1
Pastoraal op school? Ondersteuning op de werkvloer Uitgangspunt: een aantal vaststellingen vanuit de scholen. Sommige pastorale werkgroepen in een school werken hoofdzakelijk tal van concrete acties uit. Her en der is een werkgroep een louter liturgische werkgroep. Af en toe stelt een werkgroep zich de vraag: waarom doen wij dit of dat? En als wij iets organiseren … wat is onze uiteindelijke doelstelling? Of anders gezegd: wat willen wij met pastoraal bij onze leerlingen of collega’s bereiken? Zijn we goed bezig of moeten we bijsturen? Een moment van zelfreflectie kan hierbij verhelderend zijn. Het kan een denkproces in beweging brengen. Het kan leiden tot een visie op ‘Hoe kunnen we tijdens een schooljaar jonge mensen van 12-18 jaar én leerkrachten tot verdieping en engagement brengen?’. Ons aanbod: De diocesane pedagogische begeleiders pastoraal zijn bereid om op vraag van pastorale werkgroepen aan de hand van een kijkwijzer deze zelfreflectie te ondersteunen of het denkproces te begeleiden. Bijkomende informatie bij de domeinbegeleiders voor pastoraal op school: Hilde Bouckaert en Rik Depré.
2
Denken en doen in dialoog: pastoraal in 3D Visie- en groeimap De dienst 'opvoedingsproject en pastoraal van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen' ontwikkelde samen met het ICS (Interdiocesane Commissie Schoolpastoraal) een visie- en groeimap met als titel “Pastoraal op school: denk & doe in dialoog”. Deze map werd samengesteld voor alle onderwijsmensen uit het secundair onderwijs, maar de centrale visietekst in verband met pastoraal op school werd geschreven voor het basisonderwijs, buitengewoon onderwijs en secundair onderwijs. Aan de hand van teksten, beelden en werkvormen helpen we onderwijsmensen op weg om loyaal de katholieke identiteit van een school zichtbaar te maken in hun pastorale praktijk op school, vanuit hun persoonlijke en professionele ‘zijn’ en met respect voor andere levensovertuigingen. Wat aangeboden wordt, is niet af en is de weergave van een groeiproces. In de toekomst zullen we dus materiaal toevoegen. Pastoraal op school is immers groeien in het geloof dat mensen samen het visioen tot leven willen brengen dat gegrondvest is op de persoon en de boodschap van Jezus Christus. De visiemap werkt de vier doelstellingen van pastoraal op school uit: 1 2 3 4
volwassenen en jongeren kennis laten maken met christelijk geloven; de christelijke inspiratie voeding geven; kansen tot beleving geven; de inspiratie voel- en tastbaar maken in het hele schoolleven.
Bij de uitbouw van een schooleigen pastoraal spelen vier elementen een grote rol: 1 De pastoraal vertrekt in de eerste plaats vanuit de persoon van Jezus Christus, zijn boodschap en de bredere geloofstraditie. 2 Dit uitgangspunt geeft het katholieke onderwijsproject haar identiteit en haar plaats in het bredere onderwijslandschap. 3 De pastoraal helpt de christelijke identiteit van de school vorm te geven en geeft haar een gezicht. Zonder haar zou die identiteit een leeg en abstract begrip blijven. Pastoraal heeft ook een relatie met alle vakken, maar het meest specifiek met het vak rooms-katholieke godsdienst en beiden inspireren elkaar. 4 De pastoraal krijgt een eigen stijl door de mensen die dichtbij en veraf bij de school betrokken zijn. Ook de plaats die pastoraal krijgt, kleurt de pastoraal. Ook de tijd waarin we leven en de tijd die aan de gelovige inspiratie besteed wordt, bepalen mee het karakter van de pastoraal. Ons aanbod: De begeleiders kunnen bijdragen tot het implementeren van de inzichten over hoe een dynamische pastoraal op school vandaag kan zijn opgebouwd en geconcretiseerd in functie van de eigen school, schoolcultuur en -identiteit. Bijkomende informatie bij de domeinbegeleiders voor pastoraal op school: Hilde Bouckaert en Rik Depré.
