Projectplan Proeftuin Jeugdteam Oostzaan-Wormerland Plan van aanpak

Projectplan Proeftuin Jeugdteam Oostzaan-Wormerland Plan van aanpak

Budgethouder/Opdrachtgever Projectleider: Auteur: Datum:

Inge Drupsteen Hugo Klomberg Hugo Klomberg 5 september 2013

Inhoudsopgave

Voorwoord 1.Proeftuin jeugdteam: vooruitlopen op de nieuwe jeugdwet 2.Projectdefinitie 2.1.Doelstellingen 2.2.Resultaten op hoofdlijnen 2.3.Resultaten en meetbaarheid 3. De aanpak 3.1. Afbakening doelgroep en werkgebied 3.2. Randvoorwaarden en uitgangspunten 3.3. Interne en externe relaties 4.Organisatie van de proeftuin 4.1. Taken en verantwoordelijkheden 4.2. Organisatievorm 5.Projectplanning en inzet middelen 5.1. Fasering, mijlpalen 5.2. Monitoring 5.3. Benodigde middelen 5.4. Communicatie 6. Projectrisico’s

Voorwoord

Oostzaan en Wormerland staan voor een enorm grote opgave. Zoals alle gemeenten in Nederland krijgen zij vanaf 2015 de taak betere, betaalbare jeugdzorg te bieden aan kinderen en jongeren, en hun ouders, waar zij dat nodig hebben. Oostzaan en Wormerland willen de landelijke trend volgen en de jeugdzorg verder normaliseren en ontmedicaliseren. Niet alleen omdat de zorg onbetaalbaar wordt, maar vooral vanwege het idee dat kinderen, jongeren, hun ouders, in veel gevallen beter af zijn als zij zich met zo min mogelijk zorg en (andere) ondersteuning zelf kunnen redden. Oostzaan en Wormerland staan wel voor een preventieve aanpak, waarbij we de inzet van bijvoorbeeld een stevige ggz- en lvb-aanpak willen versterken. De gemeenten Oostzaan en Wormerland willen in 2014 een proeftuin starten met één gezamenlijk jeugdteam. Daarnaast vindt in beide gemeenten in 2014 de ontwikkeling van de zogenaamde ‘sociale teams’ plaats. Ook hier wordt een duidelijk link met het jeugdteam tot stand gebracht. In gesprekken met de huidige aanbieders is naar voren gekomen dat voor het opzetten van een eigenstandig jeugdteam per gemeente, de omvang en schaal te beperkt is. Om voldoende volume in caseload en voldoende inzet (fte) van de juiste professionals te genereren wordt deze proeftuin derhalve door de twee gemeenten samen opgezet. Met dit jeugdteam willen beide gemeenten de jeugdzorg eenvoudiger, effectiever en goedkoper maken. Bij het opzetten van het jeugdteam wordt aan de partners in de jeugdzorg, deels nieuwe partners voor de gemeente, gevraagd om voor de proefperiode mee te werken aan dit experiment. Dat doen zij ieder met inzet vanuit hun reguliere middelen. Dat vraagt veel van de organisaties (herschikken van personeel maar ook loslaten). Opvallend en te waarderen is dat zij binnen de regio Za-Wa met verve meewerken aan de invulling van verschillende soortgelijke teams. In het plan van aanpak staan vele punten die nadere uitwerking vragen, hetgeen uiteraard deel uitmaakt van een proeftuin. Daar gaan we, samen met de partners, verder mee aan de slag.

Organisatiefase

Plan van Aanpak

1.Proeftuin jeugdteam: vooruitlopen op de nieuwe jeugdwet Met de komst van de nieuwe jeugdwet in 2015 krijgen de gemeenten de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de jeugdzorg. De Stadsregio Amsterdam (SRA) heeft met de 16 deelnemende gemeenten besloten vóór de komst van de nieuwe wet te experimenteren met nieuwe vormen in de uitvoering, en ook op andere terreinen samen op te trekken, zoals de wijze van regionale samenwerking en de financiering. Er zijn dit jaar verschillende proeftuinen gestart, zoals het ‘direct verwijzen’ waaraan Oostzaan en Wormerland deelnemen. Met de proeftuin jeugdteam Oostzaan-Wormerland willen beide gemeente de jeugdzorg eenvoudiger, effectiever en goedkoper maken. Dat is mogelijk doordat het jeugdteam oplossingen zoekt dicht bij het gezin: integraler, één gezin, één plan, één financier. De aanname is dat we daarmee zwaardere zorg veelal kunnen voorkomen. Deze aanpak vermindert bovendien de kosten. Visie Oostzaan en Wormerland proeftuin jeugdteam De proeftuin jeugdteams is onderdeel van de transformatie van de Jeugdzorg. Beide gemeenten voeren, net als alle gemeenten, drie decentralisaties uit. De decentralisaties worden zo integraal mogelijk opgepakt. Oostzaan en Wormerland werken vanuit hun visie (vastgesteld in de raad mei 2012) op het sociaal domein aan vier opgaven: • Eigen verantwoordelijkheid & eigen regie • Preventie in brede zin • Integrale benadering en aanpak • Vangnet In de proeftuin jeugdteams zijn deze vier opgaven uitgangspunten van de werkwijze. De proeftuin legt het accent op preventie, in de brede zin van het woord. In de proeftuin worden e e e huidige 1 en 2 lijns zorg dicht bij elkaar gebracht: door hulp in de 1 lijn te versterken wordt de 1 hulp in de 2 lijn voorkomen of op maat ingezet . De methoden die in de proeftuin ontwikkeld worden, dragen bij aan een meer integrale benadering en aanpak. En tenslotte: de eigen verantwoordelijkheid van het gezin en de ouder staat centraal bij de oplossingen die dicht bij huis worden gezocht, met (tijdelijke) ondersteuning van de hulpverlening en/of het sociaal vangnet. Proeftuin als leerproces De gemeenten willen de periode tot 2015 maximaal benutten om te leren, te experimenteren en de komst van de wet op alle niveaus voor te bereiden. De proeftuin jeugdteams wordt vanuit de praktijk gestart. Er is een voorgeschiedenis van de pilots, zoals die in andere regiogemeenten draaien, en bestaand onderzoek. Oostzaan en Wormerland hebben er nog een tweede leerproces naast lopen: dat van de ontwikkeling van hun eigen sociale team. Naast het jeugdteam zijn er ook nog andere ontwikkelingen in het kader van de decentralisatie jeugdzorg: de proeftuin jeugdzorg 2.0 (inzet social media en ‘social brokers’ 2 om lichte vragen van jongeren op te lossen) en afspraken over passend onderwijs (met onderwijs, gemeente en jeugdzorg).

