Veldgebied Brugge Randstedelijk Gebied Brugge IP Groene fietsgordel Brugge. Groene fietsgordel Brugge 1 inrichtingsplan

Veldgebied Brugge Randstedelijk Gebied Brugge IP Groene fietsgordel Brugge

Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

1

Voorwoord Voor u ligt het inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’. Dit inrichtingsplan is het eerste inrichtingsplan binnen het inrichtingsproject landinrichting Randstedelijk Gebied Brugge van het landinrichtingsproject Brugse Veldzone – Veldgebied Brugge. Het werd opgemaakt met als doel de open ruimte gordel rond Brugge beter in te richten. In dit inrichtingsplan ligt het accent op de inrichting van een groene fietsgordel rond Brugge en 6 groene aanlooproutes vanuit de omliggende centra Zedelgem, Oostkamp, Oedelem, Sijsele en Zuienkerke. Dit inrichtingsplan is tot stand gekomen na het overleggen met heel wat instanties en door bevraging van de belangrijkste partners bij het project. Bij de bevraging is telkens rekening gehouden met de hoofddoelstellingen in het planprogramma voor het Randstedelijk Gebied Brugge. Het inrichten van de open ruimte gordel rond Brugge staat hierbij centraal. Het vertrekpunt van onze bevraging ging uit van de wensen van de partners op het gebied van het functionele en het recreatieve fietsverkeer, de landschappelijke versterking van de omgeving en de multifunctionele inrichting die zo eigen is aan landinrichting. Belangrijk is dat ingegaan is op voorstellen van partners en niet een eigen concept is ontwikkeld. Voor de achtergrondinformatie werd beroep gedaan op de tijdens de fase van het planprogramma uitgevoerde studies. Dit document ligt voor ter advies bij de betrokken gemeenten en de bestendige deputatie. Na de adviesperiode zullen de opmerkingen van de betrokken gemeenten en de bestendige deputatie op dit plan in het rapport beschreven worden en wordt het inrichtingsplan aangepast. Het eindvoorstel van inrichtingsplan wordt na goedkeuring in de planbegeleidingsgroep aan de Commissie voor Landinrichting bezorgd ter advies, waarna het aan de minister voor leefmilieu ter goedkeuring wordt voorgelegd. We hebben er voor gekozen om een nieuwe planeffectenmethode toe te passen op dit inrichtingsplan. Dit zorgt ervoor dat ook de effecten van het project meegenomen worden in de opbouw van het document. Het volledig afgewerkte document wordt hierdoor wel een omvangrijke bundel. Als bijlage vindt u 11 overzichtkaarten en enkele detailkaarten. Ik wens u veel leesplezier en hoop dat de voorgestelde maatregelen op uw goedkeuring kunnen rekenen. Alle relevante opmerkingen mogen uiteraard aan mij worden doorgegeven.

Liesbeth Gellinck


2

Inhoudsopgave VOORWOORD ............................................................................................................................................ 2 1

INLEIDING ......................................................................................................................................... 5 1.1 1.2 1.3 1.4

2

Regelgeving.......................................................................................................................................... 5 Het Landinrichtingsproject Brugse Veldzone - Veldgebied Brugge ...................................................... 6 Planvormingsmethodiek ....................................................................................................................... 6 Inspraak en Adviesprocedure............................................................................................................... 6

GEBIEDSANALYSE / PROJECTSITUERING ............................................................................................ 7 2.1 Projectsituering..................................................................................................................................... 7 2.2 Juridisch en beleidsmatig kader ........................................................................................................... 7 2.2.1 Overzicht relevante randvoorwaarden ........................................................................................ 8 2.2.2 Ruimtelijke ordening ................................................................................................................. 12 2.2.3 Bodem....................................................................................................................................... 20 2.2.4 Water ........................................................................................................................................ 21 2.2.5 Natuur ....................................................................................................................................... 23 2.2.6 Bos............................................................................................................................................ 29 2.2.7 Landschap en cultuurhistorie .................................................................................................... 34 2.2.8 Archeologie ............................................................................................................................... 36 2.2.9 Landbouw ................................................................................................................................. 37 2.2.10 Recreatie................................................................................................................................... 41 2.2.11 Jacht ......................................................................................................................................... 42 2.2.12 Milieubeleid en MER ................................................................................................................. 43 2.2.13 Mobiliteit.................................................................................................................................... 48 2.2.14 Overige randvoorwaarden......................................................................................................... 51 2.3 Bestaande situatie en autonome ontwikkelingen................................................................................ 52 2.3.1 Huidige situatie ......................................................................................................................... 52 2.3.2 Autonome en te verwachten ontwikkelingen ............................................................................. 53 2.3.3 Knelpunten en bedreigingen (kaart 1A) .................................................................................... 53 2.3.4 Kwaliteiten en kansen ............................................................................................................... 53 2.3.5 Landschap en cultuurhistorie .................................................................................................... 54 2.3.6 Bodem....................................................................................................................................... 62 2.3.7 Water ........................................................................................................................................ 62 2.3.8 Landbouw ................................................................................................................................. 65 2.3.9 Recreatie................................................................................................................................... 66 2.3.10 Mobiliteit en verkeer.................................................................................................................. 67 2.3.11 Natuur en bos ........................................................................................................................... 68

3

PROJECTBESCHRIJVING ................................................................................................................. 101 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.2.5 3.2.6 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4 3.3.5 3.4

Doelstellingen ................................................................................................................................... 101 Inrichtingsconcept............................................................................................................................. 101 Algemeen inrichtingsconcept .................................................................................................. 101 Inrichtingsconcept deelgebied Ver – Assebroek – Steenbrugge............................................. 104 Inrichtingsconcept deelgebied Steenbrugge - Tillegem .......................................................... 106 Inrichtingsconcept deelgebied Tillegem-Bloemendale ............................................................ 107 Inrichtingsconcept deelgebied Bloemendale – Sint-Pietersplas............................................. 107 Inrichtingsconcept deelgebied Damme – Ryckevelde............................................................. 108 Maatregelen...................................................................................................................................... 109 Deelgebied Ver – Assebroek – Steenbrugge (kaart 8)............................................................ 109 Deelgebied Steenbrugge - Tillegem (kaart 9) ......................................................................... 118 Deelgebied Tillegem – Bloemendale (kaart 9) ....................................................................... 121 Deelgebied Bloemendale – Sint-Pietersplas (kaart 10)........................................................... 123 Deelgebied Damme – Ryckevelde (kaart 11).......................................................................... 127 Kostenraming en benodigde grondverwerving ................................................................................. 133

4

BESCHRIJVING EN BEOORDELING VAN EFFECTEN ............................................................................ 136

5

MONITORING ................................................................................................................................. 136

6

BESLUIT........................................................................................................................................ 136 6.1 6.2

Uitvoeringsprogramma ..................................................................................................................... 136 Financieringsplan ............................................................................................................................. 143


3

7

REFERENTIELIJST .......................................................................................................................... 153


4

1

Inleiding

Het planprogramma Brugse Veldzone –Veldgebied Brugge voorziet voor het Randstedelijk Gebied Brugge 9 mogelijke inrichtingsplannen die de doelstellingen van het planprogramma uitvoeren. De hoofddoelstellingen zijn het goed inrichten van de open ruimte gordel rond Brugge zodat een economische meerwaarde gerealiseerd wordt. Om deze economische meerwaarde met feiten en cijfers te staven, heeft de VLM in het kader van het Europees Project ‘Value’ een studie uitbesteed. De Universiteit Gent begeleidt de VLM in het nagaan van de economische waarde van de inrichtingsplannen landinrichting. Bij de start van het project werd er gepeild naar de verwachtingen van de verschillende partners in het project, de Vlaamse overheidsdiensten, de provincie West-Vlaanderen en de gemeenten. In het voorjaar van 2008 werd het project aan de leden van de planbegeleidingsgroep toegelicht en gepeild naar de verwachtingen. Op 11 september 2008 kwam de planbegeleidingsgroep Randstedelijk Gebied voor de eerste maal samen. Vanwege de mogelijkheid tot Europese cofinanciering besliste de groep om op korte termijn een eerste inrichtingsplan op te maken. Dit inrichtingsplan, Groene fietsgordel Brugge, heeft als hoofddoel de gordel rond Brugge in te richten voor het fietsverkeer.

1.1

Regelgeving

Het decreet van 21 december 1998 De wettelijke basis voor landinrichting wordt gegeven door de artikelen 6bis en 11 tem 14 van het decreet van 21 december 1988 houdende de oprichting van de Vlaamse Landmaatschappij zoals aangevuld met het decreet van 22 november 1995 en gewijzigd bij decreten van 8 december 2000, 19 juli 2002, 7 mei 2004 en 19 mei 2006. Het besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004 Het voorliggend inrichtingsplan werd opgemaakt in toepassing van het besluit van de Vlaamse regering van 28 mei 2004 betreffende de procedure tot opmaak van landinrichtingsplannen en houdende de opheffing van het besluit van de Vlaamse regering van 6 juni 1996 houdende nadere regelen betreffende de landinrichting en houdende de wijziging van het besluit van de Vlaamse regering van 17 maart 1998 houdende de subsidiëring van de landinrichtingswerken, gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering van 7 maart 2008 en van 10 oktober 2008. Dit besluit definieert de landinrichtingsplannen, regelt de procedures van adviesverlening en goedkeuring van de plannen. Het subsidiebesluit De partners die bijdragen tot de uitvoering van dit inrichtingsplan kunnen daarvoor een tussenkomst van het Vlaamse Gewest bekomen conform het besluit van de Vlaamse Regering van 17 maart 1998 houdende subsidiëring van de landinrichtingswerken, gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004 en van 10 oktober 2008. De subsidiëring van landinrichtingswerken uitgevoerd door gemeenten of provincies wordt nader bepaald bij Ministerieel besluit van 12 april 2006 houdende subsidiëring van landinrichtingswerken uitgevoerd door gemeenten of provincies.


