cursusprogramma voorjaar Daar blijf je bij! s-hertogenbosch

cursusprogramma voorjaar 2016

90 1926-2016

‘s-Hertogenbosch

Daar blijf je bij!

Algemene informatie Adres Volksuniversiteit en administratie Havensingel 24 5211 TX ‘s-Hertogenbosch. Telefoon: 073 614 11 20 E-mail: [email protected] www.volksuniversiteitdenbosch.nl Inlichtingen en inschrijvingen op bovenstaand adres.

Vakanties n n n n n n

Carnavalsvakantie Pasen Koningsdag Meivakantie Pinksteren Zomervakantie

6 februari t/m 14 februari 2016 26 maart t/m 28 maart 2016 27 april 2016 30 april t/m 8 mei 2016 16 mei 2016 11 juli t/m 21 augustus

Administratie

Locatie

Openingstijden januari tot en met maart: Maandag t/m donderdag 09.00 tot 16.00 uur Vrijdag 10.15 tot 12.00 uur Openingstijden overige maanden: Maandag, dinsdag en donderdag 09.00 tot 16.00 uur De administratie is tijdens de schoolvakanties gesloten.

Alle cursussen, workshops of lezingen worden verzorgd bij de Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch op de Havensingel 24, tenzij anders wordt vermeld.

n n

n

Aanvang cursussen en vakantieperioden De juiste startdatum staat op uw bevestiging/deelnemersbewijs. Tijdens de schoolvakanties worden er geen cursussen verzorgd.

Aanmelden kan via het inschrijfformulier in het boekje of via de website www.volksuniversiteitdenbosch.nl Op de website vindt u ook het volledige programma.

2

It’s learning

De digitale leeromgeving Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch biedt it’s learning, een op maat gesneden digitale leeromgeving voor cursisten en docenten. It’s Learning is een aanvullende leeromgeving ter ondersteuning van de lessen. It’s Learning biedt u onder andere: Ondersteuning bij het leren; Toegang tot extra lesmateriaal; Vergaren van extra kennis; Meer communicatiemogelijkheden; Eenvoudige manier om samen te werken; Leren buiten het klaslokaal; Informatievoorziening ook bij vakantie of ziekte. n n n n n n n

It’s Learning wordt gefaseerd ingevoerd binnen de Volksuniversiteit. In de nabije toekomst zullen steeds meer cursisten en docenten gebruik kunnen maken van it’s learning. Bent u geïnteresseerd? Laat u vrijblijvend informeren of de cursus van uw keuze beschikbaar is binnen de digitale leeromgeving.

Algemene informatie en vakanties

2

Talen

5

Vaardigheidstrainingen

19

Cultuureducatie

29

Mens en milieu

45

Creatief, hobby en spel

55

Culinair

63

Cursusgelden, -regelingen en -kortingen

65

Lesmateriaal

65

Doelstellingen en algemene voorwaarden

66

Bestuur

67

inhoud 3

90 1926-2016 ‘s-Hertogenbosch

viert feest

Gratis lezing Over de appel en de boom Verbaast u zich ook wel eens erover dat mensen zo verschillend kunnen zijn? Waarom reageert de een zo anders dan de ander? In deze lezing bespreken we de theorie over karaktervorming, zoals die ontwikkeld is door de Oostenrijkse psychiater Wilhelm Reich (1897-1957). Individuele eigenschappen worden gevormd door ervaringen met name in de eerste 6 jaar van je leven. Ook je ouders hebben in die periode de meeste invloed (gehad) op je doen en laten. Je ondervindt aan den lijve hoe het is om je in een karaktertype in te leven. Je leert meteen hoe je beter met die persoon kunt omgaan. Je krijgt in deze luchtige en interactieve lezing absoluut stof tot nadenken over jezelf! Code VVT258 Docent

maandag 15 februari - 19.00 - 21.00 uur Hester de Vries

Meld je snel aan want vol is vol!

4

Op de volgende pagina’s vindt u specifieke informatie over onze talencursussen en uitgebreide informatie over Nederlands voor anderstaligen - NT2. Een volledig overzicht van de instroomcursussen talen vindt u op pagina 14 en 15. De talencursussen zijn, afhankelijk van het niveau, gericht op het verwerven van spreek-, luisteren leesvaardigheid, waarbij u gaandeweg een basiswoordenschat opbouwt. Tevens zal aandacht worden besteed aan het schrijven en de grammatica. De talencursussen worden in verschillende jaargangen onderscheiden, die in kennis en ervaringsniveau verschillen. Mocht u na enkele lessen bemerken dat het niveau niet aan uw wensen voldoet, dan kunt u, in overleg met de cursusleiding, op een ander niveau worden ingedeeld. Voor informatie per niveau ga naar www.volksuniversiteitdenbosch.nl

Aanmelden kan via het inschrijfformulier in het boekje of via de website www.volksuniversiteitdenbosch.nl.

Boeken dient u zelf aan te schaffen, tenzij anders vermeld. Meer informatie hierover vindt u op pagina 65 onder lesmateriaal.

talen 5

inhoud 7

Algemene informatie talen

Taalcursussen

Nieuw! - Gebarentaal voor beginners Engels Opfriscursus Nieuw! - English in practise Nieuw! - Write ‘right’ Cambridge - First Certificate Vakantiecursus Spaans Spaans Intensief 1e niveau Vakantiecursus Italiaans Latijn voor beginners Nieuw! - Nieuw Grieks voor beginners

16 Opfriscursus Nederlands

8 9 10 11 12 13

n n n n n n n n n n

Instroomcursussen talen

13 Overzicht instroomcursussen talen n

6

Nederlands n

16 17 18

Nederlands anderstaligen n n n n n

Dutch for foreigners Intensieve dagcursussen Avondcursussen normaal tempo Zeer intensieve Zomer Cursus Examentraining voor Staatsexamen NT2

algemene informatie Vakantiecursussen

Conversatiegroepen

Tijdens deze cursussen ligt het accent op spreek- en luistervaardigheid. U leert uitdrukkingen en vocabulaire waarmee u zich tijdens uw vakantie in het land in veel voorkomende dagelijkse situaties kunt redden.

Bij de conversatiegroepen wordt tijdens de lessen uitsluitend gesproken in de taal. Wanneer u hieraan wilt deelnemen dient u de grammatica voldoende te beheersen en over een redelijke woordenschat te beschikken.

Opfris cursussen

Cambridge niveaus

Deze cursussen bieden u de gelegenheid uw vaardigheden (spreek-, luister,- schrijf,- en leesvaardigheid) op te frissen en verder te ontwikkelen.

De Cambridge niveaus worden op twee verschillende niveaus gedoceerd. Alle taalvaardigheden zoals spreek-, luister,- schrijf,en leesvaardigheid worden geoefend. Bij deze cursussen dient u over voldoende tijd te beschikken voor het maken van het huiswerk. Aan het einde van de cursus is het mogelijk het examen af te leggen dat wordt georganiseerd door The British Counsel. Het examen wordt in juni afgenomen.

Opstap conversatie niveaus De Opstap conversatie niveaus zijn gericht op het spreken van de taal tijdens de lessen waarbij, indien nodig, grammaticale vragen behandeld worden.

Voor informatie per cursus ga naar www.volksuniversiteitdenbosch.nl

talen 7

nieuw! Gebarentaal voor beginners Nieuwe manier van Gebarentaal leren. Kentalis is al 225 jaar dé specialist op het gebied van onderzoek, zorg en onderwijs voor mensen met beperkingen in horen en communiceren. In samenwerking met Kentalis organiseert Volksuniversiteit ‘-Hertogenbosch een cursus Gebarentaal van vijf groepsbijeenkomsten waar je meteen met elkaar leert communiceren. Vooraf bestudeer en oefen je online verschillende opdrachten 5 klassikale bijeenkomsten Je oefent waar en wanneer het jou uitkomt op je eigen pc De inhoud is gebaseerd op het Europees Referentiekader Gebarentalen - gebruikt in heel Nederland Leer de taal te begrijpen en te gebruiken Veel voorbeelden Veel achtergrondinformatie Veel praktische toepassingen n n

n

n

n

n

n

n

Code TAL804 Docent Locatie Code TAL806 Docent Locatie Cursusduur Cursusprijs

start woensdag 27 januari - 12.30 uur Cielke van Daelen Volksuniversiteit, Havensingel 24 start maandag 11 april- 19.30 uur Jan Vermeulenn Petrus Dondersplein 1, Sint-Michielsgestel 5 x 2½ uur (1 les per 3 weken) E 200, inclusief digitaal lesmateriaal

gebarentaal 8

Engels Opfriscursus - ERK B1

nieuw! English in practise - ERK B2

Deze cursus biedt u de gelegenheid uw vaardigheden (spreek-, luister-, schrijf- en leesvaardigheid) op te frissen en verder te ontwikkelen. Er zal aandacht worden besteed aan grammatica en uitbreiding van uw woordenschat. Kortom: in snel tempo bent u weer helemaal ‘bij’ met Engels. De cursus is bedoeld voor cursisten die 3 à 4 jaar Engels hebben gehad op de middelbare school.

This course is for everyone who wants to keep their knowledge of the English language active. Participate in this English class and have fun using your skills! We read interesting articles to brush off your pronunciation. We challenge each other to be more explicit about a given argument. We listen to interviews and try to formulate opinions and if we bump into some grammar issues we tackle the problem. Join us on Fridays

Code TAL063 Aanvangstijd Cursusduur Code TAL064 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs

Code TAL094 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs

start dinsdag 26 januari 13.30 uur 12 x 1½ uur (1 les per week) start donderdag 28 januari 20.00 uur 9 x 2 uur (1 les per week) E 205

start vrijdag 15 januari 09.30 uur 10 x 1½ uur (1 les per week) E 205

engels 9

nieuw! Write ‘right’! - ERK B1

Cambridge - First Certificate - ERK B2

Deze 5-delige cursus behandelt 4 verschillende schrijfproducten. an informal letter/e-mail a semi-formal letter a report an essay Tijdens de les wordt uitleg gegeven van de voorwaarden waaraan een schrijfproduct moet voldoen en ga je meteen aan de slag met het schrijven ervan.

In this course all language skills, reading, writing, listening and speaking, are practised at an upper-intermediate level, with special attention paid to grammatical structure, composition and idiomatic usage. The course is for students who have a knowledge of English equivalent to HAVO or VWO and who are prepared to spend several hours per week on homework. It will prepare them for the Cambridge First Certificate. The examinations, organised by the British Council are optional, and take place in June.

Code TAL084 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Cursusprijs


n n n n

start vrijdag 15 januari 11.00 uur 15/1, 29/1, 19/2, 4/3, 18/3 5 x 1 uur (1 les per week) E 59

engels 10

start maandag 25 januari 09.00 uur 18 x 2 uur (1 les per week) E 349

Vakantiecursus Spaans

Spaans Intensief 1e niveau - ERK A1.1

Gaat u op vakantie naar het buitenland en wilt u niet met de mond vol tanden staan, volg dan een korte vakantiecursus. U krijgt geen moeilijke grammaticale constructies maar u leert hoe u met eenvoudige zinnetjes de weg kunt vragen, wat u in een restaurant of bij de dokter zegt, enz. Deze cursussen zijn bedoeld voor iedereen die nog nooit iets van de betreffende taal heeft geleerd.

Voor deze versnelde cursus moet u absoluut minimaal een opleiding op HAVO-niveau hebben. In deze versnelde cursus wordt in een half cursusjaar de stof behandeld, die normaal in het eerste cursusjaar aan bod komt. In september kunt u dan doorstromen naar niveau 2. U moet rekenen op minimaal 4 tot 6 uur huiswerk per week.



start woensdag 20 januari 18.45 uur 10 x 70 min. (1 les per week) E 119

start dinsdag 19 januari 19.00 uur 10 x 2¼ uur (1 les per week) E 189

spaans 11

Vakantiecursus Italiaans

Latijn voor beginners

Gaat u op vakantie naar het buitenland en wilt u niet met de mond vol tanden staan? Volg dan een korte vakantiecursus. U krijgt geen moeilijke grammaticale constructies maar u leert hoe u met eenvoudige zinnetjes de weg kunt vragen, wat u in een restaurant of bij de dokter zegt enz. Deze cursussen zijn bedoeld voor iedereen die nog nooit iets van de betreffende taal heeft geleerd.

