar worden ook geplaatst in de leef- en denkwereld van de Middeleeuwse cultuur. Code CUL020 start donderdag 17 september - 10.00 uur Lesdagen 17/9, 24/9, 1/10, 8/10, 15/10, 22/10, 5/11, 19/11, 26/11 en 3/12 Code CUL022 start donderdag 17 september - 19.30 uur Cursusduur 10 x 2 uur (1 les per week) Docent Joris van Sleeuwen Cursusprijs E 178 Lesmateriaal In overleg met docent.

43

Drieluik Sicilië

Drieluik Jheronimus Bosch

Sicilië kent een lange en veelbewogen geschiedenis. De sporen van verschillende culturen zijn in ruime mate aanwezig op dit eiland. In deze cursus komen drie perioden uit de Siciliaanse kunstgeschiedenis aan bod: de Griekse Oudheid (Magna Graecia): tempels, sculpturen en mozaïeken in o.a. Syracusa, Agrigentum en Selinunte de Normandiërs in de Middeleeuwen: een mengelmoes van katholieke, byzantijnse en arabische cultuur; o.a. de kerken en de mozaïeken van o.a. Cefalu, Monreale en Palermo het spaans bewind (15e -18e eeuw): barokarchitectuur van paleizen en kerken in o.a. Palermo, Noto en Catania

In het jubileumjaar van de Bossche meester krijgt de schilder natuurlijk alle aandacht die hij verdient. Hoogtepunt zal de expositie over Jheronimus Bosch zijn in het voorjaar van 2016 in het Noord Brabants Museum. In deze cursus wordt de leefwereld, het werk en de cultuurhistorische context van Jheronimus Bosch geschetst. Er is al veel over deze schilder geschreven en beweerd: zin en onzin van verschillende visies over Bosch zullen in deze drie bijeenkomsten worden vergeleken.

Code CUL220 Code CUL238 Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal


n

n

n

start donderdag 7 januari 2016 - 10.00 uur start donderdag 14 april 2016 - 19.30 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 53 In overleg met docent.


start vrijdag 8 januari 2016 - 10.00 uur start donderdag 7 januari 2016 - 19.30 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 53 In overleg met docent.

Digitale leeromgeving bij de Volksuniversiteit Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch is als één van de eerste Volksuniversiteiten in Nederland gestart met it’s learning, een op maat gesneden digitale leeromgeving voor cursisten en docenten. It’s Learning is een aanvullende leeromgeving ter ondersteuning van de lessen. Voordelen van It’s Learning zijn o.a.: Ondersteuning bij het leren; Toegang tot extra lesmateriaal; Vergaren van extra kennis; Meer communicatiemogelijkheden; Eenvoudige manier om samen te werken; Leren buiten het klaslokaal; Informatievoorziening ook bij vakantie of ziekte. n n n n n n n

De docenten van de Volksuniversiteit ’s-Hertogenbosch hebben kennisgemaakt met de mogelijkheden van it’s learning en de voordelen die deze digitale leeromgeving voor u als cursist biedt. Een aantal docenten is reeds gestart met het invoeren van It’s Learning binnen hun lessen. In de nabije toekomst zullen steeds meer cursisten en docenten gebruik kunnen maken van it’s learning.

45

De Hanzesteden: Glorie van een gouden tijd Het Hanzeverbond was een samenwerking van de handelssteden rond de Oostzee en aan de Noordzee en beleefde een hoogtepunt in de 15e en 16e eeuw. De koggeschepen met rijke koopwaar zwermden uit over dit hele gebied. De steden Bremen, Hamburg en Lübeck ontleenden er hun identiteit aan. Ook steden in Zweden, Noorwegen, Denemarken, België en Nederland maakten deel uit van het Hanzeverbond. De welvaart was hier hoog en architecten en kunstenaars kregen prestigieuze opdrachten. Bremen, Lübeck, Rostock, Brugge, en de Nederlandse IJsselsteden Doesburg, Zutphen, Deventer, Zwolle en Kampen getuigen nog steeds van de hoogwaardige stedelijke cultuur die hier ooit bloeide. Code CUL225 Code CUL226 Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal

start donderdag 4 februari 2016 - 10.00 uur start donderdag 4 februari 2016 - 19.30 uur 5 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 89 In overleg met docent.


Moderne Architectuur in Nederland - deel 3 De laatste jaren zijn er in Nederland grootschalige projecten van de grond gekomen met een stedenbouwkundige allure. De verschillende visies van de ontwerpers, de complexe planning en de bijzondere architectuur hebben een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de architectuur in Nederland. De speciale aandacht gaat uit naar de ontwikkeling van stationsgebieden, universiteitsterreinen en nieuwe woonwijken.


start donderdag 24 maart 2016 - 10.00 uur start donderdag 24 maart 2016 - 19.30 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 53 In overleg met docent.

Cobra in beeld:

Romaans Frankrijk

historische documentaires over deze beweging Er zijn veel historische documentaires gemaakt van Cobra, de revolutionaire naoorlogse Europese kunstbeweging die een vernieuwing teweeg bracht in de moderne kunst in Nederland. Met name de cineast Jan Vrijman heeft een aantal meesterlijke films over Cobra gemaakt. De historische films geven een verhelderend en authentiek beeld van kunstenaars als Appel, Constant en Corneille en daarnaast van geestverwanten als Eugène Brands, Theo Wolvenkamp, Lucebert, Anton Rooskens en Shinkichi Tajiri. De vertoning van de films wordt voorafgegaan door een inleidend verhaal

Voor het eerst sinds de Klassieke Oudheid wordt tussen 1000 en 1200 na Chr. in Europa weer overal monumentale architectuur gebouwd. Als gevolg van de kerstening en de pelgrimstochten verschenen er grote kerken en kloosters die vaak zeer fraai waren afgewerkt met sculpturen en schilderingen. Met name Frankrijk kende in deze tijd een ongekende bloei en dit land mag beschouwd worden als een hoogtepunt in de Romaanse kunst. Binnen het kader van de Romaanse kunst ontwikkelde er zich een grote diversiteit in de verschillende streken van Frankrijk. De meest karakteristieke gebieden worden in deze cursus naast elkaar gezet: Bourgondië, Roussillon, Normandië, Languedoc en Auvergne.

Code CUL229 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal

Code CUL230 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal

start vrijdag 8 april 10.00 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 59 In overleg met docent.

start donderdag 14 april 10.00 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 53 In overleg met docent.

47

Munch en Van Gogh - lezing

Fotografie en schilderkunst - lezing

In het najaar van 2015 vindt er in het Van Goghmuseum in Amsterdam een grote tentoonstelling plaats over de relatie tussen Vincent van Gogh en de Noorse kunstenaar Edvard Munch. Het leven en werk van beide kunstenaars vertonen opvallend veel parallellen. Het expressieve karakter, de persoonlijke stijl en hun gekwelde bestaan brengt beide schilders bij elkaar. Nu de schilderijen van Munch en Van Gogh naast elkaar hangen, wordt het begrijpelijk waarom deze kunstenaars zo vaak in een adem genoemd worden.

De uitvinding van de fotografie in de 19e eeuw zette de kunstenaars uit die tijd aan het denken over de betekenis van de schilderkunst en de verhouding tussen fotografie en schilderkunst. De belangrijkste vraag was die over de waarde van schilderkunst nu de foto, als uitsnede van de werkelijkheid, een van de belangrijkste taken van de schilders dreigde over te nemen. De fotografie was een van de impulsen die leidde tot grote veranderingen in de schilderkunst van de 19e en 20e eeuw. Maar ook de fotografie kende een enorme ontwikkeling. Aanvankelijk richtten de fotografen zich op de tradities in de schilderkunst om pas later een eigen beeldtaal binnen de beeldende kunsten tot stand te brengen.

Code CUL085 Tijdsduur Docent Prijs


vrijdag 9 oktober 10.00 uur tot ca.12.00 uur Joris van Sleeuwen E 10

kunstgeschiedenis lezingen 48

vrijdag 16 oktober 10.00 uur tot ca.12.00 uur Joris van Sleeuwen E 10

Salvador Dalí en de film - lezing

De kracht van kleur: Luminisme in Nederland en België 1880-1915 - lezing en excursie

Dalí was een van de bekendste kunstenaars van de 20e eeuw, niet alleen door zijn werk maar ook als persoon. Hij was een showman van allure en was zeer geïnteresseerd in de wereld van glamour en film. Juist via de film heeft Dalí de kracht van de illusie geopenbaard. In 1929 en 1930 werkte hij samen met de filmmaker Luis Buñuel aan controversiële films als Un Chien Andalou en L’Age d’Or. Later kreeg Dalí contact met Alfred Hitchcock en droeg bij aan diens thriller Spellbound. In deze lezing wordt de invloed van de film op het schilderkunstig werk van Dalí besproken.


vrijdag 12 februari 2016 10.00 uur tot ca.12.00 uur Joris van Sleeuwen E 10

Op de tentoonstelling onder deze titel in het Gemeentemuseum Den Haag staat de bevrijding van kleur in de moderne kunst centraal. Een hoofdrol is weggelegd voor Jan Sluijters, Leo Gestel, Jan Toorop, Piet Mondriaan en Rik Wouters. De weergave van licht, lichteffecten en lichtstraling kwam bij deze kunstenaars op een nieuwe manier tot stand en is in Nederland een reactie op de Haagse school en het Impressionisme. De felle kleuren, het expressieve karakter en een techniek afgeleid van het pointillisme waren een ongekend fenomeen in de Nederlandse en Belgische schilderkunst.

Code CUL 070 Code CUL 072 Docent Prijs Exclusief Inclusief

Lezing - vrijdag 23 oktober - 10.00 uur Excursie - vrijdag 6 november - 13.30 uur Lezing - dinsdag 10 november - 20.00 uur Excursie - zaterdag 14 november - 13.30 uur Joris van Sleeuwen E 39 Vervoer, entree en lunch. Rondleiding.

kunstgeschiedenis lezing en excursie

49

Van Bosch tot Brueghel:

Gedonder in Brabant

de ontdekking van het dagelijks leven - lezing en excursie Deze expositie in museum Boymans van Beuningen Rotterdam toont schilderijen en prenten met voorstellingen die aan de keurigheid voorbijgaan. Als nieuw thema komt in de 16e eeuw de genreschilderkunst op, waarbij het dagelijks leven in het middelpunt van de belangstelling staat. In plaats van keurig werkende burgers worden nu oplichters, dronkenlappen, bedelaars en zotten in allerlei gedaanten afgebeeld. De weergave van wellust, hebzucht en feestende boeren is meestal moraliserend bedoeld.

