Beroepspraktijkvorming op de werkvloer Compact kwalificatiedossier Commercie Commercieel medeweker - niveau 3 (Junior) accountmanager - niveau 4 Assistent-manager internationale handel - niveau 4 Vestigingsmanager groothandel - niveau 4
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 1 | van 12
Inhoudsopgave Over kwalificatiedossiers
3
Inleiding3 Van onderwijs en bedrijfsleven samen
3
Herziening van de kwalificatiestructuur
3
De nieuwe opbouw: basis, profieldeel en keuzedeel
4
Herziene kwalificatiestructuur Handel
5
Compact kwalificatiedossier Commercie
6
Commercieel medewerker - niveau 3
6
Basiskerntaken van de commercieel medewerker
7
(Junior) accountmanager - niveau 4
7
Basis- en profielkerntaken van de (junior) accountmanager
8
Assistent-manager internationale handel - niveau 4
9
Basis- en profielkerntaken van de assistent-manager internationale handel
10
Vestigingsmanager groothandel - niveau 4
10
Basis- en profielkerntaken van de vestigingsmanager groothandel
11
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 2 | van 12
Over kwalificatiedossiers Inleiding
• Minder dossiers: door het verbreden van de dossiers zijn er minder di-
In Nederland werkt het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) met een kwa-
ploma’s. Daardoor kan het onderwijs doelmatiger georganiseerd worden.
lificatiestructuur. Alle beroepen waarvoor het mbo opleidt hebben een
• Dunnere dossiers: alleen de kern van het beroep wordt beschreven
plaats binnen deze kwalificatiestructuur. Voorheen kende het mbo 600
met een duidelijke beschrijving van noodzakelijke vakkennis en vaar-
diploma’s. Vanaf 1 augustus 2016 zijn dat er aanzienlijk minder. Minder
digheden.
diploma’s maken de kwalificatiestructuur overzichtelijker en efficiënter.
• Flexibelere kwalificatiestructuur: scholen kunnen samen met het
Daarom is ervoor gekozen het aantal mbo-diploma’s te reduceren.
bedrijfsleven keuzedelen inzetten, zo kunnen scholen snel inspelen op de eisen uit de arbeidsmarkt.
Van onderwijs en bedrijfsleven samen Onderwijs en bedrijfsleven hebben samen goed nagedacht over wat een mbo’er moet kennen en kunnen na zijn opleiding. De diploma-eisen staan in 175 kwalificatiedossiers. Met deze dossiers kunnen scholen hun onderwijs en examens efficiënt organiseren. Voor de leerbedrijven zijn de dossiers leidend voor het onderwijs op de werkplek. Werkgevers kunnen er zeker van zijn dat mbo’ers met een diploma op zak vakmensen zijn die klaar zijn voor de toekomst!
Herziening van de kwalificatiestructuur Vanaf 1 augustus 2015 mogen scholen werken met de herziene kwalificatiedossiers. Per 1 augustus 2016 zijn deze verplicht. De herziene kwalificatiedossiers zijn ten opzichte van de vorige dossiers op een aantal punten gewijzigd en hebben een andere opbouw:
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 3 | van 12
De nieuwe opbouw: basis, profieldeel en keuzedeel
verdiepend op de opleiding. Zo kan de student zijn opleiding bijvoorbeeld
Een kwalificatiedossier bestaat uit één gemeenschappelijk basisdeel en
met een keuzedeel ‘Mode’ bij een verkoopdossier of ‘Patroontekenen’
meestal één of meer profieldelen, aangevuld met een keuzedeel.
