Plan van Aanpak Proeftuin Energieneutraal Renoveren Troelstralaan 28 te Zwolle Versie5 d.d. 7 maart 2014 1. Inleiding Vanaf 25 januari jl. wonen we aan de Troelstralaan 28 te Zwolle Zuid. Achter ons ligt een intensieve verbouwing, gericht op de upgrade van het uitrustingsniveau. De volgende fase is het realiseren van de ‘energieneutrale renovatie’: aanpak van de schil in combinatie met het treffen van verregaande energetische maatregelen. Dit Plan van Aanpak (PvA) omschrijft de wijze waarop we invulling willen geven aan deze energieneutrale renovatie. Graag zijn we hiervoor ‘Proeftuin’: dit PvA is dan ook bedoeld voor de subsidieaanvraag ‘Proeftuin energieneutraal renoveren particuliere woningen te Overijssel’, zoals vastgelegd in het Uitvoeringsbesluit Overijssel 2011 onder paragraaf 8.23. Het PvA van ‘verbeter en bespaar Zwolle’, alsmede aanvraagformulier voor deze subsidie is toegevoegd onder bijlage 1 van dit Plan van Aanpak. Vanuit mijn rol als senior adviseur bij Nieman Raadgevend Ingenieurs pleit ik voor een hoog niveau renovatie als duurzame investering. Daarom vind ik het - samen met mijn vrouw en gezin – extra bijzonder om dit principe nu op onze eigen woning te kunnen toepassen! We hebben een gezin met 4 jonge kinderen, we kunnen ons financieel niet alles veroorloven, maar willen graag prioriteit geven aan deze energetische aanpak. 2. De woning De woning is gebouwd in 1957 en een garage en bijgebouw is gerealiseerd in 1978. De woning is Zuid/Zuid Oost georiënteerd en ligt op een kavel van 522 m2. Voor meer informatie (foto’s, bouwkundige tekeningen) zie bijlage 2.
3. Duurzaamheidsvisie Aan de hand van de Trias Energetica zijn maatregelen getroffen om de energiebehoefte te verminderen. Het beperken van de energievraag in de bestaande bouw wordt primair gerealiseerd door de bouwkundige schil te isoleren, naad- en kierdichting te verbeteren en toepassing van decentrale vraaggestuurde ventilatie op de begane grond. Door de inzet van PV-panelen en een zonnecollector wordt gebruik gemaakt van duurzame energieopwekking (stap 2). Deze denkwijze is schematisch weergeven in onderstaande figuur. De energieopwekkers compenseren op jaarbasis de nog aanwezige energiebehoefte, er is sprake van een energieneutraal concept, passend binnen de subsidievoorwaarden. Stap 1: Beperken energievraag Isoleren vloer, gevel en dak Houten kozijnen met HR++-glas (driebladig) Kierdichting, decentrale gebalanceerde ventilatie (Climarad) Stap 2: Gebruik duurzame energie
1
3
2
1
3
2
PV-panelen / zonnecollector Stap 3: efficiënt energiegebruik Handhaven HR107-ketel + vloerverwarming
4. Maatregelen
We willen uitgaan van toepassing van bewezen techniek volgens het omschreven principe van de Trias Energetica. De maatregelen gaan stapsgewijs worden uitgevoerd. Het eindresultaat bestaat op hoofdlijn uit: A. Volledige schilverbetering: Optimaliseren gevel (spouwisolatie, herstel voegwerk) Nieuwe kozijnen met driebladig glas en mogelijk gevelluiken (zonwerend/inbraakveilig) Vernieuwen vloer (van hout naar steen, Rc > 7 m2K/W) Dakvernieuwing (naar Rc > 10 m2K/W) B. Duurzame opwekking: PV hoofddak (28 m2, 140 Wp) Zonnecollector 2e dak (Brink Sun Set CV 3-300 - 5,97 m² - zuidoost 36°) C. Optimalisatie energie-efficiëntie Handhaven CV, verwarming verdieping en tapwater, wel aansluiting CV op vloerverwarming begane grond. Toepassen decentrale gebalanceerde WTW met 2 Climarad in woonkamer en keuken
In onderstaande tabel zijn de maatregelen op bouwdeelniveau weergegeven:
Tabel 1: Energieconcept renovatie Maatregelen
Voor renovatie
Na renovatie (eindplaatje)
begane grondvloer
hoofddeel: houten vloer overig: deels geïsoleerd
betonnen combinatievloer Rc > 7 2 m K/W.