3
Nascholingstraject: ALS TEAM KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL
SAMEN
WERKEN
AAN
EEN
De nascholingsprojecten ‘Samen werken aan een katholieke dialoogschool’ willen de visie op de katholieke dialoogschool stapsgewijs integreren en implementeren. Het is de bedoeling om tijdens een nascholing de bestaande identiteit van de school, congruent met de christelijke levensbeschouwing, te vormen tot een dialogale identiteit, vertaald naar de plaatselijke context en aansluitend bij de aanwezige mogelijkheden. De nascholing vat het samen werken aan de katholieke dialoogschool als een dynamisch samenwerkingsverband op van alle actoren van de school/ scholengemeenschap en is nooit af. Het is een wegproject dat een ideaal nastreeft in solidariteit met de brede samenleving waarin de school ingebed is. In het nascholingsproject ‘als team samen werken aan een katholieke dialoogschool’ kiest het team vanuit het eigen opvoedingsproject en vanuit een intakegesprek voor een concretisering van één van volgende drie modules.
Module 1: verkennen van wat een katholieke dialoogschool is en hoe de school zich hierin situeert (min. 1 sessie)
Module 2: trajectmatig expertise opbouwen: welke stappen zetten we met ons team in de richting van een katholieke dialoogschool? Hoe gaan we hiermee concreet aan de slag? (min. 3 sessies)
Module 3: thematisch uitwerken van een welbepaalde zorg/vraag van een school/scholengemeenschap. Welke stappen zetten we met ons team in de behartiging van dat thema vanuit het denkkader van de katholieke dialoogschool? (1 à 3 sessies)
Deze nascholing wordt gratis aangeboden. Je vindt een volledige omschrijving van deze nascholing op: www.nascholing.be/katholiekedialoogschool (aanbod secundair onderwijs). Alle informatie: Leen Dillen –
[email protected] – gsm: 0497 38 41 69.
Website ‘identiteit & pastoraal@school’ Sinds september 2010 is de website ‘identiteit & pastoraal@school’ op www.kobrugge.be/pastoraal actief. Ook tijdens het komende schooljaar willen de domeinbegeleiders pastoraal en identiteit voor het basis- en secundair onderwijs van het Katholiek Onderwijs regio West-Vlaanderen, samen met WEPABA (werkgroep pastoraal basisonderwijs) en de commissie voor de schoolpastoraal van het secundair onderwijs van ons bisdom, deze website verder uitbouwen. De site bevat visieteksten en informatie voor de schoolpastoraal in het (Bu)BaO en (Bu)SO.
4
Op de website vind je onder de rubriek ‘gebed van de week’ voor elke week een aanbod van teksten, overwegingen en gebeden, bestemd voor persoonlijke overweging en gebed. Dit aanbod kun je ook gebruiken voor een moment van bezinning tijdens personeelsvergaderingen of bij het begin van een vergadering van een (pastorale) werkgroep, enz. Dit gebed van de week wordt telkens opgebouwd vanuit het maandthema (‘Waar zijn we mee bezig?’), het maandelijks bezinningsaanbod van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Onder de rubriek ‘pastoraal (Bu)SO en (Bu)BaO vind je ook geregeld een pastorale impuls. Deze impuls bevat aanzetten voor een gebedsmoment, een celebratie, een verdiepingsmoment, enz. Er worden bewust geen totaal uitgewerkte ‘vieringen’ aangeboden. Maar wel heel concrete teksten en ideeën die de school kan gebruiken als aanzet om een schooleigen ‘viering’ samen te stellen. Voor het schooljaar 2015-2016 zijn er zeker de volgende pastorale impulsen voorzien: september-oktober 2015
'GEWOON ANDERS': jaarthema vanuit de figuur van Franciscus van Assisi begin schooljaar
november-december 2015
Franciscus en de ontmoeting met de Sultan en de melaatse vredesmoment en/of herinneringsviering
‘Kerst vanuit de figuur van Franciscus’ adventswake
januari-februari 2016
‘We doen het anders’ verdiepingsmoment veertigdagentijd
maart-april 2016
‘Waar zijn we mee bezig?’ aanbod Goede Week 2016 (vooral BaO)
mei-juni 2016
‘het zonnelied’ bedevaart
‘vrede en alle goeds’ einde schooljaar
5
Nascholingsproject: INSPIRATIE
IN
DIALOOG
VANUIT
DE
BIJBELSE
Doelstellingen Het project: · · ·
beoogt een verdiepende vorming voor de deelnemers: verkenning van eigen, christelijke en bijbelse inspiratie in relatie tot eigen werk en identiteit; wil de deelnemers aanzetten vanuit de bijbelse inspiratie tot verdere ontplooiing van de persoonlijke identiteit als mens en als gelovige; wil stilstaan bij de vraag hoe we de bijbelse inspiratie kunnen integreren in de eigen opdracht en job.
