Pop in de provincie. Een onderzoek naar de status van popmuziek in de provincie Groningen

Pop in de provincie

Pop in de provincie Een onderzoek naar de status van popmuziek in de provincie Groningen

Inhoudsopgave

“One good thing about music,when it hits you, you feel no pain.” Bob Marley

4

Inleiding

47

Groningers en popmuziek: zijn we een eiland?

9

De popsector: amateur versus professional. What’s in a name?

47

Groningse Cultuur en mentaliteit

49

Unique selling points:



maak van je zwakte je kracht

50

Groningen in Nederland:

13 Het Groningse gaat er iets boven Groningen? muziekonderwijs: Knelpunten en behoeftes actuele trends en 53 in de Groningse ontwikkelingen 13 Lesgeven popsector 15

Leren

17

Organiseren

65

Conclusie

65

Taken voor KNAK

21 Groningse ­muzikanten: actuele trends en ontwikkelingen

69

Maar eerst: werken aan ­



zichtbaarheid voor maximaal



bereik en effect

21

73 Bibliografie

Talent en talentontwikkeling

26 Identiteit 26 Werkwijze 28

Hulp van digitale en technische

ontwikkelingen 30 Faciliteiten

37 Groningse ­organisatoren: actuele trends en ontwikkelingen 37

Organiseren: wat?

39

Organiseren: hoe?

41

Organiseren: voor wie?

Inleiding

worden ideeën en opvattingen over het

HOOFDVRAAG

popmuziekveld in stad en provincie

Welke trends en ontwikkelingen spelen op

Groningen in kaart gebracht. Een vaste

dit moment een rol in de popsector in stad

gesprekspuntenlijst hielp een licht te werpen

en provincie Groningen, en hoe kan KNAK

op een aantal specifieke onderwerpen. Er

de spelers in het veld daarin ondersteu­

is getracht een zo genuanceerd mogelijk

nen?

“Without music, life would be a mistake,” schreef Friedrich Nietzsche

disciplines in de provincie Groningen.

beeld te schetsen, door het interviewen

Dit jaar concentreert dit onderzoek zich

van uiteenlopende spelers. Niet alleen de

Deelvragen

in 1889 in Twilight of the Idols. Ondanks

op de kunstdiscipline popmuziek. De keuze

kernfiguren, maar ook de randfiguren in de

1. De popsector: amateur versus

de forse bezuinigingen op kunst en cultuur

voor deze discipline ligt voor de hand:

popsector hebben KNAK van waardevolle

de afgelopen periode, zijn veel muzieklief­

de provinciale popkoepel POPgroningen

informatie voorzien. Daartoe zijn onder

hebbers daar nog altijd heilig van overtuigd.

maakt vanaf 1 januari 2013 onderdeel uit

andere organisatoren, initiators, muzikanten

­actuele trends en ontwikkelingen

Ook in Groningen speelt muziek een grote

van KNAK. Zijn merknaam en activiteiten

en muziekdocenten aan het woord geweest.

3. Groningse muzikanten: actuele trends

rol. De stad Groningen mag zich tot één van

blijven behouden. POPgroningen werd in

de grote Nederlandse popsteden rekenen.

2010 in het leven geroepen om een beter

Let wel: het resultaat schetst niet meer

Mede dankzij Eurosonic Noorderslag heeft

klimaat voor de regionale popcultuur te

dan een algemeen beeld van het veld; het

de stad zich tot ver buiten de lands­grenzen

stimuleren. Het ondersteunen, ontwikkelen,

gaat in dit onderzoek om een beschrijving

op de kaart gezet. De aandacht voor pop­

informeren en adviseren van speler uit de

van wat er leeft en speelt, aan de hand

muziek in de stad Groningen vormt echter

Groningse popmuziek behoren daarbij tot

van de percepties van een aantal sleutel-

een schril contrast met de aandacht voor

de primaire taken van de organisatie. POP­

figuren. De bevindingen van het onderzoek

pop in de ­Ommelanden.

groningen nam deze kennis en expertise

stellen KNAK dan ook niet in staat algemene

Er lijkt weinig bekend over de stand van

begin dit jaar mee naar het Knooppunt

conclusies te formuleren die voor de gehele

DE ONDERVRAAGDEN

zaken in de provincie, en over de manier

Amateurkunst.

provinciale popsector gelden. En dat is

Anne Nigten, Lector Populair Culture,

jammer. Het Groningse popveld heeft

Sustainabiliy & Innovation, Minerva Academie

waarop stad en ­Ommelanden op het

­professional. What’s in a name? 2. Het Groningse muziekonderwijs:

en ontwikkelingen 4. Groningse organisatoren: actuele trends en ontwikkelingen 5. Groningers en popmuziek: zijn we een eiland? 6. Knelpunten en behoeftes in de ­Groningse popsector

gebied van popmuziek en p ­ opcultuur met

HET VELD AAN HET WOORD

immers niet alleen baat bij kwalitatief onder­

Groningen.

elkaar verbonden zijn.

Het onderzoek naar popmuziek in de

zoek, maar ook bij gedegen kwantitatief

Ben Hesselink, Muziekdocent en eigenaar

provincie concentreert zich op kwalitatief

onderzoek, waaruit algemene conclusies

particuliere Muziekschool Ben Hesselink.

Het Knooppunt Amateurkunst Groningen

onderzoek. Het schetst een algemeen en

kunnen worden getrokken. Dit vereist

Elle Alpha, Groningse pop/rockband.

is als nieuwe, provinciale steuninstelling

actueel beeld van trends, ontwikkelingen

echter tijd en aandacht. Dit onderzoek

Erik Glazenburg, Echt Erik: music, media

sinds maart 2013 actief bezig om het

en knelpunten van het popveld. Want, om

zou als opstap kunnen dienen naar meer

en event management. Radiomaker D ­ ollard

amateurkunstveld te adviseren, motiveren

zijn taken zo goed mogelijk uit te kunnen

gedegen onderzoek.

Radio, Pop Noord, Imprezz Records.

en ondersteunen. Om deze taak optimaal

voeren, is het voor het Knooppunt Amateur-

Onze dank gaat uit naar alle spelers uit

Erwin Java, Studio— en sessiegitarist,

te kunnen uitvoeren, is inzicht in en kennis

kunst Groningen de komende jaren belangrijk

het popveld die we uitgebreid hebben mogen

gitaardocent en medeoprichter Noorder

van het Groningse amateurkunstveld

bij de verschillende kunstdisciplines de

ondervragen. Zonder hun hulp was dit

Muziek Instituut.

onontbeerlijk. Daartoe gaat KNAK o.a.

achterliggende  motivaties, heersende

onderzoek niet mogelijk geweest.

Evert Bisschop, Boele Associate lector

het veld in om kennis te maken met spelers

meningen, ontwikkelingen en processen

Daarnaast bedanken we associate lector

Prins Claus, C ­ onservatorium,

uit de amateurkunstsector. Daarnaast

inzichtelijk te maken. Immers, met die

Evert Bisschop Boele en lector Anne

Hanzehogeschool Groningen.

publiceert KNAK elk jaar een onderzoek,

informatie kan KNAK een factor van

Nigten, beide verbonden aan de Hanze­

Hans Elbersen, Coördinator Muziekschool

dat een licht moet werpen op de actuele

belang zijn en blijven voor het veld. Aan de

hogeschool Groningen, voor hun hulp en

Oost Groningen.

situatie van de verschillende amateurkunst-

hand van een twintigtal diepte—interviews

advies.

Hans Hannemann, Muzikant, songwriter en

4

5

eigenaar Twang Wolf Recording Studio. Henk Hensen, Ex—voorzitter Stichting Pekelpop. Jamie Blankers, Eigenaar Eye—open opnamestudio ‘t Zandt. Jan Hesseling, Organisator Art Carnivale, Initiatiefnemer kunstenaarscollectief Delfzijl en Muzieklint gemeente Slochteren. Martin Medema, Initiator en organisator Graspop Baflo, voormalig jongerenwerker. Niels Steenstra, Initiator Rijdende Popschool, hoofd Muziekafdeling Kunst, Theater en Media Noorderpoort College Groningen, Imprezz Records. Patrick Wijninga, Medeorganisator en sponsorwerver KanaalPOP Zuidhorn, jongerenwerker. Peter Sikkema, Programmeur De Ooster­ poort & De Stadsschouwburg Groningen, Festival manager Eurosonic—Noorderslag. Roelinda Hesselink, Zangdocent en directeur Muziekschool Ben Hesselink, Sprokkelhout Groningse post—rock / experimental rock band. The Animal Antics, Groningse pop / rock / funk band. The Tightropes, Groningse bluesrock band Wigo van der Schoot, Drum— en slagwerk­ docent Zuidhorn / Tolbert / Muziekschool Westerkwartier / IVAK Delfzijl, slagwerker, bassist, geluidstechnicus. Willem Venema, Zelfstandig muziekdocent, initiator en organisator Music =Art Festival Zuidhorn.

Enthousiast publiek bij het Local Heroes podium, Bevrijdingsfestival Groningen 2013. 6

“Some guy said to me: Don’t you think you’re too old to sing rock’n roll? I said: You’d better check with Mick Jagger.” Cher

De popsector: amateur versus professional. What’s in a name? Voordat KNAK het veld aan het woord

aspect: het kunnen voorzien in het levens­

laat, is het van belang wat meer te zeggen

onderhoud. Maar telt het geven van

over of en hoe amateurs in dit onderzoek

­muziekles dan ook? Of gaat het puur om

worden onderscheiden van professionals.

een inkomen uit het uitvoeren van muziek?

Het woordenboek zegt het volgende over

En is een goede muzikant die in de week­

dit lastige onderscheid:

enden in een succesvolle, goed betalende coverband speelt, geen professionele

Professional — iemand die een vak, kunst

muzikant omdat hij doordeweeks een

of sport beoefent voor zijn beroep; beroeps-

fulltime baan heeft bij een bank? Is een

matige beoefenaar; personen die zich voor

afgestudeerde conservatoriumdocent die

hun levensonderhoud bezighouden met

in staat is om op een zeer hoog niveau

een speciale bezigheid, activiteit, studie of

muziek te maken geen professionele

wetenschap

muzikant, omdat hij noodgedwongen de post rondbrengt totdat hij bij een

Amateur — liefhebber; iemand die iets voor

gezelschap wordt aangenomen?

zijn plezier doet, niet om zijn brood ermee

Het zijn lastige grensgevallen.

te verdienen Er zijn ook mensen die een amateur en In de popmuziek is de grens tussen amateur

een professional van elkaar onderscheiden

en professional soms flinterdun. De meningen

op basis van hun mentaliteit. Ook dat

over de criteria aan de hand waarvan men

criterium komt terug in het woordenboek.

deze grens kan trekken, kunnen dan ook

Een amateur is volgens het woordenboek

behoorlijk van elkaar verschillen. Een pro­

immers iemand die kunst beoefent voor

fessionele muzikant is volgens de meeste

zijn of haar plezier, en niet de ambitie heeft

ondervraagden een muzikant die zijn of

om er een beroep van te maken. Ook

haar brood verdient met muziek maken.

auteur Steven Pressfield geeft op eenzelfde

Deze visie komt overeen met de officiële

wijze het onderscheid aan tussen een

definitie uit het woordenboek, waarin de

amateur en een professional. In zijn boek

nadruk wordt gelegd op het financiële

The war of art onderscheidt hij twee 9

soorten creatievelingen: de amateur en

In dit onderzoek treft de lezer dan ook

de prof. Amateurs maken kunst als ze

geen expliciet onderscheid tussen pro­

daar zin in hebben, en laten zich tijdens dit

fessionele en amateur—muzikanten of

proces gemakkelijk afleiden. Als het even

–organisators. Veel jonge muzikanten die

niet lukt, gooien ze het bijltje erbij neer

door KNAK zijn geïnterviewd, zitten nog

en verzinnen excuses om (tijdelijk) wat

op de middelbare school of studeren nog,

anders te gaan doen. Het ontbreekt hen

en stoppen daarnaast ongelooflijk veel

aan daadkracht en doorzettingsvermogen.

tijd en energie in hun band. Ze verdienen

Of misschien wel gewoon aan genoeg

doorgaans weinig, maar zijn zeer gedreven

belangstelling voor hun passie.

en gemotiveerd. Het zijn sec bekeken

Professionals maken daarentegen elke

amateurs die zich in rap tempo opwerken

dag kunst, ongeacht hoe ze zich voelen of

naar het semi—professionele circuit. Echt

wat er verder op het programma staat.

leven van hun muziek kunnen ze voor­

Ze bieden constant weerstand aan de

lopig niet. De scheidslijn in de Groningse

creatieve blokkade waarmee alle kunste­

popmuziek is veelal te dun om er een

naars wel eens te maken krijgen, en gaan

harde uitspraak over te doen. De woorden

net zo lang door tot ze weer in de juiste

‘amateur’ en ‘professional’ zullen in de rest

flow zitten. Met die instelling volgt de

van dit onderzoek daarom weinig worden

financiële beloning wellicht vanzelf.

gebruikt.

Het moge duidelijk zijn dat het lastig is om een duidelijk onderscheid aan te brengen tussen de amateur en de professional, zeker als het om de eerder genoemde grensgevallen gaat. De muzikanten die voor dit onderzoek zijn ondervraagd, vallen veelal onder deze groep. Ze komen geen van allen rond van alleen hun optredens en geven daarom (muziek)les of hebben een parttime ‘negen tot vijf baan’. Of ze studeren nog. Toch zijn het professionele, gepassioneerde muzikanten. Een mooi voorbeeld daarvan is Erwin Java. Een rasechte muzikant, die daarnaast lesgeeft en zich de medeoprichter van het Noorder Muziek Instituut mag noemen. “Maar ik voel me in de eerste plaats muzikant.” Het geeft aan dat ook mentaliteit en visie niet mogen worden vergeten in het aanbrengen van een onderscheid. Daar gaat het tenslotte om. 10

Optreden van Swinder in galerie With Tsjalling, Grunnsonic 2013.

“If you cannot teach me to fly, teach me to sing.” J.M. Barrie, Peter Pan

Het Groningse muziek­ onderwijs: actuele trends en ontwikkelingen Lesgeven

Enerzijds is er een verschuiving gaande

PRIVÉLES VERSUS GROEPSLES

richting bandles en ensemble les: een

Ondervraagde muziekschooldocenten

vorm van groeples. Anderzijds consta­

en —coördinatoren signaleren een terug­

teren spelers in het veld een verschuiving

gang in individuele lessen en een toename

van groepslessen naar individuele lessen.

van het ensemblespel. Bandcoaching en

Mensen zien graag hun eigen behoeftes

samenspel winnen terrein. De toekomst

vervuld. Ze geven de voorkeur aan lessen

van muziekscholen ligt volgens Hans

in hun eigen tempo, in hun eigen favoriete

Elbersen bij arrangeren en componeren.

stijl en op hun eigen voorwaarden.

Muziekleerlingen gaan steeds vaker met

Muziekles in een groep past vanuit dat oog­

elkaar muziek maken op een popschool.

punt niet meer bij de behoeftes van deze tijd.

Ook slagwerkdocent Wigo van der Schoot

Toch is bandles de afgelopen jaren in

signaleert deze verschuiving. “Jongeren

opmars. Met een groep mensen muziek maken

die op muziekles gaan hebben vaak de

die je leuk vindt, terwijl iedereen daarin

ambitie om in een band te spelen.” Zelf­

een eigen rol vervult en met elkaar werkt

standig muziekdocent Willem Venema

aan een mooi geheel, is zeer populair.

ziet voordelen. “Als je een paar akkoorden

Het sociale aspect van muziek maken is

kunt spelen, kun je het best in een band

dus nog steeds van groot belang.

spelen om zo liedjes te oefenen.” Venema

Wellicht vervult de popband in de

gaat nog verder: hij gaat regelmatig met

toekomst de sociale functie die symfonie­

leerlingen de hort op, om ergens te spelen

orkesten, korps— en blaaskapellen enkele

in bandbezetting. “Muziek maken is doen,”

tientallen jaren geleden nog vervulden in

aldus Venema.

de provincie Groningen?

Gitaardocent Erwin Java is echter van

Klantgericht

mening dat mensen geen behoefte meer

Flexibiliteit en klantgerichtheid worden de

hebben aan groepslessen, en liever indi-

laatste jaren steeds belangrijker. Mensen

vidueel les volgen. “Ook in Delfzijl zie ik

willen les volgen wanneer het hen uitkomt.

dat.” Een interessante tegenstelling.

Zzp’ers bieden deze flexibiliteit in lestijden 13

en contactmomenten. Ook het hanteren

doen, stappen steeds meer docenten en

doe ik veel minder. Volwassenen stoppen

Leren

van betaalbare prijzen en aandacht voor

muziekscholen over naar deze klantgerichte

heel snel.”

