Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Vastgesteld door Lysette Sloof
Ingangsdatum Juli 2014
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Revisiedatum Juli 2015
Versienummer 2
Pagina 1
Inhoud 1. Inleiding ............................................................................................................................................................ 5 2.
Visie en pedagogische pijlers ...................................................................................................................... 6
3.
Beschrijving van de vestiging ...................................................................................................................... 7
4.
Randvoorwaarden ........................................................................................................................................ 8 Medewerkers....................................................................................................................................................... 8 Inval................................................................................................................................................................... 8 Stagiaires.......................................................................................................................................................... 8 Groepsindeling ................................................................................................................................................... 9 3 plus groep ..................................................................................................................................................... 9 Pedagogisch medewerker-kind-ratio: PKR ................................................................................................. 10 Vaste basismedewerkers ................................................................................................................................ 10 Toepassen 3 uurs regeling .............................................................................................................................. 10 Achterwachtregeling ...................................................................................................................................... 10 Ruilen en incidenteel en structureel afnemen van extra dagen ........................................................... 11 Flexibele opvang .............................................................................................................................................. 11 Vormgeving open deurenbeleid .................................................................................................................. 11 Samenvoegen van groepen ......................................................................................................................... 12 Koppelgroepen ............................................................................................................................................ 12 Koppelen van groepen aan het begin en einde van de dag en de pauzes ................................ 12 Koppelen van groepen met structureel lage bezetting ...................................................................... 12 Wenbeleid ......................................................................................................................................................... 13 Intake procedure ......................................................................................................................................... 13 Het wennen van een nieuw kind .............................................................................................................. 13 Pedagogisch handelen tijdens wennen ................................................................................................. 14 Afscheid van een kind .................................................................................................................................... 14 Dagelijks afscheid ........................................................................................................................................ 14
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 2
Afscheid nemen van de groep................................................................................................................. 14 Ophalen door derden ..................................................................................................................................... 15 Afmelden van kinderen .................................................................................................................................. 15 5.
Middelen ........................................................................................................................................................ 16 Dagindeling ....................................................................................................................................................... 16 Huisregels ........................................................................................................................................................... 16 Inrichting binnen en buiten ............................................................................................................................ 17 Materialen aanbod ......................................................................................................................................... 17 Observatiemethode ........................................................................................................................................ 17
6.
Pedagogisch handelen .............................................................................................................................. 18 Voertaal ............................................................................................................................................................. 18 Rituelen en pedagogisch handelen bij ....................................................................................................... 18 Halen en brengen ........................................................................................................................................ 18 Eten ........................................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Keuze van aangeboden voeding ................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Slapen............................................................................................................................................................. 21 Spelen ................................................................................................................................................................. 22 Vrij spel ........................................................................................................................................................... 22 Geleid spel .................................................................................................................................................... 22 Dagelijkse activiteiten ................................................................................................................................. 22 Activiteithoeken ........................................................................................................................................... 24 Voorlezen ....................................................................................................................................................... 24 Groeps overschrijdende activiteiten........................................................................................................ 24 3+ activiteiten ............................................................................................................................................... 24 Jaarlijkse activiteiten ................................................................................................................................... 24 Verjaardagen ............................................................................................................................................... 25 Speelgoed van thuis .................................................................................................................................... 25 Buitenspelen .................................................................................................................................................. 25
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 3
Mediagebruik................................................................................................................................................ 25 Normen en waarden met betrekking tot: ................................................................................................... 26 Taalgebruik .................................................................................................................................................... 26 Seksualiteit en intimiteit ............................................................................................................................... 26 7.
Kwaliteitszorg ................................................................................................................................................. 29 Ziekte van kinderen en medicijngebruik ..................................................................................................... 29 Medicijngebruik ............................................................................................................................................ 29 Zorgkinderen ..................................................................................................................................................... 30 Uitwerking aanbevelingen Rapport Gunning: ........................................................................................... 30 4-ogen principe ............................................................................................................................................ 30 De procedure rondom werving en selectie ........................................................................................... 31 Het gebruik van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling ......................................... 31
8.
Samenwerking met ouders ........................................................................................................................ 33 Oudercontacten .............................................................................................................................................. 33 Rondleiding ................................................................................................................................................... 33 Intakegesprek ............................................................................................................................................... 33 Evaluatieformulier ........................................................................................................................................ 33 Het observeren van kinderen .................................................................................................................... 33 Oudergesprekken ........................................................................................................................................ 33 Exit-formulier .................................................................................................................................................. 34 Breng- en haalcontacten .......................................................................................................................... 34 Ouderavonden ............................................................................................................................................ 34 Oudercommissie .......................................................................................................................................... 34 Schriftelijke informatie ................................................................................................................................. 34 Oudercommissie............................................................................................................................................... 34 Een verwijzing naar de protocollen die gebruikt worden ........................................................................ 35
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 4
1. Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan van kinderdagverblijf de Tovertuin, onderdeel van Smallsteps. In dit werkplan is het beleid van Smallsteps vertaald naar de werkwijze in de dagelijkse praktijk. Dit pedagogisch werkplan biedt dus pas een compleet beeld samen met het pedagogisch beleidsplan van Smallsteps . Kinderdagverblijf De Tovertuin biedt dagopvang aan, te weten: Opvang aan kinderen van 0 tot 4 jaar Het pedagogisch werkplan dat nu voor u ligt, start met de visie van de Tovertuin in hoofdstuk 2. Een beschrijving van de vestiging kunt u vinden in hoofdstuk 3 en in hoofdstuk 4 treft u de randvoorwaarden aan die in hoofdstuk 5 worden aangevuld met de middelen die beschikbaar zijn. Het pedagogisch handelen van de medewerkers wordt uitgelicht in hoofdstuk 6 en ook de kwaliteitszorg en de samenwerking met ouders komt aan bod. Tenslotte geven wij in hoofdstuk 9 aan wat het doel en de functie van het pedagogisch beleidsplan is en de relatie met het pedagogisch werkplan. Ten behoeve van de leesbaarheid zal in dit werkplan worden gesproken van ‘pedagogisch medewerker’ voor zowel de mannelijke als de vrouwelijke vorm en van ‘wij’, als zijnde het team van de Tovertuin. Met de term ‘kinderopvang’ bedoelen we de opvang in het kinderdagverblijf.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 5
2. Visie en pedagogische pijlers “Met het oog op de kinderen, ondernemen, onderscheiden en vernieuwen” Wij willen elk kind de kans geven zich in een veilige en uitdagende omgeving te ontwikkelen en ontplooien. Dit doen wij door het bieden van activiteiten en door in te spelen op de behoefte van elk kind als individu. Door het bieden van ruimte en vrijheid aan onze kinderen en hun leefwereld geven kinderen vorm aan hun eigen expressie en ideeën. Hierdoor krijgen zowel het zelfvertrouwen van de kinderen, als hun individuele en sociale competenties een enorme impuls. Concreet betekent dit dat wij de kinderen wel de materialen aanbieden maar dat de kinderen zelf bepalen wat ze met de materialen doen en maken. Wij bieden de kinderen vele diverse materialen aan in verschillende ruimtes. In ons atelier is veel creatief materiaal te vinden maar ook een schatkist, een poppenkast en kosteloos materiaal. De belangrijke pedagogische pijlers waarmee we binnen de Tovertuin werken zijn:
het open deuren beleid het “ VVE’ programma Uk & Puk het ontwikkelingsgericht werken het ontwikkelingsvolgsysteem 3+plan
Alle pedagogisch medewerkers die minimaal een jaar in dienst zijn volgen de training: ‘ontwikkelingsgericht werken’ en de training voor het VVE programma Uk & Puk. Ook zijn deze pijlers een regelmatig terugkerend agendapunt in het afgevaardigdenoverleg, commissies en werkbesprekingen.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 6
3. Beschrijving van de vestiging Kinderdagverblijf de Tovertuin (Kdv) bewoont het huidige pand, sinds oktober 2009. Er kan opvang geboden worden aan maximaal 64 kinderen per dag, verdeeld over 4 groepen. Momenteel hebben wij 3 groepen geopend. De 4e groep dient als een gymlokaal. Kdv de Tovertuin ligt direct naast het centrum van Bergschenhoek. De locatie ligt in een rustige omgeving, mede omdat het gebouw (met voorzijde) grenst aan het park. Het gedeelte van Bergschenhoek, waarin wij liggen heeft aan de achterzijde koopwoning wijken. In die wijken huizen merendeel gezinnen die bestaan uit tweeverdieners met jonge (schoolgaande) kinderen. Kdv de Tovertuin zit in een brede school, wat inhoudt dat er ook 2 (een openbare en een christelijke) basisscholen, een peuterspeelzaal en een buitenschoolse opvang van een andere organisatie en een buitenschoolse opvang van Smallsteps in hetzelfde pand huist. Een brede school heeft als voordeel dat ouders hun kinderen tussen de leeftijd van 6 weken en 13 jaar binnen 1 gebouw kunnen brengen en ophalen. De brede school geeft meer voordelen, zo kunnen we allemaal gebruik maken van de centrale ruimtes. Dit betreft een grote keuken, gymzaal, een aula en een handvaardigheidlokaal. Tussen de participanten vindt ook, op regelmatig basis, overleg plaats. We streven naar een goede samenwerking, waarvan de kinderen dan weer profijt kunnen hebben. Samen sta je sterk! Kdv de Tovertuin biedt dagopvang aan drie verticale groepen. Vanaf augustus 2014, zijn de Elfjes en Tovervisjes samen de Tovervisjes. De mogelijkheid bestaat om in de toekomst de beide groepen weer los te koppelen. Dat wil zeggen: kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar bij elkaar in één groep. Dit zorgt voor een veilige en vertrouwde omgeving voor de volledige opvangperiode. De kinderen kunnen zich, mede dankzij de ruime opzet, heerlijk vermaken en uitleven. Tevens hebben we een grote natuurlijke tuin bij het kinderdagverblijf die vanuit alle ruimtes direct betreden kan worden. Deze tuin is in samenwerking met de peuterspeelzaal ontwikkeld met het motto: Beleven en Ontdekken. De binnenhal of gymlokaal kunnen we gebruiken wanneer het weer even niet meewerkt of voor het vieren van festiviteiten. Ons locatie is voorzien van een “topkoeling”, hierdoor kunnen wij ons klimaatsysteem optimaal afstemmen. Als extra veiligheidsmaatregel zijn beide toegangsdeuren voorzien van een codesysteem. Alleen ouders en medewerkers hebben deze code. De code wisselt elk half jaar. Rondom het kinderdagverblijf is er voldoende parkeergelegenheid.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 7
4. Randvoorwaarden Om te kunnen werken aan de in de Wet Kinderopvang gestelde 4 basisdoelen1 voldoen onze pedagogisch medewerkers en de groepen aan een aantal randvoorwaarden. Hierbij kan gedacht worden aan de opbouw en grootte van de groepen en de pedagogisch medewerker-kind-ratio. Medewerkers De pedagogisch medewerkers in dienst bij Smallsteps Kinderopvang zijn allemaal gediplomeerd. De opleidingseigen kunt u lezen op pagina 22 van het pedagogisch beleid. Alle medewerkers en stagiaires beschikken over een verklaring omtrent gedrag alvorens zij in dienst mogen bij Smallsteps Kinderopvang. Deze verklaring omtrent gedrag wordt elke 2 jaar opnieuw aangevraagd. Ook derde die wij inhuren dienen een verklaring te overleggen. Hierbij te denken aan b.v. de kapper. Inval Indien noodzakelijk wordt inval ingezet, maar er wordt eerst gekeken naar een interne oplossing. Eigen invalkrachten maken deel uit van team en worden als vaste medewerkers beschouwd. Uitzendkrachten en onbekende invalkrachten zijn niet alleen in het pand en worden niet alleen op een groep ingeroosterd. Ze brengen niet alleen de kinderen naar bed. Bij pauzes, werkoverleg en kop en staart uren wordt gekeken naar de beste oplossing, bijv. samenvoegen van groepen, zodat de onbekende invaller/uitzendkracht niet alleen op de groep staat en regelmatig kijken/vragen of inval hulp nodig heeft. We informeren ouders als we weten dat er een invaller komt. De inval wordt altijd welkom geheten, voorzien van koffie/thee en een nieuwe inval krijgt een korte rondleiding en andere instructies (ontruimen, afsluiten, hygiëne, overdracht, voorstellen aan ouders, verschoon/eet en slaapmomenten en afspraken hierover, mobiel in de tas ect). Stagiaires Naast de pedagogisch medewerkers en locatiemanagers hebben wij van tijd tot tijd stagiaires in dienst. Afhankelijk van het leerjaar mogen stagiaires de verzorging van kinderen overnemen. Wij streven naar één stagiaires per groep van een PW- Bol opleiding. Hiernaast hebben wij enkele snuffel en maatschappelijke stages per jaar. Alle stagiaires zijn in het bezit van een verklaring omtrent het gedrag voordat ze mogen starten met de stage. PW-BOL Stagiaires staan in principe niet alleen op de groep. Op basis van hun beoordelingen en hun stage duur (vanaf het 2e jaar) kunnen we besluiten om hen incidenteel in te zetten voor calamiteiten, werkoverleggen, kop en staart uren, ziekte en vakanties. Deze stagiaires ontvangen dan een inval contract en kunnen op de locatie invallen. Deze stagiaires staan niet alleen op de groep. BBL- stagiaires kunnen na een inwerkperiode worden ingezet in de groep als volledige kracht. Deze groep volgt een werken leren traject en is om deze reden eerder vakbekwaam. Wij werken momenteel niet met BBL- stagiaires.