bij mode-dossiers. Bij goed gevolg staat het behaalde keuzedeel ook op
verbreden met het keuzedeel ‘Ondernemerschap’ of ‘Duits’. Of verdiepen
diploma van de student. Basisdeel Het basisdeel bestaat uit twee onderdelen: • In het generieke onderdeel staan de eisen voor taal, rekenen, loopbaan en burgerschap. De overheid stelt deze eisen vast. Ze gelden voor alle mbo-studenten. • Het beroepspecifieke onderdeel bevat de kerntaken en werkprocessen die hetzelfde zijn voor alle beroepen die in het kwalificatiedossier zijn Mbo-opleiding
opgenomen. De kerntaken in het basisdeel worden basiskerntaken genoemd. Profieldeel
Keuze
Keuze
Keuze
Profiel
Profiel
Profiel
Naast de gemeenschappelijke elementen uit het basisdeel zijn er ook verschillen tussen de beroepen (kwalificaties) in het dossier. Die specifieke kenmerken van de kwalificaties zijn beschreven in het profieldeel. Het profiel bestaat ook uit kerntaken en werkprocessen (en/of aanvullende eisen). In dit deel worden de kerntaken profielkerntaken genoemd. Keuzedeel Het keuzedeel is nieuw. Een keuzedeel is een verplicht onderdeel binnen
Basis
Kwalificatie
een mbo-opleiding. Het maakt geen deel uit van de slaag-zak regeling, maar moet wel geëxamineerd worden. Keuzedelen zijn verbredend of
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 4 | van 12
Herziene kwalificatiestructuur Handel Zo ziet de herziene kwalificatiestructuur Handel eruit
Eénjarige specialistenopleiding (instroomeis: diploma op niveau 3)
Niveau 4
Ondernemerschap
Management retail:
Commercie:
Supervisors
Interieuradvies:
Ondernemerschap
Leidinggeven op basis van
retail:
•m anager retail
• (junior) accountmanager
logistiek:
• interieuradviseur
op basis van
vakmanschap:
• vestigingsmanager groothandel
• logistiek
vakmanschap:
• leidinggevende
• ondernemer retail
• assistent-manager internationale handel
supervisor
• vakman-
• intercedent
ondernemer
team/afdeling/project • technisch leidinggevende
Niveau 3
Advies en leiding in de verkoop:
Commercie:
Logistiek:
Woningstofferen:
• eerste verkoper
• commercieel medewerker
• logistiek
• allround woning-
• verkoopspecialist
• contactcenter medewerker
teamleider
stoffeerder
• verkoopadviseur • verkoopspecialist groene detailhandel Niveau 2
Niveau 1
Verkoop:
• parts-/baliemedewerker
• woning-/project-
• verkoper
• logistiek medewerker
Entree:
• assistent verkoop/retail
• assistent logistiek
• assistent mobiliteitsbranche
• assistent dienstverlening en zorg
• assistent horeca, voeding of voedingsindustrie
• assistent procestechniek
• assistent plant of (groene) leefomgeving
• assistent bouwen, wonen en onderhoud
• assistent installatie- en constructietechniek
stoffeerder
Kenniscentrum Handel is niet verantwoordelijk voor de beroepen die grijs gedrukt zijn.
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 5 | van 12
Compact kwalificatiedossier Commercie Het kwalificatiedossier Commercie beschrijft de volgende mbo-opleidingen:
Medewerkers in het commerciële beroepenveld moeten kunnen functio-
• Commercieel medeweker - niveau 3
neren in een omgeving waar de nadruk ligt op het behalen van commer-
• Contactcentermedewerker - niveau 3 (Omdat Kenniscentrum Handel
ciële doelen, omzet en het trekken, binden en boeien van klanten. Sociale
niet verantwoordelijk is voor deze kwalificatie beschrijven wij deze niet
en communicatieve vaardigheden, commerciële drive, creativiteit, klantge-
in in dit document.)
richtheid, kwaliteitsgerichtheid, marktgerichtheid en voorliefde voor onder-
• Intercedent - niveau 4 (Omdat Kenniscentrum Handel niet verantwoor-
nemerschap zijn essentieel.