Code CUL074 Code CUL076 Docent Prijs Exclusief Inclusief

Lezing - vrijdag 20 november - 10.00 uur Excursie - vrijdag 27 november - 13.30 uur Lezing - donderdag 10 december - 19.30 uur Excursie - zaterdag 12 december - 13.30 uur Joris van Sleeuwen E 44 Vervoer, entree en lunch. Rondleiding.

kunstgeschiedenis lezing en excursie 50

De Belgische Revolutie die in 1830 uitbrak, liet vooral NoordBrabant niet onberoerd. Na de gebeurtenissen in Brussel werd ook Noord-Brabant door Den Haag beschouwd ‘als in ’s vijands land’ en vervolgens bezet. Onder meer Deurne werd een grensplaats met grenswachten. Maar ook hoe ‘de Hollanders’ tegen Noord- Brabant, een voor hun nog onbekend stukje Koninkrijk, aankeken! Hun beeld was bepaald niet positief, uitspraken als: ‘…een sullig-rooms karakter…’ en ‘…geene verhevene gevoelens van vaderlandse liefde en liefde voor den koning’, komen aan de orde. De kennismaking met lokale gebruiken en het gesproken dialect was voer voor de Hollanders die hun ervaringen in dagboeken beschreven. Code CUL302 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start donderdag 6 oktober 13.30 uur 2 x 1½ uur (1 les per week) Aad Engelfriet E 41

historische thema’s

Eerste Wereldoorlog 1914-1918 In 2014 is het 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Zonder kennis van de Eerste Wereldoorlog is een goed begrip van de twintigste eeuw niet mogelijk. Nieuw historisch onderzoek werpt een ander licht op 1) het ontstaan van de oorlog, 2) de strijd die gevoerd werd en 3) het daaropvolgend vredesproces. In zeven sessies van elk 1½ uur worden de politieke, maatschappelijke, economische en militaire achtergronden van het conflict belicht en geanalyseerd en komen we tot opmerkelijke conclusies, waaronder die van de ‘schuldvraag’. Ook zullen we stil staan bij de positie die Nederland tijdens deze oorlog innam en wat ervan in ’s-Hertogenbosch te merken was.

Code CUL303 start woensdag 7 oktober Aanvangstijd 20.35 uur Cursusduur 7 x 1½ uur (1 les per week) Docent Tom Sas Cursusprijs E 129 Lesmateriaal E 25 af te rekenen met de docent.

Armenzorg in ‘s-Hertogenbosch en de Meijerij - Van liefdadigheid tot sociale wetgeving Voor de moderne mens is het vanzelfsprekend dat sociale voorzieningen bij wet geregeld zijn vanuit de overheid. Zo is het niet altijd geweest. Gedurende eeuwen werd de armenzorg uitgevoerd door particuliere en religieuze instellingen. Deze cursus geeft een beeld van de armoede zoals deze eeuwen lang in onze omgeving voorkwam. De organisaties die de armen ondersteunden worden besproken. Er wordt ingegaan op de opvattingen hoe de armoede bestreden moest worden. De cursus behandelt het armoedevraagstuk in alle facetten vanaf de 13e eeuw tot halverwege de 18e eeuw, wanneer de eerste voorzichtige stappen gezet worden op het gebied van sociale wetgeving. Code CUL305 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start donderdag 15 oktober 13.30 uur 6 x 2 uur (1 les per week) Jopie de Haan E 119

51

De weg van de Gnosis

De Verenigde Oost-Indische Compagnie, 1602-1799

Sinds het beschikbaar komen, eind vorige eeuw, van vertalingen van de Nag Hammadi geschriften, waaronder de evangeliën van Aan het eind van de zestiende eeuw begonnen Hollandse en Zeeuwse Thomas, van Filippus en van de Waarheid, mogen publicaties kooplieden tochten te ondernemen naar ‘Indië’, het verre gebied in over de gnosis - de kennis van het hart - zich verheugen in een Oost-Azië, vanwaar de Portugezen al langer kostbare specerijen levendige belangstelling. Maar de bibliotheek van Nag Hammadi haalden. In 1602 werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie, de is zeker niet onze enige bewaard gebleven bron van gnostieke V.O.C., opgericht, een soort staat in de staat. Het bestuur bestond uit wijsheid. Vanaf Socrates tot op de huidige dag zijn er steeds Hollandse en Zeeuwse kooplieden, de Heren XVII. Zij stichtte steeds mensen geweest die werden geïnspireerd door de gnosis en meer handelsnederzettingen, factorijen, niet alleen in het huidige er van getuigden. Een aantal hiervan worden dit cursusjaar Indonesië, maar ook in Afrika, India, Sri Lanka, Maleisië, China en behandeld. De cursus bestaat uit twaalf lessen van anderhalf uur Japan. Het reilen en zeilen van de Compagnie, het wel en wee van de en is ontwikkeld binnen het Lectorium Rosicrucianum. Er is geen deelnemers thuis in de Republiek en in het verre ‘Indië’, de verschuiving voorkennis vereist. in handelsproducten, de contacten met de bevolking in de Oost, de roemvolle opgang en de roemloze ondergang zullen worden behandeld. Code CUL308 start donderdag 22 oktober Aanvangstijd 10.00 uur Lesdagen 22/10, 5/11, 19/11, 3/12, 17/12, 7/1, 21/1, 4/2, 18/2, 3/3, 17/3 en 31/3 Cursusduur 12 x 2 uur (1 les per 14 dagen) Docenten Johan van der Cammen en Dick van Niekerk Cursusprijs E 259 Lesmateriaal E 20 af te rekenen met de docenten.

historische thema’s 52


start maandag 2 november 13.30 uur 6 x 2 uur (1 les per week) Annemarie van Lith E 139

Elmina, Nederlands Slavenfort aan de Goudkust Elmina wordt ook gezien als de laatste Nederlandse Afrikaanse kolonie, waarvan in 1871, met enige weemoed afscheid werd genomen. De verovering in 1637 van de handelspost Elmina op de Portugezen was niet het begin van een uitgebreidere kolonisatie. Slaven werden aangeboden en niet, zoals vaak wordt beweerd, ‘actief’ geronseld. In Elmina verbleef ook de zwarte dominee Jacobus Capitein, die op Bijbelse gronden de slavenhandel zou goedkeuren. Hij kreeg als bijnaam ‘s Heeren Slaaf. De roman ‘De zwarte met het witte hart’ beschrijft het leven van 2 zwarte ‘Elmina’ Prinsen die als 19e eeuwse onderpand in Nederland zouden belanden. Helmondse batiks herinneren aan Elmina. Code CUL312 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start donderdag 3 november 13.30 uur 2 x 1½ uur (1 les per week) Aad Engelfriet E 41

Rome, veelzijdig en altijd verrassend In deze driedelige cultuurhistorische cursus komen drie zeer interessante en belangrijke perioden uit de geschiedenis van Rome aan bod nl. de Romeinse Keizertijd, de Renaissance en de Barok. Gekeken wordt naar de personen die een essentiële rol hebben gespeeld bij de ontwikkeling, uitbreiding en verfraaiing van de stad, zowel opdrachtgevers, architecten als kunstenaars. Centraal staan architectuur, schilderkunst en beeldhouwkunst, maar ook aspecten van bv. de politieke situatie en het dagelijkse leven passeren de revue. Aan de hand hiervan is er een keuze gemaakt welke bekende en beslist ook minder bekende bezienswaardigheden middels vele kleurrijke illustraties vertoond worden. Kortom, een verrijkend bezoek aan deze eeuwige stad die u zal verwonderen en inspireren. Code CUL314 start vrijdag 6 november Aanvangstijd 09.30 uur Lesdagen 6/11, 13/11 en 30/11 Cursusduur 3 x 2½ uur (1 les per week) Docent Marc Permeke Cursusprijs E 89

53

Roemenië, land van Dracula, kastelen en iconen Onze docent en reisleider Aad Engelfriet heeft al meerdere keren groepen begeleid door Roemenië. Een land met vooroordelen, maar in de praktijk een zich snel ontwikkelend land vol natuurschoon, onbekende cultuurschatten en ongekende gastvrijheid. Een land vol van tradities, middeleeuwse kloosters, houten kerkjes, kastelen en paleizen. In de Bukowina bevinden zich een groot aantal ‘Unesco’ kloosters, van binnen en buiten voorzien van eeuwenoude unieke fresco’s en iconen. De smalste straat van Europa, het bizarre kasteel Peles, waar ooit ook Koningin Emma was, Biertan met een ‘Unesco’ Wehrkirche, Ceausescu, het komt allemaal aan de orde. De cursus wordt besloten met een unieke fotoshow. Code CUL316 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start dinsdag 8 december 13.30 uur 2 x 1½ uur (1 les per week) Aad Engelfriet E 41

historische thema’s 54

Heksen en Demonen Pas in de Renaissance en niet in de Middeleeuwen zouden heksenvervolgingen hun trieste hoogtepunt bereiken. Hekserij werd beschouwd als een sekte, vrouwen die de duivel aanbaden en seks met hem hadden tijdens zogenaamde heksensabbats. Tot 1700 zijn ca 40.000 tot 100.000 mensen aangeklaagd! Het feminisme zou mogelijk niet zijn ontstaan zonder de heksenvervolgingen. Onze beeldvorming over heksen werd sterk beïnvloed door Walt Disney en de Gebroeders Grimm, die oude volksverhalen opdiepten en aanpasten tot ‘onze’ sprookjes. Ook nu nog zijn er mensen die zich Wicca’s noemen en onder meer teruggrijpen naar bijvoorbeeld Druïden en Barden.

Code CUL360 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start dinsdag 23 februari 2016 13.30 uur 4 x 1½ uur (1 les per week) Aad Engelfriet E 79

Opera en symfonieorkest een LAT- relatie Opera´s kunnen niet zonder orkest en orkesten niet zonder opera-ouvertures en intermezzo’s. Voor operabezoekers is een orkest meestal bijzaak en concertgangers weten niet wat ze missen. Aan de hand van luisteren kijkvoorbeelden wordt in deze cursus ingegaan op de relatie tussen opera en symfonische operamuziek. Gewoon ontspannen kijken en luisteren naar o.a. Mozart, Verdi, Beethoven, Wagner , Stravinski en Bernstein, samengevoegd in de volgende thema’s: Van Klassiek naar Romantiek, De Onsterfelijken, Moord en Doodslag, Jong Belegen, en De Hemel op Aarde. Ook oratoria (opera’s zonder handeling) komen aan de orde.

