zicht op binnenpatio
GREEN LABEL
PASSIEF SLAGERIJSCHOOL CAMPUS TER GROENE POORTE, BRUGGE –– pilootproject Scholenbouw volgens het passief concept –– programma: 8 praktijklokalen met de nodige koelruimten volgens de specifieke verwerkingsprocessen –– opdracht met toepassing van de wet op overheidsopdrachten –– winnend project na architectuurwedstrijd
STUDIE
2009 - 2010
REALISATIE
/
OPDRACHTGEVER
Instituut Voor Voeding vzw
ONTWERPTEAM
Vereniging van Studiebureaus ‘ABSCIS - PROVOOST - INGENIUM’
LIGGING
Spoorwegstraat 14 8200 BRUGGE
BRUTO OPPERVLAKTE (M2)
1400 m2
KOSTPRIJS
€ 1 700 000 excl.BTW en erelonen
GREEN LABEL
E-PEIL
K-PEIL
CATEGORIE
E30 (intentie)
K15 (intentie)
Passiefbouw
inplantingsplan ORGANISATIE GEBOUW Dit schoolgebouw wil een ruimtelijke uitdrukking zijn van een logisch opgebouwd pedagogisch concept. Het wil op een eenvoudige manier de verschillende opeenvolgende facetten weergeven van het (spek)slager- en traiteursberoep; te beginnen met het ruwe product (de aangeleverde karkassen), via de verschillende verwerkingen ((spek)slagerij, vleeswaren en traiteur), tot het eindproduct in de schoolwinkel. Ook de afvalverwerking, -stockage en -afhaling wordt in de kijker gezet. Alle praktijklokalen zijn geschakeld rond een centrale patio, en genieten van maximaal daglicht. De praktijklokalen volgen zich telkens op door de verdere verfijning van de vleesverwerking. Tussen de praktijklokalen bevinden zich open afwasnissen aan de gang en de afgesloten koelcellen achterin om de afwerkte producten tijdelijk te bewaren alvorens ze verder te verwerken, door te geven of in de schoolwinkel te leggen. De schoolwinkel is het eindstation van de ketting waarlangs de leerlingen bij elke pauze of les dienen langs te gaan om door het sas de onderbouw te verlaten. Het afval wordt na de lessen verzameld in containerbakken in de afwasnissen en naar een gekoelde afvalberging gebracht, waarna het afval op het einde van de dag wordt opgehaald.
PASSIEF SLAGERIJSCHOOL CAMPUS TER GROENE POORTE | BRUGGE
grondplan gelijkvloers
De bovenbouw van de school is opgevat als twee paviljoenen met een zo klein mogelijke footprint in een groen kader dat ten dienste van de hele campus staat. Het ene paviljoen is voor de leerkrachten en externe adviseurs met lockers en sanitair. De leraarskamer kan ook dienst doen als leslokaal of multifunctionele ruimte. Het doet in eerste instantie dienst als rustruimte voor de leerkracht voor, tussen, en na de lessen praktijk. Het andere paviljoen is voor de leerlingen met lockers en santiar, dat ook als polyvalente ruime kan gebruikt worden door alle lockers op wielen in de bovenhoek te verplaatsen. De overdekte speelplaats kan een verlenging zijn van die ruimte. De ruimtelijke organisatie van het gebouw wordt ondersteund door het energetisch concept. De praktijklokalen, te koelen tot 12°C, worden ondergronds voorzien en leunen zonder isolatie tegen de koude grondmassa. De bovenbouw wordt uitgevoerd als passiefhoutbouw.