gevels
hoofddeel: ongeïsoleerd 70 mm isolatie
na-isoleren (spouwisolatie Rc ≈ 2,00 2 m K/W), voegwerkherstel en hydrofoberen.
voordeur
ongeïsoleerd
geïsoleerde deur (kunststof)
hoofddeel: ongeïsoleerd
nieuw dakvlak met geïntegreerde PV, 2 Rc > 10,00 m K/W. bijgebouw: dak handhaven + plaatsen zonnecollector en dakramen.
hellend dak
bijgebouw: 50 mm isolatie (Rc ≈ 2 1,70 m K/W) houten kozijnen, enkel/dubbel glas
kunststof kozijnen, driebladig glas Uframe < 0,8 W/mK
achterdeur
standaard deur
geïsoleerde deur (kunststof)
naad- en kierdichting
geen kierdichting
kierdichting
HR 107 Remeha Avanta 2010
handhaven vloerverwarming koppelen.
ventilatie
natuurlijke toevoernatuurlijke afvoer
verdieping: handhaven. begane grond: decentrale vraaggestuurde ventilatie o.b.v. CO2
tapwater
HR 107 Remeha Avanta 2010
handhaven
raam
verwarming
5. Nadere analyse en onderbouwing De door Nieman Raadgevende Ingenieurs opgestelde berekeningen geven aan dat door toepassing de combinatie van maatregelen de energieneutrale ambitie kan rekentechnisch kan worden verwezenlijkt. We willen dit graag zo goed mogelijk in de praktijk realiseren, vandaar dat we aanvullend willen kiezen voor energiezuinige apparatuur, led verlichting en een integraal monitorings- en besturingssysteem. Dit laatste systeem is dan ook één van de maatregelen die we willen gaan treffen. Zie bijlage 3 voor de diverse energetische berekeningen. Toegevoegd zijn berekeningen van de EPC (huidig/nieuw), het energielabel (huidig/nieuw), alsmede het huidige energielabelcertificaat. 6. Voorgestelde gefaseerde aanpak Een deel van de maatregelen is reeds uitgevoerd (fase A). Komend jaar willen we de maatregelen onder fase B (zie tabel 1) uitvoeren.
Tabel 1: Energieconcept renovatie Fase B
Onderwerp
Maatregel
Fase A
Hoofddeel: houten vloer vervangen door betonnenvloer Rc 7. Overig handhaven : deels geïsoleerd.
X
Begane grondvloer
Hoofddeel: ongeïsoleerd. Na-isolatie spouwvulling: 70 mm isolatie (Rc ≈ 1,40 2 m K/W)
X
Gevels Voordeur
Isoleren
X
Hoofddeel: ongeïsoleerd
Fase C
X
Bijgebouw: 50 mm isolatie (Rc ≈ 1,70 2 m K/W) Hellend dak .