Code CUL602 Aanvangstijd Cursusduur Docenten Cursusprijs

start donderdag 15 oktober 13.45 uur 5 x 2 uur (1 les per week) Adrienne Termeer en Joop de Weger E 119

muziek 55

Klassieke muziek voor iedereen

Filosofie van de menselijke maat

Wie kent er geen mooi stukje klassieke muziek? Maar wat is klassieke muziek nu eigenlijk en wat moet je doen om mooie stukjes te vinden? Deze cursus geeft hierop antwoord. Spelenderwijs komt er van alles langs , van ouvertures tot symfonieën, van Barok tot Romantiek. Uiteraard wordt er veel geluisterd, o.a. naar werken van Bach, Vivaldi, Mozart, Beethoven en Verdi. Je hoeft geen muzieknoten te kunnen lezen of voorkennis te hebben. De cursus is ook geschikt voor mensen die al wat van klassieke muziek weten. Bij voldoende belangstelling is er wellicht een mogelijkheid om gezamenlijk naar een concert te gaan.

En toen waren we gelukkig, en toen was alles meetbaar, en toen wisten we alles…. Waarom willen we alles weten, diepgravend onderzoeken en onder controle krijgen? En is de manier waarop wij dat aanpakken wel de juiste manier of graven we daarmee ons eigen graf? De filosoof Coen Simon heeft onze pogingen om problemen op te lossen onderzocht, en komt tot de conclusie dat we vaak de menselijke maat, de eigen beleving, uit het oog verliezen. Tijdens de cursus gaat u aan de slag met vraagstukken die Simon aansnijdt. De eigen opvattingen spelen daarbij een grote rol. Door zijn opzet is de cursus geschikt voor zowel beginners als voor de iets gevorderden in de filosofie.

Code CUL606 start donderdag 26 november Aanvangstijd 13.45 uur Cursusduur 3 x 2 uur (1 les per week) Docent Joop de Weger Cursusprijs E 69 Lesmateriaal E 2,50 af te rekenen met de docent.

Code CUL402 start maandag 14 september - 13.30 uur Code CUL404 start dinsdag 15 september - 19.30 uur Cursusduur 12 x 2 uur (1 les per week) Docente Will van Bockel Cursusprijs E 159 Lesmateriaal Boek: Coen Simon, En toen wisten we alles, Ambo, Amsterdam, ISBN 978 90263 2354 6. Voordat de cursus begint wilt u dan het eerste hoofdstuk uit het boek lezen.

muziek 56

filosofie

Moderne Nederlandstalige literatuur

Nederlandse en vertaalde poëzie

- leeskring Er staan voor komend jaar interessante titels op het programma Nederlandstalige literatuur. We bespreken voornamelijk moderne werken, maar ook een enkele (moderne) klassieker. Naast Nederlandse en Vlaamse schrijvers lezen we ook boeken van overzeese rijksgenoten, alsmede van immigranten die in het Nederlands schrijven. De eerste drie titels zijn: Paul Verhaeghen - Omega Minor (graag voor de eerste bijeenkomst lezen) Wessel te Gussinklo - Zeer helder licht Carolina Trujillo - De zangbreker De overige titels worden gaandeweg bekendgemaakt. Code CUL 504 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docent Cursusprijs

start donderdag 8 oktober 09.30 uur 8/10, 5/11, 26/11, 17/12, 21/1, 18/2 en 10/3 7 x 2 uur César Noordewier E 149

We lezen, analyseren en bespreken zowel Nederlandse als in het Nederlands vertaalde poëzie. Door ook buiten de landsgrenzen te lezen, krijgt u een goed totaalbeeld van stromingen en invloeden. De eerste twee bijeenkomsten zullen in het teken staan van haiku’s en overige Oosterse poëzie. Daarna behandelen we om beurten (vooral moderne) Nederlandse en vertaalde gedichten (eventueel met het origineel ernaast). Vormkenmerken, poëtische leeshouding en (persoonlijke) interpretatie zijn enkele van de begrippen die bij de besprekingen aan de orde zullen komen. Deelnemers krijgen steeds vooraf leesmateriaal mee. Voor de eerste bijeenkomst heeft u nog niets nodig.

Code CUL 506 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docent Cursusprijs

start donderdag 15 oktober 09.30 uur 15/10, 12/11, 3/12, 7/1, 28/1, 25/2 en 17/3 7 x 2 uur César Noordewier E 149

literatuur 57

Boekbespreking vertaalde literatuur We lezen en bespreken vertaalde literatuur uit verschillende periodes, taalgebieden en continenten: klassiekers, moderne klassiekers en 21ste-eeuwse romans. Het staat deelnemers vrij de boeken in de originele taal te lezen, maar tijdens de bijeenkomsten bespreken we de werken in de Nederlandse vertaling. Dit doen we aan de hand van discussievragen over thematiek, stijl, personages, literaire verwijzingen, etc. De eerste drie titels zijn: Jess Walter (U.S.A., 1965) - Schitterende ruïnes (2012) Salman Rushdie (India, 1947) - Shalimar de Clown (2005) Richard Flanagan (Australië 1961) - Het boek van Gould (2001) De overige titels worden gaandeweg bekendgemaakt. Code CUL 502 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docent Cursusprijs

start vrijdag 2 oktober 09.30 uur 2/10, 6/11, 4/12, 15/1, 19/2, 18/3 en 8/4 7 x 2 uur César Noordewier E 149

literatuur 58

Natuur en historie aan de zuidoost zijde van ’s-Hertogenbosch

Anders kijken naar kunst: een bijzondere ervaring

Laat u wegwijs maken in de natuur en cultuurhistorische waarden van de gebieden rond ’s-Hertogenbosch. In dit deel komt de zuidoost kant aan de beurt. Een lezing over de natuur en historie van Den Dungen, de Dungense keerdijk, Haanwijk, Halder en het Bossche Broek. Naast al het moois op natuurlijk gebied maakt u ook kennis met wat zich er tijdens het legendarisch beleg van ’s-Hertogenbosch in 1629 heeft afgespeeld en wat er nu nog van terug te vinden is. Ook krijgt u inzicht in hoe men denkt deze linie weer beleefbaar te maken. Daarnaast nog veel meer over de historie van de kerken, forten en bouwwerken die in de gebieden te vinden zijn met veel prachtige foto’s uit het verleden en het heden en met animaties voor de toekomst.

In 2012 publiceerde kunsthistoricus David Joselit zijn boek ‘After Art’, waarin hij zegt dat, door de enorme stortvloed van beelden, kunst voortaan bestaat uit het recyclen en vervormen van reeds bestaande beelden. Men moet niet de pretentie hebben nog iets nieuws te kunnen scheppen. In deze lezing neemt John Lommen je mee op zijn boeiende en leuke ontdekkingstocht, op zoek naar kunstenaars die een eigen en eigentijdse versie maakten van een bestaand kunstwerk. Met tal van beelden laat John je kennismaken met schilders, beeldhouwers, reclamemakers, fotografen en cartoonisten die een variant maakten van een bekend of minder bekend kunstwerk. Vanaf dinsdag 3 november verzorgt John Lommen een cursus over dit onderwerp (zie blz. 42)

Code CUL902 maandag 28 september Tijd 19.00 - 21.00 uur Docent Rob de Vrind Prijs E 10 Informatie Lezing deel drie, de zuidwest kant, wordt gegeven in het voorjaar van 2016.

Code CUL904 Tijd Docent Prijs

maandag 12 oktober 19.00 - 21.00 uur John Lommen E 10

lezingen 59

Graancirkels, mensenwerk of werk van buitenaardse wezens? Ze verschijnen uit het niets, complexe figuren in het graan, soms wel honderden meters in omvang. Graancirkels vormen een wereldwijd fenomeen. Het woord graancirkel dekt niet altijd de lading, de formaties bestaan lang niet altijd uit cirkels. We komen allerlei geometrische vormen tegen en daarnaast ontstaan ze ook in gras, zand, maïs en rijst. Graancirkels zijn ook niet iets van deze tijd, de eerste melding in Nederland dateert alweer van 1590. Maar wie of wat maakt deze graancirkels en hoe en waarom worden ze gemaakt. Op al deze vragen gaan we tijdens de lezing wat dieper in, uiteraard ondersteund met mooie en bijzondere digitale beelden (140) daarnaast worden er een aantal graanstengels getoond die uit diverse cirkelformaties afkomstig zijn. Code CUL906 Tijd Docent Prijs

maandag 9 november 19.00 - 21.00 uur Jules Faber E 10

lezingen 60

Klankkleur - Literatuur- Beeldende kunst- Muziek Klanken en woorden roepen sferen, stemmingen en emoties op, die wij onbewust associëren met kleuren en omgekeerd. Zo kunnen muziek, poëzie en schilderkunst eenzelfde ‘klankkleur’ hebben en elkaar onderling versterken. Vanuit die beleving hebben wij combinaties gekozen van literatuur, schilderijen en muziek. In onze presentatie klinken hun ‘klanken’ en ‘kleuren’ samen. Voordracht, muziek en projectie van schilderijen gaan hand in hand.

Code CUL908 Tijd Sprekers Prijs

maandag 23 november 19.00 - 21.00 uur Bram Noot: Literatuur Marja Vrijling: Beeldende kunst Joop de Weger: Muziek E 10

Messiah Händel Wat een schrijver doet met woorden, doet een componist met noten. Händel dus ook toen hij zijn Messiah papier zette. En hoe! Hij componeerde een avondvullend werk dat nog steeds volle zalen trekt. Vooral met Kerstmis. Vreemd, omdat de Messiah eigenlijk een samenvatting van de hele Bijbel is. Je zou ernstige muziek verwachten, maar Händel was te veel operacomponist om dit te laten gebeuren! Luisteren naar de Messiah is één groot feest. Deze avond gaan we in op het ‘waarom’ die Messiah nu eigenlijk zo mooi is. Luisteren en kijken. Bij voldoende belangstelling kun je misschien mee naar een life-uitvoering.


maandag 7 december 19.00 - 21.00 uur Joop de Weger E 10

Het intrigeerdende wonder van licht en kleuren Het licht maakt de wereld voor ons zichtbaar, zorgt voor warmte, groei en bloei, en geeft de wereld diepte en glans. Wellicht het meest fascinerende aan het licht zijn de zes oerkleuren. Ze leven in het licht en worden onder meer zichtbaar en beleefbaar in de regenboog, het poollicht, de zonsop- en ondergangen en in de kleurenrijkdom van de natuur. Elke kleur heeft een heel eigen karakter, leidt een eigen leven en communiceert op mysterieuze wijze met de andere kleuren. In deze lezing zullen de kosmische dimensies van licht en duisternis worden besproken, de fascinerende kleurenwereld en ook de mogelijkheden om met de zes oerkleuren van het licht te ‘schilderen’.


maandag 14 december 19.00 - 21.00 uur Wim Kops E 10

61

inschrijfformulier Graag het volledig ingevulde formulier opsturen naar of inleveren bij de Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch H avensingel 24 n 5211 TX ‘s- H ertogenbosch n I ncassant ID NL94ZZZ410805200000

Voorletters ................................. N aam ...........................................................................

