Pedagogisch werkplan smallsteps eilanden bso van Lohuizenlaan 198 1019 CD Amsterdam 020-6942488
[email protected]
Vastgesteld door
Ingangsdatum
revisiedatum
MT
Juli 2014
November 2014
Pedagogisch werkplan smallsteps eilanden (bso)
Juli 2014, aangepast oktober 2014
Inhoud Hoofdstuk 1 Visie en doelstellingen ..................................................................... 4 1.1
Inleiding................................................................................................................................ 4
1.2
Visie op de ontwikkeling van kinderen ..................................................................... 4
1.3
Doelen ................................................................................................................................... 5
1.4
Pedagogisch handelen...................................................................... 7
Hoofdstuk 2 Kwaliteitszorg....................................................................... 12 2.1
Inleiding ............................................................................................................................. 12
2.2
Kwaliteitszorg ................................................................................................................... 12
2.3
Medewerkers .................................................................................................................... 13
2.4
Wenbeleid .......................................................................................................................... 14
2.4.1
Wennen op de groep (extern) ........................................................................... 14
2.4.2
Intern wennen van kdv naar bso...................................................................... 14
2.4.3
Intern wennen bso ................................................................................................. 14
2.4.4
Pedagogisch handelen tijdens de wenperiode............................................. 15
2.5
Structureel en incidenteel afnemen van extra dagen ...................................... 15
2.6
Opendeurenbeleid........................................................................................................... 15
2.7
Normen en waarden gevoelige onderwerpen ...................................................... 16
2.7.1
Taalgebruik................................................................................................................ 16
2.7.2
Seksualiteit en intimiteit ...................................................................................... 16
2.7.3
Pesten en ruzie op de bso.................................................................................. 18
2.7.4
Mediagebruik en gebruik mobiele telefoon door kinderen ..................... 19
2.7.5
Kinderen en ziekte.................................................................................................. 19
2.7.6
Medicijngebruik........................................................................................................ 20
2.7.7
Vermoeden van huiselijk geweld en/of kindermishandeling.................. 20
2.7.8
Toezicht en transparantie .................................................................................... 20
2.7.9
Scheiden..................................................................................................................... 21
2.7.10 ‘Opvallende’ kinderen ............................................................................................. 21 2.7.11 Hygiëne ....................................................................................................................... 21 2.8
Tot slot ................................................................................................................................ 21
Hoofdstuk 3 Ouder(s) .......................................................................................22
1
3.1
Inleiding ............................................................................................................................. 22
3.2
Oudercontacten ............................................................................................................... 22
3.3
Klachten.............................................................................................................................. 24
3.4
Vertrouwenspersoon...................................................................................................... 24
3.5
Privacy................................................................................................................................. 24
3.6
Afspraken........................................................................................................................... 24
Hoofdstuk 4 Bij ons op de locatie .....................................................................25 4.1
Beschrijving locatie ........................................................................................................ 25
4.2
Groepen .............................................................................................................................. 25
4.3
Praktische informatie .................................................................................................... 25
4.3.1
Openingstijden / personele inzet...................................................................... 25
4.3.2
Dagranden/ 3uursregeling in vakantie ........................................................... 26
4.3.3
(Structureel) Samenvoegen ............................................................................... 26
4.3.4
Toezicht/transparantie.......................................................................................... 26
4.3.5
Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling ................................... 27
4.3.6
Ondersteuning van andere volwassene/achterwacht ............................... 27
4.4
Wennen............................................................................................................................... 28
4.5
Dagindeling ....................................................................................................................... 29
4.6
Halen van school............................................................................................................. 29
4.7
Toilet bezoek / omkleden ............................................................................................ 30
4.8
Eten/drinken/voeding.................................................................................................... 30
4.9
Activiteiten ........................................................................................................................ 31
4.9.1
Activiteitenaanbod .................................................................................................. 31
4.9.2
Vrij spel....................................................................................................................... 32
4.9.3
Opendeuren in de praktijk .................................................................................. 33
4.9.4
Kinderparticipatie.................................................................................................... 33
4.9.5
Buitenspelen ............................................................................................................. 33
4.10
Afspraken ....................................................................................................................... 33
4.11
Afscheid nemen van de groep ............................................................................... 34
4.12
Schoolcontacten, contacten in de buurt (samenwerking) .......................... 34
4.13
Volgen van kinderen.................................................................................................. 34
2
4.14
Ouderbetrokkenheid .................................................................................................. 34
3
Hoofdstuk 1 Visie en doelstellingen 1.1 Inleiding In hoofdstuk 1, 2 en 3 kunt u meer lezen over onze doelstellingen, pedagogisch beleid en pedagogische visie. De locatie specifieke elementen worden beschreven in hoofdstuk4. Het doel van dit werkplan is om ons pedagogisch handelen te beschrijven aan de hand van onze visie en de bestaande wet en regelgeving
1.2 Visie op de ontwikkeling van kinderen Het kernbegrip in de visie is ‘ruimte voor ontwikkeling’. Wij zien kinderen en hun ontwikkeling op de volgende manier: • Elk kind wordt geboren met een eigen karakter • Elk kind ontwikkelt zich in zijn eigen tempo • Elk kind is nieuwsgierig en onderzoekend • Elk kind verwondert zich, ontdekt, ziet en leert hoe de wereld in elkaar zit door te spelen en door het opdoen van ervaringen. De omgeving – de ouder(s), de groep en de pedagogisch medewerkers – beïnvloedt de ontwikkeling van het kind. Het kind beïnvloedt ook de opvoeders en de omgeving: er is een voortdurende wisselwerking tussen kind, opvoeders en omgeving. Mensen en dus ook kinderen verschillen van elkaar en vinden verschillende dingen leuk. Ze hebben verschillende talenten en verschillende inbreng. Diversiteit is voor ons een basisgegeven en heeft een toegevoegde waarde. De voorbeelden in dit werkplan illustreren hoe wij daar op inspelen. Pedagogische uitgangspunten en pedagogische houding In onze uitgangspunten hebben wij beschreven wat kinderen nodig hebben om zich te ontwikkelen en om plezier te hebben. De volgende uitgangspunten vormen de basis van de organisatie op de locatie, de rol van de pedagogisch medewerker en de opvoedingsdoelen: • • • • • •
Wij benaderen kinderen met respect. Belangrijk is dat we goed naar hen luisteren en naar hen kijken, want elk kind is anders en heeft andere behoeftes. We benaderen de kinderen positief; complimenten en positieve begeleiding zijn daarbij heel belangrijk. Wij vinden het belangrijk dat een kind zich prettig voelt en plezier heeft op de bso. Wij willen het kind uitdaging en mogelijkheden bieden voor de ontwikkeling. Dat doen we onder meer door aandacht te besteden aan speelgoed, inrichting, muziek, taalontwikkeling en beweging. Wij willen kinderen de ruimte geven om zich te ontwikkelen tot open, evenwichtige en zelfstandige mensen. We gaan ervan uit dat kinderen ontwikkelen door te leren en te ervaren en niet perse door te gehoorzamen. Binnen onze buitenschoolse opvang wordt een sfeer gecreëerd die ervoor zorgt dat de kinderen zich prettig en veilig voelen, vertrouwen hebben in eigen kunnen, voor zichzelf op kunnen komen, respect ontwikkelen voor zichzelf en voor anderen, zelfstandig en sociaal vaardig zijn.
4
• •
•
Ruimte voor de individuele ontwikkeling en behoefte van kinderen staat centraal in het pedagogisch handelen en er wordt aandacht gegeven aan het samen leven en spelen in groepsverband. Buitenschoolse opvang bevindt zich tussen de thuis- en schoolsituatie en is de vrije tijd van kinderen. Door vrij te spelen en het aanbieden van een gedifferentieerd en gevarieerd aanbod van (georganiseerde) activiteiten wordt er invulling gegeven aan die vrije tijd. Wij streven naar een goede samenwerking met andere voorzieningen in de buurt, zoals sportverenigingen, bibliotheek, muziekschool en er bestaat de mogelijkheid samen met hen activiteiten te ontwikkelen die voor de kinderen van de bso en voor kinderen uit de buurt opengesteld worden.
Dit alles gebeurt in samenwerking met de ouder(s) met als basis wederzijds vertrouwen, openheid en respect. Concreet betekent dit, dat wij enerzijds de groep zo inrichten met materialen en hoeken dat de kinderen zelfstandig kunnen kiezen, spelen en zich ontwikkelen en anderzijds activiteiten aanbieden zodat bepaalde ontwikkelingsgebieden gericht aan bod komen. Daarnaast staat participatie (inspraak) van kinderen centraal, dit staat voor het serieus nemen van de mening en de wensen van kinderen en loopt als een rode draad door onze wijze van opvang omdat wij vinden dat: • Kinderen recht hebben op participatie • Het hun betrokkenheid bij de opvang stimuleert • Het goed is voor de ontwikkeling van de kinderen • Het getuigt van respect voor het kind • Het kwaliteitsverhogend voor onze opvang kan zijn De mate waarin de kinderen betrokken worden bij de participatie kent verschillende gradaties en is afhankelijk van de leeftijd en de ontwikkeling van het kind. Voor oudere kinderen kan gelden dat zij uiteindelijk zelf initiatief nemen en zelf beslissen. In hoofdstuk 1.4 komen wij hierop terug. Ook in het locatiespecifieke deel (hoofdstuk 4) wordt voor de locatie beschreven hoe er vorm gegeven wordt aan ‘ruimte voor ontwikkeling’, activiteiten, kinderparticipatie en samenwerkingsverbanden. Om optimale pedagogische kwaliteit te kunnen bieden, houden wij in de concrete uitwerking van de doelen rekening met de ouder(s) en kinderen uit de wijken waarin de opvang plaatsvindt. In het locatiespecifieke deel (hoofdstuk 4) wordt beschreven hoe wij dat doen en voor welke uitwerking gekozen is.
1.3 Doelen In het algemene pedagogisch beleid worden met betrekking tot de opvoeding 4 basisdoelen beschreven. Aangevuld met een 5e opvoedingsdoel: ‘uitdaging, verwondering en ontdekking’. Hieronder willen wij de basisdoelen en het 5e doel verder uitleggen zodat duidelijk is hoe de doelen in ons handelen tot uitdrukking komen. Opvoedingsdoel 1: Het bieden van voldoende emotionele veiligheid aan het kind Een kind moet zich veilig voelen om zich te kunnen ontwikkelen. Hieronder geven wij aan hoe unieke kinderopvang op de groepen werkt aan dit opvoedingsdoel.
5
Doordat er veel verschillende kinderen op de opvang komen, is de groep wisselend van samenstelling. Dit kan de kinderen een onveilig gevoel geven. Wij ondervangen dit door extra aandacht te besteden aan de groep en aan het bekend zijn met elkaar. Bijvoorbeeld door veelvuldig namen te noemen (bijv. “Charlotte, Pieter, Karin en Chaid, komen jullie?” i.p.v. “Jongens, komen jullie?”) en namenliedjes met de kinderen te doen. Ook het regelmatig samen praten over wat er is gebeurd en het maken en het ophangen van foto’s, draagt bij aan het groepsgevoel en het gevoel van veiligheid. Aan het wennen van kinderen in de groep wordt uitgebreid aandacht besteed zodat het kind zich zo snel mogelijk veilig voelt. In hoofdstuk 2 wordt het wenbeleid verder beschreven. Wij gaan zorgvuldig om met het werken met open deuren. Afhankelijk van de grootte en de locatie wordt het ‘opendeurenbeleid’ vorm gegeven. Hierbij houden we rekening met de emotionele veiligheid van het kind. In hoofdstuk 2 geven wij de kaders van het werken met open deuren. Uiteraard wordt er ook bij het inrichten van de ruimte rekening gehouden met de mogelijkheid tot het bieden van veiligheid en geborgenheid, bijv. een indeling in hoeken. De vaste structuur van de dag en de vaste pedagogisch medewerker(s) dragen bij aan het gevoel van veiligheid. In het pedagogisch handelen (zie hoofdstuk 1.4) geven wij de kinderen de ruimte om zichzelf te zijn en reageren wij adequaat op de signalen van de kinderen.