In de werkwijze die veel muziekscholen en

menselijk contact maken onderdeel uit

aanpak. Ze geven leerlingen de kans om te

van hun klantgerichte aanpak. Zelfstandig

spelen wat ze leuk vinden op het moment

Maar is er een nieuwe doelgroep in op­

vraaggericht werken dus opvallend. Het

ondernemers geven dikwijls individuele

dat ze daaraan behoefte hebben.

komst: de vijfenzestigplussers. Een groei­

is in het muziekonderwijs steeds gang­

muzieklessen, waardoor de persoonlijke

Daarnaast is het van belang om te zoeken

ende groep ouderen neemt muzieklessen,

baarder om vanuit de wensen van de klant

aandacht in overvloed aanwezig is. In

naar de juiste docent op de juiste plek.

omdat men eindelijk de tijd heeft om een

aanbod te ontwikkelen. Anne Nigten, lector

traditionele muziekscholen gebeurt dit

Jonge, hippe docenten uit de praktijk

instrument te leren bespelen, of het instru­

Populair Culture, Sustainabiliy & Innovation

minder. Erwin Java benadrukt echter dat

oefenen een grote aantrekkingskracht uit

ment dat men vroeger bespeelde weer af

aan de Minerva Academie Groningen, is

de omslag richting klantgericht werken nu

op jonge mensen die muziek willen maken.

te stoffen. Het is een trend die de afge­

van mening dat het ontwikkelen van een

ook in het traditionele muziekonderwijs

Ze vervullen de functie van rolmodel.

lopen jaren zichtbaar is op muziekscholen.

compleet, vaststaand jaarprogramma op

gaande is.

Particuliere muziekscholen hebben hierin

Muziekles geven aan ouderen ontpopt zich

voorhand, niet langer aansluit bij de manier

Ook op lesinhoudelijk vlak hebben zzp’ers

wat meer bewegingsruimte dan de

zo tot een nieuw specialisme binnen het

waarop mensen leren. “Mensen willen

en particuliere muziekscholen meer

traditionele muziekschool, die doorgaans

muziekonderwijs.

dingen leren waar ze zelf aan toe zijn.”

vrijheid om te luisteren naar de wensen

alleen gecertificeerde docenten inzet. Een

Het lectoraat Lifelong Learning in Music &

Alexander J. Romiszowsky bedacht

van de klant. Reguliere muziekscholen zijn

particuliere muziekschool kan zaken als

the Arts van het kenniscentrum Kunst &

daarvoor de term ‘just—in—time learning’:

nog steeds overwegend klassiek georiën­

praktijkervaring, creativiteit en uitstraling

Samenleving in Groningen, deed twee

teerd. Leerlingen willen echter Top 40

gemakkelijker laten meewegen in de keuze

jaar lang onderzoek naar muziekles voor

nummers spelen. Hoe verenigen docenten

voor een geschikte docent.

ouderen, in samenwerking met muziek­

die twee? Ben Hesselink, eigenaar van

Ben Hesselink heeft nog een andere manier

docenten uit de noordelijke regio.

een particuliere muziekschool die lessen

gevonden om kinderen en jongeren aan

De conclusie? Muzieklessen bieden de

verzorgt in Glimmen, Eelderwolde en

het spelen te krijgen: “De locatie van een

­oudere doelgroep meer dan een fijn

Eelde, combineert populaire muziek met

muziekschool of de plaats waar muziek­

tijdverdrijf en kennis van een instrument.

de broodnodige aandacht voor techniek:

lessen plaatsvinden, moet dichtbij of in

Muziek maken heeft volgens o ­ nderzoekers

zzp’ers hanteren is de verschuiving richting

een basisschool of middelbare school zijn,

“een gunstig effect op het welzijn, de

“Het motiveert om tijdens de lessen te spelen wat je leuk vindt. Maar daarin besteed ik tegelijkertijd veel aandacht aan het ontwikkelen van vaar­ digheden. Mijn werkwijze is eigenlijk een ouderwetse ge­ dachte in een nieuw jasje. Zo geef ik leerlingen toch de kans geven om spelen wat ze willen.”

om de drempel om muzieklessen te volgen

fysieke en de cognitieve vermogens van

zo laag mogelijk te maken.”

ouderen” (www.hanze.nl/ouderenenmuziek).

“Just—in—time learning systems deliver training to workers when and where they need it. Rather than sitting through hours of traditional classroom training, users can (..) zero in on just the information they need to solve problems, perform specific tasks or quickly update their skills.”

Ook Hans Elbersen, coördinator van de

Computerworld

Ben Hesselink

Doelgroepen

Muziekschool Oost Groningen, ziet in

Welke doelgroepen weten hun weg naar

­muziekles voor ouderen een gat in de

Ook recent onderzoek aan de universiteit

muziekscholen en muziekdocenten

markt. “Het is belangrijk om de b ­ ehoeftes

van Twente wijst uit dat kinderen geen

gemakkelijk te vinden? Op basis van

van deze mensen te inventariseren en

behoefte meer hebben aan opgelegde

informatie van alle ondervraagden, lijken

om erop in te spelen. Ouderen weten

‘hoorcolleges’ om kennis te vergaren:

kinderen en jongeren de grootste doelgroep

vaak heel goed wat ze willen. Ze hebben

te vormen. Ook Willem Venema werkt

duidelijke voorkeuren voor een bepaalde

voornamelijk met deze doelgroepen. “Bij

stijl. Denk aan klassiek, pop of Gronings­

voorkeur geef ik les aan kinderen vanaf

talige streekmuziek. Daar valt dus nog veel

Stimuleren muziekbeoefening

negen jaar. Kinderen van acht zijn nog iets

te behalen”.

Om leerlingen te stimuleren aan actieve

te jong om echt iets te kunnen leren. Ik

muziekbeoefening te gaan —en blijven—

geef ook les aan volwassenen, maar dat

14

“Kinderen van deze tijd willen en kunnen niet meer naar een lang of saai betoog luisteren of kijken. Misschien kunnen ze dit nog wel onder hele stringente condities, > 15

maar het tijdperk van thuis zappen naar een andere zender en in een les andere dingen zitten te doen is onomkeerbaar aangebroken. Het studiehuis, het Web en open digitale leeromgevingen komen niet toevallig allemaal op dit moment qua idee bij elkaar. Je kunt dan dingen doen zoals werken, spelen en leren; knippen en plakken; en communiceren door elkaar.”

nodig hebt, raakt steeds meer verankerd

Muziekleerlingen zetten internet en nieuwe

langer de enige optie voor mensen die met

in het leerproces. Internet speelt ook in de

media dus in om de kennis van hun

behulp van lessen een muziekinstrument

popmuziek een grote rol. Of het nu gaat om

instrument of favoriete muziekstijl uit te

willen leren bespelen. Bezuinigingen in

inspiratie, informatie, promotie, p ­ rofessionals

breiden. Youtube wordt daartoe het meest

het muziekonderwijs zorgen ervoor dat

of amateurs: alles wat je nodig hebt is

aangewend. Erwin Java ziet voordelen.

muziekles volgen aan een traditionele

slechts een muisklik van je verwijderd. Dat

De toegankelijkheid en beschikbaarheid

muziekschool überhaupt niet altijd meer

geldt uiteraard ook voor mensen die een

van voorbeelden online zorgt voor een

een optie is:

instrument willen leren bespelen. Je kijkt

lage drempel, wat maakt dat jongeren

en luistert immers naar je muzikale helden

sneller in contact komen met muziek en

en besluit: dat wil ik ook. Vervolgens kun

er vaker mee bezig zijn. Hans Elbersen

je op eigen kracht ver komen, alvorens de

merkt boven­dien op dat de kwaliteit van

hulp van een docent in te schakelen. In de

­leerlingen zangtechnisch gezien veel

popsector speelt formeel onderwijs dan ook

hoger ligt sinds de komst van internet. “Dat

Universiteit Twente

vaak een ondersteunende rol. Het is immers

ligt aan de beschikbaarheid van alle voor­

niet de enige manier waarop mensen muziek

beelden online. Je begint immers met na­

Deze nieuwe manier van leren zorgt er

leren maken. Informeel leren, b ­ ijvoorbeeld

zingen.” De volgende stap is ontwikkeling

“Mensen in de regio Pekela die muziek willen maken, gaan naar particulieren. De muziekschool in Pekela is afgeschaft. Een aantal particuliere aanbieders is daarom bezig met het opzet­ ten van een non—profitachtig initiatief voor muzieklessen.”

volgens een aantal ondervraagden voor

van elkaar of met de hulp van voor­

en het creëren van een eigen gezicht. Ook

Henk Hensen

dat het doorzettingsvermogen om muziek

beelden van internet, is volgens a ­ ssociate

daarin kan het internet een belangrijke rol

te leren spelen afneemt. Ook de invloed

lector Evert Bisschop Boele, doorgaans

vervullen. Uiteraard zijn er ook nadelen.

Ook Niels Steenstra signaleert deze ver­

van internet en social media dragen daar-

­belangrijker. Tijdens de gesprekken met ver­

Een keerzijde van de steeds grotere rol van

schuiving, en ziet de verschuiving van

aan bij. De overvloed aan mogelijkheden

schillende Groningse bandjes, werd duidelijk

internet in het leerproces, is volgens Java

traditioneel muziekonderwijs naar particuliere

en prikkels resulteert volgens Groningse

dat het volgen van muziekles als een keuze

dat leerlingen niet meer goed luisteren.

initiatieven als een positieve ontwikkeling.

muziekdocenten in een lage concentratie-

wordt gezien, en niet wordt beschouwd als

“Wat op Youtube staat, is waar.” Ook Wigo

Het is bovendien een ontwikkeling die

spanne. Jongeren vinden thuis niet meer

een absolute noodzaak om een instrument

van der Schoot signaleert een aantal na­

nauw verbonden is aan de populariteit van

de tijd om zich te bekwamen. Ze willen

te leren beheersen. Vooral The Animal

delen. “Jongeren zijn door de opkomst van

popmuziek. Waar traditionele muziekscholen

alles uitproberen, maar vinden het lastig

­Antics zijn daarin uitgesproken:

social media en de steeds grotere rol van

zich nog steeds overwegend concentreren

de computer in een huishouden, steeds

op klassieke instrumenten (al krijgt de

vaker thuis. Ze zoeken elkaar minder vaak

popschool ook binnen het traditionele

op. Het directe contact tussen jongeren

muziekonderwijs steeds vaker een vaste

wordt daardoor steeds minder.”

plek), wordt popmuziek meer vanuit de

heid om online specifieke ­informatie op

“Het is zonde om meteen te beginnen met les; je moet eerst thuis kijken hoe ver je komt, hoe goed je kunt worden zonder begeleiding. Op internet ligt alles voor het oprapen. Als dat klaar is en je wilt verder, kun je hulp inschakelen. Het begint op het internet. Je gaat liedjes uitzoeken die je leuk vindt en je probeert die nummers na te spelen.”

te zoeken op het moment dat je de k ­ ennis

The Animal Antics

om zich echt te verdiepen in de stof. Het verklaart waarom workshops, seminars, clinics en masterclasses tegenwoordig zo populair zijn. Kortstondig, specifiek aanbod dat inspeelt op de vraag lijkt de toekomst van het onderwijs. Hulp van digitale ontwikkelingen tijdens het leerproces De opkomst van just—in—time learning hangt nauw samen met de mogelijkheden die het internet biedt. E—learning, de mogelijk-

16

markt geregeld. Dat heeft een aantal voordelen: zelfstandig ondernemers zijn

Organiseren

doorgaans flexibeler en innovatiever dan

Traditionele muziekschool en zelfstandig

een grote instelling. Een nadeel van zzp’ers

ondernemerschap, zzp’ers —al dan niet

die inspelen op de vraag vanuit het veld,

onder de vleugels van een particuliere

is het gebrek aan kwaliteitscontrole. Waar

muziekschool of coöperatieve vereniging en

een traditionele muziekschool doorgaans

traditionele muziekscholen, bestaan in

werkt met afgestudeerde conservatorium-

stad en provincie steeds vaker naast

studenten, kunnen zzp’ers ook zonder

elkaar. De traditionele muziekschool is niet

lesbevoegdheid aan de slag. 17

Projecten

speler. Daarnaast herbergt de stad een groot

Ook projectmatig werken vindt steeds meer

aantal zzp’ers en particuliere muziekscholen

doorgang in het muziekonderwijs. Het ­in-

die mensen begeleiden bij het leren bespelen

zetten van leerlingen en docenten in projecten

van hun instrument. In de provincie is de

wordt steeds belangrijker, omdat het de

keuze beperkter. En dat is jammer, vindt

zichtbaarheid van de muzikale onder­

ook Niels Steenstra. “Er zouden in de

neming in de gemeenschap bevordert. Zo

­provincie net zoveel mogelijkheden moeten

gebruiken Niels Steenstra en Hans Elbersen

zijn als in de stad, tegen een goede prijs/

lokale g ­ elegenheden zoals een dorpsfeest

kwaliteit verhouding.” Toen Steenstra een

of ­opening om hun organisatie of initiatief

paar jaar geleden met zijn gezin de oversteek

bekend te maken in de regio. “Als muziek­

maakte van de stad naar de provincie, kwam

school organiseren we bijvoorbeeld iets op

hij tot de opvallende ontdekking dat hij veel

aanvraag van de rotary. Zo kunnen we ons-

meer moest gaan betalen voor de muziek­

zelf promoten” (Hans Elbersen). S ­ ommige

lessen van zijn dochter. Steenstra riep ver­

muziekscholen nemen het heft in eigen

volgens de Rijdende Popschool in het leven:

hand en creëren zelf een lokale gelegen­

Een belangrijk verschil tussen het muziek-

“Muzieklessen in de stad bleken goedkoper dan in mijn nieuwe woonplaats Garmerwolde. Bovendien zijn er minder ­faciliteiten. Ik besloot dat ik dat graag gelijk wilde trekken met het aanbod in de stad. Ik kreeg het idee om de Popschool Garmerwolde op te zetten.Ik heb toen de beheerder van het dorps­huis opgezocht en hem gevraagd of het dorpshuis kon worden ingezet om bandjes te laten repeteren. Na een week ­adverteren had ik maar liefst zeventien aanmeldingen binnen, en meerdere bands die aangaven te willen repeteren in het dorps­huis. (..) Er is veel animo voor.”

onderwijs in Stad en Ommeland, is de

Niels Steenstra

heid om zichtbaar te worden in de regio en de verbinding met de omgeving te zoeken. Die verbinding kan bijvoorbeeld tot stand komen door een samenwerking met andere kunstdisciplines, partijen en verenigingen. “Je moet iedereen uit z’n eigen hok halen en een groot concert organiseren in het dorp waar je actief bent. Leerlingen en docenten moeten meer presentaties verzorgen. Die ondernemende houding is heel belangrijk,” aldus Elbersen. Een actieve, open houding en het zoeken naar verbinding met de gemeen­ schap middels projecten is tegenwoordig van groot belang voor het succes en voort­ bestaan van een muzikale onderneming. Aanbod stad versus provincie

aanwezigheid ervan. De stad Groningen kent veel mogelijkheden op het gebied van

De provincie moet het hebben van deze

muziekonderwijs. De muziekafdeling van

jongeondernemers, die vastbesloten zijn

het Centrum voor de Kunsten (de voormalig

het muziekonderwijs in de eigen regio

Stedelijke Muziekschool) is een bekende

levend te houden.

18

Zangeres Carla de Bruine tijdens een voorronde van de POPgroningen Talent Award 2013 in Bar Meneer Jansen, Appingedam.

“Shoot for the stars, so if you fall you land on a cloud.” Kanye West

Groningse muzikanten: actuele trends en ontwikkelingen Talent en talentontwikkeling

Nederland en daarbuiten. Denk aan Town

STEEDS MEER TALENT

of Saints, Noisia en Kraantje Pappie.

De laatste jaren signaleren spelers in het

De scene rond Noisia blijkt een goede

Groningse popveld een boost aan talent­

aanjager: Gronings talent wordt de

volle bands en songwriters. “Het gaat

afgelopen jaren sneller opgepikt.

goed met Groningse muziek,” benadrukt ook Peter Sikkema, programmeur van De

Het muzikale talent zit niet alleen in de

Oosterpoort & de Stadsschouwburg

stad. Zo signaleert Martin Medema veel

Groningen en festivalmanager van

talent in de regio Baflo. Ook Veendam

Eurosonic Noorderslag. Een aantal oorzaken

wordt geprezen om haar goede muziek­

ligt daaraan ten grondslag:

school en frisse aanpak. Veendam lijkt

De aanwezigheid van relevante vervolg-

een broedplaats voor jonge, getalenteerde

opleidingen in het Noorden, zoals de School

muzikanten. Daarnaast wordt Winschoten

voor de Kunsten in Groningen (MBO), de

gezien als een culturele kern van de

Academie voor Popcultuur in Leeuwarden

provincie.

(HBO) en D’Drive in Leeuwarden (MBO). Nieuwe technische mogelijkheden.

TALENTENJACHTEN

Muzikanten kunnen tegenwoordig

Denk aan talentontwikkeling, en velen

gemakkelijk zelf opnames maken, thuis

zullen het direct associëren met het

achter hun eigen computer. Voor een

fenomeen ‘talentenjacht’. De spelers uit

demo hoeven bands dus niet meer naar

de popsector in Groningen zijn het ­erover

een studio. Die komt pas ter sprake op het

eens: er worden veel talentenjachten ge­

moment dat bands het echt professioneel

organiseerd. Het concept blijkt een hit.

willen gaan aanpakken.