Maken uitdrukkingen als habemus papam, ad fundum, urbi et orbi of cave canem u nieuwsgierig? We zeggen wel dat Latijn een dode taal is, maar is dat wel zo? In ieder geval is het leren van deze oude taal allesbehalve saai! Het puzzelen met de grammatica en het ontrafelen van zinnen maken van deze cursus een boeiende ervaring. Ook leert u het verband tussen vele Nederlandse en Latijnse woorden. Daarnaast komt ook Romeinse cultuurgeschiedenis aan bod. Cursisten hebben geen voorkennis nodig van het Latijn.



start dinsdag 19 januari 18.45 uur 10 x 70 min. (1 les per week) E 119

italiaans 12

latijn

start donderdag 28 januari 10.30 uur 10 x 2 uur (1 les per week) E 249

nieuw! Nieuw Grieks voor beginners -

Instroomcursussen talen

ERK A1 Om Grieks te kunnen lezen moet u eerst het alfabet kennen. De Griekse letters zijn anders dan de letters die wij gebruiken en de taal lijkt daarom vaak moeilijk. Je raakt er echter snel genoeg aan gewend. Tijdens deze cursus leert u de basiselementen van de Griekse grammatica. Na het afronden van het eerste leerboek kunt u zich mondeling en schriftelijk in dagelijkse situaties uitdrukken met eenvoudige woorden. U kunt eenvoudige teksten en mededelingen begrijpen. Daarnaast kunt u instructies en gesprekken over bekende onderwerpen voeren, informatie vragen over dagelijkse behoeften en iets eenvoudig beschrijven en vergelijken.


start dinsdag 26 januari 13.30 uur 12 x 1½ uur (1 les per week) E 204

Bij de ‘instroom’-taalcursussen die in september 2015 van start zijn gegaan en doorlopen tot ongeveer eind maart 2016, kunnen in beperkte mate, alleen in de maand januari, nieuwe cursisten worden toegelaten. Omdat de nieuwe cursisten, wat hun kennis betreft, goed moeten aansluiten bij het in de groep bereikte kennisniveau, kan plaatsing uitsluitend geschieden na overleg met een docent. Van het door de docent gegeven advies m.b.t. het niveau kan bij de inschrijving niet worden afgeweken. Voor informatie over de inhoud van de instroomcursussen kunt u terecht op onze website www.volksuniversiteitdenbosch.nl of u kunt contact opnemen met de administratie van de volksuniversiteit 073-6141120. U volgt 1 les per week, tenzij anders aangegeven. Boeken dient u zelf aan te schaffen, tenzij anders vermeld. Meer informatie hierover vindt u op pagina 65 onder lesmateriaal.

grieks

instroomcursussen talen 13

Engels Engels 2e niveau - ERK A1 Engels 3e niveau - ERK A1 Engels 5e niveau - ERK A2 Engels Opfriscursus - ERK B1 Engels Opfriscursus - ERK B1 Engels Eenvoudige conversatie Engels Opstap naar Conversatie - ERK A2 Engels Conversatie - ERK B1 Cambridge - First Certificate - ERK B2 Cambridge - First Certificate - ERK B2 Cambridge - Advanced - ERK C1 Frans Frans 2e niveau - ERK A1 Frans 3e niveau - ERK A1/A2 Frans 4e niveau - ERK A2 Frans Opstap naar Conversatie 2 - ERK B1 Frans Opstap naar Conversatie 2 - ERK B1 Frans Conversatie Niveau I - ERK B1 Frans Conversatie Niveau II - ERK B1/B2 Spaans Vakantiecursus Spaans Spaans Intensief 1e niveau - ERK A1.1 Spaans 2e niveau - ERK A1.2 Spaans 2e niveau - ERK A1.2 Spaans 2e niveau - ERK A1.2

Dag Startdatum Aanvangstijd donderdag 21 jan 16 18.45 uur woensdag 20 jan 16 20.00 uur dinsdag 19 jan 16 10.20 uur dinsdag 26 jan 16 13.30 uur donderdag 28 jan 16 20.00 uur donderdag 21 jan 16 10.45 uur dinsdag 19 jan 16 11.45 uur dinsdag 19 jan 16 10.55 uur donderdag 21 jan 16 19.00 uur maandag 25 jan 16 09.00 uur donderdag 21 jan 16 20.45 uur Dag Startdatum Aanvangstijd dinsdag 19 jan 16 20.55 uur woensdag 27 jan 16 20.00 uur maandag 18 jan 16 18.45 uur dinsdag 19 jan 16 09.15 uur dinsdag 19 jan 16 19.50 uur maandag 18 jan 16 20.00 uur dinsdag 19 jan 16 18.45 uur Dag Startdatum Aanvangstijd woensdag 20 jan 16 18.45 uur dinsdag 19 jan 16 19.00 uur dinsdag 19 jan 16 18.45 uur woensdag 20 jan 16 09.15 uur donderdag 21 jan 16 20.00 uur

instroomcursussen talen 14

Cursusduur 10 x 70 min. 10 x 70 min. 10 x 75 min. 12 x 1½ uur 9 x 2 uur 10 x 1 uur 10 x 1 uur 10 x 1 uur 12 x 1½ uur 18 x 2 uur 12 x 1½ uur Cursusduur 10 x 70 min. 10 x 70 min. 10 x 70 min. 10 x 1 uur 10 x 1 uur 10 x 1 uur 10 x 1 uur Cursusduur 10 x 70 min. 10 x 2¼ uur 10 x 70 min. 10 x 75 min. 10 x 70 min.

Cursuscode TAL025 TAL035 TAL055 TAL063 TAL064 TAL071 TAL077 TAL083 TAL092 TAL093 TAL097 Cursuscode TAL121 TAL131 TAL141 TAL167 TAL168 TAL171 TAL176 Cursuscode TAL201 TAL205 TAL223 TAL224 TAL225

Prijs E 95 E 95 E 95 E 205 E 205 E 95 E 95 E 95 E 169 E 349 E 169 Prijs E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 Prijs E 119 E 189 E 95 E 95 E 95

Spaans Spaans 3e niveau - ERK A2.1 Spaans 3e niveau - ERK A2.1 Spaans 4e niveau - ERK A2.2 Spaans 5e niveau - ERK B1.1 Spaans 5e niveau - ERK B1.1 Spaans 6e niveau - ERK B1.2 Spaans 6e niveau - ERK B1.2 ¡Hablemos español! Spaans Conversatie Spaans Conversatie Italiaans Vakantiecursus Italiaans Italiaans niveau 2 Italiaans niveau 2 Italiaans niveau 3 Italiaans niveau 4 Duits Duits Conversatie Latijn Latijn voor beginners Latijn 4 Zweeds Zweeds voor beginners Zweeds 2

Dag woensdag donderdag woensdag donderdag donderdag dinsdag dinsdag dinsdag maandag donderdag Dag dinsdag maandag donderdag dinsdag maandag Dag dinsdag Dag donderdag donderdag Dag maandag maandag

Startdatum 20 jan 16 21 jan 16 20 jan 16 21 jan 16 21 jan 16 19 jan 16 19 jan 16 19 jan 16 18 jan 16 21 jan 16 Startdatum 19 jan 16 18 jan 16 21 jan 16 19 jan 16 18 jan 16 Startdatum 19 jan 16 Startdatum 28 jan 16 28 jan 16 Startdatum 25 jan 16 25 jan 16

Aanvangstijd 20.00 uur 10.50 uur 10.15 uur 09.30 uur 20.00 uur 09.30 uur 20.00 uur 10.50 uur 21.15 uur 18.55 uur Aanvangstijd 18.45 uur 18.45 uur 18.45 uur 13.30 uur 20.00 uur Aanvangstijd 20.00 uur Aanvangstijd 10.30 uur 13.30 uur Aanvangstijd 11.15 uur 13.15 uur

Cursusduur 10 x 70 min. 10 x 75 min. 10 x 75 min. 10 x 75 min. 10 x 70 min. 10 x 75 min. 10 x 70 min. 10 x 1 uur 10 x 1 uur 10 x 1 uur Cursusduur 10 x 70 min. 10 x 70 min. 10 x 70 min. 10 x 75 min. 10 x 70 min. Cursusduur 10 x 1 uur Cursusduur 10 x 2 uur 10 x 2 uur Cursusduur 12 x 1½ uur 12 x 1½ uur

Cursuscode TAL232 TAL233 TAL242 TAL252 TAL253 TAL262 TAL263 TAL272 TAL283 TAL285 Cursuscode TAL301 TAL323 TAL325 TAL332 TAL342 Cursuscode TAL531 Cursuscode TAL726 TAL728 Cursuscode TAL751 TAL754

Prijs E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 E 95 Prijs E 119 E 95 E 95 E 95 E 95 Prijs E 104 Prijs E 249 E 249 Prijs E 249 E 249

15

Opfriscursus Nederlands

Dutch for foreigners

Velen van u hebben vroeger op school Nederlandse les gehad. Soms is dat alweer een tijd geleden. Hoe zat het ook alweer met woordsoorten benoemen en ontleden? En dan die spelling. Steeds weer veranderingen, maar wat is nú de juiste spelling. In deze cursus wordt uw grammatica opgefrist. Wij gaan zinnen ontleden: persoonsvorm, onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, bepalingen. Ook wordt aandacht besteed aan woordsoorten benoemen (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord, betrekkelijk voornaamwoord). Verder komt de spelling van de werkwoorden aan bod en de ‘top vijftig van spelfouten’. De verschillende begrippen worden uitgelegd aan de hand van voorbeelden en u gaat zelf flink aan het oefenen!

This course is meant for those who have no or insufficient knowledge of the Dutch language. The focus is on the language of everyday life. Attention will be given to the skills reading, listening, writing and speaking. It is essential for possible students to have had a secondary school education in their country of origin. The course will be taught at various levels. Those already having some command of Dutch will be placed in a group that suits their level. Taking a test will, in most cases, determine the student’s level. For taking this test E 15,- will be charged. However, if you enter the course you will be given a E 15,- reduction on the course price. Having mastered A2 level enables you to already manage somewhat in Dutch society. For those wishing to gain thorough command of Dutch it is possible, after having mastered B1 level, to take the State exam NT2 ll. Lessons are scheduled both in the daytime and in the evenings. The levels of the groups correspond with the levels of the Common European Framework of Reference (CEFR).


start dinsdag 26 januari 18.45 uur 10 x 75 min. (1 les per week) E 139

nederlands 16

nederlands voor anderstaligen

Intensieve dagcursussen

Avondcursus normaal tempo

Niveau 0

Niveau 0

Code TAL401

1e les dinsdag 19 januari - 09.30 uur 2e les vrijdag 22 januari - 09.30 uur

Niveau op weg naar A2 Code TAL405


Code TAL441 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start woensdag 13 januari 18.30 uur 11 x 2 uur (1 les per week) E 204 In overleg met docent.

Niveau op weg naar A2 Niveau A1 plus naar A2 Code TAL411

1e les maandag 11 januari - 13.30 uur 2e les donderdag 14 januari - 13.30 uur

Niveau op weg naar B1 Code TAL421


Voor alle intensieve dagcursussen geldt: Cursusduur 22 x 2 uur (2 lessen per week) Cursusprijs E 409 Lesmateriaal In overleg met docent.

Code TAL453 Code TAL451 Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start woensdag 6 januari - 20.30 uur start maandag 11 januari - 18.15 uur 11 x 1¾ uur (1 les per week) E 179 In overleg met docent.

Niveau op weg naar B1 Code TAL461 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start maandag 11 januari 20.15 uur 11 x 1¾ uur (1 les per week) E 179 In overleg met docent.

17

Avondcursus normaal tempo

Examentraining voor Staatsexamen NT2

Niveau op weg naar B2

Het Staatsexamen NT2 is een landelijk examen. Het is in principe bedoeld voor iedereen van 18 jaar of ouder die over een bewijs moet beschikken om te laten zien, dat hij of zij de Nederlandse taal voldoende beheerst om in ons land te studeren of te werken. De Volksuniversiteit leidt op voor het examen NT2, programma II en is bedoeld voor mensen die een midden- of hogere kaderfunctie willen vervullen of gaan studeren aan universiteit of in het hoger beroepsonderwijs. Het examen bestaat uit vier onderdelen: lezen, luisteren, spreken en schrijven. Het is ook mogelijk om per onderdeel examen te doen.

Code TAL471 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start woensdag 13 januari 20.30 uur 11 x 1¾ uur (1 les per week) E 179 In overleg met docent.

Zeer intensieve (Zomer) Cursus Niveau 0 Code TAL486 Lesdagen Lestijden/dag Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

start maandag 30 mei maandag 30 mei, 6, 13 en 20 juni dinsdag 31 mei, 7 en 14 juni donderdag 2, 9, en 16 juni 09.30 - 12.00 en 12.45 - 14.45 uur 50 uur totaal (3 lesdagen per week) E 464 In overleg met docent.

Niveau B1 naar B2 + examentraining intensief Code TAL481 Aanvangstijd Cursusduur Cursusprijs Lesmateriaal

1e les dinsdag 12 januari 2e les vrijdag 15 januari 12.00 uur 22 x 2 uur (2 lessen per week) E 409 In overleg met docent.

nederlands voor anderstaligen 18

Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch heeft een zeer ruim aanbod van korte, intensieve trainingen in diverse richtingen op het gebied van Vaardigheidstrainingen. Het uitgangspunt van deze cursussen is dat deze zeer praktijkgericht, actief en uitdagend zijn. De cursussen kunnen gebruikt worden als ondersteuning in het uitoefenen van het beroep maar kunnen ook voor de persoonlijke ontwikkeling ingezet worden.


vaardigheidstrainingen 19

inhoud Persoonlijke effectiviteit 21 22 23 24

n n n n n n n n

Loopbaanoriëntatie NLP Krachtig communiceren Hakken in het zand, beren op de weg SPOENCK Veelzijdig communiceren Genoeg van je perfectionismel Nieuw! Menselijke karakters, hoe voospelbaar ben jij?

Computervaardigheden 25 26 27 28

20

n n n n n n n

Wegwijs met Windows 10 Omgaan met de Ipad Digitaal fotoalbum maken Opschonen van de computer Navigatiesystemen voor fietsen en wandelen Prezi, het nieuwe presenteren Vervolg; omgaan met de Ipad

Loopbaanoriëntatie

NLP - introductie

Ken jezelf in je werk Je brengt in je leven veel waardevolle uren door op je werk. Mag het dan ook leuk zijn? In deze training van 6 avonden gaan we door middel van een aantal vragen (Wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik?) onderzoeken wat je persoonlijkheid je zegt over keuzes in jouw werk. Tijdens de training wordt intensief gewerkt om jouw persoonsprofiel op een speelse wijze in kaart te brengen. De training wordt verzorgd door een ervaren trainer en loopbaanadviseur. Een actieve training, met huiswerkopdrachten voor circa 2 uur per week, die ervoor zorgt dat je inzicht krijgt in je mogelijkheden en bewust stil staat bij de keuzes in je loopbaan.