schema energetisch koud
ENERGETISCHE SCHIL De wedstrijdopgave stelt een scholenproject volgens het passief concept voorop. Het passief te koelen aandeel van het nettoprogramma bedraagt ongeveer 54%, of 40% praktijklokalen op max. 12°C. Door dit gegeven wordt de nieuwe slagerijschool in dit project opgesplitst in 2 delen: een bovenbouw met functies die niet gekoeld dienen te worden zoals lockers, sanitair, leraarskamer en kantoren en die volgens de klassieke methode als een passiefhoutbouw is ontworpen: - compact - goede isolatie - luchtdicht - zonnewarmtewinsten door goed georiënteerde ramen in ruimten waar het kan - gezond en goed ventileren - weinig circulatie of buitencirculatie - ... De klassieke energetische schil (zoals een ajuin) wordt opgebouwd met het meest te koelen ruimte en een dikke jas errond. De betonnen onderbouw, waar de praktijklokalen en aanverwanten zich bevinden daarentegen is ontworpen om de koele grondmassa van +/- 10 à 14°C te genereren en te benutten. Ondergonds gelden andere wetten: - zoveel mogelijk wand- en vloeroppervlak om grondkoelte op te slaan - niet isoleren onder 1m onder het maaiveld Bij de onderbouw is de energetische schil net andersom: de warme zones binnenin en de te koelen ruimte aan de buitenkant. Door dit innoverend concept zijn we in staat om het grote aantal praktijkruimten ondergronds op een eenvoudige manier jaar in jaar uit koel te houden en hier en daar met een minimum aan energie wat bij te sturen. De binnenkant aan de patio is opgevat als een brede geventileerde dubbele gevel en circulatiezone waar natuurlijk licht diep in de praktijklokalen valt. Het hygiënisch concept van propere en vuile flow volgt dezelfde weg: van de praktijklokalen en koelcellen aan de buitenkant naar de afwasnissen en gang aan de binnenkant. De ventilatie wordt ook op dezelfde manier gestuurd: van de buitenwand gecontroleerde gekoelde lucht uit de omliggende grondbuizen naar afzuiging bovenaan uiteinde gang.
PASSIEF SLAGERIJSCHOOL CAMPUS TER GROENE POORTE | BRUGGE
schema energetisch warm
7.00
1.50
praktijklokaal 11-13 °C
GLAS u = 0.8
buiten variabele °C
7.00
1.50
grond-lucht warmtewisselaar (ww) rendement 60%
praktijklokaal 11-13 °C
gang buffer
VLOER -BODEM 12°C u = 3.48 grond-lucht warmtewisselaar (ww) rendement 60%
SITUATIE 1: BOVENGRONDS
SITUATIE 2: ONDERGRONDS
GLAS u = 0.8
BODEM 12°C u = 0.15
MUUR-BODEM 12°C u = 3.48
DAK u = 0.15
3.00
BUH u = 0.15
3.00
DAK u = 0.15
buiten variabele °C
DUURZAAMHEIDSFICHE Als architecten streven wij ernaar om een moderne en hedendaagse architectuur te verenigen met een duurzaam totaalconcept. Dit duurzaam totaalconcept wordt gerealiseerd door middel van geïntegreerd ontwerpproces gebaseerd op 2 belangrijke pijlers: het energiezuinig bouwen (Trias Energetica) en het bio-ecologisch bouwen met de nadruk op een duurzaam water- en materiaalgebruik. Wij maken hiervoor gebruik van een ‘duurzaamheidsmeter’ gebaseerd op 8 onderdelen: inplanting; mobiliteit; natuurlijk milieu; water; grondstoffen en afval; energie; gezondheid, leefbaarheid en toegankelijkheid; samenleving en economie. Deze elementen worden in elke studiefase getoetst en bijgestuurd.
1. INPLANTING
6. ENERGIE
--
--
--
--
---
Het projectgebied bevindt zich aan de rand van de campus Ter Groene Poorte, gelegen langs het spoor aan het station van Brugge. Ondanks de naam kent de campus weinig groene, open ruimte. Deze nieuwbouw wordt voor 60% onder de grond voorzien om de bestaande open plek te behouden en te laten gebruiken door de studenten. Er werd voorafgaandelijk een masterplan aangeboden dat de chaotisch ingeplante bestaande bebouwing meer structureert en het project waarvan sprake - de nieuwe slagerijschool – integreert. Er wordt een centrale circulatie as in het gebied zichtbaar gemaakt, waar alle bestaande én nieuwe gebouwen op enten, met een duidelijke scheiding tussen groenaanleg en verharding. De school manifesteert zich in 2 bovengrondse paviljoenen met een ondergrondse koele klaslokalen voor vleesverwerking. Alle nutsvoorzieningen in de Groene Poortdreef zijn aanwezig om op een eenvoudige manier op aan te sluiten.
