assesse
GESVES
OHEY
Pays des Tiges & Chavées, een heerlijk gevoel van geluk
NL
3 gemeentes… 1 grondgebied !
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
INHOUD
Edito
Edito 03
Een uitnodiging om te reizen, om te ontdekken, om terug te keren in de tijd : dat is de belofte van deze enkele pagina’s...
GAL ? GAL, zei u toch ?
04 > 05
Voorstelling van de 3 gemeentes
06 > 08
INFOS 09
U bent het jachtige ritme van deze wereld beu, u wil even weg van dat oorverdovend lawaai, die te vervuilde lucht ? Trek er dan even uit en stap dit betoverend land binnen. Doe u te goed aan een flinke portie geluk ! Op initiatief van de GAL ‘Pays des Tiges & Chavées’ (lokale actiegroep van het land van heuvelruggen en valleien), bundelden de gemeentes Gesves, Ohey en Assesse hun krachten om u warm te maken voor de verkenning van een nieuw grondgebied, een nieuwe streek, langs nieuwe wandelingen, die u soms waarlijk in vervoering zullen brengen en u zullen onthalen op werkelijk prachtige ontdekkingen.
Kom u in het groen steken...
10 > 12
Sporen van het verleden...
13 > 15
Reis naar het einde van een grondgebied...
16 > 17
In het zadel...
18 > 19
‘LEUKE UITSTAPJES’
20 > 21
Door de bossen van Courrière, Gesves en Haillot trekken, proeven van een geitenkaas die recht van onze weides komt, alles vernemen over de geschiedenis van onze kastelen, meer leren over de zorg voor ons milieu... Dat stellen wij u voor, terwijl u terugkeert naar de bron, naar de echte waarden !
didactische modules
22 > 23
Aarzel dus niet en kom naar ons toe, voor een nacht, een weekendje, voor altijd...
KAART
24 > 25
2
Goede reis...
3
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
GAL ? GAL, zei u toch ? De ‘GAL Pays des Tiges & Chavées’ omvat de gemeentes Gesves, Ohey en Assesse. Het gaat om een partnerschap tussen gemeentebesturen en lokale spelers van dit landelijk grondgebied, niet zo ver van de stad. Het doel van deze groepering is concreet vorm geven aan een intergemeentelijke strategie van plattelandsontwikkeling, via tastbare projecten op mensenmaat met Europese, gewestelijke, gemeentelijke en privé-financiering. De GAL werkt dus aan de opvlucht van een platteland van kwaliteit, dat bruist van leven, voortdurend in beweging is en evolueert en zich duurzaam ontwikkelt in overleg en geïntegreerd. Zo werden sinds 2008 negen projecten op stapel gezet, om de levenskwaliteit van de bewoners te verbeteren, de lokale economie te ontwikkelen en een netwerk uit te bouwen tussen de actoren en hun competenties.
Een woordje uitleg... Landbouw en de productie van groene energie In een eerste fase had dit project betrekking op het onderzoek van een aantal pistes voor diversifiëring in de landbouw, op het vlak van productie, verwerking en commercialisering. Vervolgens liepen enkele modelexperimenten met hennep en koolzaad, en ook met de teelt van korteomloophout voor energiedoeleinden.
4
Via dit project promootte de GAL de korte omloop ook met de uitbouw van een netwerk van lokale producenten. Milieu en biodiversiteit Via acties op het terrein, zoals de aanleg van poelen, de aanplanting van hagen en traditionele boomgaarden, is dit project bedoeld om het ecologisch weefsel van het grondgebied te verstevigen. Opleidingen, workshops en bezoeken ter plaatse worden georganiseerd om de landbouwers, boseigenaars, gemeentes en bewoners aan te sporen tot een duurzaam beheer van de natuurlijke hulpbronnen. Ook werd een ‘tijdloze’ brochure uitgegeven om de bevolking te sensibiliseren voor het inzaaien van bloemenweides, die de biodiversiteit ten goede komen en een zegen zijn voor bestuivende insecten. Buurtdiensten Sinds 2003 ondersteunt de GAL de vzw CAIAC (Centre d’Accueil, d’Information, d’Animation et de Coordination - centrum voor onthaal, informatie, animatie en coördinatie) bij de inrichting van gemeentelijke onthaalruimtes in Assesse, Gesves en Ohey. Eén dag per week kunnen oudere mensen hier terecht, om elkaar te ontmoeten en samen allerlei activiteiten te doen. Daar zijn ook een autodeeldienst en een sociale gids met alle gegevens van de organisaties die sociaal actief zijn op het grondgebied.