NLP ofwel Neuro Linguistisch Programmeren is een cursus voor iedereen die kennis wil maken met zichzelf en met communicatie. In deze cursus wordt u geleerd zuiver te communiceren zowel met uzelf als met anderen. U krijgt meer dan een theoretisch antwoord op de vraag wat NLP is: u krijgt inzicht in uw eigen waarneming, denkprocessen en gedrag. De verworven inzichten kunt u direct toepassen op het werk, privé, of tijdens uw sport. U zult versteld staan van de mogelijkheden in uw dagelijks functioneren en uw algemene gevoel van welbevinden. Het beste kunt u deze training beschouwen als een persoonlijke ontdekkingstocht in etappes. Van de cursisten wordt dan ook een nieuwsgierige houding verwacht. Zelf doen staat in deze cursus centraal.

Code VVT252 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docente Cursusprijs

Code VVT262 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal

start woensdag 20 januari 20.35 uur 20/1, 3/2, 17/2, 2/3, 16/3 en 30/3 6 x 2 uur (1 les per 14 dagen) Miranda Neuteboom E 159

start vrijdag 26 februari 10.00 uur 6 x 2 uur (1 les per week) Martijn de Jong | www.vidarte.nl E 145 ± E 10 af te rekenen met de docent.

persoonlijke effectiviteit 21

Krachtig Communiceren

Hakken in het zand, beren op de weg

Krachtig en effectief communiceren. Staan voor je mening. Het lijkt simpel, maar hoe vaak lachen we niet om een grap die niet ‘echt’ leuk is? Hoe vaak zeggen we dat ‘het niet erg is’, terwijl iemand over onze grens is gegaan? In deze cursus ga je aan de slag met je persoonlijke uitstraling en lichaamshouding. Je ervaart hoe het is om ontspannen maar toch zelfverzekerd en daadkrachtig te communiceren. Als je krachtig overkomt, zul je zien dat je omgeving écht rekening met jou en je mening houdt.

Kun je altijd redenen bedenken waarom je iets maar niet moet doen? Zie je overal beren op de weg, als je aan iets nieuws begint? (En begin je dan vervolgens maar niet). Ben je vooral je kinderen aan het waarschuwen wat ze NIET moeten doen? Dan is deze cursus misschien iets voor jou. In deze cursus ga je namelijk ‘omdenken’. Je gaat denken in oplossingen en mogelijkheden. Je gaat aan de slag met het loslaten van oordelen (over jezelf). Je gaat aan de slag met het loslaten van het eindresultaat. Je gaat op zoek naar je missie en naar je passies. Dit leer je aan de hand van oefeningen omdat je het meeste leert door iets zelf te ervaren. Je zult merken dat je na vijf lessen opeens overal oplossingen ziet.

Code VVT254 start maandag 25 januari Aanvangstijd 19.30 uur Lesdagen 25/1, 1/2, 15/2, 22/2 en 29/2 Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Mirjam Voets | www.heerlijk-eerlijk.nl Cursusprijs E 119 Lesmateriaal E 5 af te rekenen met de docente.

Code VVT270 start maandag 7 maart Aanvangstijd 19.30 uur Lesdagen 7/3, 14/3, 21/3, 4/4 en 11/4 Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Mirjam Voets | www.heerlijk-eerlijk.nl Cursusprijs E 119 Lesmateriaal E 5 af te rekenen met de docente.


SPOENCK

Veelzijdig communiceren

Leven volgens het Pippi Langkous principe ‘richt de wereld in naar je eigen zin’. SPOENCK is het woord dat Pippi verzon voor alles waarvan ze nog niet wist wat het was. Ze verstond de kunst om steeds weer een nieuwe perceptie op het leven te hebben en had een weergaloze aantrekkingskracht. In deze cursus kun je ontdekken hoe je op een Speelse, Pure, Originele, Eigenzinnige, Nieuwsgierige, Creatieve, Kleurrijke manier in het leven kunt staan (SPOENCK). Je creëert met deze eigenschappen een persoonlijke aantrekkingskracht die je zowel privé als op het werk kunt inzetten.

Vaak communiceren we maar op één manier; de manier die we van jongs af aan hebben geleerd. Het beperkt ons in gesprekken met anderen en we weten vaak niet hoe het ook anders kan. In deze cursus leren we belangrijke vaardigheden uit 5 verschillende communicatie-concepten. Deze kunnen we zowel privé als op het werk gebruiken. We gaan communiceren met: Geweldloze communicatie: verzoeken (i.p.v. eisen) Mindfulness: zonder oordeel Compassie: vanuit het hart NLP: afgestemd op de ander Socratisch coachen: bevragen (i.p.v. adviseren). Na deze cursus beschik je over vaardigheden waarmee je een gesprek flexibel en vlotter kunt laten verlopen. Je hebt meer keuzes om een gesprek naar eigen wens te beïnvloeden.


Code VVT260 start dinsdag 23 februari Aanvangstijd 19.00 uur Cursusduur 6 x 2 uur (1 les per week) Docenten Lia Goossens en Sigrid Hoppener Cursusprijs E 145 Lesmateriaal E 10 af te rekenen met de docenten.

start woensdag 16 maart 09.30 uur 16/3, 23/3, 30/3, 13/4 en 20/4 5 x 2 uur (1 les per week) Lia Goossens E 119

n

n

n

n

n

23

Genoeg van je perfectionisme How to love your perfect imperfections Alleen het beste is goed genoeg en zelfs dan kan het nog beter. Soms verstrikt in twijfels; niet kunnen kiezen, omdat het altijd beter kan? Perfectionisme leidt tot stress en soms tot verlammende angst. Wil jij steun op de reis van perfectionisme naar ‘Ik ben goed genoeg’? Perfectionisme laten varen, stress als leefstijl loslaten, leren vertrouwen op intuïtie en creativiteit de ruimte geven? Leven vanuit het gevoel dat je de moeite waard bent en daarbij het volledig ervaren van je kwetsbare kanten? We gaan met elkaar en ieder voor zich op zoek naar wat voor jou belangrijk is, zin geeft en aangepakt kan worden. Dit doen we d.m.v. theorie en modellen uit positieve psychologie, NLP, mindfulness/zelfcompassie. Code VVT276 start woensdag 16 maart Aanvangstijd 09.30 uur Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Sigrid Hoppener Cursusprijs E 119 Lesmateriaal Zelf aanschaffen boek: Brené Brown, De moed van imperfectie. Laat gaan wie je denkt te moeten zijn. Bruna Uitgevers BV Utrecht. ISBN 978 94 005 0349 6.

nieuw! Menselijke karakters, hoe voorspelbaar ben jij? Je lichaam zegt wie je bent, wat je levensthema’s zijn en wat je daarvan toont aan de buitenwereld. Je karakter wordt, volgens de Oostenrijkse psychiater Reich (1897-1957), gevormd door ervaringen in je jeugd. Er zijn 5 karaktertypen die ieder hun eigen vertaling naar lichaamsbouw- en houding hebben. Elke bijeenkomst wordt een type besproken en aan de hand van eenvoudige oefeningen voelbaar gemaakt. Welke zijn bij jou herkenbaar? Wat herken je bij de mensen om je heen? Met deze kennis leer je jezelf beter begrijpen. Werk je professioneel met mensen of in een team, dan geeft deze cursus jou handvatten in het contact en het communiceren met anderen.



start maandag 29 februari 19.00 uur 29/2, 7/3, 14/3, 21/3 en 4/4 5 x 2 uur (1 les per week) Hester de Vries | www.lijfwerk.info E 119

Algemene informatie

Wegwijs met Windows 10

Voor alle computercursussen geldt dat een eigen computer thuis onmisbaar is voor het goede verloop van de cursus.

Windows 10 is een nieuwe versie van Windows, die voortborduurt op het fundament van Windows 8. De nieuwe versie van Windows is beschikbaar voor computers, laptops, tablets en smartphones. Het bureaublad is voorzien van nieuwe functies, apps zijn bijgewerkt en ook het traditionele startmenu is weer terug. Tijdens de cursus worden de mogelijkheden van Windows 10 behandeld en wordt u wegwijs gemaakt in het nieuwe besturingssysteem. Het is van belang om een laptop mee te brengen tijdens de cursus met Windows 10 erop. U kunt de aangeboden theorie direct toepassen in de praktijk.

Deelnemers dienen goede kennis te hebben van Windows en kunnen omgaan met de computer en muis. Is dit niet het geval, volg dan eerst een beginnerscursus Windows. In geval de locatie voor de cursus of workshop afwijkend is van de Volksuniversiteit wordt dit bij de informatie vermeld. Jeroen Bosch College Rompertsebaan 63 5231 GT ‘s-Hertogenbosch

Code VVT364 start woensdag 30 maart Aanvangstijd 18.30 uur Workshop 3 x 1¾ uur (1 les per week) Docent Daan Slaats Cursusprijs E 64 Locatie Volksuniversiteit, Havensingel 24 Lesmateriaal Eventueel zelf laptop meenemen.

computervaardigheden 25

Omgaan met de Ipad - workshop

Digitaal fotoalbum maken - workshop

Een nieuwe manier van werken met computers is de iPad. De multitouchscreen-bediening, alles bedienen met onze vingers, is maar één van de vele veranderingen. De iPad biedt de mogelijkheid om op een laagdrempelige manier kennis te maken met internet en al diens mogelijkheden. Met de tijd willen meegaan, en ook willen meepraten over de laatste ontwikkelingen. Tijdens deze korte cursus gaan we ondermeer in op de volgende items: Uitpakken en eerste gebruik iPad. iTunes. Mail. Safari. Synchroniseren van de iPad. De iPad inzetten en gebruiken als acceptabele vervanger voor de laptop. Opslaan en plaatsen van bestanden op de iPad (iTunes en Dropbox). Overzicht van de meest productieve (en leuke) apps voor je iPad.

Je hebt op je vakantie of bij een feest veel foto’s gemaakt. Allemaal afdrukken is niet zinvol. Met een digitale camera maak je meer foto’s dan nodig is. Is het niet fijn om van de meest imposante en mooiste foto’s een mooi album te kunnen maken, met een mooie verhaallijn. Via bekende afdrukcentrales gaat dat heel erg makkelijk. In een paar lessen helpen we je op weg om met die mooie foto’s een geweldig album te maken, voorzien van pakkende teksten en effecten. Foto’s die niet helemaal goed zijn kunnen op een eenvoudige wijze worden verbeterd. Belichting, rode ogen, bijsnijden etc. Je vakantie of het feest krijgt daardoor een prettige ‘verlenging’, waarvan je tot in lengte van dagen kunt blijven genieten. Deelnemers dienen hun eigen laptop mee te nemen.

Code VVT354 Aanvangstijd Workshop Docent Locatie Cursusprijs

Code VVT362 Aanvangstijd Workshop Docent Locatie Cursusprijs Lesmateriaal

n n

n

n

n

n

n

start woensdag 17 februari 18.30 uur 3 x 1¾ uur (1 les per week) Gerrit de Jong Volksuniversiteit, Havensingel 24 E 64

n


start dinsdag 5 april 13.30 uur 3 x 2 uur (1 les per week) André Leermakers Volksuniversiteit, Havensingel 24 E 72 Zelf laptop meenemen

Opschonen van de computer Na verloop van tijd wordt je computer trager en trager. Dit heeft niet alleen te maken met de grootte van de programma’s maar ook door vervuiling door het dagelijks gebruik. Ook raken de bestanden op de harde schijf na verloop van tijd gefragmenteerd. Bij velen is de opslag van allerlei gebruiksbestanden een rommeltje. Hoe breng je orde in deze chaos en maak je je computer of laptop weer fit. Het is geen interactieve les. De lessen zullen vooral kijk en luister lessen worden. Misschien heb je een laptop, die kun je dan wel meebrengen en kun je zelf de theorie uitvoeren.

Code VVT352 Aanvangstijd Cursusduur Docent Locatie Cursusprijs Lesmateriaal

start dinsdag 16 februari 13.30 uur 3 x 2 uur (1 les per week) André Leermakers Volksuniversiteit, Havensingel 24 E 72 Zelf laptop meenemen

Navigatiesysteem voor fietsen en wandelen Na de opkomst van de navigatiesystemen voor de auto zijn nu de navigatiesystemen voor de wandelaar en fietser in opkomst. In deze cursus wordt u geleerd om doelmatig met uw apparaat om te gaan. Begrippen als tracks, route en waypoints worden behandeld. Les 1, een theorieles, u wordt geleerd hoe het apparaat in te stellen en te gebruiken. Les 2, een praktijkles waarbij we met de groep erop uit trekken en buiten oefenen met uw eigen apparaat. Les 3, worden vragen behandeld. Er wordt ingegaan op het downloaden van kaarten via OSM, (Open Source Maps) en hoe deze kaarten te installeren. Het programma Basecamp wordt globaal behandeld. Basecamp is het programma voor op uw computer dat direct kan communiceren met het navigatiesysteem. Code VVT358 start dinsdag 8 maart Aanvangstijd 13.30 uur Workshop 3 x 2 uur (1 les per week) Docent André Leermakers Locatie Volksuniversiteit, Havensingel 24 Cursusprijs E 72 Lesmateriaal U dient voor deze cursus zelf een navigatiesysteem mee te nemen.