X
Nieuw dakvlak met geïntegreerde PV, 2 Rc > 10,00 m K/W. Bijgebouw: dak handhaven + plaatsen zonnecollector en dakramen houten kozijnen, enkel/dubbel glas
X
Raam kunststof kozijnen met driebladig glas Achterdeur
kunststof kozijnen met driebladig glas
X
naad- en kierdichting
geen kierdichting
X
HR 107 Remeha Avanta 2010 Verwarming
X
- Aanleg radiatoren b.g. verdiept - Gekoppeld aan vloerverwarming
Ventilatie
natuurlijke toevoernatuurlijke afvoer Begane grond: decentrale vraaggestuurde ventilatie o.b.v. CO2
Tapwater
HR 107 Remeha Avanta 2007 Handhaven
X
Fase A: reeds uitgevoerd (zie foto’s bijlage 2) Fase B: uit te voeren op basis van deze aanvraag, gekoppeld aan duurzaamheidslening Fase C: uit te voeren indien financieel haalbaar Fase D: A t/m C, inclusief verhoging dak (optioneel)
7. Kosten: begroting en offertes Op basis van dit Plan van Aanpak is bij de volgende partijen een offerte aangevraagd voor uitvoering van de werkzaamheden. Dit levert het volgende resultaat op:
In bijlage 4 zijn alle offertes terug te vinden. Bijlage 4.3. (offerte Schipper kozijnen) volgt nog. Bij het afgeven van deze versie van het PvA is nog niet bekend of en zo ja aan welke leverancier de realisatie wordt gegund, omdat we bereid zijn om mee te doen aan een collectieve of gelijktijdige uitvraag, zoals ook wordt gesteld in voorwaarde iv van de Proeftuin-subsidie (zie bijlage 1). De toevoeging van de maatregelen PV-cellen en Climarad valt onder fase C en dient – in overleg met u – nog nader te worden uitgewerkt. Alle partijen die onder bijlage 4 een offerte hebben aangeleverd, staan open voor opschaling en/of collectieve aanvraag. 8. Tenslotte We gaan de verduurzamingslag graag aan! Met dit Plan van Aanpak verwachten wij op een heldere wijze inzicht te hebben gegeven in de energieneutrale plannen voor onze woning aan de Troelstralaan 28 te Zwolle. We zien met vertrouwen uw reactie tegemoet. Zwolle, 7 maart 2014
ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Troelstralaan 28 8014 ZB ZWOLLE (038) 42 65 635
Bijlage 1
Aanvraagformulier voor subsidie Proeftuin Energieneutraal Renoveren Particuliere woningen Overijssel.
Bijlage 2
Troelstralaan 28 tekeningen bestaande situatie & foto’s
Bijlage 1
Controle / vaststelling voldoen aan voorwaarden Uitvoeringsbesluit Subsidies Overijssel
Paragraaf 8.23 Proeftuin energieneutraal renoveren particuliere woningen Overijssel Eis
check
Artikel 8.23.1 Begripsbepalingen In deze paragraaf wordt verstaan onder: a. bestaande woning: een woning van minimaal één jaar oud, die geschikt en bestemd is voor permanente bewoning;
voldoet
b. EPC waarde: energieprestatiecoëfficiënt, coëfficiënt die de energieprestatie van een woning of utiliteitsgebouw aangeeft. Deze coëfficiënt wordt berekend op basis van de gebouweigenschappen, de gebouwgebonden installaties en een gestandaardiseerd bewoners of gebruikersgedrag;
zie bijlage 3a
c. energieneutrale woning: een bestaande woning met de volgende energiebesparing en10. energieopwekking: i. een EPC-waarde van: 0,0 met benutting van 1.500 kWh duurzame energie die is
n.v.t.
opgewekt binnen een straal van 500 meter van het perceel. ii. een EPC-waarde van 0,1 - 0,29 met benutting van 2.000 kWh duurzame energie die is opgewekt binnen een straal van 500 meter van het perceel.
n.v.t.
iii. een EPC-waarde van 0,3 - 0, 59 met benutting van 3.000 kWh duurzame energie die is opgewekt binnen een straal van 500 meter van het perceel.
zie bijlage 3b
11. d. particuliere woningeigenaar: een meerderjarige natuurlijk persoon die volgens het
12. voldoet; zie
kadaster de woning in eigendom heeft en die de woning op het moment van aanvraag feitelijk bewoont; 13. e. proeftuin: een project van onder andere de provincie Overijssel en de gemeenten
formulier 14. Zwolle
Dalfsen, Deventer, Hardenberg, Kampen, Ommen en Zwolle die ruimte biedt om te experimenteren, innoveren, richting te geven aan transities en kennis en praktijk met elkaar te verbinden. 15. f. energiemaatregelen: energiebesparende maatregelen in de schil van de woning of
16. voldoet; zie
duurzame energieopwekkende bronnen die bijdragen aan een energieneutrale woning.