1
Pedagogisch beleid pagina 9
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 8
Groepsindeling De Tovertuin biedt dagopvang aan in drie verticale groepen. Dat wil zeggen: kinderen in de leeftijd van 6 weken tot 4 jaar bij elkaar in één groep. Elke groep heeft per dag 16 kindplaatsen, met maximaal acht kinderen tot 1 jaar. De kinderen hebben allemaal hun eigen groep, de stamgroep. Kinderen maken per week gebruik van max. twee groepsruimtes. De groepen hebben de volgende namen: De groepen hebben de volgende namen: De Kabouters De Tovervisjes De Kikkers Door het samen delen van een aparte keuken en badkamer, zijn steeds 2 groepen aan elkaar gekoppeld. Dit noemen we dan ook koppelgroep. Het gebouw is voorzien van veel glas en daardoor heeft het een zeer open karakter. Alle groepen liggen centraal aan een grote hal. Deze hal kan ook gebruikt worden als speelruimte. Het verticaal werken biedt de volgende voordelen:
In een groep kinderen van verschillende leeftijden zijn er meer stimulansen voor sociale vaardigheden omdat kinderen leren met elkaars uiteenlopende behoeften en mogelijkheden rekening te houden; De taalvaardigheid wordt extra gestimuleerd doordat kinderen taal en taalspelletjes, zoals liedjes, ook boven hun niveau krijgen aangereikt; Achterstanden in ontwikkeling vallen bij kinderen in een groep met verschillende leeftijden minder op waardoor ze minder snel het buitenbeentje zullen worden; De kinderen krijgen minder te maken met wisselingen van pedagogisch medewerkers doordat ze in principe 4 jaar lang in dezelfde groep blijven. Deze continuïteit is van groot belang voor het opbouwen van gehechtheidrelaties met de pedagogisch medewerkers. In een verticale groep is geen sprake van een breuk in de gehechtheidrelatie in de kritieke leeftijd van 12 tot 18 maanden. De pedagogisch medewerkers krijgen de tijd om de kinderen goed te leren kennen en in te spelen op hun individuele behoeften en mogelijkheden; Ouders hebben in principe 4 jaar lang met dezelfde pedagogisch medewerkers te maken. Hierdoor kan een vertrouwensrelatie ontstaan die van belang is voor een goede communicatie, voor uitwisseling van informatie en voor het geven van ondersteuning bij alledaagse opvoedingsproblemen. Ouders leren van elkaar dat sommige problemen sterk leeftijdsgebonden zijn en dat kinderen over sommige problemen simpelweg heen groeien.
3 plus activiteit De 3 plus groep is een extra activiteit die wij aanbieden aan alle kinderen van 3 jaar en ouder. De kinderen mogen zelf bepalen of ze willen deelnemen aan deze groep. De 3 plus groep vindt plaats in onze bso ruimte, van 10.00 uur tot 14.15 uur en hier is altijd 1 vaste pedagogisch medewerker aanwezig. De kinderen starten en eindigen de dag altijd op hun eigen groep. De 3 plus groep biedt de oudere kinderen van het kinderdagverblijf uitdaging en een voorbereiding op de basisschool. Voorafgaande aan de deelname van de 3+ activiteiten worden ouders geïnformeerd over het programma en vragen wij hen een toestemmingsformulier in te vullen.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 9
Pedagogisch medewerker-kind-ratio: PKR De toewijzing van aantallen pedagogisch medewerkers aan de stamgroepen vindt plaats volgens de verhoudingen zoals die voortkomen uit de Wet Kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen. De verhouding tussen het aantal beroepskrachten en het aantal feitelijk gelijktijdige aanwezige kinderen in de groep bedraagt ten minste: o één pedagogisch medewerker per vier aanwezige kinderen tot 1 jaar; o één pedagogisch medewerker per vijf aanwezige kinderen van 1 tot 2 jaar; o één pedagogisch medewerker per zes aanwezige kinderen van 2 tot 3 jaar; o één pedagogisch medewerker per acht aanwezige kinderen van 3 tot 4 jaar. Kinderdagverblijf de Tovertuin werkt met verschillende leeftijden in één groep en daardoor berekenen wij gemiddelden voor de vaststelling van het aantal kinderen per pedagogisch medewerker. Het aantal kinderen in relatie tot een pedagogisch medewerker is de basis van de berekening . Om te bepalen of er voldoende beroepskrachten zijn voor het aantal kinderen, wordt gebruik gemaakt van www.1ratio.nl. Dit rekenmiddel is ontwikkeld in opdracht van het Ministerie van SZW in samenwerking met de convenantpartijen: Brancheorganisatie Kinderopvang, Boink, GGD Nederland en VNG. Vaste basismedewerkers Per groep werken er maximaal 4 verschillende pedagogisch medewerkers. Kinderdagverblijf de Tovertuin hecht veel waarde aan vaste gezichten op de groep. Wij vinden 4 verschillende medewerkers dan ook het maximale. In vakantie periodes wordt er strikt op toegezien dat er elke dag minimaal één vaste medewerker aanwezig is op elke groep. Als wij werken met inval medewerkers krijgen deze medewerkers een tussendienst of een late dienst. De kinderen hebben dan in de loop van de dag kunnen wennen aan het nieuwe gezicht met de vaste medewerker altijd in de buurt. Toepassen 3 uurs regeling Gedurende maximaal 3 uur per dag (niet aaneengesloten) tussen 07.00-09.30/ 12.30-15.00 en vanaf 16.30 mogen wij afwijken van de geldende PKR. Op deze momenten mag één pedagogisch medewerker tweemaal het toegestane aantal kinderen opvangen. Veelal zit er een vast patroon in het aantal kinderen m.b.t. de tijden van het halen en brengen. Het rooster en de pauze tijden zijn aangepast aan deze tijden. De werkoverleggen en functioneringsgesprekken vinden ook tijdens deze 3 uur plaats. Wij noteren de haal- en brengtijden van de kinderen en bekijken periodiek of de roostertijden van de pedagogisch medewerkers aansluiten op deze tijden.. De pedagogisch medewerker noteert tussen deze tijden het aantal kinderen en het aantal pedagogisch medewerkers dat aanwezig is op de groep. Aan de hand hiervan kunnen wij diensttijden aanpassen zodat de 3 uurs regeling altijd wordt behaald. Achterwachtregeling Medewerkers bij Kinderdagverblijf de Tovertuin zijn altijd samen aanwezig in het pand. Er openen en sluiten altijd minimaal 2 medewerkers, dit kan ook de locatiemanager of de huishoudelijke hulp zijn. Mocht er onverhoopt toch iets gebeuren dan is de locatiemanager, Jordi van Kaden van Buitenschoolse opvang Bikkels, Loco, Phoenix en Kanjers achterwacht voor de Tovertuin. Jordi kan binnen 10 minuten aanwezig zijn bij de Tovertuin, als Lysette er niet is, is de pedagogisch medewerk Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 10
van de Ratjetoe achterwacht. Beide zijn te bereiken via 010-5120795 of via de mobiel van Jordi 06 54918303. Ruilen en incidenteel en structureel afnemen van extra dagen Het kan zijn dat ouders extra opvang nodig hebben buiten hun contractdagen om. Dit kan door middel van ruilen. Als kinderen op vakantie zijn sparen ouders deze dagen op en kunnen deze op een later moment inzetten. Bij afnemen van een extra dag heeft het altijd onze voorkeur dat dit op stamgroep is van het kind. Het kan echter zijn dat er op de stamgroep geen plek is om te ruilen of een kind extra op te vangen. Dan bekijken wij eerst de mogelijkheid om deze kinderen op de koppelgroep op te vangen. Wanneer dit niet mogelijk is bekijken wij de ruimte bij de andere groepen. Wanneer wij een kind op een van de andere groepen plaatsen is dit altijd in overleg en met schriftelijke toestemming van de ouders. Ouders ondertekenen een extra/ ruil dagen formulier en wij bewaren dit formulier in onze administratie. Flexibele opvang Onder flexibele opvang wordt verstaan een incidenteel, onregelmatig en onvoorspelbaar aanbod in aanvulling op een vast aanbod of om een structureel aanbod wat door omstandigheden van ouders onregelmatig wordt afgesproken op maandbasis. Kinderen met een flexibel contract hebben altijd een stamgroep. Een kind maakt gedurende de week gebruik van maximaal twee groepruimtes. Uitgangspunt is altijd één stamgroep, mits dit niet kan wordt uitgeweken naar een 2de groep. Ouders dienen van te voren via de email in welke dagen het kind aanwezig is, ouders ontvangen binnen 3 werkdagen een reactie met daarin inzichtelijk op welke groep het kind opgevangen wordt. We bieden de kinderen emotionele veiligheid door te werken met bekende pedagogisch medewerkers en door op alle groepen te werken met een vast dagritme en Uk&Puk. Vormgeving open deurenbeleid ‘Open deuren’ is een manier van werken die er voor zorgt dat er zo optimaal aangesloten kan worden bij de innerlijke ontwikkelingsdrang van de kinderen opdat zij hun eigen ontwikkelingspad kunnen kiezen. De wereld van de kinderen wordt langzamerhand groter en zij leren zo het hele kinderdagverblijf en de medewerkers kennen. Iedere dag is er bij de Tovertuin open deuren beleid. Tijdens deze activiteit wordt er op elke groep een activiteit aangeboden en mogen de kinderen zelf kiezen waar ze gaan spelen. Om 10.30 uur komen alle groepen naar de hal (de baby’s en 1 pedagogisch medewerker blijven achter) en wordt er gestart met het zingen van het ‘open deuren lied’. Voor de kinderen is het dan duidelijk dat ze vanaf dat moment door het hele kinderdagverblijf heen kunnen kiezen waar ze willen spelen. In 3 groepen wordt een activiteit georganiseerd, die gekoppeld is aan het thema van Uk & Puk. Belangrijk bij de activiteiten is dat meerdere ontwikkelingsgebieden naar voren komen zodat dit moment ook gebruikt kan worden voor de observaties van het ontwikkelingsvolgsysteem. Per groep is er 1 pedagogisch medewerker die een activiteit doet met de kinderen en daarnaast is er per groep 1 pedagogisch medewerker die de kinderen stimuleert en/of begeleidt tot het maken van een keuze voor een activiteit. Om 11.15 uur verzamelen alle groepen weer in de hal en wordt gezamenlijk het afsluitlied gezongen. Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 11