27

Prezi, het nieuwe presenteren

Omgaan met de Ipad - vervolg - workshop

Prezi is hét nieuwste programma in presentatieland. Het is een tool waarmee presentaties op een ‘andere manier’ gemaakt kunnen worden. De bijnaam van Prezi is ook wel ‘de PowerPoint killer’. Het programma is populairder en uitdagender om mee te werken dan PowerPoint. Een presentatie vanuit Prezi bestaat eigenlijk uit één groot vel. Vanuit dit grote vel kan er worden ingezoomd op verschillende onderdelen van de presentatie. Naast stukken tekst kunnen er ook hyperlinks, afbeeldingen en video’s worden toegevoegd. Wat is Prezi? Wat is het grote verschil tussen Prezi en PowerPoint? Wat voor mogelijkheden biedt Prezi? Gedurende de cursus geven we antwoord op deze vragen. U kunt uw laptop natuurlijk altijd meebrengen. De behandelde theorie kan dan direct worden uitgevoerd.

Ook de introductie cursus Ipad gevolgd op de Volksuniversiteit Den Bosch? Toch nog behoefte aan wat extra uitleg of hulp? Schrijf dan nu in voor twee extra uitleg avonden, waarbij u nog beter leert werken met uw eigen Ipad. Voor deze avonden brengt u uw eigen apparaat mee naar de cursusavond.

Code VVT356 start woensdag 17 februari Aanvangstijd 20.30 uur Cursusduur 4 x 1¾ uur (1 les per week) Docent Daan Slaats Locatie Volksuniversiteit, Havensingel 24 Cursusprijs E 98 Lesmateriaal Eventueel zelf laptop meenemen.

Code VVT360 start woensdag 23 maart 2016 Aanvangstijd 18.30 uur Workshop 2 x 1¾ uur (1 les per week) Docent Gerrit de Jong Locatie Volksuniversiteit, Havensingel 24 Cursusprijs E 42 Lesmateriaal Zelf lpad meenemen.


Cultuur bestaat uit een complex geheel van verschijnselen zoals taaluitingen, ideeën, symbolen, beelden, gebouwen en rituelen. Waar we ook gaan of staan, cultuuruitingen omringen ons. Door middel van cultuureducatie kunt u de maatschappelijke thema’s in een breder perspectief plaatsen. Cultuureducatie bestaat uit de volgende onderdelen: Kunstgeschiedenis Geschiedenis Literatuur Filosofie Muziek


n n n n n

cultuureducatie 29

inhoud Kunstgeschiedenis 31 Basiscursus Rond 1900 Beeldende kunst en architectuur uit de periode 1860-1930 32 Drieluik Sicilië Drieluik Jheronimus Bosch 33 De Hanzesteden: Glorie van een gouden tijd Moderne Architectuur in Nederland - deel 3 34 Romaans Frankrijk 36 Zomercursus Kunstgeschiedenis Cobra in beeld: historische documentaires over deze beweging 37 Excursie: Museum MORE in Gorssel Lezing: Salvador Dali en de film 38 Na-aperij of toch origineel? Oud-Egyptische dodencultus n n

n n n

40 Excursie: Zo bent u nog nooit naar Dordrecht gegaan 41 Alleen een molshoop wist hem te vellen - Willem III veroveraar van Engeland Landen van de voormalige Sovjet-Republieken. Russische expansiepolitiek, vroeger en nu 42 Chinese Gnosis: de wijsheid van Lao-Tze in de Tao Teh King n n

n

n

n n n n

Muziek 42 Opera en symfonieorkest, een LAT relatie 43 Klassieke muziek voor iedereen n n

n

Filosofie

n

43 Filosofie levenswijsheden n

n n

Literatuur 44 Boekbespreking vertaalde literatuur n

Historische Thema’s 39 Heksen en Demonen vanaf de oudheid tot nu Florence 40 Lezing: Dordrecht, de op een na oudste stad van Holland n n n

30

Lezingen 44 Lezing: Natuur en historie op de linie aan de westzijde van ‘s-Hertogenbosch n

Basiscursus Kunstgeschiedenis Waarom was de Griekse kunst eeuwenlang het voorbeeld voor kunstenaars? Wat is de betekenis van ‘Renaissance’? Sinds wanneer heeft het publiek zo’n moeite met eigentijdse kunst? Een korte, intensieve cursus laat u kennis maken met de ontwikkeling van de Westerse kunst vanaf de Grieken tot en met de hedendaagse kunst. Er wordt ingegaan op de maatschappelijke context van de kunst (religieus, burgerlijk, decoratief) en de stijlontwikkeling (de weergave van de menselijke figuur, kleurgebruik, mate van abstractie etc.). Bij elke bijeenkomst ontvangt u een samenvatting. Na deze cursus kunt u gemakkelijk aansluiten bij verdiepingscursussen of in musea uw weg vinden.

Code CUL201 Aanvangstijd Cursusduur Docente Cursusprijs Lesmateriaal

start vrijdag 22 januari 10.00 uur 10 x 2 uur (1 les per week) Carla van Bree E 159 In overleg met docente.

Rond 1900 Beeldende kunst en architectuur uit de periode 1860-1930 Het eind van de 19e en begin van de 20 eeuw is een boeiende periode: traditionele kunst werd nog zeer gewaardeerd maar de avant-garde roerde zich, de kunst stond op het punt zich drastisch te vernieuwen. In deze serie komen de volgende onderwerpen aan bod: de Amerikaanse verzamelaarster Gertrude Stein en haar familie in Parijs, de symbolist Ferdinand Hodler, de Duitse impressionist Lovis Corinth, de graficus Maurits Escher. Daarnaast staan we stil bij de volgende tentoonstellingen: Jan Toorop (Gemeentemuseum Den Haag), Lichte zeden (Van Goghmuseum) en de Amsterdamse School (Stedelijk Museum A’d), Kirchner-paradijs in de bergen (Singer Laren). Code CUL203 Aanvangstijd Cursusduur Docente Cursusprijs Lesmateriaal

start woensdag 27 januari 10.00 uur 10 x 2 uur (1 les per week) Carla van Bree E 159 E 14 af te rekenen met de docente.

kunstgeschiedenis 31

Drieluik Sicilië

Drieluik Jheronimus Bosch

Sicilië kent een lange en veelbewogen geschiedenis. De sporen van verschillende culturen zijn in ruime mate aanwezig op dit eiland. In deze cursus komen drie perioden uit de Siciliaanse kunstgeschiedenis aan bod: de Griekse Oudheid (Magna Graecia): tempels, sculpturen en mozaïeken in o.a. Syracusa, Agrigentum en Selinunte de Normandiërs in de Middeleeuwen: een mengelmoes van katholieke, byzantijnse en arabische cultuur; o.a. de kerken en de mozaïeken van o.a. Cefalu, Monreale en Palermo het spaans bewind (15e -18e eeuw): barokarchitectuur van paleizen en kerken in o.a. Palermo, Noto en Catania

In het jubileumjaar van de Bossche meester krijgt de schilder natuurlijk alle aandacht die hij verdient. Hoogtepunt zal de expositie over Jheronimus Bosch zijn in het voorjaar van 2016 in het Noord Brabants Museum. In deze cursus wordt de leefwereld, het werk en de cultuurhistorische context van Jheronimus Bosch geschetst. Er is al veel over deze schilder geschreven en beweerd: zin en onzin van verschillende visies over Bosch zullen in deze drie bijeenkomsten worden vergeleken.

Code CUL220 Code CUL238 Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal


n

n

n

start donderdag 7 januari - 10.00 uur start donderdag 14 april - 19.30 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 53 In overleg met docent.


start vrijdag 8 januari - 10.00 uur start donderdag 7 januari - 19.30 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 53 In overleg met docent.

De Hanzesteden: Glorie van een gouden tijd Het Hanzeverbond was een samenwerking van de handelssteden rond de Oostzee en aan de Noordzee en beleefde een hoogtepunt in de 15e en 16e eeuw. De koggeschepen met rijke koopwaar zwermden uit over dit hele gebied. De steden Bremen, Hamburg en Lübeck ontleenden er hun identiteit aan. Ook steden in Zweden, Noorwegen, Denemarken, België en Nederland maakten deel uit van het Hanzeverbond. De welvaart was hier hoog en architecten en kunstenaars kregen prestigieuze opdrachten. Bremen, Lübeck, Rostock, Brugge, en de Nederlandse IJsselsteden Doesburg, Zutphen, Deventer, Zwolle en Kampen getuigen nog steeds van de hoogwaardige stedelijke cultuur die hier ooit bloeide. Code CUL223 Code CUL226 Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal

start donderdag 4 februari - 13.30 uur start donderdag 4 februari - 19.30 uur 5 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 89 In overleg met docent.

Moderne Architectuur in Nederland - deel 3 De laatste jaren zijn er in Nederland grootschalige projecten van de grond gekomen met een stedenbouwkundige allure. De verschillende visies van de ontwerpers, de complexe planning en de bijzondere architectuur hebben een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de architectuur in Nederland. De speciale aandacht gaat uit naar de ontwikkeling van stationsgebieden, universiteitsterreinen en nieuwe woonwijken.


start donderdag 24 maart - 10.00 uur start donderdag 24 maart - 19.30 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 53 In overleg met docent.

33

Romaans Frankrijk Voor het eerst sinds de Klassieke Oudheid wordt tussen 1000 en 1200 na Chr. in Europa weer overal monumentale architectuur gebouwd. Als gevolg van de kerstening en de pelgrimstochten verschenen er grote kerken en kloosters die vaak zeer fraai waren afgewerkt met sculpturen en schilderingen. Met name Frankrijk kende in deze tijd een ongekende bloei en dit land mag beschouwd worden als een hoogtepunt in de Romaanse kunst. Binnen het kader van de Romaanse kunst ontwikkelde er zich een grote diversiteit in de verschillende streken van Frankrijk. De meest karakteristieke gebieden worden in deze cursus naast elkaar gezet: Bourgondië, Roussillon, Normandië, Languedoc en Auvergne.

Code CUL230 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal

start donderdag 14 april 10.00 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 53 In overleg met docent.


Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch De Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch kent een lange geschiedenis. Reeds in 1926 werd het eerste initiatief genomen in samenwerking met de R.K. Werkliedenbond. Het doel van de nieuw op te richten vereniging was: meer algemene ontwikkeling te brengen onder de arbeidersstand. Dit leidde tot de oprichting van de R.K. Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch op 21 mei 1926. In eerste instantie bestond het programma uit 26 wekelijkse woensdagavondvoordrachten. De belangstelling was groot. Ongeveer 100 mannen bezochten de wekelijkse avonden. Deze avonden werden niet bezocht door vrouwen. De video en ook de diaprojector bestonden nog niet, zodat de lezingen van beeld werden voorzien door middel van lantaarnplaatjes! Tot 1976 bleef het programma vrijwel uitsluitend bestaan uit lezingen. De variatie van de onderwerpen was enorm. Het motto was: Kunst, Onderwijs en Ontspanning. De belangstelling was steeds zo groot dat wat deelnemersaantallen betreft de R.K.V.U. ‘s-Hertogenbosch landelijk als nummer 3 of 4 op de ranglijsten stond.

90 Jaar

Vanaf 1976 werd een andere koers ingeslagen met het aanbod van talencursussen zoals Nederlands, Engels, Frans en Spaans. De locatie: een aantal lokalen in het Jeroen Boschhuis. In 1980 krijgt de Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch de beschikking over een eigen gebouw waar ze tot op de dag van vandaag gevestigd is, het pand aan de Havensingel 24. Het cursusprogramma is verder uitgebouwd. Behalve lezingen, die nog altijd in het programma zijn opgenomen, worden er vele cursussen gegeven; talencursussen, cursussen kunstgeschiedenis, bridge, psychologie, filosofie, mens en maatschappij, natuur, creatieve cursussen, cursussen computerkunde etc. De doelstelling is niet veranderd: het bevorderen van de algemene ontwikkeling van de cursisten in een ontspannen sfeer. Iedereen kan zich inschrijven voor een cursus aan de Volksuniversiteit omdat geprobeerd wordt een zo breed mogelijk publiek in de gelegenheid te stellen hun kennis te vergroten. Daarom wordt er ook naar gestreefd de cursusprijzen zo laag mogelijk te houden. De Volksuniversiteit is een zelfstandige Stichting zonder winstoogmerk, die geheel zonder subsidies activiteiten verzorgd. Kenmerkend voor de Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch zijn: laagdrempeligheid, positieve informele sfeer, kwalitatief breed aanbod van cursussen, grote betrokkenheid van medewerkers, docenten en bestuur.

De Volksuniversiteit, mede namens het Bestuur, wenst u een leerzaam en feestelijk jubileumjaar.

35

Zomercursus Kunstgeschiedenis

Cobra in beeld: historische documentaires over deze beweging

In deze serie lezingen worden diverse onderwerpen uit de kunsten architectuurgeschiedenis van Nederland besproken. 1. Het bouwbedrijf in de Middeleeuwen; hoe zijn de grote kathedralen eigenlijk gebouwd? 2. Dageraad van de Gouden eeuw: Kunst in de Nederlanden na de Beeldenstorm 1566-1605 3. Piet Boendermaker (1877-1958) en de Bergense School: een verwoed verzameleaar van Nederlandse expressionistische kunst

Code CUL239 start dinsdag 17 mei Aanvangstijd 10.00 uur Cursusduur 3 x 2 uur (1 les per week) Docent Joris van Sleeuwen Cursusprijs E 53 Lesmateriaal In overleg met docent.