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
Solidaire en bewaartuinen De GAL ontwierp een netwerk van gedeelde tuinen. Dit moet sociale banden smeden en de professionele herinschakeling op het grondgebied in de hand werken, met een aantal initiatieven die deze tuinen een zin geven. Op deze manier worden ook nieuwe groentevariëteiten gekweekt, of honingbloemen die een belangrijke rol spelen in de bestuiving. De ruitersector Dit project heeft tot doel om dit heel eigen en bijzonder aspect van het grondgebied te ondersteunen met een samenhangend, aantrekkelijk en gediversifieerd aanbod van activiteiten voor alle actoren uit de professionele paardensportsector. Dat betekent concreet een logo, een website (galo-condroz.be), een kwaliteitscharter, steun aan manifestaties met en rond paarden, de opwaardering van de lokale economie en van de vele beroepen die met het paard verbonden zijn. Er werd een set van 15 lussen voor tochten aangelegd, waarvan sommige bewegwijzerd. Op elk circuit ontvangen onthaal- en rustpunten u en uw rijdier, het hele jaar door. Bermbescherming De GAL ‘Pays des Tiges & Chavées’ ging in zee met twee andere Condruzische actiegroepen om de landbouwers te ondersteunen bij de aanbreng van alternatieve drenksystemen. Het probleem is namelijk dat ze hun graasweiden aan de rand van waterlopen moeten afsluiten om de kwaliteit van die waterlopen te vrijwaren en zo de waterecosystemen te beschermen.
Bescherming van de bijen De GAL is samen met zes andere Europese lokale actiegroepen aangesloten bij een project voor internationale samenwerking rond het thema van de bijen. Nadat ze vaststelden dat de bijenkolonies op hun respectief grondgebied slonken, beslisten ze om een reeks acties op het getouw te zetten zoals de bouw van gedeelde bijenhuizen, de aanleg van wijken waar ‘bijen toegelaten’ zijn, de aanmaak van een pedagogische kit voor scholen en de organisatie van een weekend van de bij. Inrichting van ludieke sites Dit project wil u enkele dierensoorten leren kennen die symbool staan voor ons grondgebied en u meer vertellen over hun natuurlijk leefgebied. Er zijn vier modules voor gezinnen en scholen ingericht in de didactische bossen van Courrière en van Gesves en in het bos van Haillot. U krijgt er de kans om zoveel meer te weten te komen over het ree, het everzwijn, de zwarte ooievaar, de kamsalamander of de zwarte specht. Zacht toerisme Het doel van dit project is een netwerk van alle lokale toeristische operatoren om de aantrekkelijke aspecten en de eigenheden van onze mooie regio maximaal aan te prijzen bij potentiële toeristen. Dat gebeurt met de publicatie van deze brochure, met artikels in gespecialiseerde bladen (bv. ‘Pays du Nord’), de realisatie van een videofilmpje en de aanmaak van spandoeken en wimpels. Ook werden vijftien wandeltochten en drie fietstochten uitgestippeld, die te downloaden zijn van de website van de GAL of beschikbaar zijn op papier.
5
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
assesse
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
GESVES
Voorstelling van de 3 gemeentes Assesse, tussen Bocq & Samson...
Gesves, het land waar het water de stenen doet zingen...
Wie deze entiteit komt bezoeken, neemt de tijd om zich te laten leiden door binnenwegen, en zich daarna te laten meevoeren door oogstrelende landschappen of door een overrompelend vergezicht...
Het glooiende landschap van het vroegere Gengeavia werd door de eeuwen heen geboetseerd door het ruisende water van de Samson en zijn bijrivieren. De mooie contrasten zijn een waar festijn voor de blik van de wandelaar. Van het heldere water in de vallei, over donkere grotten en kliffen, langs groene heuvels en dan weer landelijke gebouwen van grijze kalksteen of goudgele zandsteen. De gemeente Gesves bevindt zich tussen bosmassieven en platteland en telt vandaag vijf dorpen met een sterke typisch Condruzische identiteit : Gesves, Faulx - Les Tombes, Haltinne, Mozet en Sorée.