Opvoedingsdoel 2: Het bieden van voldoende mogelijkheden voor de kinderen om persoonlijke competenties te ontwikkelen. Onder persoonlijke competenties verstaan wij bijv. zelfstandigheid, zelfredzaamheid en zelfvertrouwen, maar ook de vaardigheden op de verschillende ontwikkelingsgebieden. unieke kinderopvang besteedt op de volgende manieren aandacht aan dit opvoedingsdoel. Wij geven kinderen keuzes. Zo mogen de kinderen bijvoorbeeld beleg op brood kiezen, een keuze maken uit verschillende activiteiten en kiezen waarmee zij willen spelen. Wij hebben op de groepen verschillend en uitdagend materiaal en speelgoed dat past bij de ontwikkeling van de kinderen. Hierdoor kan een kind zich spelenderwijs op alle gebieden ontwikkelen. In het aanbieden van activiteiten geven wij kinderen de ruimte om op de verschillende ontwikkelingsgebieden te oefenen. Bijvoorbeeld een parcours waar kinderen hun motorische vaardigheden kunnen ontplooien of een spel met muziekinstrumenten waardoor de kinderen hun muzikale en creatieve vermogen kunnen aanspreken. In het locatiespecifieke deel (hoofdstuk 4) worden de activiteiten verder beschreven. Wij begeleiden de kinderen bij het zich verdiepen in en het uitbreiden van hun spel. Dit onderdeel wordt beschreven in hoofdstuk 1.4. Opvoedingsdoel 3: Het bieden van voldoende mogelijkheden aan kinderen voor het ontwikkelen van sociale competenties. Een groep is bij uitstek de plaats om andere kinderen te leren kennen, om te leren omgaan met elkaar en samen plezier te hebben. Op de groep begeleiden de pedagogisch medewerkers kinderen in het zich inleven in de ander en natuurlijk spelen verdraagzaamheid en acceptatie hierbij een grote rol. Daar waar mogelijk zijn de pedagogisch medewerkers erop gericht dat kinderen goed met elkaar om leren gaan, waardoor zij groeien in hun weerbaarheid en in hun samenspel. In paragraaf 1.4 wordt dit aspect nader beschreven.
6
Opvoedingsdoel 4: Het overdragen van waarden en normen Wij hebben een aantal waarden en normen bepaald die aansluiten bij de Nederlandse samenleving en die de kinderen houvast geven. Bijv. ‘alsjeblieft en dankjewel zeggen’, een hand geven, luisteren naar elkaar, elkaar helpen, opruimen, aardig zijn voor elkaar en geen fysiek geweld gebruiken. Ook hebben wij een standpunt ingenomen over een aantal normgevoelige onderwerpen zoals over tafelmanieren, seksualiteit, intimiteit, taalgebruik, kleding, voeding en gebruik van media- en communicatiemiddelen. In hoofdstuk 2 en 4 beschrijven we deze standpunten. Vanuit een veilige basis verwonderen kinderen zich over de dingen die ze zien en die ze ontdekken. Verwondering en uitdaging zijn belangrijk, zo ontwikkelen kinderen zich. Bij de activiteiten die er op en rond de buitenschoolse opvang te doen zijn, speelt het ontdekken een grote rol. Dit is terug te zien in de materialen en activiteiten die de kinderen onderling of met ons ondernemen. Kinderen van verschillende leeftijden en sekse vinden op andere manieren uitdaging. Jongens willen vaak doen en ervaren, meisjes kijken liever eerst even hoe anderen het doen en gaan dan kopiëren. Het is belangrijk de verschillen tussen jongens en meisjes de ruimte te geven. Het werken met thema’s is een inspiratiebron voor verschillende activiteiten. We letten bij het inrichten van de ruimten op de keuzemogelijkheden. Zo richten we verschillende speelhoeken in: een ruimte om te bewegen, een rustige ruimte, een hoek met knutselmateriaal, een gamehoek, een plek voor muziekinstrumenten, een bouwhoek en een verkleedhoek. Ook passen wij de activiteiten en het materiaal aan aan de verschillende interesses en ontwikkelingsfasen van de kinderen. In het locatiespecifieke deel (hoofdstuk 4) geven wij aan hoe wij activiteiten vorm geven binnen dit doel.
1.4 Pedagogisch handelen Door het maken van duidelijke en eenduidige afspraken t.a.v. het pedagogisch handelen, creëren wij een voorspelbare en emotioneel veilige omgeving in de bso. Dit veilig voelen is een voorwaarde voor het kind om zich te kunnen ontwikkelen. Daarbij is het belangrijk om stil te staan en in te spelen op de eigenheid en de ontwikkelingsdrang van een kind. In een omgeving waar afspraken goed op elkaar zijn afgestemd, kunnen wij inspelen op deze behoefte en creëren wij een omgeving waarin ieder kind zich kan ontplooien. In het algemene pedagogisch beleid staat het handelen al beschreven. Wij geven hieronder nog concreter aan hoe wij het pedagogisch handelen in verschillende situaties zien. Wij gebruiken hiervoor de term sensitief-responsief. Het sensitief-responsief begeleiden van kinderen bestaat uit 8 onderdelen:
7
1. Het geven van emotionele ondersteuning. Hierdoor leert een kind dat zijn signalen en initiatieven worden opgemerkt, dat het serieus genomen wordt en dat het er mag zijn. Voorbeelden • • • • • • •
Wij benutten en creëren kansen voor oogcontact en aandacht. Wij verwoorden onze handelingen zodat de kinderen weten wat er gaande is en zich veilig kunnen voelen. Kinderen worden begroet bij binnenkomst. Hun naam wordt daarbij genoemd. “Goedemiddag Karin, fijn dat je er bent”. Tijdens het wennen geven wij extra aandacht aan het nieuwe kind en zijn/haar omgeving (zie wenbeleid). Wij geven vaak complimenten en aanmoedigingen: “Goed zo, ga zo door” of “wat heb jij hard gewerkt!”. Wij geven regelmatig een ‘aai over de bol’. Wij bereiden de kinderen voor op wat er komen gaat: “Over 5 minuten gaan wij opruimen”.
2. Het tonen van respect voor de eigenheid van het kind. Het kind wil zelf iemand zijn en wil zelf de wereld ontdekken. Dit betekent dat wij het kind de ruimte geven om op ontdekkingstocht te gaan. Wanneer een situatie gevaarlijk of ongewenst is, zoeken wij naar veilige alternatieven voor het kind. Voorbeelden • • • • •
Wij leggen kinderen uit waar het gevaar in zit en leren hen daarmee omgaan. Wij maken gezamenlijk regels voor het stoeien, zodat de kinderen wel kunnen en mogen stoeien. De kinderen hebben keuzevrijheid, waardoor zij zelf kunnen bepalen wat zij willen doen. Kinderparticipatie, kinderen betrekken bij bepaalde beslissingen. Wij denken in mogelijkheden als een kind iets wil.
3. Het structureren en grenzen stellen. Door situaties voor het kind te structuren en uit te leggen, krijgt het kind zicht op de situatie en kan het er beter mee om gaan. Voorbeelden • • • •
Als wij een spel spelen, bespreken wij de regels van tevoren. Wij geven kinderen verantwoordelijkheden en vrijheid binnen afspraken: bijv. zelfstandig buiten spelen met een tijdsafspraak. Wij bereiden de kinderen voor op wat er komen gaat: “Wij gaan zo opruimen, nog 5 minuten”. Als kinderen aan het einde van de middag nog willen verven, stellen wij vragen als: “Hoe laat is het eigenlijk?” “Hoeveel tijd is er nog voordat je gehaald wordt?” “Lukt dat nog denk je?” “Wat moet er dan nog allemaal gebeuren?” De kinderen leren op deze manier zelf nadenken, keuzes te maken en ze leren de te situatie overzien.
8
4. Het geven van informatie en uitleg. Kinderen zijn nieuwsgierig en stellen veel vragen om nieuwe inzichten te krijgen en om kennis te verwerven. Ook wil het nieuwe uitdagingen om de zelfstandigheid en de persoonlijke competenties te kunnen ontwikkelen. Wij gaan hierop in door het kind de gevraagde kennis en inzichten bij te brengen en door het uitleg te geven. Voorbeelden • • •
We voeren gesprekken met de kinderen, bijv. over wat er in het nieuws is. We geven kinderen uitleg over het verkeer als we van school naar de bso lopen. We geven de kinderen suggesties zodat ze zich verder kunnen ontwikkelen: “Misschien kun je het ook anders doen?” “Wat zou je nog meer kunnen maken?”
5. Het begeleiden van interacties tussen kinderen. Door bewust op leeftijdsniveau de interacties tussen kinderen te begeleiden, leren zij op een positieve manier samen te zijn en samen te werken. Voorbeelden •
Kinderen mogen zelf iets organiseren als zij dat willen. Als een kind een buitenspel wil doen dan moedigen wij dit aan en zeggen bijvoorbeeld: ”Dat is een goed idee, hoe ga je dat doen, wat heb je nodig?”
6. Positieve omgang. Positieve omgang met het kind is de basis van het handelen. Dat betekent concreet dat wij zo veel mogelijk: • Een kind of de groep complimenten en uitleg geven. • Alternatieven bieden in geval van ongewenst gedrag. • Mogelijkheden aanreiken hoe, waar of wanneer iets wel kan. Zo leert het kind op een respectvolle positieve manier gewenst gedrag aan. • Mogelijkheden geven door het bieden van uitdaging, spel en speelgoed. • Kinderen begeleiden in hun spel en hierbij actief betrokken zijn (samen spelen en interactief). • Naar het kind toelopen en het op ooghoogte aanspreken. • Tussen de kinderen zitten, met hen spelen en dat we hun suggesties geven zodat zij verder komen in hun spel. • De kinderen bij de dagelijkse bezigheden betrekken, zoals de was opvouwen, vegen, opruimen, fruit schoonmaken e.d. • Positieve formuleringen gebruiken en open vragen stellen aan de kinderen. Voorbeelden
Wat zou je willen gaan doen vanochtend? Denk je dat het gaat lukken om dat nu nog te doen (i.p.v.: nee dat kan niet)? Wanneer wil je dat gaan doen?
Wij zijn consequent in het naleven van afspraken in combinatie met het bieden van alternatieven. Wij zien kansen en grijpen deze zodat kinderen zich kunnen ontwikkelen. Wij bieden nieuwe kansen en bekrachtigen gewenst gedrag. Door de positieve benadering van de pedagogisch medewerkers hebben kinderen zin om te spelen en kunnen zij zich verder ontwikkelen.
9
7. Kinderparticipatie. Naast een positieve benadering vinden wij het belangrijk dat kinderen de mogelijkheid hebben om actief mee te denken en dat kinderen invloed hebben op hun eigen bestaan. Zo kunnen wij een positieve bijdrage leveren aan hun welbevinden en het bereiken van de opvoedingsdoelen genoemd in hoofdstuk 1.3. Verder vinden we het belangrijk om zo bij te dragen aan: • Het vergroten van zelfvertrouwen • Het stimuleren tot zelfstandig nadenken • Het uitdagen om met elkaar van gedachten te wisselen en te onderhandelen • Kinderen uitdagen om gehoord te worden en naar elkaar te luisteren • Het verhogen van de betrokkenheid bij het groepsgebeuren Kinderparticipatie is een manier van werken, die beoogt kinderen daadwerkelijk invloed te geven op de dagelijkse gang van zaken op de buitenschoolse opvang. Het is geen eenrichtingsverkeer, maar een wisselwerking tussen de kinderen en de pedagogisch medewerkers. Kinderparticipatie heeft tot doel dat kinderen medezeggenschap hebben bij zaken die hen direct en indirect aangaan. Deze zaken hebben bijvoorbeeld betrekking op: Activiteiten/thema’s Aanschaf van materialen en speelgoed Verlangenlijst Sinterklaas Problemen op de groep Afspraken/regels op de groep Veiligheid Inrichting van de groep Kinderparticipatie is voor alle leeftijden. Alle kinderen kunnen aangeven wat zij wel of niet leuk vinden. Wij zijn alert op het gedrag van kinderen om er op die manier achter te komen wat zij willen. Door actief te luisteren en te observeren kunnen wij signalen opvangen van de groep en van het kind. Voor de jongsten geldt dat kinderparticipatie vooral op dit ‘kinderen geven signalen’ niveau zit. Naarmate de kinderen ouder worden, kunnen zij op meerdere manieren aangeven wat zij zouden willen en kunnen wij uit verschillende methodes en werkvormen kiezen om informatie van de kinderen te krijgen. Dit aspect wordt in het locatie specifieke deel, (hoofdstuk 4) verder uitgewerkt. 8. Basishouding. Het vormgeven aan kinderparticipatie is voortdurend een aandachtspunt in de omgang met de kinderen. Kinderparticipatie staat of valt met onze basishouding. Deze omvat de volgende elementen: Actief kunnen luisteren Observeren, waardoor we de signalen kunnen opvangen van de groep en het kind De eigen mening op de achtergrond kunnen stellen Grenzen kunnen aangeven en kaders kunnen stellen De verantwoordelijkheid kunnen loslaten Open vragen kunnen stellen Oor hebben voor de mening van alle kinderen (niet alleen van de dominante kinderen) Niet zelf met oplossingen komen Geen oordelen uitspreken over suggesties, wensen e.d. van kinderen. In het algemeen zullen de pedagogisch medewerkers van de bso verder gaan in de kinderparticipatie naarmate de kinderen ouder worden. De jongste groep van de bso (kinderen 4-6 jaar) krijgen een keuze uit verschillende activiteiten, maar kunnen wel
10
actief participeren als het gaat om bijvoorbeeld het maken van een verlanglijstje voor Sinterklaas of de aanschaf van speelmateriaal. De oudste groep (7-12 jaar) kunnen projecten uitzetten, zoals het maken van een eigen krant of het steunen van een goed doel door een ludieke actie.
