Pedagogisch werkplan Kids Society Erica Kloosterstraat

Pedagogisch werkplan Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’

Pedagogisch werkplan Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Dagindeling ..............................................................................................................................................8 1.1 Dagindeling babygroep ......................................................................................................................................8 1.1.1 Halen en brengen ...............................................................................................................................................8 1.1.2 Vrij spel en geleid spel........................................................................................................................................8 1.1.3 Slapen en rusten.................................................................................................................................................9 1.1.4 Eten en drinken...................................................................................................................................................9 1.1.5 Verzorging.........................................................................................................................................................10 1.2 Dagindeling peutergroep .................................................................................................................................10 1.2.1 Halen en brengen .............................................................................................................................................10 1.2.2 Vrij spel en geleid spel......................................................................................................................................11 1.2.3 Slapen en rusten...............................................................................................................................................11 1.2.4 Eten en drinken.................................................................................................................................................13 1.2.5 Verzorging.........................................................................................................................................................14 1.3 Dagindeling verticale groepen .........................................................................................................................15 1.3.1 Halen en brengen .............................................................................................................................................15 1.3.2 Vrij spel en geleid spel......................................................................................................................................15 1.3.3 Slapen en rusten...............................................................................................................................................16 1.3.4 Eten en drinken.................................................................................................................................................17 1.3.5 Verzorging.........................................................................................................................................................17 1.4 Dagindeling BSO ..............................................................................................................................................18 1.4.1 Eten en drinken.................................................................................................................................................20 1.4.2 Halen en brengen naar clubs ...........................................................................................................................20 1.4.3 Vrij spel en geleid spel (binnen en buiten) .......................................................................................................21 1.4.4 Rusten...............................................................................................................................................................21 1.4.5 Verzorging.........................................................................................................................................................21 1.5 Wat doen we nog meer ....................................................................................................................................22 1.5.1 Overdracht ........................................................................................................................................................22 1.5.2 Kwaliteitsregistraties .........................................................................................................................................23 1.5.3 Huishoudelijke werkzaamheden ......................................................................................................................24

2

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ Hoofdstuk 2 Activiteiten ..............................................................................................................................................25 2.1 Activiteiten Kinderdagverblijf ............................................................................................................................25 2.2 Activiteiten in de Buitenschoolse opvang ........................................................................................................26 2.3 Uitstapjes en vervoer ........................................................................................................................................28 Hoofdstuk 3 Rituelen ...................................................................................................................................................30 3.1 Rituelen in het Kinderdagverblijf en Buitenschoolse opvang...........................................................................30 3.1.1 Ontvangst en vertrek .......................................................................................................................................30 3.1.2 Nieuwe kinderen ..............................................................................................................................................31 3.1.3 Afscheid nemen van kinderen die ons gaan verlaten ......................................................................................32 3.1.4 Andere rituelen .................................................................................................................................................32 Hoofdstuk 4 Feesten en traktaties ..............................................................................................................................33 4.1 Feesten in het Kinderdagverblijf en de Buitenschoolse opvang......................................................................33 4.2 Traktaties...........................................................................................................................................................36 Hoofdstuk 5 Regels en afspraken...............................................................................................................................37 5.1 Regels en afspraken in het Kinderdagverblijf ..................................................................................................37 5.1.1 Corrigeren en belonen ......................................................................................................................................37 5.1.2 (Buiten) spelen .................................................................................................................................................37 5.1.3 Het gebruik van speelgoed ..............................................................................................................................38 5.2 Regels en afspraken in de Buitenschoolse opvang.........................................................................................38 5.2.1 Corrigeren en belonen ......................................................................................................................................38 5.2.2 (Buiten) spelen .................................................................................................................................................39 5.2.3 Het gebruik van speelgoed ..............................................................................................................................39 5.2.4 Buiten de poort .................................................................................................................................................40 Hoofdstuk 6 Contact met ouders................................................................................................................................41 6.1 Contact met ouders in de Kinderdagverblijven ................................................................................................41 6.2 Contact met ouders in de Buitenschoolse opvang..........................................................................................42 Hoofdstuk 7 Kinderinspraak in de BSO ......................................................................................................................43

3

Pedagogisch werkplan Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan van Kids Society Erica Kloosterstraat. In dit werkplan zijn de (concrete) werkafspraken vastgelegd die de ‘eigen kleur’ van de locatie uitstralen maar welke wel een afspiegeling zijn van het pedagogisch kader van Kids Society Erica. In deze inleiding wordt een kort en praktisch beeld geschetst van de voornoemde locatie zodat u een idee krijgt van o.a. de precieze plaats, de schaalgrootte en de samenstelling van de groepen en teams. Locatie Kids Society Erica Kloosterstraat Locatie Kids Society Erica Kloosterstraat is gevestigd aan de Kloosterstraat 6 - 10 in Nuenen. De kinderdagverblijfgroepen zitten op Kloosterstraat 10, De BSO op Kloosterstraat 6. Locatie Kids Society Erica Kloosterstraat is geopend van 7.30 tot 18.30 uur. De BSO is geopend in schoolweken op maandag, dinsdag en donderdag van 14.00 tot 18.15 uur en op woensdag en vrijdag van 11.30 tot 18.15 uur. Gedurende schoolvakanties, studiedagen en overige officieel vrije dagen van school zijn de BSO-groepen geopend van 7.30 tot 18.30 uur. Groepen en Teams De volgende groepen vormen samen één kinderdagverblijfteam: • De Oranje Guppies (babygroep 0-2 jaar) en de Blauwe Pauwen (peutergroep 2-4 jaar); • De Paarse Vlinders, Gouden Leeuwen en de Zwarte Beren (allen verticaal 0-4 jaar); De volgende groepen vormen samen één BSO-team: • Willie de Walrus (4-6 jaar), de Otters (6-8 jaar), de Orka’s (8-10 jaar) en de Piranha’s (10+) Locatie Kloosterstraat bestaat dus uit twee kinderdagverblijfteams en één BSO-team. 4

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ Op woensdag en vrijdag worden de kinderen uit alle BSO-groepen samengevoegd in één groep en zij heten dan de Zonnevissen. De medewerkers die op die groep werken horen uiteraard bij het BSOteam. Doorstroming Doorstroming van baby- naar peutergroep Een pedagogisch medewerker van de peuter- of verticale groep neemt contact op met de babygroep. Er worden afspraken gemaakt over: • twee keer te gaan wennen bij de nieuwe groep op verschillende dagen of verschillende tijden; • een overdrachtsgesprek wat plaats vindt tussen de tweepedagogisch medewerkers van de babyen peutergroep/verticale groep. Hierin worden de bijzonderheden van de kinderen besproken; • het doorverwijzen van de ouders naar de nieuwe groep. Dit om een afspraak te maken voor een overdrachts- wengesprek. Voordat dit alles plaatsvindt, krijgen de ouders middels een brief te horen dat hun kind overgaat naar de peuter- of verticale groep. Doorstroming van de peuters naar de BSO Deze doorstroming verloopt op zich hetzelfde als de doorstroming van een babygroep naar een peuter- of verticale groep. Het verschil is dat er bij de doorstroming van peuters naar de BSO geen overdracht plaatsvindt tussen de pedagogisch medewerker maar ouders worden uitgenodigd voor een gesprek over de overgang van kinderdagverblijf naar BSO. Doorstroming binnen de BSO De doorstroming van kinderen van de ene naar de andere groep wordt bepaald door de leeftijd van het kind en door de bezetting van de betreffende groepen. Bij doorplaatsing wordt uiteraard zoveel 5

Pedagogisch werkplan mogelijk rekening gehouden met vriendjes en vriendinnetjes. Zodra een kind 10 jaar wordt volgt er een zogenaamd doorstroomgesprek met de pedagogisch medewerker van de locaties de Boomhut en Oude Landen in verband met de doorstroming naar de tieneropvang. Momenteel kennen we deze opvang namelijk enkel in de locatie Kloosterstraat en worden de tieners centraal opgevangen bij de Piranha’s. Om de kinderen van de andere locaties ook vertrouwd te maken met de nieuwe locatie, worden regelmatig activiteiten op onze locatie georganiseerd voor de oudste BSO-kinderen van alle locaties. Aantal medewerkers op een groep Een team van Kids Society Erica Kloosterstraat heeft een aantal ‘vaste’ medewerkers; zij zorgen met elkaar voor de kinderen in de groepen . In geval van ziekte of verlof wordt een beroep gedaan op onze medewerkers uit de invalpool, de Grashoppers genaamd. Maximale omvang en leeftijdsopbouw van de groepen Kids Society Erica hanteert de normen die hiervoor zijn vastgelegd in de CAO en het kwaliteitsconvenant dat door de MO groep, de consumentenbond en BoinK is afgesloten. Voor de locatie Kloosterstraat is dit als volgt: Kinderdagopvang • Oranje Guppies (babygroep - 9 kinderen) 0 - 24 maanden • Blauwe Pauwen (peutergroep - 14 kinderen) 20 maanden - 4 jaar • Zwarte Beren (verticaal - 12 kinderen) 0 - 4 jaar • Gouden Leeuwen (verticaal - 12 kinderen) 0 - 4 jaar • Paarse Vlinders (verticaal - 12 kinderen) 0 - 4 jaar • Bijtjes (verticaal - 12 kinderen) 0 - 4 jaar