De gemeente leunt aan tegen de heuvels en is een ideale halte om zich te herbronnen op een vredig en gastvrij platteland dat de armen voor u opent... Assesse ligt tussen de Bocq en de Samson en telt vandaag zeven allemaal even hartelijke dorpen : Assesse, Courrière, Crupet, Florée, Maillen, Sart-Bernard en Sorinne-la-Longue. Het is een zeer makkelijk bereikbare gemeente die zijn landelijk voorkomen, zijn idyllische landschappen en zijn rijk bebouwd erfgoed prima wist te bewaren. Het beste bewijs is Crupet, dat het keurmerk van ‘Eén van de Mooiste Dorpen van Wallonië’ kreeg en elk jaar weer tal van bezoekers mag verwelkomen. Er zijn daarnaast nog belangrijke sporen van het verleden te vinden op het hele grondgebied, zoals deze die in Maillen werden gevonden en van Gallo-Romeinse bewoning getuigen. Daarnaast onthalen een aantal gastheren en -vrouwen en restauranthouders u met veel plezier, om u vrolijke en guitige momenten te doen beleven die u altijd zullen bijblijven...
6
Van het primitieve bos tot de weidse landbouwvlaktes, van de Gallo-Romeinse bewoning tot de fusie van de gemeentes... Gesves wist altijd mee te evolueren, stap na stap, op het ritme van elk tijdperk. Het heeft zijn contrasten gekoesterd, om uit te groeien tot deze gastvrije plek waar het goed leven is, maar waar rust en natuur blijven rijmen met dynamisme en vernieuwing. Laat u meeloodsen naar een regio met onvermoede bronnen, waar u dynamische bewoners zal ontmoeten die dol zijn op hun streek. Van Mozet, één van de ‘Mooiste dorpen van Wallonië’, naar Sorée, staan allerlei logiesverstrekkers en restauranthouders paraat om u te verwelkomen in alle eenvoud... Gesves is ook een plek van vermaak, waar geen gebrek is aan festiviteiten, die georkestreerd worden door een bruisende verenigingssector.
7
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
Ohey, tussen heuvelkam & vallei... Het schilderachtige Ohey ligt genesteld in het hart van de echte Condroz, een prachtige Waalse regio. Het is een kleine, maar zeer charmante landelijke gemeente... Het is er prettig kuieren, uitrusten, wandelen in een groen landschap of op ontdekking gaan van de schatten van een grondgebied en van zijn gastvrije bewoners. Tussen heuvels en valleien in omvat de gemeente Ohey vandaag zes authentieke dorpen : évelette, Goesnes, Haillot, Jallet, Perwez en Ohey. Het zijn evenveel mogelijkheden om, op bewegwijzerde wandelroutes, langs boeiende kastelen, kerken, hoeves, waterlopen, bossen en bosjes te komen... Eén bijzonder rijke geschiedenis die nog erg leeft. Deze sfeer zal u zeker kunnen bekoren ! Bewonder ook dit prachtige Condruzische landschap, waar heuvelkammen en valleien elkaar opvolgen in een opvallend evenwijdige schikking. Deze regio biedt een specifieke vruchtbare voedingsbodem voor grote landbouwbedrijven en herbergt wondermooie dorpen met grijze huizen uit plaatselijke steen. Eigenaars van vakantiewoningen en B&B’s zullen u met veel genoegen ontvangen, in de zalige rust van dit onvergelijkbaar plekje op aarde voor al wie op zoek is naar mooi, echt, natuurlijk en rustig...
8
INFOS
OHEY
> Groupe d’action locale Pays des Tiges & Chavées Rue de la Pichelotte 9 5340 Gesves www.tiges-chavees.be +32 (0) 83 670 341 > Service de la culture et du tourisme de Gesves Chaussée de Gramptinne 112 5340 Gesves www.gesves-tourisme.be +32 (0) 083 670 214 > Syndicat d’initiative d’Ohey Rue du Tilleul 95 5350 OHEY www.ohey.be/tourisme + 32 (0) 85 824 477 > Office du tourisme d’Assesse Rue Haute 7 5332 Crupet www.assesse.be/loisirs/office-du-tourisme/FR + 32 (0) 83 668 578
9
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
Kom u in het groen steken... ‘De auto gaat te snel. Zoveel mooie landschappen en nergens stoppen ! Telkens weer spijt’, zei de Franse schrijver Jules Renard. Om alles wat de natuur ons biedt naar waarde te schatten, is er geen andere manier dan even stil te staan… de tijd te nemen, een ogenblik lang, om uit te blazen, te bekijken, te bewonderen ! Stap af van de platgetreden paadjes, ga op ontdekking van verborgen hoekjes en pittoreske landschappen die nog zo onbekend zijn voor velen. Het ‘Pays des Tiges & Chavées’ bulkt inderdaad van uitkijkpunten en opmerkelijke bomen… Een ideale plek om te ontspannen !
