PBC Antwerpen – Studiereis Almere 30 mei 2011
VERSLAG Na Nederland (2008), Londen (2009) en Keulen (2010) ging de jaarlijkse studiereis van PBC-Vrieselhof in 2011 opnieuw richting noorderburen. Dé belangrijkste gebeurtenis voor het openbare bibliotheekwerk in de Lage Landen sinds de opening van de OBA in 2007, was ongetwijfeld de opening van de Nieuwe Bibliotheek in Almere op 20 maart 2010. In december al werd de bibliotheek bekroond als ‘beste bibliotheek van Nederland 2010’. Het belang van Almere ligt in het feit dat zij de kampioen zijn van het zogenaamde ‘winkelconcept’, waarbij retailtechnieken toegepast worden in een bibliotheekomgeving. Almere is hiervoor niet over een nacht ijs gegaan, en men heeft er deze inhoudelijke focus zeer goed en langdurig voorbereid.
VERSLAG Het studiebezoek bestond uit twee onderdelen: tijdens een stadswandeling konden de deelnemers kennismaken met de stad als geheel om nadien in te zoomen op de bibliotheek. Facultatief was er daarna nog een bezoek aan het museum voor moderne kunst De Paviljoens. Dit programma bleek een goede keuze, omdat men de bibliotheek beter ‘begrijpt’ als men haar kan ‘plaatsen’ in het grotere plan van de stad.
Stadswandeling Vertrekpunt van de stadswandeling was de maquette van het stadshart in CASLA-het Centrum voor Architectuur, Stedenbouw en Landschap van Almere. Nadat we het patroon van de stad vanuit vogelperspectief hadden kunnen verkennen, namen twee enthousiaste gidsen ons op sleeptouw. Edward en Sjors zijn zeer zeker twee ‘getogen’ Almerers, maar ze zijn er niet ‘geboren’. De stad is immers nog maar 30 jaar oud.
De maquette van het Stadshart in CASLA
Almere is een stad die gewonnen is op de polder, een nieuw-geconcipieerde stad, helemaal getekend op de tekentafel, en niet organisch gegroeid door de eeuwen heen.
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 1/14
Het stadshart is een stedenbouwkundige kern van 800 x 800 meter, met voorzieningen op het niveau van een stad van 180.000 inwoners. Het masterplan hiervoor werd opgemaakt door OMA, the Office for Metropolitan Architecture van Rem Koolhaas. Hij heeft het maaiveld kunstmatig opgetild, zodat het stadshart zich boven het poldervlak verheft. De planmatige aanpak heeft er ook toe geleid dat men de groei van de stad heeft kunnen sturen en het beheer ervan zo efficiënt mogelijk organiseren. Zo is de stad gebouwd in drie lagen, waarvan twee ondergronds: de parkeerlaag onderaan en een dienstenlaag onder de oppervlakte. Doordat leveringen van onder uit gebeuren, hebben alle huizen en gebouwen alleen maar publieke gevels, en geen minder leefbare dienstgevels. Vuilnisbakken worden centraal leeggezogen en de granieten betegeling laat toe om alles grondig te reinigen. Door het ondergronds brengen van deze functies, kan bovengronds alle aandacht gaan naar de gebouwen en de voetgangers daartussen. Op de oppervlakte is alle verkeer –auto’s én fietsers- goed gekanaliseerd en maximaal gescheiden van de voetgangerszone. Het meeste groen vindt men op de daken.
groene daken
kleurrijk
spectaculair
De architectuur in het stadshart is uiteraard hedendaags en modern(istisch) en men is in Almere niet weinig trots dat er flink wat bekroonde architecten op een kluitje bij elkaar staan. Het levert een conglomeraat van soms spectaculair aandoende bouwsels op, waarvan de asymmetrie en geflirt met de grenzen van de zwaartekracht de gemeenschappelijke noemer lijkt te zijn. Alle deelnemers kregen een gidsje met summiere beschrijvingen en mooie foto’s van niet minder dan 30 opmerkelijke gebouwen. De gidsen namen ons mee langs een deel van die staalkaart van de hedendaagse architectuur en lardeerden hun verhaal met tal van anekdotes. Almere is de derde belangrijkste architectuurstad van Nederland. Almere staat zelfs op nummer één van alle ‘European Newtowns’ als het gaat om spraakmakende ‘contemporary architecture’. Bezoekers uit de hele wereld komen al jaren speciaal voor de architectuur naar Almere. Het was boeiend om enerzijds tijdens een stadswandeling te zien hoe een stad volledig gepland wordt en om anderzijds na te gaan welke plaats een bibliotheek daar in toegewezen krijgt.
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 2/14
De nieuwe bibliotheek De bibliotheek domineert het Stadhuisplein, te samen met het stadhuis dat al gebouwd werd in 198486 en toen het eerste representatieve gebouw in het Stadshart vormde.
Stadhuisplein, met links het stadhuis, en rechts …
… de bibliotheek!
De bewonderende kreten waren niet uit de lucht toen de groep zich na een aangename lunch in de bibliotheek meldde. We werden er opgewacht door bibliothecarissen Iris en Ingrid. Een bedrijfsfilm over het concept en het bouwproces was een goede opwarmer voor de rondleiding langsheen de verschillende zones. De bezoeker aan de bibliotheek komt eerst in een wat kale inkomhal en moet meteen de roltrap nemen, maar daarna is het al een feest voor het oog en voor de geest.
entree
De klantenservice is een ruime en lichte ruimte die toelaat om je meteen te oriënteren in het gebouw, en waar alle klantenfuncties ondergebracht zijn in verspreide opstelling: balie, zelfleen, reserveringen,… Hier ook al een van de ‘etalages’: een continu wisselend aanbod van nieuwe titels, thema’s en actualiteiten.