5

1.2

Het Landinrichtingsproject Brugse Veldzone - Veldgebied Brugge

Het Veldgebied Brugge bestaat uit 4 inrichtingsprojecten landinrichting: •

Randstedelijk gebied Brugge

•

Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge

•

Veldgebied Jabbeke-Wingene

•

Bulskampveld

Het planprogramma voor deze inrichtingsprojecten werd goedgekeurd op 14 september 2007. De planbegeleidingsgroepen Randstedelijk Gebied Brugge en Veldgebied JabbekeWingene werden opgericht op 24 juni 2008. De twee overige planbegeleidingsgroepen zijn in oktober en november 2008 opgericht. Voor het Randstedelijk Gebied Brugge zijn een aantal inrichtingsplannen voorzien met een gezamenlijk budget van 4, 5 miljoen euro. Het Randstedelijk Gebied Brugge overlapt met de Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge, waarvoor een budget van 3 miljoen euro ontsnipperende maatregelen is voorzien. Het goedgekeurde planprogramma wordt uitgevoerd via de opmaak van inrichtingsplannen. Deze inrichtingsplannen worden voorbereid door de VLM en gestuurd door de verschillende planbegeleidingsgroepen. In de vergadering van de planbegeleidingsgroep wordt tevens overleg gepleegd omtrent open ruimte thema’s. Dit rapport omvat het eerste inrichtingplan in het kader van het inrichtingsproject Randstedelijk Gebeid Brugge namelijk het inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’.

1.3

Planvormingsmethodiek

Dit inrichtingsplan kwam tot stand door middel van de methode van het evaluerend ontwerpen. Hierbij worden inrichtingsmaatregelen voorgesteld en afgetoetst aan hun haalbaarheid en wenselijkheid. De meeste voorstellen zijn gebaseerd op de vragen vanuit de betrokken gemeentebesturen, het Regionaal Landschap Houtland, het provinciebestuur West-Vlaanderen en de doelgroepen. De basis om deze voorstellen af te toetsen is uiteraard het goedgekeurde planprogramma. Dit inrichtingsplan neemt heel wat elementen mee uit de voorgestelde inrichtingsplannen binnen het inrichtingsproject landinrichting Randstedelijk Gebied Brugge.

1.4 Inspraak en Adviesprocedure Het inrichtingsplan wordt ingevolge de regelgeving opgemaakt door de Vlaamse Landmaatschappij, onder begeleiding van de planbegeleidingsgroep die door de Vlaamse minister bevoegd voor landinrichting werd opgericht op 24 juni 2008. Dit inrichtingsplan wordt, conform de regelgeving onderworpen aan een adviesprocedure. Deze adviezen kunnen het inrichtingsplan aanvullen of bijsturen. In aanloop tot de officiële adviesprocedure werd bij de opmaak van dit voorstel van inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge ‘ heel wat voorbereidend overleg gepleegd met betrokken particulieren, instanties en gemeenten. Bijgevolg werden ontwerpversies van dit Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

6

inrichtingplan voorgelegd aan de planbegeleidingsgroep teneinde tot een goed voorstel te komen. De adviesprocedure van dit inrichtingsplan vangt aan met de kennisgeving van het inrichtingsplan aan de Commissie voor Landinrichting. Het voorliggend ontwerp van inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’ is onderworpen aan het advies van de Deputatie van de provincie West-Vlaanderen en de gemeenteraad van de volgende betrokken gemeenten: Stad Brugge, Beernem, Oostkamp, Zedelgem, Zuienkerke, Damme en Jabbeke. Daarbij kan Het College van Burgemeester en Schepenen beslissen het inrichtingsplan gedurende 30 dagen ter inzage te leggen in het gemeentehuis; opmerkingen en bezwaren worden dan gevoegd bij het advies van de gemeenteraad. Op basis van deze adviezen maakt de Vlaamse Landmaatschappij onder begeleiding van de planbegeleidingsgroep het eindvoorstel van inrichtingsplan op. Dit wordt geadviseerd door de Commissie voor Landinrichting, waarna het, bij positief advies, ter goedkeuring aan de minister bevoegd voor landinrichting wordt bezorgd. Dit betekent dat het voorliggend plan als een voorstel moet worden beschouwd dat na de adviesronde kan worden aangepast als gevolg van de uitgebrachte adviezen. Advies Gemeenten Beernem, Brugge, Damme, Jabbeke, Oostkamp, Zedelgem, Zuienkerke Advies Bestendige Deputatie van de Provincie West-Vlaanderen Ter inzage leggen Eindvoorstel Inrichtingsplan

2 Gebiedsanalyse / Projectsituering 2.1

Projectsituering

Het project strekt zich ruimtelijk uit over de Randstedelijke open ruimte (groene gordel) rond Brugge. Het hoofdthema is het vormen van groene fietslinken zodat een fietsgordel rond Brugge gevormd wordt, samen met een aantal aanlooproutes vanuit de omliggende dorpen en de verbinding naar het centrum van de stad. Het doel is zowel het woon-werkverkeer per fiets vlotter te laten verlopen als het aantrekkelijk maken van de groene gordel door deze voor de fiets te ontsluiten. Het inrichtingsplan overlapt met alle mogelijk volgende inrichtingsplannen uit het Randstedelijk Gebied Brugge. Het geeft de samenhang van de groene gordel voor het recreatief aspect weer en linkt dit aan een goed ingericht geheel. Bepaalde delen van dit inrichtingsplan overlappen met mogelijke inrichtingsplannen uit de Mobiliteitsas GentBrugge-Zeebrugge (de perimeter van de mobiliteitsas overlapt gedeeltelijk met het Randstedelijk Gebied Brugge). 2.2 Juridisch en beleidsmatig kader Het volledig en correct in beeld brengen van relevante juridische en beleidsmatige randvoorwaarden is een belangrijke vereiste om tot een goede evaluatie van het plan te komen. Door middel van een tabel wordt overzichtelijk aangegeven welke randvoorwaarden zijn onderzocht op hun relevantie en in welke paragraaf zij verder inhoudelijk worden besproken. Enkel randvoorwaarden die daadwerkelijk relevant zijn voor het project worden inhoudelijk besproken. Deze inhoudelijke bespreking focust zich op de concrete betekenis voor het project. Een algemene beschrijving van de randvoorwaarde is beperkt tot de essentie (max. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

7

2 – 3 zinnen). Vervolgens is ingegaan op de specifieke betekenis en relevantie die deze randvoorwaarde heeft voor het project. Voor een goede beschrijving van het juridisch en beleidsmatig kader in de planfiguur zijn volgende belangrijke keuzen gemaakt: - per voor het project relevante randvoorwaarde is de afweging gemaakt of deze zo essentieel is (sturend voor de planvorming) dat deze als randvoorwaarde ook daadwerkelijk in het rapport opgenomen dient te worden; - bepaalde randvoorwaarden worden samengebracht onder een overkoepelende noemer, bijvoorbeeld door de randvoorwaarden “Algemene doelstellingen VEN”, “Kooplicht VEN”, “Ontheffing verbodsbepalingen VEN” en “Verbodsbepalingen VEN” samen te voegen onder de noemer “VEN” - een selectie / samenvatting / synthese wordt aangevuld met de projectspecifieke situatie / relevantie. Voor een korte uitleg over de verschillende decreten waarbinnen bepaalde randvoorwaarden kaderen zijn de teksten over de decreten letterlijk overgenomen. 2.2.1

Overzicht relevante randvoorwaarden

Onderstaande tabel geeft een overzicht van juridische en beleidsmatige randvoorwaarden waarvan de relevantie voor het project en het projectgebied werd bekeken. Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden die relevant werden geacht ( ) worden nader besproken; de laatste kolom geeft aan in welke paragraaf dit gebeurt. Randvoorwaarden die niet relevant werden geacht ( ) komen verder niet meer aan bod. Tabel 1: juridische en beleidsmatige randvoorwaarden Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

Relevant

Bespreking van de relevantie

RUIMTELIJKE ORDENING

Verwijzing 2.2.2.

Bestemmingen, voorschriften en vergunningen Gewestplan

Algemeen relevant

A.1.

Herbevestigde gebieden van het gewestplan

Het projectgebied grenst aan herbevestigd gebied en kent een beperkte overlap.

A.2

Bijzondere plannen van aanleg (BPA’s) en algemene plannen van aanleg (APA’s)

Het BPA Messem, Schaapsklauw, Kraainest, Foreyst Noord, Domein Tudor, Ter Dennen, Sint-Trudostraat Oost en Maleleie ligt in het projectgebied

A.3.

Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s)

Het projectgebied vertoont voor een gedeelte een overleg op met het Gewestelijk RUP Chartreuse en Assebroekse Meersen tot Bergbeekvallei.

A.4.

Stedenbouwkundige verordeningen

Stedenbouwkundige verordening van de Stad Brugge en de andere betrokken Gemeenten relevant voor uitvoering van bepaalde werken.

B.

Stedenbouwkundige vergunning

Relevant voor de uitvoering van bepaalde werken.

B.

Ruimtelijke structuurplannen

D

Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Algemeen relevant

D.1.

Provinciale ruimtelijke structuurplannen

Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan WestVlaanderen

D.2.


8

Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden Gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen

Relevant


Verwijzing

Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Brugge, Damme, Beernem, Oostkamp, Zedelgem, Zuienkerke.

D.3.

Overige ruimtelijke visies en plannen BODEM

2.2.3.

Decreet betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen

A.

Voorwaarden m.b.t. bagger- en ruimingsspecie en uitgraven bodem

A.

Relevant bij het ruimen van de grachten Blankenbergse dijk

Decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming Voorwaarden en procedures m.b.t. grondverzet

Relevant bij grondverzet

Bodemattest

Relevant bij overdracht van gronden

Gebruiksbeperkingen en voorzorgsmaatregelen bij verontreinigde gronden

Relevant bij grondverzet

Erosiebesluit

B.

C.

Tegengaan bodemerosie / erosiebestrijdingsplannen GROND- EN OPPERVLAKTEWATER

2.2.4

Decreet integraal waterbeleid

A.