10
Enkele kenmerken..
Behouden is de boodschap..
De Condroz is een landstreek van het middenplateau. Het landschap volgt het ritme van parallel lopende zandsteenhoudende heuvelruggen (tiges of tixhes) en in het kalkgesteente uitgegraven valleien (chavées). Samen vormen ze als het ware een golfplaat.
Om ons milieu zo goed mogelijk te bewaren en op te waarderen, hebben de gemeentebesturen van Assesse, Gesves en Ohey zich een aantal middelen aangeschaft, zoals :
Er zijn drie biologisch contrasterende zones te onderscheiden : • Het plateau : beperkt tot de toppen van de kammen, met een rustig en vrij vlak reliëf. • De vallei : uitgegraven door de waterlopen, met de weiden in een frisse en vochtige atmosfeer. • De helling : sterk hellend voor de grootste valleien dichtbij de bossen en gemiddeld tot zwak hellend voor de secundaire valleien met de weides en teelten.
• Een gemeentelijk natuurontwikkelingsplan (actieprogramma om de biodiversiteit in de gemeente te behouden, te ontwikkelen en te herstellen, met betrokkenheid van alle lokale spelers). • Een gemeentelijk plattelandsontwikkelingsplan (geheel van acties die een gemeente voert om de ondernemerswereld op het platteland nieuw leven in te blazen en te herstellen, om de levensomstandigheden van de bewoners te verbeteren). • Een Maya-plan (acties voor het behoud van de populaties bijen en bestuivende insecten in Wallonië).
11
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
Sporen van het verleden... Maar daar houdt het niet op. De drie gemeentes van ons grondgebied hebben, dankzij de GAL, ook een reeks acties opgezet zoals de aanleg van poelen, de inrichting van bermen of nog andere die verband houden met het behoud van de bijen. Alles wordt dus in het werk gesteld opdat u deze biotoop waar verschillende soorten samenwonen en leven op het ritme van de seizoenen nog lang, heel lang zou kunnen bewonderen… Hier zijn duurzame ontwikkeling en milieuzorg geen ijdele woorden !
Te voet, te paard, op de fiets.. Alleen wie echt de tijd neemt, kan het ‘Pays des Tiges & Chavées’ ten volle waarderen ! Daarom werden meer dan 700 km routes voor wandelaars, ruiters en fietsers aangelegd. Voor u, dus. Al die wandelingen zullen u voortdurend verwonderen, dingen bijbrengen, u bewust maken, zowel in Assesse als in Gesves of Ohey.
12
Uiteraard heeft de GAL oog voor de opkomst van de nieuwe technologieën en dus kan u vijftien dergelijke wandelingen digitaal downloaden op haar site (QR-code scannen om de app op uw smartphone of tablet te zetten). Zo kan u in volle gemoedsrust vertrekken. Die wandelingen zijn ook beschikbaar op papier (wandelgids : ‘Leuke uitstapjes’). Afspraak ook, zonder verwijl, op de toeristische infopunten van onze gemeentes, voor hun eigen topogidsen of NGI-kaarten, met de bewegwijzerde routes die u de kleinste hoekjes van dit betoverend land zullen doen ontdekken. Zin in een fijnproevershalte of aan rust toe ? U hebt maar te kiezen uit de vele lokale producten, terrassen of comfortabele kamers, waar u in alle eenvoud op uw wenken wordt bediend…
Langs de meanders van de Samson of de Bocq, in de holtes van rotsen, aan een plattelandsweg… in het ‘Pays des Tiges & Chavées’ drukte de geschiedenis een stempel op zovele plekjes ! Elke generatie liet er haar sporen na, om een erfgoed op te bouwen dat de moderne tijden onaangeroerd lieten… De gemeentes Gesves, Ohey en Assesse behoorden achtereenvolgens tot het prinsdom Luik en het graafschap Namen. Ze bulken dan ook van getuigenissen uit andere tijden : kastelen en uitgestrekte landgoederen, overblijfselen van grote feodale domeinen, tal van kerken, kapellen en nissen met heiligenbeelden, hoeves uit plaatselijke steen… Bovendien telt dit land van valleien en heuvelruggen, dat altijd al vermaard was voor zijn steengroeven, tal van gebouwen uit plaatselijke kalksteen of gresblokken. Of ze nu grijs, geel of blauw zijn, deze bouwsels zijn altijd een streling voor het oog en laten nooit onberoerd.
