Persbijeenkomst jaarverslag ABP 2008 Amsterdam, 11 mei 2009
2008: een bijzonder jaar • • • •
Sterke positie begin 2008 met dgr van 140% Volledige indexatie en volledige na-indexatie Halfjaarcijfers al minder rooskleurig Jaar sluit af met een dekkingstekort: dekkingsgraad gezakt naar 90%
2
Analyse ontwikkeling dekkingsgraad Daling dekkingsgraad van 140% naar 90% Twee belangrijkste oorzaken: negatief beleggingsrendement −20,2% effect op dekkingsgraad −27%-punten daling marktrente van 4,85% naar 3,57% effect op dekkingsgraad −25%-punten overige oorzaken +2%-punten 3
Verloop Kredietcrisis MSCI World
Wereldwijd dalen aandelenkoersen enorm. Beleggers zijn het vertrouwen in de bankensector kwijt
450
Goldman Sachs en Morgan Stanley worden traditionele banken
Bear Stearns maakt grote verliezen bekend op risicovolle hypotheek leningen 400
Obama tekent stimuleringsplan 350
300
Tot dusverre het laagste punt van wereldwijde aandelen indices
De Fed verlaagt de rente voor het eerst in 4 jaar
Banken wereldwijd kondigen verliezen aan. Centrale banken stellen miljarden dollar beschikbaar aan de bankensector
250
Lehman Brothers vraagt faillissement aan. Aandelenmarkten lijken in een vrije val te raken
200
De Fed verlaagt de rente tot nagenoeg 0% 150 Jun 07
Jul 07
Aug 07
Sep 07
Oct 07
Nov 07
Dec 07
Jan 08
Feb 08
Mar 08
Apr 08
May 08
Jun 08
Jul 08
Aug 08
Sep 08
Oct 08
Nov 08
Dec 08
Jan 09
Feb 09
Mar 09
Apr 09
4
Resultaten per beleggingscategorie 2008 Rendement 2007 Vastrentende waarden Zakelijke waarden - aandelen - onroerend goed en
1,9% 5,2%
Rendement 2008
Gewicht in portefeuille 2008
0,4%
44,8%
− 36,5%
49,0%
5,3%
− 39,4%
32,4%
− 9,4%
− 30,0%
8,6%
29,4% 21,0% 31,0%
− 24,5% − 3,1% − 46,2%
4,0% 1,7% 2,3%
vastgoedfondsen
- private equity - infrastructuur - grondstoffen Overige beleggingen (vooral hedgefondsen)
14,2%
Rente- en valuta-afdekking
-0,5%
Totaal
3,8%
− 5,7%
6,5%
1,0%
− 0,3%
− 20,2%
100% 5
Ontwikkeling Lange termijn Beleggingsrendement (1993 – 2008 cumulatief) 350 300 5.9%
250 200
3.7%
150
3.0% nominaal rendement
100 50
Primo 1993 = 100
reëel rendement 3% 'prudent' reëel rendement
0 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08
6
Ontwikkeling dekkingsgraad en rente vanaf 2004 150% 140%
5.0%
dekkingsgraad
130%
4.5%
120% rente
4.0%
110% 100%
3.5%
90% 3.0% 2004
2005
2006
2007
2008
7
Indexatie percentages 2003-2009 5,00% 4,50% 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% 2003
2004
2005 indexatie
2006 gemiste indexatie
2007
2008
2009
na-indexatie
Geen indexatie in 2009 geen verdere daling dekkingsgraad met 5%-punt 8
De financiering van de pensioenverplichtingen •
De pensioenverplichtingen worden gefinancierd door: 1. Premie inkomsten 2. Beleggingsrendementen
•
De hoogte van de (kostendekkende) premie is direct afhankelijk van het verwachte beleggingsrendement (hoger verwacht rendement lagere premie en v.v.)
•
Het verwachte rendement wordt bepaald door het risicoprofiel van de beleggingsportefeuille
•
Voor ABP: Kostendekkende premie bedraagt circa 20% op basis van verwacht gemiddeld rendement op de beleggingen van ruim 6%. 9
Ontwikkeling premie (OP, NP, AOP) 24%
23%
22%
21%
20%
19%
18% 2004
2005
2006
2007
NB Premie 2009 excl. herstelopslag
2008
2009
10
Maatregelen herstelplan Dekkingsgraad < 123,6% (reservetekort): 15 jaar Dekkingsgraad < 104,4% (dekkingstekort): 5 jaar Geen indexatie tijdens dekkingstekort Herstelopslag op premie OP/NP tijdens dekkingstekort: vanaf 1 juli 2009: vanaf 1 januari 2010, indien noodzakelijk:
+1,0% +2,0%
Neerwaartse aanpassing risicoprofiel beleggingsmix
11
Uitkomsten herstelplan Dekkingstekort: duur ca 4 jaar (zonder aanvullende maatregelen: 4 jaar en 8 maanden)
herstelopslag op premie OP/NP geen indexatie
Reservetekort: duur ca 12 jaar en 9 maanden (zonder aanvullende maatregelen: 14 jaar en 1 maand)
partiële indexatie, afhankelijk van: tempo herstel te realiseren contractloonontwikkeling
12
Ontwikkeling financiële positie eerste 4 maanden van 2009
Ultimo 2008
30 april 2009
Vermogen
173 miljard
175 miljard
Verplichtingen
193 miljard
191 miljard
rente
3,6%
3,7%
Dekkingsgraad
90%
91%
13
Resultaten per beleggingscategorie 2009 Rendement t/m 30 april Vastrentende waarden
1,9%
Zakelijke waarden - aandelen - onroerend goed en
− 0,3% 2,8% − 6,6%
vastgoedfondsen
- private equity - infrastructuur - grondstoffen
− 3,6% − 4,1% − 7,6%
Overige beleggingen (vooral hedgefondsen)
0.8%
Totaal
0,9%
NB Resultaten april gebaseerd op voorlopige cijfers
14
Financiële markten in 2009 Beweeglijkheid blijft enorm! Datum
Laag
Datum
% verschil
30jr swaprente
3.97
8 mei
3.51
9 maart
+13%
AEX
261
8 mei
199
6 maart
+31%
ING
8.30
8 mei
2.50
6 maart
+232%
€⁄$
1.37
8 mei
1.25
18 feb
+10%
WTI $ / vat
59.7
8 mei
42.4
18 feb
+41%
15
De AEX-index in een 10-jaars perspectief
16
Verwachtingen voor 2009 • • • •
Financiële markten blijven zeer beweeglijk Kapitaalinjecties van honderden miljarden krijgen effect Voorzichtige terugkeer van ‘risk-appetite’ bij beleggers Leidt herstel op financiële markten tot herstel in de reële economie, of leidt zware recessie tot nieuwe druk op financiële markten? • Normalisatie rentemarkten • Op middellange termijn zorgen om oplopende inflatie 17
VRAGEN
18