Bekkenbeheerplannen en Deelbekkenbeheerplannen

bekken Brugse polder, deelbekkenbeheerplan van Oudelandpolder van Blankenberge, Zwinstreek, Damse polder en KerkebeekSint-Trdudoledeke

A.

Overstromingsgebieden / oeverzones

Kerkebeek te Sint-Michiels

A.

Watertoets

Relevant voor de vergunningsplichtige werken

B.

Wet op de onbevaarbare waterlopen Machtiging voor het werken aan waterlopen

C. Relevant voor de Maleleie

Decreet houdende maatregelen inzake het grondwaterbeheer

C. D.

Bescherming waterwingebieden Grondwaterwinning Decreet houdende de bescherming van water tegen de verontreiniging van nitraten uit agrarische bronnen (Mestdecreet) Bemestingsnormen NATUUR

2.2.5

Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (Natuurdecreet)

A.

Standstill / Zorgplicht

A.

VEN

A.

Speciale beschermingszones

A.

Beschermde soorten Natuurrichtplan


9

Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

Relevant


Verwijzing

GNOP Brugge, Oostkamp, Beernem, Zedelgem, Damme, Zuienkerke

B.

Wijzigen van vegetaties en kleine landschapselementen Vlaamse of erkende reservaten Regionale landschappen Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. natuur BOS

2.2.6

Bosdecreet

A.

Criteria Duurzaam Bosbeheer Algemene verbodsbepalingen Ontbossingen Kappingen Bosbeheerplan

Ryckevelde, Zuidelijk stadsrandbos Brugge

Toegankelijkheid Bosgroepen

Houtland

Bosreservaten

Niet aanwezig

Veldwetboek Bebossing van landbouwgronden

B. Niet relevant

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE

2.2.7

Decreet tot bescherming van monumenten, stadsen dorpsgezichten

A.

Beschermde monumenten Beschermde stadsen dorpsgezichten

Damse stadswallen, Abdij van Male, Ver Assebroek, Tudor

Decreet betreffende de landschapszorg Beschermde landschappen

Assebroekse meersen, fort van beieren, Damme

B.

Ankerplaatsen (definitief aangeduid) en erfgoedlandschappen

Poldergraslanden Damme, ryckevelde, meersen assebroek, Wulgenbroeken, zuidelijk stadsrandbos, Bloemendaele

C.

ARCHEOLOGIE

2.2.8

Decreet houdende bescherming van het archeologisch patrimonium

A.

Meldingsplicht

Relevant voor bodemingrepen

Stedenbouwkundige vergunning – advies erfgoedconsulent

Site Assebroekse meersen

LANDBOUW

2.2.9

MTR-verordening

A.

Randvoorwaarden m.b.t. ruilen en/of herverkaveling van gronden in landbouwgebruik

Relevant bij verwerven of ruilen van gronden

Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. landbouw

HAG’s

RECREATIE


B. 2.2.10.

10

Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

Relevant

Beleidplannen en/of projecten m.b.t. recreatie en toerisme


Verwijzing

Strategisch Beleidsplan toerisme en recreatie in het Brugse ommeland.

A.

JACHT

2.2.11.

Jachtdecreet

A.

Wildbeheereenheden

WBE Driekoningen, Damme Oost-Kust, T’Boompje, Zoetendaele – De Polders vertonen in meer of mindere mate een overlap met het projectgebied

Jachtrechten MILIEUBELEID EN MER

2.2.12.

Milieubeleidsplannen

A.

Provinciale en gemeentelijke Milieubeleidsplannen

Provinciaal Milieubeleidsplan WestVlaanderen, Gemeentelijke milieubeleidsplannen Brugge, Damme, Beernem, Zedelgem, Zuienkerke.

B.

Mer-decreet Mer-(screenings)plicht

Relevant voor werken in Assebroek

PLATTELANDSBELEID Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. plattelandsbeleid

Navigatieplan voor een vitaal platteland

MOBILITEIT

2.2.13.

Decreet betreffende de mobiliteitsconvenants

A.

Mobiliteitsplannen

Provinciaal Mobiliteitsplan, Mobiliteitsplan Stad Brugge, Damme, Beernem, Oostkamp, Zedelgem, Zuienkerke.

B.

Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. mobiliteit en verkeer

Projecten in het kader van het Fietsfonds zoals bijvoorbeeld project m.b.t. Oostendse Steenweg en Bruggesteenweg.

C.

OVERIGE RELEVANTE RANDVOORWAARDEN

2.2.14.

Beheerovereenkomsten

Toelichting: mogelijk relevant bij het ruilen / herverkavelen van percelen waar beheerovereenkomsten voor zijn afgesloten

Inrichtingsprojecten

Landinrichtingsproject Veldgebied Brugge: Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge

Recht van voorkoop

Toelichting: eventuele specifieke rechten van voorkoop die een impact hebben op de uitvoering van het project.

Aanwezigheid van leidingen

Toelichting: mogelijk relevant in geval van grondwerken in gebieden met omvangrijke leidingstraten (b.v. grote gasleidingen). Relevant voor werken percelen Natuurpunt te Damme.

A.

In de onderstaande toelichting op de tabel worden enkel die randvoorwaarden opgenomen die als relevant zijn aangevinkt.


11

2.2.2

Ruimtelijke ordening

A. Bestemmingen, voorschriften en vergunningen (Kaart 1) A.1. Gewestplan

De Gewestplannen zijn bodembestemmingskaarten die de functies van het volledige grondgebied vastleggen (bv. woongebied, industriegebied, ambachtelijke zone, agrarisch gebied, ...). De bestemmingen van het gewestplan zijn het belangrijkste criterium voor het al dan niet toestaan van een stedenbouwkundige vergunning. Ze blijven gelden zolang ze niet vervangen worden door recente bestemmingsplannen zoals ruimtelijke uitvoeringsplannen. Volgens het oorspronkelijk gewestplan zijn er in het projectgebied verschillende bestemmingen: Een groot gedeelte van de voorgestelde maatregelen overlapt met landschappelijk waardevol agrarische gebied. Verder overlapt het projectgebied met groenbestemmingen als bosgebied en natuurgebied. Naast deze bestemmingen overlapt het projectgebied in mindere mate met agrarische gebieden, woongebieden, woonuitbreidingsgebieden, agrarisch gebied, woonparken en gebieden voor ambachtelijke bedrijven en de gebieden voor kleine en middelgrote ondernemingen. A. 2. Herbevestigde agrarische gebieden

In het buitengebied (buiten de grens van het stedelijk gebied Brugge) zijn in het kader van de afbakening van de natuurlijke en agrarische structuur de herbevestigde agrarische gebieden afgebakend. Ze worden afgebeeld op kaart 1. In deze gebieden is landbouw de hoofdfunctie. Een aantal maatregelen overlapt met herbevestigd agarrisch gebied, ter hoogte van Moerbrugge (van Cailliedreef, Beverhoutsveldstraat) en de fietsverbinding Abdij van Male-Damme. A.3. Bijzondere plannen van aanleg

Met volgende plannen van aanleg kent het projectgebied een overlap: - BPA Messem - BPA Schapsklauw - BPA Kraainest - BPA Foreyst Noord - BPA Domein Tudor - BPA Ter Dennen - BPA Sint Trudostraat Oost - BPA Maleleie - BPA Gistfabriek A.4. Ruimtelijke uitvoeringsplannen De volgende ruimtelijke uitvoeringsplannen overlappen gedeeltelijk met het projectgebied: - Gewestelijk RUP Chartreuse - Gewestelijk RUP Assebroekse Meersen tot Bergbeekvallei


12

B. Stedenbouwkundige verordeningen en vergunningen In het decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening en bijbehorende uitvoeringsbesluiten is aangeduid welke werken vergunningsplichtig zijn. De bestemmingen van het gewestplan of ruimtelijk uitvoeringsplan zijn het belangrijkste criterium voor het al dan niet toestaan van een stedenbouwkundige vergunning. Daarnaast kunnen via stedenbouwkundige verordeningen op Vlaams, provinciaal of gemeentelijk niveau aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Voor vergunningsplichtige werken in het kader van dit inrichtingsplan zal steeds een stedenbouwkundige vergunning moeten worden aangevraagd. D. Ruimtelijke Structuurplannen Voor elk van de ruimtelijke structuurplannen wordt hieronder een selectie van de inhoud weergegeven. Hierbij werd de afweging gemaakt of deze al dan niet verband houden met de voorgestelde maatregelen in dit inrichtingsplan. D.1. Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen werd op 23 september door de Vlaamse Regering Goedgekeurd. Het ruimtelijk structuurplan Brugge wordt ondermeer gedefinieerd als een stedelijk gebied en een bestaande toeristische aantrekkingspool. Om in de bestaande toeristische aantrekkingspolen de kwaliteit van de leefomgeving en de maatschappelijke en economische ontwikkelingsmogelijkheden van de eigen bevolking te behouden, is het wenselijk een in het stedelijk beleid geïntegreerde toeristische visie te ontwikkelen. Hierbij moet aandacht gaan naar toeristische potenties in en nabij deze stedelijke gebieden. Verder wordt aangegeven dat duurzame mobiliteit in stedelijke gebieden bewerkstelligd dient te worden. Hierbij wordt het optimaliseren van de bestaande infrastructuur en het vergroten van de verkeersveiligheid en het verminderen van de automobiliteit door het verbeteren van de kwalitatieve ruimtelijke condities voor de alternatieve vervoerswijzen als belangrijke uitgangspunten aangegeven. Bijgevolg wordt het belangrijk geacht dat delen van kleinstedelijke, regionaalstedelijke en grootstedelijke gebieden autoarm worden gemaakt. Dit vereist onder andere het stimuleren van zachte vormen van verkeer (fiets, te voet). D.2. Provinciale ruimtelijke structuurplannen

Het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan werd goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 6 maart 2002 . Daarmee kreeg het zijn definitieve rechtskracht voor alle openbare besturen in West-Vlaanderen. Binnen de gewenste ruimtelijke structuur worden ondermeer volgende beleidsdoelstellingen aangegeven: 1. Er wordt tot doel gesteld om de rivieren beekvalleien (bv. Kerkebeek, Maleleie) en reliëfcomponenten als natuurlijke verbindingselementen te behouden en versterken. Dit netwerk van verbindingselementen en complexen van natuur dient optimaal te worden beschermd. Bijgevolg dienen rivier en beekvalleien als drager van de natuurlijke structuur versterkt en ontwikkeld te worden als structuurbepalende elementen. De valleien van deze waterlopen hebben een belangrijke verbindingsfunctie en zorgen voor differentiatie. 2. Dijken en spoorwegbeddingen worden aangegeven als droge natuurlijke verbindingen (bv. Blankenbergse dijk, oude spoorwegbedding Steenbrugge – Maldegem). Het zijn lijnvormige elementen die sterk afgebakend kunnen worden in Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

13

3.