De ‘Mooiste Dorpen van Wallonië’... Landelijk karakter, authenticiteit, duurzame ontwikkeling, waardevol erfgoed, animatie… Dat zijn de trefwoorden van dit label dat voortdurend evolueert. Dankzij het werk van hun inwoners en een erfgoed dat doordacht wordt opgewaardeerd, behoren twee van onze dorpen, Mozet en Crupet, tot de eerste ‘Mooiste Dorpen van Waalonië’, en dat al meer dan vijftien jaar…
Even voorstellen... Crupet is een typisch dorp van de Condroz, dat zich in het hart van de valleien rondom koestert. Er worden u enkele geheimen uit zijn rijke verleden onthuld, aan de hand van de traditionele woningen van blauwe hardsteen… Een wandeling brengt u onder meer langs zijn
13
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
donjon, zijn kerk, zijn oude molens en zijn religieuze grot die aan de heilige Antonius van Padua gewijd is en waar u onthaald wordt door een beeld dat een duivel voorstelt… Mozet paalt aan de noordhelling van de vallei van de Tronquoy, tussen weiden en bosjes, en biedt de wandelaar het beeld van een alleraardigst dorp met middeleeuwse trekken. Boven het dorp torent de kerk van de heilige Lambertus uit, die in 1755 in classicistische stijl werd opgebouwd. Het typisch Condruzisch architecturaal geheel wisselt, met onmiskenbare charme, grijze kalksteen af met leisteenzwart. Op een boogscheut daar vandaan, op de tegenovergestelde helling, rust het zeer mooie gehucht Mont Sainte Marie dat kan bogen op een prachtige romaanse toren uit de elfde en twaalfde eeuw, en ook een gotisch koor, als unieke resten van de oude parochiekerk van Onze-Lieve-Vrouw.
14
Niet te missen tijdens uw bezoek... In Assesse moet de faam van de donjon van Crupet, niet meer gemaakt worden… Oorspronkelijk (zeer waarschijnlijk de eerste helft van de dertiende eeuw) was het enkel een opvallende slottoren met rondom water, eigendom van de graaf van Luxemburg. In de zestiende eeuw komt hij in het bezit van de familie Carondelet, die er een verdieping in vakwerk, een piramidedak en gebouwen aan toevoegt die een neerhof vormen. Zo wordt hij een herenboerderij. Nadat deze vele jaren lang van generatie op generatie wordt doorgegeven, wordt het goed aan zijn lot overgelaten tot architect Adrien Blomme het geheel koopt. In Faulx - Les Tombes kan de abdij ‘Notre-Dame de Grand’Pré’ prat gaan op een rijk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
verleden. Van een doodgewone schuur in de twaalfde eeuw groeit ze in enkele tientallen jaren uit tot een cisterciënzer priorij en vervolgens een abdij. Ze werd opgetrokken op grond die eertijds toebehoorde aan de abdij van Villers-en-Brabant (Villers-la-Ville). Het zijn dus monniken van Villers die er omstreeks 1231 blijvend komen wonen. Helaas was de abdij nooit erg bloeiend, noch beroemd en er huisden nooit meer dan een twintigtal monniken. Ze is sinds 1832 privé-bezit, maar de tuinen blijven toegankelijk op aanvraag. Het imposante kasteel van Hodoumont in Jallet dankt zijn huidig uitzicht aan Dauvin vader (heer van Burdinne) en zoon die het in 1766 ombouwen tot een schitterend lustverblijf, waarvan de grachten rondom plaats maakten voor terrassen. Aanvankelijk stond er, begin 1300, enkel een donjon. Het hoevegedeelte verscheen pas een jaar later en er moest nog 100 jaar gewacht worden op de zes torens van
het kasteel. De Dauvins hadden geen nageslacht en dus erfden hun Duitse neven. Een grote landbouwcrisis eind de negentiende eeuw dwong de erfgenamen om te verkopen aan de grootoom van de huidige eigenaars, de familie Kervyn de Lettenhove. Deze drie monumenten zijn maar een klein deeltje van alles wat u zal kunnen bewonderen tijdens uw bezoek aan ons… Stap dus in uw wagen, op uw fiets, uw motor of de trein of bus en kom op ontdekking van dit authentieke en pittoreske erfgoed in een prachtig groen kader… Dompel u even onder in vroegere tijden en laat u bekoren door de charme en de geschiedenis die uit deze oude muren spreken !