1

ste

De 1 lijns zorg, ook wel de rechtstreeks toegankelijke zorg, is in het algemeen relatief de eenvoudig, ook al hoeft de vrager dat niet zo te voelen. De 2 lijn behandelt complexere zorgvragen en is doorverwijzing voor nodig. 2 Zie www.socialbrokers.nl

Project: Proeftuin Jeugdteam Oostzaan-Wormerland

4

Organisatiefase

Plan van Aanpak

Ervaringen en aannames De volgende ervaringen en aannames liggen ten grondslag aan de proeftuin jeugdteam. Ervaringen • Er is onvoldoende regie op de verschillende organisaties die hulp verlenen aan een probleemkind of –jongere. • Veel tijd en daarmee kwaliteit gaat verloren met overdrachten en verwijzingen tussen verschillende organisaties of aanbieders. • De hulpverlening aan kinderen/gezinnen is niet altijd passend: soms is die te zwaar en te duur; soms blijven kinderen/gezinnen juist te lang in te lichte zorg. • Diverse financieringsstromen brengen verschillende verantwoordingsstructuren met zich mee. Dat is niet efficiënt. Aannames • Gezinsgericht werken heeft meerwaarde ten opzichte van individueel of persoonsgericht werken. • Er kan meer gebruik gemaakt worden van eigen kracht en krachten in het eigen netwerk of de eigen omgeving. 3

Recent onderzoek onderbouwt bovenstaande aannames (zie RMO-advies )

3

http://www.rvz.net/publicaties/categorie/adviezen Raad voor Volksgezondheid en Zorg; Regie aan de poort: De basiszorg als verbindende schakel tussen persoon, zorg en samenleving.


5

Organisatiefase

Plan van Aanpak

2.Projectdefinitie 2.1.Doelstellingen Met de werkwijze in jeugdteams willen de gemeenten betere, betaalbare en op maat gesneden jeugdzorg bieden aan kinderen en hun ouders. Door in te zetten op preventie en de vraag naar voren te halen willen we zwaardere zorg zoveel mogelijk voorkomen. Het motto is één gezin, één plan, één financier. De gemeente heeft de regie over de proeftuin: nu als leerproces en oefent daarmee ook haar toekomstige regierol ten aanzien van de jeugdzorg. Het resultaat van de proeftuin is een in de praktijk ontwikkeld: - profiel van een jeugdteam - advies over de organisatie van de jeugdteams (waaronder de interne aansturing) - advies over het sturingsinstrumentarium van de gemeente - doorkijk naar de lange termijn organisatie, sturing en positionering - advies over geografische afbakening en schaalgrootte

Uitwerking doelstelling Meer specifiek is het doel de jeugdzorg zo te organiseren dat: • kinderen, jongeren en hun ouders de regie over hun eigen leven hebben; • beroep op de zwaardere/complexere zorg niet, of in mindere mate, nodig is. Hulp wordt in een vroeg stadium geboden; dat voorkomt dat problemen zich opstapelen en dat de hulpvraag zwaar – en dus duur – wordt, is de aanname. Het accent van de geboden ondersteuning ligt op het vergroten van de eigen kracht. Door het professionele hulpaanbod te bundelen en als een geheel aan te bieden worden de verschillende problemen in samenhang en in de juiste volgorde aangepakt. Kinderen/jongeren en hun ouders krijgen op die manier meer inzicht in de samenhang van hun afzonderlijke problemen. Het geeft ze meer grip op hun situatie en meer oog voor hun eigen bijdrage aan verbetering ervan. Dan wordt ook duidelijk in hoeverre ze op eigen kracht verder kunnen, of en welke hulp ze van hun netwerk kunnen krijgen en of dan nog verdere hulp nodig is. Het jeugdteam zoekt aansluiting bij sleutelfiguren in de gemeente, netwerken, huisartsen, woningcorporaties, politie, jongerenwerk etc. en bieden ondertussen hoogwaardige hulpverlening. Leerdoelen De proeftuin heeft ook een belangrijke leercomponent in zich: de proefperiode is immers nodig om te achterhalen of dit de meest effectieve en efficiënte werkwijze is. Het leerdoel voor de betrokken partners is: - onderzoeken of het werken met jeugdteams bijdraagt aan een betere en betaalbare jeugdzorg. De leerdoelen voor de gemeenten zijn: - het juiste evenwicht vinden tussen het creëren van een regelvrije omgeving enerzijds en voldoende verantwoording krijgen van besteding van middelen anderzijds - het vinden van de juiste organisatievorm Of deze leerdoelen worden bereikt, is onderdeel van hetgeen wordt gemonitord.