Het project wil zo een dialoog voeren met de deelnemers vanuit de bijbelse inspiratie over de plaats van de spiritualiteit en de christelijke identiteit binnen het samen werken aan het project van de katholieke dialoogschool. Het project wil naar de eigen en de christelijke inspiratie op zoek gaan en wil zo de deelnemers aanzetten tot een verdere ontplooiing als mens, als gelovige, als deelgenoot in de visie en de opdracht van het christelijk opvoedingsproject, en de identiteit van de katholieke dialoogschool. Het project wil reflecterend stilstaan bij de vraag hoe je de eigen inspiratie waarachtig kunt integreren in de opdracht en de job die je in het onderwijs opneemt. Het wil ook een bijdrage zijn in de discussie over de plaats van de spiritualiteit en de christelijke identiteit binnen de school. Het project wil naar de inspiratiebron van de onderwijsopdracht in en van de identiteit van de katholieke school gaan en wil de eigen levensovertuiging van de deelnemers voeden door o.a. met elkaar op een procesmatige wijze het levensbeschouwelijk gesprek te voeren en hen te vormen tot ‘ankerpersonen’. Ankerpersonen die nadien in de eigen school zelf ook leerlingen wensen te begeleiden in hun totaliteit en met hen en de collega’s het levensbeschouwelijk en/of het identiteitsgesprek willen aangaan. Doelgroep Het project richt zich tot personeelsleden die op vrijwillige basis een bijdrage willen leveren aan de christelijke identiteit van de katholieke school. In enkele samenkomsten staan zij stil bij de eigen identiteit van de school en de inspiratiebron(nen) ervan en/of bij de eigen inspiratie. Op deze wijze willen zij zich bekwamen in het levensbeschouwelijk gesprek op school. Inhoud Het project wil een vorming aanbieden van drie sessies, waarin de deelnemers met elkaar spreken over de inspiratiebronnen van het (eigen) leven en het werk op school in functie van de identiteit van de school. Op een wezenlijke manier wil het project de inspiratiebron(nen) voor het eigen werk en voor de school verkennen alsook de (christelijke) identiteit van de eigen school.
6
Het project wil samen zoeken naar een antwoord op de vraag wat de christelijke inspiratie kan betekenen voor de identiteit van de school en voor de eigen functie, opdracht of vak op school. Tevens wil het project de deelnemers oefenen in het levensbeschouwelijk gesprek zodat zij de levensbeschouwelijke dialoog met collega's en andere participanten van het schoolgebeuren - beter - kunnen aangaan. De vier grote pijlers van het project zijn de cultuur van vandaag, het eigen leven en geloof van de deelnemers en vooral de wereld van de eigen school, waarin de deelnemers actief zijn. Methode Het project richt zich tot groepen bestaande uit 6 à 15 personen. Er worden drie sessies voorzien voor personeelsleden. Alle deelnemers krijgen telkens de nodige documentatie over het behandelde onderwerp. Dit project is gratis. Plaats en data van de sessies: -woensdag 18 november 2015 -woensdag 9 maart 2016 -woensdag 18 mei 2016 telkens van 14.00 tot 16.30 uur in Diocesaan centrum ‘Groenhove’ in Torhout. Inschrijving: meld je aan per mail bij Hilde Bouckaert of Rik Depré.