Mevr.

Dhr.

Adres ......................................................................................................................................................... Postcode ................................... Woonplaats ...........................................................................................

‘s-Hertogenbosch

E-mail .................................................................................................

Betaling

contant (alleen mogelijk bij inlevering van dit formulier op

Geboortedatum ..................................................................................

éénmalige machtiging

Telefoon .............................................................................................

Eénmalige machtiging: Ondergetekende verleent toestemming aan de Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch om éénmalig het cursusgeld van zijn/ haar rekening af te schrijven, indien de cursus doorgaat. Wanneer u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen acht weken na afschrijven contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden.

de administratie van de Volksuniversiteit)

Mobiel ................................................................................................ Biebpasnummer .............................................. (zie alg. voorwaarden)* Ik schrijf me in voor: Codenr.

Cursus / Workshop

IBAN nummer .................................................................................... Prijs E

.................... ............................................................ ....................

Datum ................................................................................................ Ten name van ...................................................................................

.................... ............................................................ .................... .................... ............................................................ ....................

Handtekening ....................................................................................

.................... ............................................................ ....................

Door ondertekening accepteer ik de algemene voorwaarden.* * Onze algemene voorwaarden vindt u op pagina 94. Ook verkrijgbaar bij

62

onze administratie en te vinden op www.volksuniversiteitdenbosch.nl.

Menselijk gedrag bestaat uit een geheel van denken, doen, waarnemen en voelen. Zelfkennis is belangrijk om de eigen denkwijze, de mogelijkheden en de onmogelijkheden van de eigen geest en van het eigen lichaam te kunnen inschatten. Volledige en betrouwbare zelfkennis kan slechts dankzij de omgang met anderen verkregen worden.


De kennis van onze natuur en milieu zorgt voor kennis en inzicht in de wereld om ons heen. Volksuniversiteit ’s-Hertogenbosch biedt diverse cursussen aan op het gebied van Natuur en Gezondheid, Persoonlijke Balans en Beweging en Ontspanning.

mens en milieu 63

inhoud Natuur en gezondheid 65 Basiscursus tuinontwerp Aanleg en onderhoud van een gezonde bodem 66 Wichelroede Hoe bewerk ik de grond in mijn tuin 67 Composteren hoe doe je dat? n n

n n n

Persoonlijke balans 67 68 69 70 71

64

n n n n n n n n n

Psychologische astrologie Jungiaanse psychologie De monnik in jezelf Hooggevoeligheid als kwaliteit Wat is jouw recept van geluk? Stroomlijn je dagelijkse leven Ontdekken van je intuïtie Verander je gewoonte, verander jezelf Vind je kracht met je persoonlijke oneliner

72 73

n n n n

Magnetiseren Beelddenken Fantasie of paranormaal? Emotional Freedom Techniques

Beweging en ontspanning 74 75 76

n n n n n n

Tai Chi - voor beginners Qigong Hatha-Yoga Mindfulness - introductie Nieuw! - Babymassage Het nieuwe ademen voor gezond leven

Basiscursus tuinontwerp In deze cursus worden alle facetten van een goed tuinontwerp besproken en is een actieve rol voor uzelf weggelegd! U leert wat Tuingeluk is, wat het belang van ruimte, massa en zichtlijnen is en hoe u dat kunt gaan toepassen in uw eigen tuin. Les 1 Wat is tuingeluk? Bestaat het? En kunnen we het ontwerpen? Les 2 Een tuin ontwerpen, hoe doe je dat eigenlijk? Les 3 Kleur, kleur en nog eens kleur Les 4 Een goed beplantingsplan maken Les 5 Het maken van een eigen ontwerp Les 6 Tuinonderhoud Zelf meenemen: Presentatie map 2-rings - A4 voor aangeboden syllabus, Papier A3 en A4, Kleurpotloden (geen stiften), Liniaal, Grijs potlood, 6B, 4B en B. Code MMA301 start donderdag 24 september - 18.45 uur Lesdagen 24/9, 1/10, 8/10, 15/10, 22/10 en 5/11 Cursusduur 6 x 2 uur (1 les per week) Docente Daniëlle Hulsebos | www.tuin-ontwerpburo.nl Locatie Intratuin Rosmalen Cursusprijs E 93 Lesmateriaal E 7,50 af te rekenen met de docente.

Aanleg en onderhoud van een gezonde bodem - workshop Tijdens deze presentatie wordt ingegaan op de eisen die gesteld worden aan een gezonde bodem, hoe je tuingrond het beste kunt bewerken en met welke gereedschappen. Welk onderhoud een gezonde bodem vraagt wordt besproken. Groeiproblemen komen aan de orde. Ook wordt gesproken over het zelf composteren en het gebruik van compost. Kortom een zeer interessante bijeenkomst voor elke (moes)tuinier of diegene die geïnteresseerd is in een gezonde natuur.

Code MMA304 Tijd Workshop Docent Locatie Prijs

maandag 28 september 19.00 - 21.30 uur 1 les van 2½ uur Lambert van der Veeken | www.vanderveekenrosmalen.nl Vliertwijksestraat 49, 5244 NH Rosmalen E 25

natuur en gezondheid 65

Wichelroede

Hoe bewerk ik de grond in mijn tuin - workshop

De kunst van het wichelroedelopen is al heel oud. Het wichelroedelopen werd en wordt gebruikt voor het opsporen van bijvoorbeeld wateraders, ertsen en landmijnen. De kunst van het wichelroedelopen vergt geen bijzondere gave, maar kan door een groot deel van de mensen worden aangeleerd. De cursus gaat in op de geschiedenis van het wichelroedelopen, de verschillende wichelroedes die worden toegepast en een aantal technieken van het werken met wichelroedes. Natuurlijk gaat u ook zelf aan de slag met de wichelroede en zult u versteld staan van de effecten die de wichelroede bij u losmaakt.

Code MMA306 start vrijdag 2 oktober Theorielessen 2/10 en 9/10 - 09.30 uur Praktijkles zaterdag 17 oktober - 10.30 uur Cursusduur 3 x 2 uur Docent Frans van Noppen Cursusprijs E 72 Lesmateriaal Inclusief wichelroede.

Tijdens deze bijeenkomst leert u hoe u uw (moes) en/of tuingrond te bewerken. Er zullen verschillende soorten bewerkingen besproken worden. U gaat dan begrijpen waarom een bepaalde bewerking bij een bepaalde grondsoort hoort en waarom er verschillende machines zijn. Dit alles wordt verteld en uitgelegd door een docent met zeer veel ervaring op dit gebied. Een onmisbare cursus als U gezond wil telen.


natuur en gezondheid 66

maandag 12 oktober 19.00 - 21.30 uur 1 les van 2½ uur Lambert van der Veeken | www.vanderveekenrosmalen.nl Vliertwijksestraat 49, 5244 NH Rosmalen E 25

Composteren hoe doe je dat? - workshop

Psychologische astrologie

Tijdens deze bijeenkomst leert U om te gaan met het natuurlijke composteerproces. U krijgt informatie over o.a. : het bewerken van tuinafval, het opbouwen van een composthoop, het vullen van een compostvat. Ook de verschillende soorten tuinafval worden besproken. De docent voor deze cursus heeft reeds vele jaren ervaring met het composteren van allerlei soorten groenafval. Erg interessant wanneer U van gesloten kringlopen houdt.

In deze korte cursus gaan we zien wat je allemaal met de moderne psychologische astrologie kunt doen, zonder dat we al te diep ingaan op de filosofische en psychologische achtergronden. De lessen zullen zijn als kleine workshops waarbij je iedere keer weer een stukje verder doordringt tot datgene wat er in jouw horoscoop staat en in die van je naasten. Zo leer je jezelf beter kennen en krijg je meer inzicht in en begrip voor anderen.


Code MMA202 Aanvangstijd Cursusduur Docente Cursusprijs Lesmateriaal

maandag 2 november 19.00 - 21.30 uur 1 les van 2½ uur Lambert van der Veeken | www.vanderveekenrosmalen.nl Vliertwijksestraat 49, 5244 NH Rosmalen E 25

start woensdag 16 september 20.15 uur 12 x 2 uur (1 les per week) Threes Brouwers E 289 ca. E 22 af te rekenen met de docente.

persoonlijke balans 67

Jungiaanse psychologie

De monnik in jezelf

Een praktische zelfverkenning In deze cursus worden de belangrijkste begrippen uit de Jungiaanse psychologie belicht en behandeld. Jung wordt vaak slecht begrepen, vooral door de moeilijke taal in zijn boeken. In deze cursus worden zijn uitspraken dan ook vertaald voor de leek en dat blijkt voor velen een openbaring. Dat Jung de laatste tijd steeds meer in de belangstelling staat, heeft ongetwijfeld te maken met de brug die hij slaat tussen het oosters en het westers denken, tussen gevoelens en spiritualiteit enerzijds en wetenschappelijk rationalisme anderzijds. Daarmee was hij voor velen té mystiek, maar voor anderen het antwoord op hun vragen.

Ben je ook op zoek naar stilte, eenvoud, wijsheid en innerlijke vrijheid? Dit zoeken naar waar het eigenlijk om gaat in het leven is een verlangen van de monnik in jezelf. Bij velen van ons leeft in ons hart een verlangen om te leven met meer stilte, bezinning en een eenvoudiger leven. In 6 bijeenkomsten maken we een begin met vaardigheden die de monnik in ons ondersteunen zoals: bij jezelf blijven, aandacht voor je innerlijke mens, innerlijk sterker worden, je hart volgen, omgaan met de innerlijke onrust, onderscheiden welke geest in je leeft en leren om stil en vredig te worden. We doen dit door middel van visualisatie, meditatie, creatieve oefeningen en teksten die ons in contact brengen met de weg van een monnik.

Code MMA204 Aanvangstijd Cursusduur Docente Cursusprijs Lesmateriaal

Code MMA206 Aanvangstijd Cursusduur Docente Cursusprijs

start woensdag 30 september 09.30 uur 10 x 2 uur (1 les per week) Threes Brouwers E 239 ca. E 22 af te rekenen met de docente.


start donderdag 8 oktober 13.30 uur 6 x 2 uur (1 les per 14 dagen) Antoinette van Gurp E 129

Hooggevoeligheid als kwaliteit - workshop

Wat is jouw recept van geluk?