Samenvoegen van groepen Op woensdag en vrijdag zijn de groepen gekoppeld. Op deze manier kunnen wij de vaste gezichten op de groepen waarborgen en zorgen dat er voldoende speelkameraatjes zijn voor de verschillende leeftijdsgroepen. Het kan zijn dat er door het teruglopende kind aantal ook koppelgroepen op een andere dag gekoppeld zijn. Dit is meestal van incidentiele aard. Hiernaast kan het ook zijn dat wij gezien de geringe vraag naar kinderopvang op vrijdag maar 2 of 1 groepen openen. Als wij samenvoegen dan voegen wij altijd samen naar de groep Kabouters. Op deze manier waarborgen wij dat de kinderen niet meer dan 2 stamgroepen zien. Wanneer wij deze groepen op deze manier koppelen houden wij altijd de toegestane pedagogisch medewerkerkind-ratio in de gaten en zorgen wij altijd voor een bekende pedagogisch medewerker voor de kinderen. Wij maken de keuze om de groepen te koppelen zodat wij wel het 4 ogen principe 2 kunnen blijven waarborgen. Koppelgroepen Wij werken met koppelgroepen, dit betekent dat iedere stamgroep is gekoppeld aan een andere groep met dezelfde leeftijdsopbouw. Ieder kind heeft een eigen stamgroep met een vast team van pedagogisch medewerkers én een koppelgroep. Het aantal basisruimten waarin de kinderen in een week verblijven zijn op deze wijze inzichtelijk en overschrijden het maximum van twee niet. Binnen deze groepen ervaren de kinderen de vertrouwde omgeving. Het team van de koppelgroepen werkt nauw samen, zo worden gezamenlijk activiteiten gedaan en is de dagindeling eveneens gekoppeld aan elkaar. De pedagogisch medewerkers zijn veelvuldig aanwezig op de gekoppelde groep en de kinderen spelen regelmatig een dagdeel bij elkaar. Zo leren de kinderen en de pedagogisch medewerkers elkaar goed kennen. In de vakantieperiode of in geval van ziekte van pedagogisch medewerkers is ons uitgangspunt om de openstaande dienst op te lossen met het vertrouwde gezicht van de pedagogisch medewerker van de koppelgroep. Op deze manier hoeven wij zelden (onbekende) invalkrachten in te zetten en waarborgen wij de emotionele veiligheid van de kinderen. Koppelen van groepen aan het begin en einde van de dag en de pauzes Wij openen de groepen gekoppeld, dit betekend dat er één groep open is van 07.00-08.00, vanaf 08.00 gaat de tweede. De groepen sluiten allemaal apart af. Wij vinden het belangrijk dat u als ouders een volledige overdracht krijgt. Naar onze mening kan dat alleen van de pedagogisch medewerker die uw kind de hele dag heeft gezien. Koppelen van groepen met structureel lage bezetting Indien het kind aantal het toelaat, kunnen wij de stamgroepen samenvoegen tot één groep. Hier is in principe een vaste pedagogisch medewerker bij aanwezig. Wij maken dit voor de kinderen en ouders vooraf inzichtelijk. Wij hebben de afspraak met ouders dat tijdens vakantieperiodes wij de groepen samenvoegen indien nodig. Het is namelijk ook fijn als de kinderen bekende gezichten zien maar ook leeftijdsgenootjes hebben om mee te spelen.
2
Beschrijving 4- ogen principe pagina 25
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 12
Wenbeleid Voor het wennen en afscheid nemen, nemen wij de tijd om zowel de kinderen op de groep als het betreffende kind voor te bereiden. Dit geeft de kinderen duidelijkheid en daarmee een gevoel van veiligheid. Tevens worden hierdoor de kinderen bij elkaar betrokken. Intake procedure Voordat een nieuw kindje daadwerkelijk op de opvang begint, is er eerst een intakeprocedure. Deze bestaat uit een rondleiding en een intakegesprek. De rondleiding gebeurt vaak al voordat het kindje is ingeschreven bij Smallsteps Kinderopvang. De ouder(s) worden rondgeleid en krijgen informatie over de verschillende groepen, het beleid, openingstijden enz. Deze rondleiding wordt gegeven door de locatiemanager of een van de (ervaren) pedagogisch medewerker. Als het kindje geplaatst is, volgt er een intakegesprek met een van de pedagogisch medewerkers van de groep waarin het kind geplaatst wordt, waarbij aan de hand van formulieren en een gesprek de pedagogisch medewerker een beeld van het kind proberen te krijgen. Er wordt gevraagd naar eetgewoontes, slaaprituelen en de medische achtergrond. In dit gesprek krijgen ouders ook informatie over het dagritme op het kindercentrum, wat ze mee moeten nemen en regels van het kindercentrum. Zij krijgen ook een informatieboekje mee, zodat ze alles nog eens rustig kunnen nalezen. Wij hebben hiervoor een intakeformulier en toestemmingsformulieren. Ook worden er afspraken gemaakt voor het wennen van het kindje. Het wennen van een nieuw kind Als een nieuw kindje op het kinderdagverblijf komt mag het kindje, indien de groepsgrootte het toelaat , voorafgaand aan de officiële plaatsingsdatum 2 keer een dagdeel komen wennen. Hierbij wordt altijd de PKR in acht genomen. Het contract van het betreffende kindje moet getekend retour zijn voordat het kindje mag komen wennen. Ouders vinden het vaak moeilijk om hun kind ‘weg’ te brengen. Voor hen is de wenperiode dus ook erg fijn. In overleg worden de wendata afgesproken en schriftelijk en ondertekend vastgelegd. Ouders krijgen dit formulier mee en een kopie hiervan wordt bewaard in de daarvoor bestemde map (kindgegevens) op de groep. Mocht blijken dat het kind langer de tijd nodig heeft om te wennen, wordt in overleg met de ouders opnieuw wenafspraken gemaakt na de wenperiode. Bijvoorbeeld nog 2 keer een korte dag op de dagen dat het kind ingepland staat, of op een andere dag nog een dagdeel als de Pedagogisch medewerker-kind ratio (PKR) het toelaat. Deze afspraken worden middels een formulier vastgelegd en moeten ondertekend worden. Een kopie wordt bewaard bij de kindgegevens. De wenperiode kan het beste plaatsvinden in een maximaal tijdsbestek van 2 weken. Als er lang tussen de wenmomenten zit, heeft het wennen weinig effect. De pedagogisch medewerkers hebben ook behoefte aan wenafspraken, zij moeten het kind immers ook leren kennen. In het belang van het kind, groep en medewerkers wordt de ouders gevraagd gehoor te geven aan het verzoek om in ieder geval 2 keer een korte tijd hun kind te brengen. Omdat wij uitgebreid aandacht besteden aan het kind dat went, kan er bij bijna volledige bezetting maar één kind tegelijk per groep wennen. Na een periode van ongeveer 3 maanden vindt er een evaluatiegesprek plaats tussen ouders en medewerker om de eerste periode van opvang te bespreken en te evalueren. Wij hebben hiervoor een formulier ontwikkeld.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 13
Als kinderen voor het eerst naar de 3+ gaan, wordt er aandacht besteed aan het wennen. De 3+ pedagogisch medewerker verteld dat er een nieuw kindje is en in de kring oefenen de kinderen de namen. Belangrijk is dat de gegevens over het betreffende kind goed worden overgedragen. Pedagogisch handelen tijdens wennen Het doel van de wenperiode is dat het kind zich veilig voelt in de nieuwe situatie en zich vrij gaat voelen om zich in de groep te voegen, te spelen en zich te ontwikkelen. Naast de opbouw in de tijd op de groep, is het begeleiden van de nieuwe kinderen van belang. Concreet betekent dit dat, naast het pedagogisch handelen beschreven in het beleid en werkplan,:
De andere kinderen op de hoogte gebracht zijn van de komst van het nieuwe kind.
Het kind wordt voorgesteld in de groep en de andere kinderen mogen aan het nieuwe kind vertellen hoe de dag verloopt, wat de afspraken zijn e.d.
De pedagogisch medewerkers houden tijdens de wenperiode continu contact met het kind. Zo zit de pedagogisch medewerker naast of dichtbij het wenkind en zorgt voor oogcontact en positieve, bemoedigende woorden.
De pedagogisch medewerker die het kind begeleidt tijdens vrij spel, gaat samen met het kind de ruimte verkennen en laat zien wat het waar kan doen. Ook gaat de pedagogisch medewerker even gericht met hem spelen, zodat het ervaart wat het spelen is en wat de afspraken zijn.