11
Hoofdstuk 2 Kwaliteitszorg 2.1 Inleiding Op onze bso’s wordt dagelijks gestreefd naar het leveren van een zo groot mogelijke kwaliteit. Vanuit de regio is een manager Kwaliteit werkzaam die ondersteuning biedt t.b.v. de kwaliteit op het gebied van pedagogiek, veiligheid en gezondheid. Onder kwaliteitszorg verstaan wij enerzijds de zorg die wij bieden en de borging daarvan en anderzijds een aantal gezamenlijke afspraken omtrent normen en waarden en gevoelige onderwerpen. Voor een aantal items dat hieronder valt, hebben we een protocol.
2.2 Kwaliteitszorg Wij hebben de volgende afspraken gemaakt om te borgen wat wij willen bereiken en wat wij doen in de opvang. We houden ons hierbij aan de huidige wet- en regelgeving. Hieronder geven wij aan wat wij precies doen. 1. Jaarlijks wordt de risico-inventarisatie gezondheid en veiligheid (RIG en RIV) uitgevoerd. Na de inventarisatie wordt een actieplan opgesteld en een plan van aanpak gemaakt. Dit plan van aanpak wordt besproken met de oudercommissie van de locatie. De actieplannen en het plan van aanpak liggen ter inzage voor alle ouder(s) op de locatie. Ook is er een map met alle protocollen en werkinstructies/ werkafspraken die gemaakt zijn om de veiligheid en gezondheid te borgen. 2. De locatiemanager hanteert een jaarkalender ‘Kwaliteit’ m.b.t. de wet- en regelgeving, waarop wordt aangegeven wanneer, welk protocol of welke instructie in en met het team besproken wordt. Sommige protocollen worden eens per jaar besproken, andere minstens vier keer per jaar, bijv. ‘Protocol huiselijk geweld en kindermishandeling’. 3. Op onze locaties zijn opgeleide Bedrijf Hulp Verleners (BHV’ers) aanwezig. Zij zijn o.a. verantwoordelijk voor het houden en evalueren van de brandoefeningen, die 2 keer per jaar worden gehouden. Elke dag is op de locatie tenminste één BHV’er aanwezig. 4. De BHV’ers zijn geschoold in kinder-EHBO, net als de pedagogisch medewerkers. 5. De locatiemanager is aandachtfunctionaris ‘Kindermishandeling’ voor de locatie. Hij of zij kent de procedure en zorgt ervoor dat dit onderwerp 4 keer per jaar in het team wordt besproken. Daarnaast wordt de locatiemanager betrokken bij een kindbespreking als er een vermoeden is van kindermishandeling (zie ook ‘Vermoeden van kindermishandeling’). 6. Jaarlijks worden alle locaties door de GGD geïnspecteerd waarbij de inspecteur kijkt of er kwalitatief goede kinderopvang wordt geleverd. Hierbij wordt gekeken of er voldaan wordt aan de kwaliteitseisen op het gebied van ouderinspraak, personeel, veiligheid en gezondheid, accommodatie en inrichting, groepsgrootte, het aantal kinderen per pedagogisch medewerker, het pedagogisch beleid en de pedagogische praktijk, klachten en voorschoolse educatie. De GGD-rapporten zijn openbaar. 7. De locatiemanager draagt zorg voor de deskundigheidsbevordering van de pedagogisch medewerkers. Dit gebeurt middels diverse overlegvormen: gesprekken met individuele medewerkers, groepsoverleggen en teamoverleggen. Daarnaast is er vakliteratuur aanwezig op de kinderdagverblijven. Tevens wordt er ieder jaar een opleidingsplan opgesteld om het team of individuele medewerkers te scholen. 8. Wij houden volgens een vast patroon onze werkoverleggen. De data van de werkoverleggen worden per jaar vastgelegd. 9. Wij volgen de kinderen in hun ontwikkeling door gebruik te maken van een kind-
12
volgsysteem. In hoofdstuk 4 wordt aangegeven welk volgsysteem gebruikt wordt. 10. De oudercommissie is een orgaan dat ons adviseert en ons scherp houdt als het gaat om bijv. kwaliteitszorg. In hoofdstuk 3 worden de taken en de rol van de oudercommissie nader omschreven. De notulen van de oudercommissie zijn in te zien op de locatie. 11. Naar aanleiding van de Amsterdamse zedenzaak in december 2010 heeft de commissie Gunning aanbevelingen gedaan om de veiligheid van kinderen in de kinderopvang te vergroten. Het gaat vooral om het 4-ogen principe, de procedure rondom werving en selectie en het gebruik van de ‘Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling’. De concrete invulling van deze onderwerpen wordt in dit hoofdstuk en in hoofdstuk 4 behandeld.
2.3 Medewerkers Elke groep beschikt over vaste en vertrouwde pedagogisch medewerkers. Bij afwezigheid door vakantie en/of ziekte worden zij zoveel mogelijk vervangen door collega’s of bekende invalkrachten. Alle medewerkers, inclusief invalkrachten, beschikken over een erkend diploma voor het werken in de kinderopvang en een verklaring omtrent gedrag (VOG). In ons personeelsbeleid beschrijven wij hoe wij personeel selecteren, screenen en hoe de inzetbaarheid en de vervanging geregeld is. Een samenvatting hiervan staat op de website. Naast pedagogisch medewerkers kennen wij binnen onze organisatie drie leidinggevende functies die elk op hun eigen niveau verantwoordelijk zijn: 1. De locatiemanager heeft de dagelijkse leiding van het kinderdagverblijf en/of de buitenschoolse opvang. De locatiemanager is het eerste aanspreekpunt. De locatiemanager functioneert onder verantwoordelijkheid van een clustermanager. 2. De clustermanager is verantwoordelijk voor meerdere vestigingen en stuurt de desbetreffende locatiemanagers aan. 3. De directeur is verantwoordelijk en ondersteunt samen met de clustermanagers, manager HR, manager control, manager huisvesting en manager Kwaliteit de locatie.
Beroepskrachten in opleiding Wij bieden beroepskrachten in opleiding graag de mogelijkheid om beroepservaring op te doen. De opleiding Pedagogisch Werk niveau 3 (PW3) kent hiervoor twee varianten: BOL-opleiding Een leerling van deze opleiding krijgt les op school en loopt stage op de buitenschoolse opvang. De stagiaire is altijd boventallig (extra) op de groep aanwezig. De BOL- leerling wordt begeleid door een werkbegeleider (een ervaren pedagogisch medewerker) en een praktijkopleider. BBL-opleiding Een leerling van deze opleiding krijgt bij ons een leer-arbeidsovereenkomst voor 20 tot 30 uur per week en gaat daarnaast 1 dag in de week naar school. De BBL-leerling wordt altijd naast een ervaren pedagogisch medewerker ingezet en begeleid door een werkbegeleider (een ervaren pedagogisch medewerker) en een praktijkopleider. De inzetbaarheid van de BBL-leerling kent in principe een opbouw tot inzetbaarheid van 0 tot 100 procent in het eerste en tweede leerjaar van de opleiding. Voor hoeveel procent een leerling wordt ingezet is ter beoordeling aan de praktijkopleider, school en de
13
werkbegeleider. Indien een BBL-leerling voor bijvoorbeeld 50% inzetbaar is, kan dit als volgt ingevuld worden: De leerling kan gedurende de helft van de arbeidsovereenkomst als pedagogisch medewerker ingezet worden. De andere uren werkt de BBL-leerling boventallig op de groep. De leerling wordt gedurende alle arbeidsuren op de groep ingezet, maar dan voor de helft van het aantal aanwezige kinderen. De BBL-leerling mag voor 100 procent ingezet worden vanaf de derde fase in de opleiding. In die fase is er dus vaak geen onderscheid meer tussen de BBL-leerling en de gediplomeerde pedagogisch medewerker. Het BBL-beleid is op te vragen bij de locatie. Stages Naast bovengenoemde varianten is het in sommige gevallen mogelijk stages te faciliteren voor o.a. de volgende opleidingen: Pedagogisch Werk, niveau 4 Sociaal Pedagogische Hulpverlening (HBO-SPH) Kortdurende stage van enkele weken ter oriëntering op de beroepskeuze
2.4 Wenbeleid Voor het wennen en het afscheid, nemen we de benodigde tijd. Op die manier kan niet alleen het individuele kind, maar ook de groep worden voorbereid. Dit geeft de kinderen duidelijkheid en daarmee een gevoel van veiligheid. Tevens stimuleren we hiermee het groepsproces doordat de kinderen bij elkaar betrokken worden. Voor het welbevinden en de ontwikkeling van het kind en de groep is het van belang goed en snel te wennen.
2.4.1 Wennen op de groep (extern) Als er een kind nieuw op de bso komt mag het altijd eerst, voorafgaand aan de officiële plaatsingsdatum, twee keer een middag (boventallig) komen wennen. Voor ouder(s) is dat een gelegenheid om te zien hoe een middag verloopt. In overleg worden de wendata afgesproken en vastgelegd. Een kopie daarvan wordt op de locatie bewaard. Omdat bsokinderen meer aan kunnen dan jongere kinderen, vinden wij dat bij een (bijna) volledige bezetting maximaal twee kinderen tegelijk kunnen wennen. Het wennen gebeurt zoveel mogelijk tijdens reguliere schooldagen. In vakanties staat er soms een uitstapje gepland en is het dagritme net even anders. Afsluitend, na een periode van 2 à 3 maanden, vindt er een evaluatiegesprek plaats met een vaste pedagogisch medewerker en de betreffende ouder(s). Ouder(s) kunnen hun vragen stellen en wij kunnen evalueren hoe de ouder(s) het wennen ervaren hebben.
2.4.2 Intern wennen van kdv naar bso Als een kind doorstroomt naar de bso binnen onze organisatie wordt in overleg met de ouder(s) een wenschema opgesteld van minimaal twee keer een dagdeel. In vakanties is het beter voor een kind om niet te wennen. De dagen zijn anders en soms is er een uitstapje gepland. Maar als het voor de ouder(s) niet anders kan, wijken we van deze regel af. Er kunnen maximaal twee kinderen tegelijk komen wennen op de bso. Als deze kinderen van dezelfde groep komen, kunnen zij elkaar steun bieden. Als de bezetting op de groep niet volledig is, kunnen er meerdere kinderen tegelijk komen wennen.
2.4.3 Intern wennen bso Als een kind doorstroomt van de ene bso groep naar de andere, mag het een keer een middag meedraaien op de nieuwe basisgroep. Als blijkt dat het moeilijk gaat, kan er in
14
overleg met de ouder(s) besloten worden om nog een paar keer te wennen. De wenperiode begint normaal gesproken een week voordat het kind overgaat. Er kunnen maximaal 2 kinderen per groep tegelijk komen wennen bij een volledige bezetting. Als de bezetting op de groep niet volledig is, kunnen er meerdere kinderen tegelijk komen wennen.
