Postbus 1 3 4 3 0 AA
Bezoekadres
S t a d s p l e i n 1 3 4 3 1 LZ
www.nieuwegein.nl
Bank N e d e r l a n d s e G e m e e n t e n 28 50 04 387
Nieuwegein
m V
2 0 12-314 Werk en Inkomen
Contactpersoon Telefoon
Jan de Jong
(030) 6071272
Fax E-mail
]
[email protected]
Datum
De leden van de Raad
24 a u g u s t u s 2 0 1 2
Uw kenmerk
-
Kenmerk Onderwerp
Voortgangsbericht t r a n s i t i e Werk & I n k o m e n juli 2 0 1 2
Geachte leden van de Raad,
Voortgangsbericht Transitie W e r k & I n k o m e n - juli 2 0 1 2 Op 29 februari 2012 [raadsstuk 2011-438; Plan van aanpak aan de slag met werken naar vermogen] heeft u besloten tot toekenning van een bedrag ad 2 min. euro als eenmalige impuls ten behoeve van de transitie op het terrein van Werk & Inkomen. Daarbij is als doelstelling uitgesproken het aantal deelnemers dat afhankelijk is van een uitkering gelijk te laten blijven dan wel te laten dalen. In dit voortgangsbericht informeren wij u over de voortgang van deze transitie. Wij brengen allereerst in herinnering dat de vele, en achtereenvolgende wettelijke veranderingen de aanleiding vormden om de noodzakelijke veranderingen op het werkterrein van Werk & Inkomen met een eenmalige financiële injectie te faciliteren. Ook memoreren wij dat reeds vóór het genomen raadsbesluit de bijsturing van de werkzaamheden op het terrein van Werk & Inkomen is gestart, samenhangend met een wijziging in de formele aansturing van de afdeling W&I per 1.1.2011. Om die reden gaan wij in dit voortgangsbericht terug tot het begin van 2011. Nota bene: de deels met de wettelijke veranderingen op het terrein van Werk & Inkomen samenhangende decentralisaties (AWBZ, Jeugdzorg) vormen geen onderdeel van dit voortgangsbericht. Achtergronden De belangrijkste ontwikkelingen op het werkterrein, ondersteund door gewijzigd respectievelijk voorgenomen rijksbeleid, zijn: In de samenleving heeft de gedachte post gevat dat mensen in een uitkeringsafhankelijke positie meer dan voorheen naar vermogen zouden moeten kunnen participeren op de arbeidsmarkt. In het wetsvoorstel Wet Werken Naar Vermogen is deze gedachte uitgewerkt en van instrumentarium voorzien. Onverlet het feit dat dit wetsvoorstel door de val van het kabinet is gesneuveld kan de achterliggende gedachte op een breed draagvlak rekenen;
Bladnummer 2/6 Kenmerk Onderwerp Voortgangsbericht transitie Werk & Inkomen juli 2012
In het verlengde van bovenstaande ambitie is vastgesteld dat organisaties als sociale diensten en SW-bedrijven meer werk zouden moeten maken van de werkgeversbenadering, in samenwerking met partijen als het UWV, en met inbegrip van het postulaat dat genoemde partijen de krachten op regionaal en subregionaal niveau moeten bundelen; Als voortvloeisel van de bezuinigingsopgave heeft het Rijk het reintegratiebudget meer dan gehalveerd, ingaande 2012; In de Wet Werk en Bijstand (WWB 2012) werd het begrip huishoudtoets geïntroduceerd, ondermeer met het oogmerk te voorkomen dat de uitkeringsafhankelijkheid van generatie op generatie zou worden overgedragen. Omdat dit voorstel in de praktijk ook ongewenste effecten had werd de huishoudtoets na de val van het kabinet met terugwerkende kracht ingetrokken; In de WWB 2012 kreeg het begrip 'tegenprestatie' een wettelijke verankering. Daarmee werd beoogd een betere balans te vinden tussen de rechten en verplichtingen van de uitkeringsafhankelijke. Naast de verandering in (wettelijke) spelregels valt in den lande een bredere verandering in werkwijze van de sociale diensten (en aanverwante partijen als SWbedrijven en UWV) te bespeuren. Sociale