Niet alleen in Groningen, maar ook in de

Vergeleken met een aantal jaren geleden

rest van Nederland, Europa en de wereld.

maken veel meer Groningse acts naam in

Dat begon toen talentshows op televisie 21

verschenen en in rap tempo aan populariteit

Waar veel ondervraagde kernfiguren­

TALENTSHOW = TALENTENJACHT?

nadruk op concurrentie. Investeer liever in

wonnen. Deze talentshows hebben een

­sceptisch zijn over het lange termijn

Er lijkt dus sprake van een kloof tussen

samenzijn, bijvoorbeeld door het nuttigen

groot effect op het beeld dat c ­ onsumenten

­effect van talentshows, zijn de Groningse

de talentshows op televisie, die zich

van een gezamenlijke maaltijd tijdens een

hebben van de muziekindustrie. Ze

­muzikanten juist dankbaar voor de head

veelal toeleggen op een zoektocht naar

festival. In de muziek gaat het erom dat je

­schetsen een onrealistisch beeld van het

start die talentenjachten in Groningen

het zangtalent van een charismatische

mensen samenbrengt.”

leven als artiest, zo benadrukken muziek­

en in de rest van Nederland hen kunnen

persoonlijkheid, en de lokale, regionale en

docenten en kernfiguren tijdens de interviews.

bieden. Als je als winnaar uit de bus komt,

landelijke talentenjachten die bands en

De ondervraagde Groningse muzikanten

“Talentenjachten zijn misleidend. Je komt

betekent dat vaak waardevolle onder­

songwriters aangrijpen om bekendheid te

laten zich niet gek maken door de gouden

er nergens mee. Je hoort vaak niks meer

steuning op het gebied van promotie,

vergaren onder een groter publiek. Aan

bergen die veel talentenjachten beloven.

van mensen die een talentenjacht winnen”

­coaching en opnames. Groningse muzikanten

talentenjachten voor bands en muzikanten

Ze zijn zich bewust van de inspanning en

(Roelinda Hesselink—Sinkgraven). Het gaat

noemen o.a. de POPgroningen Talent

ligt vaak een inhoudelijke motivatie ten

inzet die nodig is om succesvol te worden

volgens zelfstandig muziekdocent Willem

Award, het Rode Oortjes Festival, de

grondslag: het stimuleren, coachen en

als muzikant. Ze spreken tijdens hun

Venema om wie de beste show weggeeft,

Popronde, de Drentse Popprijs, Graspol en

promoten van lokaal talent. De POP-

interview dan ook allemaal van een ‘lange

een ster is in uiterlijk vertoon en in het

de Kunstbende als waardevolle talenten­

groningen Talent Award is daarvan een

adem’. Talentenjachten voor bandjes zijn

neerzetten van een spetterende presentatie.

jachten in het Noorden.

mooi voorbeeld. De talentshows die

bovendien van een andere aard dan de

Een zorgwekkende ontwikkeling, vindt hij.

Deelname aan talentenjachten lijkt voor

wereldwijd op tv verschijnen, hebben

talentenjachten op tv. Het lijkt erop dat de

“Het gaat om de muziek. Muziek maken

Groningse muzikanten dus vruchten af te

echter andere intenties. Charles Fairchild

grote, commerciële talentenjachten voor

is een vak, je moet er hard voor werken.

werpen. Zo merken The Animal Antics op

legt uit dat de hype die rondom de deel­

zangers wellicht aantrekkelijker zijn voor

Talentenjachten gaan daaraan voorbij.”

dat Orange Skyline, de winnaar van de

nemers wordt gecreëerd een poging is van

amateurs die weinig kennis hebben van de

Ook muzikant en muziekdocent Erwin

POPgroningen Talent Award 2013, sinds

programmamakers, platenmaatschappijen

muziekwereld en zich aangetrokken voelen

Java stoort zich aan het feit dat shows

hun overwinning vaker geboekt worden.

marketeers om in te spelen op de emoties

door het beeld van geld, glitter en glamour.

als X—Factor kijkers het idee geven dat je

Over de periode waarin een band op

en verlangens van de consument, om zo

Andere ondervraagden lijken meer

eeuwige roem kunt vergaren door iemand

dit succes kan meeliften, verschillen de

op voorhand de inkomsten veilig te stellen

­problemen te hebben met de grote,

na te doen. “Dat is een illusie. Je moet

meningen. Langer dan een jaar lijkt veel

die de nieuwe ‘man—made’ artiest zal

commerciële talentenjachten en de

gewoon je eigen ding doen.” Hans Elbersen

ondervraagden onwaarschijnlijk. Ook Ella

gaan genereren. De deelnemers worden

misleidende boodschap van ‘snelle roem’

ziet talentenjachten daarnaast als een

Stoffers, frontvrouw van Elle Alpha, de

ingezet als marketingmiddel, als middel

die zij uitzenden. Het ondermijnt volgens

uiting van de trend om kort en snel ergens

band die er in 2012 met de POPgroningen

voor financieel gewin (Fairchild 96—97).

hen de aandacht voor de rijpingstijd die

in te duiken. Vroeger kon je jezelf jaren­

Talent Award vandoor ging, is van mening

Daarom spelen uiterlijk vertoon en imago

nodig is om jezelf muzikaal te ontwikkelen.

lang ontwikkelen. Voorbeelden luisteren

dat het winnen van een talentenjacht helpt

in de talentshows op tv een centrale rol.

“Vroeger kon je jezelf jarenlang ontwikkelen,”

en nadoen. Nu werkt het volgens Elbersen

om serieus genomen te worden. Dat geldt

niet meer zo.

zeker voor bands die actief zijn in een genre

Maar een talentenjacht blijft een talenten­

grote voorbeelden en deed ze na. Talenten­

waarin veel concurrentie is, zoals het

jacht: het wedstrijdelement is in alle

jachten zijn juist kort en snel. Het zorgt

Toch zijn er volgens Java ook voordelen.

populaire pop/rock genre. “Voor deelname

­varianten aanwezig. Willem Venema merkt

ervoor dat jongeren even wat lesjes komen

De populariteit van talentenjachten op

aan een landelijke talentenjacht zoals de

op dat het wedstrijdelement in de muziek

volgen en wat informatie opzoeken om

televisie zorgt er namelijk voor dat kinderen

Popronde moet je niet alleen goede muziek

steeds belangrijker wordt als gevolg van

zich zo snel mogelijk voor X—Factor in

weer muziek willen maken. Java speelt

maken, maar ook kunnen aantonen dat je

de populariteit van talentshows. Dat botst

te kunnen schrijven. Beroemd worden is

daar tijdens zijn lessen handig op in. “Ik

er serieus mee bezig bent. De jury wil het

volgens hem met de sociale functie van

belangrijker dan muziek maken.

wijd een les aan een nummer uit Idols en

kaf van het koren scheiden. Dan helpt het

muziek. “Het sociale gebeuren staat in de

De teleurstelling is uiteindelijk dan ook

bekijk samen met de leerling wat je daar

als je wat extra aanzien hebt, omdat je al

muziek centraal. Het wedstrijdelement van

des te groter” (Hans Elbersen).

allemaal mee kunt doen.”

een talentenjacht hebt gewonnen.

talentenjachten maakt dat stuk door de

22

legt Hans Elbersen uit. “Je luisterde naar je

23

Identiteit

uithangen. “Als beginnende band moet

scheiding van zakelijke en artistieke

terugverdiend. Veel bands pompen hun

Hoe ontwikkel je als muzikant, band of

je niet met een attitude rondlopen en net

aspecten binnen een band of act. Zo

geringe inkomsten linea recta terug in de

act een eigen identiteit in een wereld

doen alsof je het al hebt gemaakt. De

benadrukken The Tightropes en Elle Aplha

band en betalen zichzelf niet uit. Daarvoor

waarin alles al gedaan is? De mannen van

realiteit is dat je lang en hard moet werken

dat het goed is om iemand aan te wijzen (uit

verdienen ze meestal te weinig.

Sprokkelhout en The Tightropes zijn daarin

voor heel weinig geld. In de tussentijd moet

de band of extern) die de zakelijke dingen

helder: een eigen sound is cruciaal. Die

je laten zien dat je blij bent met alle hulp

binnen de band regelt. Je hebt volgens

Go—getters

eigen sound hoeft niet persé vernieuwend

en dat je dankbaar bent voor de kansen

hen iemand nodig die het management

Groningse bands en acts zijn anno 2013

te zijn. Het gaat er vooral om dat het ‘eigen’

die je krijgt” (Sprokkelhout).

op zich neemt. Het scheiden van zakelijke

gewend om zelf ergens op af te stappen om

is. “Je moet jezelf van de rest onderscheiden

en ­artistieke aspecten helpt een band

te komen waar ze willen zijn. De spelers in

door jezelf te blijven. De rest is toch al

om net die stap verder te komen. Ook

het veld zijn ondernemend en gedreven.

gedaan.” Verder benadrukken ondervraagde

Werkwijze

tijdens netwerkgelegenheden. Drummer

Dat betekent onder andere: nooit een

bands dat de kwaliteit van spel en

Strategisch

Alan L ­ uring is van mening dat slechts

optreden weigeren en actief ­contact

repertoire onderscheidend werkt. “Je moet

Bands en acts lijken het afgelopen decennium

één van de leden van een band moet

zoeken met organisatoren en m ­ edia.

gewoon zorgen dat je goed bent. Dat

steeds meer kennis van en aandacht

gaan netwerken, bij voorkeur in de rol

­Programmeurs leren de bands op die

betekent heel veel repeteren. En zoveel

voor zakelijke en strategische aspecten

van m ­ anager. Als een bandlid even zijn

manier sneller kennen. Maar deze werkwijze

mogelijk spelen. Je moet gewoon hard

te hebben. Zo werken veel bands met een

creërende rol naar de achtergrond schuift,

heeft tijd nodig. Actief bellen, mailen en

werken, dat hoort erbij,” benadrukt

onderlinge taakverdeling en verdiepen

krijgt hij volgens Luring veel meer gedaan:

netwerken is een tijdrovende bezigheid, die

drummer Alan Luring.

zich in de muziekwereld waarin ze zichzelf bewegen. Zo stellen ze zichzelf in staat

Technische ontwikkelingen en de komst van

om de beste keuzes te maken. Groningse

het internet, verschaffen bands zoals gezegd

muzikanten zijn zich ervan bewust dat het

toegang tot allerhande muziekgenres en –

niet langer voldoende is om ‘gewoon’ een

stijlen die helpen bij het ontwikkelen van een

goede band te zijn. Je onderscheidt jezelf

eigen stijl. Muzikanten hebben toegang tot

door je talent vervolgens ook vanuit een

een eindeloze verzameling voorbeelden en

zakelijke invalshoek te benaderen.

inspiratiebronnen. En daar maken ze gretig

hebben gemaakt voor een andere insteek:

“Je moet als band een plan hebben, een strategie bepalen. Korte— en lange termijn doelen stellen. Je bent een bedrijf, met allemaal verschillende afdelingen. Zo moet je niet naar buiten treden, maar intern is het goed om het af en toe zo te bekijken.”

ambitieuze bands zien er op toe dat ze

Alan Luring — The Tightropes

gebruik van. Ook de leden van Sprokkelhout halen overal inspiratie vandaan. “We luisteren naar heel andere dingen dan we maken. Denk aan jazz, elektronische triphop, indie, hardrock, klassiek. We halen overal invloeden vandaan”. Bovendien lijkt het seks, drugs en rock ’n roll imago achter de schermen plaats te

veel vrije uren van de bandleden opslokt.

“Als bandje praat je over je eigen muziek, en is het lastig om kritiek te horen. Als manager kijk je er van een afstandje naar en praat je vanuit een andere functie. Ik bewaar afstand, waar veel bandjes eventuele kritiek persoonlijk opvatten. Ik kan bovendien directer zijn over wat ik van iemand wil, over wat we voor elkaar kunnen betekenen. Mijn tip? Kom met concrete voorstellen. In de rol van manager kan ik daarin duidelijker en zakelijker zijn.”

Muzikanten moeten dus eerst flink investeren.

Alan Luring – The Tightropes

DIY – de ‘do it yourself’ mentaliteit

Daarnaast is het van belang om gericht te werk te gaan. Eerst moeten bands erachter komen: wie doet wat binnen de organisatie waarmee je contact zoekt? De sleutel tot succes is om de juiste persoon van een organisatie te spreken krijgen. Denk aan programmeurs van grote popzalen. Helaas hebben de bands daarbij niet alles in eigen hand. Ze benadrukken dat hun succes voor een groot deel afhangt van de gunfactor van programmeurs. En die kan per persoon behoorlijk verschillen.

Een opvallend kenmerk in de werkwijze van Deze aanpak is echter geen garantie voor

bands en songwriters is de ‘we regelen het

financieel succes. Een beginnende band

zelf wel’ mentaliteit. Technische en digitale

Bands zijn zich ervan bewust dat v­ riendelijk

Zakelijk versus artistiek

zal de eerste jaren veel tijd en geld moet

ontwikkelingen maken een dergelijke werk­

zijn en je spullen goed voor elkaar h ­ ebben

De zakelijke insteek van steeds meer

investeren, voordat die input uiteindelijk

wijze steeds gemakkelijker. Muzikanten

hen verder brengt dan de rockartiest

bands en acts leidt tot een bewuste

wordt terugverdiend. Als die ooit wordt

doen daarom steeds meer in eigen beheer.

overal een goede indruk achterlaten.

26

27

Ook het financiële aspect speelt daarbij

Inzetten netwerk: hulp in ruil

luisteren naar veel verschillende dingen.

zichzelf met eigen werk in de eigen regio,

een rol. Beginnende bands hebben niet de

voor een biertje

Op dit moment concentreren we ons op

maar ook in de rest van Nederland en in

financiële middelen tot hun beschikking

Sommige dingen veranderen echter nooit.

oude muziek. We willen terug naar de

Duitsland op de kaart te zetten.”

om professionals in te huren. De vaardig-

Als beginnende bands tot de conclusie

roots, om te kijken wie het heeft bedacht.

heden van alle afzonderlijke bandleden

komen dat er zaken zijn die ze zelf niet

Daartoe organiseren we Youtube avonden

Muziek delen

worden dus zoveel mogelijk benut. Zo

op zich kunnen nemen, besteden ze het

met de band.”

Ook de uitvinding van het mp3 bestand

leggen de leden van Sprokkelhout uit:

vaak uit aan vrienden en bekenden. Een

“Iemand uit de band zit op Academie

groot netwerk is dus van vitaal belang. Een

Opnemen

De release van het mp3 bestand in 1995

Minerva, en twee van ons studeren

beginnende band moet het hebben van de

De constante ontwikkeling van nieuwe

maakte het namelijk mogelijk om bestanden

Kunstmatige Intelligentie. Op het gebied

goodwill van anderen. Muzikanten zetten

technische mogelijkheden maakt dat

zo klein te maken, dat ze gemakkelijk online

van promotie en online activiteiten kunnen

hun netwerk in om dingen kosteloos of

‘doe—het—zelven’ tegenwoordig in de

konden worden gedeeld. Charles Fairchild

we dus alles zelf doen.”

tegen een gereduceerd tarief voor elkaar

muziek allang niet meer beperkt blijft tot

legt uit dat mensen over de hele wereld

vergroot de mogelijkheden voor muzikanten.

te krijgen. Je hebt mensen nodig die je

het verven van de muren van je repetitie­

in de jaren die volgden, werkten aan de

Ook de rol van een platenmaatschappij is

willen helpen, die dingen voor je willen

hok. Programma’s als Logic, ProTools en

ontwikkeling van een apparaat dat ge­

door deze doe—het—zelf aanpak veranderd.

doen. Muzikanten moeten daarin creatief

Cubase stellen muzikanten in staat om

bruikers in staat stelden een groot aantal

Bands benadrukken dat je tegenwoordig

zijn. Ze hebben immers geen geld om

eenvoudig zelf opnames te maken en te

mp3 bestanden op te slaan en te beluisteren

niet persé een platenmaatschappij meer

professionals te betalen. Ze schakelen

bewerken op hun eigen pc. Een bezoek aan

(Fairchild 55—56). In 2000 lukte het de

nodig hebt om succesvol te worden.

bijvoorbeeld de hulp in van bevriende

een professionele studio vindt vaak pas in

Verenigde Staten om zo’n apparaat te

Demo’s en EP’s worden steeds vaker

derden op het gebied van boekingen,

een later stadium plaats, als bands echt een

ontwikkelen. Het effect was enorm:

thuis o ­ pgenomen. En als er een studio

financiën, licht, geluid, productie,

stap verder willen en klaar zijn voor een zo

moet worden betaald voor de opnames

management, repetities en opnames.

professioneel mogelijke aanpak. Ook onder

van een professionele plaat, zijn er

de Groningse ondervraag-den is deze ver­

genoeg ­alternatieve manieren om de

schuiving zichtbaar.

­alternatieve manieren van financiering

Hulp van digitale en technische ontwikkelingen

Tegenwoordig is dat uitstapje naar

zoals crowdfunding, Sellaband, iTunes

Youtube avonden

een professionele opnamestudio in de

en Spotify stelt bands in de gelegenheid

Muzikanten wenden het internet steeds

­provincie Groningen bovendien sneller

om hun eigen inkomsten te genereren en

vaker aan om informatie te vergaren. Zo

gemaakt dan tien jaar geleden. Opname­

zichzelf zichtbaar te maken voor nieuw

speelt internet tegenwoordig een grote rol

studio’s zijn in het Noorden goed ver­

en bestaand publiek. Zo heeft Elle Alpha

in het vormen van een eigen stijl. Ook de

tegenwoordigd en zijn bovendien niet meer

met behulp van crowdfunding via www.

leden van de Groningse band Sprokkel­

alleen betaalbaar voor ‘the rich and famous’.

voordekunsten.nl geld ingezameld voor de

hout wenden het internet aan om inspiratie

Erik Glazenburg legt uit dat er enkele

opnames van hun album.

op te doen: “Als we op zoek zijn naar

tientallen jaren geleden om die reden nog

Niet iedereen is blij met al die ‘doe—het—

inspiratie voor onze band, organiseren

geen opname­materiaal van regionale

zelvende’ muzikanten. Studiobaas Jamie

we regelmatig Youtube avonden, kijken

popmuziek bestond. Het was dan ook

Blankers benadrukt dat de kwaliteit van

we op Spotify bij ‘vergelijkbare artiesten’

niet mogelijk om op de radio aandacht te

opnames vaak ernstig lijdt onder het gebrek

en luisteren we naar Last.fm, een on­

besteden aan lokale en ­regionale b ­ andjes.

aan kennis en de afwezigheid van goed

line radio­zender die zich aanpast aan je

“­Tegenwoordig wordt er steeds meer

­materiaal in de gemiddelde thuisstudio.