2.4.4 Pedagogisch handelen tijdens de wenperiode Het doel van de wenperiode is dat het kind zich veilig voelt in de nieuwe situatie en zich vrij gaat voelen om zich in de groep te voegen, te spelen en zich te ontwikkelen. Naast de tijd die het kind nodig heeft op de groep, is het begeleiden van de nieuwe kinderen van belang. Concreet betekent dit dat: De andere kinderen op de hoogte gebracht zijn van de komst van het nieuwe kind. Het kind wordt voorgesteld in de groep en de andere kinderen die dat kunnen en willen, aan het kind mogen vertellen hoe de dag verloopt, wat de afspraken zijn e.d. Wij tijdens de wenperiode continu contact houden met het kind. Zo zitten wij naast of dichtbij het kind dat aan het wennen is en zorgen we voor oogcontact en positieve, bemoedigende woorden. Een kind van de groep neemt het kind dat komt wennen mee, leidt het rond en vertelt de regels, zo ontstaat meteen het contact tussen de kinderen. Bij jonge bsokinderen gaan wij mee.
2.5 Structureel en incidenteel afnemen van extra dagen Als ouder(s) incidenteel een extra dag of dagdeel willen afnemen (buiten de vaste contracturen) of een dag willen ruilen, dan is dit mogelijk op de eigen groep als het kinderaantal dat toelaat. Onze voorkeur gaat uit naar extra opvang op de eigen groep omdat het gevoel van veiligheid en geborgenheid voor het kind voor ons voorop staat. Indien er geen plaats is op de eigen groep, is opvang op een andere groep mogelijk, in overleg met de ouder(s) en na schriftelijke vastlegging. Als het afnemen van een extra dag of dagdeel structureel wordt, dan is ons uitgangspunt dat het kind voor de extra dag in zijn eigen groep geplaatst wordt. Wanneer de groepsgrootte dat niet toelaat, kunnen we in overleg met de ouder(s) besluiten het kind voor die dag tijdelijk in een andere groep te plaatsen. Hiervoor is schriftelijke toestemming van de ouder(s) nodig. In zo’n situatie plaatsen wij het kind maximaal in één dag in een andere stamgroep. Zodra er plaats is in de eigen groep, gaat het kind alle dagen naar die groep. De datum waarop dit gebeurt, is vastgelegd in een overeenkomst.
2.6 Opendeurenbeleid Als de bso meerdere ruimtes heeft, kan er gewerkt worden met het opendeurenbeleid. De kinderen verlaten dan hun basisgroep en maken gebruik van de verschillende ruimtes. In het locatiespecifieke deel (hoofdstuk 4) wordt beschreven hoe er op de betreffende locatie invulling wordt gegeven aan het werken met opendeuren. Tijdens het werken met ‘opendeuren’ kan de pedagogisch medewerker-kindratio (pkr) tijdelijk worden losgelaten omdat de pkr op basisgroepsniveau bepaald is. In die zin wordt deze dus niet daadwerkelijk losgelaten.
15
2.7 Normen en waarden gevoelige onderwerpen 2.7.1 Taalgebruik Wij communiceren in het Nederlands met de kinderen op de bso. Er mag van pedagogisch medewerkers verwacht worden dat zij correct Nederlands spreken. Als een kind bijvoorbeeld zegt: “Hij is groter als hem”, reageren wij erop door te zeggen: “Oh, is hij groter dan jij?’’ Wij corrigeren op een natuurlijke manier de taal. Tijdens diverse activiteiten wordt aandacht gegeven aan de taalontwikkeling. Door veel en goed met de kinderen te praten, te zingen en door voor te lezen, wordt de taalontwikkeling gestimuleerd. Maar ook door het geven van uitleg en door samen te spelen, kunnen we de taalontwikkeling ondersteunen. Zowel de kinderen als de pedagogisch medewerkers mogen niet schelden en schreeuwen. Kinderen worden altijd aangesproken op taalgebruik dat anderen kan kwetsen of anderszins niet aan de algemeen geldende normen voldoet (zie ook opvoedingsdoel 1, 3 en 4). We gebruiken de taal ook om normen en waarden door te geven. Zo leren wij kinderen om dingen op een prettige manier aan anderen te vragen: “Wil je dat even pakken?” i.p.v. “Pak dat”. Wij zeggen ‘alsjeblieft’ en ‘dank je wel’. Er wordt netjes met anderen gesproken en hierin hebben de pedagogisch medewerkers een voorbeeldfunctie.
2.7.2 Seksualiteit en intimiteit Seksuele ontwikkeling Vanaf een paar maanden oud wordt een kind zich al bewust van het eigen lichaam. Het begint met het ontdekken van de handjes en de voetjes en wat je ermee kunt doen. Later komen ook andere lichaamsdelen aan bod. De verkenning van het eigen lichaam is natuurlijk heel onschuldig maar het is wel belangrijk hoe we hiermee omgaan. De seksuele ontwikkeling bij kinderen kent verschillende fasen met de volgende kenmerken: Kinderen van 0 – 2 jaar - Worden egocentrisch geboren, alles draait om hen. - Zijn gericht op lustbevrediging (drinken, slapen, eten en aandacht). - Ontdekken hun eigen lichaam en kunnen dat als prettig ervaren. - Worden graag geknuffeld. Kinderen van 2 – 4 jaar - Worden zich meer bewust van hun eigen lichaam. - Ontdekken de geslachtsverschillen. - Gaan spelenderwijs op ontdekking uit door bijv. te ‘kijken’ bij leeftijdsgenootjes. - Hebben net als baby’s veel behoefte aan lichamelijk contact. Kinderen van 4 – 8 jaar - Spelen soms spelletjes zoals ‘vadertje en moedertje’ of ‘doktertje’. - Mogelijk begin van schaamtegevoelens. - Gaan soms vragen stellen over seks en voortplanting. Kinderen van 8 – 10 jaar - Kunnen voor het eerst verliefd worden. - Seksualiteit wordt interessanter, kinderen gaan soms meer op ontdekking uit. - Hebben soms seksueel spel met andere kinderen, ook van hetzelfde geslacht. Kinderen van 10 – 13 jaar - Sommige jongens krijgen hun eerste zaadlozing. - Sommige meisjes hun eerste menstruatie. - Verliefdheden kunnen wat serieuzer worden, meer doelgericht en seksgericht. - Gaan experimenteren met seksualiteit door bijv. te masturberen.
16
Intimiteit Op de bso wordt er geknuffeld en gestoeid met de kinderen. Kinderen zitten op schoot, worden gedragen en gaan naar het toilet waarbij soms een van de pedagogisch medewerkers aanwezig is. Wij hebben afspraken om de kinderen en onszelf te beschermen tegen ongewenste intimiteiten. Op het moment dat een kind een van deze fysieke contactmomenten niet wil, doen wij het niet. Voor kinderen onderling geldt dat ook. Bij (seksueel) grensoverschrijdend gedrag handelen wij volgens de ‘Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling’. Als kinderen nieuwsgierig worden naar hun eigen lichaam of van dat van de andere kinderen en van ons, gaan wij daar zo normaal mogelijk mee om. Natuurlijk stellen wij grenzen om onszelf en de andere kinderen te beschermen tegen ongewenste intimiteiten. Een paar voorbeelden:
Kinderen mogen het zeggen als ze een aanraking niet fijn vinden. Kinderen mogen ‘doktertje’ spelen maar de kleren blijven aan. We kussen de kinderen op de wang en alleen dan, wanneer het initiatief vanuit het kind komt. Kinderen geven zelf aan hoe zij afscheid willen nemen als ze naar huis gaan, bijv. door een ‘high five’ of een knuffel te geven. Als er op de groep een vast ritueel is, wordt dit beschreven in hoofdstuk 4. Wij hebben besloten om de geslachtdelen te benoemen. Voor het meisje gebruiken we plasser en voor de jongen piemel. Als kinderen van huis uit een ander woord meekrijgen, geven wij aan dat dat ook kan, maar dat wij piemel c.q. plasser zeggen. Verder gebruiken we de woorden poep en plas. Als een kind aan het ‘masturberen’ is, straffen wij het niet. We leiden het kind af door . te zeggen dat dat iets is dat je beter kunt doen als je alleen bent of dat het iets is voor jezelf. Of we geven een alternatief, bijv. door te zeggen dat het kind de handen maar even op de knieën moet leggen.
Verkleden Als kinderen zich willen verkleden, gebeurt dat altijd onder toezicht van ons. Bij het aantrekken van verkleedkleren wordt in ieder geval altijd het ondergoed aangehouden, ook i.v.m. de hygiëne. Omdat wij aansluiten bij de interesses en behoeftes van de kinderen, kunnen jongens zich verkleden als meisje (prinses) en lippenstift/nagellak opdoen en de meisjes mogen zich, als ze dat willen, verkleden als soldaat of piraat. Op een sport-bso of bij een bepaalde activiteit kan het voorkomen dat de kinderen zich omkleden. Afhankelijk van de locatie bestaan daarover bepaalde afspraken. In het locatiespecifieke deel (hoofdstuk 4) wordt dit, indien van toepassing, beschreven. Toilet De toiletten zijn op ieder locatie anders gesitueerd. Om de privacy te respecteren, zijn er afspraken gemaakt over het toiletgebruik. In het locatiespecifieke deel (hoofdstuk 4) worden deze beschreven. Voortplanting Als kinderen met vragen komen over voortplanting, proberen wij die, lettend op de leeftijd, zo goed en eerlijk mogelijk te beantwoorden. Met ouder(s) bespreken wij dat kinderen met vragen zitten. Zo weten de ouder(s) en de pedagogisch medewerkers van elkaar waar het kind vragen over heeft en wat er verteld wordt. Zindelijkheid Op de bso hebben we te maken met kinderen die zindelijk zijn. Maar ondanks dat kunnen er toch ongelukjes gebeuren. Kinderen worden op het moment van een ongelukje even
17
apart genomen om schone kleding aan te doen. Tevens vinden we het belangrijk om de kinderen te zeggen dat het kan gebeuren en dat het niet erg is.
2.7.3 Pesten en ruzie op de bso “Rot op met je stomme kop, we willen jou hier niet want je stinkt”, aldus de 11-jarige Freek. Wanneer wij merken dat een kind geplaagd of buitengesloten wordt, zijn wij heel duidelijk. Net als op school wordt schelden en pesten niet getolereerd. Wij besteden hier zowel individueel als in de groep aandacht aan zodat kinderen inzicht krijgen in wat het verschil is tussen plagen (een grapje maken) en pesten. Wij proberen uit te leggen wat pestgedrag voor gevolgen kan hebben en hoe het voelt om gepest te worden. Kinderen tussen vier en acht jaar verkeren dagelijks in een groep met leeftijdgenoten. Zij doen daar veel ervaring op en kijken naar elkaars gedrag. Ze zien hoe het ene kind iets van een ander gedaan probeert te krijgen. Zij merken ook dat bepaalde kinderen bijna nooit mogen meedoen met andere kinderen. Al kijkend en handelend leren zij, met vallen en opstaan, hoe zij met anderen kunnen omgaan. Kleuters kunnen rollen verdelen en daar hele verhalen bij bedenken. Zij leren ook steeds beter om hun spel af te stemmen op degenen met wie zij spelen. Kleuters reageren dan vooral op het gedrag van de ander. Zij gaan ervan uit dat er een direct verband is tussen iets wat er gebeurt en de emoties die zij bij de ander kunnen zien: als er iets van je wordt afgepakt, word je boos en dat laat je merken. Kleuters kunnen nog niet goed inschatten hoe hun eigen gedrag invloed kan hebben op andere kinderen. In de loop van hun schooljaren leren zij dat steeds beter. Kinderen gaan ook steeds beter beseffen dat eenzelfde gebeurtenis niet bij elk kind dezelfde emotie hoeft op te roepen. Pas in de hoogste klassen van de basisschool zijn kinderen in staat om de gevoelens en eigenschappen van anderen goed te beschrijven en te onderscheiden. Om sociale vaardigheden te leren, hebben kinderen vooral elkaar nodig. Meestal slagen zij erin om zelf hun ruzies op te lossen of om zelf te bepalen wie de baas mag zijn. Als dat niet lukt, moeten zij weten dat wij hen steunen. Kinderen van deze leeftijd zijn vaak al goed in staat om met de hulp van een volwassene te bekijken wat nu eigenlijk het probleem is en hoe dat opgelost kan worden. Daarbij kunnen de vier- en vijfjarigen het beste uit de voeten met eenvoudige oplossingen. Bij de wat oudere kinderen (vanaf zeven jaar) kan een beroep worden gedaan op hun inlevingsvermogen. Goede voorbeelden en een verstandige aanpak door volwassenen helpen kinderen bij het leren samendoen en samenleven. Kinderen leren het meeste van de oplossingen die ze zelf uitvinden. Dat geldt ook bij het oplossen van ruzies. Het is daarom niet verstandig om kinderruzies meteen te stoppen of de kinderen een kant-en-klare oplossing aan te bieden. Het helpt wel om kinderen steun te geven als zij er zelf niet uitkomen. Een voorstel om ‘om de beurt’ met de pop te spelen of om ‘samen’ met alle poppen te spelen, kan kinderen helpen bij het oplossen van hun ruzie om de pop. Ruzietjes tussen kinderen van deze leeftijd vallen niet onder het begrip pesten. Bij pesten zijn het steeds dezelfde kinderen die het slachtoffer zijn. Wij vinden het belangrijk dat er op de groepen een sfeer wordt gecreëerd van openheid, vertrouwen en acceptatie. Wij doen dat op de volgende manier: We geven zelf het goede voorbeeld, dit is van groot belang voor een goede, open sfeer en voorkomt pestgedrag.