Voel jij héél erg veel? Voel jij bijvoorbeeld sferen feilloos aan en word je vaak beïnvloed door de stemming van een ander? Kun jij daarom niet goed tegen mensenmassa’s? Zijn de vele indrukken in het dagelijkse leven je soms teveel? Ervaar je je leven als heel intens? Heb je wellicht ook een rijk fantasieleven en kan je intens genieten van de natuur? Hooggevoeligheid komt steeds vaker voor in deze tijd. In deze workshop kijken we naar wat hooggevoeligheid of HSP (Hoog Sensitief Persoon) nu eigenlijk is. We kijken of jij hooggevoelig bent en wat de eerste stappen zijn om daar mee om te gaan.

Piekeren, zorgen en jagen is wat steeds meer onze aandacht vraagt, vooral in tijden van stress. Daarbij wist ons geheugen ook nog eens het positieve uit en houdt het negatieve vast. Dat is evolutionair zo gegroeid om ons te waarschuwen voor gevaren. We kunnen hier echter wel invloed op uitoefenen. Je kunt leren positieve ervaringen (de bouwstenen voor een gezond en gelukkig leven) vast te houden en de negatieve naar de achtergrond te laten verdwijnen. Dat geeft meer vreugde, kalmte en kracht in je leven. Wat maakt jou gelukkig? Tijdens deze cursus verkennen we thema’s als genieten, veiligheid, behoeftebevrediging, verbondenheid. En we passen eenvoudige en praktische (vanuit de positieve psychologie wetenschappelijk onderbouwde) oefeningen toe om je op geluk in te stellen.

Code MMA208 maandag 12 oktober - 19.00 - 21.00 uur Code MMA218 woensdag 11 november - 19.00 - 21.00 uur Workshop 1 x 2 uur Docent Jan Hogema | www.hspcentrumdenbosch.nl Prijs E 34 Locatie HSP Centrum, Vughterstraat 246, Den Bosch Aandachtspunt Deze cursus raden we af voor mensen die op het moment zich in een psychiatrisch traject bevinden.

Code MMA209 start woensdag 14 oktober Aanvangstijd 09.30 uur Cursusduur 4 x 2 uur (1 les per week) Docente Sigrid Hoppener Cursusprijs E 97 Lesmateriaal E 5 af te rekenen met de docente.

69

Stroomlijn je dagelijkse leven - workshop

Ontdekken van je intuïtie

Rituelen worden vaak gezien als gebruiken bij belangrijke overgangen (geboorte, huwelijk, dood). Je kunt rituelen ook heel goed inzetten om bepaalde dagelijkse momenten voor jezelf fijner te maken. Een ritueel zou je bijvoorbeeld kunnen helpen om de overgang van een drukke werkdag naar je taken binnen je gezin beter te laten verlopen, zodat je niet meer moe en chagrijnig thuis het avondeten staat klaar te maken. In deze workshop leer je de kracht van rituelen gebruiken om jouw dagelijkse leven fijner te maken en je relaties met de mensen die belangrijk voor je zijn te versterken. We gaan eerst in op de soorten rituelen die er zijn, en welke functies deze hebben. Daarna ontwerpen we dagelijkse ritueeltjes voor onszelf, die ons sturen, troosten, energie geven en verbinden.

In deze cursus ga je spelende wijs contact maken met je intuïtie. Door middel van lichaamsgerichte oefeningen en geleidemeditatie leer je omgaan met je intuïtie. Vragen als hoe kan ik luisteren naar mijn intuïtie, wat kan ik met mijn intuïtie, hoe weet ik dat ik mijn intuïtie hoor? Dit zijn zaken die in deze cursus aan de orde komen. Voor wie: Mensen die nog nooit iets op dit gebied gedaan hebben. Voor mensen die al een tijd bezig zijn om zichzelf te ontwikkelen kan deze cursus verdieping brengen.

Code MMA210 Tijd Workshop Docente Prijs

Code MMA214 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

vrijdag 23 oktober 09.30 - 12.00 uur 1 x 2½ uur Ellen Dreezens | www.echtellencoaching.nl E 34


start dinsdag 3 november 20.00 uur 5 x 2 uur (1 les per week) John van Boxtel | www.johnvanboxtel.nl E 119

Verander je gewoonte, verander jezelf - workshop

Vind je kracht met je persoonlijke oneliner - workshop

Gewoonten zijn de vingerafdrukken van het karakter. Als je je slechte gewoonten verandert, voel je je een nieuw mens! Niets is zo hardnekkig als een ingesleten gewoonte. Het maakt niet uit of jij teveel snoept, te weinig sport, jezelf teveel bekritiseert of te lief bent voor een ander. Het kost hoe dan ook kennis, inzicht en moed om met je slechte gewoonte aan de slag te gaan. Deze workshop geeft je alles wat je daarvoor nodig hebt. Je leert begrijpen hoe gewoonten ontstaan, waarom een gewoonte zo moeilijk te veranderen is, hoe je daarmee om kunt gaan, en we gaan op zoek naar betere gewoonten om je oude te vervangen.

Een oneliner is je levensfilosofie in 1 zin. Een mooie, krachtige zin, die aangeeft waar jij voor gaat en waar jij voor staat. Wanneer jij je eigen oneliner ontdekt, geeft deze je kracht en richtingsgevoel. Je oneliner laat je zien wat je wel en wat je niet moet kiezen. In deze workshop gaan we eerst op zoek naar die oneliner die jou past als een mooie jas. Daarna gaan we creatief aan de slag om een mooi doosje te maken, waarin jouw oneliner gevisualiseerd wordt. Dit doosje kan je altijd meenemen, of op een mooi plekje zetten, zodat je je nooit meer hoeft af te vragen wat jij eigenlijk van het leven verlangt.

Code MMA216 Tijd Workshop Docente Prijs

Code MMA220 Tijd Workshop Docente Prijs Lesmateriaal

vrijdag 6 november 09.30 - 12.00 uur 1 x 2½ uur Ellen Dreezens | www.echtellencoaching.nl E 34

vrijdag 20 november 09.30 - 12.00 uur 1 x 2½ uur Ellen Dreezens | www.echtellencoaching.nl E 34 E 5 af te rekenen met de docente.

71

Magnetiseren - workshop

Beelddenken

Magnetiseren is al eeuwen oud. In verschillende culturen is het in verschillende vormen gebruikt. In deze workshop leren we wat (universele) energie is. Hoe kan jij dat voelen? Bij jezelf en bij anderen? We leren je de grondbeginselen van magnetiseren. Je krijgt informatie maar gaan ook vooral veel zelf ervaren. Aan het eind van de workshop weet jij wat magnetiseren is en of jij daar wellicht ook aanleg voor hebt. Misschien heb jij wel de gave om pijn weg te halen. Bij jezelf en bij anderen!

Kunt u geen straatnamen onthouden, maar weet u wel overal de weg? Vindt u tafels onthouden lastig, maar vergeet u nooit een gezicht? Grote kans dat u een beelddenker bent! Beelddenken is een kwaliteit! Wilt u meer over die kwaliteit weten? Kom dan kijken en luisteren naar Franka Voortwist. Zij laat vanuit kennis en eigen ervaring zien en horen hoe beelddenken werkt en hoe u er maximaal gebruik van kunt maken!

Code MMA222 maandag 23 november Tijd 19.00 - 21.00 uur Workshop 1 x 2 uur Docent Jan Hogema | www.hspcentrumdenbosch.nl Prijs E 34 Locatie HSP Centrum, Vughterstraat 246, Den Bosch Aandachtspunt Deze cursus raden we af voor mensen die op het moment zich in een psychiatrisch traject bevinden.

Code MMA316 Tijd Duur Docent Prijs

persoonlijke balans

72

maandag 30 november 19.00 - 21.00 uur 1 les van 2 uur Franka Voortwist | www.insight-coaching.nl E 12

Fantasie of paranormaal? - workshop

Emotional Freedom Techniques - workshop

Wat is fantasie en wat is paranormaal? Mag jouw waarheid er zijn? Wat is waarheid eigenlijk? In deze workshop praten we over het verschil tussen de woorden ‘fantasie’ en ‘paranormaal’. Wat zijn jouw ervaringen? Wanneer gaat fantasie verder en krijgt deze een waarheid die werkelijk effect heeft op jouw leven. Het is ongelooflijk mooi als je jouw waarheid kunt toelaten. Want als je gelooft in, wat anderen zien als fantasie, gaat er een wereld voor je open!

EFT bestaat uit een paar uiterst effectieve technieken om je te bevrijden van beperkende en ongewenste emoties zoals oud zeer, trauma, en angsten en fobieën. EFT is uiterst praktisch en laagdrempelig: iedereen kan het leren. EFT kun je ook met succes op jezelf toepassen. EFT werkt bij allerlei klachten waar de oorzaak onverwerkte emoties is. Bijvoorbeeld als je veel gepest wordt. EFT maakt gebruik van de meridianen als koppeling tussen lichaam en geest. Sterk geladen herinneringen of angst worden gezien als verstoring in het meridiaan stelsel. Een serie acupressuurpunten, op het hoofd en je schouder, wordt behandeld (beklopt) onder het uitspreken van herinnerwoorden, (affirmaties) zoals: ‘mijn hoofdpijn’, ‘mijn angst’, ‘mijn verdriet’, etc., waarna ze hun onprettige ervaringen kunnen loslaten.

Code MMA224 woensdag 2 december Tijd 19.00 - 21.00 uur Workshop 1 x 2 uur Docent Jan Hogema | www.hspcentrumdenbosch.nl Prijs E 34 Locatie HSP Centrum, Vughterstraat 246, Den Bosch Aandachtspunt Deze cursus raden we af voor mensen die op het moment zich in een psychiatrisch traject bevinden.

Code MMA254 Tijd Workshop Docent Prijs

woensdag 13 januari 2016 18.30 - 21.00 uur 1 x 2½ uur Jules Faber E 29

73

Tai Chi - voor beginners

Qigong

Tai Chi is niet alleen een eeuwenoude Chinese vechtkunst, maar ook een vorm van meditatie in beweging, gericht op het in balans brengen van lichaam en geest. Een vast patroon van rustige, zachte bewegingen zorgt voor een gezonde stroom van energie. Tai Chi oefeningen kunnen therapeutisch toegepast worden tegen chronische klachten zoals reuma/artrose, rugproblemen, hoofdpijn, hoge bloeddruk en klachten die voortkomen uit spanning en stress. De les bestaat uit een warming-up, losse Tai Chi oefeningen en de Tai Chi vorm.

Qigong is een Chinese oefenmethode die gericht is op het verbeteren van de gezondheid. De beoefening vergroot de vitaliteit, verbetert de lichaamshouding, de circulatie van energie, bloed en lichaamsvochten en zuivert het lichaam van ziekteverwekkende factoren. Qigong wordt door veel traditionele Chinese artsen aanbevolen als een uitermate effectieve zelfhulpmethode. Tijdens de lessen worden eenvoudige fysiekeen meditatieve oefeningen onderwezen.