delijk is voor deze kwalificatie beschrijven wij deze niet in in dit document.) • (Junior) accountmanager - niveau 4
Commercieel medewerker - niveau 3
• Assistent-manager internationale handel - niveau 4 • Vestigingsmanager groothandel - niveau 4
De commercieel medewerker kan als binnen- en/of buitendienstmedewerker werkzaam zijn in zowel het midden- en kleinbedrijf (MKB) als in
Met dit dossier heeft de praktijkopleider meteen de kern te pakken van
het grootbedrijf bij een commerciële, zakelijke dienstverlenende of produ-
het beroep(sonderwijs).
cerende organisatie. Hij werkt meestal op de afdeling verkoop/administratie in de binnendienst of buitendienst.
Commercie De medewerkers binnen de commerciële sector zijn werkzaam in zowel
Complexiteit, verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van het
het midden- en kleinbedrijf (MKB) als in het grootbedrijf bij een com-
beroep
merciële, zakelijke dienstverlenende of producerende organisatie. Zij wer-
De commercieel medewerker leert het opgedragen takenpakket zelfstan-
ken meestal op de afdeling verkoop/administratie in de binnendienst of
dig uit te voeren. Verkoopdoelstellingen worden steeds meer leidend bij
buitendienst, in een contactcenter, bij een uitzendorganisatie of bij een
het zelfstandig en op eigen initiatief uitvoeren van de werkzaamheden.
groothandel, al dan niet met internationale betrekkingen.
Afhankelijk van de door de organisatie gestelde kaders heeft hij meer of minder bewegingsvrijheid in de planning en keuze van zijn activiteiten.
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 6 | van 12
Marktonderzoek voert hij in veel gevallen uit op basis van een concrete
Basiskerntaken van de commercieel medewerker
opdracht. Hij legt verantwoording af aan zijn leidinggevende. Basiskerntaak 1: Onderzoekt de markt en doet voorstellen voor Voor de uitvoering van sommige taken kan beheersing van Engels óf Duits
commercieel beleid
vereist zijn. Bijvoorbeeld voor het lezen van marktinformatie en luisteren
Werkproces 1.1 Verzamelt klant-, product- en marktinformatie.
naar gesproken teksten.
Werkproces 1.2 Doet voorstellen voor verkoopbeleid, marketingbeleid en/of marktbewerking.
Karakteristiek van de commercieel medewerker De commercieel medewerker:
Basiskerntaak 2: Voert het verkooptraject uit
• is klantgericht, denkt met de klant mee en stelt zich professioneel op
Werkproces 2.1 Bereidt het verkooptraject voor.
in het contact met de klant.
Werkproces 2.2 Acquireert klanten en/of opdrachten.
• is overtuigend en deskundig op het vakgebied.
Werkproces 2.3 Voert verkoopgesprekken.
• is collegiaal en loyaal aan de organisatie.
Werkproces 2.4 Doet een aanbod met prijsberekening.
• benadert zijn werkzaamheden vanuit een commercieel oogpunt, waar-
Werkproces 2.5 Verzorgt het (interne) ordertraject.
bij hij een juiste balans vindt tussen de belangen van de klant en van de organisatie. • treedt accuraat op om zijn verkooptargets en/of werkafspraken te behalen. • heeft veerkracht en doorzettingsvermogen om bij tegenslag door te gaan.
Basiskerntaak 3: Zorgt voor relatiebeheer en klantenservice Werkproces 3.1 Onderhoudt klantcontact en voert aftersales uit. Werkproces 3.2 Behandelt klachten. Werkproces 3.3 Voert promotieactiviteiten uit. Werkproces 3.4 Voert webcare activiteiten uit.
• is voor een deel zelfsturend in het planmatig uitvoeren van zijn takenpakket: hij deelt in sommige gevallen zijn eigen tijd in. • is communicatief en sociaal vaardig in het contact met de klant.