4. 5.

6.

7.

het landschap. Ze dragen bij tot de interne samenhang in de natuurlijke structuur. Deze verbindingen bestaan uit spoorwegbeddingen en dijken en spelen wegens hun bovenlokaal karakter een belangrijke rol als verbindend element. Om duurzaam met toerisme en recreatie om te gaan richt het beleid zich in de eerste plaats op een versterking van het bestaande aanbod. Vooral in gebieden die reeds een ruim toeristisch-recreatief aanbod hebben, wordt gewerkt aan de verbetering en vernieuwing van het bestaande aanbod, rekening houdende met maatschappelijke evoluties. De provincie wil inspelen op de streekgebonden kwaliteiten om zijn ruimtelijke verscheidenheid als troef te versterken. Ook op toeristisch-recreatief vlak dienen alle ontwikkelingen te vertrekken vanuit de eigenheid van de streek. Niet alleen wordt de ruimtelijke verscheidenheid versterkt, er worden ook toeristischrecreatieve netwerken gevormd. De bedoeling is om de interne samenhang van een toeristisch-recreatieve regio te versterken zodat de complementaire verscheidenheid benadrukt wordt. Daarnaast wordt de samenhang tussen toeristisch-recreatieve netwerken nagestreefd om vakantiegangers te stimuleren hun bezoek te verrijken door ook andere streken op te zoeken. Op die manier krijgen ook minder gekende toeristisch-recreatieve plaatsen de kans om zich te ontplooien. Inwoners van West-Vlaanderen moeten hun vrije tijd kwalitatief en dicht bij huis kunnen doorbrengen. Recreatief medegebruik in stedelijke gebieden en in de open ruimte of openluchtrecreatieve groene domeinen zijn hier de opties. Voorzieningen voor omgevingsrecreatie ondersteunen de toeristisch-recreatieve netwerken. West-Vlaanderen bestaat uit diverse landschappen met een aanzienlijk cultuurhistorisch karakter en een duidelijke erfgoedwaarde (bv. Assebroekse Meersen). Landschappen waar een grote samenhang bestaat tussen de verschillende landschapskenmerken moeten worden gevrijwaard en versterkt. Hierbij is het belangrijk traditionele landschapskenmerken te behouden en te versterken ter bescherming van de identiteit van West-Vlaamse landschappen

D.3. Gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen a. Gemeentelijk ruimtelijke structuurplan Stad Brugge

Het Gemeentelijk ruimtelijke structuurplan Stad Brugge werd door de bestendige deputatie van de provincie West – Vlaanderen goedgekeurd op 3 augustus 2006. Voor de verschillende deelstructuren worden o.a. de hieronder vermelde uitgangspunten aangegeven: Een algemene basis optie voor het stedelijk beleid i.k.v. verkeers- en vervoersstructuur is het verbeteren van nabijheid. Men stelt voorop om het aantal verplaatsingen te voet of per fiets te vergroten door de verplaatsingsafstanden te verkorten en de voorzieningen voor deze vervoerswijzen te verbeteren. Voor de natuurlijke structuur wordt herstel en ontwikkeling van gebiedsgebonden ecotopen beoogd zoals bijvoorbeeld in de Assebroekse Meersen tot Bergbeekvallei. Voor de Wulgenbroeken en de Gemene Weiden (natuurverbindingsgebieden) wordt aangegeven dat de functies landbouw en natuur nevengeschikt dienen te zijn en andere functies ondergeschikt. Het beleid dient hier gericht te zijn op de ruimtelijke ondersteuning van de verweving tussen de verschillende functies van de open ruimte. De initiatieven van de provincie en het Vlaams Gewest inzake bosuitbreiding dienen aan elkaar gekoppeld te worden ten einde twee grote randstedelijke bosgebieden te bekomen nl. in het zuidwesten (Beisbroek – Tudor – Zevenkerke) en ten zuidoosten (Ryckevelde – Male) van Brugge. Verder dient de stad Brugge of de hogere overheden initiatief op te nemen om natuurlijke inrichting van volgende gebieden te verbeteren o.a. Kom van de Gemene Weidebeek, Kerkebeekvallei en poldervaarten. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

14

Er moeten mogelijkheden worden voorzien waardoor inwoners hun vrije tijd kwalitatief en dichtbij huis te kunnen doorbrengen. Recreatief medegebruik van het buitengebied of openluchtrecreatieve groene domeinen in verweving met het wonen zijn hier belangrijke opties. Er wordt aangegeven dat een belangrijk aspect van de groene buitengordel de toegankelijkheid ervan is. Deze groene gordel bestaat uit een afwisseling van groengebieden enerzijds en agrarische gebieden waar landbouw garant staat voor het beschermen van de open ruimte anderzijds. Maximaal behoud van de groene gordel staat voorop. Het open houden van de groene gordel rond Brugse agglomeratie wordt ondersteund door de realisatie van een recreatieve fietsroute. Hierbij ontbreken tot op heden volgende verbindingen: verbinding tussen Moerkerkse Steenweg en Maleveld, Verbinding tussen zuidwestelijk stadsrandbos en de Wulgenbroeken – Meersengebied, verbinding tussen Kasteel van Loppen en Tillegembos via het Chartreusegebied, verbinding tussen de Ster (Tillegem) en Kasteel Tudor, verbinding tussen Beisbroek en Oostendse Vaart, verbinding Sint-Pietersplas en de polders, … In het kader van archeologisch erfgoed wordt vooropgesteld om het archeologische erfgoed te beschermen door bestemmings- en inrichtingsmaatregelen die de vernietiging ervan kan beperken door het voorzien van de nodige financiële middelen. Tot slot wordt maximaal aandacht gevraagd voor een gericht integraal waterbeleid.

Figuur 1: Groene gordel en groene citadels (Stad Brugge)


15

Figuur 2: Fietsroutenetwerk


16

Figuur 3: Gewenst open ruimte structuur


17

b. Ontwerp Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Damme

De gemeenteraad van Damme heeft op 24 april 2008 het ontwerp gemeentelijk ruimtelijk structuurplan voorlopig aangenomen. De afbakening van het regionaal stedelijk gebied Brugge stelt de versterking van Ryckevelde-Malebos als randstedelijk groengebied voorop. Als onderdeel van de groene gordel van het stedelijk gebied staat het behoud van de landbouwactiviteiten,de duurzame ontwikkeling van ecologische en landschappelijk waardevolle gebieden en het behoud en versterken van stedelijke open ruimte activiteiten voorop. Deze vervullen een belangrijke functie voor de natuur, als buffer, als recreatiegebied en leggen het onbebouwde karakter definitief vast. In verwevingsgebieden is het beleid erop gericht natuur en landbouw ruimtelijke te ondersteunen door enerzijds het behoud, herstel en ontwikkeling van de aanwezige ecotopen en anderzijds ontwikkelingsmogelijkheden van de landbouw met de aanwezige ecotopen verzoenbare maken. Het natuurbeleid is gericht op het behoud, herstel en ontwikkeling van KLE’s en kleine natuurgebieden. Het beleid rond beken richt zich vooral op de samenhang met de vallei: natuurlijke loop nastreven, opheffen van barrières, vrijwaren van bebouwing en het waterbergend vermogen versterken. Clusters van KLE’s en kleine natuurgebieden moeten zoveel mogelijk gespaard blijven van activiteiten die niet kaderen in een open ruimte beleid. In droge corridors (bv. Oude Sluisdijk, zuiddijk) worden de verbindingsmogelijkheden geënt op, in hoofdzaak bestaande, kleine landschapselementen (houtkanten, bosjes, bermen,perceelsranden, …). Het natuurtechnische beheer van de bermen, conform het bermbesluit, biedt hier mogelijkheden. Hierbij wordt verwezen naar het Dijkenbeheersplan van de Provincie West – Vlaanderen. In gave landschappen (bv. zwinpolder, poldergebied, Donke – Kalehoek – Sijseleveld – Maleveld, Ryckevelde en ruimere omgeving van Sijseleveld) moeten de traditionele kenmerken en karakteristieke relicten behouden en versterkt worden. Nieuwe ingrepen moeten rekening houden met de landschappelijke draagkracht van het gebied en dit in samenhang met de structurerende elementen en componenten. Voor ankerplaatsen (Polders Damme, Maleveld en bossen van Male, Ryckeveld) is het aangewezen alle vormen tegen te gaan van versnippering, verandering of toevoeging van storende elementen die de samenhang van de ankerplaats verstoren Als groengebied binnen de groene gordel wordt het recreatief medegebruik van het randstedelijk groengebied Ryckevelde-Malebos verder uitgebouwd. Aandacht gaat bijgevolg ook naar de kwaliteit en de belevingswaarde van de lijnelementen (bv. kanlaal Brugge - sluis)en de directe omgeving. Bij de (her)inrichting van een lijnelement en de omgevende gebieden die betrekking hebben op het lijnelement wordt een integrerende visie voor het volledige traject uitgewerkt. Toerisme en recreatie zijn belangrijke nevenfuncties in de brede strook rond de Damse Vaart. De hoofdfuncties worden echter ingevuld door natuur en landbouw. We spreken dan ook van toeristisch-recreatief medegebruik van de open ruimte. Het recreatief netwerk is momenteel al vrij goed uitgebouwd. Prioritair is de opwaardering van de bestaande toeristisch-recreatieve aantrekkingselementen en infrastructuren en het beter afstemmen van de verschillende recreatieve mogelijkheden onderling en met de landbouw. Het historische kader van Damme en de woonkwaliteit van de Dammenaars stellen scherpe randvoorwaarden aan de toeristisch-recreatieve uitbouw van het stadje. Ons beleid richt zich daarom vooral op het versterken van de kwaliteit van het aanbod en niet op kwantiteit. Zo Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