bijlage 3b
Artikel 8.23.2 Subsidiabele activiteiten Gedeputeerde Staten kunnen een subsidie verstrekken ten behoeve van energiemaatregelen die leiden tot een energieneutrale woning. Artikel 8.23.3. Criteria Een aanvraag moet voldoen aan de volgende criteria: a. de aanvrager is een particuliere woningeigenaar;
voldoet
b. de aanvraag wordt gedaan voor een bestaande woning die op het moment van de
Nu:
aanvraag voor subsidie een energielabel C, D, E, F of G heeft;
energielabel ; zie bijlage 3c.
c. de bestaande woning staat in één van de gemeenten Dalfsen, Deventer, Hardenberg, Kampen, Ommen of Zwolle;
voldoet; Zwolle
d. de bestaande woning wordt door de aanvrager bewoond.
voldoet
Artikel 8.23.4. Grondslag subsidie De subsidie bedraagt maximaal 20% van de subsidiabele kosten met een maximum van € 8.000 per aanvrager.
Zie offertes.
Artikel 8.23.5 Subsidiabele kosten In overeenstemming met artikel 1.1.5 vierde lid zijn uitsluitend de kosten derden subsidiabel.
Akkoord.
Artikel 8.23.6 Aanvullende stukken bij de aanvraag tot subsidieverlening 1. Een subsidieaanvraag wordt ingediend aan de hand van het Aanvraagformulier
Zie bijlage
Proeftuin Energieneutraal renoveren particuliere woningen Overijssel. 2. In afwijking van artikel 1.2.1 tweede lid, overlegt de aanvrager bij de aanvraag voor een subsidie de volgende stukken:
Voldoet
a. een offerte waaruit de subsidiabele kosten en de projectperiode blijken;
Voldoet
b. een plan van aanpak waaruit blijkt welke energiemaatregelen nodig zijn om tot een energieneutrale woning te komen.
Voldoet
Artikel 8.23.7 Subsidieplafond Gedeputeerde Staten stellen jaarlijks het subsidieplafond vast. Artikel 8.23.8 Indieningstermijn aanvraag In afwijking van artikel 1.2.2 dient een aanvraag voor subsidie uiterlijk op 1 juli 2014 ontvangen te zijn. Artikel 8.23.9 Verplichtingen subsidieontvanger In aanvulling op de artikelen 1.4.1 en 1.4.2 moet de subsidieontvanger: a. deelnemen aan de proeftuin. Dit betekent dat de subsidieontvanger: i. zich committeert aan het plan van aanpak en een programma van eisen opstelt die goedgekeurd wordt door de energieregisseur van de proeftuin. Wijziging van het plan
akkoord
van aanpak en programma van vereisten mag alleen indien goedkeuring is verkregen door de energieregisseur; ii. bereid is een investering in tijd en geld te doen die voortkomen uit het plan van aanpak;
akkoord
iii. bereid is om ervaringen en kennis uit te wisselen binnen de proeftuin en de evaluatie ervan;
akkoord
iv. bereid is mee te doen aan een collectieve of gelijktijdige uitvraag aan de markt. De programma's van eisen van alle deelnemers van de proeftuin worden vertaald in een collectieve of gelijktijdige uitvraag aan de markt;
akkoord; mits mogelijk.
v. zelf formeel opdrachtgever van de uit te voeren maatregelen is;
10. akkoord.
11. vi. de energieverbruikgegevens beschikbaar stelt voor het monitoren of vergelijken genomen energetische maatregelen;
12. akkoord.
13. vii. mee werkt aan promotionele activiteiten.
14. akkoord.
b. de subsidiabele activiteit uiterlijk 24 maanden na datum van de subsidievaststelling gerealiseerd hebben. Gedeputeerde Staten kunnen een aanvrager, maximaal 12 maanden uitstel verlenen, indien sprake is van omstandigheden die voor de subsidieaanvrager ten tijde van het indienen van de aanvraag tot subsidieverlening redelijkerwijs niet voorzienbaar waren. Artikel 8.23.10 Weigeringsgrond In aanvulling op artikel 1.3.1 wordt de subsidie geweigerd indien de gemeente geen bestuurlijk commitment heeft toegezegd aan de proeftuin.
akkoord.
Bijlage 3
Energetisch advies (berekeningen door Nieman Raadgevende Ingenieurs)
Bijlage 4
Begrotingen en offertes