Er zijn veel historische documentaires gemaakt van Cobra, de revolutionaire naoorlogse Europese kunstbeweging die een vernieuwing teweeg bracht in de moderne kunst in Nederland. Met name de cineast Jan Vrijman heeft een aantal meesterlijke films over Cobra gemaakt. De historische films geven een verhelderend en authentiek beeld van kunstenaars als Appel, Constant en Corneille en daarnaast van geestverwanten als Eugène Brands, Theo Wolvenkamp, Lucebert, Anton Rooskens en Shinkichi Tajiri. De vertoning van de films wordt voorafgegaan door een inleidend verhaal.


start vrijdag 8 april 10.00 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Joris van Sleeuwen E 59 In overleg met docent.

Museum MORE in Gorssel - excursie

Salvador Dalí en de film - lezing

In Gorssel is het grootste museum voor Nederlands Modern Realisme gevestigd, Museum MORE. In 2012 verwierf Hans Melchers de Nederlandse werken (ca. 1200 stuks) uit de Scheringacollectie van DSB Bank. In het museum zijn werken te zien van toonaangevende Nederlandse moderne realistische kunstenaars van de afgelopen 100 jaar, waaronder de grootste collectie van de magisch-realist Carel Willink. De collectie bevat verder werken van Pyke Koch, Raoul Hynckes, Wim Schumacher en Dick Ket, maar ook van tijdgenoten als Ch. Toorop en Jan Mankes en hedendaagse figuratieve kunstenaars zoals D. Pieters, H. Helmantel en B. Blankert. Op weg naar Gorssel bezoeken we ook der collectie van de Magisch Realisten in het Museum Moderne Kunst in Arnhem.

Dalí was een van de bekendste kunstenaars van de 20e eeuw, niet alleen door zijn werk maar ook als persoon. Hij was een showman van allure en was zeer geïnteresseerd in de wereld van glamour en film. Juist via de film heeft Dalí de kracht van de illusie geopenbaard. In 1929 en 1930 werkte hij samen met de filmmaker Luis Buñuel aan controversiële films als Un Chien Andalou en L’Age d’Or. Later kreeg Dalí contact met Alfred Hitchcock en droeg bij aan diens thriller Spellbound. In deze lezing wordt de invloed van de film op het schilderkunstig werk van Dalí besproken.

Code CUL270 Excursie - vrijdag 4 maart - 09.00 uur Tijdsduur 08.00 uur tot ca.18.30 uur Docent Joris van Sleeuwen Prijs E 57 Inclusief Vervoer en rondleidingen. Exclusief Entree en lunch (Museumjaarkaart geldig voor Museum Moderne Kunst Arnhem, onbekend voor Museum MORE).

Code CUL285 Tijdsduur Docent Prijs

kunstgeschiedenis excursie

vrijdag 19 februari 10.00 uur tot ca.12.00 uur Joris van Sleeuwen E 10

kunstgeschiedenis lezing 37

Na-aperij of toch origineel?

Oud-Egyptische dodencultus

De Denker van Rodin, maar nu in een reclame voor een voedingssupplement. Een klein jochie zit op een potje en neemt dezelfde houding aan als het prachtige beeld van Rodin. Of De Denker in een grafische variant van Paul Wunderlich, schilder, beeldhouwer en grafisch kunstenaar. John Lommen gaat na hoe bekende en minder bekende kunstwerken in de loop der tijd inspirerend hebben gewerkt. Daarbij kijkt hij vooral in de breedte: naar schilders, beeldhouwers, fotografen, cartoonisten, dichters, choreografen etc. Laat je verrassen door deze veelzijdige benadering, die zowel voor kunstkenners als relatieve leken op dit gebied interessant en leuk is.

In de cursus wordt ingegaan op het geloof van de oude Egyptenaren in het hiernamaals en de verzorging van de overledenen. Uiteraard komen ook de rituelen van de begrafeniscultus, de grafgoederen en de verschillende soorten sarcofagen en mummiekisten aan bod. Daarbij zal er speciale aandacht zijn voor (het restauratieproces van) de unieke kisten van de Amonpriesters die in 1891 bij de dodentempel van Hatsjepsoet in Luxor ontdekt werden. Bovendien passeren de verschillende technieken van het wetenschappelijke mummieonderzoek de revue en wordt stilgestaan bij de diverse graftypen, waaronder de bijzondere rotsgraven van Djehoetihotep en Henoe in de plaats Dayr al-Barsha. Hier voeren de egyptologen van de KU Leuven al 15 jaar archeologisch onderzoek uit.

Code CUL255 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

Code CUL250 start vrijdag 22 januari Aanvangstijd 09.30 uur Lesdagen 22/01/, 29/01, 19/02/, 26/02/, 04/03, 11/03, 18/03 en 01/04 Cursusduur 8 x 2½ uur (1 les per week) Docent Hendrikje Nouwens Cursusprijs E 179

start dinsdag 1 maart 13.30 uur 4 x 2 uur (1 les per week) John Lommen E 97


Heksen en Demonen - vanaf de oudheid tot nu

Florence

Pas in de Renaissance en niet in de Middeleeuwen zouden heksenvervolgingen hun trieste hoogtepunt bereiken. Hekserij werd beschouwd als een sekte. Vrouwen die de duivel aanbaden en seks met hem hadden tijdens zogenaamde heksensabbats. Tot 1700 zijn ca 40.000 tot 100.000 mensen aangeklaagd! Het feminisme zou mogelijk niet zijn ontstaan zonder de heksenvervolgingen, en ook gebaseerd zijn op Lilith, de vrouwelijke Lucifer. Onze beeldvorming over heksen werd sterk beïnvloed door Walt Disney en de Gebroeders Grimm, die oude volksverhalen opdiepten en aanpasten tot ‘onze’ sprookjes. Ook nu nog zijn er mensen die zich Wicca’s noemen en onder meer teruggrijpen naar bijvoorbeeld Druïden en Barden.

La Firenze de’Medici In twee bijeenkomsten volgen we de meest vooraanstaande leden van de beroemde Medici-familie (w.o. Cosimo il Vecchio en Lorenzo il Magnifico) die hun stempel op het 15e en 16e eeuwse Florence hebben gedrukt. Als ’wieg van de Renaissance’ toont de voormalige stadstaat een ongelooflijke schat aan bouwkunst, schilderkunst, beeldhouwkunst en kunstnijverheid. Wat hebben o.m. Michelangelo, Brunelleschi, Botticelli, Ghiberti, Donatello, Vasari bijgedragen aan de roem en macht van de Medici’s? Beleef de stad en de unieke bezienswaardigheden met vele illustratieve afbeeldingen en verhelderende achtergrondinformatie. Ideaal als voorbereiding op een bezoek aan deze bijzondere stad of als het ophalen van mooie herinneringen.


Code CUL 370 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docente Cursusprijs

start dinsdag 23 februari 13.30 uur 4 x 1½ uur (1 les per week) Aad Engelfriet E 79

start donderdag 24 maart 13.30 uur 24/3 en 21/4 2 x 2½ uur (1 les per week) Marc Permeke E 59

historische thema’s 39

Dordrecht, de op een na oudste stad van Holland - lezing

Zo bent u nog nooit naar Dordrecht gegaan - Vaartocht en stadswandeling Dordrecht

Op Geertruidenberg na is Dordrecht de oudste stad van Holland. Een gezellige stad, maar die zowel op staatkundig als op kerkelijk gebied van grote betekenis is geweest voor het ontstaan van de Nederlandse staat. In deze lezing besteden we aandacht aan lokaties en gebeurtenissen zoals de eerste vrije Statenvergadering, de Hollandse Munt, een rustiek hofje, Vincent van Gogh, het smalste en het oudste huis van Holland, het Dordtse Manneken Pis! Op 15 april is er een excursie naar Dordrecht.

Op de excursiedag vrijdag 15 april reizen we per trein vanuit Den Bosch naar Rotterdam voor een heerlijke 1 uur durende vaartocht naar Dordrecht en arriveren daar via het water bij de Groothoofdpoort, de imposante toegang tot de stad. We wandelen dan langs ‘Het Hof’ waar de eerste vrije Statenvergadering plaatsvond en waar Willem van Oranje eens zijn huwelijk vierde. Ook bekijken we de Hollandse Munt, de oude haven en een rustiek hofje. Ook aandacht voor Vincent van Gogh die in Dordrecht geïnspireerd werd om schilder te worden. In de stad gaan we natuurlijk ook op zoek naar het smalste huis van Holland en naar het oudste huis! En natuurlijk bekijken we het Dordtse Manneken Pis! Deelnemers moeten goed ter been zijn.

Code CUL372 Tijdsduur Docent Prijs

Code CUL 378 Docent Prijs Exclusief Informatie

vrijdag 1 april 10.00 uur tot ca.12.00 uur Aad Engelfriet E 10

historische thema’s lezing en excursie 40

Excursie - vrijdag 15 april - 09.00 uur Aad Engelfriet E 29 Vervoer, entree en lunch. Maximaal 15 deelnemers. Exacte informatie ontvangt u tijdens de lezing of, indien u hier niet aan deelneemt, per email.

Alleen een molshoop wist hem te vellen Willem III veroveraar van Engeland

Landen van de voormalige SovjetRepublieken - Russische expansiepolitiek, vroeger en nu

In 1688 voerde het Nederlandse leger een invasie uit op de zuidkust van Engeland. Met als resultaat de Nederlandse verovering van Londen. Science fiction? Nee! Onze Willem III, mensenschuw, gebocheld en astmatisch stond aan de wieg van de Glorious Revolution. De omwenteling van absolute macht naar parlementaire democratie! Keihard voor zichzelf, recht door zee, een groot lange termijn strateeg, uitgeroepen tot Koning van Engeland, Schotland en Ierland. Met financiële hulp van o.m. de Paus wist hij zijn RK schoonvader uiteindelijk in Ierland te verslaan, wat nog steeds ieder jaar wordt herdacht d.m.v. de Oranje marsen.

Vroeger was de Sovjet-Unie voor ons synoniem aan Rusland, maar nu weten we wel beter. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 probeert Rusland greep op de onafhankelijk geworden staten te houden, o.a. door separatisten te steunen, momenteel in Oost-Oekraine en eerder in Moldavië en Georgië. In de 18e/19e eeuw heeft Tsaristisch Rusland de Baltische Staten, de Kaukasus en Centraal Azië ingelijfd, gebieden sterk afwijkend in taal, godsdienst en geschiedenis. Gedurende de communistische periode waren de verschillende volkeren onderworpen aan een verdeel-en-heers politiek. De docent neemt u mee door de geschiedenis van de verschillende deelgebieden, om de actuele conflicten beter te kunnen begrijpen.



start dinsdag 5 april 13.30 uur 2 x 1½ uur (1 les per week) Aad Engelfriet E 39

start dinsdag 23 februari 14.00 uur 3 x 2 uur (1 les per week) Peter van der Brugghen E 79 E 2 af te rekenen met de docent.

historische thema’s 41

Chinese Gnosis: de wijsheid van Lao-Tze in de Tao Teh King

Opera en symfonieorkest

De Tao Teh King is minstens vijfentwintighonderd jaar oud en is eeuwig actueel. Een actualiteit die vooral spreekt tot de mens die zoekt naar waarachtige levensvervulling en vanuit een ‘verlangen van het hart’ de geheimen van dit Chinese meesterwerk wil gaan doorgronden. Nenaderd vanuit de Gnostieke wijsbegeerte wordt aan de hand van teksten van Hermes Trismegistos en Valentinus wordt de overeenkomst getoond tussen de westerse gnosis en de Chinese gnosis. Onderwerpen per les: 1. De karakteristieke aspecten van de gnostieke wijsbegeerte. De aard van Tao. 2. Yin en Yang. 3. De tweevoudigheid van de mens. 4. Wu Wei, het befaamde ‘niet-doen’ van Lao-Tze. 5. Innerlijke versus uiterlijke wet. 6. Het Pad (Tao) in de praktijk.

Opera´s kunnen niet zonder orkest en orkesten niet zonder opera-ouvertures en intermezzo’s. Voor operabezoekers is een orkest meestal bijzaak en concertgangers zien niet wat er op het toneel gebeurd. Beide weten ze niet wat ze missen. Aan de hand van luisteren kijkvoorbeelden wordt in deze cursus ingegaan op de relatie tussen opera en symfonische operamuziek. Gewoon ontspannen kijken en luisteren naar wat zich in operahuizen en concertzalen afspeelt aan de hand van de volgende thema’s: Klassiek en Romantiek, Misdaad en Geweld, Niet Kapot te Krijgen en De 20e Eeuw in Zicht. Deze cursus is geen herhaling van de cursus die in het najaar van 2015 is gegeven. De opzet is hetzelfde, maar met een andere inhoud.

Code CUL362 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docent Cursusprijs Lesmateriaal

Code CUL607 Aanvangstijd Cursusduur Docenten Cursusprijs

donderdag 25 februari 09.30 uur 25/2, 10/3, 24/3, 7/4 en 21/4 5 x 2 uur (1 les per week) Johan van der Cammen E 119 E 5 af te rekenen met de docent.

een LAT- relatie

start dinsdag 23 februari 13.45 uur 4 x 2 uur (1 les per week) Adrienne Termeer en Joop de Weger E 95

historische thema’s muziek 42

Klassieke muziek voor iedereen

Filosofie Levenswijsheden

Wie kent er geen mooi stukje klassieke muziek? Maar wat is klassieke muziek nu eigenlijk en wat moet je doen om mooie stukjes te vinden? Deze cursus geeft hierop antwoord. Spelenderwijs komt er van alles langs. Van ouvertures tot symfonieën, van Barok tot Romantiek. Uiteraard wordt er veel geluisterd. Je hoeft geen muzieknoten te kunnen lezen of voorkennis te hebben. De cursus is ook geschikt voor mensen die al wat van klassieke muziek weten. Bij voldoende belangstelling is er wellicht een mogelijkheid om gezamenlijk naar een concert te gaan. De cursus is geen herhaling van de cursus die in het najaar van 2015 is gegeven. De opzet is hetzelfde, maar er komen andere werken aan de orde.