18
Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar ruzies niet met geweld worden opgelost maar worden uitgesproken, waar kinderen gerespecteerd worden in hun eigenheid en waar agressief gedrag van kinderen en pedagogisch medewerkers niet wordt geaccepteerd. Door samen (met de kinderen) gedragsregels af te spreken. Wij laten aan de kinderen zien dat iedereen verschillend is en dat iedereen zijn eigen talenten heeft. Dit benoemen we, net als de sfeer in de groep. Wij geven de kinderen en de groep als geheel vaak en bewust complimentjes. Wij laten kinderen elkaar helpen en geven complimenten als ze dat doen. Hoewel wij er alles aan doen om pesten te voorkomen, hebben wij een pestprotocol waarin stapsgewijs aangegeven wordt hoe er gehandeld dient te worden wanneer er sprake is van pestgedrag. Hierbij is er aandacht voor het kind dat gepest wordt, de pester en de andere kinderen.
2.7.4 Mediagebruik en gebruik mobiele telefoon door kinderen Wij hebben het gebruik van internet en mobiele telefoon door kinderen op de bso ingeperkt vanwege de veiligheid en de privacy. Het contact tussen ouder(s) en de bso willen wij graag via ons laten lopen; wij zijn immers verantwoordelijk voor de kinderen die op de bso zijn. Daarnaast hebben veel kinderen Smartphones waarmee foto’s en/of filmpjes gemaakt kunnen worden (en op Facebook gezet zouden kunnen worden). In ons foto- en filmbeleid staat dat wij alleen foto’s en films maken met een camera van de locatie en alleen voor intern gebruik en educatieve doeleinden. In dit verband kan het niet anders dan dat wij de kinderen vragen om de mobiele telefoons in bewaring te geven bij ons. Mocht er een computer op de locatie zijn met een internetverbinding dan zijn er afspraken over toezicht. Deze komen in hoofdstuk 4 aan de orde.
2.7.5 Kinderen en ziekte Als ouder(s) met een ziek kind sta je voor een dilemma. Breng ik mijn kind wel of niet naar de bso of houd ik hem thuis? Voor ons staat het welbevinden van het kind voorop en hierbij zijn de volgende vragen van belang: Voelt het kind zich niet lekker? Huilt het meer dan normaal? Wil het niet eten of slapen? Heeft het meer aandacht nodig dan wij het op dat moment kunnen geven? Dan vinden wij het beter dat het kind wordt opgehaald. Koorts is niet altijd een goede graadmeter. Het kan voorkomen dat een kind verhoging heeft, maar zich verder wel lekker voelt. In dat geval zou het kind kunnen blijven. Terwijl een kind zonder koorts zich erg naar kan voelen en beter wel opgehaald kan worden. Wel of niet naar de bso Soms is het lastig om als ouder(s) te bepalen of hun kind zich goed genoeg voelt om naar de bso te gaan. Het kind was bijvoorbeeld de vorige dag niet zo lekker, maar de volgende morgen valt het wel weer mee. Bij twijfel kunnen ouder(s) hun kind gewoon brengen, maar het is belangrijk dat wij goed ingelicht worden en dat we contact op kunnen nemen als het niet gaat. Wel of niet ophalen van de bso Als wij merken dat een kind niet lekker is, bellen wij de ouder(s) op en overleggen wij over de situatie. Soms is een kind zo ziek, dat het beter is als het zo snel mogelijk wordt opgehaald. Het kan echter ook zo zijn dat we met de ouder(s) afspreken dat we het nog even aankijken.
19
Besmettingsgevaar Als uw kind een besmettelijke ziekte of aandoening heeft, bijv. de waterpokken of een ontstoken oog, kan de rest van de groep worden besmet. Dit is vervelend, maar kan niet altijd worden voorkomen. Sommige ziektes zijn immers al besmettelijk voordat er symptomen optreden. In andere gevallen kunnen wij verspreiding voorkomen door een goede hygiëne. Wij adviseren de ouder(s) te overleggen met ons over de te nemen maatregelen ter voorkoming van besmetting op de bso. Het kan voorkomen dat door de bso wordt geadviseerd dat kinderen met bepaalde symptomen beter niet, of onder bepaalde voorwaarden naar de bso kunnen komen. Wij volgen hierin de richtlijnen van de GGD t.a.v. infectieziekten.
2.7.6 Medicijngebruik Als uw kind (nog) medicijnen gebruikt als het naar de bso gaat, wordt verwezen naar het protocol “Toediening geneesmiddelen”, dat op elke locatie aanwezig is. Voor de gezondheid van uw kind is het van belang zorgvuldig om te gaan met het toedienen van medicijnen door de pedagogisch medewerkers en zij vragen u dan ook een formulier daarvoor in te vullen en te ondertekenen.
2.7.7 Vermoeden van huiselijk geweld en/of kindermishandeling Wanneer op de buitenschoolse opvang het vermoeden bestaat dat een kind mishandeld of seksueel misbruikt wordt, zal er, na intern overleg tussen de pedagogisch medewerkers, locatiemanager, clustermanager en manager Kwaliteit, gehandeld worden volgens de ‘Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling’. In deze meldcode worden drie te volgen routes beschreven wanneer er sprake is van vermoeden van kindermishandeling: 1. Route bij signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling 2. Route bij signalen van kindermishandeling door een beroepskracht 3. Route bij signalen van seksueel-grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling De locatiemanagers en de managers Kwaliteit zijn opgeleid tot aandachtsfunctionaris Kindermishandeling en zij zorgen ervoor dat het onderwerp onder de aandacht blijft en signalen worden opgemerkt. De medewerkers zijn getraind in het signaleren en het volgen van de verschillende routes. De Meldcode is opgenomen in de jaarkalender kwaliteit.
2.7.8 Toezicht en transparantie Het doel van het vier-ogenprincipe is dat er beter toezicht is op de kinderen. Het houdt in dat er altijd iemand moet kunnen meekijken of moet kunnen meeluisteren. De ondernemer dient bij de invulling van het vier-ogenprincipe rekening te houden met de voorspelbaarheid, mogelijkheid en frequentie waarin een medewerker alleen op de groep of in de bso is. Hoewel het vier-ogen principe volgens de wet- en regelgeving niet voor de bso ingevuld hoeft te worden, wordt toch er toch aandacht aan besteed, ter bescherming van de kinderen en (mannelijke) medewerkers. Daarbij willen wij de nadruk leggen op het zicht op het gedrag van kinderen onderling. De groepsruimte kan bijvoorbeeld hoeken hebben waarbij het toezicht moeilijk is. Afspraken over (toe)zicht is dus in dit verband van belang. In hoofdstuk 4 wordt per locatie beschreven hoe er toezicht wordt gehouden.
20
2.7.9 Scheiden Wanneer ouder(s) gaan scheiden, gaan wij hier zo zorgvuldig mogelijk mee om. Er wordt rekening gehouden met het begripsvermogen van het kind en de kinderen in de groep. Wij kiezen geen partij en stellen het belang van het kind voorop. In het protocol “Scheiden” wordt precies omschreven wat wij doen.
2.7.10 ‘Opvallende’ kinderen Als pedagogisch medewerkers vragen hebben over de omgang, het gedrag of de zorg van een kind wordt dit met de ouder(s) besproken. Ook kan tijdens een groepsvergadering met de locatiemanager ingegaan worden op de vragen die er leven rondom een kind. Dit kan vervolgens weer met de ouder(s) worden besproken. Een kind kan eventueel met behulp van een observatieformulier geobserveerd worden. Naar aanleiding van de observatie kunnen er afspraken gemaakt worden over bijv. een plan van aanpak. Ook kunnen de pedagogisch medewerkers de manager Kwaliteit, tevens pedagoog, raadplegen voor vragen en observaties. Uiteraard worden ouder(s) betrokken bij de te nemen stappen en bij de plannen. In de sociale kaart van de locatie wordt aangegeven met welke externe instanties wij kunnen samenwerken als wij vragen hebben over kinderen.
Zorgkinderen Sommige kinderen hebben extra zorg nodig. Het kan zijn dat bij de aanmelding of bij het intakegesprek met ouders naar voren komt dat er extra zorg voor het kind nodig is. Er wordt voor de plaatsing zorgvuldig gekeken naar de mogelijkheden op de locatie. We gaan met de ouders en eventuele andere (externe) betrokkenen in overleg om te kijken of de opvang op de locatie haalbaar is binnen onze mogelijkheden en aansluit bij wat het kind nodig heeft. We streven er naar om voor elk kind het juiste opvangklimaat te creëren en alle mogelijkheden te bieden om zich te kunnen ontwikkelen. Om ervoor te zorgen dat we continue aansluiten bij de behoefte van het kind stellen we een plan van aanpak op, waar we de opvang evalueren zodat we tijdig afspraken kunnen bijstellen. Wij werken samen met lokale opvoedinstanties en/of zorginstanties die we in samenspraak met ouders kunnen inschakelen om met ons mee te kijken. Tijdens de opvangperiode kunnen er zorgen ontstaan over het gedrag of de ontwikkeling van een kind. Deze zorgen worden door de pedagogisch medewerkers met ouders besproken zodat er samen gekeken kan worden wat nodig is voor het kind. Daarnaast bespreekt de pedagogisch medewerker de zorg rondom een kind altijd met de locatiemanager. Dit kan bijvoorbeeld tijdens een groepsoverleg of een individueel overleg. De locatiemanagers kunnen de business partner compliance raadplegen voor vragen en eventuele observaties. De pedagogisch medewerkers kunnen een kind met behulp van een observatieformulier observeren. Dit gaat altijd in samenspraak met ouders. Er zijn in de verschillende gemeenten diverse initiatieven die onder verschillende namen bekend staan zoals; Alert4you, Cardea, Yorneo, Okido, etc. Zij werken samen met de kinderopvang om te ondersteunen in de opvang van (zorg) kinderen. Zij kunnen de pedagogisch medewerkers ondersteunen in de omgang met het kind of ondersteunen in de begeleiding van een individueel kind. Daarbij is het ook van belang om de zorg van de ouders en de opvang met elkaar af te stemmen. Zo ontstaat voor het kind de juiste balans en kan hij gebruik (blijven) maken van de reguliere opvang. 21
In de sociale kaart van de locatie staan alle externe instanties met wie wij kunnen samenwerken als wij vragen hebben over kinderen. Ook kunnen we ouders naar deze instanties verwijzen zodat zij daar hun vragen kunnen stellen en via deze instanties de nodige zorg kunnen ontvangen. We hebben een protocol zorgkinderen dat de pedagogisch medewerker helpt bij het proces rondom de zorg voor een kind.
2.7.11 Hygiëne Wij hebben een protocol over hygiëne en voedselveiligheid, volgens de richtlijnen van de GGD. Dit protocol kan opgevraagd worden bij de locatiemanager.