18

vormen de oude stadswallen met mogelijkheden voor zachte recreatie een perfecte aanvulling bij de cultuurhistorische waarden van het stadje. Zowel langs de Damse Vaart als langs het Schipdonkkanaal zijn afzonderlijke fietspaden aangelegd. Langs kanalen is het streefdoel de uitbouw van afzonderlijke fietsvoorzieningen. De jaagpaden waarlangs het fietsverkeer gebeurt, zijn bij voorkeur verkeersvrij. Trajecten waar plaatselijk verkeer is toegelaten worden tot een minimum beperkt. Deze kunnen het statuut van fietsvoorrangswegen krijgen. c. Ontwerp Ruimtelijke structuurplan Beernem

De gemeenteraad van Beernem heeft het ruimtelijke structuurplan Beernem goedgekeurd op 16 december 2008. De aanwezige dreven en verharde paden in de vallei van Bergbeek en Meersbeek lenen zich uitstekend voor toeristisch-recreatief medegebruik voor laagdynamische activiteiten, zoals wandelen, fietsen, paardrijden,… Deze hoofdruimte dient geïntegreerd te worden binnen zowel het lokale als bovenlokale toeristisch-recreatief netwerk. Het ‘Beverhoutsveld’ is een cultuurhistorisch, landschappelijk en natuurlijk zeer waardevol gebied. In de eerste plaats wordt er gestreefd naar het behoud en het versterken van het landschapsbeeld. Het fijnmazige dambordpatroon met weilanden, gescheiden door dreven, dient behouden te blijven. De natuurfunctie dient afgestemd op de landbouwfunctie, maar op termijn kan de natuurfunctie zich verder ontwikkelen en dit binnen een multifunctioneel gebruik. Dit specifieke landschap bezit heel wat toeristisch-recreatieve potenties en de aanwezige dreven werken stimulerend voor toeristisch-recreatief medegebruik. Deze deelruimte kan op een verantwoorde manier ingepast worden in het (lokaal) toeristischrecreatief netwerk. Het uitgebreid drevennetwerk met onverharde paden in een rustige omgeving en de oude trambedding bieden een unieke mogelijkheid voor recreatief medegebruik, meerbepaald voor zachte vormen van recreatie (ruiters, wandelaars en mountainbikers). Het merendeel van de dreven zijn goed toegankelijkheid en maken tevens de verbindingen mogelijk naar aanpalende gebieden. Enkel in noordelijke richting, meerbepaald ter hoogte van de Assebroekse Meersen, is er een probleem inzake de toegankelijkheid van (private) dreven. Deze toegankelijkheid vormt een belangrijk aandachtspunt in de verdere profilering van het ‘Beverhoutsveld’ als toeristisch-recreatief element, waarbij hoevetoerisme netwerkondersteunend kan. Het beeld van deze hoofdruimte wordt bepaald door het vrij gaaf cultuurhistorisch landschap van het Beverhoutsveld en een uitloper van de Assebroekse Meersen (twee ankerplaatsen). Het rastervormig patroon van dreven met tussenin wei- en akkerlanden dient gevrijwaard te blijven. Het gebied vormt een zeer waardevol rustgebied met een beperkte draagkracht. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen dienen in overeenstemming te zijn met de gewenste ontwikkelingen van dit gebied. d. Gemeentelijk ruimtelijke structuurplan Oostkamp

Het ruimtelijk structuurplan van Oostkamp werd op 14 september 2006 goedgekeurd door de bestendige deputatie. Belangrijk voor de landschappelijke structuur van Oostkamp is dat de eigenheid van de waardevolle open ruimtegebieden (broeken en meersen, veldgebieden met bossen en kasteelparken, beekvalleien) maximaal kan behouden blijven. Het landschap fungeert als belangrijk verwevingskader tussen verschillende functies in de open ruimte. Het beheer en ontwikkelen van kleine landschapselementen en het behouden van cultuurhistorische puntrelicten als waardevolle landschappelijke componenten staan centraal in het beleid. Een zeer belangrijk aspect binnen de landschappelijke structuur van Oostkamp is de natuurfunctie en de hoge natuurwaarden. Belangrijk voor het goed functioneren van de natuurlijke structuur is haar samenhang zowel binnen de open ruimte als binnen en doorheen de bebouwde ruimte. Deze samenhang wordt nagestreefd bij het creëren van een Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

19

ecologisch netwerk. Een aanzet tot een samenhangende visie voor de natuurlijke structuur van Oostkamp werd uitgewerkt in het GNOP3. Naast haar ecologische functie heeft de natuur tevens een belangrijke educatieve functie en draagt ze bij tot de kwaliteit van de woon- en leefomgeving. De wulgenbroeken wordt beschouwd als één van de primaire corridors. De uitbouw van een volwaardig toeristisch-recreatief netwerk, zowel gericht naar de Oostkampenaar zelf als naar de toerist, veronderstelt een dicht netwerk van auto-, fietsen wandelroutes. Deze routes zullen maximaal geënt moeten worden op de toeristische en recreatieve knooppunten van de gemeente. De optimalisatie van het toeristisch-recreatief netwerk omvat zoals reeds aangehaald enerzijds het beter integreren van de aanwezige toeristisch-recreatieve troeven (het kanaal, bezienswaardigheden, kasteelparken, landschappen) in het bovenlokaal toeristisch-recreatief netwerk van het Brugse en anderzijds de bestendiging van de bestaande gemeentelijke toeristisch-recreatieve polen. Belangrijke aspecten bij het verder uitwerken en optimaliseren van het toeristisch-recreatief netwerk is de onderlinge samenhang tussen de verschillende activiteiten en bezienswaardigheden, de toegankelijkheid van de verschillende activiteiten voor een ruim publiek (jong en oud, mobiele en minder mobiele mensen) en het multifunctioneel gebruik van de bestaande infrastructuur. e. Ruimtelijk structuurplan Zuienkerke

Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van Zuienkerke werd goedgekeurd op 19 januari 2006 door de bestendige deputatie. Binnen het structuurplan worden de poldergeleden en dijklichamen worden geselecteerd als ‘lokale structurerende lineaire elementen’. De Blankenbergse dijk werd geselecteerd als een lineair element. Ze zijn structuurbepalend voor de landschappelijke structuur van de polderstreek. Zij hebben een belangrijke beeldbepalende en verbindende rol binnen de polderruimte. De poldergeleden moeten hun verbindende rol blijven spelen, de dijklichamen hebben naast een belangrijke beeldbepalende ook een toeristisch-recreatieve rol. Ze worden opgesomd bij de selecties.

2.2.3

Bodem

A. Afvalstoffendecreet: Decreet betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen van 2 juli 1981 Het afvalstoffendecreet vormt de wettelijke basis voor het realiseren van het afvalstoffenbeleid binnen het Vlaamse gewest. Het decreet is een zogenaamd kaderdecreet d.w.z. het decreet bevat de belangrijkste bepalingen maar de verdere uitwerking is door de Vlaamse regering vastgelegd in uitvoeringsbesluiten zoals bijv. het Vlarea. Het VLAREA bundelt bijna alle uitvoeringsbesluiten bij het Afvalstoffendecreet. Het VLAREA dat sinds 1 juni 1998 van kracht was, is op 5 december 2003 grondig gewijzigd, gevolgd door diverse wijzigingen. Deze wetgeving zal relevant zijn, in het geval van overdracht van gronden en/of werken met grondverzet. B. Het Decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming van 27 oktober 2006 en het Besluit van de Vlaamse Regering van 14 december 2007 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming. Het bodemdecreet is er op gericht om de kwaliteit van de bodem te verzekeren, te behouden en te herstellen. Het decreet omvat hiertoe 2 luiken: Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

20

1) bodemsanering dat erop gericht is om zoveel mogelijk richtwaarden voor bodemkwaliteit te realiseren; 2) bodembescherming dat erop gericht is om de bodem te beschermen tegen verontreiniging en verstoring en om waardevolle bodems te vrijwaren. Wat betreft het luik bodemsanering zijn een vijftal krachtlijnen te onderscheiden: 1. de identificatie en inventarisatie van gronden met o.a. een grondeninformatieregister, 2. het onderscheid tussen historische, nieuwe en gemengde verontreiniging; 3. het onderscheid tussen de saneringsplichtige en de saneringsaansprakelijke; 4. de bodemsaneringsprocedure; 5. de regelingen bij overdracht van gronden. Deze wetgeving zal relevant zijn, in het geval van overdracht van gronden en/of werken met grondverzet. C. Erosiebesluit : Besluit van de Vlaamse regering van 7-12-2001 houdende de subsidiëring van de kleinschalige erosiebestrijdingsmaatregelen die door de gemeenten uitgevoerd worden (volledige naam), gewijzigd bij besluit van 23-9-2005 (gepubliceerd 19-10-2005) en 1-9-2006 (gepubliceerd 16-10-2006). Binnen het gebied zijn geen problemen van erosie vastgesteld. Er zijn dan ook geen gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen voor het gebied beschikbaar. 2.2.4