Code MMA104 Locatie Code MMA110 Locatie Cursusduur Docent Cursusprijs Zelf meenemen

Code MMA106 Locatie Code MMA112 Locatie Cursusduur Docent Cursusprijs Zelf meenemen

start dinsdag 15 september - 09.30 uur Volksuniversiteit, Havensingel 24 start donderdag 17 september - 19.00 uur Sint Janslyceum, Sweelinckplein 3 12 x 75 min. (1 les per week) Floris van Berkel E 139 Makkelijk zittende kleding.

beweging en ontspanning

74

start dinsdag 15 september - 11.00 uur Volksuniversiteit, Havensingel 24 start donderdag 17 september - 20.30 uur Sint Janslyceum, Sweelinckplein 3 12 x 75 min. (1 les per week) Floris van Berkel E 127 Makkelijk zittende kleding.

Hatha-Yoga

Mindfulness - introductie

Altijd druk, altijd bezig met de ander, weinig of geen tijd voor jezelf is een bekend patroon in deze tijd. Het gevolg hiervan is een gespannen lichaam, een beklemde korte adem en mentale onrust. In de yoga leer je het lichaam te ontspannen, met behulp van de adem jouw innerlijke rust te vinden en te komen tot een mentaal evenwicht. Een uur per week de aandacht compleet gericht op jezelf geeft niet alleen rust en ontspanning in de les, maar werkt door in de dagelijkse praktijk. Hiermee kun je zelf invulling en richting geven aan je leven.

‘Waar je aandacht is daar ben je.’ Mindfulness is met milde open aandacht aanwezig zijn. Het leert je om zonder oordeel en bewust in het hier en nu te zijn. Hierdoor kun je uit de automatische piloot stappen en het huidige moment fris bekijken. Dan komt ruimte vrij om eigen keuzes te maken. Volop aanwezig zijn in de maalstroom van je leven en kunnen switchen van een houding van ‘altijd-maar-doen’ naar ‘aanwezig-zijn’. Deze training is een eerste kennismaking met mindfulness. De lessen bestaan uit lichte aandachtsoefeningen, eenvoudige bewegings- en meditatietechnieken die je dagelijks kunt toepassen. Zelf meenemen: gemakkelijk zittende kleding, yogamatje en 1 fleecedeken + kussentje en sloffen of sokken.

Code MMA100 start maandag 14 september -10.15 uur Code MMA102 start maandag 14 september - 11.30 uur Cursusduur 25 x 1 uur (1 les per week) Docente Patricia van Delft Cursusprijs E 229 Lesmateriaal Slaapzak, matje, fleecedeken en kussen/ makkelijk zittende kleding dragen.

Code MMA108 start woensdag 16 september Aanvangstijd 09.30 uur Cursusduur 3 x 2 uur (1 les per week) Docente Sigrid Hoppener Cursusprijs E 72 Lesmateriaal Tekst en digitaal geluidsbestanden (via email). E 10 af te rekenen met de docente. Zelf meenemen Makkelijk zittende kleding.

75

nieuw! Babymassage

Het nieuwe ademen voor gezond leven

Behalve dat babymassage leuk is om te doen, heeft het ook een groot aantal positieve effecten. Door het masseren van je kindje kom je op een bijzondere manier met hem of haar in contact. Je leert de lichaamstaal van je baby beter te begrijpen, waardoor je je kindje beter leert kennen. De massage geeft je baby een gevoel van geborgenheid en vertrouwen, ze vinden het heerlijk! Bovendien heeft het een gunstige invloed op de spijsvertering, het afweersysteem en het beter doorslapen. Een cursus babymassage is tevens een mooie gelegenheid om na de geboorte van je kindje ervaringen uit te wisselen met andere ouders. Neem voor je baby een grote handdoek, een spuugdoekje, een luier en iets te drinken mee. Het kan zijn dan je baby tijdens de cursus wil slapen of drinken, geen probleem, houd zoveel mogelijk het ritme van je baby aan.

Adem geeft je lichaam zuurstof en energie. Maar veel en diep ademen is net zo min goed voor ons als dat veel eten gezond is. Wanneer te veel ademen een gewoonte wordt kan het de gezondheid schaden. Dit kan tot chronische hyperventilatie leiden, met klachten als: neusverstopping, allergie, astma, bronchitis, hoge bloeddruk, spijsverteringsproblemen, stress, onverklaarbare angsten, vermoeidheid, slapeloosheid, snurken en slaap-apneu. De ademhalingsmethode Buteyko herstelt de natuurlijke, ontspannen, rustige ademhaling en neemt zo de oorzaak van klachten weg. Het normaliseert de stofwisseling, versterkt de immuniteit en de gezondheid herstelt. Medisch onderzoek door artsen in o.a. Australië, Canada en Engeland toont aan dat met de methode geweldige resultaten kunnen worden bereikt.

Code MMA116 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docente Cursusprijs

Code MMA118 start woensdag 25 november Aanvangstijd 09.30 uur Cursusduur 4 x 2 uur (1 les per week) Docente Sigrid Hoppener Cursusprijs E 109 Lesmateriaal E 15 af te rekenen met de docente.

start maandag 2 november 09.30 uur 9/11, 16/11, 23/11, 7/12 en 21/12 5 x 1½ uur (1 les per week) Leonie Verhulst | www.debabymassagepraktijk.nl E 89

beweging en ontspanning 76

Creativiteit, hobby en spel zijn een bron van inspiratie. In de hectiek van onze maatschappij biedt het niet alleen ontspanning, maar kan het ook een waardevolle aanvulling zijn op de dagelijkse bezigheden en op de persoonlijke ontwikkeling. Of het nu gaat om het verbreden van uw kennis en blikveld middels fotografie, het creatief bezig zijn met materialen of het geestelijk uitdagende en sociale aspect van een Bridge-spel.


creatief, hobby en spel 77

inhoud Fotografie

Bridge

79 80 81 82

88 89 90

n n n n n n n

Omgaan met de digitale camera Fotografie basiscursus Natuurfotografie Avondfotografie Flitsen met de reportageflitser Stadsfotografie Portretfotografie

Creatieve technieken 82 83 84 85 86 87

78

n n n n n n n n n n

Feestelijk inpakken Zijden of wollen sjaals verven Visagie Hairstyling, vlechten is hot Parfum maken Hairstyling, touperen en opsteken Vilten Schminken van kindersnoetjes Airbrush Bloemschikken kerststuk

n n n n n n

Bridge I - voor beginners Bridge II Bridge III - ‘beter bridge’ Bridge IV Passagebridge Nieuw! - Wild West Bridge

Omgaan met de digitale camera

Fotografie basiscursus

Deze cursus is bedoeld voor mensen die hun digitale camera beter willen kennen. Van een compacte camera tot een spiegelreflex, veel mensen bezitten een digitale camera en weten niet goed wat ze er allemaal mee kunnen doen. Er wordt uitleg gegeven over de technische begrippen van de camera en de bediening en betekenis van de knoppen. Ook wordt verteld wat met bepaalde instellingen bereikt kan worden. Tijdens een van de lessen zal er een wandeling worden gemaakt, zodat men in de praktijk kan oefenen met de instellingen van de camera. In de laatste lessen zal aandacht worden besteed aan de gemaakte foto’s, zodat men kan zien wat eventueel anders had gekund bij de instelling. Een praktische cursus, zodat u uw camera beter leert beheersen!

Deze cursus is bedoeld voor iedereen die beter wil leren fotograferen. Aan de orde komen onderwerpen als belichting, compositie, uitsnede en creatieve onscherpte. Ook behandelen we thema’s als portret-, macro-, landschaps- en architectuurfotografie. U krijgt thuisopdrachten die tijdens de les worden besproken. Er zal een praktijkles zijn om op locatie te fotograferen. Wanneer u aan deze cursus wilt deelnemen dient u uw eigen camera goed te beheersen en in te kunnen stellen, met name wat betreft diafragma voorkeuze en belichtingstijden. Wij gaan er van uit dat u bekend bent met de knoppen P, S, A en M stand. Wanneer dat niet zo is adviseren wij u eerst de cursus ‘Omgaan met de digitale camera’ te volgen.

Code CHS200 start maandag 14 september - 13.30 uur Code CHS202 start woensdag 16 september - 18.30 uur Code CHS204 start vrijdag 18 september - 09.30 uur Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Cursusprijs E 147 Lesmateriaal U dient de handleiding van uw camera mee te nemen.

Code CHS210 Code CHS212 Code CHS214 Cursusduur Docente Cursusprijs

start maandag 2 november - 13.30 uur start woensdag 4 november - 18.30 uur start vrijdag 6 november - 09.30 uur 8 x 2 uur (1 les per week) Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com € 176

fotografie

79

Natuurfotografie - workshop

Avondfotografie - workshop

Onder leiding van fotograaf Denise van der Stappen gaan we in ontspannen sfeer fotograferen en wandelen. Een wandeling in Halder bij Kasteel Herlaer is zeer de moeite waard! Men kan mooie foto’s maken rondom de brug, de oude elementen, en het water. Tevens kan men in het natuurgebied foto’s maken in herfstsfeer. Tijdens de wandeling krijgt u tips en adviezen, hoe u betere/of andere foto’s kan maken. Het maakt niet uit wat voor camera u heeft. Wilt u graag met anderen fotograferen, meld u dan aan!

Wilt u graag leren hoe u mooie avondfoto’s maakt? Kom naar de workshop Avondfotografie! We beginnen met een korte uitleg over de instellingen die u nodig heeft op de camera. Het is handig als je goed gebruik weet te maken van de mogelijkheden die je camera biedt. Fotograferen in het donker geeft je verder de mogelijkheid om te experimenteren met lange sluitertijden. Na de uitleg gaan we op pad om foto’s te maken in de stad. ‘s Avonds is de stad op veel plaatsen mooi verlicht, en we gaan dat zo goed mogelijk vastleggen. Natuurlijk heeft u een statief nodig voor deze workshop!

Code CHS206 Tijd Workshop Docente Locatie Prijs

Code CHS207 Tijd Workshop Docente Prijs Zelf meenemen

zaterdag 10 oktober 13.00 - 16.00 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Brug Halder, bij Kasteel Nieuw Herlaer, Halder 2, 5271 VK Sint-Michielsgestel € 36

fotografie 80

donderdag 22 oktober 18.30 - 21.30 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com € 36 Een statief.

Flitsen met de reportageflitser - workshop

Stadfotografie - workshop

Deze flitsworkshop is voor fotografen die een basiskennis fotografie hebben. Tijdens deze workshop gaan we aan de slag met uw reportage flitser. U krijgt oa uitleg over de basisbegrippen van uw flitser, indirect flitsen, flitscompensatie, richtgetal, TTL, flitssynchronisatie, draadloos flitsen. De uitleg wordt afgewisseld met oefeningen zodat u het geleerde meteen in de praktijk kunt brengen.