Leeftocht 2015-2016 Waar zijn we mee bezig? Iedereen kent de uitgave van Leeftocht die al jaren in alle scholen wordt verspreid. Het is een publicatie van Katholiek Onderwijs Vlaanderen voor alle onderwijsmensen en ze verschijnt in alle schoolmaanden. In vele scholen put men eruit om een bezinningsmoment te stofferen. Vaak ligt het ter inzage in de leraarskamer of bij het aanbod voor schoolpastoraal. Hier en daar krijgen de kunstwerken van Koen Lemmens een plekje in de wandelgangen. Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gekeken, blijf ik denken zoals ik altijd heb gedacht. Als ik blijf doen wat ik altijd heb gedaan, blijft mij overkomen wat mij altijd overkomt. (Uit het startnummer) Elke jaargang is er een specifiek jaarthema waarop 10 maandnummers geënt zijn. Voor volgend schooljaar is de centrale uitgangsvraag ‘Waar zijn we mee bezig?’. Daar worden 10 thema’s mee verbonden die nauw verwant zijn aan hedendaagse maatschappelijke trends en tendensen: - waardering en sociale media, - geweld van ver of dichtbij, - angst en onzekerheid,
7
-
geld hebben of missen, gezondheid van lichaam en geest, de grote diversiteit van onze samenleving, duurzaamheid en verantwoordelijkheid, leven en vergankelijkheid, verbondenheid en relaties, communicatiekanalen ...
Alle nummers zijn digitaal te downloaden, maar wie een origineel papieren exemplaar wil ontvangen, kan via het webadres ook een individueel jaarabonnement aanvragen. Voor meer informatie en abonneren: http://pastoraal.vsko.be/content/abonneren.
Bezinning voor onderwijsmensen 2015-2016 Iedere auto heeft af en toe een groot onderhoud nodig. Als je daarvoor geen aandacht hebt, begint hij vroeg of laat te sputteren en uiteindelijk is de schade onherstelbaar. Dus gaat hij beter op geregelde tijden eens voor een dag de garage binnen om zijn vitale delen te verzorgen, zodat hij gesmeerd blijft lopen. Voor de innerlijke mens gaat dat evengoed op. Wordt het onderhoudsboekje van jouw onderwijsleven regelmatig aangevuld? Vorig schooljaar ontvingen de Norbertijnen van Averbode een groep onderwijsmensen voor een weekendverblijf in hun abdij. De deelnemers waren het er roerend over eens: voor wie inzet en inspiratie in evenwicht wil houden, is Bezinning voor onderwijsmensen een prima onderhoudsprogramma. Tijdens het nieuwe schooljaar 2015-2016 bieden het Katholiek Onderwijs Vlaanderen en de Abdij van Averbode opnieuw een bezinningsprogramma aan. Aanbod 2015-2016 (telkens in de Abdij van Averbode): 23-24 oktober 2015
Ludwig Getteman
20-21 november 2015
Ilse Kerremans
30 januari 2016
Marcel Braekens
27 februari 2016
Johan Verstraeten
Diversiteit omarmen. Interbeschouwelijke dialoog als spirituele zoektocht "Geen enkele vrouw is immers alleen maar vrouw" (Edith Stein) Geloofsoverdracht: een moeilijke opgave Leiderschap zonder angst, op zoek naar een nieuwe taal, beslissingskracht door stilte
Meer informatie op http://pastoraal.vsko.be/ in de rubriek ‘Vorming’ en op www.nascholing.be. Een programmabrochure is beschikbaar bij het begin van
8
het schooljaar. Wie deze via de post wenst toegezonden te krijgen, geeft een seintje op tel. 02 507 07 71.