Afscheid van een kind Dagelijks afscheid Wij vinden het belangrijk dat er een duidelijk dagelijks afscheid is van het kind en de ouder aan het begin van de dag. Ook aan het eind van de dag moet er een duidelijk afscheid zijn tussen pedagogisch medewerker en kind. Als ouders s’ ochtends binnenkomen worden ze altijd ontvangen door de pedagogisch medewerker, deze vraagt hoe het gaat en of er nog bijzonderheden zijn. Zo proberen wij ook de oudercontacten te stimuleren. Wij nemen altijd samen met het kind afscheid van de ouder. We zwaaien samen en benoemen ook dat de ouder weggaat maar het kind ook weer komt ophalen. Als een kind moeite heeft met het afscheid nemen proberen wij het afscheid niet te lang te laten duren. De ouder mag natuurlijk naderhand altijd even bellen als het afscheid niet zo makkelijk is gegaan en als hij/zij benieuwd is hoe het nu met het kind gaat. Wij proberen het gevoel van verdriet of boosheid te verwoorden, troosten het kind en proberen het later af te leiden. Aan het eind van de dag neemt de pedagogisch medewerker ook bewust afscheid van de kinderen. Voor een kind is dan het begin en einde van de opvang duidelijk en dat geeft houvast, structuur en uiteindelijk een gevoel van veiligheid. Afscheid nemen van de groep Hiermee bedoelen we het afscheid als een kind naar een andere groep gaat of van de opvang af gaat. Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 14
Op de dag dat het kind voor het laatst op groep is wordt dat gevierd. Het kind krijgt een muts en mag op tafel staan tijdens de viering. Ook hangt er op de deur bij binnenkomst een poster met daarop de naam van het kind dat voor het laatst is. Vaak valt dit ook samen met de verjaardag. De hele dag staat in het teken van het desbetreffende kind. Hij/zij mag bijvoorbeeld een bepaalde activiteit kiezen. Ook krijgt het kind de werkjes mee die hij/zij de afgelopen tijd op het kinderdagverblijf heeft gemaakt en krijgt hij/zij een cadeautje wat door alle kinderen samen is gemaakt. Zo wordt de groep ook betrokken bij het afscheid en weten zij wat er gaat gebeuren. Als het kind van de opvang af gaat en naar de basisschool gaat wordt er een overdrachtsdocument ingevuld door de pedagogisch medewerkers en ouders. Er wordt dan ook een afsluitend gesprek gehouden dan wel een exit formulier ingevuld door de ouders. Ophalen door derden Het kan voorkomen dat kinderen door iemand anders dan ouders wordt opgehaald. Ouders behoren dit van te voren door te geven en bij voorkeur willen wij die persoon al een keer hebben gezien. Wij geven kinderen nooit mee zonder bericht. Als opa of oma onverwachts komen ophalen bellen wij ouders om toestemming te vragen. Afmelden van kinderen Als uw kind niet komt vragen wij u om 24 uur van te voren af te melden. Wij kunnen ons rooster dan nog aanpassen. Als u 24 uur van te voren af belt kunt u de dag ruilen op een ander moment.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 15
5. Middelen Dagindeling Elk kind heeft zijn eigen ritme. De indeling van de dag ziet er dan globaal als volgt uit: Tijd
Activiteit
07.00-09.00
De kinderen worden gebracht.
09.00-09.45
Drinken en cracker/soepstengel/ontbijtkoek/fruit eten. In deze tijd is er de mogelijkheid om met de kinderen liedjes te zingen, voor te lezen of groepsspelletjes te doen. Aansluitend gaan we verschonen en gaan er dreumesen naar bed.
9.45-11.15
Tijd voor een activiteit, buiten spelen, open deuren. De 3+ers die mee mogen gaan mee naar de 3+groep.
11.30
Handen wassen, brood eten en melk drinken.
12.30-14.30
Verschonen en plassen. Rustuur en slapen voor de peuters en de kinderen van de 3+groep komen weer terug.
15.00
Verschonen en plassen. Drinken en cracker/soepstengel/ ontbijtkoek/ fruit eten. Ook gaan er weer dreumesen naar bed.
15.30-16.30
Tijd voor een activiteit, buiten spelen, verjaardag vieren, knutselen, etc.
16.30-18.30
In deze tijd word er nog wat gegeten en gedronken en worden alle kinderen weer opgehaald.
Bij baby’s wordt zoveel mogelijk het eigen dagritme van thuis aangehouden. Dit gebeurt in overleg met de ouders. Wel is het de bedoeling dat wanneer een baby gebracht wordt, deze de ochtendvoeding gehad heeft. Het is handig als de voedingstijden tussen 9.30 uur en 16.30 uur vallen. De dreumesen slapen meestal twee keer per dag en volgen verder het dagritme van de groep. De peuters slapen een keer per dag en de oudste kinderen slapen niet meer overdag. Huisregels Kinderdagverblijf de Tovertuin heeft een apart document met huisregels. Dit document is op te vragen bij de locatiemanager.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 16
Inrichting binnen en buiten De binnenruimtes zijn uitdagend en veilig ingericht. We creëren een huiselijke sfeer met een bank en gezellige activiteitenhoeken. Elke ruimte heeft minimaal 3 van deze verschillende activiteitenhoeken. Een huiskamer hoek met een keuken en poppen, een bouw hoek en een lees hoek. Overzicht is zowel voor de pedagogisch medewerkers als voor het kind belangrijk, maar de mogelijkheid tot rustig spel moet ook aanwezig zijn. Door het gebruik van een hoge box en de mogelijkheid om een hoek fysiek af te scheiden van de grote groepsruimte, waarborgen we de veiligheid van de baby’s. De Tovertuin heeft een ruime buitenruimte. Er is een zandbak, er zijn hoogte verschillen en er zijn voldoende speelmaterialen zoals fietsen, kruiwagens en zandbak speelgoed. De buitenruimte is afgeschermd door een hek van 1.50m hoog. Materialen aanbod De Tovertuin biedt veel variatie in materialen. In de groepsruimtes zijn voldoende puzzels, blokken, boekjes en ander educatief materiaal te vinden. Fantasie spel wordt gestimuleerd door poppen, een keukentje met keuken spullen en toneelspel. Ook is er verf, lijm, papier en ander creatieve materiaal beschikbaar. Wij werken ook met materialen die minder gangbaar zijn. Zo kunt u denken aan kosteloos materiaal. Kosteloos materiaal is materiaal dat wij nogmaals gebruiken, lege melk pakken, wc-rolletjes, te zachte tennisballen, textiel etc. In onze tuin kunnen de kinderen allerlei ontdekkingen doen in de natuur. Wij proberen de kinderen veel variatie aan te bieden in materialen. Dit doen wij in alle leeftijdscategorieën, zo hebben wij voor de baby’s verschillend spelmateriaal en creëren we ook voor hen verschillende hoekjes. Observatiemethode De kinderen worden twee keer per jaar geobserveerd aan de hand van het ontwikkelingsvolgsysteem. Er zijn observatieformulieren beschikbaar die de pedagogisch medewerkers twee keer per jaar invullen. Aan de hand van deze observatieformulieren vindt er twee keer per jaar een 10 minuten gesprek plaats. Als er zorgen zijn omtrent een kind vanuit de pedagogisch medewerker of vanuit ouders kunnen wij de observatieformulieren vaker per jaar invullen.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 17
6. Pedagogisch handelen Voertaal De voertaal is Nederlands. Rituelen en pedagogisch handelen bij Halen en brengen Als ouders s’ ochtends binnenkomen worden ze hartelijk ontvangen. De pedagogisch medewerker staat op en loopt naar de ouder toe. De pedagogisch medewerker vraagt hoe het gaat en of er nog bijzonderheden zijn. Ouder contacten vinden wij erg belangrijk en we nemen graag voor elke ouder even de tijd voor een praatje. Wij nemen altijd samen met het kind afscheid van de ouder. We zwaaien samen en benoemen ook dat de ouder weggaat maar het kind ook weer komt ophalen. Als een kind moeite heeft met het afscheid nemen proberen wij het afscheid niet te lang te laten duren. Als het kind verdrietig of boos is als de ouder weggaat vertellen wij dat dit mag en proberen wij dit gevoel te verwoorden. We troosten het kind door het even op te tillen of op schoot te nemen, later proberen we het kind af te leiden met bv. een spelletje. De ouder mag natuurlijk altijd even bellen als het afscheid als hij/zij benieuwd is hoe het met het kind gaat. Aan het eind van de dag neemt de pedagogisch medewerker bewust afscheid van de kinderen. Voor een kind is zo het begin en eind van de opvang duidelijk en dat geeft houvast, structuur en uiteindelijk een gevoel van veiligheid. De maaltijd De pedagogisch medewerker creëert een gezellige en rustige sfeer door met de kinderen te praten en de conversatie op gang te houden. De kinderen die snel klaar zijn met eten, kunnen bv smeren voor de kleintjes of hen helpen met stukjes brood te geven aan de baby. Kinderen die niet zo goed drinken worden positief gestimuleerd en aangemoedigd tijdens het eten en mogen met de andere kinderen van tafel als de maaltijd is afgelopen. Wij dwingen kinderen niet om te eten dan wel te drinken en laten hen dan ook niet alleen aan tafel zitten. Het eten wordt gezien als een gezellige activiteit!
Eten en drinken Bij het eten en drinken dat we aanbieden op onze locatie hanteren we de ‘richtlijn Voeding en beweging’ als uitgangspunt. Wij willen kinderen gezonde, gevarieerde en verantwoorde voeding en de mogelijkheid tot het krijgen van voldoende beweging bieden. Onze adviezen met betrekking tot voeding zijn gebaseerd op de richtlijnen van het Voedingscentrum. Belangrijke punten hierbij zijn: Wij hanteren vaste eet- en drinkmomenten in het dagritme. Een herkenbaar ritme levert de kinderen rust op. We eten samen aan tafel, nemen de tijd en zorgen voor een fijne sfeer, maar we tafelen niet te lang. Onze pedagogisch medewerkers geven het goede voorbeeld aan tafel. Zij eten samen met de kinderen en begeleiden ze bij de maaltijd. Onze pedagogisch medewerkers bepalen wanneer het kind eet, het kind bepaalt uit een gezond voedingsaanbod wat het eet en hoeveel (binnen de maximale aanbevolen hoeveelheden van het Voedingscentrum) het daarvan eet. Wij dringen geen eten op. Tijdens het eten en Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 18
drinken stimuleren wij zelfstandigheid, het maken van keuzes (uit 2 tot 3 opties) en het ontdekken van smaken en substanties. Wij dwingen kinderen nergens toe, wij dagen uit en enthousiasmeren. Een aantal voorbeelden hoe we dit tijdens eet- en drinkmomenten toepassen: o het zelf vasthouden van lepel of vork (stimuleert o.a. de fijne motoriek) o het drinken uit een tuitbeker en zo vroeg mogelijk uit een gewone beker (stimuleert o.a. de mondmotoriek) o het zelf smeren, snijden van brood en inschenken van drinken (stimuleert o.a. de fijne motoriek) o het aangeven en elkaar helpen (stimuleert o.a. de sociaal-emotionele ontwikkeling) o het dekken en afruimen van de tafel (‘zelf doen’ geeft kinderen zelfvertrouwen) Wij bieden zo min mogelijk zoete dranken zoals limonadesiroop of diksap aan. Deze bevatten veel calorieën en suikers en dit vergroot de kans op overgewicht en tandbederf. Wij geven de kinderen water (met bijvoorbeeld een schijfje sinaasappel). Daarnaast bieden we lauwe (vruchten)thee zonder suiker aan en krijgen de kinderen halfvolle melk bij hun boterham Wij bieden geen (smeer)leverworst aan. In (smeer)leverworst zit namelijk veel vitamine A. Het kan schadelijk zijn als een kind structureel teveel vitamine A binnenkrijgt. Aangezien het kind thuis al (smeer)leverworst zou kunnen krijgen, bieden wij uit voorzorg geen (smeer)leverworst aan. Als alternatief kan vegetarische smeerworst gegeven worden. Wij vinden het belangrijk dat de eetbare traktaties zo gezond mogelijk zijn. We vragen ouders dan ook om traktaties zo klein mogelijk te houden en niet te calorierijk te maken (zie ook onze Smallsteps-richtlijn traktaties). Ouders kunnen daarnaast de richtlijnen trakteren van het Voedingscentrum raadplegen. Voor traktatie-ideeën adviseren wij het boek ‘Feest! 46 traktaties voor school of thuis’ van het Voedingscentrum en de website www.gezondtrakteren.nl. Wij werken met een weekmenu, op deze manier bieden wij de kinderen variatie in voedingsmiddelen en combinaties. Hierbij te denken aan een gekookteitje tijdens de lunch of een kwarkdipje bij de groente snack. Deze menu’s zijn alle samengesteld vanuit de richtlijnen en herhalen zich ongeveer iedere 6 weken.