­persoonlijke smaak.” The Tightropes gaan

muziek opgenomen in studio. Een band

op een vergelijkbare manier te werk. “We

kan daarmee de mogelijkheid creëren om

financiën rond te krijgen. De opkomst van

28

“(..) Mp3 has become a cultural phenomenon, with hundreds of millions of computers and consumer electronic ­devices sold that include mp3 ­capability. The ability to store thousands of songs on a small portable player, search them by Album, Artist, Title, Genre (..) has reawakened millions of people’s love for music. You no longer have to find a misplaced CD to hear a song you haven’t heard for years. Your whole collection is now available at the press of a button. (..) Mp3 is more than a technology. It is a sensational development that has reconnected musicians to music lovers, speakers to > 29

their listeners, creators to their audience.” About.com

imago bouwen. Dat betekent aandacht

leeg. Een aantal eigenaren is bereid deze

de vriendenkring of via mond tot mond

voor een goede site, mooie social media

leegstaande ruimtes ter beschikking te

­reclame. Deze optredens worden door­

pagina’s, duidelijke links naar een video­

stellen aan muzikanten.

gaans goed betaald en vinden vaak plaats

clip of goede live opname, studio opnames

Opvallend is dat een aantal bands

in de provincie.

Het mp3 bestand kent echter ook een

van hoge kwaliteit en krachtig beeld­

die zich inmiddels heeft gevestigd in

Een combinatie tussen 1 en 2. Het gaat

belangrijke keerzijde. Het comprimeren

materiaal. Het gaat er immers om jezelf zo

de stad G ­ roningen, aangeeft terug

hier om optredens waarvoor bands worden

van geluidsopnames, heeft negatieve

gunstig mogelijk neer te zetten en zo de

te ­keren naar het geboortedorp in de

gevraagd zonder dat er een vergoeding

gevolgen voor de kwaliteit van de

juiste doelgroep aan te spreken.

provincie om te repeteren. Vaak is een

tegenover staat. Bands pakken dit soort

oorspronkelijke opname. Van de hoge

Toch is de rol van internet bij de promotie

gebrek aan fi ­ nanciële middelen daar­

optredens aan om reclame te maken voor

kwaliteit blijft na het omzetten in mp3,

van je act of band niet altijd zaligmakend.

van de ­voornaamste reden. Daarnaast

de band. Een goed voorbeeld is een radio—

volgens Jamie Blankers, eigenaar van

Zo zijn de bandleden van Sprokkelhout

worden middelbare scholen in stad en

of tv—optreden.

de Eye Music opnamestudio in ’t Zandt,

sceptisch: “De beste optredens regel je

­provincie geregeld ingezet als kosteloze

namelijk niet veel meer over.

eigenlijk altijd via via. Facebookgroepen en

­oefenruimtes:

De walkman en de discman mogen dus

fora werken niet meer, ze zijn al niet meer

Stad Groningen heeft popmuziek hoog in het vaandel staan. De stad is volgens veel

kanalen uitgewerkt. Hyves is daarvan

“We repeteren gratis op het Praedinius College, in een vreselijk hok. We hebben gewoon geen geld om bijvoor­ beeld Het Viaduct te betalen.”

een mooi voorbeeld. Maar mond tot

Sprokkelhout

waar ze gericht naartoe werken. Het jaarlijks

De muzikanten die wel gebruik maken

uitgelezen moment om jezelf met anderen

naar de kringloop. Of toch niet? Een

van deze tijd.” Daarmee heeft Sprokkel­

platenspeler in huis is nog steeds geen

hout misschien wel het grootste nadeel

uitzondering. Ook de muziekcassette is

van online media te pakken: voor je het

volgens associate lector Evert Bisschop

weet, is het magische effect van bepaalde

Boele bezig aan een opmars. Luisteraars grijpen dus terug naar het verleden.

Vooral Eurosonic Noorderslag speelt daarin een belangrijke rol. Het is voor popmuzikanten een moment in het jaar terugkerend evenement is immers het

mondreclame blijft. Promotie

bands dan ook een goede uitvalsbasis.

van een officiële oefenruimte, huren in de

te meten. Groningen herbergt daar­

cruciale rol gaan spelen in de promotie

Faciliteiten

meeste gevallen een ruimte in de stad.

naast legio andere mogelijkheden voor

van muziek. Jongeren verschansen zich

Repeteren in stad en provincie

Ze letten bij het maken van hun keuze

bands om zichzelf in de kijker te spelen.

steeds vaker thuis achter hun computer,

Vooral in de provincie repeteren bands

op de prijs en op het aantal uren dat ze

Boven­dien zijn licht en geluid doorgaans

tablet, telefoon of televisie. Social media

veelal thuis, bij familie of bij bekenden. Een

aaneensluitend mogen spelen. Blokken en

goed geregeld. Alles wat de band nodig

werken daarom heel goed om de jonge

drumstel bij oma in de schuur is dus geen

openingstijden verschillen behoorlijk van

heeft, is aanwezig. “Je hoeft bij wijze van

doelgroep direct te bereiken. Ze worden

uitzondering. Vaak hebben m ­ uzikanten

elkaar, legt Ella Stoffers uit.

spreken alleen je gitaar mee te nemen,”

dan ook massaal ingezet om de zicht­

weinig te besteden en zijn ze niet in de

baarheid van een band of act te vergroten

positie om hoge eisen te stellen aan een

Spelen in stad en provincie

Het is dus niet verwonderlijk dat bands

en de achterban te informeren. Online

ruimte. Mensen zoeken hun eigen plekje

De ondervraagde bands onderscheiden in

uit de provincie vaak naar de stad komen

promotie is vooral voor artiesten die geen

op en creëren zelf de faciliteiten die ze

stad en provincie Groningen drie soorten

om te spelen. In Groningen stad zitten

mainstream muziek maken een uitkomst.

nodig hebben. “Ze schuiven een paar

optredens:

de podia van betekenis, de faciliteiten

“Je kunt gericht mensen bereiken die je tof

tafels aan de kant en maken ruimte”,

Gratis optredens naar aanleiding van

en het publiek. De leden van The Anmial

vinden,” benadrukt ook de Groningse band

merkt ook muzikant en muziekdocent

deelname aan wedstrijden. Deze op­

Antics benadrukken de keerzijde die deze

Sprokkelhout.

Willem Venema. Henk Hensen vertelt over

tredens vinden overwegend plaats in de

overvloed aan mogelijkheden heeft. “In de

Aanwezigheid op Youtube, Facebook en

­boerderijen in de omgeving van Pekela. Deze

stad en dienen voornamelijk ter promotie

stad kun je altijd wat zien, heb je altijd wat

Twitter is echter niet genoeg. Een band

boerderijen vervullen niet meer de functie

van de band.

te kiezen. Maar het zijn voornamelijk de

moet ook online aan haar uitstraling en

waarvoor ze ooit bedoeld waren en staan

Optredens die binnenkomen via via. Via

events en festivals die kunnen rekenen op

Internet is de laatste jaren daarnaast een

30

­benadrukken The Animal Antics.

31

een goed gevulde zaal. Als je als bandje

ontwikkelen en laten zien. Uitzondering

mensen het bijzonder dat ze een optreden

van overtuigd dat er wel degelijk veel

gewoon in een kroeg staat te spelen,

hierop vormt Winschoten, dat door een

kunnen bezoeken in hun eigen regio.

actieve kroegen en horecagelegenheden

komen er niet altijd veel mensen op af.”

aantal ondervraagden ‘het nieuwe cul­

Bands maken zich dan ook niet zozeer

te vinden zijn in de provincie, maar dat

Spelen in de stad kent ook andere

turele centrum van de provincie’ wordt

zorgen om het oordeel van het publiek

deze vaak onder de radar opereren. Het

nadelen. Zo verdienen bands doorgaans

genoemd. The Tightropes wijzen daarnaast

tijdens deze optredens, maar om het

is om die reden lastig om inzicht te krijgen

nauwelijks aan hun optredens. Vaak gaan

Oost Groningen, in het bijzonder Stads­

oordeel van de kroegbaas. Die vliegt

in het veld. Het vereist ‘ambassadeurs’ op

bands of acts in op een uitnodiging van

kanaal en Baflo, aan als een regio waar ze

immers een bandje in om nieuwe klanten

locatie, met kennis van de eigen regio, die

een podium of evenement. De wederdienst

regelmatig spelen.

te trekken. In een kroeg in de provincie

precies kunnen vertellen wat er gebeurt.

is veelal niet van financiële aard, maar

Een optreden in de provincie vindt door

kunnen bezoekers bovendien een echt

betaalt zich uit in de vorm van promotie.

het jaar heen doorgaans plaats in een

optreden zien, omdat de ingehuurde band

Bands krijgen de kans zichtbaar te zijn.

kroeg, pub of andere horecagelegenheid.

een volledige set mag spelen.

Bands spelen dus om hun bekendheid te

Behalve tijdens de feestweken die in de



vergroten. Optreden in de stad Groningen

provincie tot op de dag van vandaag een

Waar de meerderheid van de ondervraagde

is volgens veel ondervraagden dan ook

belangrijke plaats innemen in de regio;

bands aangeeft regelmatig te spelen in

‘tientjeswerk’.

dan spelen bands in speciale feesttenten.

de provincie, benadrukt Sprokkelhout

Ook de randvoorwaarden zijn niet altijd

De optredens zijn van een wat andere aard

voornamelijk actief te zijn in de stad. “Het

optimaal. The Animal Antics geven een

dan de gigs in de stad. Een band wordt

publiek in de provincie zit niet op ons te

voorbeeld. “In de stad krijg je als band

voor een optreden in de Ommelanden

wachten. Ze willen een feestje bouwen.

soms vier consumptiemunten per avond in

dikwijls persoonlijk benaderd om te komen

Onze muziek leent zich daar niet voor.”

ruil voor een optreden, meer niet. Boven­

optreden. Bands hoeven dus minder actief

Het lijkt er dus op dat de stijl waarin een

dien speel je in de stad vrijwel alleen van

achter optredens aan. Bovendien staat er

band speelt, invloed heeft op het succes in

die ‘Fifteen Minute dingen’. Dat wil zeggen,

wat tegenover. Een optreden in de provincie

stad en provincie. Elle Alpha wordt bijvoor­

een kort setje tijdens een showcase

heeft immers meer voeten in de aarde dan

beeld geregeld gevraagd in de provincie,

­evenement waarvoor je je band moet

een optreden in de stad. Muzikanten moeten

terwijl Sprokkelhout moeite heeft om er

inschrijven. We krijgen vrijwel nooit de

de auto in en nemen zelf hun spullen mee.

voet aan de grond te krijgen. Elle Alpha

kans om een volledig concertje te geven.”

In de provincie krijgen bands daarom

maakt toegankelijke poprock muziek.

Initiatieven als SimplonUP (het podium

vaak beter betaald. Daarnaast zijn gratis

Een behoorlijk verschil met de alternatieve,

voor lokaal talent op donderdagavond

consumpties de standaard. In de stad is

experimentele postrock van Sprokkelhout.

in de Kleine Zaal) en de Vera Kelderbar

dat niet het geval. Let wel: de financiële

Die hen overigens geen windeieren legt

geven bands en songwriters wél de kans om

beloning in de provincie is hoger, maar

in de stad. Ze hebben o.a. op Eurosonic

een langere set te spelen van zo’n dertig

dat geldt ook voor de kosten. Het is dus

Noorderslag, Noorderzon, de Nacht van

minuten. Bands staan hiervoor echter in de

de vraag of bands er uiteindelijk per saldo

Kunst en Wetenschap en het Gideon

rij, dus tijdige aanmelding is noodzakelijk.

meer aan overhouden.

Festival gestaan.

Provincie

De ondervraagde bands signaleren daar­

The Animal Antics hebben de indruk dat er

Voor een optreden op de grotere podia gaan

naast een verschil in de waardering van

niet veel actieve kroegen zijn in de provincie,

bands dus naar de stad. Programmeur Peter

hun optreden. De inwoners van de provincie

omdat ze enkel sporadisch worden

Sikkema is van mening dat de provincie niet

Groningen lijken een optreden in hun regio

gevraagd om te spelen in een kroeg buiten

genoeg speelplekken, platforms en podia

meer te appreciëren dan inwoners van de

de stad. Na gesprekken met een twintigtal

biedt waarop muzikanten zich kunnen

stad. Omdat de spoeling dunner is, vinden

spelers uit de popsector, is KNAK er echter

32

33

“This song is for the guy who keeps yelling from the balcony, and it’s called ’we hate you, please die’.” Bryan Lee O’Malley

Groningse organisatoren: actuele trends en ontwikkelingen Organiseren: wat?

kroegen en op de kleinere podia in stad

Een muzikaal initiatief in de Groningse

en provincie Groningen concurrentie van

popsector kan van alles omvatten: het kan

singer—songwriters en dj’s. Deze trend is

gaan om een nieuw initiatief op het gebied

eenvoudig te verklaren: dj’s en singer—

van muziekonderwijs, om het realiseren

songwriters hebben weinig nodig, zijn

van oefenruimtes of om het opzetten van

flexibel, veroorzaken geen geluidsover­

een workshop popfotografie. Ook het

last en zijn goedkoper dan een voltallige

organiseren van een muzikale opening van

band. Zaalhouders vinden bands te duur

een buurthuis, of van een maandelijkse

en ‘teveel gedoe’ en boeken liever een

jamsessie in de buurtkroeg, kunnen tot

act die ze gemakkelijk kunnen neerzetten.

de mogelijkheden behoren. Twee soorten

Bovendien neemt een voltallige band veel

initiatieven verdienen echter bijzondere

ruimte in waardoor er minder klanten in een

aandacht: optredens in kroegen en zalen

kroeg passen en er dus minder inkomsten

en het festival.

kunnen worden gegenereerd. Het zou interessant zijn om te bekijken of deze

Optredens in kroegen en zalen

verschuiving daarnaast een gevolg is van

Initiators en organisatoren zijn vaak

een verschuiving in de behoeftes van het

kroegbazen en zaalhouders, die met

publiek.

een optreden in hun horecagelegenheid proberen om nieuwe klanten te werven

Festivals

en bestaande klanten aan zich te binden.

Festivalconcept: nadruk op totaalervaring

De aard van die optredens verandert de

en keuzevrijheid

laatste jaren langzaam. Het is niet langer

Een bezoek aan festivals is op dit moment

vanzelfsprekend om een bandje te boeken

erg populair, vooral onder jongeren. Lector

om een bezoek aan je kroeg te stimuleren.

Anne Nigten legt uit dat festivals fungeren

De afgelopen jaren krijgen bands in

als lokaas voor jonge mensen. Jongeren 37

zijn op zoek naar rolmodellen, die ze op

van financiële middelen in de vorm

kleinschaliger. Een bijkomend probleem

manier om genoeg financiële middelen te

een podium uitgebreid kunnen observeren.

van s­ ubsidies. Bovendien verschaft het

bij grote producties is bovendien dat als

vergaren om een initiatief van de grond te

Bovendien sluiten festivals met hun hoofd—

­programmeren van lokaal talent een

bezoekersaantallen tegenvallen, grote

krijgen. Toch is het gebrek aan financiële

en randprogramma aan bij de eerder

­festival ook inhoudelijk meerwaarde.

financiële consequenties al gauw het

middelen een structureel p ­ robleem

genoemde lifestyle van jongeren: het



gevolg zijn. Daardoor zullen ­organisatoren

onder organisatoren en initiators. Dat

‘zappend leren’. Jongeren willen iets doen,

Desondanks geven veel organisatoren

op voorhand bezuinigen op gages en

heeft vaak te maken met gebrek aan

zien, horen en leren op het moment dat ze

aan dat het programmeren van lokale

­faciliteiten voor geboekte muzikanten om

­strategisch i­nzicht en gebrek aan kennis

er zelf aan toe zijn. Jongeren worden dan

bands op een groot podium lastig is. Om

een financiële tegenvaller zoveel mogelijk te

van de mogelijke wijzen van financiering.

ook aangetrokken door de overvloed aan

een festival tot een succes te m ­ aken,

voorkomen. Ook muzikanten hebben daar

Organisatoren geven aan dat het m ­ oeilijk

keuzes tijdens één en hetzelfde evenement.

is het ­essentieel om minstens één

last van. Bands geven aan dat ­festivals in

en tijdrovend is om inzicht te krijgen

De mogelijkheid om te kiezen maakt dat

grote ­nationale of internationale act te

de stad hun zaken beter voor elkaar hebben

in de aanwezige subsidies. Ook wordt

jongeren tijdens een festival kunnen zien

­programmeren. De noodzaak om grote

dan in de provincie.

het vinden van sponsoren als lastig en

en horen waar ze zin in hebben.

bezoekersaantallen te genereren, dwingt

Ze zijn doorgaans groter en ­professioneler.