15
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
Reis naar het einde van een grondgebied... Het land van de valleien en de heuvelruggen stond lange tijd vooral bekend voor zijn groeves, waar kalksteen of gresblokken werden gewonnen. Vandaag dankt het zijn faam meer en meer aan zijn streek en zijn ambachtelijke producten. Van dorp tot dorp, van producent tot producent zal u heel wat ontdekken, zowel smaken als mensen, die om ter hartelijkst zijn. Hoe kan het ook anders als de helft van dit grondgebied ingenomen wordt door weiden en akkers ? Door de jaren en seizoenen heen hebben honderden landbouwers (200 momenteel) deze velden getemd, bewerkt en vertroeteld, om er het beste uit te halen en u vandaag een heel gamma lekkers aan te bieden dat alsmaar gevarieerder en uitgebreider wordt. Het is hun noeste arbeid, hun passie en hun onovertroffen deskundigheid die deze nieuwe faam mogelijk maakte !
16
Bovendien krijgt u niet enkel toegang tot een streek van kwaliteit, maar wordt u meteen de kans en het voorrecht aangeboden om deze telers, kwekers en producenten te ontmoeten en zo kennis te maken met hun ambachtelijke fabricagemethodes. Sommige commercialiseren hun producten inderdaad in de korte omloop, rechtstreeks vanuit hun hoeve of atelier, voor een optimale waarborg van en een volledige controle op de herkomst en de versheid. Dat gaat gepaard met een voortdurende bekommernis om duurzame ontwikkeling, verantwoordelijke ethiek en milieuzorg, die een integrerend deel zijn van onze leefwijze. Zo geeft het moestuincentrum van het OCMW van Gesves zijn manden met gevarieerde biologische groenten en fruit van het seizoen in bewaring bij de winkels van de gemeente of levert ze aan huis.
Een gevarieerd & uitgebreid gamma... Fruit, groenten, appelsap, pompoenen van alle slag, eieren, hoeveboter, plattekaas, yoghurt, melk, gevogelte, honing en zelfs koffie. Allemaal even echt, even vers en even lekker !
Enkele voorbeelden maar... In Ohey organiseert ‘Les Jardins de Vertumne’ elk jaar het pompoenfeest en lokt al wie van de vrucht houdt, in een gezellige en warme sfeer. Op het programma : bezoek aan een productieveld, tentoonstelling, beeldhouwatelier, lekkers met pompoen… In Goyet biedt de kaasmakerij ‘Fromagerie du Samson’ een heel assortiment zuivelproducten die het water in de mond brengen. De meeste zijn lokale creaties, die u van bij de eerste hap doen smelten…
In Sorinne-la-Longue zetten de ‘Cafés Mossiat’ de deuren voor u open om uw licht op te steken in de wereld van de koffiebranderij. Dit huis werd in 1875 opgericht en creëert natuurlijke koffies van hoge kwaliteit. Er zijn rondleidingen voor groepen door de ambachtelijke brander. Natuurlijk konden al deze kwaliteitsproducten onze chef-koks niet onberoerd laten. Zij snipperen, snijden, sudderen en smoren erop los om uw smaakpapillen naar de zevende hemel te brengen. Een smakelijke streekkeuken voor een gastronomie die naam maakt… Geniet dus van al deze authentieke, gezonde producten die geproduceerd werden met zorg voor het milieu, door gepassioneerde mensen die ervoor kozen om uw leven aangenamer te maken !