diensten kiezen er meer voor de begeleiding van deelnemers zelfstandig uit te voeren in plaats van over te laten aan commerciële reintegratiebedrijven. Waar er wel sprake is van uitbesteding van reintegratie-activiteiten zijn sociale diensten selectiever in de keuze van leveranciers dan wel partners. Opvallend is dat 'nieuwe' partijen als uitzendbureaus zich actiever op het terrein van de bijstandspopulatie begeven. Daarnaast valt op dat vele sociale diensten projecten zijn gestart om opnieuw 'de klant in beeld' te brengen. Daarmee de stelling bevestigend dat de reintegratiepraktijk van de afgelopen jaren de deelnemer onvoldoende in beeld heeft gebracht, althans in het licht van de hernieuwde focus op de toeleiding van de deelnemer naar (betaald) werk. 2 0 1 1 - ingrepen in de b e d r i j f s v o e r i n g / a a n s t u r i n g van W e r k & I n k o m e n In de loop van het jaar zijn de volgende wijzigingen in de bedrijfsvoering doorgevoerd: Halverwege 2011 is een stop op de inkoop van reintegratietrajecten afgekondigd. Behoudens een aantal uitzonderingen [zie raadsstuk x] zijn geen nieuwe verplichtingen aangegaan. Dit had de volgende redenen: o Zonder inkoop-stop dreigde een substantiële overschrijding van het reintegratiebudget voor het lopende jaar 2 0 1 1 ; o Door het aangaan van met name de langdurende work first- c.q. verloningstrajecten verdween een groot aantal deelnemers buiten het beeld van de klantmanagers; o Tegelijk bleef het rendement (in percentage uit- en doorstroom) van deze en andere ingekochte reintegratievoorzieningen achter bij de verwachting; Parallel aan deze ingreep is gestart met de voorbereiding (o.a. bestaande uit extra trainingen) van het team klantmanagers op een werkwijze waarin coaching van de deelnemers door de klantmanager zelf centraal staat, en de deelnemers groepsgewijs worden begeleid. Inmiddels is gebleken dat de groepsdynamiek een extra motiverend effect heeft op de deelnemers.
2 0 12 - t
Bladnummer 3/6 Kenmerk Onderwerp Voortgangsbericht transitie Werk & Inkomen juli 2012
Als onderdeel van het gewijzigde inkoopbeleid heeft een nieuwe oriëntatie plaatsgevonden op beproefde reintegratietrajecten en op de keuze van leveranciers en partners. In dat verband is o.a. samenwerking gezocht met de Randstad Groep, en is de mogelijkheid van een intensievere samenwerking met het SW-bedrijf (Pauw) verkend. Met het oog op het toenemende belang van goede contacten met werkgevers is de formatie uitgebreid (van 1 naar 2 accountmanagers werk). Tenslotte is met het oog op de schakeling tussen (strategische) aansturing en de operationele activiteiten op de werkvloer de management-structuur aangepast met de aanstelling van een teamleider. Bovengenoemde veranderingen hadden in 2011 nog geen aanwijsbaar effect op de ontwikkeling van het bijstandsvolume. De economische recessie zorgde er voor dat het aantal deelnemers gestaag steeg, tot een saldo van ca. 900 deelnemers ultimo 2011. 2 0 1 2 - eerste resultaten van de transitie Sinds het begin van 2012 stabiliseert het aantal deelnemers (tot iets boven de 900). Het is nog te prematuur om deze ontwikkeling nu wél toe te schrijven aan het veranderde lokale beleid. Het effect van de continue recessie blijft in laatste instantie onvoorspelbaar. Op basis van de macro-economische prognoses van het CPB heeft het rijk de afgelopen maand bij nadere voorlopige beschikking het uitkeringsbudget verhoogd van [voor Nieuwegein met ca. 1 min. euro]. Onverlet het onzekere effect van de economische ontwikkelingen lijkt een aantal ingrepen zich te bewijzen. De 