6

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ Buitenschoolse opvang • Nola het Nijlpaard (10 kinderen) 4 - 6 jaar • Willie de Walrus (10 kinderen) 4 - 6 jaar • Otters (20 kinderen) 5 - 7 jaar • Pinguins (20 kinderen) 6 - 8 jaar • Orka’s (20 kinderen) 8 - 9 jaar • Kikkers (10 kinderen) 9 - 10 jaar • Piranha’s (30 kinderen) 10 - 13 jaar Voorschoolse opvang • Voorschoolse opgang (20 kinderen) 4 - 13 jaar Werkwijze Op Kids Society Erica Kloosterstraat werken enthousiaste pedagogisch medewerkers samen om de kinderen een fijne tijd te geven. Wij vinden het belangrijk dat kinderen zich veilig en prettig bij ons voelen en graag bij ons komen. Wij willen luisteren en aandacht hebben voor ieder kind, allemaal zijn ze bijzonder. Wij vinden het ook belangrijk om goed te luisteren naar de ouders en veel met hen te overleggen, zij kennen hun kind immers het beste. Wij willen de kinderen stimuleren om, ieder op eigen niveau, te doen wat zij kunnen, zo krijgen de kinderen vertrouwen in zichzelf. De dagopvang en de BSO hebben een prachtige grote buitenruimte, waar alle kinderen heerlijk kunnen spelen. En deze ruimte ligt ook nog eens midden in het dorp, dicht bij allerlei activiteiten voor BSO kinderen en bij de kinderboerderij voor de jongere kinderen.

7

Pedagogisch werkplan Hoofdstuk 1

Dagindeling

In dit hoofdstuk vindt u de dagindeling van de diverse groepen en werksoorten. Uiteraard wordt deze dagindeling gezien als een handleiding en kan en zal hiervan worden afgeweken als de situatie daarom vraagt. 1.1 Dagindeling babygroep 1.1.1 Halen en brengen De kinderen kunnen ‘s morgens tussen 7:30 en 9:00 gebracht worden. Tussen 7.30 uur en 8.00 uur worden de kinderen bij de Gouden Leeuwen ontvangen totdat de eigen groep om 8.00 uur zijn deuren opent. Iedere pedagogisch medewerker neemt haar ‘eigen’ kinderen vanuit de Gouden Leeuwen mee naar de eigen groep ‘s Middags kunnen de kinderen die een halve dag komen, tussen 12:45 en 13:15 gebracht en gehaald worden. Na 18.00 uur worden de kinderen die er nog zijn, opgevangen door twee pedagogisch medewerkers die tot 18.30 werken. Het programma van de dag is afgestemd op deze tijden. Indien ouders hun kind later willen brengen of eerder willen halen is dat uiteraard mogelijk. We verzoeken ouders dit met ons te overleggen zodat wij daar rekening mee kunnen houden. Andere volwassenen kunnen kinderen alleen ophalen als de ouders daar uitdrukkelijk toestemming voor gegeven hebben aan de pedagogisch medewerkers. 1.1.2 Vrij spel en geleid spel Kinderen kunnen zelf hun spel bepalen. Ze kunnen daarbij gebruik maken van het speelgoed wat in 8

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ de groep aanwezig is. Tijdens het vrije spel worden kinderen geobserveerd door ons. De kinderen worden ondersteund in het maken van keuzes en begeleid in hun spel. Bij de interactie tussen kinderen wordt alleen ingegrepen als de interactie onaangenaam is of dreigt te worden voor een kind. Zoveel als mogelijk wordt een beroep gedaan op de zelfstandigheid van de kinderen. Naast het vrije spel worden er ook activiteiten aangeboden. Dit kan individueel, in een klein groepje of met de hele groep zijn. Geleid spel kan op initiatief van ons plaatsvinden maar evengoed kunnen kinderen aangeven hier behoefte aan te hebben. Wij vinden het erg belangrijk dat de kinderen regelmatig buiten komen, daarom nemen we ook de baby’s mee als dit enigszins mogelijk is. 1.1.3 Slapen en rusten De slaaptijden zijn afhankelijk van de slaapbehoefte van de kinderen; als ze moe worden mogen ze naar bed. De kinderen hebben in principe een eigen bed, het kan echter voorkomen dat een kind dat wat onrustig is, voor een keer in een andere slaapkamer wordt gelegd waar nog geen kinderen slapen. Wij volgen de adviezen van de stichting Wiegendood ten aanzien van het slapen en deze zijn beschreven in hoofdstuk 2.5.4 Veilig slapen in het kwaliteitshandboek. 1.1.4 Eten en drinken Er zijn bepaalde tijden waarop we aan tafel zitten en de kinderen fruit, brood, yoghurt, melk, sap e.d. krijgen. Tussendoor zijn er tijden voor de flessen en voor sap. Die tijden zijn iedere dag wisselend en afhankelijk van de kinderen. Als een kind eerder moe is of honger heeft, krijgt zij eerder eten. Voordat we gaan eten worden de handen gewassen, de grotere kinderen mogen zelf hun handen 9

Pedagogisch werkplan wassen en wij kijken dan nog even na of het goed is gedaan. De kinderen krijgen eerst een boterham met hartig, daarna mogen ze een boterham met stroop. Bij het brood krijgen de grotere kinderen, die geen flesvoeding meer hebben, melk. In de zomer krijgen de kinderen vaker drinken. 1.1.5 Verzorging De kinderen worden regelmatig verschoond, zowel op vaste tijdstippen als op momenten dat het nodig is. Er is gedurende de dag aandacht voor snotneuzen, losse veters, vieze vingertjes, enzovoort. Het verzorgingsmoment is voor ons bij uitstek een moment waarop de aandacht individueel gericht is. Er is tijdens deze momenten niet alleen persoonlijke aandacht voor de verzorging maar ook voor de ontwikkeling van kinderen en het delen van genegenheid. 1.2 Dagindeling peutergroep 1.2.1 Halen en brengen • Om 7.30 uur beginnen er twee pedagogisch medewerkers in de groep van de Gouden Leeuwen. Tot 8.00 uur vangen zij alle kinderen op die tot die tijd gebracht worden. • Om 8.00 uur begint van iedere groep een pedagogisch medewerker. Zij neemt haar ‘eigen’ kinderen vanuit de Gouden Leeuwen mee naar de eigen groep. We verzoeken de ouders voor 9.00 uur hun kind gebracht te hebben en als dit niet mogelijk is ons in te lichten. • Tussen 12.45 en 13.15 kunnen kinderen gehaald en gebracht worden die een halve dag gebruik maken van het kinderdagverblijf. • Na 18.00 uur worden de kinderen die er nog zijn, opgevangen door twee pedagogisch medewerkers die tot 18.30 werken. • Kinderen worden alleen aan de ouders meegegeven, behalve als er uitdrukkelijk iets anders met hen is afgesproken. 10

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ 1.2.2 Vrij spel en geleid spel Elke ochtend kunnen de kinderen vrij spelen in de groep tot 9.30 uur. De kinderen zijn vrij om te bepalen met welk speelgoed ze spelen. Er zijn diverse materialen die ze zelf kunnen pakken bijvoorbeeld puzzels en het servies. Speelgoed dat in de kast ligt wordt op verzoek van de kinderen door ons gepakt. Tijdens het vrije spel worden de kinderen goed geobserveerd. Kinderen worden gestimuleerd om te spelen maar natuurlijk mag een kind ook gewoon niks doen als het daar behoefte aan heeft. Om 9.30 uur gaan we allemaal aan tafel voor drinken en een koekje. In de zomer delen we soms ook meteen het fruit uit zodat we daarna lekker lang en onafgebroken naar buiten kunnen. Als het ’s morgens al lekker weer is kiezen we er ook wel eens voor om buiten te drinken. De kinderen zitten dan allemaal op de zandbakrand of met zijn allen op het gras. Er wordt een boekje voorgelezen, gezongen of er wordt gekletst. We vragen aan de kinderen welke liedjes we zullen zingen en als er gekletst wordt, vragen we wie er wat wil vertellen. We letten daarbij op dat alle kinderen aan bod komen. Het geleid spel bestaat o.a. uit knutselen, dansen en toneel en alle kinderen worden bij de activiteit betrokken en gevraagd om mee te doen. We gaan met zijn allen aan tafel zitten en er wordt uitgelegd wat we gaan doen. De kinderen worden gestimuleerd daarin zelf hun fantasie te gebruiken. Ook wordt er regelmatig muziek gedraaid zowel op initiatief van de kinderen als ons. Er wordt flink gedanst en de pedagogisch medewerkers doen uiteraard volop mee. Als we buiten spelen maken we gebruik van het ‘buitenspeelgoed’ uit de berging en de aanwezige speeltoestellen. Ook daar doen we geleid spel zoals bijvoorbeeld tikkertje, verstoppertje of een renspelletje. 1.2.3 Slapen en rusten Bij de Blauwe Pauwen slapen de kinderen éénmaal per dag. Dit gebeurt na het middageten. Als kin11