2.8 Tot slot Door te werken met protocollen, afspraken en duidelijke instructies, werken wij eenduidig en bieden we een zo’n veilig mogelijke opvang. Daarbij registreren wij alle ‘ongevallen’, dus ook de kleine ongevallen. Naar aanleiding van een (klein) ongeval maken we nieuwe afspraken om het betreffende ongeval in de toekomst te voorkomen en onze opvang nog meer te optimaliseren.
22
Hoofdstuk 3 Ouder(s) 3.1 Inleiding Vanuit onze visie vinden wij het belangrijk dat ouder(s) en de bso (pedagogisch medewerkers en locatiemanager) goed contact hebben met elkaar. Wij vinden het onze verantwoordelijkheid om de ouder(s) kenbaar te maken wat we doen en hoe wij werken. Ons doel is om beide opvoedingsmilieus (thuis en de opvang) zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen voor het optimaal welbevinden van het kind. Daarom vinden we het belangrijk dat ouder(s) bereikbaar zijn in geval van calamiteiten of ziekte. Daarnaast stellen wij het op prijs als ouder(s) open zijn over de ontwikkeling van hun kind en over de thuissituatie, als deze van invloed zou kunnen zijn op het welbevinden van het kind. Het dagelijkse contact met de ouder(s) vinden we ook belangrijk en het is prettig als we daar samen de tijd voor kunnen nemen.
3.2 Oudercontacten Hieronder wordt beschreven welke contactmomenten er tussen ouder(s) en kindercentrum plaatsvinden. Van ouder(s) verwachten wij dat zij actief deelnemen aan deze vormen van communicatie en contact. Hieronder wordt beschreven welke contactmomenten er tussen ouder(s) en de bso plaatsvinden. Van ouder(s) verwachten wij dat zij actief deelnemen aan deze vormen van communicatie en contact.
Rondleiding Wij vertellen over de bso en laten het zien. De ouder krijgt een beeld van de locatie en de groepen en kan zo nodig vragen stellen.
Intakegesprek Alle nieuwe ouder(s) worden uitgenodigd voor een intakegesprek wordt er informatie gegeven over de organisatie, over de bso en over de groep waarin het kind is geplaatst. Aan de ouder(s) wordt gevraagd informatie te geven over hun kind, zodat het voor ons mogelijk wordt om het kind zo goed mogelijk te begeleiden. Er worden wenafspraken gemaakt en ook wordt er meteen een afspraak gemaakt voor het eerste evaluatiegesprek.
Evaluatiegesprek Twee à drie maanden na aanvang van de opvang van hun kind krijgen ouder(s) de gelegenheid de wenperiode te evalueren en eventuele vragen te stellen in een evaluatiegesprek. Centraal hierin staan het welbevinden van het kind en de bevindingen van de ouder(s).
Oudergesprekken (10-minutengesprekken) Er vinden gesprekken plaats met ouder(s) en de vaste pedagogisch medewerker over de ontwikkeling van hun kind. Als basis voor dit gesprek dienen de ingevulde lijsten van het kindvolgsysteem. Op verzoek van de ouder(s) of van de pedagogisch medewerkers kan er altijd tussendoor een extra gesprek plaatsvinden.
Exitformulier/exitgesprek Wanneer een kind de opvang verlaat, is er gelegenheid tot het invullen van een exitformulier. Naast het feit dat het voor ouder(s) prettig is de afgelopen periode te evalueren, is het voor de pedagogisch medewerkers goed om het beleid scherp te
23
houden. Uiteraard kan er op verzoek ook een exitgesprek plaatsvinden. Daarnaast kunnen de redenen van vertrek besproken worden met de oudercommissie.
Breng- en haalcontacten Aan het begin (in vakanties) en aan het einde van de dag proberen wij tijd vrij te maken om met de ouder(s) te praten over het kind en zijn belevenissen. Deze dagelijkse gesprekjes tussen de ouder(s) en pedagogisch medewerkers kunnen naar onze mening een grote bijdrage leveren aan de vertrouwensband. Wij proberen zo goed mogelijk onze aandacht en tijd te verdelen over de ouder(s). Soms kan dit wel eens moeilijk zijn, bijvoorbeeld omdat er veel ouder(s) tegelijk binnenkomen of omdat de kinderen aandacht nodig hebben.
Brengen/halen door anderen Het kan voorkomen dat een ander persoon het kind komt halen en/of brengen. Het is belangrijk dat ouder(s) dit van te voren aangeven, zodat de pedagogisch medewerkers hiervan op de hoogte zijn. Als het kind wordt opgehaald geven wij het niet mee aan iemand anders, indien de ouder(s) ons niet van te voren op de hoogte heeft gebracht. Wij nemen dan eerst contact op met de ouder(s) alvorens wij het kind meegeven. Wanneer een onbekende het kind komt halen, vragen we altijd om zich te legitimeren.
Ouderavonden Eén tot twee keer per jaar wordt er een ouderavond georganiseerd. De inhoud van deze avonden is zeer divers. Soms wordt er gekozen voor een opvoedingsthema en een andere keer staat de gezelligheid centraal, zoals bijvoorbeeld een knutselavond voor Sinterklaas. De onderwerpen voor de ouderavonden worden aangedragen door zowel het team als door de oudercommissie.
Oudercommissie In de oudercommissie zijn ouder(s) van de verschillende groepen binnen onze bso vertegenwoordigd. De oudercommissie vergadert een aantal keer per jaar en op verzoek is de locatiemanager hierbij aanwezig. Van de vergaderingen worden notulen gemaakt. Doelstelling, bevoegdheden en samenstelling van de oudercommissie worden omschreven in het ‘Reglement van de oudercommissies’. De oudercommissie wordt jaarlijks betrokken bij de invulling van het 4-ogenprincipe en de afspraken die voortvloeien uit de RIV en RIG (risico inventarisatie veiligheid en gezondheid) en ook is zij betrokken bij zaken als verandering van beleid, bijv. wenbeleid of voedingsbeleid. Er is een intensief contact tussen de locatiemanager en de voorzitter van de oudercommissie.
Activiteiten waarbij ouder(s) betrokken worden Af en toe worden ouder(s) betrokken bij de organisatie en/of uitvoering van activiteiten zoals het zomerfeest. Het spreekt voor zich dat ouder(s) zelf bepalen of zij hier tijd voor vrij kunnen maken.
Schriftelijke informatie Naast mondelinge informatie ontvangen ouder(s) ook regelmatig schriftelijke informatie van de bso. Wij hebben een locatiespecifieke nieuwsbrief, deze verschijnt minimaal één keer in de twee maanden. Bij belangrijke gebeurtenissen, bijvoorbeeld bij personeelswisselingen en het samenvoegen van groepen, worden ouder(s) middels een extra nieuwsbrief op de hoogte gesteld. Ouder(s) ontvangen van de bso ook informatie per e-mail en via de website.
24
3.3 Klachten Smallsteps vindt professionaliteit en kwaliteit van haar kinderopvang belangrijk. Wij zijn ons bewust van de bijzondere positie die wij hebben omdat de ouder(s) hun kind aan ons toevertrouwen. unieke kinderopvang vindt het dan ook van groot belang dat het kind met een gerust hart aan onze zorg overgelaten kan worden. Desondanks kunnen er zich momenten of situaties voordoen die leiden tot bezorgdheid of ontevredenheid en waar de ouder(s) een klacht over zou willen indienen. Hiervoor hebben wij een ‘Klachtenregeling ouder(s)’ en een ‘Klachtenregeling oudercommissie’. Deze regelingen zijn te vinden op de website van de locatie en zijn op te vragen bij de locatiemanager.
3.4 Vertrouwenspersoon Als ouder(s) ergens tegen aanlopen wat zij niet met de pedagogisch medewerkers, locatiemanager of de clustermanager kunnen of willen bespreken hebben wij een vertrouwenspersoon. De gegevens van de vertrouwenspersoon staan op de locatie website.
3.5 Privacy Wij hanteren de gedragscode van unieke kinderopvang. Hierin staat onder meer vermeld hoe wij omgaan met privacygevoelige informatie. Zo verstrekken we privacygegevens nooit aan derden. Dit is conform de wetgeving op dit gebied. Op het gebied van fotograferen en filmen hebben we ons foto- en filmbeleid. Indien ouder(s) zich hierin kunnen vinden, kunnen zij hiervoor tekenen.
3.6 Afspraken Om de veiligheid en structuur te borgen hebben wij een aantal afspraken gemaakt. Wij verwachten dat iedereen die de locatie betreedt zich aan deze afspraken houdt. Deze afspraken zijn bij de locatiemanager op te vragen en nieuwe klanten worden hiervan op de hoogte gesteld.
25
Hoofdstuk 4 Bij ons op de locatie In dit hoofdstuk beschrijven wij hoe wij werken op de locatie en hoe wij aan bovenstaande vormgeven op onze locatie.
4.1 Beschrijving locatie De buitenschoolse opvang locatie Eilanden is gevestigd in Amsterdam Oost in de Architectenbuurt. De opvang bevindt zich op de tweede verdieping van het pand aan de van Lohuizenlaan 198, samen met de peuterplus groep. De opvang heeft de beschikking over 3 groepsruimtes en twee activiteiten ruimtes Er kunnen maximal 50 kinderen worden opgevangen in de drie groepen (twee groepen van maximal 20 kinderen en 1 groep van maximal 10 kinderen) Er zijn bij locatie Eilanden twee buitenruimtes waarvan 1 voor de bso, met klimrek, zandbak, een speelheuvel en een glijbaan. Sinds enige tijd hebben wij op het veldje naast de locatie gelegenheid om te tuinieren in de moestuintjes Naast de drie groepsruimtes hebben we een atelier waar de kinderen lekker kunnen knutselen en verven al dan niet onder begeleiding van een medewerker of kunstenaar. 1 van de groepsruimtes bevindt zich in een ruimte die we na het eten en drinken inrichten om sport en spel activiteiten te doen (de balletzaal/spiegelzaal)
4.2 Groepen De kinderen Er zijn drie basisgroepen: twee groepen voor maximaal 20 kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar en 1 groep voor maximaal 10 kinderen die we hebben ingericht voor de oudste kinderen De pedagogisch medewerker-kind ratio is bij de naschoolse opvang 1 op 10.
4.3 Praktische informatie BSO Eilanden is geopend van maandag tot en met vrijdag en biedt opvang aan kinderen van de 8e Montessori plus dependence, Piet Hein en de Achthoek inclusief dependance. De kinderen worden op dit moment (oktober 2014) lopend gehaald of met een bakfiets Ook maken we gebruik van taxi busjes (erkend taxi bedrijf, Connexxion) Multicultureel werken Op BSO Eilanden zitten veel kinderen met verschillende culturele achtergronden. Er is wel aandacht voor het respecteren van ieder mens; dik, dun, zwart of wit. Er wordt niet de nadruk gelegd op verschillen tussen mensen, maar juist de overeenkomsten. Juist door het werken in een verticale groep leren de kinderen begrip te hebben voor elkaar en elkaar te helpen.
4.3.1 Openingstijden / personele inzet
Wij zijn het hele jaar geopend op maandag t/m vrijdag na schooltijd tot 18.30 uur. Tijdens de schoolvrije dagen en de schoolvakanties kunnen de kinderen gebracht worden vanaf 8.15 uur. Het team bestaat op dit moment uit 5 vaste medewerkers Op de locatie staat aangegeven welke medewerkers er in welke groep werken. De personele inzet is conform wet- en regelgeving. Er hangen foto’s in de gang bij de verschillende lokalen om aan te geven welke kinderen er in welke basisgroep zitten.
26
4.3.2 Dagranden/ 3uursregeling in vakantie We werken op Eilanden volgens de pedagogisch medewerker-kind ratio (1 pedagogisch medewerker op 10 kinderen) en volgens de 3-uurs regeling. Dit betekent dat tijdens vakantie/ schoolloze dagen (lange dagen) er per basisgroep niet langer dan 3 uur mag worden afgeweken van de pedagogisch medewerker-kind ratio. Afwijken mag voor 09.30 uur, na 16.30 uur (max 1,5 uur) en gedurende de pauzes tussen 12.30 en 15.00 uur (max 2 uur). Op doordeweekse schooldagen mag er niet langer dan een half uur per dag worden afgeweken. We hebben de roosters hier op aangepast en houden dagelijks een presentielijst bij van de aanwezige kinderen (tijd binnenkomst en vertrek) en de namen en werk/pauze tijden van de pedagogisch medewerkers. Zo kunnen wij de uitvoering van de 3 uursregeling controleren. Indien nodig op basis van deze regeling, blijft een medewerker langer aan het einde van de dag. Wij openen tijdens vakanties en schoolloze dagen in de ochtend met minimaal 1 pedagogisch medewerker en afhankelijk van het aantal kinderen komen daar voor 9.30 uur pedagogisch medewerkers bij (1 pedagogisch medewerker op 10 kinderen). Indien er meer dan 1 basisgroep nodig is (bij meer dan 20 kinderen) splitsen we uiterlijk om 9.30 uur de groepen. Vanaf 16.30 kunnen we, afhankelijk van het aantal kinderen, samenvoegen met een andere basisgroep.