6

Organisatiefase

Plan van Aanpak

2.2.Resultaten op hoofdlijnen Resultaat op hoofdlijnen Het jeugdteam ontwikkelt in de proeftuin een effectief en efficiënt model voor de organisatie van jeugdzorg op lokaal niveau. In dit model staan ontschotting en een regelvrije omgeving centraal. Per 1 januari 2015 wordt vervolgens in beide gemeenten volgen dit model gewerkt. Toelichting Organisatievorm Het jeugdteam vormt een (netwerk)organisatie die vormgeeft aan de jeugdhulp op gemeenteniveau. De professionals van deze organisatie opereren volledig los van hun ‘moeder’organisaties. Regie en opdrachtverstrekking liggen bij de gemeente. Er is over nagedacht het jeugdteam samen te voegen met ofwel de Centra Jong dan wel een nog te ontwikkelen Sociaal team: Het is zaak om nauwkeurig te beschouwen of de verscheidenheid in disciplines voldoende op elkaar inhaken om ze binnen één team te organiseren. Het Centrum Jong heeft een duidelijk link met het Jeugdteam, maar opereert duidelijk meer preventief licht-pedagogisch en signalerend, dan dat zij jeugdzorgproblematiek kan indiceren en ook daadwerkelijk zorgverlenend opereert. Wel vormt zij 1 van de belangrijkste verwijzers. Bij de link met een Sociaal team is het de vraag waar de raakvlakken met Awbz-zorg binnen gezinnen precies zit en om hoeveel gevallen het dan gaat (nog geen cijfers over bekend). Daarnaast dient een team met professionals, qua optimale samenwerking, groepsdynamica en overlegstructuur, niet groter te zijn dan 8 a 10 personen. Gezien de huidige hoeveelheid professionals die binnen de Centra Jong functioneren en het te verwachten aantal dat binnen een Jeugdteam en Sociaal team opereert, lijkt dit het totaal van 10 maximaal ruim te overschrijden en eerder het dubbele aantal te benaderen. Tenslotte is er het tijdsaspect. Om te kunnen evalueren dient het jeugdteam ongeveer een jaar te draaien. De ontwikkeling van de Sociale teams is eenvoudigweg nog niet zover om te kunnen aanhaken bij de ontwikkeling van een jeugdteam, dat in 2015, in welke vorm dan ook, er moet staan. In welke mate het Jeugdteam met eventueel op te richten Sociale teams in beide gemeenten zal samengaan of wordt vervlochten, wordt eind 2014 besloten. Dit besluit kan gevolgen hebben voor de eindresultaten van de proeftuin jeugdteam. Dat samenwerking van een sociaal wijkteam en een jeugdteam nodig is in de benadering van de gezinnen, spreekt voor zich. Verwijzers Zoals hierboven al voor een deel kort omschreven zijn belangrijkste verwijzers naar het jeugdteam: • Centra Jong (Oostzaan en Wormerland) voor het opschalen van gezinsproblematiek • De huisartsen als belangrijkste verwijzers van GGZ-problematiek • De gecertificeerde instelling als het gaat om ‘drang en dwang’ (nu nog alleen Bureau Jeugdzorg) • De scholen, in het Voortgezet Onderwijs de ZAT’s • Sociale teams van de gemeenten Oostzaan en Wormerland Samenstelling jeugdteam Een jeugdteam moet over basiskennis en basisvaardigheden beschikken op alle gebieden. • Jeugdhulpverlening / Straathoekwerk (opvoedproblematiek) • Jeugd- en volwassenen-GGZ (psychische aandoeningen als depressie, ADHD, angststoornissen, verslaving, etc.) • LVB-sector (problematiek rondom jongeren en ouders met een lichte verstandelijke beperking) • Gezondheidszorg (problematiek rond groeiachterstand, overgewicht, spraak/taalstoornissen, etc.) • Dienstverlening (gezinsproblematiek w.o. sociaal-juridische en financiële problematiek, huisvesting, etc.)


7

Organisatiefase

Plan van Aanpak

De teamsamenstelling dient aan te sluiten bij de populatie van het werkgebied. In het team werken hooggekwalificeerde professionals die deze kennis kunnen combineren. Tegelijkertijd zijn deze professionals ook specialisten en van hun specialistische kennis wordt in voorkomende situaties gebruikgemaakt. De professionals beschikken over de juiste competenties - zoals durf, en zelfreflectie - om in een nieuwe omgeving te kunnen pionieren en buiten de kaders van de moederorganisatie te kunnen werken.

Taken en functies De professionals voeren met elkaar de volgende taken en functies uit. a. informatie en voorlichting b. signalering c. analyse/diagnostiek, indicatie, toeleiding naar specialistische zorg d. sociale en praktische steun, begeleiding e. bescherming door een adequate veiligheidsinschatting/risicotaxatie met behulp van bijvoorbeeld LIRIK (Licht Instrument Risicotaxatie Kindermishandeling) f. coördinatie van zorg, regie, monitoring. De regie over het zorgaanbod ligt allereerst bij de ouders en de jeugdige zelf. Wanneer zij deze regie niet voldoende waar kunnen maken, kunnen zij in deze taak bijgestaan worden door een medewerker van het Jeugdteam. In complexere situaties vervult een professional de rol van gezinsmanager. Ook hier blijft de ouder overigens zo veel mogelijk in regie. De regie verliest de ouder pas wanneer hij/zij uit de ouderlijke macht wordt ontzet.