(Junior) accountmanager - niveau 4 De (junior) accountmanager kan werkzaam zijn in zowel het midden- en kleinbedrijf (MKB) als in het grootbedrijf bij een commerciële, zakelijke
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 7 | van 12
dienstverlenende of producerende organisatie. Hij werkt meestal op de
zich anderzijds flexibel op om zich aan de verschillende situaties bij de
afdeling verkoop in de binnendienst of buitendienst.
account aan te passen. • is collegiaal en is een prettige samenwerkingspartner.
Complexiteit, verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van het beroep
• is vaardig in het contact met de relatie/account.
De (junior) accountmanager leert binnen de gestelde kaders initiatief te
• heeft veerkracht en doorzettingsvermogen om bij tegenslag door te gaan.
nemen in zijn vak om doelstellingen te behalen. Met zijn ervaring groeit ook de verantwoordelijkheid binnen het accountteam en/of de grootte van legt verantwoording af aan zijn leidinggevende en/of het accountteam.
Basis- en profielkerntaken van de (junior) accountmanager
Voor de uitvoering van sommige taken kan beheersing van Engels en een
Basiskerntaak 1: Onderzoekt de markt en doet voorstellen voor
andere moderne vreemde taal vereist zijn. Bijvoorbeeld voor het lezen van
commercieel beleid
marktinformatie, luisteren naar gesproken teksten en voeren van klant-
Werkproces 1.1 Verzamelt klant-, product- en marktinformatie.
gesprekken.
Werkproces 1.2 Doet voorstellen voor verkoopbeleid, marketingbeleid
de accounts. Hij voert steeds zelfstandiger het accountmanagement uit. Hij
en/of marktbewerking. Karakteristiek van de (junior) accountmanager De (junior) accountmanager
Basiskerntaak 2: Voert het verkooptraject uit
• is ondernemend binnen de bandbreedte die hem gegeven wordt door
Werkproces 2.1 Bereidt het verkooptraject voor.
de centrale organisatie. • heeft oog voor ontwikkelingen in de markt, bij de account en bij de concurrent en is creatief in het benutten van (commerciële) kansen. • is gedreven om zaken pro-actief op te pakken.
Werkproces 2.2 Acquireert klanten en/of opdrachten. Werkproces 2.3 Voert verkoopgesprekken. Werkproces 2.4 Doet een aanbod met prijsberekening. Werkproces 2.5 Verzorgt het (interne) ordertraject.
• kan zijn ideeën op overtuigende wijze brengen en anderen enthousiasmeren. • is accuraat in het uitvoeren van (account)plannen: hij houdt zich enerzijds aan het beleid van de organisatie/organisatie-afspraken, en stelt
Basiskerntaak 3: Zorgt voor relatiebeheer en klantenservice Werkproces 3.1 Onderhoudt klantcontact en voert aftersales uit. Werkproces 3.2 Behandelt klachten.
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 8 | van 12
Werkproces 3.3 Voert promotieactiviteiten uit.
De taken variëren qua omvang, kaders/instructie en mogelijkheid voor ei-
Werkproces 3.4 Voert webcare activiteiten uit.
gen inbreng. Hij voert de taken op eigen initiatief uit en legt verantwoording af aan zijn leidinggevende.
Profielkerntaak 1: Voert het accountmanagement uit Werkproces 1.1 Voert accountanalyses uit.
Voor de uitvoering van sommige taken kan beheersing van Engels en een
Werkproces 1.2 Stelt accountplannen op.
andere moderne vreemde taal vereist zijn. Bijvoorbeeld voor het lezen van
Werkproces 1.3 Coördineert de uitvoering van accountplannen en stelt
marktinformatie, luisteren naar gesproken teksten en voeren van klant-
deze bij.
gesprekken.
Werkproces 1.4 Evalueert de accountplannen en stelt verbeteringen voor. Werkproces 1.5 Bouwt een netwerk op en onderhoudt dit.