'poortfunctie' is versterkt (o.m. door de poortwachtersfunctie te verbijzonderen, en een s t r i n g e n t e r ' s c r i p t ' t e hanteren dat mede op handhaving en ontmoediging is geënt). De doelstelling om bij de poort tenminste 5 0 % van de potentiële instroom tegen te houden wordt geleidelijk gehaald. Daarnaast wordt een deel van de nieuwe instroom direct doorgeleid naar "Baanbrekend Nieuwegein". Deze samenwerking met Randstad is operationeel vanaf 1 mei jongstleden en leidt inmiddels tot een gestage reeks uitplaatsingen naar betaalde arbeid. Tegenvaller, in het licht van de beoogde afname van het bijstandsvolume, is de intrekking van de huishoudtoets. Een zekere afname van het volume (in ordegrootte ca. 40-50 deelnemers) is daarmee teniet gedaan. NB: in de voorjaarsnota kon deze tegenvaller nog niet worden verwerkt. Klant in beeld In het kader van het project 'klant in beeld' is in de maand februari het overgrote deel van de deelnemers uitgenodigd voor een workshop. De workshops werden verzorgd in samenwerking met Randstad en hadden primair tot doel de deelnemers te selecteren die op korte termijn bemiddelbaar zijn naar regulier werk. De deelnemers is na afloop een enquête voorgelegd. De tevredenheidsscore bleek opvallend hoog! Daarnaast zijn de workshops benut voor het maken van een nieuwe, globale bestandsindeling, uitgaande van drie groepen. Op basis van het totaalbestand van ca. 900 deelnemers resulteerde deze momentopname van het bestand in een indeling van ca. 250 deelnemers bemiddelbaar, ca. 400 deelnemers activering, en
Bladnummer 4/6 Kenmerk Onderwerp Voortgangsbericht transitie Werk & Inkomen juli 2012
ca. 250 deelnemers zorg. Deze indeling is uiteraard dynamisch, afhankelijk van uitval, doorstroming en nieuwe instroom. Desalniettemin is deze indeling uitgangspunt geweest voor een groot aantal van de voor 2012 geformuleerde doelstellingen en met leveranciers/partners gemaakte resultaatsafspraken. Baanbrekend Nieuwegein Met het doel de groep 'bemiddelbare' deelnemers zo snel mogelijk te doen uitstromen is, als gezegd, een samenwerkingsverband aangegaan met Randstad. Uitgaande van bovenstaande bestandsindeling is met Randstad de doelstelling overeengekomen om van de 250 deelnemers binnen een jaar 175 te plaatsen. In de eerste tien weken zijn 45 deelnemers geplaatst. Naast de Nieuwegeinse samenwerking met Randstad is, in het licht van een effectieve benadering van de arbeidsmarkt, ook de samenwerking met de directe partners, c.q. de omliggende gemeenten, de SW-bedrijven en het UWV van belang. Vooruitlopend op de voorgenomen operationele start van WIL (Werk & Inkomen Lekstroom) is de samenwerking tussen de deelnemende gemeenten op het vlak van een gezamenlijke werkgeversbenadering reeds gestart. Ook Pauw is uitgenodigd aan het periodieke overleg deel te nemen. Het overleg met UWV is inmiddels, in lijn met de landelijke afspraken omtrent de vorming van arbeidsregio's c.q. gezamenlijke benadering van de arbeidsmarkt, eveneens opgestart. Beweging naar werk Het bestand 'activering' omvat de deelnemers die op dit moment te ver van de arbeidsmarkt staan. Om deze deelnemers beter in beeld te brengen wordt het project 'klant in beeld' gecontinueerd. Binnenkort start een eerste ronde 'assessments' in samenwerking met een daartoe gespecialiseerd bureau (MatchCare, gevestigd in Nieuwegein!). Belangrijke doelstelling is om uit deze groep zoveel mogelijk deelnemers te selecteren die na het volgen van een specifiek traject 'jobready' zijn (en al dan niet onder aangepaste omstandigheden kunnen worden geplaatst, in