Water

A. Decreet integraal waterbeleid Binnen Vlaanderen vormt het decreet Integraal Waterbeleid van 18 juli 2003 het juridisch en organisatorisch kader waarbinnen het waterbeleid moet gevoerd worden. Het is een kaderdecreet dat de grote lijnen voor het beleid uitzet. De concretisering gebeurt via uitvoeringsbesluiten. Het gebied ligt volledig in het bekken van de Brugse Polders. Voor dit bekken is een bekkenbeheerplan opgemaakt dat werd vastgesteld door de Vlaamse Regering. Acties die van belang zijn voor het Randstedelijk gebied zijn: - Lappersfortbos - behoud en bestendiging waterberging - Kerkebeek te Sint-Michiels - Realisatie wachtbekken (actief overstromingsgebied) - bovenloop van de Jabbeekse Beek - Realisatie van een actief overstromingsgebied - Bouw van (nood)gemaal te Sint-Pieters Brugge - Zuidervaartje: Afvoer via kanaal Brugge-Oostende bewerkstelligen - Herstelling sifon t.h.v. 5 geboden - Aanpassen (verbeteren) van Verbindingssluis te Brugge - Waterkering voorzien langs de Ringvaart rond Brugge - Hernieuwing van de brug te Steenbrugge - Organisatie van bilateraal overleg omtrent doorvaarbaar maken van de Coupure te Brugge - Realisatie van fietsveer te Sint-Andries - Kerkebeek 1ste categorie - Ecologisch oeverherstel - Haalbaarheidsstudie verbinding Waggelwater met kanaal Brugge-Oostende Het Randstedelijk gebied behoort tot 4 deelbekkens (zie kaart 2). Deze deelbekkens worden hieronder opgesomd, samen met de maatregelen uit de deelbekkenbeheerplannen die relevant zijn voor het Randstedelijk gebied: - ten noordwesten van Brugge situeert zich het deelbekken “Oudlandpolder van Blankenberge”; Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

21

-

-

-

1. optimalisatie van de afwatering in het westelijk deel van Sint-Pieters Brugge; 2. inrichten van een bufferbekken bij de uitbreiding van het bedrijventerrein Herdersbrug; ten noordoosten van Brugge, tussen het Boudewijnkanaal en de Damse Vaart, situeert zich het deelbekken “Zwinstreek”; optimalisatie van de collector te Koolkerke en de aanleg van een gescheiden rioleringsstelstel te Oostkerke en Hoeke zullen een gunstige invloed hebben op de waterkwaliteit in het gebied; ten zuidoosten van Brugge, tussen de Damse Vaart en het kanaal Gent-BruggeOostende, situeert zich het deelbekken “Damse Polder”; 1. bijkomende bufferruimte realiseren voor het Sint-Trudoledeke; 2. onderhoudsproblemen aanpakken van het Sint-Trudoledeken ter hoogte van de Odegemstraat; 3. bescherming van de Groenwijk tegen wateroverlast; 4. optimalisatie afvoer Hoofdsloot en bevloeiing Assebroekse Meersen; 5. aanleggen van een dubbelrichtingsfietspad langs de N377 vanaf de Kerkstraat in Assebroek tot de Oudeputstraat te Oedelem met inbegrip van riolerings- en afkoppelingswerken; 6. Maleleie: realiseren van natuurverbinding; 7. buffergebied van de Meersbeek verder ontwikkelen in het gebied Ryckevelde; 8. aanleggen van een verbinding tussen het Sint-Trudoledeken en de Hoofdsloot; ten zuidwesten en in het centrum van Brugge situeert zich het deelbekken “KerkebeekSint-Trudoledeken”. 1. maatregelen nemen om de waterkwaliteit te verbeteren in de Kerkebeek, het Zuidervaartje, de Daelevijverbeek en de Daelebeek; 2. maatregelen nemen om het regenwater af te koppelen van de riolering aan de Daelevijverbeek; 3. ecologische herinrichting en ecologisch beheer van waterlopen, o.a. in Tillegem en in de omgeving van het PIDO.

De deelbekkenbeheerplannen zijn voorlopig goedgekeurd door de waterschappen. In 2009 worden deze voorgelegd aan de bekkenraden, waarna ze definitief kunnen goedgekeurd worden. B. Watertoets De watertoets wordt opgelegd door het decreet integraal waterbeleid. Elk nieuw initiatief waarvoor er een vergunning nodig is (een stedenbouwkundige, een milieuvergunning of een andere) en elk plan of programma, moet vóór de goedkeuring aan de watertoets onderworpen worden. Alleen wanneer er in geen geval schadelijke effecten voor water te verwachten zijn, zoals bij een jachtvergunning, dan zegt het gezond verstand dat de watertoets zonder voorwerp is. C. Wet op de onbevaarbare waterlopen Deze wet verdeelt de onbevaarbare waterlopen in drie verschillende categorieën en kent het beheer van deze waterlopen toe aan de verschillende instanties. ◊ De waterlopen van derde categorie worden beheerd door de gemeente (indien niet in een polder of watering gelegen). ◊ De waterlopen van tweede categorie worden beheerd door de provincie (indien niet in een polder of watering gelegen). ◊ De waterlopen van eerste categorie worden beheerd door de afdeling Operationeel Waterbeheer van de Vlaamse Milieumaatschappij. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

22

In polders en wateringen geldt deze wet in principe voor waterlopen van eerste categorie. Voor de andere onbevaarbare waterlopen blijven de reglementen van de besturen van polders en wateringen van kracht. Dit houdt in dat de waterlopen van tweede en derde categorie die binnen een polder of watering gelegen zijn, beheerd worden door de betreffende polder of watering. De bevaarbare waterlopen worden beheerd door de administratie Waterwegen en Zeekanaal NV. In het projectgebied zijn dit het kanaal Brugge-Oostende en de Damse Vaart. Het Zuidervaartje is een waterloop eerste categorie maar beheerd door W&Z NV. Deze wet bepaalt tevens dat er voor werken aan waterlopen van tweede en derde categorie een machtiging moet gevraagd worden aan de provincie. Voor werken aan niet geklasseerde polderwaterlopen moet een machtiging gevraagd worden aan de betreffende polder of watering. Kaart 2 geeft de klassering van de waterlopen weer en de ligging van de aanwezige polders en wateringen. In het projectgebied zijn 4 polders actief: de Nieuwe polder van Blankenberge, de Zwinpolder, de Damse Polder en de polder Sint-Trudoledeken.

D Subsidiebesluit voor de polders en wateringen Het subsidiebesluit voor de polders en wateringen voorziet in medefinanciering van het Vlaamse Gewest voor buitengewone werken aan waterlopen van tweede en derde categorie binnen de omschrijving van polders en wateringen. In het kader van dit besluit hebben de polders en wateringen met medefinanciering van het Vlaamse Gewest, waterhuishoudingsplannen opgemaakt. Deze plannen bevatten een aantal projecten waarvoor de polders en wateringen medefinanciering aanvragen. Eind 2008 werd het project van de polder Sint-Trudoledeken principieel goedgekeurd. De polder start nu met de grondverwerving en het ontwerp van de werken. Het project voorziet in: 1. de aanleg van een verbinding tussen de Meersbeek en de Assebroekse Meersen, teneinde de Assebroekse Meersen te bevloeiien met water van goede kwaliteit en de wateroverlast in de Meersbeek te beperken; 2. verbetering van de werking van het pompgemaal op de Hoofdsloot door de verbreding met een natuurtechnisch profiel van de aanvoersloot ter hoogte van het pompgemaal. F Decreet houdende de bescherming van water tegen de verontreiniging van nitraten uit agrarische bronnen (Mestdecreet) Het uitgangspunt voor het Vlaamse mestbeleid is de Europese nitraatrichtlijn. De richtlijn verplicht alle Europese lidstaten de nitraatverontreiniging van oppervlaktewater te beperken tot 50 mg NO3/l Op 21 december 2006 keurde het Vlaams parlement een nieuw mestdecreet goed. Dit decreet ging in op 1 januari 2007. Met dit nieuw decreet is gans Vlaanderen afgebakend als kwetsbaar gebied water. 2.2.5

Natuur

A. Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu A. Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu Het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (B.S. 10/01/98 – ook Natuurdecreet genoemd) vormt de basis voor de bescherming van de natuur in Vlaanderen. Het natuurdecreet implementeert een aantal Europese Richtlijnen en werd meermaals gewijzigd. Een aantal bepalingen werden uitgewerkt onder de vorm van Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

23

uitvoeringsbesluiten die in onderstaande paragrafen worden vermeld indien ze betrekking hebben op een voor voorliggend project toepasselijke randvoorwaarde. a) Zorgplicht/ Standstill Zowel zorgplicht als standstill zijn horizontale bepalingen en bijgevolg overal, onafhankelijk van de ruimtelijk bestemming, van toepassing op Vlaams grondgebied. Binnen voorliggend project mag geen vermijdbare schade aan de natuur worden veroorzaakt terwijl niet-vermijdbare schade gecompenseerd dient te worden. Het standstill-principe geldt zowel voor de kwantiteit als de kwaliteit van de natuurwaarden. b) Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) Het inrichtingsplan overlapt met 5 VENgebieden (kaart 3). Tabel 1 : Ven 1ste fasegebieden in het inrichtingsplan met hun oppervlakte (ha). Gebiedscode Naam van het VEN 1ste fase-gebied

GEN 112 GEN 115 GEN 119 GEN 117 GEN 118

De Gebieden van de overgang van polders naar zandstreek langs het kanaal Brugge-Oostende De Damse polders Het Vloethemveld, Sint-Andriesveld, Tillegem De Schobbejakshoogte De Assebroekse Meersen tot Bergbeekvallei