Pedagogisch werkplan deren het niet redden tot na het middageten, worden ze eerder in bed gelegd. Als ze op dat moment nog niet genoeg hebben gegeten, kunnen ze uiteraard na het slapen nog wat eten. Na het eten worden de pyjama’s aangetrokken. Kinderen die dit al zelf kunnen krijgen hun mandje met daarin de pyjama en eventueel een knuffel en/of een speen waarmee ze op de grond zichzelf kunnen gaan uitkleden. Eén pedagogisch medewerkers gaat bij deze kinderen zitten om te kunnen helpen en om schone luiers aan te doen. De andere pedagogisch medewerkers kleedt de kinderen uit op de commode die nog meer hulp nodig hebben. We benoemen tijdens het omkleden wat we doen en we benoemen de voorwerpen (schoenen, broek etc.). Als de kinderen omgekleed zijn mogen ze nog even spelen in het hoekje bij de achterdeur. Ondertussen wordt de groep door de pedagogisch medewerkers gepoetst. Rond kwart over één, half twee gaan de kinderen dan naar hun eigen bed onder begeleiding van ons en soms ook de grote kinderen. Ze worden ondergestopt en krijgen een kus of een aai over de bol. Als we de slaapkamer uitlopen zeggen we ze gedag: welterusten, lekker slapen of tot straks. Vaak wordt het speeldoosje aangezet in de slaapkamer. Door het raam houden we de kinderen in de gaten. Wij volgen de adviezen van de stichting Wiegendood ten aanzien van het slapen en deze zijn beschreven in hoofdstuk 2.5.4 Veilig slapen in het kwaliteitshandboek. We hebben ook kinderen die helemaal niet meer slapen overdag en kinderen die niet meer naar bed gaan maar wel even op een rustbedje gaan liggen in de groep. Voordat de kinderen op de rustbedjes gaan liggen, gaan ze nog even plassen. Als ze eenmaal op het rustbedje liggen mogen ze de schoenen uitdoen als ze dit willen. Ze krijgen hun knuffel en een kussen en als ze willen ook een lakentje. Het ene kind valt in slaap en het andere kind niet maar iedereen heeft kunnen genieten van een moment van rust. De kinderen die niet meer slapen of rusten nemen we mee naar buiten of we leggen speelgoed op 12

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ tafel. Als we buiten zijn nemen we altijd de babyfoon mee. Uiteraard gaan we ook regelmatig kijken hoe het in de groep is. 1.2.4 Eten en drinken ‘s Morgens krijgen de kinderen drinken (ranja of appelsap) met een koekje, en later op de ochtend fruit. Voordat de kinderen aan tafel gaan om boterhammen te eten, krijgen ze eerst allemaal een washandje om hun gezicht en handjes te wassen. We kijken altijd even of iedereen het goed heeft gedaan. Om ongeveer 12 uur is het tijd voor een boterham. We stimuleren de kinderen om zelf hun boterham te smeren. De kleinere kinderen mogen het proberen en als het niet goed gaat helpen we ze daarbij. De eerste boterham bestaat altijd uit vlees of kaas. De kinderen kunnen kiezen uit drie soorten vlees. Als het kind naar een soort vlees wijst vragen we altijd hoe dat heet. Als ze het niet zeggen benoemen wij altijd de vleessoort. Na de eerste boterham mogen ze zoet op hun brood. Als de kinderen meer dan drie boterhammen eten, wordt de vierde boterham weer met kaas of vlees gegeten. Als kinderen hun korstjes niet goed eten stimuleren we hen dit wel te doen. Bij de kleinere kinderen wordt de boterham altijd in tweeën gesneden. Als ze wat groter zijn mogen ze zelf kiezen. De kinderen drinken melk bij het middageten tenzij het kind dit niet mag vanwege bijvoorbeeld een allergie. Het middageten is voor ons een moment van rust en dit proberen we dan ook te creëren. Er is altijd ruimte om gezellig te kletsen maar we letten wel op welke kinderen naast elkaar gaan zitten en geven af en toe sturing aan ‘drukke’ combinaties. Als de kinderen iets willen vertellen stimuleren we kinderen dit met een lege mond te doen en we zorgen ervoor dat iedereen aan de beurt komt. We stimuleren kinderen om naar elkaar te luisteren. ’s Middags is er twee keer een moment dat we de kinderen drinken aanbieden: de eerste keer krijgen zij er een koekje bij, de tweede keer een cracker. In de zomer laten we kinderen meestal vaker drinken 13

Pedagogisch werkplan in verband met de warmte. We kiezen dan regelmatig voor water in plaats van ranja of appelsap. Aan het eind van de middag krijgen de kinderen nog een keer fruit. Over het algemeen moeten de kinderen op elkaar wachten, tot iedereen klaar is met eten en/of drinken. 1.2.5 Verzorging Kinderen die nog een luier aanhebben verschonen we op de commode. Alle kinderen kunnen via het trapje (dat in de commode zit) op de commode klimmen. We vertellen dat we een schone luier aan gaan doen en benoemen daarbij al onze handelingen. De diertjes op de luier vinden kinderen over het algemeen geweldig en we vragen dan bijvoorbeeld wat voor diertje het is en welk geluid het maakt. Als kinderen gaan slapen en ze kunnen zelf hun pyjama aandoen zetten we hun mandjes op de grond zodat ze zelf hun spulletjes kunnen pakken. Ze mogen zelf hun luier uitdoen en wij geven hen staand een schone luier. We vragen of de kinderen willen helpen door de plakkertjes van de luier vast te houden. We stimuleren de kinderen om zelf hun kleren uit/aan te doen. Daar waar het niet lukt, helpen we ze en leren we ze hoe je het beste je kleren uit en aan kunt doen (eerst de schoenen uit voordat de broek uit kan etc.). We prijzen ze altijd als het goed gaat. In overleg met de ouders wordt er aandacht besteed aan het zindelijk worden. Kinderen worden meegenomen naar het toiletbezoek waar ze altijd beginnen op het potje. Kinderen die zindelijk zijn mogen zelf naar de wc. Uiteraard wordt de zelfstandigheid met betrekking tot het schoonvegen van de billen goed in de gaten gehouden. Verder zijn wij de hele dag op vieze neuzen, losse veters, enzovoort.

14

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ 1.3 Dagindeling verticale groepen 1.3.1 Halen en brengen De kinderen kunnen tussen 7.30 en 9.00 uur gebracht worden, kinderen die voor 8.00 uur worden gebracht, worden opgevangen bij de gouden leeuwen. Hun eigen pedagogisch medewerker komt hen daar ophalen. Als kinderen een halve dag komen kunnen ze tussen 12.45 en 13.15 gebracht of gehaald worden. We vragen de ouders als kinderen buiten deze tijden gebracht of gehaald worden, het even aan ons te melden in verband met het dagprogramma. Van 18.00 tot 18.30 worden de kinderen van alle groepen samen opgevangen door twee pedagogisch medewerkers. Als kinderen door anderen dan de ouders worden opgehaald, geven we de kinderen alleen mee na uitdrukkelijke toestemming van de ouders. 1.3.2 Vrij spel en geleid spel Twee keer per dag doen wij een geleide activiteit met de kinderen. Eén keer voor het drinken of het fruit in de ochtend en de tweede keer afwisselend ’s morgens of ’s middags. We proberen veel afwisseling aan te brengen in ons activiteitenaanbod dat bijvoorbeeld kan bestaan uit voorlezen, zingen, een gesprek met alle kinderen, een spelletje, verven, plakken, kleien, gym, dansen, enz. Deze activiteiten kunnen zowel binnen als buiten plaatsvinden. Wij gebruiken hierbij ons activiteitenplan, met maandthema’s. (zie hoofdstuk 2) We gaan hier flexibel mee om: als het eens niet uitkomt door omstandigheden vervalt een activiteit en soms kiezen we ervoor een extra activiteit te organiseren. Regelmatig worden er gezamenlijke activiteiten gedaan met andere groepen.

15

Pedagogisch werkplan Tijdens het vrije spel kunnen de kinderen kiezen uit een gevarieerd spelaanbod. Wij letten tijdens het spel op dat alle kinderen hun spel kunnen spelen, dat ze genoeg ruimte en materiaal hebben en dat ze niet (teveel) gehinderd worden door anderen. Als het nodig is helpen we kinderen op weg door even mee te spelen of samen met hen te kijken wat ze kunnen gaan doen. 1.3.3 Slapen en rusten Voor alle kinderen geldt dat we de slaaptijden zoveel mogelijk afstemmen op thuis. Voordat de kinderen gaan slapen helpen we hen hun pyjama aan te trekken (of slaapzak). De grote kinderen krijgen hun mandje met kleren en verkleden zich zo veel mogelijk zelf. Tijdens dit moment proberen we al een overgang te creëren naar meer rust. De kinderen krijgen knuffels en speentjes en worden in bed gelegd, de oudere kinderen klimmen er zelf in. De kinderen liggen in principe allemaal in een ‘eigen’ bed. We geven ze een knuffel en een aai over de bol, wensen ze welterusten en gaan weg. Door het raam in de slaapkamerdeur houden we de kinderen goed in de gaten. Als we naar buiten gaan, nemen we een babyfoon mee en gaan we regelmatig in de slaapkamers kijken of alles rustig is. Wij volgen de adviezen van de Stichting Wiegendood ten aanzien van het slapen en deze zijn beschreven in hoofdstuk 2.5.4 Veilig slapen in het kwaliteitshandboek. De kinderen die niet meer hoeven te slapen gaan soms op een rustbedje in de groep liggen of doen een rustige activiteit in de groep. Wij vinden het erg belangrijk dat alle kinderen na een gezellige ochtend een moment van rust en ontspanning krijgen waarin ze weer energie opdoen voor de middag.