2.3.Voorwaarden, resultaten en meetbaarheid Hieronder staan voorwaarden beschreven die moeten worden gerealiseerd om daadwerkelijk resultaten te boeken. Zowel de te realiseren voorwaarden als de resultaten willen we uiteraard graag meten, maar de manier waarop dit te doen is lastig. Er bestaat immers nog geen precieze maat. Het vaststellen van die precieze maat is nu juist een belangrijk aspect van de proeftuinperiode. Hieronder staan de criteria die we hierbij vooralsnog hebben opgenomen. Voorwaarde A: Een dynamische en op inhoud zelfsturend team, bestaande uit goed opgeleide professionals die problemen van de cliënt in samenhang bekijken en oplossingen op maat biedt. Meetbaar door: • Beschrijving van competenties van medewerkers jeugdteams en de cliëntroute. • Beschrijving van de escalatieroute die wordt gevolgd wanneer niet het gewenste resultaat wordt bereikt. Een escalatietafel (zie hoofdstuk. 3, stap 2) kan deel uitmaken van deze route. • Beschrijving van de vorm van een experttafel (zie paragraaf 3, stap 2). Voorwaarde B: Omschrijving van de benodigde expertise binnen het team: kennis van diverse leeftijdsfasen en van de sociale kaart; op alle leefgebieden het hele gezin betrekken, zowel in de uitvoering als in de diagnostiek. Meetbaar door: • Binnen het team zijn alle expertises zoals beschreven in paragraaf 2.2 aanwezig Voorwaarde C: Omschrijving van de kwaliteit en de kwantiteit van het hulpaanbod op gemeenteniveau voor gezinnen waar opvoedingsproblemen spelen.


8

Organisatiefase

Plan van Aanpak

Meetbaar door: • Klanttevredenheidscijfers op basis van ervaringen van cliënten en van maatschappelijke partners. • Minder instroom bij de geïndiceerde zorg - een afname van de wachtlijsten - en de gedwongen hulpverlening: percentage eind 2014 te bepalen. • Overzicht van het hulpaanbod voor gezinnen waar opvoedingsproblemen spelen - een sociale kaart. Doordat hulpverleningsorganisaties steeds meer samenwerken, is deze sociale kaart niet meer zo omvangrijk. Resultaten: 1. Organisatorische en financiële afbakening van de zorg die het jeugdteam respectievelijk Centrum Jong biedt. Centrum Jong biedt licht-pedagogische hulp; wanneer die niet meer toereikend is, moet de zorg worden overgenomen door een jeugdteam. Het jeugdteam biedt gezinsgerichte zorg bij complexe hulpvragen; wanneer het de problematiek heeft weten te verminderen, kan de verantwoordelijkheid weer terug naar Centrum Jong (afschaling). Uitgangspunt is dat de cliënt de overgang van de ene vorm van zorg naar de andere als naadloos ervaart. Meetbaar door: • Aantallen in- en uitstroom van cliënten en beschrijving van trends; bijvoorbeeld of er sprake is van toe- of afname van financiële problematiek. • Beschrijving van casussen waarin de overgang naar zwaardere zorg aan de orde komt en de functie van een experttafel (zie par. 3, stap 2) hierbij als informeel toetsinstrument • Beschrijving van een specifiek onderdeel van de cliëntroute. Te beantwoorden vragen: wanneer neemt het jeugdteam de zorg van een kind/jongere over van Centrum Jong en wanneer legt het jeugdteam de zorg voor een kind/jongere weer terug bij een Centrum Jong? 4

2. Betaalbare zorg: tenminste 20% goedkoper dan in de huidige situatie . Meetbaar door: • Gegevens over uitstroom van cliënten naar geïndiceerde zorg. • Gegevens over verschuiving van middelen – bv. personele kosten - van diverse organisaties naar het jeugdteam en over reductie van kosten doordat die organisaties kleiner worden en minder overhead nodig hebben. Hierbij kijken we tevens naar de invloed hierop door andere gemeenten in de regio • Omschrijving van de duur van hulpverleningstrajecten vanuit het jeugdteam. 3. Versterking eigen kracht van cliënten. Meetbaar door: • Aantal conferenties van Eigen Kracht Centrale dat wordt ingezet (afname of toename). • Beschrijving van het ‘eigenkrachtdenken’ en dit opnemen in de methodiek. • Overzicht van krachten in het dorp (sleutelfiguren, netwerken, zelfhulporganisaties). 4. Aansluiting van jeugdteams bij overige ‘kolommen’ als onderwijs, huisarts(enpraktijken), justitie/politie, veiligheidshuis. Meetbaar door: • Beschrijving van de verwijsroute vanuit het onderwijs, met aansluiting bij de bestaande zorgstructuren als het zorgadviesteam (ZAT). • Gegevens over het aantal verwijzingen vanuit huisartsen en politie (wijkagenten). • Opnemen van middelen en methodieken van het veiligheidshuis in de werkwijze, zoals het screeningsoverleg als escalatiemiddel (zie hoofdstuk 3, stap 2).

4

De meeste recente schatting op de korting op de jeugdzorg in 2015 is 17,5%.