­spannend ervaren. Een uitzondering hierop

Jongeren van nu behoren tot de eerste

programmeurs commercieel te denken.

Omdat veel kleinere festivals in de

is Graspop. Initiator en organisator Martin

generatie afkomstig uit de ‘belevings­

Het voortbestaan van een festival valt of

­provincie georganiseerd worden door

Medema is zich bewust van de noodzaak

industrie’, die zich richt op de ervaring van

staat immers met inkomsten uit horeca

vrijwilligers, laat de professionaliteit daar

om commercieel te denken:

de toeschouwer. Daarbij worden vaak alle

en kaartverkoop. “Als je op het platteland

soms te wensen over. Muzikanten merken

zintuigen aangesproken. Deze tendens

alternatief wilt programmeren, moet er iets

dat vooral aan hoe er voor hen wordt

richting een totaalervaring die inspeelt

commercieels bij,” benadrukt ook Martin

­gezorgd achter de schermen. Zaken als

op je onderbuikgevoel en daarbij gebruik

Medema van Graspop. “De Nick & Simons

een kleedkamer, drankjes en versnaperingen

maakt van interactiviteit, is ook in de

en de Racoons trekken nu eenmaal meer

zijn niet altijd goed voor elkaar.

podiumkunsten duidelijk zichtbaar. Vooral

publiek dan een lokale act.”

jongeren kiezen daarbij steeds vaker voor

Een aantal spelers in de popsector is dan

De populariteit van festivals zorgt er dus

een totaalbeleving. Een festival is daarvan

ook van mening dat lokale bands die in

geenszins voor dat de markt onverzadig­

een mooi voorbeeld. Initiators en organisa­

eigen schuur spelen, ten onder gaan aan

baar is. De overvloed aan festivals heeft

toren in stad en provincie spelen daar

het geweld van grote nationale en inter­

de afgelopen jaren juist tot gevolg dat

gretig op in. Nieuwe festivals schieten dan

nationale bands die de regio aan doen

alle verschillende initiatieven elkaar kapot

ook als paddestoelen uit de grond.

tijdens een festival. Het is een uitdaging

concurreren. Een aantal festivals in de

Het verwezenlijken van een muzikaal

“Je moet creatief zijn. Wij ­genereren inkomsten uit ­entreegelden, horeca en ­sponsoren. Lokale midden­ standers uit de regio zijn daar­ naast vaak b ­ ereid financiële onder­steuning te bieden. Ook de Rabobank ondersteunt graag ­initiatieven voor jong talent. We hebben daarom Graspol aan de Rabobank verbonden: Rabo Graspol. We werken ook wel met subsidies, maar die hebben niet altijd raakvlakken met wat wij organiseren. Je moet ervoor ­zorgen dat je je goed inleest en je plannen goed formuleert. Commercieel denken is belangrijk.”

­professionals is een manier om die twee

Financiën

­initiatief valt of staat vaak met het rond­

Martin Medema

te verenigen. Er is veel belangstelling

Festivalorganisaties hebben niet altijd

krijgen van de financiën. Daartoe kunnen

voor deze verbinding vanuit de regionale

voldoende financiële middelen om een

een aantal manieren worden aangewend.

Regels

en provinciale overheden in Groningen,

grote productie op poten te zetten. Mede

Zo zijn er verschillende subsidiepotten

Het verwezenlijken van een muzikaal

wat resulteert in de ­beschikbaarheid

daardoor worden festivals de laatste jaren

beschikbaar. Ook sponsoring vormt een

­initiatief in de provincie Groningen, is

om lokale bands op zo’n manier neer te

provincie werd de afgelopen jaren dan ook

Programmering

zetten op een festival, dat ze de aandacht

gedwongen de stekker eruit te trekken.

Festivalorganisaties denken goed na

krijgen die ze verdienen, en niet worden

over hun programmering. Hoe kunnen

ondergesneeuwd door de grote headliners

inhoud en artistieke overtuigingen worden

waar bezoekers in de eerste instantie op

Organiseren: hoe?

­verenigd met commerciële potentie?

af komen.

Financiering

De combinatie tussen amateurs en

38

39

volgens veel ondervraagden in het recente

oefenruimte, het beschikbaar stellen van

verleden een centrale rol in de popsector

instrumenten, backline, licht en geluid. De

in de provincie. Jeugd— en jongerenwerk

jongerensoos in Zuidhorn fungeert zo als

werd grootschalig gesubsidieerd en was

een alternatief pop­podium. De werkwijze

daardoor goed georganiseerd. Dat kwam

en de grote rol van het jongerencentrum

tijdens de organisatie van een festival

Daar staan gemeenten wel voor open. Je moet ondernemend optreden om iets voor elkaar te krijgen. Onderhandelen, ook met de lokale overheden, wordt steeds belangrijker.”

ook de popmuziek ten goede. Jeugdsozen

in Zuidhorn nuanceert de heersende

kan dit voor problemen zorgen. Het ene

Erik Glazenburg

stimuleerden het muziekveld, en vormden

­opvatting dat jeugdsozen en jongeren­

de ruggengraat van alles wat er in de

werk een steeds geringere rol spelen in

ook om een andere reden een uitdaging. Provincie en gemeenten hanteren een ­oerwoud aan regels en eisen diverse vergunningen, die bovendien onderling flink van elkaar kunnen verschillen. Vooral

initiatief kan daardoor gemakkelijker tot een succes uitgroeien dan het andere,

(Dorps)verenigingen spelen bovendien een

provincie op het gebied van popmuziek

­muzikale initiatieven en festivals. Het kan

afhankelijk van de gemeente waarin het

steeds belangrijkere rol in de ­politiek.

gebeurde.

dus nog wel, maar het gebeurt steeds

wordt georganiseerd. Zo hebben initiators

Ze nemen steeds vaker de rol van ­politieke

Maar de tijden zijn veranderd, net als

minder.

in de gemeente Winsum het zwaar, waar

partijen over in het dunbevolkte ­Noorden.

het beleid omtrent buurthuizen en

aanjagers in gemeente De Marne veel

Om draagvlak voor initiatieven in de

jongeren­centra. De afgelopen jaren

meer gedaan krijgen.

­Groningse popsector te krijgen, vragen

zijn veel buurthuizen verdwenen of ze

Organiseren: voor wie?

Gemeentes in de provincie Groningen

­initiators dorpsverenigingen dan ook

zijn een m ­ inder grote rol van betekenis

Ken je publiek: inspelen op

worden er bovendien van beschuldigd

steeds vaker om advies.

gaan ­spelen in de regio. Buurthuizen

­muzikale voorkeuren en

­organiseren zelf niet zoveel meer. Ook

muziekbeleving

Een muzikaal initiatief past al snel niet in

Locatie

sluiten steeds meer jongerencentra

De popgenres waarnaar jongeren

het bestemmingsplan. En dan houdt het

Het vinden van een geschikte locatie

hun deuren. Buurthuizen en jeugdsozen

­luisteren, zijn sinds jaar en dag constant

op. Gemeentes nemen zelf vaak w ­ einig

is daarnaast van groot belang om een

vormden voorheen een vaste plek waar

aan verandering onderhevig. Ook in de

­cultureel initiatief, en initiatieven van

­muzikaal initiatief tot een succes te

jongeren samen konden komen en m ­ uziek

provincie Groningen zijn die ­verschuivingen

­burgers slaan dood. Stugheid lijkt daarmee

­

maken. In de eerder genoemde k ­ roegen,

konden maken. Daar ontstonden de

zichtbaar. Ondervraagden signaleren de

een groot probleem in de provincie.

zalen en podia, ligt die locatie voor de

­regionale bandjes. Bandjes worden tegen­

afgelopen jaren een afnemende interesse

hand. ­Initiatiefnemers willen immers

woordig echter gedwongen naar andere

voor alternatieve live muziek door bands

Het vereist dan ook een goede s­ trategie

meer p ­ ubliek naar hun etablissement

plekken uit te wijken.

en een nieuwe waardering voor dance

om gemeentes op een succesvolle m ­ anier

­trekken. Een festival vindt vaak plaats in

te benaderen. Dat geldt niet alleen

de buitenlucht, op een groot stuk (braak­

De ervaringen van voormalig jongeren­

voor de organisatie van concerten en

liggende) grond waarop meerdere tenten

werker Martin Medema nuanceren

­festivals, maar ook voor muziek­lessen.

en programmaonderdelen kunnen worden

dit beeld. Volgens hem ontstaan veel

Aan programmeurs en festivalorganisatoren

Zo ­benadrukt Erik Glazenburg de rol

ondergebracht. Ook kan iemands huis de

­muzikale initiatieven wel degelijk nog

de taak om op deze trend in te spelen. Zo

van g ­ emeenten en buurthuizen in het

locatie vormen voor een klein initiatief,

steeds in j­eugdsozen. Zo probeert het

reserveert Martin Medema, initiator van

­organiseren van bandlessen:

zoals een huiskamerconcert, een jam­

jongerencentrum in Zuidhorn bandjes

Graspop, een apart podium voor dance.

sessie, workshop of muziekles. Tijdens

een plek te geven om te repeteren en

Het resultaat is een groter en jonger

de gesprekken met ondervraagden, werd

jongeren de mogelijkheid te bieden om

publiek op het festivalterrein. Medema

duidelijk dat de rol van buurthuizen en

hun m ­ uzikale talent te ontwikkelen. Het

gaat vervolgens nog een stap verder. “We

jongerencentra als potentiële locatie de

centrum is geen officieel podium, maar

trekken jongeren met ons dance podium,

laatste jaren kleiner wordt. Daarom wil

creëert vanuit de vraag van jongeren in

en proberen het festival zo in te richten

KNAK hieraan wat extra aandacht geven.

Zuidhorn de mogelijkheden die nodig

dat deze doelgroep ook in een andere tent

De rol van buurthuizen en jongerencentra

zijn om beginnende muzikanten verder te

naar live muziek gaat luisteren. Het is de

Buurthuizen en jongerencentra speelden

brengen. Dat gebeurt in de vorm van een

uitdaging om die twee genres met elkaar te

stug en niet ruimdenkend te werk te gaan.

“Vaak gooien we het op een dealtje met de gemeente: de ge­ meente verstrekt geen subsidie, maar stelt kosteloos een ruimte beschikbaar waar de lessen kunnen plaatsvinden. Denk aan een jeugdsoos of buurthuis.> 40

muziek. Dance party’s en clubs worden dan ook steeds populairder.

41

verbinden en liefhebbers van dance muziek en alternatieve muziek kennis te laten ­maken met elkaars muzikale voorkeuren.” Positionering: weet wie je bent en wat je boekt Om een unieke identiteit te creëren voor je evenement, is het van belang dat f­estivals goed nadenken over wat ze willen uit­ stralen en daarmee over wat ze willen programmeren. Een aantal bands heeft het idee dat dit niet altijd gebeurt. Organisatoren laten zich tijdens het boeken van bands niet altijd leiden door de identiteit van hun festival. Ze v­ erdiepen zich niet goed in wat ze op hun festival neerzetten. Zo merken de leden van Sprokkelhout dat p ­ rogrammeurs die de band niet kennen hen toch b ­ oeken. Ze komen dan vaak terecht op een laag­drempelig festival voor een brede ­doelgroep. “Vaak zien programmeurs dat we finalisten zijn van de POPgroningen Talent Award, en dat is dan genoeg om geboekt te worden.” Programmeurs zouden zich beter moeten verdiepen in wat ze ergens neerzetten.

Optreden van Elle Alpha in Shadrak, Eurosonic 2013. 42

“I am what I am Are you what you are or What?” Alanis Morissette

Groningers en popmuziek: zijn we een eiland? Groningse cultuur en mentaliteit

(lees: iemand die niet uit de eigen

Vraag Nederlanders een uitspraak te doen

­Muzikanten regelen hun o ­ ptredens in

over de mentaliteit van de Groningers

de provincie daarom vaak via via. Dat

en het antwoord luidt waarschijnlijk:

­betekent dat muzikanten uit Noord

­Groningers zijn stug. Daar staan ze immers

­Groningen voornamelijk geboekt zullen

om bekend. Maar hoe ervaren inwoners

worden in het noorden van de provincie,

van de provincie dat zelf, en welke invloed

en Oost Groningers vaker in het oosten op

heeft de cultuur en mentaliteit van de

een podium terecht zullen komen. W ­ einig

­Groningers op de Groningse popmuziek?

kennis van en samenwerking tussen

Veel ondervraagden wijzen de stugheid

­muzikanten en kernfiguren is daarmee

van de Groningers inderdaad aan als een

een veelgenoemd struikelblok.

­regio komt) dan ook niet snel tussen.

groot probleem voor de ontwikkeling van de popmuziek in de provincie. Dat geldt

Waar komt die geslotenheid vandaan?

niet alleen voor de afzonderlijke s­ pelers in

Volgens muzikant en studiobaas Hans

de popsector, maar ook voor de G ­ roningse

Hannemann heeft het alles te maken

gemeentes. Nieuwe i­nitiatieven blijken

met de traditionele lintbebouwing van

daarom lastig te ontwikkelen. Er gelden

veel ­dorpen. De afwezigheid van een

strenge regels waarvan niet snel wordt

ronde kern verhindert een gevoel van

afgeweken, en organisatoren worden

­saamhorigheid en kennis van elkaar. “De

­regelmatig op het matje geroepen om

lintbebouwing zorgt ervoor dat je na een

zichzelf en hun plannen tegenover de

paar kilometer niet meer weet wie waar

dienst­doende ambtenaren te verantwoorden.

woont. De vorm van de dorpen zorgt ervoor dat iedereen elkaar met rust laat

Ook noemt een aantal ondervraagden

en heel erg op zichzelf is. Je leert elkaar

Groningers ‘gesloten’. Dat wil zeggen:

simpelweg niet kennen.” Het maakt dat

­Groningers zijn vaak geneigd om ­binnen

inwoners uit de provincie niet gewend zijn

hun eigen netwerk te denken. In de

om de samenwerking te zoeken.

­provincie kom je er als buitenstaander 47

Niet iedereen denkt er echter zo over.

vallen. In het Noorden is dat minder aan

provincie. Programmeur Peter S ­ ikkema

van het publiek. Volgens de bandleden is

Een aantal ondervraagde initiators zweert

de orde, waardoor bands en songwriters

schetst een heel ander beeld van de

het ­publiek in Friesland heel stug, zijn de

juist bij een ‘via via’ aanpak. Jan H ­ esseling,

­wellicht minder de noodzaak voelen om

­Groningse popmuziek: de popsector staat

inwoners van het oosten en zuiden van

organisator van Art Carnivale en het

alles uit de kast te halen. Dat is volgens

bol van de gedreven, harde werkers. Dat is

het land veel losser en is het publiek in

Muzieklint in Slochteren, is er één van.

Hannemann ook zichtbaar tijdens het

volgens Sikkema eenvoudig te v­ erklaren.

de Randstad heel kritisch. In het Westen

“Als je in een bepaalde gemeente woont,

opnemen van een plaat, EP of single:

Programmeurs moeten in Groningen

kijkt het publiek de kat uit de boom. De

ken je altijd paar muzikanten. Die bel ik

immers harder werken om de tent vol te

­provincie Groningen is volgens Alan Luring

krijgen dan in de Randstad. In Amsterdam

een mix tussen het losse Oosten en het

hebben organisatoren zelf geen belang;

stugge Friesland.

genoten uit het Westen van het land. Dat

“Groningers willen of k ­ unnen geen geld uitgeven aan het opnemen van hun muziek. Randstadters zijn daar wel toe bereid. Groningers l­ enen wat spullen en gaan in een ­antikraakpand hun plaat ­opnemen. Dat komt de kwaliteit van en kansen voor muzikanten uit het Noorden niet ten goede.”

verschil wordt duidelijk nu steeds meer

Hans Hannemann

op, en vervolgens vraag ik door. Iedereen kent weer andere muzikanten. Daar ga ik vervolgens langs, en zo bouw ik een netwerk op en vergaar ik inzicht in de ­regio. Persoonlijk contact leggen werkt in Groningen het allerbest.” Toch lijken Groningers over het algemeen minder ondernemend dan hun land­

ze kunnen doorgaans rekenen op een groot publiek. Het maakt dat Groningers harder hun best doen om iets goeds neer te zetten.

Unique selling points: maak van je zwakte je kracht Tijdens de interviews met ­verschillende

De discrepantie tussen de visie van

spelers in de Groningse popsector,

­Hannemann en Sikkema is opvallend.

werden stad en provincie Groningen met

Waar Hannemann voornamelijk spreekt

­verschillende steden en staten vergeleken.

over de werkwijze en instelling van

Wat blijkt? De marketingcampagne ‘Er

­muzikanten, redeneert Sikkema hoofd­

gaat niets boven Groningen’ heeft een

Randstad richting het Noorden trekken en

Het gebrek aan ambitie komt volgens de

zakelijk vanuit programmeurs. Zou er

muzikaal broertje.

terecht komen in één van de vele dorpjes

ondervraagden niet alleen voort uit de

inderdaad een verschil bestaan tussen

die Groningen rijk is. Deze nieuwe laag van

instelling van de muzikanten zelf, maar

de instelling van Groningse ­muzikanten

Hans Hannemann noemt de provincie

cultuurminnaars uit de Randstad kenmerkt

ook uit de aard van hun publiek. In het

en Groningse programmeurs en

Groningen ‘het Kentucky van Nederland’.

zich door een grote ondernemersgeest.