-----
--
2. MOBILITEIT ------
--
Deze school ligt op wandelafstand van het station en bushaltes. Langs de campus loopt een regionaal fietspad De school is goed bereikbaar voor voetgangers en fietsers. Leveringen gebeuren langs de achterkant van het gebouw a/d straatzijde. Er is een verstikkende parkeerdruk op de campus en de omliggende straten. Alle werfverkeer kan langs de straat het bouwterrein bereiken zonder de campus te storen.
----
7. GEZONDHEID, LEEFBAARHEID EN TOEGANKELIJKHEID ----
3. NATUURLIJK MILIEU Het terrein is nu een voetbalveld. Een authentieke tuinmuur wordt bewaard als afscheiding naar de straat. Er worden verschillende nieuwe regionale bomen aangeplant. Alle ondergrondse lokalen worden goed voorzien van natuurlijk licht door de ruime centrale patio en ramen van vloer tot plafond.
----
4. WATER ---
Het regenwater op het L-vormig dak van de het gebouw wordt opgevangen in een grote regenwaterput en gerecupereerd voor toiletspoelingen en dienstkranen buitenaanleg. Het regenwater op het gelijkvloerse groendak en verhardingen wordt gebufferd en vertraagd afgevoerd naar de riolering.
-----
De uitgegraven grond voor het ondergronds volume wordt op de campus verwerkt in de groenaanleg. Er wordt bijzondere aandacht geschonken aan het gebruik van duurzame bouwmaterialen met een goede NIBE-classificatie en duurzame houtsoorten met bij voorkeur FSC of PEFC-certificaat. Het gebruik van producten en materialen die schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid worden vermeden. De gevels van de bovengrondse paviljoenen zijn volledig demonteerbaar, waardoor deze na verloop van tijd makkelijk aangepast of vervangen kunnen worden en gerecycleerd.
E-PEIL
E30 (intentie)
K-PEIL
K15 (intentie)
Deze slagerijschool voldoet aan de strengste voedselveiligheidseisen volgens HACCP-normen. De binnenluchtkwaliteit in het kantoorgebouw wordt geregeld door een gecontroleerd ventilatiesysteem: debietmeting + sensoren. De daglichttoetreding in het schoolgebouw voldoet aan een min. daglichtfactor van 5% De kunstlichtarmaturen in het kantoorgebouw zijn kwalitatief in orde, voldoende regelbaar en zorgen voor geen extra lichthinder. Met de inrichting van het kantoorgebouw wordt er gezorgd voor een goede akoestiek, oppervlakte van harde afwerkingmaterialen wordt beperkt of gecompenseerd. Het hele gebouw is integraal toegankelijk voor iedereen (2 liften + brede gangen + signalisatie)
8. SAMENLEVING EN ECONOMIE ----
5. GRONDSTOFFEN EN AFVAL
Deze slagerijschool is, ondanks de zware koellast in de vleesverwerkende klaslokalen op 12° C, een passiefschool (K15-E30). Door de klassen in de grond te voorzien maken we gebruik van de koele grond in de zomer en de warmte in de winter en genereren we zo een constant binnenklimaat, met een minimum aan extra energie. Bovengronds worden leraarskamer, kleedruimten en sanitair voorzien. Grote luifels voorkomen oververhitting. Het dak wordt geïsoleerd met 19 cm resolschuim (0.021W/mK), de wanden met 30 cm rotswol ( 0.030W/mK) Het houten schrijnwerk met 3-dubbele beglazing voldoet aan de passiefnorm. Door de structuur en de gebouwschil van het gebouw strikt te scheiden, kan het aantal koude bruggen tot het minimum herleid worden en de luchtdichtheid van het gebouw op een eenvoudige manier gerealiseerd worden. Alle technieken en leidingen kunnen in de dubbele wand zodat de luchtdichte schil niet onderbroken wordt. Er is geen traditioneel verwarmingssysteem aanwezig en geen actieve koeling toegepast (passiefhuis standaard) Er wordt energiezuinige verlichting voorzien en bewegingsensoren in toiletten en bergingen.
Het bouwen van een nieuwe school is voor de samenleving altijd positief. Hier wordt een vak geleerd: slager, traiteur, kok. Zowel de kleedruimtes als de leraarskamers kunnen multifunctioneel gemaakt worden, tijdens en na de schooluren. Het milieuvriendelijk passiefconcept is een voorbeeld voor de sector vleesverwerkende industrie, die doorgaans enorm energieverslindend is.
CATEGORIE
Passiefbouw