Ontdek mooie plekjes van de stad ‘s Hertogenbosch! De stad ‘s Hertogenbosch kent monumentale pandjes en sfeervolle oude straatjes. Hoe leg je dat vast, en waar kijk je naar, hoe breng je de onderwerpen net iets anders in beeld? Spelen met scherpte/ diepte kan de foto ook interessanter maken. Via oude straatjes in de binnenstad wandelen we naar de markt. Er is alle ruimte en tijd om vragen te beantwoorden en stil te staan bij wat we zien. U krijgt tips en adviezen tijdens de wandeling.

Code CHS208 Tijd Workshop Docente Prijs

Code CHS216 Tijd Workshop Docente Verzamelpunt Prijs

donderdag 5 november 18.30 - 21.00 uur 1 les van 2½ uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com € 36

zaterdag 7 november 13.00 - 16.00 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Volksuniversiteit, Havensingel 24 € 36

81

Portretfotografie - workshop

Feestelijk inpakken - workshop

Wilt u graag eens een portret maken met studiolampen? Meld u dan aan voor deze workshop! U krijgt uitleg over portretfotografie, de werking van studiolampen en met welke instellingen op uw camera u het beste kunt fotograferen. Er zal een studio-opstelling met achtergrond zijn, waarmee de deelnemers aan de slag kunnen. Na de fotosessie zal de docente Denise van der Stappen, samen met de deelnemers het beste resultaat kiezen en op een mooie manier bewerken.

Het spreekwoord luidt: ‘Het is zaliger te geven dan te ontvangen’. Vindt u het ook zo leuk om aan een presentje net wat extra aandacht te besteden zodat niet alleen de inhoud maar ook de verpakking al een cadeautje op zich is. Deze workshop neemt ongeveer tweeënhalf uur in beslag. Stap voor stap wordt ingegaan op verschillende inpaktechnieken en het werken met allerlei decoratiematerialen. Ook krijgt u handige inpaktips aangereikt. U leert verschillende vormen inpakken maar ook hoe u decoraties kunt maken voor uw cadeautjes. Neem vooral ook uw eigen cadeautjes mee om in te pakken tijdens deze workshop.

Code CHS228 Tijd Workshop Docente Verzamelpunt Prijs

Code CHS122 Tijd Workshop Docente Prijs Lesmateriaal

donderdag 17 december 18.30 - 21.30 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Volksuniversiteit, Havensingel 24 € 36

vrijdag 20 november 09.00 - 12.00 uur 1 les van 3 uur Carola Mokveld E 36 E 7,50 af te rekenen met de docente.

creatieve technieken 82

Zijden of wollen sjaals verven - workshop

Visagie

Het is heerlijk om een zijden of wollen sjaal om je heen te voelen. Het is helemaal fijn wanner deze sjaal in de kleur(en) is (zijn) die bij u past. U gaat in de workshop een mooie zijden of wollen sjaal verven. De kleuren van de sjaal kunt u zelf kiezen. Zo wordt het een hele persoonlijke sjaal volgens uw zelf gekozen tinten. Docent Wies Jegerings ondersteunt u bij het verven van de sjaals. Een fijne bezigheid en een inspiratie om meer sjaals te maken.

In 4 lessen komen kleurenleer en allerlei make-uptechnieken aan de orde. Ook wordt aandacht besteed aan productenkennis, camouflage, correctie van ogenstand en lippen en de vorm van het gezicht. De make-uptechnieken bestaan verder uit een dagmake-up, avondmake-up en smokey eyes. Alle make-upmaterialen zijn voorradig tijdens de les.

Code CHS120 Tijd Workshop Docente Prijs Lesmateriaal

Code CHS102 Aanvangstijd Cursus Docente Locatie Prijs Lesmateriaal

woensdag 18 november 09.00 - 11.30 uur 1 les van 2½ uur Wies Jegerings E 29 E 20 voor zijden sjaal, E 25 voor wollen sjaal, af te rekenen met de docente.

start maandag 28 september 19.00 uur 4 x 2 uur (1 les per week) Marianne Parie | www.bijparie.com Nieuwstraat 30, ‘s-Hertogenbosch E 86 E 6,50 per les, af te rekenen met de docente.

83

Hairstyling - vlechten is hot Een leuke workshop haren vlechten. Je gaat een aantal technieken zien en gaat deze zelf ook proberen tijdens deze workshop. Je kunt kiezen uit verschlllende soorten technieken: Twistvlechten, opvlechten, zijvlecht, watervalvlecht, Franse vlecht, visgraatvlecht. Diadeemvlecht en de cornrows.

open dag zaterdag 29 augustus 2015 van 10.00 uur tot 15.00 uur Wilt u kennismaken met de Volksuniversiteit? Laat u inspireren en kom ontdekken wat de Volksuniversiteit te bieden heeft.

84

Schuifspeldjes, elastiekjes en haarlak zijn aanwezig. Aanbevolen wordt om zelf een model met lang haar (tot ruim over de schouders) mee te nemen. Voor degenen die dat niet kunnen zijn er oefenhoofden met lang haar om mee te werken (totaal 5 oefenhoofden).

Code CHS104 start dinsdag 6 oktober Aanvangstijd 19.00 uur Cursusduur 3 x 2 uur (1 les per week) Docente Marianne Parie | www.bijparie.com Locatie Nieuwstraat 30, ‘s-Hertogenbosch Cursusprijs E 45 Lesmateriaal E 2 per les, af te rekenen met de docente. Zelf meenemen Puntkam en borstel.

creatieve technieken

Parfum maken - workshop

Hairstyling, touperen en opsteken - workshop

De workshop parfum maken is een echte geurbelevenis! Tijdens de workshop ga je geuren herkennen en eigen parfums samenstellen. Je leert welke geuren horen bij de topnoot, hartnoot of basisnoot en hoe je deze kunt samenstellen voor je eigen parfum. Hou je meer van oriëntaalse geuren of meer van een frisse of bloemige geur; je gaat het ontdekken tijdens deze workshop. Je gaat 3 soorten parfums maken: Tijdens de 1e bijeenkomst: 1 parfum op basis van gedistilleerd water 1 parfum op basis van jojobaolie Tijdens de 2e bijeenkomst: 1 parfum op basis van alcohol n n

Tijdens deze workshops leert u touperen en opsteken. Les 1 De Grace Kellyrol Les 2 Vrije invulling Schuifspeldjes, elastiekjes en haarlak zijn aanwezig. Aanbevolen wordt om zelf een model met lang haar (tot ruim over de schouders) mee te nemen. Voor degenen die dat niet kunnen zijn er oefenhoofden met lang haar om mee te werken (totaal 5 oefenhoofden).

n

Code CHS108 Tijd Workshop Docente Locatie Prijs Lesmateriaal

start maandag 2 november 19.00 - 20.30 uur 2 x 1½ uur (1 les per week) Marianne Parie | www.bijparie.com Nieuwstraat 30, ‘s-Hertogenbosch E 29 E 5 per les, af te rekenen met de docente.

Code CHS110 start dinsdag 3 november Aanvangstijd 19.00 uur Cursusduur 2 x 2 uur (1 les per week) Docente Marianne Parie | www.bijparie.com Locatie Nieuwstraat 30, ‘s-Hertogenbosch Cursusprijs E 39 Lesmateriaal E 2 per les, af te rekenen met de docente. Zelf meenemen Puntkam en borstel.

85

Vilten - workshop

Schminken van kindersnoetjes

Een prachtige shawl vilten van de zachtste wol die er bestaat, namelijk merinowol. Het enige wat je nodig hebt om een shawl te vilten zijn je handen, wol en zeep en een paar uur later heb je een fantastisch warme shawl voor de komende winter in prachtige kleuren.

In 4 lessen leer je de basistechnieken van het schminken van kindersnoetjes. Je krijgt les in de volgende technieken: materiaalkennis kleuren mengen penseeltechnieken sponstechnieken We gaan de meest gevraagde schminkgezichtjes behandelen, nl: De katachtige, vlinders, bloemenprinsessen, draken en monsters. n n n n

Je maakt gebruik van de aanwezige materialen tijdens de lessen.

Code CHS112 Tijd Workshop Docente Locatie Prijs Lesmateriaal Zelf meenemen

woensdag 4 november 09.30 - 12.30 uur 1 x 3 uur Marianne Parie | www.bijparie.com Volksuniversiteit, Havensingel 24 E 49 E 18,50 af te rekenen met de docente. Oude handdoek

creatieve technieken 86

Code CHS114 Aanvangstijd Cursusduur Docente Locatie Cursusprijs Lesmateriaal

start maandag 16 november 19.00 uur 4 x 2 uur (1 les per week) Marianne Parie | www.bijparie.com Nieuwstraat 30, ‘s-Hertogenbosch E 75 E 3,50 per les, af te rekenen met de docente.

Airbrush - workshop

Bloemschikken Kerststuk - workshop

Een kennismakingsles met het airbrushpistool. De verf wordt door middel van luchtdruk (compressor) op het doek gespoten. Een mooie techniek waarbij je de kleuren prachtig in elkaar kunt laten overvloeien. Je kunt gebruik maken van de beschikbare malletjes om mee te werken, maar je kunt ook eigen malletjes maken tijdens de les. Aan het einde van de les heb je een creatief werkje gemaakt op een schildersdoek van 40 x 40 cm.

Als basis gebruiken we een eigentijds frame of windlicht om het bloemstukje in te gaan maken. Je gaat werken met allerlei kerstgroen, witte rozen, orchideeën en kerstdecoratie. Er wordt ook aandacht besteed aan het decoreren van het frame of windlicht.

Code CHS118 Tijd Workshop Docente Locatie Prijs Lesmateriaal

Code CHS124 Tijd Workshop Docente Locatie Prijs Lesmateriaal Zelf meenemen

dinsdag 17 november 19.00 - 21.30 uur 1 x 2½ uur Marianne Parie | www.bijparie.com Nieuwstraat 30, ‘s-Hertogenbosch E 39 E 12,50 af te rekenen met de docente.

dinsdag 24 november 19.00 - 21.00 uur 1 x 2 uur Marianne Parie | www.bijparie.com Nieuwstraat 30, ‘s-Hertogenbosch E 20 E 15 af te rekenen met de docente. Schort

87

Bridge I - voor beginners

Bridge II

Deze cursus brengt de deelnemers de beginselen van de bridgesport bij. Ervaring met andere kaartspelen is niet vereist. Tijdens de lessen wordt het ‘Klaverenboekje’ van Berry Westra behandeld, verder wordt veel tijd besteed aan speeltechniek. U kunt zich voor deze cursus individueel inschrijven.