16

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ 1.3.4 Eten en drinken Voordat we aan tafel gaan, laten we de kinderen handen wassen, soms met een washandje, soms bij de kraan. s‘ Morgens krijgen de kinderen drinken met een koekje en fruit: de grote kinderen pakken om de beurt een stukje fruit van een groot bord en geven dit door, de kleintjes krijgen gepureerd fruit met een lepeltje. Om ongeveer 1 uur is het tijd voor een boterham. We stimuleren de kinderen om zelf hun boterham te smeren. De kleinere kinderen mogen het proberen en als het niet goed gaat helpen we ze daarbij. De eerste boterham bestaat altijd uit vlees of kaas. Ze mogen dan kiezen uit drie soorten vlees. Als het kind naar een soort vlees wijst vragen we hoe dat heet. Als ze het niet zeggen, benoemen wij het. Na de eerste boterham mogen ze zoet op hun brood. De kinderen drinken melk bij het middageten tenzij het kind dit niet mag vanwege allergie e.d. Het middageten is voor de groep een moment van rust; we proberen er een gezellig moment van te maken. We stimuleren de kinderen om netjes te eten en te drinken en hun boterham op te eten maar we dringen het niet op. Over het algemeen moeten de kinderen op elkaar wachten, tot iedereen klaar is met eten en/of drinken. ’s Middags krijgen de kinderen nog twee keer te drinken: de eerste keer met een koekje, de tweede keer met een cracker. In de zomer bieden we in verband met de warmte vaker drinken aan. We kiezen dan vaker voor water in plaats van ranja of appelsap. Bij baby’s wordt het voedingsschema van thuis gevolgd. Totdat de kinderen 1 jaar zijn, geven wij ze ook een potje warm eten als de ouders dit willen. 1.3.5 Verzorging Voor alle kinderen hebben we vaste verzorgingsmomenten: handen wassen voor we gaan eten, vaste tijden luiers controleren en naar de wc. Natuurlijk worden kinderen tussendoor verschoond of gaan ze 17

Pedagogisch werkplan naar de wc als dit nodig is. Als kinderen zelf naar de wc zijn gegaan, controleren we of alles goed is gegaan. Bij alle kinderen, ook de baby’s vertellen we wat we gaan doen. De baby’s worden verschoond op de commode en we gebruiken dit moment om kinderen persoonlijke aandacht te geven door te praten, te letten op de reactie en daar weer op te reageren. De grotere kinderen mogen zelf op het trapje van de commode klimmen en ook hen proberen we tijdens dit verschoningsmoment alle aandacht te geven. Zodra kinderen interesse tonen mogen ze mee naar de wc: zitten op het potje en ondertussen kijken hoe anderen dit doen. We stimuleren de kinderen om zelf te doen wat ze kunnen en pas hulp te vragen als het niet lukt. Ook tijdens dit ritueel wordt er veel met de kinderen gepraat. Tijdens het spel en de activiteiten gedurende de dag letten wij op de noodzakelijke verzorging van de kinderen en vegen neuzen en strikken veters als het nodig is. Ook smeren we rode billetjes in met sudocreme en schrale wangen met vaseline. Als we in het voorjaar en zomer naar buiten gaan, smeren we de kinderen in met zonnebrandcrème. Ook letten we er op dat de kleertjes goed zitten, al laten we wel eens een T-shirt binnenstebuiten aan als een kind zich met veel moeite zelf heeft aangekleed. 1.4 Dagindeling BSO Dagindeling maandag - dinsdag - donderdag Tussen 14.30 en 15.45 uur worden de kinderen van school gehaald of naar de BSO gebracht door de taxi. Oudere kinderen kunnen zelfstandig op de fiets komen. Als de kinderen binnen komen krijgen ze drinken en crackers (BSO) of brood (10+) Wij gaan ervan uit dat de kinderen op school de hele dag hard gewerkt hebben en dat ze tijdens het verblijf op de buitenschoolse opvang toe zijn aan vrije tijd. Vanaf 15.15 kunnen de kinderen ook in de grote hal spelen. 18

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ Tussen 16.00 en 17.15 uur kunnen de kinderen daarom zelf bepalen wat ze gaan doen. In de verschillende groepen worden verschillende activiteiten aangeboden. Buiten is er volop ruimte voor allerlei sporten en spelen. De pedagogisch medewerkers verdeelt zich over de verschillende ruimtes en zorgen voor de (lekkere) randvoorwaarden zodat de vrije tijd ook echt vrije tijd kan zijn. Om 17.00 uur krijgen de kinderen fruit aangeboden. Tussen 17.00 en 18.00 uur spelen de kinderen zoveel als mogelijk onder de vleugels van de pedagogisch medewerkers in een beperkt aantal ruimtes. We streven ernaar om te weten in welke ruimtes de kinderen verblijven zodat we ouders direct de juiste weg kunnen wijzen als ze de kinderen op komen halen. Na 17.30 uur mogen alleen de kinderen van Willie de Walrus nog in het Kids Society Erica-bos spelen Kinderen die huiswerk voor school moeten maken kunnen dat eventueel op Kids Society Erica doen. Desgewenst kunnen ze hierin begeleid worden. Tussen 17.00 en 18.30 uur kunnen de kinderen worden gehaald. De kinderen worden alleen met de ouders meegeven behalve als de ouders andere wensen hieromtrent uitdrukkelijk hebben aangegeven. Met de oudere kinderen kunnen, op verzoek van de ouders afspraken gemaakt worden over het zelfstandig naar huis gaan. Dagindeling woensdag - vrijdag Tussen 11.30 en 12.30 uur worden de kinderen van school gehaald of naar de BSO gebracht door de taxi. Oudere kinderen komen op de fiets. Om 12.30 uur gaan we met de kinderen eten. Kinderen die alleen voor de lunch komen worden tussen 13.00 en 13.30 uur door de ouders opgehaald. De kinderen van de bovenbouw komen op vrijdag tussen 14.30 en 15.45 naar de buitenschoolse opvang. Vervolgens verloopt de middag als op maandag, dinsdag en donderdag.

19

Pedagogisch werkplan Dagindeling in vakanties Tijdens de vakantie worden de kinderen de hele dag opgevangen en de dagindeling ziet er dan ook wat anders uit. De kinderen kunnen worden gebracht tussen 7.30 en 9.00 uur. Later kan ook, maar in verband met eventuele uitstapjes, willen we dit graag op tijd horen. Om 10.00 uur drinken de kinderen iets en eten daarbij een koekje. Om 12.00 uur vindt de lunch plaats. De kinderen die een halve dag komen kunnen door de ouders tussen 12.45 en 13.15 uur gehaald worden. Om 15.00 uur wordt er weer wat gedronken en om 17.00 uur wordt de kinderen fruit aangeboden. Tijdens de vakanties wordt het spel aangeboden aan de hand van een thema. Net zoals tijdens de opvang in de schoolweken is er voor de kinderen een groot aanbod aan activiteiten en zijn ze vrij om daar zelf een keuze in te maken. Tijdens de vakantie worden er extra activiteiten aangeboden en wordt er regelmatig gebruik gemaakt van de nabij gelegen gymzaal om daar te sporten of te dansen. 1.4.1 Eten en drinken De kinderen krijgen, als zij uit school komen een cracker of tosti (tieners) aangeboden met daarbij wat te drinken. In de loop van de middag wordt er fruit rondgedeeld. Als de opvang zich uitstrekt over de hele middag (of tijdens de vakantie over de hele dag) worden er ook broodmaaltijden verstrekt. Tussendoor wordt er fruit gegeten en wordt er nog wat gedronken. De momenten van eten en drinken zijn voor ons rustmomenten. Kinderen hebben de mogelijkheid om hun verhaal kwijt te kunnen en plannen te maken voor de rest van de dag. 1.4.2 Halen en brengen naar clubs Als ouders niet in de gelegenheid zijn om zelf hun kind naar een club te begeleiden kunnen ze een verzoek om begeleiding door ons kenbaar maken. Als het mogelijk is zorgen wij voor het brengen en halen van kinderen naar clubs. De ouders kunnen hiertoe een verzoek indienen bij de pedagogisch 20

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ medewerkers. 1.4.3 Vrij spel en geleid spel Conform het model Basis BSO, waarin Kids Society Erica voor alle BSO’s een aantal uitgangspunten en afspraken heeft vastgelegd, bieden wij dagelijks een activiteitenprogramma aan om kinderen tijdens de tijd op de BSO een aantal leuke activiteiten aan te bieden. Kinderen kunnen hier naar eigen behoefte aan deelnemen. Deze activiteiten worden geïnspireerd en ontstaan naar aanleiding van de zogenaamde maandthema’s. In de vakantie wordt extra aandacht besteedt aan het werken met een thema. De BSO heeft ook voor elke vakantie een thema/activiteiten plan. Dit wordt voor elke vakantie door de pedagogisch medewerkers opgezet. Voor de zomervakantie bedenken we voor elke week een thema. Deze thema’s worden gekozen door twee afgevaardigden van iedere locatie. Per locatie bedenken we activiteiten, uitstapjes en spelletjes. Deze geven we aan elkaar door, zodat je een breed scala aan ideeën hebt waar je uit kunt putten. 1.4.4 Rusten Wanneer kinderen hier behoefte aan hebben, kunnen zij zich terugtrekken op een rustige plek om wat te zitten, te lezen of gewoon lekker niets te doen. 1.4.5 Verzorging We vinden het belangrijk om de kinderen te begeleiden naar zelfstandigheid met betrekking tot de verzorging, zoals handen wassen na toiletgebruik en voor het eten, tafelmanieren en veters strikken.