Interessante data 2015-2016
zaterdag 3 oktober 2015 WWW-dag (diocesane catechesedag) Torhout, Sint-Rembertinstituut
zondag 08 november 2015 vredeswake ‘speciaal voor jongeren’ Langemark, kerk Sint-Paulus-Bekering
vrijdag 27 november 2015 inspiratiedag voor pastoraal op school Katholiek Onderwijs regio West-Vlaanderen – d'Abdij Brugge BuBaO BaO BuSO SO HO
zondag 28 februari 2016 vredeswake ‘de kracht van vrouwen’ Langemark, kerk Sint-Paulus-Bekering
zaterdag 19 maart 2016 de Passie in Ieper
zondag 29 mei 2016 vredeswake ‘vrede en religie’ Langemark, kerk Sint-Paulus-Bekering
MISSIO - WELZIJNSZORG - BROEDERLIJK DELEN
woensdag 09 september 2015 diocesaan oriëntatiefeest bisdom Brugge in Torhout met startmoment Missio!
woensdag 07 oktober 2015 startavond Welzijnszorg VIVES, Kortrijk
Soep op de stoep 2015 geen vaste dag, elke organisatie op de werkvloer kiest totaal vrij
woensdag 20 januari 2016 startavond Broederlijk Delen De Spil, Roeselare
vrijdag 04 maart 2016 koffiestop Broederlijk Delen (focusdag van deze actie - 10de editie! - maar elke organisatie op de werkvloer kan ook totaal vrij kiezen)
9
IJD BRUGGE (jongerenpastoraal bisdom Brugge)
zondag 6 - zaterdag 12 september 2015 inleefweek IJD Brugge http://www.ijd.be/kalender/inleefweek
vrijdag 23 oktober 2015 dag van de jeugdbeweging
zaterdag 6 februari 2016 plusconaction IJD Brugge https://www.plusconaction.be/
vrijdag 22 april 2016 jongerenavond (vanaf het 4de jaar SO) Grootseminarie Brugge
zaterdag 30 april 2016 nationale bijeenkomst wereldjongerendagen
zaterdag 16, zondag 17, maandag 18 - maandag 25 juli 2016 voorprogramma Wereldjongerendagen (keuze uit drie programma’s)
maandag 4 tot zaterdag 9 juli 2016 zomerkamp +12
maandag 25 juli tot maandag 1 augustus 2016 Wereldjongerendagen in Krakau
INSPIRATIEDAG PASTORAAL OP SCHOOL “De katholieke dialoogschool en haar pastoraal” Doelstelling: deze dag is de jaarlijkse vormingsdag, georganiseerd door de diocesane commissie voor schoolpastoraal in samenwerking met het Eekhoutcentrum. Dit jaar willen wij stilstaan bij het concept van dialoogschool en de plaats van de pastoraal daarbinnen.
de
katholieke
Naast twee referaten biedt het programma ook een aantal werkwinkels aan. Doelgroep: deze dag richt zich tot pastoraal bewogen en bezielde leraren, pastorale verantwoordelijken uit alle onderwijsniveaus (BuBaO, BaO, BuSO, SO) en docenten en studenten HO, leden van pastoraal dragende groepen en al wie zich aangesproken voelt.
10
Programma 08.30 uur:
referaat: Lieven Boeve, Vlaanderen
10.00 uur:
directeur-generaal
Katholiek
onderwijs
referaat: Didier Pollefeyt, vice-rector KU Leuven
12.00 uur:
maaltijd
13.30 uur:
verdiepingsmoment
14.00 uur:
werkwinkels
15.30 uur:
ontmoetingsmoment
16.00 uur:
einde
Datum en locatie: vrijdag 27 november 2015 in d’Abdij, Baron Ruzettelaan 435, 8310 Assebroek
Hilde Bouckaert Rik Depré