Karakteristiek van de assistent-manager internationale handel De assistent-manager internationale handel • toont bewustzijn van verschillen tussen (handels)culturen en speelt hier
Assistent-manager internationale handel niveau 4
passend op in. • past accuraat en zorgvuldig regels toe bij het uitvoeren van (internationale) wet- en regelgeving rondom import en export.
De assistent-manager internationale handel werkt in alle branches van
• werkt planmatig en combineert dit met commercieel inzicht.
de internationale handel: groothandel, productiebedrijven en dienstverle-
• is ondernemend binnen de bandbreedte die hem gegeven wordt om verkoopdoelstellingen te behalen.
ning. Hij werkt als binnen- en/of buitendienstmedewerker.
• heeft oog voor ontwikkelingen op de (internationale) markt en is creaComplexiteit, verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van het beroep Binnen de verkoopdoelstellingen en werkafspraken leert de assistent ma-
tief in het benutten van (commerciële) kansen. • kan zijn ideeën op overtuigende wijze brengen en anderen enthousiasmeren.
nager internationale handel zelfstandig op te treden in het contact met klanten. Hij maakt voorstellen en voert import- en exportactiviteiten uit.
• is collegiaal en is een prettige samenwerkingspartner.
Hij werkt binnen de procedures van de organisatie en de wet- en regel-
• heeft veerkracht en doorzettingsvermogen om bij tegenslag door te gaan.
geving rondom import en export. Verder is hij zich bewust van verschillen tussen (handels)culturen en handelt hiernaar.
• is vaardig in het contact met de relatie/account.
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 9 | van 12
Basis- en profielkerntaken van de assistentmanager internationale handel
Werkproces 1.2 Stelt import- en exportdocumenten op en beheert ze. Werkproces 1.3 Begeleidt import- en exportorders en coördineert de verzending/het transport.
Basiskerntaak 1: Onderzoekt de markt en doet voorstellen voor
Werkproces 1.4 Draagt bij aan het optimaliseren van import- en export-
commercieel beleid
processen.
Werkproces 1.1 Verzamelt klant-, product- en marktinformatie. Werkproces 1.2 Doet voorstellen voor verkoopbeleid, marketingbeleid
Profielkerntaak 2: Stelt een export-/marketingplan op
en/of marktbewerking.
Werkproces 2.1 Brengt exportmarkten in kaart. Werkproces 2.2 Maakt een exportplan.
Basiskerntaak 2: Voert het verkooptraject uit
Werkproces 2.3 Assisteert bij de selectie van tussenpersonen.
Werkproces 2.1 Bereidt het verkooptraject voor. Werkproces 2.2 Acquireert klanten en/of opdrachten. Werkproces 2.3 Voert verkoopgesprekken.
Vestigingsmanager groothandel - niveau 4
Werkproces 2.4 Doet een aanbod met prijsberekening. Werkproces 2.5 Verzorgt het (interne) ordertraject.
De vestigingsmanager groothandel werkt in de groothandel, binnen uiteenlopende formules, in zowel de food- als non-foodsector. Hij is werk-
Basiskerntaak 3: Zorgt voor relatiebeheer en klantenservice
zaam als manager van één of meer vestigingen.
Werkproces 3.1 Onderhoudt klantcontact en voert aftersales uit. Werkproces 3.2 Behandelt klachten.
Complexiteit, verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van het
Werkproces 3.3 Voert promotieactiviteiten uit.
beroep
Werkproces 3.4 Voert webcare activiteiten uit.
De vestigingsmanager groothandel leert om binnen het gestelde beleid, zelfstandig op te treden, voorstellen te doen en beslissingen te nemen ten
Profielkerntaak 1: Organiseert en voert import- en exportactivitei-
behoeve van een financieel gezonde vestiging. Hij werkt binnen de proce-
ten uit
dures van de organisatie. Hij geeft invulling aan de procedures binnen de
Werkproces 1.1 Ondersteunt bij het aanbestedingstraject voor (import)
gegeven bandbreedte en past deze toe in zijn eigen situatie. De taken va-
leveranciers.
riëren qua omvang, kaders/instructie en mogelijkheid voor eigen inbreng.