Westen van het land is de wereld van

­organisatoren? Het zou een interessant

Waar de rust, de ruimte en de stilte van de

De nieuwe inwoners initiëren dan ook

de pop­muziek gelikt en zijn spelers erg

startpunt zijn voor een vervolgonderzoek.

provincie door sommigen als iets negatiefs

een hoop in hun nieuwe woonplaats. Het

gericht op netwerken en het behalen

Het is echter de vraag of Hannemann het

wordt gezien, kan het voor muzikanten en

­verschil tussen westerlingen en noorder­

van succes. In Groningen lijkt de pop­

bij het rechte eind heeft. Tijdens de inter­

ondernemers juist een positieve kwaliteit

lingen heeft volgens Hans Elbersen niet

sector ­ongedwongener; mensen maken

views met diverse Groningse bands sprak

zijn. Hannemann merkt dat de d ­ esolate

te maken met onwil of desinteresse van

en luisteren muziek omdat ze het leuk

de ambitie van de muzikanten en de tijd,

kwaliteit van de provincie een grote

de Groningers, maar simpelweg met een

vinden. “Mensen willen gewoon een

de energie en het geld dat ze investeren in

­aantrekkingskracht uitoefent op bands en

andere manier van leven en denken.

feestje bouwen, een leuke avond hebben,”

hun band, boekdelen. Hun vindingrijkheid

singer—songwriters uit de Randstad, die

aldus de leden van Sprokkelhout. Het is

en doorzettingsvermogen is bewonderens­

gewend zijn aan drukte en prikkels.

Tot slot trekt een aantal ondervraagden

­belangrijk om hierbij te vermelden dat de

waardig.

Ze kiezen er bewust voor om hun plaat

de ambitie van Groningse muzikanten

stad Groningen en de provincie Groningen

Waar een groot deel van de ondervraagden

op te nemen in Oost Groningen. Ze kiezen

en ­organisatoren in twijfel. Zo nemen

hierin van elkaar verschillen. Groningen

vooral ingaat op het verschil tussen het

daarmee voor een stille, verlaten plek

muzikanten uit het Westen van het

is een echte studentenstad met veel

Noorden en het Westen van het land,

waar ze in alle rust muziek kunnen maken.

land zichzelf volgens Hans Hannemann

jonge inwoners, die uit heel Nederland en

zijn The Tightropes in staat door heel

­serieuzer. Bovendien moeten ze het hoofd

daarbuiten afkomstig zijn. Het zorgt voor

Nederland verschillen aan te wijzen in

bieden aan meer concurrentie, waardoor

een jong, open minded en divers publiek,

houding en mentaliteit. Ze richten zich

ze extra hun best moeten doen om op te

dat daarin verschilt van het publiek in de

daarbij vooral op de vibe die ze krijgen

(veelal gepensioneerde) mensen van de

48

“Mensen uit het Westen van het land weten mijn studio feilloos te vinden. Ze vinden het> 49

te gek om een weekend ­richting het Noorden te gaan om ­muziek op te nemen. Het analoge ­karakter van de studio past bovendien in het verlaten beeld dat ze hebben van de ­provincie. Randstadters ­vinden het ­fantastisch om op het platte­ land in the middle of nowhere hun plaat op te nemen. Het heeft een soort romantiek die ze in hun eigen omgeving niet vinden.”

Groningen in Nederland: gaat er iets boven Groningen?

Award’ in de Randstad minder gewicht en

Organisatoren en initiators

dus minder invloed op het binnenhalen van

De stad Groningen biedt ook een

Muzikanten

een optreden. Een dergelijke titel heeft

­aantal belangrijke voordelen voor

Is Groningen een fijne vestigingsplaats

alleen in de directe omgeving effect op

­initators. Het formaat van de stad werkt

voor bands, acts en muzikanten? ­Volgens

het aantal bezoekers dat op een optreden

namelijk u ­ itstekend voor festivals die

de meeste ondervraagden wel. De

af komt; het Westen is eenvoudigweg te

­programmeren in kroegen en op podia

wereld is door alle technische mogelijk­

ver van de plek waar bands de titel in de

door de hele stad. Groningen is klein

heden, communicatiemiddelen en betere

wacht slepen.

genoeg om te voet te ontdekken. Het beste

Hans Hannemann

verbindingen veel kleiner geworden. Een

voorbeeld van deze positieve eigenschap

muzikant hoeft tegenwoordig dus niet

Toch zijn muzikanten over het algemeen

van Groningen is het ongekende succes

meer persé in Randstad te wonen om zijn

van mening dat de stad Groningen een

van Eurosonic Noorderslag. De omvang

vak uit te oefenen.

fijne plek is om muziek te maken. Zo

van de stad heeft ervoor gezorgd dat

Toch zitten de Groningse bands ver van

merken de leden van Sprokkelhout dat het

Eurosonic Noorderslag uitgerekend hier

het vuur. ‘Het vuur’ is in dit geval de

in de stad gemakkelijk is om potentieel

is ontstaan. Groningen biedt de mogelijk­

Hannemann ziet ook het contrast tussen

­Randstad, en dan met name Hilversum,

publiek en zakelijke contacten via via te

heid om de hele stad bij het programma te

de levendige stad Groningen en de stille

waar de grote radio— en tv—omroepen

bereiken. Groningen is klein genoeg om te

betrekken. Bovendien bood de demografie

Ommelanden als een mooie kwaliteit van

kantoor houden. Daar een voet binnen

investeren in persoonlijk contact, en jezelf

van de stad de initiators de mogelijkheid

de provincie. “De provincie Groningen is

de deur krijgen, gaat toch ­gemakkelijker

in een paar jaar op de kaart te zetten. “In

om het festival organisch te laten groeien.

de desert van Nederland. Met een grote

als je zo even binnen kunt wippen.

Amsterdam leven mensen nog veel meer

“In Amsterdam had dat niet gekund, in die

stad waar de kroegen nooit dichtgaan. Dat

“Máár,” ­benadrukt drummer Alan Luring,

op eilandjes en is er weinig communicatie.

stad verzuip je,” aldus festivalmanager

is een mooi beeld om naar buiten toe te

“de ­afstand blijft relatief. Afstanden in

Die stad is veel groter en internationaler.

Peter Sikkema.

communiceren.”

­Nederland zijn bullshit. Van de ene kant

Groninger is een groot dorp,” legt de band

Het succes van Eurosonic Noorderslag en

Peter Sikkema noemt de stad Groningen

naar andere kant is driehonderd kilometer,

uit. Ook The Tightropes merken dat je in

andere Groningse popfestivals, v­ erschaft

‘het Berlijn van Nederland’. “De voedings­

waar gaat het over?! Gas op die lollie.”

Groningen om die reden gemakkelijker

Groningen een goed imago als het om

bodem van de stad is gezond omdat we

Hieruit blijkt maar weer dat het u ­ iteindelijk

boven het maaiveld uitkomt.

muziek gaat. Volgens de leden van The

een eiland zijn,” redeneert hij. Dat heeft

de i­nstelling en bereidwilligheid van

Ook op andere vlakken biedt het geringe

Tightropes vinden alle muzikanten en

volgens hem een groot voordeel: in isolatie

­muzikanten is die het verschil maakt.

formaat van de stad voordelen. Zo heeft

muziekliefhebbers in Nederland Groningen

kun je gemakkelijker eigenzinnig zijn.

Feit blijft dat Groningse bands moeite

drummer Alan Luring recentelijk een

te gek. “Veel Nederlandse bands willen

In Groningen gelden volgens S ­ ikkema

hebben om optredens te regelen in de

­endorsement binnengehaald bij ­Ludwig,

graag in Groningen spelen.” Maar het blijkt

­andere wetten dan in de rest van

Randstad, om de eenvoudige reden dat

omdat er in Groningen nog niet veel

voor hen net zo lastig om voet aan de

­Nederland. De popsector in Utrecht kijkt

programmeurs weten dat bands uit het

­bandjes zijn die op dat merk drummen.

grond te krijgen in Groningen als dat het is

bijvoorbeeld naar Amsterdam en probeert

Noorden geen publiek meenemen. Ze

De omvang van de stad verschaft

voor Groningse muzikanten in de rest van

Amsterdamse initiatieven te evenaren.

moeten immers van ver komen. En het

­Groningse muzikanten dus een grotere

Nederland.

Groningen staat los van de grote steden

is uiteindelijk de horecaomzet die telt.

kans om in aanmerking te komen voor een

en kan daarom haar eigen gang gaan en

Ook kiezen kroegen, zalen en podia

dergelijke deal. “In Amsterdam was het

echt onderscheidend zijn. Deze k ­ waliteit zal

liever voor een lokaal voorprogramma,

waarschijnlijk niet gelukt. Het kleinschalige

vermoedelijk veel muzikanten aanspreken.

omdat dat goedkoper is met het oog op

van Groningen heeft dus wel degelijk

de reis­kosten. Programmeurs denken

­voordelen ten opzichte van de Randstad.”

­commercieel. Bovendien hebben titels als ‘winnaar van de POPgroningen Talent 50

51

“You better start swimming, or you’ll sink like a stone. For the times, they are a—changing.” Bob Dylan

Knelpunten en behoeftes in de Groningse popsector Inzicht in het veld

De ondervraagden zijn van mening dat er

Spelers in de Groningse popsector hebben

een centraal platform mist waarop alle

weinig kennis van wat er om hen heen

spelers in de ­popsector te v­ inden zijn.

gebeurt. Er is geen helder beeld van de

Een ­compleet en up to date o ­ verzicht

mensen en organisaties die actief zijn

van bands, kernfiguren, f­ aciliteiten,

in regio en provincie. Opvallend is dat

­leveranciers, festivals, ­podia, boekings­

een aantal spelers uit de sector daaruit

kantoren, verhuurbedrijven, opleidingen en

­concludeert dat er dus niks is, terwijl

subsidies is nodig om verbinding mogelijk

anderen benadrukken dat er juist zoveel

te maken en zo het veld te versterken. Ook

gebeurt dat het lastig is om er inzicht in

inzicht in ­beschikbare fondsen en subsidie­

te verkrijgen.

verstrekkers is onontbeerlijk om het veld optimaal te ondersteunen. De website van

“Ik heb geen compleet beeld van bands en acts die actief zijn in de regio. Er zijn hier zoveel bandjes en artiesten, daar schrik je van.”

de voormalig popkoepel ­POPgroningen biedt dit inzicht al voor een deel, maar niet iedereen lijkt op de hoogte van het bestaan van dit platform. Tevens een ­bewijs van het gebrek aan inzicht in het veld.

Henk Hensen Contact en samenwerking Bovendien is de ‘omloopsnelheid’ erg

Het hierboven genoemde gebrek aan

hoog: veel jonge popmuzikanten die in de

inzicht leidt tot een gebrek aan ­contact en

provincie in een bandje spelen, t­ rekken

samenwerking in het veld. En ­andersom.

op een bepaald moment weg naar de

Het is dus niet verwonderlijk dat alle

stad Groningen of naar een andere

ondervraagden het ontbreken van c ­ ontact

­Nederlandse stad om te gaan studeren.

tussen muzikanten en kernfiguren in

Daar komen dan weer andere bandjes voor

de provincie aanwijzen als een van de

in de plaats. Dat maakt het extra lastig om

belangrijkste knelpunten in Groningen

inzicht te verkrijgen in actieve spelers. Laat

op dit moment. Ondervraagde spelers

staan om iets voor hen te ­organiseren.

in de Groningse popsector geven aan 53

meer met elkaar te willen spreken, werk­

te werken. Bovendien staan spelers in de

Muziekscholen en muzikale vervolg­

over de act die ze op hun podium neer­

wijzen op elkaar af te willen stemmen en

Groningse popsector volgens een enkeling

opleidingen (MBO en HBO) om een

zetten. De inkomsten zijn immers voor een

hun kennis en ervaringen te willen delen.

niet open voor samenwerking. “Mensen

betere aansluiting op een vervolgopleiding

groot deel afhankelijk van de populariteit

Netwerkbijeenkomsten, muzikanten­

zijn bang voor concurrentie. Er bestaat

te bewerkstelligen.

van de line—up. Een festival heeft een

dagen en showcases kunnen uitkomst

een soort angst dat de ander beter is

De popsector en organisaties en

publiekstrekker nodig om zich te onder­

bieden. Een halfjaarlijks popoverleg met

of het beter doet dan jij,” vindt Willem

­instellingen buiten het popveld. Denk aan

scheiden. En die publiekstrekker is duur.

mensen uit het veld is een manier om alle

Venema. Uit angst voor c ­ oncurrentie zijn

overheden, maar bijvoorbeeld ook aan

Grote artiesten die in aanmerking komen,

afzonder­lijke schakels samen te brengen.

spelers in het veld gesloten over deals

makelaars en woningbouwverenigingen.

zijn vaak niet bereid om hun prijs aan te

Daarnaast is er animo voor workshops,

en s­ amenwerkingspartners. Ook een­

Er is veel leegstand in de provincie. Met

passen aan het bescheiden budget van

seminars en masterclasses om kennis op

zijdige samenwerking komt voor in de

de hulp van gemeentes en woningbouw­

een lokaal of regionaal festival. Daarom

te doen. Een masterclass van een grote

­Groningse popmuziek. Spelers vragen

verenigingen kunnen interessante panden

worden festivals gedwongen om een (soms

speler uit de media, een succesvolle

andere p ­ artijen om hulp en advies, zonder

worden ­gebruikt om er iets muzikaals

forse) entreeprijs te heffen.

boeker, een platen­maatschappij of een

daar iets voor terug te geven. Het lijkt

te organiseren, zoals optredens en

Het aanvragen van subsidie kan dan

bekende a ­ rtiest, is voor veel spelers uit het

erop dat de nood nog niet hoog genoeg

­repetitieruimtes.

­uitkomst bieden. Veel spelers in de

veld zeer w ­ aardevol. Het draagt bij aan het

is om echt de samenwerking met andere

Bestaande initiatieven, om elkaar te

popsector hebben echter geen inzicht in

vergoten van hun kennis en netwerk.

partijen te ­zoeken. Een aantal kernfiguren

­versterken in plaats van te beconcurreren.

­beschikbare subsidies. Er is geen zicht

Het slechte samenwerkingsklimaat op dit

en —­spelers in de popsector wordt er

Festivalorganisaties. Het is waardevol

op wat er is en op hoe men aanspraak

moment in Groningen, is deels te wijten

bovendien van beschuldigd een groot ego

om ideeën uit te wisselen met andere

kan maken op het geld. Bovendien

aan de eerder genoemde mentaliteit

te hebben, en niet te handelen vanuit de

­festivalorganisaties om elkaar zo in staat

­beseffen veel organisatoren niet dat ze

van veel Groningers: gesloten en stug.

gunfactor, maar vanuit eigenbelang.

te stellen slimmer in te kopen op het

ook in a ­ anmerking komen voor bepaalde

­gebied van drank, beveiliging, podia, ­­licht

maatschappelijke fondsen met de n ­ adruk

­eilandje opereert en geneigd is enkel

Samenvattend zou er volgens de

en geluid, merchandise en polsbandjes.

op bijvoorbeeld jongerenparticipatie,

­binnen het eigen netwerk te ­denken.

ondervraagden er meer samenwerking

Als organisatoren hun krachten bundelen

­regionaal talent of leefbaarheid.

­Bovendien gebeurt er in de provincie

moeten zijn tussen:

kunnen ze gemakkelijker deals sluiten met

Ook muzikanten ondervinden financiële

te weinig om elkaar te ontmoeten. Het

Kernfiguren

grote spelers en een scherpe prijs bedingen.

problemen. Kroegen en zalen onder­

is lastig om alle betrokkenen samen te

Muzikanten

krijgen, om zo tot vruchtbare ­verbindingen

De Noordelijke popkoepels

Financiën

aan de voorbereiding van een optreden.

te komen. Ook de samenwerking met

Noordelijke popkoepels, muziekopleidingen

Een gebrek aan financiën wordt door

De tijd en energie die erin gaat, wordt

overheden en instellingen blijkt moeilijk op

en podia als VERA en De Oosterpoort.

uiteenlopende spelers uit de sector

als gevolg daarvan niet terugbetaald.

gang te krijgen. Gemeentelijke ­instanties,

Een dergelijk samenwerkingsverband

­genoemd als een structureel probleem.

­Bovendien maken programmeurs regel­

waartoe ook de traditionele muziek­

kan ervoor zorgen dat jong, ­noordelijke

Dat is niet kenmerkend voor deze tijd; het

matig misbruik van de gretigheid van

scholen behoren, hanteren een andere

talent zichzelf kan laten zien in een

is inherent aan veel functies in de kunst

­muzikanten. Programmeurs bewijzen de

snelheid dan de zelfstandige spelers in de

­voorprogramma van een grote band of act.

en cultuursector. Uitvoerend kunstenaars

bands een dienst door ze op hun podium

sector. Muziekscholen kennen b ­ ijvoorbeeld

Traditionele en particuliere muziek­scholen

moeten binnen deze branche vaak het

te laten spelen, en zien de exposure an

nog steeds een ambtenarencultuur: de

in de provincie. Het is in deze lastige

hardst hun best doen om hun boterham te

sich als de beloning. Vooral in de stad

­organisatie in de algemene zin van het

­economische tijd van cruciaal belang

kunnen smeren.