21

Pedagogisch werkplan 1.5 Wat doen we nog meer 1.5.1 Overdracht Kinderdagverblijfgroepen Op alle groepen hebben we een logboek. Hier worden alle bijzonderheden opgeschreven van de dag. Het kan hierbij gaan om bijzonderheden van de kinderen, maar ook over het werk, bijvoorbeeld wanneer we een teamoverleg hebben en/of er memo’s zijn binnen gekomen. Daarnaast hebben we ’s morgens ook een mondelinge overdracht met de collega. Op alle groepen hebben we een ‘bijzonderhedenbord’ hangen. Hierop staan de bijzonderheden van de kinderen in een schema (toiletbezoek, in bezit van knuffel en/of speen, slaaptijden, flestijden en specifieke bijzonderheden). Daarnaast hebben we op alle groepen nog het rode mapje voor de Grashoppers. Hier staan ook alle bijzonderheden van de kinderen in. In de groep hangt een whitebord voor de ouders. Hier worden de namen van de kinderen vermeld die op die dag komen met daarachter de slaap- en/of flestijden van die dag en of het kind al is verschoond. Buiten de groep hangt ook nog een whitebord voor de ouders. Hierop wordt vermeld als een pedagogisch medewerker vrij/ziek is en wie er voor haar komt werken. Buitenschoolse opvang De Buitenschoolse opvang maakt gebruik van een taxiagenda. Daarin staan de afmeldingen van de kinderen en de bijzonderheden met betrekking tot de scholen. Ook maken we gebruik van een logboek. Hierin schrijven we boodschappen naar elkaar. Iedere dag leest iedereen in het logboek. De pedagogisch medewerker van de bso begint voordat de kinderen komen. Er is dan ook voldoende tijd voor mondeling overleg. 22

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ 1.5.2 Kwaliteitsregistraties In verband met het kwaliteitssysteem dient de pedagogisch medewerker een aantal dagelijkse, periodieke en incidentele kwaliteitsregistraties bij te houden waaronder registraties ten aanzien van: • hygiëne en schoonmaak • geneesmiddelenverstrekking • ongevallen • welbevinden van kinderen • afwijkingen met leveranciers • preventieve maatregelen Alle procedures met betrekking tot de kwaliteitsregistraties staan uitgelegd in het kwaliteitshandboek van Kids Society Erica. Deze procedures worden gevolgd door de pedagogisch medewerker. De dagelijkse schoonmaak wordt dagelijks aangetekend op de registratieformulieren Regelmatig worden kinderen geobserveerd volgens de methode welbevinden. Dit kan naar aanleiding van een kindbespreking in de teamvergadering gebeuren, of voordat er met de ouders een jaarlijks gesprek plaatsvindt. Op de noodmap worden alle kinderen aangetekend als ze binnenkomen en weggaan, evenals de leiding, zodat in noodgevallen gezien kan worden wie er aanwezig zijn. In de noodmap staan bijzonderheden van kinderen, medicijngebruik, inentingen, allergieën en waar ouders bereikt kunnen worden. Bij de BSO is ook nog een gezamenlijke map waar bijzonderheden over kinderen in staan en over allergieën bij kinderen. Deze map staat op de balie. Twee keer per jaar wordt er een ontruimingsoefening gedaan. De papieren van de veiligheidsoefeningen/ontruiming worden bewaard in de noodmap. Elke maand wordt de megafoon een keer getest en de noodtelefoon staat altijd aan en hebben we bij ons.

23

Pedagogisch werkplan 1.5.3 Huishoudelijke werkzaamheden Naast het schoonmaken door een erkend schoonmaakbedrijf en de huishoudelijke ondersteuning door de huishoudelijke dienst, zijn afspraken gemaakt met betrekking tot het schoonhouden van de groeps- en andere gezamenlijke ruimtes en alle aanwezige materialen door de pedagogisch medewerker. Alle medewerkers dienen op de hoogte te zijn van de noodzakelijke werkzaamheden en hier uitvoering aan te geven. De volledige afspraken met betrekking tot hygiëne en schoonmaak zijn in het kwaliteitshandboek vastgelegd in hoofdstuk 2.1.8 Voedselhygiëne en schoonmaakschema. Elke dag worden de slaapkamers en de groepen gelucht. Af en toe maken we een activiteit van de huishoudelijke werkzaamheden, we geven de kinderen doekjes zodat ze stoeltjes en kasten kunnen afsoppen. Er wordt gekeken welke bedjes er verschoond moeten worden. Als kinderen naar de wc zijn geweest, maken we de wc’s en potjes schoon en controleren we de handdoek en het wc-papier. Bij de schoolkinderen worden de wc’s gecontroleerd en schoongemaakt aan het einde van de middag.

24

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ Hoofdstuk 2

Activiteiten

In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in hoe wij omgaan met activiteiten. 2.1 Activiteiten in het Kinderdagverblijf Iedere dag worden er geleide en niet geleide activiteiten gedaan. De kinderen hebben ieder dag ook momenten van vrij spel. Ze kunnen zelfstandig en naar eigen behoefte spelen met door hen zelf gekozen kinderen en aanwezige materialen. We proberen iedere dag naar buiten te gaan en om kinderen kennis te laten maken met een andere omgeving wordt er ook gebruik gemaakt van de BSO-ruimte. We werken ieder jaar met een activiteitenplan waarin alle gekozen thema’s zijn opgenomen, een werkgroepje, bestaande uit pedagogisch medewerkers van verschillende groepen, buigt zich ieder kwartaal over de komende thema’s en bedenkt hiervoor verschillende activiteiten. Ieder jaar wordt het plan geëvalueerd en worden nieuwe thema’s bedacht. De thema’s van komend jaar: • Januari: Winter: De kinderen spelen meer binnen en we doen daar leuke activiteiten: we maken vogelvoer, we plakken sneeuwpoppen enz. Als het even kan, gaan we warm aangekleed naar buiten om sneeuwballen te gooien. • Februari: Kleuren: Welke kleuren zitten er in de regenboog? In deze maand staat ook carnaval centraal. Kinderen dansen, zingen, plakken erop los. • Maart: Lente: Maart roert zijn staart, lente kriebels en veel lentebloemen plakken • April: Eten: Proeven, bakken, maar ook eieren verven, en paasstukjes maken. • Mei: Dieren: Liedjes zingen, boekjes lezen en misschien naar de kinderboerderij? Verder zijn de 25

Pedagogisch werkplan kinderen druk bezig met moederdag. • Juni: We denken in onze activiteiten al aan de Zomer.En ook vaderdag is aan de beurt. • Juli: Als thema hebben we Water. De kinderen zijn veel buiten. Zandbak, watertafel en waterbaan en zwemmen met mooi weer. • Augustus: Vakantie. Iedereen komt terug met verhalen over de vakantie en uitstapjes. • September: Verkeer • Oktober: De Herfst is begonnen en de kinderen zoeken buiten herfst spullen voor de herfsttafel en knutselactiviteiten • November: Sinterklaas komt er bijna aan. De kinderen zijn al druk bezig met het voorbereiden hiervan (liedjes zingen, boekjes lezen en erover vertellen). Er is een activiteiten boekje voor de hele week gemaakt met daarin het ‘Sinterklaas activiteiten plan’. • December: Sinterklaas, Kerstviering en oudjaar, kortom: Feest! Met dit plan creëren we een rode draad door de maand waaraan activiteiten, gesprekjes, maaltijden, versieringen in de groep en dergelijke gekoppeld kunnen worden. We proberen op een afwisselende manier zo veel mogelijk kanten van een thema aan bod te laten komen en te belichten. Door de thema’s op veel verschillende manieren te gebruiken willen we ook meteen alle verschillende ontwikkelingsniveaus van de kinderen stimuleren maar het allerbelangrijkste is dat de kinderen er veel plezier aan beleven. 2.2 Activiteiten in de Buitenschoolse opvang De BSO-groep werkt met een activiteitenplan voor het gehele jaar en daarnaast met een apart activiteitenplan voor de zomermaanden. De activiteiten zijn gekoppeld aan de maanden en de daarbij behorende thema’s van het jaar. We vinden het belangrijk dat de kinderen contact met de natuur houden en daarom wordt er in onze 26

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ gekozen thema’s veel met seizoenen en materialen van buiten gewerkt. Wij zien de thema’s als een houvast voor de te plannen activiteiten bij het dagelijks geleid spel. Elke week wordt er een geplande activiteit georganiseerd door ons en er wordt van te voren ook aangegeven, indien van toepassing, wie deze activiteit begeleidt. Wij bereiden samen de spelsuggesties voor, nadat ook de kinderen naar ideeën is gevraagd. Iedere dag is er ook ‘vrij’ spel en kunnen de kinderen kiezen uit de verschillende thema-hoeken: fantasie, bouwen, grimeren, knutselen, schilderen, computer, playstation, tv kijken, gezelschapsspelen, buiten spelen of lekker even niets doen. De jaarlijkse hoofdthema’s zijn: • Januari, winter: alles is kaal buiten, gezelschapsspelen worden extra aangeboden, misschien een nieuwe dvd. • Februari, kleur: met de carnaval voor de deur is dit een maand voor theater, scminken, verkleden, maskers enz. • Maart, lente:het voorjaar komt eraan, wat zie je buiten? Met de kinderen schoon maken, grote schilderijen maken om op te hangen. • April, eten: zelf iets bakken, recepten zoeken, boodschappen doen en ook pasen met knutselactiviteiten, paaseieren zoeken, paasstukjes maken, volop sfeer. • Mei, deze maand staat in het teken van de jonge dieren, eventueel een uitstapje naar de kinderboerderij, dierenpark in de vakantie, het verzorgen van de natuurtafel. • Juni, zomermaand, buiten spelen, water en zandactiviteiten, groepsspelen buiten, einde van het schooljaar. • Juli: Zomer-activiteitenplan • Augustus: Zomer-activiteitenplan • September, deze maand staat in het teken van verkeer: op de fiets naar school of met de auto? 27