Op de locatie vieren wij geregeld feest, tijdens deze feestelijke maaltijden houden wij ons aan de richtlijnen van het voedingscentrum. Het dagelijkse dagmenu ziet er als volgt uit; Tijd
Activiteit
09.00-09.45
Drinken (water of lauwe vruchtenthee) en fruit eten. Als er een kindje jarig is kan de traktatie nu worden gegeten.
11.30
Broodmaaltijd met diverse soorten beleg en melk of een warme maaltijd (keuze van de ouders).
15.00
Drinken (water of lauwe vruchtenthee) met een groente snack, zoals worteltjes, tomaatjes, paprika of komkommer. Als er een kindje jarig is kan de traktatie nu worden gegeten.
16.30-17.00
Drinken (water of lauwe vruchtenthee) en een gezonde snack zoals bijvoorbeeld een volkoren cracker/soepstengel/ ontbijtkoek of rijstenwafel. Als er een kindje jarig is kan de traktatie nu worden gegeten.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 19
Als wij een traktatie op de groep hebben dan vervangen wij de cracker/soepstengen of ontbijtkoek. De groente snack en het fruit krijgen de kinderen altijd aangeboden.
De allerkleinste volgen het ritme van thuis, de kinderen krijgen naast borstvoeding of zuigenlingenmelk vaak op het kinderdagverblijf, vers fruit en brood. Indien gewenst kunnen wij de kinderen tot 1 jaar voorzien van een warme maaltijd voor 16.30uur passend in het dagschema. Als kinderen een bepaald dieet volgen, houden wij ons hier uiteraard aan. Als het dieet erg afwijkend is van ons voedingspatroon en het daardoor niet door ons aangeschaft kan worden, vragen wij de ouder(s)/verzorger(s) de dieetvoeding zelf mee te geven. Beweging We vinden het belangrijk dat de kinderen op onze locatie voldoende bewegen. We gaan hierbij uit van onze richtlijn Voeding en beweging. Binnen zorgen we voor voldoende beweging door: - Te dansen met de kinderen - Activiteiten te doen in het beweeglokaal waarbij de kinderen lichaamsbeweging krijgen. - Verschillende sport- en spelactiviteiten zoals; Tik, ren –en balspelletjes. Daarnaast gaan we indien het weer het toelaat, minimaal een keer per dag naar buiten. We bieden de kinderen hier verschillende bewegingsactiviteiten aan zoals; - Verschillende sport- en spelactiviteiten zoals; Tik, ren –en balspelletjes. Wanneer het weer het niet toe laat om buiten te spelen gaan wij met de kinderen bewegen in het beweeglokaal. Wij zorgen er voor dat de kinderen iedere dag minimaal één half uur extra beweging krijgen. Het dagelijkse activiteiten programma 0-4 jaar eruit ziet er als volgt uit; Tijd
Activiteit
9.45-11.15
Tijd voor een activiteit, buiten spelen- beweegactiviteit, open deuren. De 3+ers die mee mogen gaan mee naar de 3+groep.
12.30-14.30
Rustuur en slapen voor de peuters en de kinderen van de 3+groep komen weer terug. Rustige activiteit voor de op blijvers.
15.30-16.30
Tijd voor een activiteit, buiten spelen-beweegactiviteit, knutselen, etc.
17.00-18.30
Aan tafel een rustige activiteit en hierna vrij spel.
Het activiteiten programma 3+ eruit ziet er als volgt uit op maandag, dinsdag en donderdag; Tijd
Activiteit
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 20
08.45-09.00
Vertrek naar 3+
12.30-14.30
Activiteiten t.b.v. de ontwikkeling ter voorbereiding op de basisschool.
13.30-14.00
Buitenspelen- beweegactiviteit
14.15
Terug op de groep
De allerkleinste in de groep houden vaak nog het ritme van thuis aan, wanneer het kan nemen wij ze uiteraard mee naar buiten. Slapen Door de kinderen steeds op dezelfde manier naar bed te brengen, wordt het slapen voorspelbaar en bekend, wat bijdraagt aan het gevoel van veiligheid bij de kinderen. Belangrijk is tijdens de slaapmomenten dat een kindje hoe oud dan ook zich thuis voelt op het kinderdagverblijf. Wanneer het kind zich veilig en prettig voelt , durft het zich ook zonder problemen aan de slaap over te geven, om daarna weer heerlijk uitgerust wakker te worden en verder te gaan met de dagelijkse gang van zaken. Wanneer de kinderen gaan slapen, kleden we ze uit op een T-shirtje of truitje na. De kinderen krijgen dan een slaapzak aan. De kinderen hebben in de slaapkamer een vaste plek waar ze slapen om een stukje “veilig voelen” en “eigen plekje” te creëren, wat van belang is om lekker te kunnen slapen. Eenmaal in het bedje krijgen ze, afhankelijk van het seizoen, een katoenen dekentje over zich heen. Bed knuffels kunnen vanuit thuis worden meegegeven. Hierbij letten we op of er geen lusjes en draadjes aan de knuffel zitten. T.a.v. het slapen volgen wij de richtlijnen zoals die in het protocol veilig slapen 3 staan beschreven. Bij een baby volgen wij het ritme wat de baby thuis gewend is en hanteren dat slaapschema ook binnen de groep. Een baby kan slapen in de box of in bed. Een baby krijgt de minste prikkels wanneer hij in bed slaapt. We geven er dan ook de voorkeur aan om kinderen zoveel mogelijk te laten slapen in het eigen bedje. Wanneer een baby behoefte heeft aan iets van thuis adviseren wij de ouders om een knuffeltje, speentje, doekje of shirt van mama mee te geven. Het bedje van de baby maken wij kort op. Volgens de dagindeling die wij binnen de groepen hanteren slaapt een dreumes twee keer per dag. De behoefte van een dreumes om te slapen kan echter anders zijn. Zo kan het voorkomen dat een dreumes een, twee of soms drie keer per dag slaapt. De dreumes heeft vaak voor een langere periode een bepaald slaapritme. Volgens de dagindeling die wij binnen de groepen hanteren bieden wij de peuter de ruimte om één keer per dag te slapen. Wij volgen hierin echter de slaapbehoefte van de peuter. Dit kan per dag en per peuter verschillend zijn.
3
Protocollen die genoemd worden in dit werkplan zijn aan te vragen bij de locatiemanager
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 21
Buikslapen Voor afspraken over speciale slaapgewoonten als inbakeren en buikslapen volgen wij de richtlijnen zoals die zijn vastgelegd in het protocol veilig slapen. Spelen Vrij spel Op meerdere momenten van de dag wordt er vrij-spel en gerichte activiteiten aangeboden. Tijdens de vrij-spel momenten mogen de kinderen zelf iets uitkiezen om mee te spelen. Zo leren zij zelf een keuze te maken. Geleid spel De gerichte activiteiten zijn niet verplicht. Als een kind liever iets anders wil doen, kan dat. Wel stimuleren wij de kinderen om mee te doen, door het aantrekkelijk te maken en aan te laten sluiten bij hun behoefte en interesse. Uitgangspunt hierbij is dat iedere week de 6 ontwikkelingsgebieden aan bod komen. De 6 ontwikkelingsgebieden en voorbeelden van activiteiten die wij dagelijks aanbieden leest u hieronder: 1. Ontwikkeling van zelfstandigheid en omgevingsbewustzijn; zelf jas en schoenen aandoen, praten over de ruimte waar ze zijn en benoemen van wat ze zien. 2. Sociaal-emotionele ontwikkeling; samen opruimen, samen spelen en verjaardagsfeestjes vieren. 3. Spelontwikkeling; kinderen samen laten spelen, uitleggen en praten over de activiteit. 4. Taalontwikkeling; Voorlezen, zingen en gesprekjes voeren. 5. Grove en fijne motorische ontwikkeling; Knippen, plakken, huppelen, kralen rijgen. 6. Cognitieve ontwikkeling; puzzelen, toveren. Dagelijkse activiteiten Op ons kinderdagverblijf werken we ontwikkelingsgericht. Dit betekent dat het kind centraal staat en de pedagogisch medewerker de activiteiten met de kinderen afstemmen op het ontwikkelingsniveau van het individuele kind. De uitgangspunten van het ontwikkelingsgericht werken zijn: 1. werken vanuit wat kinderen al kunnen; 2. ontwikkeling ontstaat door het kind zelf en door de omgeving; 3. het tempo waarin een kind zich ontwikkelt, kan verschillen en ook de benodigde hulp; 4. ontwikkeling ontstaat als kinderen activiteiten doen die betekenis voor hen hebben; 5. ontwikkeling is sociaal-cultureel bepaald; 6. de pedagogisch medewerker is een partner voor het kind en helpt bij dat wat een kind nog niet alleen kan; 7. voor ontwikkeling is interactie en communicatie noodzakelijk. Om dit verder vorm te geven zijn we 2011 begonnen met de invoering Uk & Puk, een Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) activiteiten programma voor kinderen van 0-4 jaar. Het programma bestaat uit 10 thema’s, elk thema duurt ongeveer 6 weken: Welkom Puk Knuffels Hatsjoe! Ik en mijn familie Wat heb jij aan vandaag? Regen Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 22
Dit ben ik Eet smakelijk Kabouters en reuzen Oef, wat warm