Oppervlakte

260,777 52,722 424,930 13,192 54,599

Hierbinnen dient het voorliggend landinrichtingsproject zich te richten op het beschermen, behouden, ontwikkelen en realiseren van de natuurwaarden. De voorziene activiteiten mogen geen onvermijdbare en onherstelbare schade aan de natuurwaarden in VEN veroorzaken. Tevens zijn volgende verbodsbepalingen van toepassing: - Gebruik van bestrijdingsmiddelen - Wijzigen van vegetatie, met inbegrip van meerjarige cultuurgewassen, en KLE's - Wijzigen van het reliëf van de bodem - Uitvoeren van werkzaamheden die rechtstreeks of onrechtstreeks het grondwaterpeil verlagen, alsook maatregelen die de bestaande ont- en afwatering versterken - Wijzigen van de structuur van de waterloop Het besluit van 21 november 2003 houdende maatregelen ter uitvoering van het gebiedsgericht natuurbeleid (B.S. 27/01/04 - ook Maatregelenbesluit genoemd) werkt een aantal van deze verbodsbepalingen verder uit. In datzelfde besluit is een algemene en individuele ontheffingsregeling uitgewerkt voor deze verbodsbepalingen. Binnen voorliggend project wordt ontheffing gevraagd van de verbodsbepalingen gelegen buiten de natuurreservaten en dus voor maatregelen waarvoor vooralsnog geen ontheffing werd bekomen via het (natuur)beheerplan. Met het inrichtingsplan wordt, in de lijn van de afgesproken werkwijze tussen ANB en VLM, de nodige informatie meegegeven zodat deze dienst kan doen als ontheffingsdossier en een algemene ontheffing voor de verbodsbepalingen in het VEN kan worden aangevraagd. c) Speciale beschermingszones (SBZ) Speciale beschermingszones werden afgebakend in het licht van de Europese Vogel- en Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

24

Habitatrichtlijn, ook het Natura 2000-netwerk genoemd. De bepalingen van de Habitatrichtlijn (92/43/EEG) van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna hebben tot doel de biodiversiteit in de lidstaten te behouden en streven naar de instandhouding én het herstel van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna die hiervan deel uitmaken. De bepalingen van de Vogelrichtlijn (79/409/EEG) van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand de bescherming en het beheer van alle op het grondgebied van de Europese Unie in het wild levende vogels en hun habitats. Beide richtlijnen werden geïmplementeerd in het Natuurdecreet. De in het studiegebied voorkomende Vogelrichtlijngebieden (kaart 5) maken deel uit van het Vogelrichtlijngebied “Poldercomplex”, dat zich uitstrekt over de gemeentes Blankenberge, Brugge, Damme, De Haan, Jabbeke, Knokke-Heist en Zuienkerke (totale oppervlakte : 9.349 ha). In het studiegebied betreft het vooral poldergraslanden met microreliëf. Behoud van dit gevarieerde polderlandschap met microreliëf, slootjes en rietkragen is hier essentieel voor het behoud van de vogelstand en zit vervat in de Richtlijn (“zorgplicht”). In de rest van het Poldercomplex komen ook duinmoerassen, oude kleiputten, moerasbosjes, kreken en dijken voor. De criteria voor aanduiding van het ganse gebied : het vormt het broedgebied van Roerdomp, Woudaapje, Blauwborst, Kemphaan (occasioneel) en Velduil (occasioneel). Daarnaast vervult het een belangrijke functie als overwinteringgebied voor Roerdomp, Kleine zwaan, Brandgans, Blauwe kiekendief, Smelleken, Goudpevier en Kemphaan en komen er internationaal belangrijke aantallen van Kolgans, Rietgans, Kleine rietgans, Brandgans, Smient, Wintertaling, Slobeend, Goudplevier en Wulp voor (Van den Bossche et al. 1999). De volgende Habitatrichtlijngebieden komen in het inrichtingsplan voor (kaart 5) : -

Polders (code BE 2500003) Bossen en heiden van zandig Vlaanderen, westelijk deel (code BE2500004)

Verder grenst het HR-gebied “Bossen en heiden van zandig Vlaanderen, oostelijk deel” (code BE00005) aan het studiegebied. De Polders (code BE 2500002) zijn aangemeld omwille van de volgende habitats (bijlage I) en habitatrichtlijnsoorten (bijlage II) :

Habitats 1310 Eénjarige pioniervegetaties van slik- en zandgebieden met Salicornia-soorten en andere zoutminnende planten 1330 Atlantische schorren (Glauco-Puccinellietalia maritimae) 6430 Voedselrijke ruigten 6410 Grasland met Molinia op kalkhoudende bodem en kleibodem (Eu-Molinion) 91E0(+) Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae)


25

Zoogdieren 1318 Myotis dasycneme

Meervleermuis

Amfibieën en reptielen 1166 Triturus cristatus

Kamsalamander

De Bossen en heiden van zandig Vlaanderen, westelijk deel (code BE2500004) zijn aangemeld omwille van de volgende habitats (bijlage I) en habitatrichtlijnsoorten (bijlage II) :

Habitats 2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen 3130 Oligotrofe wateren van het Middeneuropese en peri-alpiene gebied met Littorella- of Isoëtes-vegetatie of met eenjarige vegetatie op drooggevallen oevers (Nanocyperetalia) 3150 Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamium of Hydrocharition 4010 Noordatlantische vochtige heide met Erica tetralix 4030 Droge heide (alle subtypen) 6230(+) Soortenrijke heischrale graslanden op arme bodems 6410 Grasland met Molinia op kalkhoudende bodem en kleibodem (Eu-Molinion) 6430 Voedselrijke ruigten 6510 Laaggelegen, schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis) 9120 Beukenbossen van het type met Ilex- en Taxus-soorten, rijk aan epifyten (IliciFagetum) 9160 Eikenbossen van het type Stellario-Carpinetum 9190 Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten 91E0(+) Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae) Vissen 1134 Rhodeus sericeus amarus

Bittervoorn

Binnen de overlap is de administratieve overheid gebonden aan het nemen van de nodige instandhoudingsmaatregelen ten aanzien van de habitats en soorten van Europees belang waarvoor de SBZ is aangewezen. Daarenboven dienen de nodige maatregelen te worden genomen om verslechtering van habitats en verstoring van soorten binnen de SBZ te vermijden. Deze laatste maatregelen kunnen ook buiten de SBZ worden genomen. De mogelijke impact van voorliggend project op de natuurlijke kenmerken van de SBZ’s (i.c. de habitats en soorten waarvoor de SBZ werd afgebakend – zie hoger) dient te worden nagegaan in de passende beoordeling. Dit met redenen omkleed document wordt opgemaakt, voorafgaandelijk aan de stedenbouwkundige vergunningsverlening en goedkeuring van plannen of programma’s die een betekenisvolle aantasting kunnen veroorzaken aan de natuurlijke kenmerken van de SBZ. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

26

De inhoud van de passende beoordeling zit geïntegreerd in dit projectrapport (zie 4.4.3). d) Wijzigen van vegetatie en KLE’s Een aantal vegetatiewijzigingen en wijzigingen van kleine landschapselementen (KLE’s) zijn, in een aantal specifieke gevallen, gebonden aan verbod, natuurvergunning- of meldingsplicht. Hiertoe geeft het besluit van 23 juli 1998 tot vaststelling van nadere regels tot uitvoering van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (B.S 10/09/98 - ook Vegetatiebesluit genoemd) een uitwerking van het natuurdecreet. Voor zover voldaan aan zorgplicht én expliciet opgenomen in voorliggend inrichtingsplan, gelden deze bepalingen niet. Ook indien een stedenbouwkundige vergunning wordt bekomen, zijn geen van deze bepalingen van toepassing. e) Natuurreservaten en beheerde terreinen Een Vlaams natuurreservaat is een beschermd gebied dat door de Vlaamse regering wordt aangewezen op gronden die het Vlaamse gewest in eigendom of huur heeft of die het daartoe ter beschikking wordt gesteld. Een erkend natuurreservaat is een beschermd gebied dat wordt erkend op verzoek van de eigenaar. Voor elk natuurreservaat, kan binnen de groengebieden en bosgebieden of het VEN, een uitbreidingszone vastgesteld worden waarbinnen het recht van voorkoop van toepassing is. Voor een uitgebreide ecologische beschrijving van de natuurwaarden in de reservaatgebieden zij verwezen naar de beschrijving van de actuele natuurwaarden (2.3.12). Tabel 2 : Natuurreservaten en hun statuut in het inrichtingsplan Gemeente

Naam

Beheerder

Opp. (ha)

Zuienkerke

Lage Moere van Meetkerke Stadswallen van Damme Rode Dopheidereservaat Schobbejakshoogte Zevenkerken Assebroekse meersen

ANB

1661,89

Damme Brugge

VZW Natuurpunt

VZW Natuurpunt VZW Natuurpunt VZW Natuurpunt ANB

Opp. erkend als natuurreservaat (ha) 1661.59 1073,98

2,4 3 3,5 250

0 0 0 558,9

In het gebied liggen 6 natuurreservaten (tabel 4). De meeste reservaten worden beheerd door de vzw Natuurpunt en zijn privaat. De overige zijn in beheer door het ANB. Daarnaast komen een aantal terreinen voor die geen natuurreservaat zijn maar wel in beheer zijn bij overheidsinstanties of terreinbeherende verenigingen (tabel 5). Ze zijn eigendom van overheidsinstellingen (VMW, WenZ, militaire overheden, provincie) of van Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

27

privé-eigenaars. Deze lijst is een momentopname en dus mogelijks niet exhaustief, enkel terreinen met een specifiek natuurgericht beheer worden opgesomd.

Tabel 3 : Niet-reservaatsgebieden binnen het inrichtingsplan die als natuurgebied in beheer zijn bij overheden of terreinbeherende verenigingen

A.1.