Deze vervolgcursus is bedoeld voor diegene die de stof van Bridge niveau I reeds beheersen. Tijdens de lessen wordt het ‘Ruitenboekje’ van Berry Westra behandeld en zal er meer tijd besteed worden aan speeltechniek. U kunt zich voor deze cursus individueel inschrijven.

Code CHS310 Aanvangstijd Cursusduur Code CHS311 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs

Code CHS320 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs

start dinsdag 22 september 20.45 uur 25 x 1¾ uur (1 les per week) start donderdag 24 september 13.30 uur 18 x 2½ uur (1 les per week) E 219

bridge 88

start maandag 21 september 20.45 uur 25 x 1¾ uur (1 les per week) E 219

Bridge III - ‘beter bridge’

Bridge IV

Deze cursus is bedoeld voor bridgers die boekje 1 en 2 van Berry Westra reeds beheersen. Er wordt veel aandacht besteed aan speeltechniek. Zowel het maken van een speelplan in een sans atout-contract als in een troefcontract wordt uitgebreid belicht. Ook het ‘tegenspel’ en het ‘uitkomen’ wordt nog eens onder de loep genomen. Daarnaast wordt de theorie van de herbieding, het tweede bijbod en het slem-bieden uitgediept. Het ‘Hartenboekje’ wordt hierbij als leidraad gebruikt.

‘Bied- en speeltechniek voor beginnende wedstrijdspelers.’ In deze cursus wordt het ‘Schoppenboekje’ behandeld van Berry Westra. De volgende begrippen komen onder andere aan bod: de vierde kleur, negatief doublet, signaleren en vechten om de deelscore. U kunt zich voor deze cursus individueel inschrijven maar de cursus levert het hoogste rendement op wanneer u hem met een vaste bridgepartner volgt.



start maandag 21 september 18.45 uur 25 x 1¾ uur (1 les per week) E 219

start dinsdag 22 september 18.45 uur 25 x 1¾ uur (1 les per week) E 219

89

Passagebridgeclub

nieuw! Wild West Bridge

Passage Bridge is bedoeld voor bridgers die reeds een aantal jaren bridgen en hun kennis willen opfrissen en verdiepen. Hiertoe wordt een aantal hoofdstukken uit de boeken Leer bridge met Berry Westra deel 3 (‘harten boekje’) en deel 4 (‘schoppen boekje’) behandeld. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ‘de zoektocht naar een fit’, controlebiedingen, het negatief doublet en de vierde kleur. Na uitleg van de theorie worden voorgestoken spellen gespeeld om de behandelde stof in de praktijk te oefenen.

Doel van Wild West Bridge is het in praktijk brengen van de aanwezige bridgekennis van de deelnemers. Er wordt met geschudde spellen gespeeld. De spellen worden vervolgens teruggestoken in mapjes waarin kaartjes zitten waarop het geboden contract, het resultaat, de score en de uitkomstkaart worden vermeld. De deelnemers spelen alle spellen. De meest interessante spellen worden op interactieve wijze klassikaal besproken. We spelen dus geen bridge drive. Verder kunt u af en toe via een in te vullen vragenlijst uw theoretische bridgekennis toetsen. Een bridge niveau zoals beschreven in het ‘harten boekje’ van Berry Westra is aan te bevelen.



start donderdag 24 september 09.45 uur 18 x 2½ uur (1 les per week) E 219

bridge 90

start woensdag 23 september 10.00 uur 25 x 2½ uur (1 bijeenkomst per week) E 125

inhoud 92 Wijnkennis - Passie voor wijn n

In onze huidige maatschappij wordt steeds meer tijd aan gezond, gevarieerd, gemakkelijk en veilig eten en drinken besteed. Het bereiden van eten is niet alleen een noodzakelijke bezigheid maar is ook gezellig en leerzaam.


culinair 91

Wijnkennis - Passie voor wijn Les 1 Wijnbouw en vinificatie. Wat is de invloed van de druivensoort, de ligging van de wijngaard, de bereidingswijze van de wijnboer op het verkregen eindresultaat als wijn. Les 2 Proeven, kleur, geur en smaak. Wijn proeven is een samenstelling tussen ‘zien’, ‘ruiken’ en ‘proeven’. We gaan verschillende witte en rode wijnen beoordelen en de verschillen omschrijven! Les 3 Oude Wereld versus Nieuwe Wereld. We gaan wijnen van identieke druivensoorten proeven uit zowel de ‘Oude’ als ‘Nieuwe’ wereld. Wat zijn de verschillen? Les 4 Wat staat er op het wijnetiket en hoe selecteer ik een lekkere wijn? We gaan enkele etiketten analyseren en de bijbehorende wijnen proeven. Les 5 Gerijpte wijnen. Door wijn te bewaren wordt ze wel ouder, maar ook lekkerder? Wij gaan oude witte en rode wijnen proeven, die het bewaren waard zijn!!

wijncursus 92

Code SED100 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start donderdag 12 november 19.30 uur 5 x 2 uur (1 les per week) Henk Miedema E 159, inclusief te proeven wijnen.

Cursusgelden, -regelingen en kortingen n lesmateriaal Betaling van het cursusgeld kan op drie manieren:

Waardecoupon voor trouwe cursisten

Via het afgeven van een éénmalige machtiging; het cursusgeld wordt vanaf drie weken voor aanvang van de cursus van uw rekening afgeschreven; Contant op de administratie. Dit is alleen mogelijk bij gelijktijdig inleveren van uw inschrijfformulier. Er is géén mogelijkheid tot pinnen. Via iDEAL. Dit kan alleen wanneer u online inschrijft via de website. Kortingen worden hierbij niet automatisch verrekend.

De Volksuniversiteit ’s-Hertogenbosch kent veel trouwe cursisten. Deze trouwe cursisten bieden wij een uniek voordeel door een waardecoupon aan te bieden. Alle cursisten die zich in het cursusjaar 2015-2016 voor tenminste 3 cursussen (uitgezonderd lezingen, excursies en workshops) hebben ingeschreven met een minimaal bestedingsbedrag van € 350 krijgen een coupon ter waarde van € 35 die kan worden besteed in het cursusjaar 20162017. Aan deze waardecoupon kunnen geen rechten worden ontleend en deze kan niet ingewisseld worden tegen contant geld.

Korting cursusgeld

Lesmateriaal

Indien u in het bezit bent van een geldige Brabantpas van één van de vestigingen van de Openbare Bibliotheek heeft u in het kader van ‘Uitmetjebiebpas’ recht op een éénmalige korting van € 2,50 per cursusjaar. Deze korting wordt alléén verstrekt op een cursus (dus niet voor lezingen, excursies en workshops). U dient dan uw persoonlijke pasnummer op het inschrijfformulier te vermelden.

Voor de cursussen dient de cursist voor eigen rekening lesmateriaal aan te schaffen, tenzij anders vermeld. Tegelijk met uw bevestiging/deelnemersbewijs sturen wij u een mededeling met informatie over aankoopmogelijkheden van lesmateriaal. Wanneer u via de website inschrijft kunt u deze informatie op de website vinden en krijgt u hierover geen schriftelijk bericht.

n

n

n

93

Doelstellingen

Algemene voorwaarden

De Volksuniversiteit heeft een Stichtingsvorm. Dit betekent dat het Bestuur toeziet op de naleving van de doelstellingen van de Volksuniversiteit. Deze doelstellingen zijn: Leermogelijkheden scheppen voor alle niveaus in de samenleving. Het aanbieden van cursussen in een ontspannen informele sfeer tegen een aantrekkelijke prijs. De Stichting heeft geen winstoogmerk.

1. Aanmelding geschiedt middels een volledig ingevuld inschrijfformulier. Bij schriftelijke aanmelding moet u het formulier ondertekenen. Uw inschrijving is pas definitief na onze bevestiging daarvan. 2. U kunt per cursusjaar slechts van één kortingsregeling gebruik maken. Korting geldt niet voor excursies, workshops en lezingen. 3. Indien wij het bedrag niet van uw rekening kunnen afschrijven middels uw éénmalige machtiging, moeten wij helaas € 7,50 administratiekosten in rekening brengen. 4. Inschrijving verplicht - na onze bevestiging - tot volledige betaling. Bij annulering tot één week vóór aanvang krijgt men het betaalde bedrag retour. Vroegtijdig inschrijven is dus zonder risico, terwijl de kans dat de cursus al is volgeboekt dan minimaal is. Bij latere annulering (tot de dag van aanvang) bent u € 25,- administratiekosten verschuldigd. Restitutie vanaf de aanvangsdag is niet mogelijk. Ziekte of verzuim van lessen geeft géén recht op gedeeltelijke of gehele restitutie.

n

n

n

94

Het bestuur 5. De kosten van ingrediënten van de culinaire cursussen/ workshops dient u toch te voldoen wanneer u zich pas afmeldt op de dag daaraan voorafgaand of later. 6. Bij onvoldoende deelname annuleren wij de activiteit circa één week voor aanvang. Een cursus kan ook, in overleg met de docent, tijdens de eerste les aangepast worden in duur. 7. De Volksuniversiteit en haar docenten behouden zich alle intellectuele eigendomsrechten voor. Lesmateriaal mag u alleen voor u zelf gebruiken. 8. Wij zijn niet aansprakelijk voor schade aan personen en/ of uw bezittingen (noch vermissing van bezittingen) in onze gebouwen, noch bij activiteiten elders. 9. Voor het geval u onverhoopt een klacht heeft over de Volksuniversiteit, verwijzen we u graag naar onze klachtenprocedure, te vinden op onze site. 10. Mocht onverhoopt een docent ziek worden en/of een les verplaatst moeten worden dan geeft dit geen recht op gedeeltelijke of gehele restitutie.

Dhr. W.C.M. Meijers Dhr R. Fabrie Mevr. C. Copier-van Geffen Dhr. C.C.M. van Puijenbroek Mevr. M. van den Oord

voorzitter penningmeester secretaris bestuurslid bestuurslid

Manager Helen van Drunen

Medewerkers Nanny Neggers Myrenne Joosten

cursistenadministratie financiële administratie

Het Bestuur staat open voor uw suggesties. Correspondentie kunt u sturen naar: Volksuniversiteit ’s-Hertogenbosch T.a.v. Het Bestuur Havensingel 24 5211 TX ’s-Hertogenbosch

95

www.volksuniversiteitdenbosch.nl U vindt ons hier

Dit programmaboekje is met zorg samengesteld. Onze aanbiedingen zijn bindend, tussentijdse prijswijzigingen en eventuele zetfouten voorbehouden. © Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch 2015.

programma Daar blijf je bij! s-hertogenbosch

Recommend Documents