Groningen is de concurrentie om een plek

woord is veel trager en besluitvormings­

om de krachten te bundelen en kennis

Programmeurs klagen over een s­ tructureel

op het podium enorm, wat ­resulteert in

processen duren langer, waardoor het

te ­delen om zo de positie van de nog

tekort aan financiële middelen om festivals

slechte financiële voorwaarden. ­Optreden

moeilijk is voor particuliere instanties en

­aanwezige muziekscholen te behouden

en optredens te organiseren. Ze worden

in ruil voor een kratje bier is dus geen

zzp’ers om met dergelijke partijen samen

en versterken.

gedwongen om heen goed na te denken

uitzondering. Goede bands hebben

Het gevolg is dat iedereen op zijn eigen

54

schatten de tijd die muzikanten kwijt zijn

55

­volgens de ondervraagden recht op meer

lokaal talent naar voren te schuiven,

Hensen in mee, omdat zij zich niet kunnen

wijze ontmoedigt initiatieven. Muzikale

dan dat. Daar zit volgens velen een hiaat.

maar dat gebeurt niet altijd met succes.

permitteren dat een initiatief in de buurt

­initiatieven zouden juist structureel moeten

Podia zouden muzikanten ­tegemoet

­Talentvolle beginnende muzikanten hebben

ervoor zorgt dat ze minder mensen en dus

worden gestimuleerd en gesteund door

­moeten komen met een acceptabele

nog altijd moeite met het vinden van een

minder inkomsten binnenhalen. Zij gaan

­gemeentes en andere subsidieverstrekkers,

financiële vergoeding in ruil voor de tijd en

podium. Festivals en e ­ venementen willen

zelf dus ook iets organiseren. Zo o ­ ntstaat

om de regio sterker en aantrekkelijker te

energie die ze steken in het voorbereiden

een programma dat opvalt. De line—up

er indirecte concurrentie, terwijl de

­maken. De sleutel tot het succes daarbij, is

en uitvoeren van een optreden. Daartoe

moet triggeren en onderscheidend zijn, om

­verschillende partijen elkaar juist zouden

tijd. Nieuwe initiatieven hebben tijd nodig

is vooral in de stad Groningen een hogere

zo genoeg publiek te genereren. I­nitiators

moeten versterken. Het is dus van belang

hebben om uit tot groeien tot een goed en

‘gunfactor’ nodig bij programmeurs.

boeken daarom het liefst bekende head­

om weldoordacht te initiëren en daarbij

duurzaam project. Veel ideeën staat op

liners, of gaan voor een dj of act met

te waken voor diversiteit. Om succesvolle

dit moment nog in de kinderschoenen. Er

Talentontwikkeling

­weinig ‘poespas’. Lokale acts komen als

nieuwe dingen te organiseren, is een breed

is tijd nodig om deze concepten verder te

Alle ondervraagden hechten waarde aan

gevolg daarvan moeilijk aan de bak.

draagvlak vanuit de omgeving bovendien

ontwikkelen. En die tijd moet het krijgen.

het behouden en stimuleren van talent­

onontbeerlijk. Initiators dienen zich dus

Initiators in de popsector hebben daar­

ontwikkeling in Groningen. Het begeleiden

Bovendien fungeren Groningse media te

te verdiepen in wat er leeft en in wat er

naast moeite met het huren van vaste

van talent begint bij goede scholing. Dat

weinig als platform voor jong talent. De rol

nodig is. Ook de overheden hebben hierin

ruimtes, omdat deze vaak kostbaar zijn

is niet alleen een taak voor muziekscholen

van de media op het gebied van talent­

een taak. Gemeente en provincie kunnen

of tegen slechte voorwaarden worden

en zzp’ers, maar ook voor het basis— en

volle bands en muzikanten in de provincie

bij een subsidieaanvraag bekijken of het

aangeboden. Gemeentes zouden nieuwe

middelbaar onderwijs. Om ervoor te

laat volgens een aantal ondervraagden

initiatief een verrijking is voor de regio, of

initiatieven in de popmuziek volgens de

zorgen dat kinderen en jongeren weer

te wensen over. Een grote speler als

enkel een voortzetting van iets dat er al is.

ondervraagden moeten stimuleren door

geïnteresseerd raken in muziek, is het van

RTV Noord besteedt bijvoorbeeld weinig

Waar een aantal ondervraagden van

ruimtes en faciliteiten tegen lage kosten

cruciaal belang om het vak Muziek weer

­aandacht aan jonge muzikanten en nieuwe

­mening is dat er teveel v­ erschillende

en gunstige voorwaarden ­beschikbaar te

tot een vast onderdeel van het lespakket

bands. Ze bedienen een oudere doelgroep,

­dingen worden georganiseerd, b ­ enadrukken

stellen. Zo ontstaat er letterlijk en fi ­ guurlijk

te maken. Daarnaast gaan er stemmen op

en passen zich aan aan de wensen van

­andere spelers uit het veld juist het gebrek

meer ruimte voor nieuwe i­nitiatieven.

om meer talentenjachten te organiseren

hun grootste groep luisteraars.

aan vernieuwing. Culturele commissies

Buurthuizen en jongerencentra z­ ouden

op lokaal niveau in samenwerking met

en dorpsverenigingen organiseren de

daarin een waardevolle rol kunnen ­spelen.

middelbare scholen.

Initiatieven

­dingen die ze altijd organiseren, en staan

Er gebeurt te weinig in buurt­huizen,

Om lokaal talent de kans te geven

Burger— en jongereninitiatieven worden

niet open voor nieuwe initiatieven. Het

­jongerencentra en multifunctionele centra.

zicht te ontwikkelen in een live setting,

in de popmuziek steeds belangrijker,

is een wereld van ‘ons kent ons’. Ook

Deze centrale locaties, die voorheen de spil

is het ­daarnaast van belang om meer

zowel in de stad als in de provincie. Deze

­Groningse g ­ emeentes worden beschuldigd

vormden van een hechte gemeenschap,

­optreedmogelijkheden te creëren in stad

initiatieven blijven volgens Erik Glazenburg

van ­stugge, ­bekrompen ­beleidsvoering.

worden op dit moment niet ten volste b ­ enut.

en provincie. Muzikanten hebben een

echter beperkt tot gemeentelijk niveau;

­Gemeentes hanteren strenge regels voor

Dat is wel nodig om de popsector in de

­podium nodig om zich te laten zien. Om

initiatiefnemers kijken zelden buiten de

spelers uit de popsector die iets willen

provincie een boost te geven. De behoefte

meer podia te realiseren, is het goed om

eigen gemeentegrens. Terwijl ze dat juist

organiseren. Een muzikaal initiatief moet

aan nieuwe muzikale initiatieven is duidelijk

aan te haken bij bestaande initiatieven en

zouden moeten doen. Het resultaat is

in het huidige bestemmingsplan passen,

aanwezig in veel dorpen, maar de locaties

evenementen. Denk aan een vast ‘local

volgens Henk Hensen, voormalig ­voorzitter

anders staan beleidsmakers er niet voor

zitten meestal vol. Beschikbare ruimtes

talent’ podium op diverse festivals en een

van Pekelpop, dat er teveel wordt

open. ­Initiatieven van burgers lopen om die

worden vaak al jaren aan dezelfde partijen

deal met grote podia als De Oosterpoort

­georganiseerd. “Iedereen probeert iets.

reden vaak op niets uit. Bovendien nemen

verhuurd. Het beleid van buurthuizen staat

om lokale acts in voorprogramma’s te

Deze werkwijze creëert een soort olievlek:

gemeentes zelf weinig cultureel initiatief.

op die manier weinig vernieuwing en door­

krijgen. Podia zoals De Oosterpoort, Vera

zij organiseren iets, oh dan doen wij dat

Het beleid per gemeente kan enorm van

stroming toe, waardoor nieuwe initiatieven

en Simplon doen hun best om regelmatig

ook.” Vooral kroegen gaan hier volgens

elkaar verschillen. Deze huidige werk­

geen kans krijgen.

58

59

Muziekonderwijs

Toekomst

staat, provincie en gemeente zo b ­ elangrijk

budget Het verhaal van Groningen wil

Op basis— en middelbare scholen

Moving on

is. Er bestaat dan ook een grote behoefte

de provincie activiteiten stimuleren voor

wordt massaal bezuinigd op lessen op

Veel jonge mensen verlaten de Omme­

aan onderzoek naar de waarde van

en door Groningers op het gebied van

het ­gebied van kunst en cultuur. Ook

landen zodra ze gaan studeren. Een deel

popmuziek. De uitgave van het boekje De

­amateurkunst en erfgoed. Projecten met

het ­muziekonderwijs lijdt hieronder.

trekt naar de stad Groningen en blijft in

waarde van pop. De maatschappelijke

een (historisch) onderwerp uit de regio

­Tegelijkertijd verdwijnen veel traditionele

de provincie; een andere groep v­ erhuist

betekenis van popmuziek, door POPnl de

genieten daarbij de voorkeur. Ook de

muziekscholen. Het maakt dat i­nwoners

naar steden in de rest van Nederland.

Vereniging Nederlandse Poppodia en –

popsector kan van het activiteitenbudget

van de provincie Groningen minder

Dat maakt het lastig voor initiators om

Festivals eerder dit jaar, probeert een licht

meeprofiteren.

­mogelijkheden hebben als ze muziek­

te voorzien in de behoeften van muzikale

te werpen op deze kwestie. Meer onder­

onderwijs willen volgen. De ondervraagden

­jongeren in de provincie. Het opvullen

zoek is echter noodzakelijk.

met een functie in het muziekonderwijs,

van een tekort, denk bijvoorbeeld aan

benadrukken dan ook het belang van een

het creëren van oefenruimte, is daardoor

Traditionele Groningse cultuur

Groningse muzikanten en initiators ervaren

ondernemendere houding in het behalen

lastig. Tegen de tijd dat het voor elkaar is,

De traditionele Groningse muziekcultuur

regelmatig een botsing van artistieke en

van succes in de Groningse popsector.

bestaan de bandjes niet meer. De kans dat

leeft tot op de dag van vandaag voort

maatschappelijke idealen met commer­

Vooral traditionele muziekscholen kunnen

jongeren en jong volwassenen wegtrekken,

in muziekverenigingen, dorpsfeesten en

ciële belangen. Wat gaat voor met het

op dit gebied nog een slag maken:

wordt alleen maar groter als ze echt talent

streekmuziek. Het is van groot belang om

oog op een succesvolle toekomst? Als

­hebben. Ze zijn dan nog sneller geneigd

muzikale tradities d.m.v. een weldoordacht

­muzikanten en organisatoren een door­

te kiezen voor een woonplaats buiten

beleid in stand te houden, ondanks de

dacht meerjarenplan willen uitstippelen,

­Groningen.

leegloop. Inwoners van Groningen worden

zullen ze ook daarin keuzes moeten maken.

Groningen heeft dus moeite haar talent­

ouder en jonge generaties trekken weg.

Organisatoren van kleine, regionale

volle jonge mensen ‘binnen te houden’.

Het is dus een uitdaging om ervoor te

­festivals met een maatschappelijke

De provincie biedt volgens veel onder­

­zorgen dat kennis en tradities worden

insteek en een klein budget, krijgen het

vraagden beperkte mogelijkheden om als

overgedragen en behouden blijven.

niet voor elkaar om muzikanten zover te

popmuzikant verder te komen. Op een

Lokale, traditionele initiatieven bereiken

krijgen om tegen een gereduceerd tarief

bepaald moment zit er simpelweg niks

doorgaans een groot publiek, omdat de

te komen spelen. Moeten ze hun festival

anders op dan over de provinciegrenzen

aandacht voor cultureel erfgoed publiek

dan zo’n commerciële draai geven dat

te kijken. Om het Noorden aantrekkelijk te

aantrekt dat geboren en getogen is in de

ze het geld toch op kunnen hoesten? Of

maken voor popmuzikanten, zijn samen­

regio. Op dit moment ontbreekt echter de

houden ze vast aan hun ­maatschappelijke

Muziekscholen zouden meer naar ­buiten

werkingsverbanden met de noordelijke

verbinding tussen uitingen van traditionele

en ­artistieke overtuigingen en kiezen ze

moeten treden, meer presentaties moeten

popmuziekkoepels een must. Dat gebeurt

cultuur. Deze verbinding zou op project­

uit financiële overwegingen voor een

verzorgen en vaker de verbinding moeten

echter nog weinig.

matige wijze in goede banen moeten

­onbekende band?

worden geleid.

Ook muzikanten moeten concessies doen

“Het traditionele muziek­ onderwijs en de ­verschillende ­korpsen en blaaskapellen ­sterven uit door vergrijzing en krimp. Het is daarom van b ­ elang om een nieuwe, ­flexibele, ­ondernemende vorm van de muziek­school te ­ontwikkelen, om zo het muziek­ onderwijs ­levend te houden.” Niels Steenstra

zoeken met lokale evenementen en met

Artistiek versus commercieel: hoe ver wil je gaan?

andere kunstdisciplines. Nauw contact met

Waardebepaling popmuziek

externe partijen en (dorps)verenigingen is

De functie van muziek in een gemeen­

Het behoud van Groningse tradities levert

kiezen om te maken wat mensen willen

van groot belang voor het voortbestaan en

schap is anno 2013 niet meer zo duidelijk

ook in financiële zin iets op: gemeentes en

horen, in ruil voor een plekje op de playlist

de bloei van het muziek­onderwijs.

als dat die vroeger was. Dat geldt niet

provincie steunen muzikale uitingen d.m.v.

of in de line—up, en de erkenning die daar

Ondervraagden pleiten voor mee buiten­-

alleen voor de provincie Groningen,

subsidies als deze teruggrijpen naar de

hopelijk uit voortvloeit. Deze strijd tussen

schoolse projecten en lokale gelegen­heden,

maar ook voor de rest van Nederland.

lokale geschiedenis. De subsidieregeling

artistieke en commerciële overwegingen

om zichtbaarheid het muziek­onderwijs in

Dat maakt het lastig om hard te maken

Het verhaal van Groningen is daarvan een

kan een grote invloed uitoefenen op het

een gemeenschap te stimuleren.

­waarom investeren in popmuziek door de

actueel voorbeeld. Met het Activiteiten­

maakproces:

60

in wat ze willen maken, en daarin soms

61

“Soms doet iemand al tijdens het schrijfproces de uitspraak ’dit is niks, want dit gaan ze op 3FM niet draaien’. Of ’het nummer moet niet langer dan drie minuten duren’. Of ’dat drummetje klinkt lekker op de radio’. Maar hoeveel concessies ben je bereid te doen om bekend te worden?” Ella Stoffers — Elle Alpha

Festivalbezoekers Local Heroes podium Bevrijdingsfestival Groningen 2013. 62

Conclusie

“I don’t know anything about music. In my line you don’t have to.” Elvis Presley

In dit onderzoek laat KNAK spelers uit

Taken voor KNAK

het popveld aan het woord. Hun visie,

Inzicht bieden in het veld

knelpunten en behoeftes bieden inzicht

KNAK kan een belangrijke bijdrage leveren

in de stand van zaken in de Groningse

in het vergaren van inzicht in het veld.

­popsector op dit moment.

Ondervraagden missen een c ­ entraal overzicht van wat er op het gebied van

De DIY of do it yourself mentaliteit loopt

popmuziek is in stad en provincie. Denk

als een rode draad door het onder­zoek.

daarbij aan een overzicht van kernfiguren,

Het is voor muzikanten, docenten en

bands, muzikanten, zzp’ers, a ­ anbieders,

­organisatoren een uitdaging om in te

­faciliteiten, muziekscholen, centra voor

­spelen op nieuwe manieren van leren,

de kunsten en subsidieverstrekkers.

luisteren, ondernemen en organiseren,

­POPgroningen heeft veel van deze

en daarbij optimaal gebruik te maken

­informatie al v­ erzameld op de website

van de nieuwste technische en digitale

popgroningen.nl. De kennis van het

­mogelijkheden. Deze mogelijkheden

bestaan van de website en van de f­ unctie

bieden de spelers uit de Groningse

van POPgroningen lijkt te ontbreken bij

­popsector de kans om hun manier w ­ erken

een aantal spelers. Om de popsector te

zelf vorm te geven. De sector worstelt op

versterken, is het dus van vitaal belang

dit moment vooral met een structureel

dat spelers toegang hebben tot de actuele

gebrek aan financiële middelen en met

­kennis die voorhanden is over de pop­

gebrek aan inzicht in het veld. De behoefte

muziek in de provincie Groningen, én dat

aan meer samenwerking wordt door

ze weten waar ze deze informatie kunnen

alle ondervraagden aangewezen als het

vinden.

­belangrijkste punt van aandacht in het versterken van het popveld in Groningen.