Pedagogisch werkplan Wat is een veilige weg? • Oktober, deze herfstmaand worden veel knutselactiviteiten aangeboden. Er is een hoop te vinden in de natuur waar je wat mee kunt doen. • November, de dagen worden korter en we zoeken de gezelligheid binnen, het uithollen van pompoenen, de komst van Sint Nicolaas, het maken van verrassingen, pepernoten bakken. • December, deze maand is een feestmaand, cadeautjes met Sinterklaas, kerstkaarten maken, kerststukjes, iets lekkers bakken! Zomer-activiteitenplan: In juli en augustus worden de zomeractiviteiten uitgevoerd aan de hand van thema’s. Er wordt een ‘zomer-activiteitenplan’ geschreven. Dit plan wordt samen met de BSO-groepen van Ouwlandsedijk en Kloosterstraat ontwikkeld. Er worden ook gezamenlijk activiteiten ondernomen. Elk jaar kan dit op een andere manier worden ingevuld. 2.3 Uitstapjes en vervoer Uitstapjes maken hoort wat Kids Society Erica betreft, bij het dagelijkse leven en dus ook bij het ‘leven’ in een kinderdagverblijf en BSO. Voor alle uitstapjes van ‘even naar de winkel’ tot ‘naar de kinderboerderij’ zijn daarom afspraken gemaakt die bij alle medewerkers bekend dienen te zijn. Deze afspraken en de daarbij horende werkinstructies zijn vastgelegd in hoofdstuk 2.5.2 Uitstapjes en vervoer in het kwaliteitshandboek. Tijdens het wengesprek met de ouders en eventueel hun kind wordt het maken van uitstapjes – en bij de BSO het vervoer van en naar school – aan de orde gesteld. Per kind worden individuele afspraken tussen kind, ouder en pedagogisch medewerker schriftelijk vastgelegd door middel van het invullen van het toestemmingsformulier of afsprakenformulier. Jaarlijks wordt dit formulier opnieuw met alle betrokkenen opnieuw doorgenomen en vastgesteld. 28

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ Het vervoer van en naar school van de BSO-kinderen wordt voornamelijk door onze eigen medewerkers met een ‘Kids Society Erica-bus’ gedaan. Ook aan dit vervoer zijn vele afspraken gekoppeld en (contractueel) vastgelegd. Alle informatie hierover staat ook in het hoofdstuk 2.5.2 Uitstapjes en vervoer van het kwaliteitshandboek. Uiteraard geldt voor alle uitstapjes en het totale vervoer van en naar school dat we altijd kiezen voor een veilig systeem wat voldoet aan alle wettelijke voorschriften. Kids Society Erica is in het bezit van een aansprakelijkheidsverzekering en een scholieren ongevallenverzekering. De pedagogisch medewerker die kinderen (soms) in hun eigen auto vervoeren hebben een schadeverzekering inzittenden (SVI) afgesloten. Het aantal kinderen dat één medewerker mee kan nemen tijdens een uitstapje is afhankelijk van de leeftijd, het vervoermiddel en de uiteindelijke bestemming. Ook hierover zijn afspraken gemaakt die vertaald zijn naar werkinstructies evenals voor alle noodzakelijke materialen die meegenomen dienen te worden zoals een EHBO-trommel, telefoon en de kindgegevens.

29

Pedagogisch werkplan Hoofdstuk 3

Rituelen

In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in hoe wij voor kinderen belangrijke rituelen vorm geven: 3.1

Rituelen in het Kinderdagverblijf en de Buitenschoolse opvang

3.1.2 Ontvangst en vertrek Als ouders hun kind naar de dagopvang komen brengen begroeten we zowel de ouder als het kind. We vragen bijvoorbeeld hoe het weekend is geweest, hoe het gaat met het kind en of er nog bijzonderheden zijn. Als het kind iets wil laten zien dat is meegebracht, gaan we door de knieën om zo beter contact te krijgen. We verzoeken de ouders het afscheid niet te lang te rekken maar nodigen hen uit te bellen als ze hier behoefte aan hebben. Bij de BSO worden de kinderen door ons gehaald of zij komen zelfstandig naar de BSO. Als de kinderen door onze bus worden gehaald wacht een van de pedagogisch medewerkers hen op als ze de bus uitkomen. Ze worden verwelkomd met een cracker en wat te drinken. De kinderen kunnen hun verhaal kwijt over wat er op school is gebeurd en wat ze hebben meegemaakt. Als een kind wordt opgehaald vertellen we de ouder hoe de dag is verlopen. Alle bijzonderheden worden vermeld in dit gesprek. Het kan zijn dat het kind de ouder bij binnenkomst nog niet ziet. We roepen het kind dan niet meteen omdat de ouder het altijd erg leuk vindt om het kind te zien spelen zonder dat hij in de gaten heeft dat papa of mama er is. Als het kind bij de ouder staat betrekken we 30

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ het kind hierbij en vragen we wat we hebben gedaan vandaag. Als het kind bijvoorbeeld op het potje heeft geplast leiden we dit onderwerp in en laten we het kind verder zelf vertellen. Terwijl we met een ouder staan te praten houden we de andere kinderen altijd in de gaten. Als we buiten zijn of in de hal en even mee naar binnen lopen met een ouder, wordt dit altijd gemeld bij een groepsleidster van een andere groep zodat deze even de kinderen in de gaten kan houden. Bij het vertrek worden de ouders geïnformeerd over het verloop van het de dag. De kinderen spelen daarbij een grote rol. Bij de BSO geldt dat kinderen zelf hun verhaal doen aan de ouders, wij vullen aan of komen zelf met informatie. Verder worden eventueel opvallende dingen besproken met betrekking tot de ontwikkeling of de opvoeding van het kind. 3.1.2 Nieuwe kinderen Met betrekking tot de plaatsing en het wennen van nieuwe kinderen en de procedure van het doorstromen van de ene naar de andere groep zijn alle afspraken vastgelegd in hoofdstuk 1.2 Plaatsing van het kwaliteitshandboek. Hierin worden alle verschillende gesprekken en de daarin te bespreken onderwerpen beschreven. Kinderen die voor de eerste keer bij ons komen, stellen wij gerust en betrekken hen bij alle activiteiten die we doen. Vaak komen de andere kinderen dan al nieuwsgierig kijken wie het nieuwe kind is. We gaan vaak samen tussen de andere kinderen zitten zodat het nieuwe kind zich snel veilig gaat voelen. Als een kind voor het eerst naar de BSO gaat met de taxi, gaat er een pedagogisch medewerker mee om het kind van school op te halen. Deze pedagogisch medewerker heeft het kind gezien tijdens het wennen. Zij legt aan het kind uit hoe het gaat met vervoer. Waar moet het kind wachten, waar moet ze 31

Pedagogisch werkplan naar toe als de bus van Kids Society Erica aan komt rijden. Als een kind te voet wordt opgehaald, dan proberen we ook een pedagogisch medewerker die het kind kent van het wennen naar die school te laten gaan 3.1.3 Afscheid nemen van kinderen die ons gaan verlaten Afscheid bij de kinderdagverblijfgroepen: als kinderen afscheid nemen hangen we een plaat op bij de deur en maken we een kroon. In het kringetje wordt er verteld dat het kind afscheid neemt en waar hij/zij dan naar toe gaat. Het kind krijgt een afscheidsmap met daarin allerlei knutselwerkjes die het kind zelf heeft gemaakt en op de kaft zitten foto’s van het kind en andere kinderen van de groep. Als kinderen afscheid nemen mogen ze trakteren en dit zelf uitdelen. Als ouders het willen zijn ze van harte welkom om het afscheid mee te vieren en passen we het tijdstip van het afscheid vieren in overleg met hen aan. Als de ouders het kind komen ophalen vertellen we hoe het afscheid is verlopen. We praten meestal nog even over de periode dat het kind bij ons is geweest en we bedanken de ouders voor het vertrouwen dat zij in ons hebben gehad. Afscheid bij de BSO: de kinderen brengen vaak een traktatie mee die ze mogen uitdelen. Het kind krijgt een kadootje. Als de ouders het kind komen halen praten we na over de tijd die ze op Kids Society Erica zijn geweest. We bedanken de ouders voor het in ons gestelde vertrouwen en we nodigen het kind uit om nog eens op bezoek te komen. 3.1.4 Andere rituelen Rituelen ten aanzien van slapen en rusten, verzorging en eten en drinken staan beschreven in de dagindeling.