9

Organisatiefase

Plan van Aanpak

3. De aanpak De aanpak van de proeftuin betekent een verandering op drie niveaus: de uitvoering (primair proces), de ondersteuning (secundair proces) en de sturing (tertiair proces). Leidend is de praktijk van het primaire proces. We hanteren voor de praktijk van de proeftuin de volgende uitgangspunten: - Zorg ‘dichtbij’. - Praktijk is leidend. - Regelvrije ruimte. - Geen knip tussen, maar aansluiting van de verschillende vormen van zorg op elkaar. - Voor een escalatieroute wordt de gemeente ingezet. De aanpak bestaat uit de volgende stappen, die meer naast dan na elkaar genomen worden: Stap 1 Formering jeugdteams Bij de start van de proeftuin is het jeugdteam samengesteld uit professionals vanuit de volgende sectoren: • Jeugdhulpverlening • Jeugd- en volwassenen-GGZ • LVB-sector • Gezondheidszorg • Maatschappelijke dienstverlening Bij de aftrap van de proeftuin wordt ervoor gekozen om te starten met bestaande aanbieders. In 2015 zal ook het deel dat in 2014 nog in zorg is bij deze aanbieders bij hen het lopende traject afmaken. Daarnaast maken zij momenteel binnen de SRA-sturing een transitieproces door dat aansluit op de beweging die gemeenten willen maken. In het Regionaal Transitiearrangement Zaanstreek-Waterland is opgenomen dat in de toekomst meer ruimte wordt gecreëerd voor andere, nieuwe aanbieders. Deze kunnen dan voor uitbreiding of vervanging binnen het jeugdteam zorgen. De inzet van professionals vindt plaats met gesloten beurs. Een klein deel wordt bekostigd vanuit het vervroegd budgetbeheer in overeenstemming met de Stadsregio Amsterdam; In 2014 zou een verschuiving van inzet middelen kunnen plaatsvinden. Stap 2 Inzet methodieken en tools Vanaf de start van het jeugdteam worden methodieken ingezet waarmee het doel - betere en betaalbare jeugdzorg dicht bij huis – beter bereikt kan worden. Dat zijn vooral methodieken die effect hebben op preventie, eigen kracht, integrale aanpak en vangnet. • Actief gebruik van het plaatselijk netwerk door de wijken, de sleutelfiguren en netwerkorganisaties te leren kennen en waar mogelijk buurtbewoners te benaderen en te activeren; • Inzet Eigen Kracht-conferentie; • Korte cliëntroutes; • De methode zoals bij de MPG-aanpak ontwikkeld, wordt in de jeugdteams toegepast; • Experttafels. Om cliënten met complexe problematiek adequate hulp te kunnen geven wordt een experttafel ingericht: een overleg waarin diverse experts vanuit hun specialistische invalshoek meedenken en adviseren rondom casuïstiek. De experttafel wordt centraal voor beide gemeenten vormgegeven. • Escalatietafel. In voorkomende situaties wordt gebruik gemaakt van een escalatietafel, volgens de methodiek van het screeningsoverleg van het Veiligheidshuis. Vaak is onduidelijk wie de regie heeft of neemt over de hulpverlening aan cliënten met complexe problematiek. Op het moment dat een (betrokken) professional als regisseur optreedt die de inzet van alle betrokken partijen op elkaar afstemt, is veel stagnatie te verhelpen. Vanuit het screeningsoverleg wordt de (aangewezen) regisseur zo nodig ondersteund om


10

Organisatiefase

Plan van Aanpak

deze rol waar te kunnen maken. Te allen tijde zal kritisch bekeken worden of de 5 bestaande hulpverlening voldoende inspanning heeft geleverd . Stap 3 Facilitering primair proces • Opstarten projecten/of stuurgroep (ondersteuning van het primair proces op tactisch en strategisch niveau) en afspraken maken wat op welk niveau wordt gedaan. Zie 4.1. voor de uitwerking. • Afspraken over monitoring • Budgetten hanteren zonder gedetailleerde voorwaarden: voor de jeugdteams betekent dit een grotere verantwoordelijkheid voor kostenbesparing en effectiviteit van de hulp. 6 • Nieuwe media als iPad inzetten om het nieuwe werken te faciliteren. • Training, scholing, etc.: meerdere verdiepingssessies voor het jeugdteam en projectgroep tijdens de proeftuinperiode. • Huisvesting jeugdteam. Stap 4 Uitvoering In de jeugdteams werken de professionals gezamenlijk aan casussen en leren daarvan. Dure zorgtrajecten worden niet langer op voorhand ingekocht; de hulp wordt in eerste instantie dichtbij geboden. Stap 5 Evaluaties Vanaf de start van de proeftuin worden de uitkomsten én de manier van werken gemonitord. Dit doen we aan de hand van kwalitatieve en kwantitatieve rapportages (aantallen, trends, obstakels en successen). De evaluatie eind 2014 moet richting geven aan de uiteindelijke invulling van de jeugdhulp op uitvoeringsniveau. Ook moet deze evaluatie richting geven aan het besluit al dan niet samen te gaan met nog te ontwikkelen sociale teams in beide gemeenten.

3.1. Afbakening doelgroep en werkgebied Doelgroep en werkgebied zijn voor de proeftuin afgebakend. De doelgroep bestaat uit gezinnen met minstens één kind onder de achttien jaar, waarbij in ieder geval sprake is van opvoedingsproblematiek; ze wonen in één van beide gemeenten. Het gaat bij die doelgroep om vragen over opvoeding die niet afgehandeld kunnen worden door Centrum Jong die alleen informatie en advies geeft en licht-pedagogische hulp biedt. De problematiek kan variëren van individueel enkelvoudig tot meervoudig complex, waarbij de mogelijkheid bestaat dat vanuit dwang en drang ingestoken moet worden.