deeltijd, en/of op detacheringsbasis). Vooruitlopend op deze selectie zijn inmiddels de eerste deelnemers ingestroomd in een daartoe door Pauw opgezet traject. Met Pauw zijn contractuele afspraken gemaakt om dit jaar ca. 100 deelnemers voor te bereiden op enigerlei vorm van beloonde arbeid (individuele plaatsing of in detacheringsverband). Daarnaast is een voorziening gecreëerd die grotendeels in eigen beheer wordt uitgevoerd. De voorziening, Bewegen naar Werk, bestaat uit een component 'bewegen' (met aandacht voor bewegen incl. gezondheid en persoonlijke zorg, en opdoen van dagritme) alsmede de component 'tegenprestatie'. De eerste (pilot)groep is halverwege het programma en inmiddels bezig met het leveren van een 'tegenprestatie'. Formeel, stelt de wetgever, is het leveren van een tegenprestatie geen reintegratieactiviteit. Evident is echter dat het van het leveren van een tegenprestatie een 'activerende' werking uitgaat. In Nieuwegein nemen wij de mogelijkheden van dit instrument dan ook heel serieus. In de voorbereiding van het project 'tegenprestatie' is met een groot aantal maatschappelijke instellingen alsmede uitvoerende gemeentelijke afdelingen verkend welke plaatsingsmogelijkheden er
2 0 12-314 Bladnummer 5/6 Kenmerk Onderwerp Voortgangsbericht transitie Werk & Inkomen juli 2 0 1 2
bestaan. De instroom op deze plekken komt, na aanvankelijke aarzelingen bij benaderde partijen, inmiddels op gang. Speciale aandacht heeft de mogelijke inzet van deelnemers op een tegenprestatieplek in combinatie met het wijk- en buurtgericht werken. Gesprekken met bewonerscommissies over deze mogelijke aanvulling op de inzet van reeds actieve buurtbewoners zijn gaande. In aanvulling op de afspraken met Pauw, de voorzieningen 'bewegen naar werk' en 'tegenprestatie' worden voor specifieke groepen deelnemers dan wel arbeidsmarktsegmenten arrangementen onderzocht. Op dit moment loopt een project ten behoeve van de doelgroep 'alleenstaande moeders' gericht op een training op het vlak van kantoorautomatisering en mogelijke plaatsing in (deel)tijd in een kantooromgeving. Een project gericht op plaatsing van oudere deelnemers is in voorbereiding, mede op basis van een recent verworven ESF-subsidie. Met zorginstellingen wordt gesproken over het creëren van een trainingsomgeving bij de zorginstelling 'in house'. Social Return Voor het perspectief van de deelnemers 'bemiddelbaar' en 'activering' is het van belang om het instrument 'social return' (als onderdeel van het gemeentelijk inkoopbeleid) in te kunnen zetten ten faveure van onze deelnemers. Nieuwegein heeft dit principe nog niet in zijn inkoopbeleid opgenomen. Een voorstel terzake zal deze zomer aan het college worden voorgelegd. Een van de uitgangspunten in dit voorstel zal zijn om de bedrijven die het regardeert maatwerk te kunnen bieden, in de plaats van de rigide 5%-doelstelling die elders in den lande vaak wordt gehanteerd. Vangnet Voor de deelnemersgroep 'zorg' tenslotte, van wie evident is dat deze deelnemers niet, althans voor langere termijn niet in staat zijn tot arbeid 'naar vermogen', is onze zorg uiteraard dat wij deze burgers het noodzakelijke vangnet bieden. Vanuit de optiek van Werk & Inkomen is dat allereerst de garantie van het inkomensbestandsdeel (bijstand plus bijzondere bijstand en/of bijvoorbeeld schuldhulpverlening). Daarenboven is het het streven om met de ketenpartners het vangnet sluitend en effectief te doen zijn. W&I participeert volwaardig in dit netwerk.
Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders,
mr. A.W. Kolff, loco-burgemeester