32


Feesten en traktaties

In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in welke feesten wij met de kinderen vieren en op welke wijze dit per werksoort wordt gedaan. 4.1 Feesten en traktaties in het Kinderdagverblijf en de Buitenschoolse opvang Verjaardagen van kinderen Kinderdagverblijven Wanneer een kind jarig is hangen we een verjaardagplaat op bij de deur met de naam van het kind en de leeftijd. De groep wordt versierd met slingers. Het kind krijgt een verjaardagskroon en mag op de feeststoel zitten. Er worden verjaardagsliedjes gezongen. Het kind dat jarig is mag zelf kiezen welke liedjes we gaan zingen. Na het zingen mag het kind de kaarsjes uitblazen. Vaak nemen ouders een fototoestel mee zodat we foto’s kunnen maken van de verjaardag. Nadat de kaarsjes zijn uitgeblazen, mogen kinderen een cadeau geven. Nadat het cadeau is uitgepakt mag de jarige trakteren en dit zelf uitdelen. We wachten tot alle kinderen de traktatie hebben en dan mogen ze met eten beginnen. Als het kind een schriftje bij zich heeft wordt er een feestelijk stukje ingeschreven. Als ouders willen, zijn ze welkom om het feest mee te vieren en als de jarige broertjes of zusjes op Kids Society Erica heeft, worden zij ook opgehaald om erbij te zijn. Buitenschoolse opvang Bij de BSO worden er vlaggetjes opgehangen, worden er verjaardagliedjes gezongen en krijgt de jarige een cadeautje. Na het uitpakken mag de jarige trakteren. Bij de piranha’s worden geen vlaggen gehangen en het zingen willen ze ook vaak niet en daarom mag de jarige zelf kiezen of er gezongen wordt. De jarige trakteert en daarna mag hij met een paar vriendjes/vriendinnetjes naar het dorp om 33

Pedagogisch werkplan een cadeautje uit te zoeken en te kopen. Een feest op zich. Verjaardagen van de pedagogisch medewerker De verjaardagen van de pedagogisch medewerker worden op dezelfde manier gevierd als die van de kinderen. Verjaardagen ouders In de kinderdagverblijfgroepen mogen kinderen als een van de ouders jarig is en ze het leuk vinden, iets voor hen maken. We beginnen hier op tijd aan zodat als een kind een keer afwezig is, het toch een cadeautje heeft gemaakt. Het cadeau gaat mee naar huis zodat het kind het thuis kan geven. Met kinderen tot 1½ jaar wordt er een handje of voetje geverfd of er wordt iets met een foto gemaakt. Bij de BSO kiezen we ervoor hier niet actief aandacht voor te vragen, als kinderen iets willen knutselen, mag dit natuurlijk altijd. Kids Society Erica-feest Deze verjaardag van Kids Society Erica wordt gevierd op de laatste zaterdag van september en is voor alle kinderen, ouders en medewerkers van Kids Society Erica. Elk jaar wordt de dag volgens een thema door een aantal medewerkers georganiseerd. De locatie is wisselend en wordt ook door de werkgroep bepaald. Vader- en moederdag In de kinderdagverblijfgroepen wordt ieder jaar aandacht besteed aan vader- en moederdag. Het gaat dan om een kleine attentie die door het kind zelf wordt gemaakt, als het kind dit wil. Bij de BSO kiezen we ervoor hier niet actief aandacht voor te vragen aangezien de meeste kinderen iets op school maken. Als zij toch bij de BSO ook iets willen knutselen, mag dit natuurlijk. 34

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ Oud en nieuw Op oudjaar of op de eerste dag van het nieuwe jaar worden er poffertjes of oliebollen gegeten met de kinderen en wensen wij uiteraard iedereen gelukkig nieuwjaar. Carnaval Met carnaval mogen de kinderen op vrijdag, maandag en dinsdag verkleed komen. De groepen worden versierd en een paar weken van te voren worden er ‘knutsels’ gemaakt die worden opgehangen in de groep. Er wordt carnavalsmuziek gedraaid waar veel op gedanst wordt. Ook worden de kinderen als ze dit willen, geschminkt. Pasen Een week voor Pasen wordt er volop geknutseld met de kinderen, bijvoorbeeld het maken van een paashaas, paasmandje en het schilderen van eieren. De groep wordt versierd met paastakken. Ook wordt er een paaslunch voorbereid met kleine broodjes, eieren, chocomel, drinkyoghurt en natuurlijk chocolade eieren. Kerst Een paar weken voor kerst wordt de groep versierd met kerstverlichting. Elke groep krijgt een kerstboom die we samen met de kinderen versieren. Er worden allerlei activiteiten gedaan met betrekking tot Kerst. Ook is er een kerstlunch (ieder jaar op een andere dag) met onder andere broodjes, chocomel en drinkyoghurt. De tafel wordt feestelijk versierd met leuke bordjes en servetten en uiteraard wordt er ook veel kerstmuziek gedraaid. Koninginnedag Op Koninginnedag is Kids Society Erica gesloten. Voorafgaand aan deze feestdag worden er wel ‘rood-wit-blauwe’ activiteiten georganiseerd. 35

Pedagogisch werkplan Sinterklaas Kinderdagverblijven Zodra de Sint in het land is beginnen wij met sinterklaasactiviteiten bijvoorbeeld mijters/pietenmutsen maken, boekjes voorlezen over Sinterklaas en pepernoten bakken. De groep wordt versierd met de ‘knutsels’ die de kinderen gemaakt hebben. We vieren op één dag ‘echt’ Sinterklaas en de kinderen krijgen dan een cadeautje. Per groep kun je bepalen hoe je dit feest regelt. Buitenschoolse opvang De BSO viert Sinterklaas in de eigen groep. Bij Willie de Walrus en de Otters is het de hele week sinterklaasfeest en de kinderen krijgen een cadeautje. De Orka’s hebben op een avond een sinterklaasfeest. We eten eerst gezellig met z’n allen waarna er een activiteit wordt gedaan. De piranha’s hebben geen sinterklaasfeest maar in plaats daarvan krijgen zij een tienerfeest aan de hand van een thema. Suikerfeest en Offerfeest We willen ook graag aandacht besteden aan het Suiker- en Offerfeest. Een aantal kinderen vieren deze feesten namelijk van huis uit. Eventueel geholpen door de ouders die dit feest thuis ook vieren wordt er een traktatie voorbereid en worden eventueel knutselwerkjes rond deze thema’s gemaakt. 4.2 Traktaties Alle traktaties van medewerkers van Kids Society Erica dienen gezond te zijn. We stimuleren ouders hetzelfde te doen en leveren daar, indien nodig, graag ideeën voor aan.

36


Regels en afspraken

In dit hoofdstuk worden de regels beschreven die gelden ten aanzien van een aantal onderwerpen. Regels en afspraken met betrekking tot verzorging, eten en drinken, rusten en slapen staan beschreven in de dagindeling. 5.1 Regels en afspraken in het Kinderdagverblijf 5.1.1 Corrigeren en belonen Zoals in onze pedagogisch visie beschreven gaan we uit van de mogelijkheden van een kind. Dus niet ‘wat kan een kind nog niet’, maar ‘wat kan een kind al wel’. Wij kijken naar wat een kind kan en wil en proberen daar zo goed mogelijk bij aan te sluiten. Onze positieve benadering heeft natuurlijk invloed op de manier waarop wij omgaan met het gedrag van kinderen. Kinderen die gewenst gedrag vertonen, kunnen bij ons rekenen op een compliment. Een kind dat ongewenst gedrag vertoond laten we duidelijk zien wat het gewenste gedrag wel is. We geven aan wat het alternatief is: hoe had het kind zich op een andere, positieve manier kunnen opstellen. 5.1.2 (Buiten) spelen Als de kinderen spelen, hebben ze de mogelijkheid om dit in de groep te doen, in de hal, bij de B.S.O. of buiten. Wij vinden het belangrijk dat de kinderen, als het weer het enigszins toelaat, iedere dag naar buiten gaan. De regels die we hanteren bij het spelen zijn: • zand in de zandbak laten en er niet mee rond gaan lopen; • geen speelgoed van elkaar afpakken; • via het trappetje bij de glijbaan komen en niet andersom; • niet gooien met speelgoed; 37

Pedagogisch werkplan • • • • • •

niet over het gras fietsen, maar op de stoep; niet binnen voetballen; uitkijken voor andere kinderen, zeker voor de kleintjes; niet op de verwarmingsombouwen klimmen; niet op de tafels klimmen; het schommelgedeelte is er om te schommelen en niet om met zand te spelen.