3.2. Randvoorwaarden en uitgangspunten Randvoorwaarde 2014: • Het jeugdteam werkt budgetneutraal met inzet van de in 2013 overgekomen SRAmiddelen voor ambulante hulpverlening. • Personeel wordt ingezet vanuit de moederorganisaties; de moederorganisatie blijft gedurende de proeftuinperiode verantwoordelijk voor inzet en eventuele vervanging. • Gemeenten gebruiken hun rijksinvoeringsbudget ter ondersteuning van het proces

5

Uit: Memo “één regionale overlegtafel ZaWa voor complexe, meervoudige problematiek”, 15 maart 2012, Maura

Timmer (ketenmanager Veiligheidshuis) i.s.m. Remco van der Tol (procesmanager Multiprobleemgezinnen). 6

Onder het nieuwe werken verstaan we globaal: de ruimte geven aan professionals en slimmer werken met inzet van alle moderne technieken.


11

Organisatiefase

Plan van Aanpak

Organisatorische uitgangspunten: • De gemeente maakt heldere, concrete en haalbare afspraken met de hoofdaannemer over inzet van medewerkers in het jeugdteam. • De rollen van de gemeente, de opdrachtnemende partij en de deelnemende organisaties zijn helder. • Het proefgebied bestaat uit twee gemeenten (Oostzaan en Wormerland). Aangezien beiden zelfstandige gemeenten zijn, wordt per gemeente een verantwoording gepresenteerd.

3.3. Interne en externe relaties Het jeugdteam heeft te maken met veel verschillende interne en externe en interne relaties. De belangrijkste relaties van het jeugdteam: • Interne partners: Sociale zaken, Wonen, team Dienstverlening • De sociale teams, die in 2014 in beide gemeenten worden opgestart en naar verwachting samen met de jeugdteams optrekken en mogelijk in 2015 daarmee worden samengevoegd. • De jeugdzorg- en GGZ-instellingen. • Politie en justitie, veiligheidshuis. • Onderwijs. • Andere relevante maatschappelijke partners waar incidenteel mee gewerkt wordt (vrijwilligersorganisaties, verenigingen). • Gezondheidszorg, met name huisartsen.


12

Organisatiefase

Plan van Aanpak

4.Organisatie van de proeftuin 4.1.Taken en verantwoordelijkheden Vooraf: de rol van de gemeente. De gemeente is, in de aanloop naar de nieuwe wet, haar rol als regievoerder aan het vormgeven. Om die rol goed te kunnen vervullen is de gemeente ‘eigenaar’ van het leerproces en van de informatie die uit de proeftuin voortkomt. De taken en verantwoordelijkheden van de proeftuin vinden plaats op drie niveaus: jeugdteam, projectgroep en stuurgroep. Jeugdteam Het jeugdteam bestaat uit professionals. Zij leren door co-creëren: samen casussen aanpakken en nieuwe werkwijzen ontwikkelen. Dit is een doorgaand en cyclisch proces, met aandacht voor reflectief handelen. Van belang voor een succesvol handelen van de jeugdteams is dat zij de ruimte krijgen, en tegelijkertijd zelf of met begeleiding, sturen op resultaat. Het jeugdteam wordt op de werkvloer begeleid door een teamleider zoals onder 4.2.2 beschreven. De opdrachtnemer/moederorganisatie ondersteunt hem/haar vanuit de werkgeversrol tijdens de periode van de proeftuin. Projectgroep jeugdteams De projectgroep bestaat uit middelmanagers van de kernpartners (afhankelijk van de schaalgrootte van de organisaties). Zij ondersteunt de uitvoering en levert input voor het ontwerp van de jeugdzorg(methoden), en voor de wijze waarop efficiency wordt bewerkstelligd, houdt tempo, versimpelt waar nodig de regels, en ziet toe op de monitoring. De projectgroep meldt knelpunten bij de stuurgroep. De individuele projectgroepleden zorgen voor voeding van hun professionals op de werkvloer. Stuurgroep jeugdteams De stuurgroep bestaat uit directeuren en bestuurders van de kernpartners en wordt voorgezeten door de (gemandateerde) opdrachtgever, het hoofd Beleid en regie. De stuurgroep geeft de kaders aan voor de proeftuin - zoals dit plan van aanpak -, bewaakt de hoofdlijnen van de uitvoering en treedt op als er op hoger niveau onderhandeld moet worden of als er anderszins escalatie nodig is. De stuurgroep legitimeert het proces als geheel: naar buiten en naar de werkvloer toe. Bovenstaande organisatievorm is gemodelleerd naar het type dat gehanteerd wordt in Zaanstad. Aangezien ook de (meeste) deelnemende organisaties dezelfde zullen zijn, wordt bij aanvang van proeftuin onderzocht of de gemeenten Oostzaan en Wormerland kunnen aanhaken bij de bestaande projecten stuurgroep in Zaanstad, zodat deze wordt verbreed naar de gehele Zaanstreek.

4.2. Organisatievorm 1. Organisatiemodel Uitgangspunt van het organisatiemodel is dat de medewerkers los van de moederorganisatie werken. Ze hoeven geen directe verantwoording af te leggen aan de moederorganisatie. Intervisie vindt plaats binnen het jeugdteam. De moederorganisaties geven aan welke expertise op peil moet worden gehouden. Zaken als weten regelgeving, en veranderingen binnen de organisatie zijn onderwerpen van overleg in het jeugdteam.


13

Organisatiefase

Plan van Aanpak

In onderstaand model is de organisatievorm van het jeugdteam in beeld gebracht. Tijdens de proeftuinperiode onderzoeken we of en waar aanpassingen moeten plaatsvinden. De stuurgroep bekrachtigt eventuele aanpassingen, waarbij de uitgangspunten nog steeds zijn: • Zorg ‘dichtbij’ • Praktijk is leidend • Regelvrije ruimte • Geen knip, maar aansluiting van de verschillende vormen van zorg op elkaar.