Elk thema heeft activiteiten gericht op alle ontwikkelingsgebieden. Uk en Puk is een totaalprogramma waarin spelen centraal staat. Spelen is ontdekken, spelen is groeien. De activiteiten zijn geschikt voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Het stimuleert de ontwikkeling van baby's, dreumesen en peuters. De kinderen ontwikkelen zich op een speelse manier met de pop ‘Puk’. De pedagogische medewerkers zorgen voor een actieve rol tijdens de activiteiten die worden aangeboden en waarborgen dat de taalontwikkeling, sociaal emotionele- en motorische ontwikkeling aan bod komen. De activiteiten vinden plaats in de groepen en vinden plaats binnen bestaande dagelijkse situaties zoals tijdens de verzorging en spelmomenten. De dagelijkse situaties worden omgebogen tot leersituaties. De eigen inbreng van het kind is een essentieel onderdeel in elke activiteit. De pedagogische medewerkers worden ondersteund en begeleid op de locatie door een interne coach. Dagelijks worden in de groep activiteiten aangeboden. Deze activiteiten zijn voorbereid en de pedagogisch medewerkers doen actief mee. ’s Ochtends in de kring wordt samen met Puk een verhaal voorgelezen en liedjes gezongen. Ook wordt er aandacht besteed aan de namen van de kinderen in de groep door middel van een liedje. Onder activiteiten verstaan wij alles wat de kinderen (kunnen) ondernemen in hun ontwikkeling. Dat kan knutselen met papier, lijm en verf zijn, maar ook (kring)spelletjes, (voor)lezen, vrij spel, tafel dekken met z’n allen eten, buitenspelen, muziek maken, dansen, opruimen etc. Wij proberen altijd een duidelijk begin en een duidelijk einde aan een activiteit te geven. Zo zingen we altijd hetzelfde liedje voor we bijvoorbeeld iets gaan eten. Het opruimen na een activiteit heeft ook zo’n afrondende functie, terwijl het eveneens als doel heeft het kind al jong te leren om zorg te dragen voor zijn omgeving. De activiteiten zijn aangepast aan de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van de kinderen. Dit houdt voor de allerkleinsten in dat de pedagogisch medewerkers actief afwisseling in het spel van de baby’s aanbrengen: de pedagogisch medewerker wisselt de speelplek af: van de box naar het speelkleed, naar het wippertjes, etc. Wij bieden de baby’s een variatie van spelmateriaal aan, zoals: rammelaars, knuffels, activity-centre, bijtringen, blokken, etc. Er worden momenten gecreëerd waarop de aandacht alleen gericht is op die ene baby zodat bovenstaande activiteiten gedaan kunnen worden. Verder is het moment van verschonen en het moment na het geven van de fles bij uitstek geschikt om individuele aandacht te geven aan het kind en de ontwikkeling te stimuleren. Voor de dreumesen is voldoende spelmateriaal aanwezig dat prikkelt en stimuleert. Op de momenten van vrij spelen kunnen zij spelen met het speelgoed dat zij zelf kiezen. Op andere momenten wordt hen juist bepaald speelgoed aangeboden, zoals duplo en speelt de pedagogisch medewerker mee. Op bepaalde momenten van de dag, bijvoorbeeld als de peuters
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 23
slapen, worden er gerichte activiteiten aangeboden. De activiteit kan variëren van knutselen tot samen spelletjes doen of lekker kruipen door de ruimte. Voor alle activiteiten geldt dat het gaat om het plezier dat kinderen individueel of samen beleven aan het proces en niet zo zeer om het product. Activiteithoeken In het lokaal zijn een aantal activiteithoeken ingericht, een baby hoek en hoeken die vooral aantrekkelijk zijn voor dreumesen en/of peuters en hun fantasiespel: zoals een bouw hoek, verkleedspullen, etc. Net als bij de dreumesen worden op bepaalde momenten van de dag gerichte activiteiten aangeboden aan de peuters. Voorlezen Het voorlezen neemt een belangrijke plaats in tussen al deze activiteiten. Er wordt vaak een verhaaltje voorgelezen: bijvoorbeeld ’s ochtends na het drinken en op momenten dat er maar een paar kinderen wakker zijn. Groeps overschrijdende activiteiten Concreet houdt dit in dat er op leeftijdsniveau activiteiten worden aangeboden aan de kinderen van verschillende groepen. Hierbij kan gedacht worden aan snoezelen met de baby’s, kringspel, zelfstandig spelen, knutselen, muziek maken e.d. 3+ activiteiten Voor de kinderen die 3 jaar en ouder zijn worden aparte activiteiten ondernomen. Deze zijn onderdeel van Uk en Puk of het thema van die maand. De 3+ kinderen kunnen net iets langer geconcentreerd werken en door die groep apart te nemen, kunnen zij ook ongestoord spelen met leeftijd genoten. Er wordt net iets dieper ingegaan op de activiteiten. Zo wordt er veel aandacht besteed aan het begeleiden van interacties tussen de kinderen en leren zij vaardigheden ontwikkelen die nodig zijn als voorbereiding op de basisschool, zoals knippen, tellen, vormen en kleuren. Maar ook naar elkaar luisteren en vragen stellen aan elkaar zijn aandachtspunten. De activiteiten vinden plaats in de ruimte van de buitenschoolse opvang. De pedagogisch medewerker die mee gaat werkt ook in de middag op de buitenschoolse opvang. Op deze manier is de overgang naar de buitenschoolse opvang minder groot. Door de 3+ aan te bieden stimuleren wij de kinderen extra, maar dit is een fijne bijkomstigheid. Jaarlijkse activiteiten Naast bovenstaande thema’s hebben wij ook nog (feest)dagen waaraan wij aandacht besteden als:
Vader- en Moederdag. Voor deze dagen maken we altijd iets moois met de kinderen.
Carnaval, Pasen, Sinterklaas en Kerst worden altijd gevierd.
Ieder jaar organiseren we een zomerfeest. Alle ouders, broertjes en zusjes zijn hiervoor uitgenodigd en de opbrengst gaat altijd naar een goed doel.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 24
Opa en Oma dag, alle opa’s en oma’s van de kinderen zijn welkom om een ochtend bij ons binnen te komen kijken en eventueel met de kinderen een activiteit te doen.
Verjaardagen Wij vieren regelmatig feesten met de kinderen. Samen feest vieren legt de nadruk op het gevoel van verbondenheid met elkaar en de gezamenlijke vrolijkheid versterkt de onderlinge band. Het leuke van een feest is ook dat de dagelijkse gang van zaken onderbroken wordt. Bij feesten horen vaste gewoontes en gebruiken zoals versieringen, liedjes en vaak speciaal eten en drinken. Dit geeft kinderen een gevoel van herkenning en verhoogt de sfeer. Het vieren van een verjaardag is heel belangrijk. Wij besteden hier uitgebreid aandacht aan en de jarige staat volop in de belangstelling. Er wordt gezongen, er hangt een verjaardag plaat op de deur en er is een mooie verjaardag muts voor de jarige. De jarige mag van thuis een traktatie meenemen. Tijdens het uitdelen, wordt er uitgebreid stil gestaan bij de traktatie en het geven van de traktatie. Speelgoed van thuis Speelgoed van thuis mag worden meegenomen. De kinderen mogen hiermee tot het fruit eten spelen. Op deze manier kunnen de kinderen laten zien wat ze hebben gekregen bijvoorbeeld nadat een kind jarig is geweest of de cadeautjes die het kind van Sinterklaas heeft gekregen. Na het fruit eten wordt het speelgoed in de tas gedaan. Speelgoed dat niet geschikt is voor alle leeftijden kan in verband met de veiligheid in mandjes bewaard worden. Buitenspelen Buitenspelen betekent extra veel ruimte om je uit te leven. Licht en zon zijn ook noodzakelijk voor het aanmaken van vitamines in het lichaam. De peuters spelen dagelijks buiten. We maken een uitzondering als het te hard regent. Op mooie dagen zijn we langer en vaker buiten, maar letten wel op dat de kinderen niet blootgesteld worden aan teveel zon. Ook met baby’s gaan we zoveel mogelijk naar buiten. Buiten gelden dezelfde afspraken voor wat betreft de omgang met de kinderen als binnen. Wij gaan naar de kinderen toe als wij iets willen zeggen en ook communiceren wij op ooghoogte. Wij doen actief mee met de kinderen en lopen rond om de kinderen te begeleiden in hun spel of te leren omgaan met elkaar. Afspraken met betrekking tot veilig buitenspelen worden vastgelegd in de Risico Inventarisatie en de huisregels. Ze zitten in een map op de groep, ouders kunnen hiernaar vragen. Mediagebruik Baby’s moeten nog leren de voorgrond geluiden van de achtergrond te onderscheiden. Met teveel geluiden om hen heen, lukt dit niet goed. Dit betekent dat muziek gepast gebruikt wordt en gericht ingezet wordt. Tijdens eten, voorlezen of een gerichte activiteit staat er geen muziek op. Radio wordt niet gebruikt. Radio met volwassen muziek communiceert snel dat het gaat om de pedagogisch medewerker en niet om de kinderen. Bovendien is het taalgebruik in de liedjes ook niet altijd zoals wij in ons beleid hebben opgenomen. Natuurlijk kun je eens een uitzondering maken door gericht met de kinderen te dansen op radio muziek, maar dan is het een activiteit die hooguit 5 minuten duurt en is de radio daarna ook weer uit. Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 25
Cd, alleen kindermuziek, licht klassiek (bijv. Mozart), K3, Dirk Scheele e.d. Tv/video, wordt alleen educatief ingezet. Deze staat in de kast en wordt voor speciale gelegenheden te voorschijn gehaald. Thuis kijken de kinderen vaak al veel en zodoende willen wij de tv op een andere manier inzetten. Wij gebruiken de TV en kinder dvd’s doelgericht en als inleiding of afsluiting van een thema. (Wij zetten geen dvd op als zoethouder bv aan het einde van de dag). TV kijken zien wij als iets speciaals en doen wij dan ook op speciale momenten. Zo kijken wij een Sinterklaasfilm of het Sinterklaasjournaal. Wij kijken geen dagelijkse series als Koekeloere of Sesamstraat, dit soort programma’s kan ook thuis gekeken dan wel opgenomen worden, wel kunnen wij een aflevering op nemen als het aansluit bij een thema. Pedagogisch medewerkers kijken samen met de kinderen en zitten ook tussen de kinderen tijdens het kijken. Normen en waarden met betrekking tot: Taalgebruik De voertaal op het kinderdagverblijf is Nederlands, de pedagogisch medewerker communiceert met de kinderen in het Nederlands ook als hij/zij de andere taal wel machtig is. Wij werken met het VVE programma Uk & Puk, dit programma stimuleert de taalontwikkeling bij kinderen. Wij geven zelf het goede voorbeeld voor de kinderen door altijd op een prettige, open en vriendelijke manier met elkaar te communiceren. Wij gebruiken de taal ook om normen en waarden door te geven. Zo leren wij kinderen dingen op een plezierige wijze aan anderen te vragen . Wij zeggen alsjeblieft en dank je wel. Er wordt netjes naar anderen gesproken (“wil je dat even pakken?” i.p.v. “Pak dat” en “mag ik alsjeblieft” i.p.v. “ik wil” ). De leiding heeft hier een voorbeeldfunctie in. Wij stimuleren de kinderen in hun taalontwikkeling. Als een kind bijvoorbeeld zegt: “Ik heb au in mijn buik” , reageren wij erop door te zeggen: “heb je pijn in je buik?’’ Wij corrigeren op een natuurlijk manier de taal. Wij gaan niet mee in dezelfde kinderlijke woorden (“Oh, waar heb je au?”) Als een kind ons niet begrijpt, herhalen wij wel het kinderlijke woord, maar voegen direct het goede woord er aan toe (“waar heb je au? Daar, heb je daar pijn?). Tijdens diverse activiteiten wordt ook aandacht gegeven aan de taalontwikkeling. Door veel en goed met de kinderen te spreken, zingen en voor te lezen wordt de taalontwikkeling gestimuleerd. De kinderen horen dan veel taal. Op het kinderdagverblijf wordt niet gescholden en geschreeuwd, dit geldt natuurlijk voor de pedagogisch medewerkers maar is ook een regel voor de kinderen. Seksualiteit en intimiteit Omdat seksualiteit en intimiteit nogal waarde en cultuur gebonden is, hebben wij hierover afspraken gemaakt. Bij de intake wordt aan ouders verteld hoe wij hierover denken en welke afspraken wij hebben. Ouders wordt de gelegenheid gegeven hun mening te geven. Als deze heel afwijkend is, worden er gerichte afspraken gemaakt. Hieronder wordt kort de seksuele ontwikkeling beschreven en vervolgens worden onze afspraken over intimiteit, taalgebruik, verkleden, toiletbezoek, voortplanting en zindelijkheid beschreven. Wij hebben op al onze locaties het boek van Channah Zwiep, Doktertje spelen en zo, omgaan met lichamelijkheid, intimiteit en seksualiteit (Elsevier gezondheidszorg, Amsterdam 2010) als naslagwerk. Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 26
Ontwikkeling Vanaf een paar maanden oud wordt een kind zich al bewust van het eigen lichaam. Het begint met het ontdekken van handen, voeten en wat je ermee kan maar op een gegeven moment komen ook andere lichaamsdelen aan bod. Dat is natuurlijk nog heel onschuldig maar het is wel belangrijk hoe ermee wordt omgegaan. De seksuele ontwikkeling bij kinderen kent verschillende fases met verschillende kenmerken: Kinderen tussen 0 – 2 jaar - Worden egocentrisch geboren, zijn gericht op lustbevrediging (drinken, aandacht) - Ontdekken hun eigen lichaam en geslachtsorganen - Worden graag geknuffeld Kinderen tussen 2 en 4 jaar - Worden zich meer bewust van eigen lichaam - Ontdekken de verschillen tussen man en vrouw - Gaan spelenderwijs op ontdekking uit door bijv. te ‘kijken’ bij leeftijdsgenootjes - Hebben net als baby’s veel behoefte aan lichamelijk contact Intimiteit Op het dagverblijf wordt er veel geknuffeld met de kinderen. Kinderen zitten op schoot, worden gedragen en natuurlijk verschoond. Als kinderen nieuwsgierig worden naar hun eigen lichaam of van dat van de andere kinderen en pedagogisch medewerkers gaan wij daar zo normaal mogelijk mee om. Natuurlijk stellen wij wel grenzen om onszelf en de andere kinderen te beschermen tegen ongewenste intimiteiten. Een paar voorbeelden: Als een kind aan het masturberen is, straffen wij het niet af maar geven alternatieven en afleidingen als: dat kan je beter doen als je alleen bent, dat is iets voor jezelf. Of leg je handen maar even op je knieën. Als kinderen de verschillen tussen jongens en meisjes gaan pedagogisch medewerkerker, bijvoorbeeld tijdens een wc bezoek, gewoon benoemen. Als een kind de Pedagogisch medewerker aanraakt op intieme plekken, benoemen dat je dat niet fijn vindt. Tot 2,5 jaar leiden wij het kind af en benoemen wij het niet. Dit omdat wij ervan uitgaan dat kinderen op die leeftijd nog niet snappen wat en hoe. Ook kinderen mogen het zeggen als een aanraking niet fijn vinden. Kinderen mogen ‘doktertje’ spelen, de kleding blijft aan, trui mag wel omhoog om te ‘luisteren’ op de buik. Wij geven de kinderen als zij dat willen een kusje op de wang Taalgebruik Wij hebben besloten om voor meisjes plasser te gebruiken en voor jongens piemel. Als kinderen ven huis uit een ander woord meekrijgen, geven wij aan dat dat ook kan, maar dat wij piemel (plasser) zeggen. Verder hebben wij afgesproken dat wij de kinderen bij hun roepnaam noemen en geen koosnamen gebruiken voor het kind. Dit vinden wij iets voor thuis. Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 27
Verkleden Als kinderen zich willen verkleden, gebeurt dat altijd onder toezicht van een pedagogisch medewerker. Bij het aantrekken van verkleedkleren wordt in ieder geval altijd het ondergoed aangehouden, ook i.v.m. de hygiëne. Wij maken geen onderscheid tussen jongens en meisjes met betrekking tot verkleden. Jongens mogen prinsessenjurken aan en lippenstift/nagellak op en de meisjes mogen zich ook verkleden als soldaat of piraat. Jonge (tot 2,5 jaar) kinderen hebben nog geen besef van de verschillen tussen jongens en meisjes en kiezen dus niet bewust een ‘echt jongens of meisjes spel’, passend bij hun geslacht. Bij lekker weer zetten wij regelmatig zwembadjes buiten met een laagje water zodat de kinderen lekker met en in het water kunnen spelen. Wij vragen de ouders altijd zwemkleding mee te nemen zodat kinderen niet naakt in ieders zicht spelen. Als er geen zwemkleding voor handen is, krijgen de kinderen een oud onderbroekje o.i.d. aan. De allerkleinsten krijgen nog gewoon een luier om, als ze nog niet zindelijk zijn.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 28
7. Kwaliteitszorg Ziekte van kinderen en medicijngebruik Ieder kind is wel eens ziek. Het is soms moeilijk te beoordelen of je hem/haar thuis moet houden van het kinderdagverblijf. Kinderen kunnen plotseling ziek worden maar ook snel weer opknappen. De mate van ziek zijn kan bij kinderen snel veranderen. Een hangerige, wat koortsige peuter kan na even geslapen te hebben weer helemaal zijn opgeknapt. Maar een onschuldig lijkende verkoudheid kan snel verergeren. Reden genoeg om ziekte bij jonge kinderen serieus te nemen. Kinderen die ziek zijn, hebben behoefte aan een rustige, vertrouwde omgeving waar ze de nodige aandacht en verzorging kunnen krijgen. Deze vinden ze het liefst thuis. Op het kinderdagverblijf kan het kind niet goed meedoen met het groepsgebeuren en voor de pedagogisch medewerker is het onmogelijk om hun aandacht te verdelen tussen het zieke kind en de anderen in de groep. Als het kind een besmettelijke ziekte heeft of een andere aandoening die besmettelijk is, kan ook de rest van de groep worden besmet. Dit is vervelend, maar kan niet altijd worden voorkomen. Sommige ziekten zijn immers al besmettelijk voordat er symptomen optreden. Toch is het noodzakelijk dat kinderen met bepaalde symptomen niet worden toegelaten tot het kinderdagverblijf. De reden hiervoor is dat het risico op verdere besmetting extra groot is door de volgende factoren:
Jonge kinderen spelen dicht op elkaar, waardoor ziektekiemen makkelijk overgedragen kunnen worden; Jonge kinderen hebben nog geen begrip van hygiëne en steken bijv. regelmatig speelgoed in hun mond; Jonge kinderen extra vatbaar omdat ze tegen veel ziekten nog geen antistoffen hebben opgebouwd;
Wij volgen de adviezen en richtlijnen van de GGD op. Als wij gedurende de dag constateren dat het kind ziek is nemen wij contact op met de ouders en overleggen. Het kan zijn dat wij de ouders vragen het kind op te komen halen. Wij gaan uit van het standpunt dat een evt. doktersbezoek door de ouders gedaan wordt, behoudens acute gevallen. Pas wanneer het kind voldoende is uitgeziekt kan het weer naar het kinderdagverblijf. De periode van besmettelijkheid moet in ieder geval over zijn. Als het kind nog medicijnen gebruikt bij de hervatting van de opvang op het kinderdagverblijf verwijzen wij naar het medicijnprotocol. Het kan gebeuren dat het kind niet helemaal fit maar ook niet echt ziek is als het s‘ochtends naar het kinderdagverblijf komt. Belangrijk is dan dat de ouder dit doorgeeft aan de pedagogisch medewerker van de groep, zodat zij het kind extra in de gaten kunnen houden en indien nodig contact op kunnen nemen met de ouders als het kind opgehaald moet worden. Medicijngebruik In verband met allerlei wettelijke regelingen m.b.t. medisch handelen in kindercentra hanteren wij de volgende regel: In principe worden er in het kinderdagverblijf geen medicijnen toegediend aan kinderen.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 29
Medicijnen toedienen is sinds enige tijd volgens de wet BIG een eenvoudige medische handeling en mag alleen verricht worden na schriftelijke toestemming van de ouders. Als pedagogisch medewerkers medicijnen zouden toedienen aan de kinderen zonder schriftelijke toestemming van de ouders, zijn zij strafbaar. Bij het toedienen van medicijnen wordt gewerkt volgens het medicijnprotocol. Dit geldt zowel voor medicijnen op doktersrecept als homeopathische middelen en zelfzorgmiddelen. De medicijnen moeten, indien mogelijk, voorzien zijn van de naam van het kind, een bijsluiter bevatten en in de originele verpakking aangeleverd worden. Daar waar mogelijk wordt het medicijn thuis door de ouder toegediend. Dit geldt bijv. voor een medicijn dat 2 x per dag en niet tijdsgebonden gegeven moet worden. Als een medicijn toegediend moet worden in het kinderdagverblijf, gelden de volgende afspraken:
Het medicijn zit in de originele verpakking. De originele bijsluiter is ingesloten. Op het etiket staan de naam van het kind en de dosering vermeld. Het medicijn valt binnen de houdbaarheidsdatum. De ouder geeft toestemming voor het toedienen van het medicijn middels het invullen en ondertekenen van een formulier. Op het formulier wordt vermeld om welk medicijn het gaat en hoe en wanneer het toegediend moet worden. De ouder geeft instructie over de wijze van toedienen. Als het toedienen van de medicatie bij het kind niet lukt, wordt de ouder hiervan op de hoogte gesteld.