4.3.3 (Structureel) Samenvoegen Op woensdag worden door het kinderaantal, de drie groepen samengevoegd Op vrijdag hebben we twee groepen operationeel (groep 1 en 3)
4.3.4 Toezicht/transparantie Hoewel wij voor de wet niet verplicht zijn het vier-ogenprincipe te beschrijven, hebben wij ter bescherming van de (mannelijke) medewerkers afspraken over toezicht houden gemaakt
27
Op locatie eilanden worden dagelijks maatregelen genomen waardoor pedagogisch medewerkers zo kort mogelijk voorspelbaar lang alleen zijn met de kinderen. De ligging van de groepen van deze locatie is heel open Er is glas in de wanden en in de deuren waardoor pedagogisch medewerkers en ouder(s) in de ruimtes kunnen kijken. De locatie manager is een paar dagen per week op de locatie aanwezig Privé camera’s en mobiele telefoons zijn niet toegestaan op de groep. Ouder(s) geven aan als iemand anders het kind komt halen. Is dit niet aangegeven, dan nemen de pedagogisch medewerkers eerst contact op met de ouder(s) voordat zij het kind meegeven. De kinderen en de pedagogisch medewerkers bewegen zich tussen de 3 ruimtes waardoor er toezicht is in de verschillende ruimtes. De pedagogisch medewerkers weten welke kinderen er naar het toilet gaan. De afspraak is dat de kinderen dat melden. Als er twee kinderen tegelijk naar het toilet gaan houden de pedagogisch medewerkers toezicht dat zij niet samen hetzelfde toilet in gaan. De pedagogisch medewerkers van het kinderdagverblijf bevinden zich ook in het pand en met name met de peuterplusgroep die zich op dezelfde verdieping bevindt, is er een nauwe samenwerking.
4.3.5 Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling In hoofdstuk 2 hebben wij al aangegeven dat wij werken met de Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling waarin 3 routes beschreven zijn. De Meldcode en de sociale kaart zijn te vinden in de map Kwaliteit die op de naschoolse opvang in de kast staat. Elke pedagogisch medewerker is bekend met de inhoud van deze map.
4.3.6 Ondersteuning van andere volwassene/achterwacht De pedagogisch medewerkers zijn nooit alleen in het gebouw aanwezig. Er zijn altijd pedagogisch medewerkers van het kinderdagverblijf aanwezig en in de avond sluit een pedagogisch medewerker van de bso altijd af met de pedagogisch medewerkers van het kinderdagverblijf. In geval van calamiteiten ondersteunen zij elkaar. We hebben een schema op de locatie waarop vermeld staat wie bereikbaar is in geval van een calamiteit. Locatie Achterwacht: smallsteps roomtuintjes Adres: Zeeburgerdijk 23 Telefoonnummer: 020-6632083 Achterwacht locatiemanager: Wendy Breed Telefoonnummer: 06-51.75.92.75 Achterwacht twee, locatie manager Sharifa Meursing 06-22.92.57.11
-
Op het moment dat de locatiemanager niet aanwezig is, is de locatiemanager van locatie roomtuintjes de achterwacht. Flexkinderen Er zijn kinderen die alleen gedurende de schoolvrije dagen en schoolvakanties komen. In principe zijn dat kinderen die eerder bij ons geplaatst waren en over zijn gestapt naar een ander contract en dus bekend zijn met de locatie en de pedagogisch medewerkers. Aangezien dit gaat om vrije dagen en schoolvakanties maken zij onderdeel uit van28 de basisgroep die is samengevoegd.
4.4 Wennen De meeste kinderen stromen door van het kinderdagverblijf naar de bso. Vanuit het kinderdagverblijf gaan zij dan alvast een paar middagen wennen op de bso. De ouder(s) van kinderen die doorstromen vanuit het kinderdagverblijf krijgen een intake met een van de pedagogisch medewerkers. De ouder(s) van kinderen die van buitenaf komen krijgen een intake met één van de medewerkers van de basisgroep waar het kind wordt geplaatst. Tijdens de intake spreken wij met alle ouder(s) af dat zij de eerste dag dat wij de kinderen ophalen, meelopen of meefietsen vanuit school. Dit doen we zodat de kinderen dan samen met hun ouder(s) ervaren hoe het ophalen vanuit school verloopt. De kinderen eten dan samen met de ouder(s) mee. Na het eten kunnen de kinderen nog even blijven spelen. In overleg met de ouder(s) spreken we een tijd af dat hun kind weer wordt opgehaald. De tweede dag dat we het kind ophalen, is het bekend met de route en met de pedagogisch medewerker die de kinderen ophaalt. Om ervoor te zorgen dat kinderen zich prettig voelen bij ons, eten ze in een vaste basisgroep met vaste pedagogisch medewerkers. Daarna kunnen ze kiezen voor een activiteit. Vaak kiezen ze er ook voor om iets te doen wat hun vriendjes en vriendinnetjes gaan doen. Wanneer ze die nog niet hebben, zijn er altijd wel klasgenootjes of buurtkinderen die vertrouwd zijn. Meestal is het afhankelijk van de aansluiting bij de groep of kinderen makkelijk wennen. We zorgen ervoor dat kinderen die het wennen moeilijk vinden extra aandacht krijgen. Soms zijn er kinderen die op school verdrietig zijn omdat hun ouder(s) hen niet komen ophalen van school. We troosten ze dan en geven ze onderweg naar de bso extra aandacht. Vaak is het verdriet snel voorbij wanneer we gaan praten, bijvoorbeeld over hoe hun schooldag verlopen is en wat ze allemaal gedaan hebben in het weekend. Het ene kind heeft meer tijd nodig dan het andere om te wennen op de bso. Wij vinden het belangrijk om ze extra tijd en aandacht te geven totdat ze zich prettig voelen bij ons. Ook als kinderen gewend zijn, proberen we alle kinderen de aandacht te geven die ze nodig hebben. Wij vinden het belangrijk een sfeer van veiligheid te creëren door respect te hebben voor de gevoelens van een kind. De kinderen van de drie basisgroepen op de bso kennen elkaar goed, omdat zij na het eten gezamenlijke activiteiten ondernemen. (open deuren beleid)
4.5 Dagindeling Op de schooldagen wachten we met het aan tafel gaan tot alle kinderen van alle scholen er zijn. Dat is tussen 15.45 uur en 16.00 uur. De kinderen kiezen een plekje uit aan tafel in hun basisgroep. In de vakanties eten we tussen de middag tussen 12.30 en 13.00 uur een broodmaaltijd. Op woensdag gedurende de schoolweken wordt er warm gegeten met de kinderen rond 13.00 uur. Totdat alle kinderen er zijn is er gelegenheid tot vrij spel en na het eten kunnen kinderen kiezen tussen de activiteiten of vrij spel. Een aantal kinderen doen structureel op bepaalde dagen mee aan activiteiten zoals naar de Sporthal of naar de Techniekclub. (zie activiteiten 4.10) Tussen 17.00 uur en 18.30 uur worden de kinderen opgehaald. Bij externe activiteiten geven we bij ouder(s) aan hoe laat we weer op de locatie zijn, zodat ze niet onnodig hoeven te wachten.
4.6 Halen van school We halen de kinderen van 3 verschillende scholen op 4 verschillende locaties. In principe heeft iedere pedagogisch medewerker een vaste school die hij of zij ophaalt. De pedagogisch medewerkers hebben altijd een haalmap bij zich waar een plattegrond van de school in zit, de presentielijst met de namen van de kinderen die opgehaald moeten worden, de klassen en de gegevens van de ouder(s). Ook dragen zij een oranje smallsteps -jas voor de herkenbaarheid. 29
De kinderen worden afgemeld via het mobiele nummer. De afmeldingen worden dagelijks genoteerd en bij de haallijsten gevoegd. De locatiemanager of het adjunct kunnen bispringen als dat nodig is De 8e Montessorischool Deze school heeft twee verschillende locaties. Het hoofdgebouw en de dependance op de basisschool het Gouden Ei waar ook een paar klassen gehuisvest zijn. De kinderen worden op verschillende manieren vervoerd: lopend of met busjes. Achthoek Tindalplein De kinderen van het hoofdgebouw van de Achthoek op het Tindalplein halen we met een busje Achthoek en Piet Hein Oostelijke Handelskade De kinderen van de dependance Achthoek en de Piet Hein halen we met busjes of met de bakfiets. Dit hangt af van de hoeveelheid kinderen die gehaald moeten worden. Ouder(s) geven toestemming voor het vervoer met de busjes of de bakfiets. Als ouder(s) liever niet willen dat hun kind met het busje meerijdt, maken we hier afspraken over. De chauffeurs hebben een vaste route en zijn bekend met de kinderen
30
Er fietst altijd een pedagogisch medewerkster mee tenzij de kinderen alleen uit school naar de opvang mogen. Ouder(s) tekenen dan een toestemmingsformulier. Onderweg zijn er een aantal regels met betrekking tot de veiligheid. Die staan in aparte “werkinstructies veiligheid” beschreven. Tijdens het halen vragen we aan de kinderen hoe hun schooldag verlopen is. Soms zijn kinderen verdrietig en willen ze niet mee naar de opvang. Daar wordt extra aandacht aan besteed, bijvoorbeeld door deze kinderen dicht bij ons te houden tijdens het lopen of fietsen en niet met een busje mee te laten gaan. Sommige kinderen zijn hun verdriet snel vergeten en anderen hebben iets meer tijd nodig.
4.7 Toilet bezoek / omkleden Kinderen wassen hun handen als ze binnen komen na schooltijd, na het buitenspelen en voor het eten. Ook na het toiletbezoek moeten ze hun handen wassen. We zorgen ervoor dat de wc’tjes tussendoor worden schoongemaakt als ze vies zijn en dat ze ieder avond worden schoongemaakt. Wanneer de kinderen gaan sporten in de sporthal kleden ze zich om in dezelfde kleedkamer. Daar is altijd toezicht. Ook al is het warm, de meisjes houden altijd een hemdje aan en de jongens altijd een korte broek.
4.8 Eten/drinken/voeding Alle kinderen eten en drinken als zij uit school komen in hun basisgroep We eten op de schooldagen in de middag fruit en daarna voor de kinderen die nog trek hebben een gezonde snack zoals een rijstwafel, een soepstengel of een plakje ontbijtkoek. Als drinken bieden we sap aan en water. De kinderen hoeven niet te eten of te drinken, we stimuleren het eten van fruit en het drinken wel. Op woensdag eten we warm De warme maaltijden worden geleverd door “lekker en vers”. De gerechten van “lekker en vers” zijn zoals de naam al zegt vers en gezond. Er zitten geen kunstmatige stoffen in en het vlees is fosfaatvrij. Voor de kinderen die geen vlees eten, kopen we een vervanging. Ook houden we rekening met allergieën. De kinderen die vrijdag vroeg uit school komen, eten een broodmaaltijd. Als beleg krijgen ze kaas, vleeswaren, pindakaas, appelstroop en jam. Het eten is een gezellig moment om even met elkaar te kletsen over wat ze allemaal hebben meegemaakt die dag. Ook bespreken we wat de kinderen de rest van de middag gaan doen. In de vakanties eten we tussen de middag een broodmaaltijd met de kinderen. De hoeveelheid die ze eten is afhankelijk van de afspraken met de ouder(s) en het inzicht van de pedagogisch medewerkster. Vanwege het sociale aspect van het eten wachten de kinderen op elkaar totdat iedereen klaar is met eten. Daarna ruimen ze hun eigen bord en bestek op en wassen ze hun handen. Aan tafel verwachten we van de kinderen dat ze niet met volle mond praten, netjes eten en op hun billen blijven zitten. Ook stimuleren we kinderen om alsjeblieft en dank je wel te zeggen en elkaar en de pedagogisch medewerker met hun naam aan te spreken.