17
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
In het zadel... ‘Maak van het paard geen slaaf, maar een gezel en u zal zien welke fantastische vriend het wordt’, zei Nuno Oliveira (vermaarde Portugese ruiter en schrijver). Deze zin vat perfect de filosofie samen die onze drie gemeentes willen uitdragen. Via bewegwijzerde routes, haltes voor ruiters, wedstrijden en adviezen van beroeps, wordt alles uitgedacht om ruiters en hun trouwe rijdieren uit de hele wereld in de watten te leggen !
Onderdompeling... Het ‘Pays des Tiges & Chavées’ maakte faam in de wereld van de paardensport met de provinciale fok- en paardrijschool en zijn ruiterskring. Het mag er dan ook prat op gaan dat het alle fervente liefhebbers van de mooiste verovering van de mens een gedroomd kader kan bieden.
18
Zo worden elk jaar drie grote evenementen georganiseerd op ons grondgebied : • De internationale Selection show sBs in Gesves. • De eventing van Arville. • Het Belgisch kampioenschap voor jonge paarden. Zo kunnen beroeps, liefhebbers, jong en minder jong, hun hartje ophalen aan een internationaal vermaarde show of kennismaken met de meest prestigieuze stoeterijen. Aarzel niet om inlichtingen in te winnen ! Daarnaast krijgt u een zeer volledig toeristisch aanbod, met vijftien lussen van bewegwijzerde tochten. Ze kunnen gedownload worden van de website, maar zijn ook uitgezet op kaarten, die te koop zijn op de infopunten of in de kantoren van de GAL (galo-condroz. be). Langs deze routes zal u hartelijk onthaald worden in een aantal structuren, al dan niet met overnachting, voor een verfrissende en
rustgevende halte in een prachtige omgeving. Met de schoonheid van zijn landschappen, van zijn natuur, van zijn platteland of van zijn erfgoed is het ‘Pays des Tiges & Chavées’ een eindeloos speelterrein voor al wie van tochten te paard houdt. Bovendien werden in Assesse drie routes speciaal uitgestippeld voor paardenspannen. Kan het perfecter voor een uitstap van een dag of langer in het gezelschap van uw trouwe vriend ? Ga op verkenning van nieuwe horizonten waar elk seizoen, elke tocht, elk uitkijkpunt nieuwe belevenissen en emoties voor u in petto heeft ! In stap, draf of galop… kom deze wind van vrijheid opsnuiven, en laat u leiden voor een goddelijk moment… Zegt een Arabisch spreekwoord trouwens niet ‘tussen de oren van een paard suist de hemelse wind’.
19
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
‘LEUKE UITSTAPJES’ Voorstelling... Ga op ontdekking van fauna en flora, van landschappen en geschiedenis ! Vijftien wandelingen voor elk type trekker worden u aangeboden in de wandelgids ‘Leuke uitstapjes’ (zowat overal beschikbaar op uw infopunten of bij onze logiesverstrekkers). U kan dus niets missen van wat de faam van het ‘Pays des Tiges & Chavées’ maakt ! Namelijk zijn rust, zijn erfgoed, zijn natuur en zijn streekeigen.
3 gemeentes, 5 thema’s, 15 wandelingen... Om u de mogelijkheid te geven om alle rijkdommen van dit grondgebied tot het kleinste detail te ontdekken, werden de tochten uitgestippeld rond vijf thema’s :
20
> biodiversiteit > HET bos > WATER > HET erfgoed > HET landschap van Condroz In het begin van deze routes, of onderweg, kan u info inwinnen op de duidingsborden of de oriëntatietafels die u ter beschikking werden gesteld. Doen ! Op de borden staan inlichtingen over het thema van de wandeling of over een boeiend aspect van het bebouwd of natuurlijk erfgoed. De tafels tonen dan weer een doorsnede van het reliëf en het landschap waar u zich bevindt. In elk van de drie gemeentes laten vijf dorpen zich ontdekken met hun respectieve thema. Het zijn evenveel mogelijkheden voor u om de kleinste hoekjes van deze prachtige regio te ontdekken !