Regie bij de Gemeente Gemeentelijke projectleider

Hoofdaannemer Lokale teamleider Dienstverlening

LVB Jeugdteam

(J)GGZ Jeugdhulpverlening dwang/drang Jeugdhulpverlening vrijwillig Jeugdgezondheidszorg

2. Aansturing proeftuin jeugdteams De aansturing en begeleiding vindt op verschillende niveaus plaats. De bestuurlijke opdrachtgever is de wethouder met jeugdzorg in de portefeuille. Het hoofd Beleid en Regie van Over-gemeenten is ambtelijk opdrachtgever Vanuit de gemeente wordt een projectleider aangesteld die regie voert over het gehele (leer)proces en de monitoring bewaakt. De jeugdteams worden operationeel aangestuurd onder verantwoordelijkheid van een hoofdaannemer, in principe één van de deelnemende organisaties. Er is echter (nog) geen sprake van formeel werkgeverschap. Deze aansturing in het jeugdteam gebeurt operationeel door een teamleider. De teamleider is verantwoordelijk voor de voortgang rondom casuïstiek en werkbegeleiding. De gemeentelijke projectleider draagt zorg voor ontwikkeling van het jeugdteam binnen het werkgebied en geeft sturing aan het lokale proces. Als de stagnatie betrekking heeft op de


14

Organisatiefase

Plan van Aanpak

voortgang van concrete casuïstiek, dan wordt gebruik gemaakt van de escalatieroute zoals omschreven in hoofdstuk 3, stap 2. Als de stagnatie betrekking heeft op samenwerking en sturing, wordt via de gemeentelijke projectleider opgeschaald of via de leidinggevende (waarbij de gemeentelijk projectleider wel op de hoogte gesteld wordt). Stagnaties die niet opgelost worden, worden aan de stuurgroep voorgelegd. In periodieke rapportages volgen projectgroep en de stuurgroep de effectiviteit van de werkwijze. Aan de hand van werkelijke resultaten dient duidelijk gemaakt te worden wat dit voor kind en gezin betekent. Waar nodig wordt bijgesteld. De projectgroep is samengesteld uit middelmanagement van de organisaties die professionals leveren in het jeugdteam. De lokale projectleiders informeren de projectgroep. De stuurgroep is samengesteld op directieniveau. De gemeentelijke projectleider levert voor dit overleg de informatie. Beide groepen zijn onder voorzitterschap van de gemeente; resp. de gemeentelijke projectleider en het hoofd Beleid en Regie.

5. Projectplanning en inzet middelen 5.1. Fasering, mijlpalen Hieronder is een globale planning opgenomen. De mijlpalen zijn vetgedrukt. Fase 1 oktober – december 2013

Voorbereiding Samenstellen en opstarten Jeugdteams Uitwerking opgaven -opdracht Jeugdteams -organisatiemodel -rol gemeente -vroegtijdig budgetbeheer Evaluatie en borging leerpunten pilots vooraf -direct verwijzen -zorgmeldingen -ervaringen jeugdteams Zaanstad Keuze voor huisvesting (budget neutraal) Formaliseren diverse posities

Fase 2 Januari 2014 Januari – november 2014 Maart/april 2014 Juni 2014 Juni/juli 2014 Oktober 2014 December 2014

Fase 3 Januari 2015 Januari – december 2015

Uitvoering Officiële start Jeugdteam Uitvoering Proeftuin Jeugdteam Monitoring Proeftuin Jeugdteam de 1 Verdiepingsdag Jeugdteam Integratie ervaringen van andere pilots (SRA) Tussentijdse evaluatie en bijstelling de 2 Verdiepingsdag Jeugdteams Evaluatie en bijstelling Besluit vorm Jeugdteam en relatie tot Sociale teams Implementatie Start nieuwe organisatie Jeugdzorg Verdere ontwikkeling Jeugdteams

NB Een verfijndere planning volgt. Nog ingepland worden o.a. uitwisseling met SRAgemeenten en gemeenten elders in het land.


15

Organisatiefase

Plan van Aanpak

5.2. Monitoring Vanuit de gemeente wordt de ontwikkeling en voortgang in de Proeftuin Jeugdteam gemonitord. Daarnaast wordt onderzocht in hoeverre een Maatschappelijke KostenBatenanalyse (MKBA) een gewenste toevoeging kan leveren. De aanname is namelijk dat de ‘winst’ aan de voorkant van het hulpverleningstraject zit. Daarmee zou de zwaardere zorg ook af moeten nemen.