31
4.9 Activiteiten 4.9.1 Activiteitenaanbod Activiteiten tijdens de schoolweken Op dit moment (oktober 2014) hebben we gedurende de week een aantal vaste activiteiten. Op dinsdag kunnen de kinderen sportlessen volgen in de sporthal. De lessen worden gegeven door onze pedagogisch medewerksters die geschoold zijn in sport en bewegen. Op donderdag is er de techniekclub Technica 10 waar een docent van Technica 10 lesgeeft. Bij deze vaste activiteiten spreken we vooraf met de kinderen af dat zij meedoen voor een bepaalde periode. De lessen van Technika 10 hebben een cyclus van 8 weken waarin ze werken aan een eindproduct. Met het sporten hebben we ook de afspraak dat kinderen vast meedoen, tenzij ze echt niet meer willen. We laten de kinderen voor deze activiteiten een commitment tekenen, samen met de ouder(s). De dagelijks aangeboden activiteiten zijn vaak knutselen, textiel en sport en spel. Ook wordt er veel buiten gespeeld en sinds kort wordt er getuinierd in de moestuintjes.. Activiteiten tijdens de vakanties en uitstapjes In de zomervakantie organiseren we verschillende activiteiten en gaan we vaak op stap. Dit kan variëren van een fietstocht in de buurt tot een museumbezoek of lekker schaatsen in de Jaap Edenhal, Tun Fun, de kinderparade, het badje in het Oosterpark, Cinekid of sporten op de sportvelden in Watergraafsmeer. Als we een thuisdag hebben, organiseren we een activiteit op locatie Bewegen Op school zitten de kinderen vaak stil en daarom vinden wij het belangrijk om kinderen te laten bewegen. Dit is belangrijk voor hun lichamelijke- en sociale ontwikkeling. Ze leren omgaan met winnen en verliezen en met regels. Bij de jonge kinderen zijn de spellen aan minder regels gebonden en ligt het accent op het exploreren en het opdoen van nieuwe ervaringen. Naarmate de kinderen ouder worden, is het spelen met regels en het verfijnen en het zich houden eraan belangrijker om de spellen en sporten uitdagender te maken. Op dinsdag gaan wij tijdens de schoolweken naar de sporthal Zeeburg. Kinderen kunnen mee om te kijken of ze het leuk vinden en zo ja dan spreken we af dat ze voor een bepaalde periode zich vastleggen om mee te gaan. In verband met de kind aantallen moeten wij vooraf weten hoeveel kinderen er mee gaan naar de Sporthal en hoeveel kinderen op eilanden blijven. Tijdens het sporten dragen de kinderen gemakkelijke kleding. De meeste kinderen hebben een set sportkleding op eilanden. In de sporthal worden verschillende dingen gedaan. We mogen gebruik maken van alle materialen, zo gaan we de ene week disco-skeeleren en de andere week wordt er bijvoorbeeld gevoetbald of er worden spelletjes gedaan. Bewegen en voeding Op de bso eten wij zo gezond mogelijk. Na school krijgen de kinderen fruit aangeboden. Het beleg van de broodmaaltijden is zoveel mogelijk zonder suiker en vet. Op woensdag eten wij warm. Het eten is zo gevarieerd mogelijk en wordt tweewekelijks aangeleverd met producten vers van het land. Vieringen We vieren het kerstfeest met de kinderen door een gezamenlijke kerstlunch aan te bieden. Als Sinterklaas op het kinderdagverblijf is, komt hij altijd ook even langs op de naschoolse opvang om te zwaaien. Pasen vieren we met een gezamenlijke paaslunch op Goede Vrijdag. Wanneer kinderen jarig zijn, wordt dat bij ons gevierd. We zingen voor de jarige en ze 32 krijgen een cadeautje. Doordat de groep groot is, adviseren we ouder(s) die iets willen trakteren of geven om in plaats van een traktatie bijvoorbeeld een boek te kopen voor de
groep. Natuurlijk zijn ouder(s) nergens toe verplicht. Met het afscheid nemen krijgen de kinderen van ons ook een cadeautje en adviseren we de ouder(s) hetzelfde als bij een verjaardag. Als er wel getrakteerd wordt, adviseren wij een gezonde traktatie.
4.9.2 Vrij spel Gedurende de dag worden er verschillende activiteiten aangeboden en kunnen de kinderen door het aanbod van materialen zich in vrij spel ontwikkelen. In deze paragraaf geven wij aan hoe wij de activiteiten georganiseerd hebben en gelegenheid beiden tot optimaal vrij spel. We merken dat de jongere kinderen vaak minder behoefte hebben aan georganiseerde activiteiten, maar graag lekker vrij willen spelen. We bieden daartoe de gelegenheid door vrij spel altijd als keuze te hebben voor de kinderen naast de activiteiten die we dagelijks aanbieden. Door de inrichting van de groepen zijn er allerlei hoekjes, zoals een poppenhoek, een bouw hoek, een lees hoek en een legotafel. Op de gang staat een voetbaltafel. Kinderen geven na het eten aan waar zij mee willen spelen en starten daarmee na het eten. Dat betekent niet dat ze de rest van de middag niets anders mogen doen, maar het geeft wel een leidraad voor de start van de middag. Alle kinderen ruimen zelf het speelgoed op waar ze mee gespeeld hebben. Als ze samen met iets gespeeld hebben, ruimen ze dat ook samen op. Er mag niet gegooid worden met
33
speelgoed en ook niet bewust iets stuk maken. Als je met een spelletje uit de spelletjeskast wilt spelen, moet je dat eerst vragen. Als je het terugbrengt, wordt er samen met de kinderen gecheckt of het spelletje nog compleet is. De pedagogisch medewerkers begeleiden het vrije spel door voor het eten materiaal klaar te zetten waar kinderen mee kunnen spelen. Ook doen zij soms mee met de kinderen en stimuleren zij de kinderen samen te spelen en ondersteunen zij als kinderen hun onderlinge conflicten niet zelf kunnen oplossen.
4.9.3 Opendeuren in de praktijk Het eten vindt plaats in de basisgroep. Na het eten mogen de kinderen kiezen wat zij gaan doen en in welke ruimte ze willen spelen. Doordat we meerdere ruimtes gebruiken, hebben de kinderen veel keuzemogelijkheden. De kinderen kennen alle pedagogisch medewerkers die op de buitenschoolse opvang werken waardoor de emotionele veiligheid is gewaarborgd.
4.9.4 Kinderparticipatie Wij vragen de kinderen actief mee te denken over de activiteiten die ze graag willen doen in de vakantie. Ook hebben we de kinderen betrokken bij de inrichting van de ruimte
4.9.5 Buitenspelen Wij gaan zo vaak als mogelijk met de kinderen naar buiten, want buiten kunnen ze zich lekker uitleven. Op eilanden hebben we een grote buitenspeelplaats voor de kinderen van de bso waar veel te doen is. De kinderen mogen in het klimrek, op de klimheuvel met glijbaan, lekker voetballen, fietsen, skaten of in de zandbak spelen. Ook hebben we sinds kort de beschikking over een moestuintje op het terrein naast uk eilanden. De kinderen gaan naar de buitenspeelruimte via het hek aan de voorkant. Als zij naar de wc gaan doen ze dat op de volwassenentoilet op de begane grond. Zij mogen gebruik maken van het linker toilet. Er gaat altijd iemand mee om toezicht te houden op het toiletbezoek en de hygiëne daaromheen. Als er meer tijd is gaan we ook naar openbare speeltuinen en speelpleintjes in de buurt.
4.10 Afspraken Kinderen mogen speelgoed van thuis meenemen om mee te spelen maar wij geven aan bij de ouder(s) dat wij niet verantwoordelijk zijn als er dingen kapot gaan of kwijt raken.
34
In de omgang tussen kinderen onderling is pesten een belangrijk aandachtspunt. Op de groepen hangen regels hoe de kinderen met elkaar om moeten gaan. Pedagogisch medewerkers werken volgens de gedragscode van Smallsteps en op eilanden hebben we ook aanvullende afspraken over hoe we met elkaar omgaan.
4.11 Afscheid nemen van de groep Wanneer kinderen worden opgehaald vinden wij het belangrijk om in ieder geval even contact te hebben met de ouder(s) en kort te vertellen hoe de dag of middag bij ons is verlopen. Vooral ouder(s) van kinderen die net naar school gaan hebben hier behoefte aan. Soms geven de kinderen de pedagogisch medewerkers een hand als zij weggaan, maar dat is geen verplichting. Als er geen hand gegeven wordt, zeggen wij de kinderen en hun ouder(s) gedag. Als kinderen definitief afscheid nemen van uk eilanden besteden we daar altijd aandacht aan. Ze krijgen een cadeautje, Veel kinderen hebben vanaf hun babytijd bij ons gezeten en hebben een hechte band met de locatie.
4.12 Schoolcontacten, contacten in de buurt (samenwerking) Met de scholen waar onze kinderen naar school gaan hebben wij incidenteel telefonisch contact of via de mail over praktische zaken. Het dagelijks contact is er alleen als er bijzondere dingen zijn gebeurd op school, bijvoorbeeld als een kind is gevallen. De locatie manager is het aanspreekpunt van de locatie én voor directies van scholen; zij overlegt met enige regelmaat met de school directeuren In de buurt werken wij samen met de moestuinvereniging: Cruiqius. De leden van de vereniging hebben een moestuin op het terrein “de Strook” naast eilanden. Wij stellen ons pand beschikbaar voor vergaderingen van deze vereniging waarbij ook een van onze teamleden aanwezig is.
4.13 Volgen van kinderen Om de kinderen te volgen maken wij gebruik van het “formulier oudergesprek”. In dat formulier geven we vanuit de 4 verschillende opvoedingsdoelen waarmee wij werken de voortgang aan van een kind. De formulieren worden opgeborgen in een dossier en worden aan het eind van de plaatsing meegegeven aan ouder(s) als zij daar behoefte aan hebben. Zo niet, dan wordt het dossier vernietigd. Ieder kind krijgt een mentor toegewezen. De mentor is een van de pedagogisch medewerkers van de basisgroep. Ouder(s) horen bij de intake wie de mentor van hun kind wordt. De mentor voert het oudergesprek Ook als er geen oudergesprek plaatsvindt, vullen wij het “formulier oudergesprek” in om de voortgang te kunnen volgen.
4.14 Ouderbetrokkenheid In hoofdstuk 3 hebben wij oudercontacten beschreven. Hieronder geven wij nog verder invulling van de oudercontacten die gelden voor de naschoolse opvang op eilanden. Wij vinden het contact met ouder(s) en een goede samenwerking erg belangrijk. Samenwerking met ouder(s) krijgt gestalte door: Het intakegesprek met de locatiemanager of een pedagogisch medewerker van de groep (afhankelijk van interne of externe plaatsing). Hierin vertellen wij ouder(s) wat de regels zijn op het centrum en hoe een dag op de naschoolse opvang eruit ziet. Er wordt aandacht besteed aan de verwachtingen van ouder(s) over de opvang en er wordt gevraagd naar specifieke wensen van ouder(s). De dagelijkse (breng en) haalcontacten. Dagelijks melden wij ook aan ouder(s) of er bijzondere dingen gebeurd zijn die dag. Bijvoorbeeld als een kind verdrietig was bij 35
het ophalen van school horen ouder(s) dat tijdens de overdracht. Ook als alles wel goed gaat vertellen wij dat en welke activiteiten er die dag ondernomen zijn. Telefonisch contact gedurende de dag als er zaken zijn die wij willen bespreken voordat de ouder(s) hun kind komen halen Dat kan bijvoorbeeld zijn als er iets bijzonders gebeurd is die dag wat wij liever vooraf bespreken of zonder de nabijheid van de kinderen.
Het 10-minuten gesprek, waarvoor ouder(s) zich twee keer per jaar (mei en november) kunnen inschrijven op een tijdstip dat hen uitkomt. Indien ouder(s) tussentijds een gesprek willen kan dat natuurlijk altijd. Indien nodig is de locatiemanager daarbij aanwezig. De jaarlijkse ouderavond.
36