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 10 | van 12
Hij voert de taken op eigen initiatief uit binnen de kaders van de centrale
• is integer in het contact met medewerkers.
organisatie: hij legt verantwoording af aan zijn leidinggevende binnen de
• is communicatief en sociaal vaardig in het contact met de klant.
centrale organisatie.
• toont leidinggevende kwaliteiten bij het aansturen van medewerkers en werkzaamheden.
Hij werkt samen met klanten/opdrachtgevers en anderen (bijvoorbeeld samenwerkingspartners, opdrachtnemers, leveranciers) in een relatie van
• geeft sturing aan de vestiging op basis van cijfers en kengetallen.
hiërarchische gelijkwaardigheid. Daarnaast kan hij advies en hulp zoeken bij externen (coach, bedrijfsadviseur, accountant). anderen: hij begeleidt en ondersteunt medewerkers bij de taakuitvoering.
Basis- en profielkerntaken van de vestigingsmanager groothandel
Voor de uitvoering van sommige taken kan beheersing van Engels vereist
Basiskerntaak 1: Onderzoekt de markt en doet voorstellen voor
zijn. Bijvoorbeeld voor het lezen van marktinformatie, luisteren naar ge-
commercieel beleid
sproken teksten en voeren van klantgesprekken.
Werkproces 1.1 Verzamelt klant-, product- en marktinformatie.
Hij leert daarbij ook verantwoordelijkheid te nemen voor het werk van
Werkproces 1.2 Doet voorstellen voor verkoopbeleid, marketingbeleid Karakteristiek van de vestigingsmanager groothandel
en/of marktbewerking.
De vestigingsmanager groothandel
Basiskerntaak 2: Voert het verkooptraject uit
• is ondernemend binnen de bandbreedte die hem gegeven wordt door
Werkproces 2.1 Bereidt het verkooptraject voor.
de centrale organisatie. • heeft oog voor ontwikkelingen op de (lokale) markt en is creatief in het benutten van (commerciële) kansen. • kan zijn ideeën op overtuigende wijze brengen en anderen enthousias-
Werkproces 2.2 Acquireert klanten en/of opdrachten. Werkproces 2.3 Voert verkoopgesprekken. Werkproces 2.4 Doet een aanbod met prijsberekening. Werkproces 2.5 Verzorgt het (interne) ordertraject.
meren. • houdt zich enerzijds aan regels en procedures en streeft efficiency na,
Basiskerntaak 3: Zorgt voor relatiebeheer en klantenservice
en stelt zich anderzijds flexibel op om zich aan de verschillende situa-
Werkproces 3.1 Onderhoudt klantcontact en voert aftersales uit.
ties aan te passen.
Werkproces 3.2 Behandelt klachten.
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 11 | van 12
Werkproces 3.3 Voert promotieactiviteiten uit. Werkproces 3.4 Voert webcare activiteiten uit. Profielkerntaak 1: Geeft het vestigingsbeleid vorm Werkproces 1.1 Stelt een bedrijfs-/vestigingsplan op. Werkproces 1.2 Maakt een omzet- en kostenplan en bewaakt deze. Werkproces 1.3 Profileert de vestiging (op lokaal niveau). Werkproces 1.4 Koopt in voor de vestiging (producten en/of diensten). Profielkerntaak 2: Runt de vestiging Werkproces 2.1 Voert de vestigingsbeleid uit. Werkproces 2.2 Beheert de goederenstroom. Werkproces 2.3 Plant en verdeelt de werkzaamheden. Werkproces 2.4 Begeleidt medewerkers bij werkzaamheden. Werkproces 2.5 Adviseert over de personeelsbehoefte.
Beroepspraktijkvorming op de werkvloer | Compact kwalificatiedossier Commercie | maart 2015
Pagina 12 | van 12