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 3/14
etage 1 met klantenservice
Langs een licht oplopend parcours passeer je vervolgens tweederde van de ‘winkels’ en kom je ongemerkt tot op de tweede verdieping. Daar moet je met de roltrap naar de vierde verdieping, voor de rest van het aanbod. Tussenin bevinden zich de kantoren op de derde verdieping. De verschillende ‘afdelingen’ worden gemarkeerd door een eigen kleur, een fotobeeld, andere grafische elementen en een thematisch vloerkleed. Wat staat er in de aanbieding in dit ‘warenhuis’?
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 4/14
Naam ETAGE 1 Hoogspanning
De luwte
Leesterras De living
Peuters en kleuters
Omschrijving Staat voor de kick van het moderne leven, voor een drive tot succes en een gevoel van adrenaline Geeft geborgenheid en rust; even voorbij de waan van de dag, even wegdromen in een andere wereld Vrij toegankelijke leestuin Waar je je helemaal thuisvoelt; een gezellige huiskamer waar je gewoon mag genieten Is voor alle kinderen van 0 tot 6 jaar; om de fantasie de vrije loop te laten
Collectie Financieel, computers, management, communicatie, vervoer, spannende romans (thrillers, detectives) en strips 16+ Creatief, doe-het-zelf, dieren, natuur, sport & spel, vorstenhuizen, streekromans Kookboeken, woninginrichting, gezondheid, relaties, opvoeding, tuinen, romantische en waargebeurde verhalen Boeken, luisterboeken, cd’s, dvd’s
hoogspanning
de living
de luwte
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 5/14
peuters en kleuters
binnentuin
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 6/14
Naam ETAGE 2 De jeugd van tegenwoordig
De bestemming De doorkijk
Grote letters
Omschrijving Het thuishonk voor kids van 6 tot 12 jaar
Het ideale vertrekpunt voor wie graag op reis gaat Biedt verdieping. Je verruimt er je blik op de wereld en kijkt zonder obstakels De naam zegt het zelf
Andere talen Nieuwscafé
de lekkerste koffie van de stad…
De nieuwe zaal
Is de theaterzaal waar van alles gebeurt:
de jeugd van tegenwoordig
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
Collectie Verhalen over vriendschap en verliefdheid, strips, spannende boeken, boeken over allerlei onderwerpen om te weten of te ontdekken Atlassen, reisgidsen en informatie over allerlei landen Cultuurgeschiedenis, kunst, mens en maatschappij, spiritualiteit, poëzie, toneelstukken, literatuur Boeken die in grote, duidelijke letters gedrukt zijn Literatuur en verhalen in het Engels, Duits, Frans, Arabisch en nog veel meer …en populaire tijdschriften, kranten en weekbladen Concerten, voorstellingen, debatten, comedyshows Zie Evenementenkalender
balie
p. 7/14
Thematapijtjes in ‘de jeugd van tegenwoordig’
de bestemming
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
de doorkijk
p. 8/14
de grote letters + andere talen
nieuwscafé
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 9/14
Naam
Omschrijving
Collectie
ETAGE 4 Beeld en geluid Het stadstudiecentrum
Heeft een groot werkeiland met pc’s en een uitgebreide collectie boeken
Het nieuwe lokaal
Is het leslokaal voor workshops en cursussen Is de ideale plek om rustig te werken en te studeren: 14 tweepersoonsstudiecellen Heeft het nieuwste van het nieuwste, de laatste trends en hotste hypes Is the place to be voor jongeren vanaf 13 tot 17 jaar. Check die loungebanken Is de grote gamecirkel
Studie/stilte
De versafdeling
De achterbank
Vrij spel
Is de collectie cd’s, dvd’s, games en bladmuziek Onderwijs, natuurkunde, sociologie, psychologie, taal- en letterkunde, techniek, filosofie, economie, watermanagement, new towns, Europese Unie en geschiedenis van Flevoland en Almere Zie Evenementenkalender
Alles wat je boeit en nodig hebt voor school Pc- of consolegames voor iedereen
beeld en geluid
stadstudiecentrum
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
stadstudiecentrum
studie en stilte
p. 10/14
de versafdeling
beeld en geluid / vrij spel
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
de achterbank
vrij spel
p. 11/14
De collecties staan meestal opgesteld op golvende kasten, die op maat werden ontworpen, en een evenwicht vormen met de hoekige architectuur. Het gebouw is driehoekig, rondom een patio, zodat er van beide kanten licht binnenvalt. De glaspartijen zorgen voor royaal licht en contact met de omgeving.
parcours
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 12/14
Aue Paviljoens Bij de keure aan hedendaagse architecten in Almere is er ook een Belgische vertegenwoordiging: de paviljoenen waarin het museum is ondergebracht, werden door Architectenbureau Robbrecht & Daem op vraag van curator Jan Hoet ontworpen voor de Documenta 9 (1992) in Kassel. In 1994 werden ze verplaatst naar Almere, waar ze de thuisbasis zijn van Museum De Paviljoens. Als tijdelijke huisvesting bedoeld, niet alleen in Kassel maar ook in Almere, vormen ze intussen al 17 jaar een ‘vaste’ plek in een buitengebied aanleunend bij het stadshart, maar er geen deel van uitmakend. Doordat ze buiten het masterplan vielen, hebben ze ook geen geplande plek: daar waar in het stadshart de omgeving de gebouwen structureert, is dat voor De Paviljoens het omgekeerde: zij geven zelf vorm aan een omgeving die geen bestemming had.
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 13/14
De 37 deelnemers.
Landmark Libraries Jan Van Vaerenbergh
LANDMARK LIBRARIES Almere_verslag
p. 14/14