5.3. Benodigde middelen De kosten betreffen de fase van de proeftuin: 2014. Per 1 januari 2014 worden de middelen voor ambulante hulpverlening door vervroegd budgetbeheer volledig ingezet voor de proeftuin Jeugdteams. Ter voorbereiding op de decentralisatie jeugdzorg naar gemeenten biedt de SRA de mogelijkheid om onder mandaat vanaf 1-1-2013 tot en met 31-12-2014 het opdrachtgeverschap van de ambulante jeugdzorg inhoudelijk en/of financieel over te hevelen naar individuele gemeenten. De ambulante jeugdzorg omvat geïndiceerde zorg die niet gekoppeld is aan huisvesting en die vrijwillig plaatsvindt. De gemeente krijgt op deze wijze de kans om zich van binnen uit voor te bereiden op de volledige overdracht van verantwoordelijkheden die bij het jeugdzorgdomein behoren. 20 % van het budget dat de gemeenten vanaf januari 2013 in vervroegd beheer krijgen, kan besteed worden aan innovatie, totaal: € 29.646,- (Oostzaan: € 12.266,- en Wormerland: € 17.380,-). De proeftuin jeugdteam wordt bekostigd op gemeenteniveau op basis van de lokale problematiek en kansen en op basis van zorgprofielen van scholen. Hierbij staat de vraag centraal en niet het aanbod. Kosten voor zorg worden zichtbaar gemaakt voor de hulpverlener en het gezin. De budgetten hanteren we zonder gedetailleerde voorwaarden. Voor het jeugdteam betekent dit een grotere verantwoordelijkheid voor kostenbesparing en effectiviteit van de hulp. De professionals dienen zich ervan bewust te zijn dat alles wat zij doen, geld kost en dat de financiële middelen beperkt zijn. Hun denk- en benaderingswijze wordt: binnen de mogelijkheden zo creatief mogelijk handelen. Kosten 2014 Huisvesting Jeugdteams Voorzieningen zoals het nieuwe werken, ict Scholing/training Projectleider gemeente Inzet professionals Proeftuin Jeugdzorg 2.0 Vanuit invoeringsbudget 2013: decentralisatie (OZ en WL samen) 2014: Totaal

Inkomsten

Uitgaven € 0 (binnen gemeent. locatie) € 10.000 € 8.000 € 50.000 (intern belegd) 0 (budgetneutraal) € 10.000 (OZ en WL)

€ 104.501 € 20.374 € 124.875


€ 78.000

16

Organisatiefase

Plan van Aanpak

5.4. Communicatie Leren, ontwikkelen en veranderen zijn begrippen die in de proeftuin jeugdteam OostzaanWormerland centraal staan. Uitwisseling van kennis, informatie en ervaringen binnen de proeftuin is daarom cruciaal. We zoeken hier vormen en momenten voor, en besteden veel aandacht aan communicatie. Binnen de proeftuin jeugdteams hebben verschillende partijen een rol in de communicatie. Zowel de kernpartners in de jeugdteams als de gemeente hebben een verantwoordelijkheid in het leerproces. De gemeente is eindverantwoordelijk en is ‘eigenaar’ van het leerproces. In de proeftuin wordt echter samen geleerd en ontwikkeld. Daarom stelt de gemeente in overleg met de kernpartners een communicatieplan op voor de proeftuin. Hieronder noemen we een aantal elementen voor het communicatieplan. Doelgroepen Binnen de proeftuin • Professionals binnen de jeugdteams • Leden van de projectgroep • Leden van de stuurgroep • Directe samenwerkingspartners (specialistische professionals, Veiligheidshuis) Extern, rondom de proeftuin • Kernpartners pilot sociale wijkteams • Maatschappelijke organisaties • Vrijwilligersorganisaties • Cliëntenorganisaties • Inwoners Oostzaan en Wormerland Binnen de gemeente: • Medewerkers Maatschappelijk Domein • B&W • Gemeenteraad Communicatiemiddelen Bij de uitvoering van de proeftuin zetten we in ieder geval de volgende communicatiemiddelen in: • Lokale nieuwskranten • Verdiepingssessies met medewerkers van de jeugdteams en hun direct leidinggevenden (dit zijn de leden van de projectgroep). Aandachtspunten voor communicatie In de huidige communicatie van de voorbereiding en bij het opstellen van het communicatieplan hanteren we de volgende aandachtspunten: • Helderheid bieden over het proces, rollen, verantwoordelijkheden en beslismomenten aan zowel de interne als de externe doelgroepen. • Ruimte bieden aan de professionals om met elkaar te overleggen en ervaringen uit te wisselen. • Zorgdragen voor optimale informatievoorziening over en weer tussen de proeftuin jeugdteams en andere projecten en processen binnen het maatschappelijk domein waarmee het dwarsverbanden heeft. • Openstaan voor kritische geluiden van de professionals in de jeugdteams, luisteren naar de ervaringen van de werkvloer en de communicatie hierop afstemmen. • Het doel van de proeftuin en de noodzaak van een effectievere aanpak steeds benadrukken.


17

Organisatiefase

Plan van Aanpak

6. Projectrisico’s Het overzicht van risico’s is niet het uitbannen van onzekerheid, maar het bewust omgaan met risico´s zodat maatregelen getroffen kunnen worden, die de risico´s aanvaardbaar maken.

Risico’s Burgers willen vrij kunnen kiezen in het huidige hulpaanbod. Een jeugdteam lijkt die keuze in eerste instantie te beperken. Behoefte aan beheersing proeftuin uitkomsten kan leiden tot te gedetailleerde verantwoordingsstructuur

Tegenmaatregelen Duidelijk maken aan mensen die zich aanmelden wat het jeugdteam hen oplevert: vraag vanuit meerdere disciplines besproken, snel ingezette zorg, kortere trajecten; meer eigen regie. Goede en realistische afspraken over de gewenste monitoring.

Vraag/behoefte vanuit de burger/wijk neemt de eerste jaren toe door vergroten toegankelijkheid.

Laten zien waar de zorg ook afneemt; in de monitoring de zorg goed kwantificeren.

‘Losweken’ van de professionals van de moederorganisatie staat onderhoud en voeding van de expertise in de weg Sturen op kwaliteit vergroot de kosten

Goede sturing vanuit de projectgroep voor de professionals. Voeding op een andere wijze gestalte geven Overwogen keuzes voor kwaliteit maken


18

Projectplan Proeftuin Jeugdteam Oostzaan-Wormerland Plan van aanpak

Recommend Documents