Hoe houden we het met de dingen uit? En hoe met elkaar en met onszelf? Het zijn grote vragen die gesteld worden aan de Denker des Vaderlands, René Gude. In het boek Stand-up filosoof geeft hij in heldere bewoordingen antwoord op deze vragen, en gaat daartoe in discussie over moraal en ondeugden, over de ziel, de liefde en de zin van het leven. Maar ook over wereldbeelden, leiderschap, ambitie, de rol van het verstand en nog veel meer. Ook grote filosofen als Plato, Aristoteles, Kant, Rousseau en Pascal zullen bij dit onderzoek worden betrokken.Iedere week zal een gedeelte uit het boek worden besproken, maar we zullen ook stil staan bij onze eígen opvattingen. Door zijn opzet is de cursus geschikt voor zowel beginners als voor de iets gevorderden in de filosofie. Wilt u voor aanvang van de cursus pagina 7 t/m 27 uit het boek lezen.

Code CUL608 start donderdag 31 maart Aanvangstijd 13.45 uur Cursusduur 3 x 2 uur (1 les per week) Docent Joop de Weger Cursusprijs E 69 Lesmateriaal E 2,50 af te rekenen met de docent.

Code CUL412 start maandag 25 januari - 13.30 uur Code CUL414 start dinsdag 26 januari - 19.30 uur Cursusduur 10 x 2 uur (1 les per week) Docente Will van Bockel Cursusprijs E 135 Lesmateriaal Boek: René Gude en Wilma de Rek, Stand-up filosoof, de antwoorden van René Gude, ISVW Uitgevers, Leusden, 2015, ISBN 978 949169 301 4 / NUR 73.

filosofie

43

Boekbespreking vertaalde literatuur We lezen en bespreken vertaalde literatuur uit verschillende periodes, taalgebieden en continenten: klassiekers, moderne klassiekers en 21ste-eeuwse romans. Het staat deelnemers vrij de boeken in de originele taal te lezen, maar tijdens de bijeenkomsten bespreken we de werken in de Nederlandse vertaling. Dit doen we aan de hand van discussievragen over thematiek, stijl, personages, literaire verwijzingen, etc. De eerste twee titels zijn: 15 januari: Toni Morrison (U.S.A., 2008) Een daad van barmhartigheid 19 februari: Muriel Barbery (Frankrijk, 2006) Elegant als een egel. De overige titels worden gaandeweg bekendgemaakt. Code CUL 550 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docent Cursusprijs

start vrijdag 15 januari 09.30 uur 5/1, 19/2, 18/3 en 8/4 4 x 2 uur César Noordewier E 85

literatuur 44

Natuur en historie op de linie aan de westzijde van ’s-Hertogenbosch - lezing Bioloog Rob de Vrind gaat in deze lezing u wegwijs maken in de natuur en cultuurhistorische waarden van de gebieden rond ’s-Hertogenbosch. Het beleg van ’s-Hertogenbosch in 1629 is legendarisch geweest. Waar heeft alles zich afgespeeld? Waar hebben de dijken, forten, uitkijkposten, rosmolens en kampementen gelegen? Welke plannen bestaan er om dat allemaal weer beleefbaar te maken? Hoe staat het met de natuur en de historie op de Vughtse heide, de Gement, de Moerputten en het Engelermeer? Hoe staat het met de waterbergingsgebieden en de natuurontwikkeling? U hoort het allemaal van bioloog Rob de Vrind.

Code CUL950 Tijd Docent Prijs

lezing

maandag 7 maart 19.00 - 21.00 uur Rob de Vrind E 10

Menselijk gedrag bestaat uit een geheel van denken, doen, waarnemen en voelen. Zelfkennis is belangrijk om de eigen denkwijze, de mogelijkheden en de onmogelijkheden van de eigen geest en van het eigen lichaam te kunnen inschatten. Volledige en betrouwbare zelfkennis kan slechts dankzij de omgang met anderen verkregen worden.


De kennis van onze natuur en milieu zorgt voor kennis en inzicht in de wereld om ons heen. Volksuniversiteit ’s-Hertogenbosch biedt diverse cursussen aan op het gebied van Psychologie, Natuur en Gezondheid, Persoonlijke Balans en Beweging en Ontspanning.

mens en milieu 45

inhoud

Psychologie voor beginners

Psychologie

Ken jij dat nou ook? Dat je goede ideeën hebt, leuke relaties en contacten wil onderhouden en dat het niet lukt zoals jij wil? Dit is een van de thema’s die in deze cursus psychologie voor beginners centraal staat. We hebben het over zaken zoals groepsvorming, abnormaal gedrag, relaties, hoe mensen leren en emoties. Je gaat zelf aan de slag, er komen filmpjes en experimentjes voorbij en er wordt aandacht besteed aan de onderliggende theorieën vanuit de psychologie. Daarnaast kan de groep eventueel een onderwerp kiezen om verder uit te diepen.

46 Psychologie voor beginners? n

Natuur en gezondheid 47 Basiscursus tuinontwerp Eetbare planten en wilde kruiden n n

Persoonlijke balans 48 49 50

n n n n n n

De monnik in jezelf De monnik in jezelf - vervolg Hooggevoeligheid Magnetiseren Hooggevoeligheid basis Hooggevoeligheid tips & tricks

Beweging en ontspanning 51 52 53

46

n n n n n

Tai Chi - voor beginners Qigong Mindfulness - introductie Goed ademen voor een gezond leven Nieuw! Yoga voor mannen

Waarom doet niemand wat ik wil?

Code MMA060 start dinsdag 23 februari - 19.00 uur Lesdagen 23/2, 1/3, 8/3, 15/3, 22/3 en 29/3 Cursusduur 6 x 2 uur (1 les per week) Docenten Daniëlle Burgmans / Janske van Eersel | www.aagjepsychologen.nl Cursusprijs E 129 Lesmateriaal E 5 af te rekenen met de docenten.

psychologie

Basiscursus tuinontwerp

Eetbare planten en Wilde kruiden

In deze cursus worden alle facetten van een goed tuinontwerp besproken en is een actieve rol voor uzelf weggelegd! U leert wat Tuingeluk is, wat het belang van ruimte, massa en zichtlijnen is en hoe u dat kunt gaan toepassen in uw eigen tuin. Les 1 Wat is tuingeluk? Bestaat het? En kunnen we het ontwerpen? Les 2 Een tuin ontwerpen, hoe doe je dat eigenlijk? Les 3 Kleur, kleur en nog eens kleur Les 4 Een goed beplantingsplan maken Les 5 Het maken van een eigen ontwerp Les 6 Tuinonderhoud Zelf meenemen: Presentatie map 2-rings - A4 voor aangeboden syllabus, Papier A3 en A4, Kleurpotloden (geen stiften), Liniaal, Grijs potlood, 6B, 4B en B.

Duizenden jaren at de mens wat de natuur te bieden had, tegenwoordig halen we ons eten en onze medicinale kruiden, niet meer uit een weiland maar uit een supermarkt. Terwijl de natuur toch gewoon maar eten en kruiden blijft maken, zoals: bloemen, wortels, blaadjes, bessen, noten, merg of sap. De berm om de hoek biedt veel verschillende smaken, geuren en bereidingsmogelijkheden. We gaan even terug naar de tijd van de jagers en verzamelaars, toen het winkelwagentje een rieten mandje was en het eten en de medicijnen gewoon op straat groeide. Ook gaan we op zoek, naar wilde kruiden en eetbare planten.

Code MMA354 start donderdag 25 februari Aanvangstijd 18.45 uur Lesdagen 25/2, 3/3, 10/3, 17/3, 24/3 en 31/3 Cursusduur 6 x 2 uur (1 les per week) Docente Daniëlle Hulsebos | www.tuin-ontwerpburo.nl Cursusprijs E 93 Lesmateriaal E 7,50 af te rekenen met de docente.

Code MMA360 start donderdag 7 april Aanvangstijd 13.30 uur Cursusduur 4 x 2 uur (1 les per week) Docent Jules Faber Cursusprijs E 89 Lesmateriaal E 10 af te rekenen met de docent.

natuur en gezondheid 47

De monnik in jezelf

De monnik in jezelf - vervolg

Ben je ook op zoek naar stilte, eenvoud, wijsheid en innerlijke vrijheid? Dit zoeken naar waar het eigenlijk om gaat in het leven is een verlangen van de monnik in jezelf. Bij velen van ons leeft in ons hart een verlangen om te leven met meer stilte, bezinning en een eenvoudiger leven. In 6 bijeenkomsten maken we een begin met vaardigheden die de monnik in ons ondersteunen zoals: bij jezelf blijven, aandacht voor je innerlijke mens, innerlijk sterker worden, je hart volgen, omgaan met de innerlijke onrust, onderscheiden welke geest in je leeft en leren om stil en vredig te worden. We doen dit door middel van visualisatie, meditatie, creatieve oefeningen en teksten die ons in contact brengen met de weg van een monnik.

Een cursus voor mensen die de monnik in zichzelf nog verder willen ontdekken of verlangen naar meer bezinning en stilte in hun leven. Meditatie is een belangrijk onderdeel van de cursus. Thema’s worden uitgediept, zoals: stilte, discipline, eenvoud, eenzaamheid, contemplatief leven in de wereld. Er zullen daarnaast teksten gelezen en creatieve opdrachten gedaan worden. Voorwaarde is dat je de kennismakingscursus ‘de monnik in jezelf’ hebt gevolgd.

Code MMA264 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docente Cursusprijs

Code MMA254 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docente Cursusprijs

start dinsdag 23 februari 13.30 uur 23/2, 8/3, 22/3, 5/4, 19/4 en 10/5 6 x 2 uur Antoinette van Gurp E 129

persoonlijke balans 48

start vrijdag 22 januari 09.50 uur 22/1, 5/2, 19/2, 11/3 en 1/4 5 x 2 uur Antoinette van Gurp E 108

Hooggevoeligheid - workshop

Magnetiseren - workshop

Ben jij hooggevoelig? Weet jij precies wat dit inhoudt voor jou, wat dit betekent in het dagelijks leven? Voel jij heel erg veel en voel jij bijvoorbeeld sferen feilloos aan? Word je vaak beïnvloed door de stemming van een ander? Kun jij daarom niet goed tegen mensenmassa’s? Zijn de vele indrukken in het dagelijkse leven je soms teveel? Ervaar je je leven als heel intens? Heb je wellicht ook een rijk fantasieleven en kan je intens genieten van de natuur? Hooggevoeligheid komt steeds vaker voor in deze tijd. In deze informatiebijeenkomst kijken we naar wat hooggevoeligheid of HSP (Hoog Sensitief Persoon) nu eigenlijk is. We kijken of jij hooggevoelig bent en je kunt vragen stellen omtrent jouw hooggevoeligheid.

Magnetiseren is al eeuwen oud. In verschillende culturen is het in verschillende vormen gebruikt. In deze workshop leren we wat (universele) energie is. Hoe kan jij dat voelen? Bij jezelf en bij anderen? We leren je de grondbeginselen van magnetiseren. Je krijgt informatie maar gaan ook vooral veel zelf ervaren. Aan het eind van de workshop weet jij wat magnetiseren is en of jij daar wellicht ook aanleg voor hebt. Misschien heb jij wel de gave om pijn weg te halen. Bij jezelf en bij anderen!

Code MMA268 donderdag 3 maart Aanvangstijd 19.00 uur Workshop 1 x 2 uur Docent Jan Hogema | www.hspcentrumdenbosch.nl Prijs E 34 Locatie HSP Centrum, Vughterstraat 246, Den Bosch Aandachtspunt Deze cursus raden we af voor mensen die op het moment zich in een psychiatrisch traject bevinden.

Code MMA272 donderdag 10 maart Aanvangstijd 19.00 uur Workshop 1 x 2 uur Docent Jan Hogema | www.hspcentrumdenbosch.nl Prijs E 34 Locatie HSP Centrum, Vughterstraat 246, Den Bosch Aandachtspunt Deze cursus raden we af voor mensen die op het moment zich in een psychiatrisch traject bevinden.

49

Hooggevoeligheid - basis workshop

Hooggevoeligheid: Tips & Trics

Hooggevoeligheid komt steeds vaker voor in deze tijd. In deze workshop kijken we naar wat hooggevoeligheid of HSP (Hoog Sensitief Persoon) nu eigenlijk is. We kijken of jij hooggevoelig bent en wat de eerste stappen zijn om daar mee om te gaan. Dit is een dag van onderzoeken waar jij staat in het proces van herkennen, erkennen en accepteren van jouw hooggevoeligheid en wat je ermee zou willen. Door middel van diverse opdrachten en dialogen met mede hsp-ers ga jij kijken voor jezelf waar jij staat en wat je nodig hebt. Deze dag is dan ook bedoeld voor jou als herkennings- en startpunt om van daaruit jouw hooggevoeligheid verder te kunnen gaan ontwikkelen.