5.1.3 Het gebruik van speelgoed Zoals we kinderen leren zorgvuldig om te gaan met immateriële zaken, leren we kinderen ook zuinig te zijn met materiële zaken. We hebben oog voor onze omgeving en gaan respectvol om met materialen die we in deze omgeving tegen komen. In de groep staat speelgoed dat zo gepakt kan worden, dit mogen de kinderen zelf pakken zonder vragen. Speelgoed uit de kasten en knutselmateriaal mogen ze hebben als ze daarom vragen. Als er al veel speelgoed in de groep ligt, vragen we de kinderen om eerst iets op te ruimen voordat er ander speelgoed wordt gepakt, of we zeggen dat er nu genoeg speelgoed ligt waar ze mee kunnen spelen. Door even mee te spelen, helpen we ze dan op weg. Als we met iets anders verder gaan (activiteit, eten enz) moeten alle kinderen meehelpen het speelgoed op te ruimen. 5.2 Regels en afspraken in de Buitenschoolse opvang 5.2.1 Corrigeren en belonen Zoals in onze pedagogisch visie beschreven gaan we uit van de mogelijkheden van een kind. Dus niet ‘wat kan een kind nog niet’, maar ‘wat kan een kind al wel’. Onze pedagogisch medewerkers kijken naar wat een kind kan en wil en proberen daar zo goed mogelijk bij aan te sluiten. Onze positieve 38

Kids Society Erica ‘Kloosterstraat’ benadering heeft natuurlijk invloed op de manier waarop wij omgaan met het gedrag van kinderen. Kinderen die gewenst gedrag vertonen, kunnen bij ons rekenen op een compliment. Een kind dat ongewenst gedrag vertoont, laten we duidelijk zien wat het gewenste gedrag wel is. We geven aan wat het alternatief is: hoe had het kind zich op een andere, positieve manier kunnen opstellen. Er wordt altijd een gesprek gevoerd met het kind dat ongewenst gedrag vertoont. Er wordt gevraagd waarom het kind zo reageerde en hoe het kind het de volgende keer anders aan kan pakken. 5.2.2 (Buiten) spelen De kinderen hebben een grote buitenruimte waarvan ze gebruik kunnen maken. We stimuleren vooral samenspel, ook tussen de verschillende leeftijden. We geven kinderen ook de ruimte om te spelen met leeftijdsgenootjes. Vanaf 15.30 uur (op woensdag vanaf 12.30 uur) mogen de kinderen op het grote veld spelen of in het bos. Ze kunnen fietsen, voetballen, in de zandbak etc. Als ze materialen willen hebben kunnen ze deze aan de pedagogisch medewerker vragen. De kinderen mogen tot 15.15 uur geen gebruik maken van de grote hal en uiteraard worden de kinderen gestimuleerd om samen met elkaar op te ruimen. 5.2.3 Het gebruik van speelgoed Zoals we kinderen leren zorgvuldig om te gaan met immateriële zaken, leren we kinderen ook zuinig te zijn met materiële zaken. We hebben oog voor onze omgeving en gaan respectvol om met materialen die we in deze omgeving tegen komen. We hanteren een aantal basisregels waarvan we de kinderen op de hoogte brengen: Er is veel ruimte voor creativiteit en kinderen kunnen bijvoorbeeld restmateriaal onbeperkt gebruiken om te knutselen. Bij gebruik van ander creatief materiaal dienen ze dit eerst aan ons te vragen. 39

Pedagogisch werkplan Het gebruik van de computers/playstation is aan tijd gelimiteerd. Als meerdere kinderen hier gebruik van willen maken, worden ze gestimuleerd om onderling de tijden af te spreken. Bij het gebruik van het speelgoed worden de kinderen gestimuleerd tot het samen delen en opruimen. Van de DVD/VIDEO wordt pas gebruik gemaakt na toestemming van ons. 5.2.4 Buiten de poort Als ouders het toestaan mogen de oudere kinderen buiten de poort spelen, eventueel een vriendje bezoeken of zelfstandig naar het dorp gaan. Daarover worden afspraken met de ouders gemaakt. Als die afspraken er niet zijn mogen de kinderen niet zonder begeleiding buiten de poort.

40


Contact met ouders

In dit hoofdstuk beschrijven we welke initiatieven we ontplooien in het contact met ouders. 6.1 Contact met ouders in de Kinderdagverblijfgroepen Babygroep Bij het brengen vindt er een overdracht plaats tussen ouders en ons. Wij willen ‘s morgens graag weten van de ouders hoe het met het kind gaat en of er veranderingen zijn in het eet- en slaapschema Iedere ochtend als de tweede groepsleidster binnen komt vind er een overdracht plaats, waarin de bijzonderheden van de kinderen die er die dag zijn besproken worden. Wij vinden het erg belangrijk om aan het einde van de dag aan de ouders door te geven hoe hun kind het op die dag gehad heeft en of het kind die dag nieuwe ontwikkelingen heeft doorgemaakt of misschien juist niet. Wij vragen de ouders om en schriftje mee te geven, zodat wij daarin de ontwikkeling van het kind kunnen beschrijven. Om er een contactschriftje van te maken, vragen wij de ouders om hier ook in te schrijven, zo blijven beide partijen op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. De ervaring leert dat het op latere leeftijd een leuk document is om nog eens in te zien. Eén keer per jaar is er voor ouders de gelegenheid om in een 10-minutengesprek met één van de pedagogisch medewerkers de observatie te bespreken die is gemaakt over het welbevinden van het kind. Als er aanleiding voor is, of als ouders dit aangeven is er natuurlijk altijd mogelijkheid voor een extra gesprek. Peuter- en verticale groep Als ouders ’s morgens binnenkomen begroeten we hen en het kind. We vragen hoe het gaat en of er 41

Pedagogisch werkplan nog bijzonderheden zijn. Als het kind gehaald wordt vertellen we de bijzonderheden van de dag. We vertellen wat voor activiteit het kind gedaan heeft en met wie het gespeeld heeft, hoe er is geslapen en we proberen iets specifieks over het kind te vertellen. Wij hebben daarnaast twee white-boarden. Eén bord gebruiken we om de verzorgingsmomenten te noteren zodat ouders kunnen zien hoe laat hun kind heeft gegeten, geslapen enz. Op het andere bord worden in het kort de bijzonderheden van de dag verteld: bijvoorbeeld waar hebben de kinderen mee gespeeld en wat voor activiteiten zijn er gedaan. Wij vragen de ouders om en schriftje mee te geven, zodat wij daarin de ontwikkeling van het kind kunnen beschrijven. Om er een contactschriftje van te maken, vragen wij de ouders om hier ook in te schrijven, zo blijven beide partijen op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. De ervaring leert dat het op latere leeftijd een leuk document is om nog eens in te zien. Eén keer per jaar is er voor ouders de gelegenheid om in een 10-minutengesprek met één van de pedagogisch medewerkers de observatie te bespreken die is gemaakt over het welbevinden van het kind. Als er aanleiding voor is, of als ouders dit aangeven is er natuurlijk altijd mogelijkheid voor een extra gesprek. Sommige groepen hebben een eigen nieuwsbrief, met mededelingen uit de groep. 6.2 Contact met ouders in de Buitenschoolse opvang Aan het einde van de dag zorgen wij voor de overdracht naar de ouders. We proberen het kind erin te betrekken, zodat het kind zelf zijn eigen verhaal kan doen. Wij dragen ook zorg voor de kindobservaties, de 10 minuten gesprekken, de overdracht naar een andere groep en de rapportage over de kinderen. Wij communiceren de pedagogische inhoud en de ontwikkeling van het kind actief naar ouders onder andere in de 10 minuten gesprekken en bij het halen en/of brengen (brengen alleen in vakanties). 42


Kinderinspraak in de BSO

In dit hoofdstuk geven wij onze afspraken met betrekking tot kinderinspraak weer. Kindervergaderingen De BSO gaat binnenkort beginnen met kinderinspraak. Tijdens een teamoverleg komen onderwerpen naar voren waarvan we vinden dat kinderen over mee mogen beslissen. In de groepen wordt dit dan besproken door de pedagogisch medewerker met de kinderen. De kinderen kunnen laten zien wat ze willen door middel van tekeningen, brieven, lijsten, etc. Deze worden opgehangen op de prikborden in de hal. Onderwerpen waarover kinderen mogen meedenken/inspraak in hebben: • Vakantieactiviteiten • Aanschaf speelgoed, zowel buitenspeelgoed als spelletjes • Inrichten themahoeken • Eigen initiatief Kinderdagverblijfgroepen Hoewel we niet structureel kinderinspraak organiseren proberen we in de kinderdagverblijfgroepen wel goed te luisteren naar de kinderen en hen serieus te nemen. Het begint al bij baby’s; we vertellen wat we gaan doen: oppakken om te verschonen, uitkleden, in bed leggen, enz. en voordat we dat doen wachten we op een reactie van het kind (toestemming). We proberen zo veel mogelijk te reageren op het kind en rekening te houden met zijn reacties. Bij grotere kinderen is de communicatie duidelijker, als het mogelijk is vragen we de kinderen wat ze willen of verzoeken wij hen iets te doen. Als hun reactie niet overeenkomt met wat wij graag willen, 43

Pedagogisch werkplan vragen we waarom en proberen we tot een oplossing te komen waar het kind en wij tevreden mee zijn. We betrekken de kinderen bij wat er gebeurt in de groep en zoeken al pratend naar oplossingen en compromissen. Onderwerpen waarover we kinderen bijvoorbeeld stimuleren om mee te denken zijn: Wat voor speelgoed halen we te voorschijn, bij activiteiten mogen de kinderen kiezen uit de materialen en kleuren die we klaar leggen. De kinderen mogen soms kiezen waar we gaan spelen: in de voor- of in de achtertuin, of in de hal. In principe mogen kinderen als ze dit willen over veel meepraten. Al hun ideeën worden serieus genomen en met hen besproken.

44

Kids Society Erica ‘Cenrum’

45

Kids Society Erica Postbus 60 5670 AB Nuenen t: 040 - 26 35 155 f: 040 - 26 35 199 e: [email protected] i: www.kidssociety.nl

Goed voor je kind! Kids Society Erica maakt deel uit van Stichting Kinderopvang Erica

Pedagogisch werkplan Kids Society Erica Kloosterstraat

Recommend Documents