In alle gevallen waarin het beleid niet voorziet, en in twijfelgevallen, wordt besloten en gehandeld in overleg met de locatiemanager. Allerlei middelen die niet aan bovenstaande criteria voldoen worden niet door ons toegediend. In het protocol medicijngebruik is nader omschreven en vastgelegd hoe wij omgaan met medicijngebruik in onze kindercentra. Zorgkinderen De opvoeding en verzorging zijn regelmatig onderwerp van gesprek tussen de medewerkers op een groep. We bespreken onder begeleiding van de locatiemanager hoe we het beste kunnen omgaan met de kinderen. We bespreken of we onze aanpak moeten veranderen om kinderen zich prettig te laten voelen. Wanneer het niet zo goed gaat met een kind, wordt dit ook besproken en bedenken we gezamenlijk een oplossing. Mocht het uw kind betreffen, dan zorgen we ervoor dat u op de hoogte bent en we bespreken onze zorgen ook altijd met u. Soms wordt er advies gevraagd van een medewerker van de pedagogische staf. Zij komt dan praten en meekijken op de groep om de pedagogisch medewerkers te adviseren. Daarnaast wordt het VVE-programma Uk & Puk toegepast binnen het kinderdagverblijf. Dit programma zorgt voor vroegtijdige signalering en begeleiding bij bijvoorbeeld taalachterstanden. Uitwerking aanbevelingen Rapport Gunning: 4-ogen principe Het ‘vier-ogen-principe’ is één van de aanbevelingen uit het rapport dat de commissie Gunning begin 2011 heeft opgesteld naar aanleiding van de Amsterdamse zedenzaak. Het vier-ogen-
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 30
principe betekent dat altijd iemand met een pedagogisch medewerker moet kunnen meekijken of meeluisteren. Let op: er staat dus niet dat iemand moet meekijken of meeluisteren, maar dat iemand moet kunnen meekijken of meeluisteren. Wij hebben tussen alle ruimtes glazen wanden en een gedeelde sanitaire ruimte en gedeelde keuken. De deuren van de lokalen en de deuren van de slaapkamers hebben alle ramen. Op deze manier is onze locatie transparant. Verschillende momenten van de dag: Start van de dag: Het eerste half uur van de dag openen wij met twee tot drie personen. De deuren tussen de groepen staan altijd open. Op verschillende tijden beginnen de volgende diensten. Dit is tussen 08.00 en 9.30. Tussen deze tijden lopen de ouders veel in en uit. Op enkele dagen/groepen zijn er ook BOL stagiaires aanwezig met een vroege dienst. Pauze tijd: Tussen 13.00 uur en 15.00 uur is het pauze. Alle kinderen die nog op zijn spelen op de gang, zodat alle kinderen rustig kunnen slapen. Onze pedagogisch medewerkers zitten alle op de gang en houden de kinderen van de groep en eventueel van de andere groepen in de gaten. Einde van de dag: Om 16.30 uur gaan de eerste diensten naar huis, medewerkers staan dan niet lang alleen op de groep omdat ouders in en uit lopen. Op enkele dagen/groepen zijn er ook BOL stagiaires aanwezig met een sluitdienst. Als een medewerker de hele dag alleen staat (i.v.m. halve groep), roepen we de hulp in van een stagiaire of de locatiemanager loopt regelmatig naar binnen. Bij afwezigheid van locatiemanager doen de naaste collega’s dat. De procedure rondom werving en selectie De opleidingseisen staan beschreven in het pedagogisch beleidsplan. Als wij een vacature hebben plaatsen wij deze op de website. Middels een motivatiebrief en een cv kan er gesolliciteerd worden op de functie. Kandidaten met een geschikte brief en cv worden uitgenodigd voor een gesprek, er vinden altijd 2 gesprekken plaats. Het 2de gesprek vindt alleen plaats als het eerste gesprek positief is verlopen. Het gebruik van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Kinderen behoren tot een kwetsbare groep in deze maatschappij. Het kan dus zijn dat er met een kind iets zodanig ernstigs gebeurt dat de emotionele en lichamelijke ontwikkeling, verstoord, beschadigd en/of belemmerd wordt. Pedagogisch medewerkers in de kindercentra merken daar vaak als eerste iets van. Een kind gaat zich bijvoorbeeld anders “opvallend” gedragen, het wordt lastig, tegendraads, agerend of juist stil, teruggetrokken of angstig. Zo kan een kind allerlei signalen uitzenden, gedrag is immers taal, die aanleiding geven tot zorg. Wanneer de indruk ontstaat dat een kind niet gezond, passend bij de leeftijd en ontwikkelingsfase functioneert, is er altijd aanleiding om actie te ondernemen. Smallsteps beschouwt het als een wezenlijk deel van haar professionaliteit en kwaliteit om op adequate wijze te reageren en om te gaan met alle mogelijke situaties waarin zij met en door Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 31
kinderen gebracht wordt. De organisatie heeft hierin een meldplicht. Daartoe werken er gekwalificeerde medewerk(st)ers op de groepen en worden er leerlingen opgeleid, maar voor uitzonderlijke situaties is er iets extra’s nodig. Een belangrijk middel daarbij, en een ijkpunt van kwaliteit, is een heldere en concrete procedure neergelegd en geformaliseerd in een protocol. Het protocol moet uitvoerbaar en duidelijk zijn voor iedereen. Kindermishandeling, verwaarlozing of seksueel misbruik is voor alle betrokkenen ingrijpend; het is een gevoelig en emotioneel onderwerp. De wetenschap serieus genomen te worden en er niet alleen voor te staan is voor alle partijen een voorwaarde bij het ter sprake brengen van dit probleem. Vanaf 2013 zijn kinderdagverblijven verplicht te werken met een meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Smallsteps West Nederland maakt gebruik van de speciaal voor de kinderopvang ontwikkelde meldcode op basis van de model meldcode van VWS. Elke pedagogisch medewerker handelt volgens deze meldcode. De pedagogisch medewerk(st)ers zijn middels een (team)vergadering getraind om te werken met dit protocol. Tijdens (team) vergaderingen wordt er aandacht besteedt aan de borging van dit protocol. De locatiemanager is aangesteld als aandacht functionaris. De pedagogisch medewerkers kunnen de meldcode vinden op de groep. Op elke groep is er een meldcode aanwezig in de protocollen map. Er zijn verschillende definities van kindermishandeling in omloop. In dit protocol wordt aangesloten bij de definitie zoals gebruikt door het ministerie van VWS: Kindermishandeling is elke vorm van voor minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysiek, psychische of seksuele aard, die ouders of andere personen met wie de minderjarige in een afhankelijkheidsrelatie staat, actie of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychische stoornis. Wanneer op het centrum het vermoeden bestaat dat een kind mishandeld, dan wel seksueel misbruikt wordt zal er, na intern overleg tussen pedagogisch medewerkers, locatiemanager en vestigingsmanager gehandeld worden volgens ons protocol Kindermishandeling.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 32
8. Samenwerking met ouders Oudercontacten Hieronder wordt beschreven welke contactmomenten er tussen ouders en pedagogisch medewerker plaatsvinden. Van ouders verwachten wij dat zij actief deelnemen aan deze vormen van communicatie en contact. Rondleiding De locatiemanager vertelt over het kinderdagverblijf en laat het zien. De ouder krijgt een beeld van het dagverblijf en kan zo nodig vragen stellen. In dit contact vertelt de locatiemanager ook wat haar rol is, haar bereikbaarheid is en waarvoor zij benaderbaar is. De locatiemanager draagt haar contact vervolgens over naar de groep en de pedagogisch medewerkers, die vervolgens het intake gesprek doen. Intakegesprek Alle nieuwe ouders worden uitgenodigd voor een intakegesprek. Hier wordt de basis gelegd voor het vertrouwen van de ouders in een goede opvang voor hun kind (leidraad). Er wordt informatie gegeven over Smallsteps , over het kinderdagverblijf en over de groep waarin het kind is geplaatst. Ouders wordt gevraagd informatie te geven over hun kind, zodat het voor ons mogelijk wordt om het kind zo goed mogelijk te begeleiden. Eventuele wenafspraken worden gemaakt en ook wordt er meteen een afspraak gemaakt voor het eerste evaluatiegesprek Evaluatieformulier Na 2 à 3 maanden na aanvang van de opvang van hun kind krijgen de ouders een evaluatieformulier om de wenperiode te evalueren en eventuele vragen te stellen. Centraal hierin staat het welbevinden van het kind en ouders. Het observeren van kinderen Pedagogisch medewerkers observeren kinderen zowel individueel als in groepsverband om hen beter te leren begrijpen, adequaat op hun behoeftes, mogelijkheden en beperkingen in te kunnen spelen en activiteiten te kiezen die hierbij aansluiten. Daarbij worden het welbevinden en de ontwikkeling van het individuele kind én het groep functioneren gevolgd. Hierbij worden observatiemethodes gebruikt om informatie over kinderen beter te structureren. Bij Dreumesland worden de observaties gemaakt door middel van het invullen van het ontwikkelingsvolgsysteem. Bij dit systeem komen alle ontwikkel gebieden aan bod. Deze worden met de ouders ( naar behoefte) besproken tijdens de 10 minuten gesprekken. Oudergesprekken Twee keer per jaar vinden er gesprekken met ouders plaats over de ontwikkeling van hun kind. Als basis voor dit gesprek dienen de ingevulde lijsten van het ontwikkelingsvolgsysteem. Op verzoek van ouders of van de pedagogisch medewerkers of van de leidinggevende kan er altijd tussen door een gesprek plaatsvinden als hieraan behoefte is.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 33
Exit-formulier Wanneer een kind de opvang verlaat, is er gelegenheid tot het invullen van een exit formulier. Naast het feit dat het voor ouders prettig is de afgelopen periode te evalueren is het voor ons goed om ons beleid scherp te houden.
Breng- en haalcontacten Aan het begin van de dag, als de kinderen gebracht worden, en aan het einde van de dag bij het ophalen, proberen de pedagogisch medewerkers tijd vrij te maken om met de ouders te praten over het kind en zijn belevenissen. Deze dagelijkse gesprekjes tussen de ouders en pedagogisch medewerkers kunnen naar onze mening een grote bijdrage leveren aan de band tussen ouders en pedagogisch medewerkers. De pedagogisch medewerkers proberen zo goed mogelijk hun aandacht en tijd te verdelen over de ouders. Soms kan dit wel eens moeilijk zijn, bijvoorbeeld omdat er veel ouders tegelijk binnen komen of omdat de kinderen aandacht vragen. Het kan wel eens voorkomen dat een andere persoon het kind komt halen en/of brengen. Het is belangrijk dat ouders dit van te voren aangeven zodat de pedagogisch medewerker hiervan op de hoogte is. Wij geven zonder bericht het kind niet mee. Wij zullen eerst de ouders contacten alvorens het mee te geven. Ouderavonden Er wordt eenmaal per jaar een ouderavond georganiseerd. De ouderavonden hebben een informatief/ pedagogisch karakter. Oudercommissie Er is geen overkoepelende oudercommissie. Elk kinderdagverblijf en elke bso heeft een eigen oudercommissie waarbij het accent ligt op het volgen en adviseren van het lokale beleid van de vestiging. In het reglement van de oudercommissie zijn de doelstelling, bevoegdheden en samenstelling beschreven. Deze reglementen zijn op te vragen bij het locatiemanager. Schriftelijke informatie Naast mondelinge informatie via de pedagogisch medewerkers, ontvangen de ouders ook regelmatig schriftelijke informatie van het kinderdagverblijf. Eens per maand brengt de locatiemanager een digitale nieuwsbrief uit. Over bijzondere zaken worden de ouders schriftelijk en/of per email geïnformeerd. Oudercommissie Kinderdagverblijf De Tovertuin beschikt over een oudercommissie. Uit elke groep is een ouder lid van de oudercommissie. Deze overlegt een aantal keer per jaar met de locatiemanager over het interne beleid. Het gaat daarbij om zaken als de uitvoering van het pedagogisch beleidsplan, voedingsaangelegenheden en de Risico inventarisatie Veiligheid en Gezondheid (RIE) . De oudercommissie heeft verzwaard adviesrecht. Daarnaast is de oudercommissie soms betrokken bij het organiseren van ouderavonden en feesten.
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 34
Een verwijzing naar de protocollen die gebruikt worden Protocollen
Anti-pesten Voedselveiligheid Voeding Speelgoedplan Veilig slapen en handleidingen bij wiegendood Toediening geneesmiddelen Overlijden kind Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Kinderen veilig bij zon en warmte Echtscheiding
Pedagogisch werkplan kinderdagverblijf de Tovertuin
Pagina 35