In deze training krijg je praktische handvatten, tools, tips en trics aangereikt om constructief om te gaan met jouw hooggevoeligheid. We kijken naar de lastige kenmerken van hooggevoeligheid maar ook naar de mooie eigenschappen ervan. Je leert hoe je jezelf kunt beschermen en afsluiten en daardoor beter in staat bent om te gaan met de indrukken van alledag. Ook leer je wat je moet doen als je je plotseling instabiel voelt en welke praktische oefeningen je dan kunt inzetten. We laten je ervaren dat je prima in je kracht en in balans kunt blijven, ook als je hooggevoelig bent!

Code MMA258 zaterdag 30 januari Aanvangstijd 10.00 uur Workshop 1 x 6 uur Docent Jan Hogema | www.hspcentrumdenbosch.nl Prijs E 120, exlusief lunch Locatie HSP Centrum, Vughterstraat 246, Den Bosch Aandachtspunt Deze cursus raden we af voor mensen die op het moment zich in een psychiatrisch traject bevinden.

Code MMA262 start maandag 22 februari - 19.00 uur Lesdagen 22/2, 29/2, 7/3, 14/3, 23/3 en 4/4 Code MMA280 start dinsdag 10 mei - 19.00 uur Lesdagen 10/5, 17/5, 24/5, 31/5, 7/6 en 14/6 Cursusduur 6 x 2 uur Docent Jan Hogema | www.hspcentrumdenbosch.nl Prijs E 240 Locatie HSP Centrum, Vughterstraat 246, Den Bosch Aandachtspunt Deze cursus raden we af voor mensen die op het moment zich in een psychiatrisch traject bevinden.

persoonlijke balans 50

Tai Chi - voor beginners

Qigong

Tai Chi is niet alleen een eeuwenoude Chinese vechtkunst, maar ook een vorm van meditatie in beweging, gericht op het in balans brengen van lichaam en geest. Een vast patroon van rustige, zachte bewegingen zorgt voor een gezonde stroom van energie. Tai Chi oefeningen kunnen therapeutisch toegepast worden tegen chronische klachten zoals reuma/artrose, rugproblemen, hoofdpijn, hoge bloeddruk en klachten die voortkomen uit spanning en stress. De les bestaat uit een warming-up, losse Tai Chi oefeningen en de Tai Chi vorm.

Qigong is een Chinese oefenmethode die gericht is op het verbeteren van de gezondheid. De beoefening vergroot de vitaliteit, verbetert de lichaamshouding, de circulatie van energie, bloed en lichaamsvochten en zuivert het lichaam van ziekteverwekkende factoren. Qigong wordt door veel traditionele Chinese artsen aanbevolen als een uitermate effectieve zelfhulpmethode. Tijdens de lessen worden eenvoudige fysiekeen meditatieve oefeningen onderwezen. De juiste lesdata Sint Janslyceum vindt u op onze website.

De juiste lesdata Sint Janslyceum vindt u op onze website. Code MMA160 Locatie Cursusduur Cursusprijs Code MMA152 Locatie Cursusduur Cursusprijs Docent Lesmateriaal

start dinsdag 26 januari - 09.30 uur Volksuniversiteit, Havensingel 24 12 x 75 min. (1 les per week) E 150 start donderdag 7 januari - 19.00 uur Sint Janslyceum, Sweelinckplein 3 14 x 75 min. (1 les per week) E 165 Floris van Berkel Makkelijk zittende kleding.

Code MMA164 Locatie Cursusduur Cursusprijs Code MMA154 Locatie Cursusduur Cursusprijs Docent Lesmateriaal

beweging en ontspanning

start dinsdag 26 januari - 11.00 uur Volksuniversiteit, Havensingel 24 12 x 1 uur (1 les per week) E 127 start donderdag 7 januari - 20.30 uur Sint Janslyceum, Sweelinckplein 3 14 x 1 uur (1 les per week) E 140 Floris van Berkel Makkelijk zittende kleding.

51

Mindfulness - introductie ‘Waar je aandacht is daar ben je.’ Mindfulness is met milde open aandacht aanwezig zijn. Het leert je om zonder oordeel en bewust in het hier en nu te zijn. Hierdoor kun je uit de automatische piloot stappen en het huidige moment fris bekijken. Dan komt ruimte vrij om eigen keuzes te maken. Volop aanwezig zijn in de maalstroom van je leven en kunnen switchen van een houding van ‘altijd-maar-doen’ naar ‘aanwezig-zijn’. Deze training is een eerste kennismaking met mindfulness. De lessen bestaan uit lichte aandachtsoefeningen, eenvoudige bewegings- en meditatietechnieken die je dagelijks kunt toepassen. Zelf meenemen: gemakkelijk zittende kleding, yogamatje en 1 fleecedeken + kussentje en sloffen of sokken.

Werken in een inspirerende omgeving? Kom naar de bieb! Hinthamerstraat 72 | ’s-Hertogenbosch

52

Code MMA172 start woensdag 24 februari Aanvangstijd 09.30 uur Cursusduur 3 x 2 uur (1 les per week) Docente Sigrid Hoppener Cursusprijs E 72 Lesmateriaal Tekst en digitaal geluidsbestanden (via email). E 10 af te rekenen met de docente.

beweging en ontspanning

Goed ademen voor een gezond leven

nieuw! Yoga voor mannen

- workshop Adem geeft je lichaam zuurstof en energie. Maar veel en diep ademen is net zo min goed voor ons als dat veel eten gezond is. Wanneer te veel ademen een gewoonte wordt kan het de gezondheid schaden. Dit kan tot chronische hyperventilatie leiden, met klachten als: neusverstopping, allergie, astma, bronchitis, hoge bloeddruk, spijsverteringsproblemen, stress, onverklaarbare angsten, vermoeidheid, slapeloosheid, snurken en slaap-apneu. De ademhalingsmethode Buteyko herstelt de natuurlijke, ontspannen, rustige ademhaling. Het normaliseert de stofwisseling, versterkt de immuniteit en de gezondheid herstelt. Je krijgt inzicht in de relatie tussen hyperventilatie en zgn. welvaartsziekten en leert diverse ademhalingsoefeningen. Code MMA170 woensdag 16 februari Aanvangstijd 09.30 uur Workshop 1 x 2 uur Docente Sigrid Hoppener Prijs E 34 Lesmateriaal E 15 af te rekenen met de docente.

2000 jaar geleden werd yoga uitsluitend door mannen beoefend. Zelfs de voetballers van het Nederlands elftal doen aan yoga. Bij yoga is het onderhouden van de geest net zo belangrijk als onderhoud van het lichaam. Op een gezonde, ontspannen manier bezig zijn met oefeningen uit de yoga-wereld, kracht en souplesse opbouwen en weer vertrouwen krijgen in je lichaam en geest. Voor de yogalessen dient u een slaapzak, handdoek, fleecedeken en kussen mee te nemen en makkelijk zittende kleding te dragen.

Code MMA168 start maandag 1 februari Aanvangstijd 09.00 uur Lesdagen 1/2, 15/2, 22/2, 29/2, 7/3, 14/3, 21/3, 4/4, 11/4 en 18/4 Cursusduur 10 x 1 uur (1 les per 14 dagen) Docente Patricia van Delft Cursusprijs E 229

53

inschrijfformulier Graag het volledig ingevulde formulier opsturen naar of inleveren bij de Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch H avensingel 24 n 5211 TX ‘s- H ertogenbosch n I ncassant ID NL94ZZZ410805200000

Voorletters ................................. N aam ...........................................................................

Mevr.

Dhr.

Adres ......................................................................................................................................................... Postcode ................................... Woonplaats ...........................................................................................

‘s-Hertogenbosch

E-mail .................................................................................................

Betaling

contant (alleen mogelijk bij inlevering van dit formulier op

Geboortedatum ..................................................................................

éénmalige machtiging

Telefoon .............................................................................................

Eénmalige machtiging: Ondergetekende verleent toestemming aan de Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch om éénmalig het cursusgeld van zijn/ haar rekening af te schrijven, indien de cursus doorgaat. Wanneer u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen acht weken na afschrijven contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden.

de administratie van de Volksuniversiteit)

Mobiel ................................................................................................ Biebpasnummer .............................................. (zie alg. voorwaarden)* Ik schrijf me in voor: Codenr.

Cursus / Workshop

IBAN nummer .................................................................................... Prijs E

.................... ............................................................ ....................

Datum ................................................................................................ Ten name van ...................................................................................

.................... ............................................................ .................... .................... ............................................................ ....................

Handtekening ....................................................................................

.................... ............................................................ ....................

Door ondertekening accepteer ik de algemene voorwaarden.* * Onze algemene voorwaarden vindt u op pagina 70. Ook verkrijgbaar bij onze administratie en te vinden op www.volksuniversiteitdenbosch.nl.

Creativiteit, hobby en spel zijn een bron van inspiratie. In de hectiek van onze maatschappij biedt het niet alleen ontspanning, maar kan het ook een waardevolle aanvulling zijn op de dagelijkse bezigheden en op de persoonlijke ontwikkeling. Of het nu gaat om het verbreden van uw kennis en blikveld middels fotografie, het creatief bezig zijn met materialen of het geestelijk uitdagende en sociale aspect van een Bridge-spel.


creatief, hobby en spel 55

inhoud Fotografie 56 57 58 59 60

n n n n n n n n

Omgaan met de digitale camera Fotografie basiscursus Avondfotografie Natuurfotografie Portretfotografie Stadsfotografie Flitsen met de reportageflitser Macrofotografie

Creatieve technieken 61 Zijden of wollen sjaals verven Stone Art 62 Schminken van kindersnoetjes n

Omgaan met de digitale camera Deze cursus is bedoeld voor mensen die hun digitale camera beter willen leren kennen. Van een compacte camera tot een spiegelreflex, veel mensen bezitten een digitale camera en weten niet goed wat ze er allemaal mee kunnen doen. Er wordt uitleg gegeven over de technische begrippen van de camera en de bediening en betekenis van de knoppen. Ook wordt verteld wat met bepaalde instellingen bereikt kan worden. Tijdens een van de lessen zal er een wandeling worden gemaakt, zodat men in de praktijk kan oefenen met de instellingen van de camera. In de laatste lessen zal aandacht worden besteed aan de gemaakte foto’s, zodat men kan zien wat eventueel anders had gekund bij de instelling. Een praktische cursus, zodat u uw camera beter leert beheersen!

n n

Bridge 62 Bridge I - voor beginners n

Code CHS252 start maandag 18 januari - 13.30 uur Code CHS254 start woensdag 20 januari - 18.30 uur Code CHS256 start vrijdag 22 januari - 09.30 uur Cursusduur 5 x 2 uur (1 les per week) Docente Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Cursusprijs E 147 Lesmateriaal U dient de handleiding van uw camera mee te nemen.

fotografie 56

Fotografie basiscursus

Avondfotografie - workshop

Deze cursus is bedoeld voor iedereen die beter wil leren fotograferen. Aan de orde komen onderwerpen als belichting, compositie, uitsnede en creatieve onscherpte. Ook behandelen we thema’s als portret-, macro-, landschaps- en architectuurfotografie. U krijgt thuisopdrachten die tijdens de les worden besproken. Er zal een praktijkles zijn om op locatie te fotograferen. Wanneer u aan deze cursus wilt deelnemen dient u uw eigen camera goed te beheersen en in te kunnen stellen, met name wat betreft diafragma voorkeuze en belichtingstijden. Wij gaan er van uit dat u bekend bent met de knoppen P, S, A en M stand. Wanneer dat niet zo is adviseren wij u eerst de cursus ‘Omgaan met de digitale camera’ te volgen.

Wilt u graag leren hoe u mooie avondfoto’s maakt? Kom naar de workshop Avondfotografie! We beginnen met een korte uitleg over de instellingen die u nodig heeft op de camera. Het is handig als je goed gebruik weet te maken van de mogelijkheden die je camera biedt. Fotograferen in het donker geeft je verder de mogelijkheid om te experimenteren met lange sluitertijden. Na de uitleg gaan we op pad om foto’s te maken in de stad. ‘s Avonds is de stad op veel plaatsen mooi verlicht, en we gaan dat zo goed mogelijk vastleggen. Natuurlijk heeft u een statief nodig voor deze workshop!

Code CHS258 Code CHS260 Code CHS262 Cursusduur Docente Cursusprijs

Code CHS260 Aanvangstijd Workshop Docente Prijs Zelf meenemen

start maandag 29 februari - 13.30 uur start woensdag 2 maart - 18.30 uur start vrijdag 4 maart - 09.30 uur 8 x 2 uur (1 les per week) Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com € 176

donderdag 31 maart 18.30 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com € 36 Een statief.

fotografie workshops 57

Natuurfotografie - workshop Onder leiding van fotograaf Denise van der Stappen gaan we in ontspannen sfeer fotograferen en wandelen. Tijdens de fotowandeling in de Kampina kan men mooie foto’s maken. Tevens kan men in het natuurgebied foto’s maken in lentesfeer. Tijdens de wandeling krijgt u tips en adviezen, hoe u betere/of andere foto’s kan maken. Het maakt niet uit wat voor camera u heeft. Wilt u graag met anderen fotograferen, meld u dan aan!

Code CHS268 Aanvangstijd Workshop Docente Locatie Prijs


zaterdag 2 april 09.30 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Verzamelen aan de parkeerplaats het Loo, 5281 SJ Boxtel € 36

Portretfotografie - workshop

Stadfotografie - workshop

Wilt u graag eens een portret maken met studiolampen? Meld u dan aan voor deze workshop! U krijgt uitleg over portretfotografie, de werking van studiolampen en met welke instellingen op uw camera u het beste kunt fotograferen. Er zal een studio-opstelling met achtergrond zijn, waarmee de deelnemers aan de slag kunnen. Na de fotosessie zal de docente Denise van der Stappen, samen met de deelnemers het beste resultaat kiezen en op een mooie manier bewerken.