Om echt inzicht te verkrijgen in het veld, is het noodzakelijk om in de nabije toekomst

KNAK wil spelers daarin ondersteunen.

per regio ambassadeurs in te schakelen

Adviseren, informeren, koppelen en

die middenin de gemeenschap staan en

­faciliteren zullen tijden daarbij centraal

vanuit deze positie kunnen i­nventariseren

staan. Maar het veld moet vooral zelf een

wie de lokale spelers zijn in het veld,

actieve houding aannemen. Ook in het

en wat hun functie is. Pas dan is een

oplossen van de genoemde knelpunten

­compleet en up to date inzicht in de pop­

en problemen zou de DIY aanpak leidend

sector binnen handbereik.

moeten zijn. 65

In subsidiemogelijkheden en alternatieve

­muzikale initiatieven te stimuleren en te

­gastsprekers te benaderen. KNAK kan

van de muziekwereld te vergaren. Ze

wijzen van financiering

verwezenlijken. KNAK kan zo o.a. een

hierin fungeren als initiator en (mede—)

horen op dan graag mensen uit de

Er bestaat een grote behoefte aan ­inzicht

bijdrage leveren aan de totstandkoming

organisator.

industrie ­vertellen over hun ervaringen.

in beschikbare ­subsidiebudgetten. KNAK

van nieuwe initiatieven op het gebied van

is de aangewezen instelling om ­hierover

popmuziek, en aan een betere ­verbinding

Netwerken is van groot belang voor een

­bijvoorbeeld op? Waar moet je op ­letten

informatie te verstrekken. Onder­vraagden

tussen de popsector in de stad en het

bloeiende popsector. Vooral bands en

als je een management of boeker in

zijn zich ervan bewust dat niet alleen

popveld in de provincie Groningen. Pop­

acts hebben baat bij direct contact met

de arm neemt? Of als je met je demo

­culturele subsidies, maar ook m ­ aat-

muziek bloeit in de stad. De provincie

grote namen in de muziekwereld. KNAK

naar een platenmaatschappij gaat?

schappelijk georiënteerde s­ ubsidies op

blijft vooralsnog achter. Om dit gelijk

kan een ontmoeting faciliteren door het

Ook is het van belang om het contact

het gebied van leefbaarheid en jongeren­

te ­trekken, zouden organisatoren in de

­organiseren van muzikantendagen en

­tussen G ­ roningse muzikanten onderling

participatie een optie kunnen zijn. Veel

stad ook spelers uit de provincie moeten

demopanels. Het biedt muzikanten de

te b ­ evorderen in een informele sfeer,

partijen hebben echter geen idee waar ze

betrekken bij activiteiten en initiatieven.

mogelijkheid om met een expert te praten

­bijvoorbeeld door middel van ­jamsessies

moeten beginnen. Een compleet overzicht

KNAK kan een rol spelen in het realiseren

over hun werk, werkwijze en strategie. Een

en borrels. Het samenbrengen van

van de mogelijkheden op de website van

van een betere verbinding tussen stad

muzikantendag zou bijvoorbeeld kunnen

­muzikanten leidt vermoedelijk tot meer

KNAK is dan ook niet voldoende. Met

en provincie. Daarmee is al een begin

worden opgehangen aan een thema. Daar

samenwerking en actieve verbindingen.

behulp van aanvullende informatie en het

gemaakt door POPgroningen. Zo fungeert

kunnen de geschikte sprekers vervolgens

verstrekken van advies kan de drempel

de P ­ OPgroningen Talent Award als een

op worden afgestemd. Drummer Alan L ­ uring

Stimuleren lokaal talent

worden verlaagd. Ondersteuning bij het

goede opstap naar de stad voor bands uit

heeft nog een andere suggestie om de

KNAK heeft als centrale steuninstelling

schrijven van een goede subsidieaanvraag

de provincie.

­muzikantendag tot een succes te maken:

een bijzondere positie, die kan worden

zou daarnaast een taak kunnen zijn van

Tot slot kan samenwerking tussen

KNAK.

­initiators in de popmuziek en woningbouw­

Waar ­selecteert een grote p ­ rogrammeur

ingezet om bruggen te bouwen. Dat komt

link mist en op welke vlakken spelers de

Organiseren netwerkbijeenkomsten,

samenwerking met elkaar kunnen zoeken.

popoverleg, seminars en workshops

Moeten bepaalde spelers in het popveld

Meer contact, samenwerking en i­ntegratie

niet eens samen in een project of op een

is een belangrijke voorwaarde voor

podium? KNAK kan daarin het initiatief

een sterkere Groningse popsector. Aan

nemen. Bovendien zorgt het overzicht

KNAK de taak om de ontmoeting tussen

van spelers en evenement ervoor dat

­verschillende kernfiguren en partijen te

­gelijksoortige initiatieven bij elkaar kunnen

faciliteren. Ondervraagden pleiten daartoe

aanhaken. Zo kunnen ze elkaar versterken

voor het organiseren van een popoverleg

i.p.v. beconcurreren. KNAK kan zijn rol als

of andersoortige netwerkbijeenkomst,

“Je hebt gradaties van waar je zit als band. Het zou tof zijn als er van elk ’niveau’ mensen zijn. Dus ook acts als Kraantje Pappie, Audio Adam, Dudettes en Traumahelikopter, om zo’n dag wat gewicht te geven. Bandjes bij wie het nog niet lukt, zijn heel ’eager’ en komen sowieso naar een muzikantendag. Maar als er ook wat bekendere bands en kernfiguren zijn, komen er nog veel meer mensen. ­Belangrijkere mensen. En die kun je na afloop weer aanspreken.”

provinciale steuninstelling dus gebruiken

bij voorkeur één à twee keer per jaar.

Alan Luring – The Tightropes

om een verbinding tussen verschillende

De b ­ ehoefte is er al jaren, de tijd om een

partijen in de popsector te realiseren.

dergelijke bijeenkomst te o ­ rganiseren

Muzikanten benadrukken daarnaast de

­benaderen om hun programmering

Verder is het contact met de v­ erschillende

niet. Het kost immers tijd om alle s­ pelers

behoefte aan cursussen, workshops,

­compleet te maken. Dat gebeurt echter

Groningse overheden cruciaal om

bij ­elkaar te brengen en geschikte

seminars en lezingen om meer k ­ ennis

vooral in de stad:

verenigingen of andere ­maatschappelijke Stimuleren samenwerking en verbinding

partijen, bijdragen aan een boeiende

Met behulp van actuele inzicht in het veld

­popsector.

is het mogelijk om te bekijken waar er een

66

ook op het gebied van talentontwikkeling

Die goede naam zorgt ervoor dat podia

uitstekend van pas. Zo kan samenwerking met scholen, podia, festivals en initiators ertoe bijdragen dat er provinciebreed voldoende aandacht is voor lokaal talent op scholen en tijdens evenementen. Het is niet noodzakelijk om zelf een e ­ venement te organiseren om lokaal talent een ­podium te bieden, dit kan ook door aan te haken bij reeds bestaande initiatieven. POPgroningen heeft de afgelopen twee jaar een goede naam opgebouwd in de provincie, mede dankzij de POPgroningen Talent Award, Grunnsonic en het Local ­Heroes podium op het Bevrijdings­festival. en festivals POPgroningen regelmatig

67

“Veel optredens in de stad Groningen, krijgen we binnen via POPgroningen. Festivals denken oké, we moeten nog wat programmeren. Een talentvol bandje uit regio zou wel leuk zijn. We vragen het aan POP­ groningen. Dat is een goede zaak, dat moet zo blijven.”

muziek in stad en provincie. Er is nu een

Maar eerst: werken aan zicht­ baarheid voor maximaal bereik en effect

beeld van wat er leeft onder uiteenlopende

Het Knooppunt Amateurkunst G ­ roningen

spelers in het veld. Een verzameling

kan zijn beoogde taken als ­provinciale

waardevolle resultaten, waarmee KNAK

steuninstelling alleen succesvol u ­ itvoeren

onmiddellijk aan de slag kan. Maar we zijn

als mensen in de provincie op de hoogte

er nog niet. Vervolgonderzoek is dan ook

zijn van het bestaan van de nieuwe

van groot belang.

­steuninstelling. KNAK moet de komende

­begin gemaakt met het verkrijgen van inzicht in de stand van zaken in de pop­

The Animal Antics

tijd dan ook zoveel mogelijk gaan Zo staat het inventariseren van de

­investeren in persoonlijk contact met

KNAK kan deze taak de komende

­interesses en behoeftes van jongeren in

­overheden, festivalorganisaties, podia,

jaren uitbouwen en provinciebreed als

de provincie Groningen bij o ­ ndervraagden

scholen, kernfiguren en muzikanten.

­adviseur van verschillende festivals en

hoog op de agenda. Waar luisteren

Het is vervolgens van belang om spelers

­evenementen gaan opereren. Ook tijdens de

­inwoners van de provincie naar, hoe

binnen en buiten het amateurkunstveld

POPgroningen Talent Award is ruimte voor

­verandert hun muzieksmaak en welke

goed uit te leggen wat KNAK doet.

verbetering. Zo geeft een aantal bands

­invloed heeft dat op het genre waarin

Pas dan kunnen de medewerkers van

aan dat er beter moet worden ­nagedacht

bands en acts in stad en ommeland zich

KNAK een verschil maken. Pas zodra

over de prijs voor de winnaar van de Talent

bewegen? Is er nog wel een uitgaans­

iedereen op de hoogte is van het bestaan

Award. Het is voor bands moeilijk om een

cultuur in stad en provincie? Zijn mensen

van de instelling, kunnen muzikanten­

plek te b ­ emachtigen in voor­programma

nog bereid om op pad te gaan om in

dagen en netwerkbijeenkomsten succesvol

van grote act. Dat zou dan ook een

­aanraking te komen met muziek, of heeft

worden geïnitieerd.

­fantastisch onderdeel vormen van de prijs.

de thuiscultuur de toekomst? R ­ esultaten

Het geeft de winnende band een mooie

uit dergelijke onderzoeken kunnen

ingang en grote exposure. ­Bovendien is

­vervolgens worden ingezet door spelers

het volgens Ella Stoffers zinvol om de

uit het veld. Zo kunnen de nieuwe inzichten

­verdeling van het budget voor de prijs aan

bijdragen tot een omschrijving van een

een k ­ ritische blik te onder­werpen. Bands

Muziekschool, Popschool of Centrum

winnen liever één grote p ­ rijs, zoals een

voor de Kunsten ‘nieuwe stijl’.

goede s­ tudio—opname onder ­begeleiding

Bovendien is de waarde en de functie van

van een coach, dan “tien kleine ­dingetjes

muziek in de maatschappij m ­ inder d ­ uidelijk

die wel leuk zijn om te doen”. Het is dus

en vastomlijnd dan vroeger. W ­ elke maat-

wijs om opnieuw te bekijken hoe de prijs

schappelijke waarde vervult (pop)muziek

optimaal kan ­bijdragen aan het ­ontwikkelen

in de hedendaagse samenleving en hoe

en ­ondersteunen van lokaal talent.

kunnen we muziek verder v­ erankeren in onze omgeving? Het is een onderzoek dat

(Vervolg)onderzoek

verder reikt dan de p ­ rovincie G ­ roningen

Met de globale inventarisatie van trends,

alleen. Een samen­werking tussen de

ontwikkelingen en behoeftes in de

­verschillende N ­ oordelijke popkoepels zou

­Groningse popsector, heeft KNAK een

bij een dergelijk project op zijn plaats zijn.

68

69

Bibliografie

“If you want to make beautiful music, you must play the black and the white notes together.”

Interviews

Medema, Martin (initiator en organisator

Blankers, Jamie (eigenaar Eye—open opname­

Graspop Baflo, voormalig jongerenwerker).

studio ’t Zandt). 06—08—2013, ’t Zandt.

04—06—2013, Groningen.

Bisschop Boele, Evert (associate lector Prins

Nigten, Anne (lector Populair Culture,

Claus Conservatorium, Hanzehogeschool

­Sustainabiliy & Innovation, Minerva Academie

­Groningen). 03—07—2013, Groningen.

Groningen). 01—07—2013, Groningen.

Elbersen, Hans (coördinator Muziekschool Oost

Schoot, Wigo van der (drum— en slagwerk­

Groningen). 09—07—2013, Groningen.

d­ocent Zuidhorn, Tolbert, Muziekschool

Elle Alpha (Groningse pop/rockband).

­Westerkwartier , IVAK Delfzijl, slagwerker, ­bassist,

05—07—2013, Groningen.

geluidstechnicus). 01—06—2013, Groningen.

Glazenburg, Erik (Echt Erik: music, media en

Sikkema, Peter (programmeur De Oosterpoort

event management. Radiomaker Dollard Radio,

& De Stadsschouwburg Groningen,

Pop Noord, Imprezz Records). 05—05—2013,

Festival manager Eurosonic—Noorderslag).

Groningen.

08—06—2013, Groningen.

Hannemann, Hans (muzikant, songwriter

Sprokkelhout (Groningse post—rock/experimental

en ­eigenaar Twang Wolf Recording Studio).

rock band). 02—07—2013, Groningen.

01—05—2013, Groningen.

Steenstra, Niels (initiator Rijdende Popschool,

Hensen, Henk (ex—voorzitter Stichting

hoofd Muziekafdeling Kunst, Theater en Media

­Pekelpop). 17—06—2013, Oude Pekela.

Noorderpoort College Groningen, Imprezz

Hesseling, Jan (organisator Art Carnivale,

Records). 03—05—2013, Groningen.

­Initiatiefnemer kunstenaarscollectief Delfzijl

The Animal Antics (Groningse pop/rock/funk

en Muzieklint gemeente Slochteren).

band). 10—07—2013, Groningen.

02—06—2013, Delfzijl.

The Tightropes (Groningse bluesrock band).

Hesselink, Ben (muziekdocent en eigenaar

07—07—2013, Groningen.

particuliere Muziekschool Ben Hesselink).

Venema, Willem (zelfstandig muziekdocent,

09—06—2013, Glimmen.

initiator en oganisator Music =Art Festival

Hesselink—Sinkgraven, Roelinda (zangdocent

Zuidhorn). 09—06—2013, Zuidhorn.

en directeur Muziekschool Ben Hesselink).

Wijninga, Patrick (medeorganisator en sponsor­

09—06—2013, Glimmen.

werver KanaalPOP Zuidhorn, jongerenwerker).

Java, Erwin (studio— en sessiegitarist, gitaar­

04—06—2013, Groningen.

docent en medeoprichter Noorder Muziek Instituut). 06—06—2013, Groningen.

Richard M. Nixon 73

Secundaire literatuur

www.mashariki.wordpress.com/2013/08/15/

Fairchild, Charles. Pop idols and pirates.

the-war-of-art-by-steven-pressfield.

­Mechanisms of consumption and the global

“Verhalen en Beleven.” Interactie en ervaring.

circulation of popular music. Aldershot en

Geraadpleegd op 2 augustus 2013.

­Burlington: Ashgate Publishing Limited, 2008.

www.interactieenervaring.blogspot.

Groot, Marieke de en Rento Zoutman.

nl/2012/03/8.html.

De waarde van pop. De maatschappelijke

“Wouter Hillaert over Orgy en Under the Influence.”

betekenis van popmuziek. Amsterdam: POPnl

VTi. Geraadpleegd op 14 augustus 2013.

en Vereniging Nederlandse Poppodia en–­

www.vti.be/sites/default/files/WouterHillaert_

Festivals (VNPF), 2013.

over_OrgyUnderTheInfluence.pdf.

Digitale bronnen “Just-in-Time Learning.” Computerworld. ­geraadpleegd op 30 juli 2013. www.computerworld.com/s/article/44312/ Just_in_Time_Learning. “Just-in-time-learning definition.” Mondofacto. Geraadpleegd op 30 juli 2013. www.mondofac­ to.com/facts/dictionary?just-in-time+learning. “Ouderen en muziek.” Hanzehogeschool. Geraadpleegd op 21 augustus 2013. www.hanze.nl/home/Onderzoek/Kennis­portal/ Kenniscentra/Kenniscentrum+­ Kunst+en+ Samenleving/Lectoraten/Lifelong+Learning+ in+Music+and+the+Arts/Ouderen+en+ Muziek/Home.html. “Rik Min. Ontdekkend leren en Simulaties.” Universiteit Twente. Geraadpleegd op 30 juli 2013. www.projects.edte.utwente.nl/pi/papers/ OntdekkendLeren.html. “The history of mp3.” About.com. Geraadpleegd op 21 augustus 2013. www.inventors.about.com/gi/o.htm?zi=1/XJ&zTi= 1&sdn=inventors&cdn=money&tm=148&f=10& su=p284.13.342.i_&t=2&bt=5&bts=5&zu=http% 3A//www.mp3licensing.com/mp3/history.html. “The war of art, by Steven Pressfield.” Mashariki. Give, receive, contribute, create. Geraadpleegd op 22 augustus 2013.

74

Twee jonge bezoekers van Bevrijdingsfestival, Groningen 2013.

Dit is een uitgave van het Knooppunt Amateurkunst Groningen (KNAK) Oktober, 2013 KNAK, het nieuwe centrale knooppunt voor amateurkunst in de provincie G ­ roningen, wil actieve deelname aan cultuur stimuleren. Iedereen met vragen op het gebied van ­amateurkunst in de provincie kan vanaf 2013 bij KNAK terecht. Onze website speelt daarin een sleutelrol: op de site vind je een compleet overzicht van ­organisaties, ­stichtingen, p ­ artijen, initiatieven en actieve kunstbeoefenaars in de provincie. Amateurkunst­beoefenaars en -verenigingen kunnen een profiel aanmaken om zichzelf in de kijker te spelen in het amateurkunstveld. Ook bieden we toegang tot waardevolle links en data­bases met een schat aan informatie over het amateurkunst in Groningen. KNAK houdt zich daarnaast bezig met het initiëren van nieuwe activiteiten in het veld en met het uitvoeren van onderzoek.

KNAK Noorderbuitensingel 11 9717 KK Groningen 050-8507172 [email protected] www.knakgroningen.nl Medewerkers KNAK Geert Oude Weernink, Sjoerd Nijland, Geertje Smeding en Gonnie Tutelaers Onderzoek Gonnie Tutelaers Grafisch ontwerp Hugomatic (Hugo Engwerda, Timo Meester) Fotografie MariËlle Swaagman (p. 7, 11, 19, 43, 62, 75), Hugomatic (Hugo Engwerda, Nienke Venema) (p. 24/25, 34/35, 44/45, 56/57, 70/71) Druk Scholma Druk Bedum Oplage 200