Laat u leiden... De gidsen ‘Leuke uitstapjes’ hebben de vorm van blaadjes in een map. Elk blad beschrijft een wandeling en belicht meer in detail de kenmerken. U vindt er meer technische uitleg (vertrekpunt, moeilijkheidsgraad, toegankelijkheid…), een kaart om niet te verdwalen, een zoom op de specifieke eigenheden (erfgoed, natuur, acties van de GAL), enkele foto’s en enkele gegevens. Alles werd voorzien om u het leven makkelijker te maken. Zo moet u niet langer een al te dikke gids of een grote kaart meesleuren die zich moeilijk laat op- en uitplooien, maar enkel het blad voor de wandeling zelf, dat u gewoon in uw broekzak kan steken… Trek dus die laarzen aan en beleef nieuwe sensaties !
21
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
didactische modules Tijdens een wandeling met het gezin zal u zeker neus aan neus komen te staan met een reuzegrote kamsalamander, enkele niet erg schuchtere herten kruisen of een kijkje kunnen nemen in het nest van de zwarte ooievaar. Dit project wil enkele diersoorten belichten die symbool staan voor ons grondgebied, samen met hun natuurlijk leefgebied. In de didactische bossen van Courrière en van Gesves en in het bos van Haillot zijn vier modules ingericht voor gezinnen en scholen, om u een inkijk te geven in het leven van het hert en het everzwijn, de zwarte ooievaar, de kamsalamander en de andere bewoners van de poelen of de zwarte specht. Alle vier zijn ze te vinden langs drie wandelingen op de vijftien van de wandelgids ‘Leuke uitstapjes’.
Beschrijving... De ontdekking van een symbolische diersoort van het grondgebied in zijn natuurlijk milieu staat centraal in interactieve modules. Met diverse ludieke activiteiten stuurt een centrale module de wandelaar die op zoek is naar informatie in de omgeving.
Welke wandeling voor welke module... ? De wandeling van de kasteelhoeve van Petit-Courrière (nr. 1) maakt deel uit van de module over het evenwicht tussen het woud en het wild (everzwijn en hertenree) in het bos van Courrière. Daar huist een populatie everzwijnen die vaak te zien is voor de wandelaar. Bovendien is dit bos al afgestemd op het onthaal van publiek en biedt dan ook enkele infrastructuren zoals een picknickzone.
Een module over het beheer van de waterlopen (zwarte ooievaar en waterspreeuw) langs De wandeling van de Pré d’Amite (nr. 7) aan de ingang van het bos van Gesves. De aangeboden activiteiten bieden de wandelaar de gelegenheid om deze soorten waar te nemen zonder hun biotoop te verstoren. Bovendien is langs de Pichelottebeek het bezinkingsbekken (natuurlijke waterzuiveringstechniek) van de provinciale ruiterschool aangelegd, een uitgelezen concreet element om in te gaan op de waterkwaliteit die deze soorten nodig hebben.
De wandeling van de Tilleul d’Haillot (nr. 12) loopt langs een didactisch bos en zoomt in op het behoud van dood hout in het woud (de zwarte specht) en op het ecosysteem van de poel (de kamsalamander). Er zijn dus twee modules, maar op verschillende plaatsen. De eerste verantwoordt zich door de massale aanwezigheid van dood hout in dit bos, dat gemakkelijk exploiteerbaar is. De tweede door de vele poelen die de GAL heeft gegraven om het publiek te sensibiliseren voor dit milieu, maar ook om te wijzen op de troeven van een poel in het duurzaam beheer van bossen.
De GAL wil alle mensen bedanken die een bijdrage hebben geleverd aan het publiceren van deze brochure ; en meer in het bijzonder François Migeotte voor zijn prachtige foto’s en Daniel Steenhaut voor zijn wonderschone illustraties.
22
23
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
ANDENNE
HUY
NOORDEN
NAMEN
Perwez
Faulx - Les Tombes
Haltinne Jallet
Mozet
Haillot
OHEY
Goesnes
évelette
Sart-Bernard
GESVES Sorée Courrière
Sorinne-la-Longue
assesse Maillen
E411
Florée
DURBUY
N4
O
Crupet
G a DINANT
24
CINEY
25
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
NOTA’S
26
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
NOTA’S
27
nl
> Pays deS Tiges & Chavées, Een heerlijk gevoel van geluk
OHEY
GESVES
assesse
Deze actie vindt plaats in het kader van LEADER. Gefinancierd door Wallonië en de Europese Unie Europees fonds voor plattelandsontwikkeling : Europa investeert in plattelandszones. Met steun van het Commissariaat-Generaal voor Toerisme.
www.tiges-chavees.be