Ontdek mooie plekjes van de stad ‘s Hertogenbosch! De stad ‘s Hertogenbosch kent monumentale pandjes en sfeervolle oude straatjes. Hoe leg je dat vast, en waar kijk je naar, hoe breng je de onderwerpen net iets anders in beeld? Spelen met scherpte/ diepte kan de foto ook interessanter maken. Via oude straatjes in de binnenstad wandelen we naar de markt. Er is alle ruimte en tijd om vragen te beantwoorden en stil te staan bij wat we zien. U krijgt tips en adviezen tijdens de wandeling.

Code CHS270 Aanvangstijd Workshop Docente Verzamelpunt Prijs

Code CHS272 Aanvangstijd Workshop Docente Verzamelpunt Prijs

donderdag 7 april 18.30 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Volksuniversiteit, Havensingel 24 € 36

donderdag 9 april 09.30 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Volksuniversiteit, Havensingel 24 € 36

59

Flitsen met de reportageflitser - workshop

Macrofotografie - workshop

Deze flitsworkshop is voor fotografen die een basiskennis fotografie hebben. Tijdens deze workshop gaan we aan de slag met uw reportage flitser. U krijgt oa uitleg over de basisbegrippen van uw flitser, indirect flitsen, flitscompensatie, richtgetal, TTL, flitssynchronisatie, draadloos flitsen. De uitleg wordt afgewisseld met oefeningen zodat u het geleerde meteen in de praktijk kunt brengen.

Macrofotografie is het fotograferen van kleine dingen. Voor macrofotografie lenen zich vele onderwerpen, zoals bloemen, planten en insecten. We beginnen met theoretische uitleg over macrofotografie. Ook krijgt u uitleg over de bijbehorende instellingen van uw camera. Want hoe gebruik je de creatieve onscherpte bij macrofotografie? Na deze uitleg is het tijd om zelf aan de slag te gaan. In de Intratuin bevinden zich talrijke kleurrijke onderwerpen om mooi in beeld te brengen! Belangrijk is ook dat je geen dure macrolens nodig hebt om deel te nemen aan de workshop. Mensen met macro voorzetlenzen en compactcamera’s met macrofunctie zijn ook van harte welkom!

Code CHS274 Aanvangstijd Workshop Docente Prijs

Code CHS276 Aanvangstijd Workshop Docente Locatie Prijs

donderdag 14 april 18.30 uur 1 les van 2½ uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com € 36


zaterdag 16 april 09.30 uur 1 les van 3 uur Denise v.d. Stappen | www.ds-fotografie.com Intratuin Rosmalen € 36

Zijden of wollen sjaals verven - workshop

Stone Art - workshop

Het is heerlijk om een zijden of wollen sjaal om je heen te voelen. Het is helemaal fijn wanner deze sjaal in de kleur(en) is (zijn) die bij u past. U gaat in de workshop een mooie zijden of wollen sjaal verven. De kleuren van de sjaal kunt u zelf kiezen. Zo wordt het een hele persoonlijke sjaal volgens uw zelf gekozen tinten. Docent Wies Jegerings ondersteunt u bij het verven van de sjaals. Een fijne bezigheid en een inspiratie om meer sjaals te maken.

In deze workshop wordt gewerkt met Stone Art klei. Flexibel materiaal wat geheel naar eigen inzicht en persoonlijke kleur, gemakkelijk te verwerken is. De basisvorm is een vrouwelijke, mannelijke of een Egyptische vorm. In combinatie met diverse materialen komt het geheel tot een beeldje waarbij verrassende resultaten worden behaald. De hoogte van het beeldje is ongeveer 40 cm.

Code CHS166 Aanvangstijd Workshop Docente Locatie Prijs Lesmateriaal

Code CHS160 Aanvangstijd Lesdagen Workshop Docente Prijs Lesmateriaal Zelf meenemen

vrijdag 1 april 09.30 uur 1 les van 2½ uur Wies Jegerings Intratuin Rosmalen E 29 E 20 voor zijden sjaal, E 25 voor wollen sjaal, af te rekenen met de docente.

creatieve technieken

start donderdag 10 maart 13.30 uur 10/3 en 24/3 2 x 2 uur Hennie Faber E 39 E 12,50 af te rekenen met de docente. Een deegroller.

61

Schminken van kindersnoetjes

Bridge I - voor beginners

In 4 lessen leer je de basistechnieken van het schminken van kindersnoetjes. Je krijgt les in de volgende technieken: materiaalkennis kleuren mengen penseeltechnieken sponstechnieken We gaan de meest gevraagde schminkgezichtjes behandelen, nl: De katachtige, vlinders, bloemenprinsessen, draken en monsters.

Deze cursus brengt de deelnemers de beginselen van de bridgesport bij. Ervaring met andere kaartspelen is niet vereist. Tijdens de lessen wordt het boek ‘Begin met Bridge 1’ van Sietze van der Honing en Kees Ooijevaar (BmB1) behandeld, verder wordt veel tijd besteed aan speeltechniek. U kunt zich voor deze cursus individueel inschrijven.

n n n n

Je maakt gebruik van de aanwezige materialen tijdens de lessen.

Code CHS162 Aanvangstijd Lesdagen Cursusduur Docente Locatie Cursusprijs Lesmateriaal

start maandag 21 maart 19.00 uur 21/3, 4/4, 11/4 en 18/4 4 x 2 uur (1 les per week) Marianne Parie | www.bijparie.com Nieuwstraat 30, ‘s-Hertogenbosch E 75 E 3,50 per les, af te rekenen met de docente.

creatieve technieken 62

Code CHS312 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start maandag 18 januari 13.15 uur 16 x 2¾ uur (1 les per week) Leo Geerlink E 219

bridge

inhoud 64 Wijnkennis - Passie voor wijn n

In onze huidige maatschappij wordt steeds meer tijd aan gezond, gevarieerd, gemakkelijk en veilig eten en drinken besteed. Het bereiden van eten is niet alleen een noodzakelijke bezigheid maar is ook gezellig en leerzaam.

Aanmelden kan via het inschrijfformulier op pag. 62 in het boekje of via de website www.volksuniversiteitdenbosch.nl

culinair 63

Wijnkennis - Passie voor wijn Les 1 Wijnbouw en vinificatie. Wat is de invloed van de druivensoort, de ligging van de wijngaard, de bereidingswijze van de wijnboer op het verkregen eindresultaat als wijn. Les 2 Proeven, kleur, geur en smaak. Wijn proeven is een samenstelling tussen ‘zien’, ‘ruiken’ en ‘proeven’. We gaan verschillende witte en rode wijnen beoordelen en de verschillen omschrijven! Les 3 Oude Wereld versus Nieuwe Wereld. We gaan wijnen van identieke druivensoorten proeven uit zowel de ‘Oude’ als ‘Nieuwe’ wereld. Wat zijn de verschillen? Les 4 Wat staat er op het wijnetiket en hoe selecteer ik een lekkere wijn? We gaan enkele etiketten analyseren en de bijbehorende wijnen proeven. Les 5 Gerijpte wijnen. Door wijn te bewaren wordt ze wel ouder, maar ook lekkerder? Wij gaan oude witte en rode wijnen proeven, die het bewaren waard zijn!!

wijncursus 64

Code SED110 Aanvangstijd Cursusduur Docent Cursusprijs

start donderdag 3 maart 19.30 uur 5 x 2 uur (1 les per week) Henk Miedema E 159, inclusief te proeven wijnen.

Cursusgelden, -regelingen en kortingen n lesmateriaal Betaling van het cursusgeld kan op drie manieren: Via het afgeven van een éénmalige machtiging; het cursusgeld wordt vanaf drie weken voor aanvang van de cursus van uw rekening afgeschreven; Contant op de administratie. Dit is alleen mogelijk bij gelijktijdig inleveren van uw inschrijfformulier. Er is géén mogelijkheid tot pinnen. Via iDEAL. Dit kan alleen wanneer u zich online inschrijft via de website. Kortingen worden hierbij niet automatisch verrekend.

n

n

n

Korting cursusgeld Indien u in het bezit bent van een geldige Brabantpas van één van de vestigingen van de Openbare Bibliotheek heeft u in het kader van ‘Uitmetjebiebpas’ recht op een éénmalige korting van € 2,50 per cursusjaar. Deze korting wordt alléén verstrekt op een cursus (dus niet voor lezingen, excursies en workshops). U dient dan uw persoonlijke pasnummer op het inschrijfformulier te vermelden.

Verzuim of ziekte docent Mocht een docent onverhoopt een les moeten verzuimen door omstandigheden of ziekte dan zal deze les aan het einde van

de cursus worden ingehaald. Houd daarom altijd rekening in uw agenda met deze mogelijkheid.

Waardecoupon voor trouwe cursisten De Volksuniversiteit ’s-Hertogenbosch kent veel trouwe cursisten. Deze trouwe cursisten bieden wij een uniek voordeel door een waardecoupon aan te bieden. Alle cursisten die zich in het cursusjaar 2015-2016 voor tenminste 3 cursussen (uitgezonderd lezingen, excursies en workshops) hebben ingeschreven met een minimaal bestedingsbedrag van € 350 krijgen een coupon ter waarde van € 35 die kan worden besteed in het cursusjaar 2016-2017. Een cursusjaar loopt van september tot juni. Aan deze waardecoupon kunnen geen rechten worden ontleend en kan niet ingewisseld worden tegen contant geld.

Lesmateriaal Voor de cursussen dient de cursist voor eigen rekening lesmateriaal aan te schaffen, tenzij anders vermeld. Tegelijk met uw bevestiging/deelnemersbewijs sturen wij u een mededeling met informatie over aankoopmogelijkheden van lesmateriaal. Wanneer u via de website inschrijft kunt u deze informatie op de website vinden en krijgt u hierover geen schriftelijk bericht.

65

Doelstellingen

Algemene voorwaarden

De Volksuniversiteit heeft een Stichtingsvorm. Dit betekent dat het Bestuur toeziet op de naleving van de doelstellingen van de Volksuniversiteit. Deze doelstellingen zijn: Leermogelijkheden scheppen voor alle niveaus in de samenleving. Het aanbieden van cursussen in een ontspannen informele sfeer tegen een aantrekkelijke prijs. De Stichting heeft geen winstoogmerk en is subsidie onafhankelijk.

1. Aanmelding geschiedt middels een volledig ingevuld inschrijfformulier. Bij schriftelijke aanmelding moet u het formulier ondertekenen. Uw inschrijving is pas definitief na onze bevestiging daarvan. 2. U kunt per cursusjaar slechts van één kortingsregeling gebruik maken. Korting geldt niet voor excursies, workshops en lezingen. 3. Indien wij het bedrag niet van uw rekening kunnen afschrijven middels uw éénmalige machtiging, moeten wij helaas € 7,50 administratiekosten in rekening brengen. 4. Inschrijving verplicht - na onze bevestiging - tot volledige betaling. Bij annulering tot één week vóór aanvang krijgt men het betaalde bedrag retour. Vroegtijdig inschrijven is dus zonder risico, terwijl de kans dat de cursus al is volgeboekt dan minimaal is. Bij latere annulering (tot de dag van aanvang) bent u € 25,- administratiekosten verschuldigd. Restitutie vanaf de aanvangsdag is niet mogelijk. Ziekte of verzuim van lessen geeft géén recht op gedeeltelijke of gehele restitutie.

n

n

n

66

Het bestuur 5. De kosten van ingrediënten van de culinaire cursussen/ workshops dient u toch te voldoen wanneer u zich pas afmeldt op de dag daaraan voorafgaand of later. 6. Bij onvoldoende deelname annuleren wij de activiteit circa één week voor aanvang. Een cursus kan ook, in overleg met de docent, tijdens de eerste les aangepast worden in duur. 7. De Volksuniversiteit en haar docenten behouden zich alle intellectuele eigendomsrechten voor. Lesmateriaal mag u alleen voor u zelf gebruiken. 8. Wij zijn niet aansprakelijk voor schade aan personen en/ of uw bezittingen (noch vermissing van bezittingen) in onze gebouwen, noch bij activiteiten elders. 9. Voor het geval u onverhoopt een klacht heeft over de Volksuniversiteit, verwijzen we u graag naar onze klachtenprocedure, te vinden op onze site.

Dhr. W.C.M. Meijers Dhr R. Fabrie Mevr. C. Copier-van Geffen Dhr. C.C.M. van Puijenbroek Mevr. M. van den Oord Dhr. J.P.M. Wijsman

voorzitter penningmeester secretaris bestuurslid bestuurslid bestuurslid

Manager Helen van Drunen

Medewerkers Nanny Neggers Myrenne Joosten

cursistenadministratie financiële administratie

Het Bestuur staat open voor uw suggesties. Correspondentie kunt u sturen naar: Volksuniversiteit ’s-Hertogenbosch T.a.v. Het Bestuur Havensingel 24 5211 TX ’s-Hertogenbosch

67

www.volksuniversiteitdenbosch.nl U vindt ons hier

Dit programmaboekje is met zorg samengesteld. Onze aanbiedingen zijn bindend, tussentijdse prijswijzigingen en eventuele zetfouten voorbehouden. © Volksuniversiteit ‘s-Hertogenbosch 2015-2016.

cursusprogramma voorjaar Daar blijf je bij! s-hertogenbosch

Recommend Documents