Gemeente Assebroek Beernem

Naam Eigenaar Gemene en Loweiden Aanborgers Oefenterrein Ryckevelde landmacht

Beernem

Het Maandagsche

privé

Brugge

Rodedopheidereservaat

VMW

Brugge

‘t Wit zand

Gewest

Brugge

Beisbroek

Brugge

Aard beheer Arsbroek militair domein beheer Natuurpunt beheer Natuurpunt beheer Natuurpunt beheer Natuurpunt

Bindende bepalingen in het PRS West-Vlaanderen

Het PRS duidt de volgende natuuraandachtszones aan binnen en net buiten de perimeter van het landinrichtingsproject: -

Gebied 3 : Havengeul Oostende-Zeebrugge met achterliggende polders (voornamelijk buiten de perimeter van het landinrichtingsproject) Gebied 5 : omgeving Damse Vaart Gebied 6 : Gebied vanaf de Blote Moere (buiten perimeter landinrichtingsproject) tot het Vloethemveld. Gebied 7 : Beverhoutsveld-Assebroekse Meersen-Ryckevelde t.e.m. Oedelemberg

Het PRS onderscheidt de volgende types natuurverbindingen en geeft de volgende ruimtelijke invulling (kaart 3) :

•

Rivier- en beekvalleien

Jabbeeksebeek, Kasteelbeek, Kerkebeek, Klaphullebeek, Koebeek, Merlebeek, Zabbeek, Zuidervaartje. De volgende beken met delen van het stroomgebied binnen het landinrichtingsproject worden door de provincie West-Vlaanderen als prioritair beschouwd voor initiatieven rond natuur en natuurverbinding (bovenop de selectie van deze waterlopen in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan): Parochiebeek, Veldbeek-Kerkebeek, Veldbeek-Watermolenbeek, Rollewegbeek, Ringaartbeek-Spanjaardbeek, Startegoedbeek-Veldekesbeek, Kasteelbeek,


28

•

Clusters van kleine landschapselementen en kleine natuurgebieden

Gebied Kalesgoed ; Gebied rond het park van Loppem, de Wulgenbroeken en kasteel Schoonhove; Gebied ten Noorden van Brugge (Kasteel Ten Berge, Blauwe Toren, Zeveneke, Sint-Pietersplas, poldergebied Ter Doest; polders langs Leopoldkanaal) ; Gebied ten Zuiden van Oedelem ; Gebied tussen Varsenare en Sint-Andries ; Gebied VijvekapelleSijseleveld ; Groene gordel en kastelen rond Brugge

•

Droge ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang

Abdijenroute Steenbrugge-Donk ; •

Natte ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang

Kanaal Gent-Brugge, Kanaal Oostende-Brugge, Maleleie, Spermaliegeleed, Steengracht, B. Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. natuur Voor de verschillende gemeenten werd een GNOP(Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan) opgemaakt. Deze werden goedgekeurd eind jaren 90. De GNOP’s hadden als doel een duidelijk inzicht te geven in de toestand van natuur en landschap op het grondgebied van de gemeente. Bovendien werden ook beleids- en beheerdoelstellingen voor een hele resem gebieden bepaald en werden actieplannen opgesteld om de kwaliteit van natuur en landschap effectief te behouden en te verbeteren. De GNOP’s waren ook sterk richtinggevend bij de opmaak van de Ruimtelijke Structuurplannen voor de verschillende gemeenten. 2.2.6

Bos

A. Bosdecreet Het bosdecreet van 13 juni 1990 (B.S. 28/09/90) heeft tot doel het behoud, de bescherming, de aanleg, het beheer, het herstel van de bossen en het natuurlijk milieu van de bossen te regelen. Het decreet is zowel van toepassing op de openbare bossen als op de privébossen. In onderstaande zal naar de respectievelijke uitvoeringsbesluiten worden verwezen wanneer relevant voor de betreffende randvoorwaarde. Het bosdecreet legt een aantal verbodsbepalingen op. Zonder machtiging van het bosbeheer - ANB - gelden een aantal verboden in openbare bossen. De openbare bossen in het projectgebied zijn gelegen in Ryckevelde en boscomplex Tillegem-Beisbroek. Het beheer en de inrichting worden geregeld in een nog goed te keuren bosbeheerplan (het plan ligt momenteel voor ter goedkeuring). Aangezien de VLM enkel maatregelen mag uitvoeren, voorzien in dit beheerplan is het niet nodig nog machtigingen aan te vragen. In private bossen zijn volgende verbodsbepalingen van toepassing, tenzij machtiging van ANB: - keten, loodsen en andere constructies op te richten - de rust te verstoren - bomen te beschadigen, planten uit te rukken Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

29

- strooisel te verwijderen - dieren te houden binnen omheiningen (begrazing) Voor de overige bospercelen die niet in een bosbeheerplan zijn opgenomen, zijn deze bepalingen wel belangrijk en zijn de nodige machtigingen van ANB vereist om deze actviteiten te kunnen ontwikkelen. Criteria Duurzaam Bosbeheer De Criteria Duurzaam Bosbeheer zijn van toepassing voor alle openbare bossen en private bossen gelegen in VEN. Hierbinnen gelden zij als maatregelen ter bevordering van een natuurgerichte bosbouw en het recratieve medegebruik van bossen (zoals omschreven in het decreet natuurbehoud). Ze zijn opgenomen in het besluit van de Vlaamse regering van 27 juni 2003 tot vaststelling van de criteria voor duurzaam bosbeheer voor bossen gelegen in het Vlaamse gewest (B.S. 27/06/2003). Bij de inrichting en het beheer van de bosgebieden Ryckevelde en boscomplex Tillegem dient rekening te worden gehouden met deze criteria. Ontbossing/compensatie Ontbossing wordt in het bosdecreet beschouwd als het verwijderen van bomen en een omzetting naar een ander landgebruik dan bos. Ontbossing is in principe verboden, maar er is een ontheffingsprocedure m.b.t. dit verbod aan te vragen bij de bevoegde minister. Indien de ontbossing opgenomen is in een goedgekeurd beheerplan is de ontheffing bij de goedkeuring van het bosbeheerplan reeds verleend. Voor de ontbossingen van percelen welke niet gelegen zijn in bos met een goedgekeurd bosbeheerplan en die in het kader van voorliggend landinrichtingsproject zullen gebeuren wordt een ontheffing op het verbod op ontbossing aangevraagd. Elke ontbossing waarvoor een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd wordt moet in principe gecompenseerd worden tenzij de ontbossing opgenomen is in een goedgekeurd bosbeheerplan. In dit laatste geval is tevens geen stedenbouwkundige vergunning noodzakelijk, maar geldt wel een meldingsplicht. De ontbossingen die niet in een goedgekeurd bosbeheerplan gelegen zijn dienen te worden gecompenseerd, rekening houdend met een compensatiefactor. De bepalingen zijn uitgewerkt in het besluit van de Vlaamse regering van 16 februari 2001 tot vaststelling van nadere regels inzake compensatie van ontbossing en ontheffing van het verbod op ontbossing (B.S. 23/03/2001). Kapmachtiging Voor alle kappingen die niet zijn opgenomen in een goedgekeurd bosbeheerplan of niet gelegen zijn in een erkend natuurreservaat moet een kapmachtiging worden aangevraagd. Dit is van toepassing op zones waar bomen verwijderd worden waarna er opnieuw bebost wordt of een spontane verbossing mogelijk wordt gemaakt. Ontbossingen vallen niet onder deze bepaling (zie hoger). Toegankelijkheid Bij de opmaak van recreatieve maatregelen kan geraakt worden aan de toegankelijkheid van (openbare) bossen. De toegankelijkheid wordt geregeld via het bosbeheerplan. De bepalingen m.b.t. toegankelijkheid worden tevens verder uitgewerkt in het besluit van de Vlaamse regering 25 september 2003 betreffende de toegankelijkheid en het occasioneel gebruik van bossen (B.S. 15/09/2003) en de respectievelijke beheerplannen. Bosbeheerplan Er zijn drie bosbeheerplannen belangrijk voor het gebied. Voor Ryckevelde is er een goedgekeurd bosbeheerplan, voor het complex Tillegem Beisbroek (Zuidelijk stadsrandbos) Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

30

ligt het beheerplan voor ter goedkeuring. Voor de Steenbrugse bosjes is het beheerplan goedgekeurd B. Beleidsplannen m.b.t. bos De studie betreffende de “Gewenste Bosstructuur voor Vlaanderen” is in 1996 uitgevoerd in opdracht van Bos en Groen (Mens en Ruimte, 1996). Gebiedsdekkend voor Vlaanderen werd bepaald hoe de bosstructuur voor Vlaanderen er in de toekomst moet uitzien. De Gewenste Bosstructuur (GBS) was een eerste stap in de richting van een duidelijke visievorming omtrent bos, en wordt gebruikt bij de opstelling van de Gewenste Natuur- en Bosstructuur, die op zijn beurt de informatie aanreikt voor de afbakening van het Vlaamse Ecologisch Netwerk (VEN) en het Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON). Tot slot moet ook de Bosuitbreidingskaart vermeld worden. Deze kaart heeft als doelstelling de realisatie van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, waarin 10.000 ha ecologisch verantwoorde bosuitbreiding, begeleid door 10.000 ha gewestplanwijziging naar bos of bosuitbreidingsgebied, vooropgesteld wordt. De opstelling van de Bosuitbreidingskaart verloopt in samenspraak met de afbakening van het VEN. De Gewenste Bosstructuur bestaat uit de huidige bossen, ook diegene die niet als dusdanig ingekleurd zijn op de gewestplannen, en de gewenste bosuitbreidingen. Deze structuur moet gerealiseerd worden via opname in het VEN, het IVON en ruimtelijke structuurplannen en uitvoeringsplannen. Binnen welke termijn de GBS gerealiseerd moet zijn, is echter niet duidelijk. Met het oog op de realisatie van de doelstellingen met betrekking tot bos in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, met planningshorizon 2007, wordt wel selectie van de gewenste bosuitbreidingen gemaakt die prioritair gerealiseerd moet worden tegen deze datum. De GBS werd opgesteld in twee stappen 1. De bebossingsbehoefte per regio, opgedeeld naar de verschillende bosfuncties, wordt overgenomen uit de Lange Termijnplanning Bosbouw. Verder wordt gefocust op de gebieden waar de behoefte aan meerdere bosfuncties zeer groot is. 2. Vanuit de buitendiensten werd vervolgens nagegaan waar de mogelijkheden voor bosuitbreiding zich situeren, steeds geargumenteerd op basis van de vervulling van één of meerdere bosfuncties.


31

Tabel 4. Bosuitbreidingen uit de Gewenste Bosstructuur voor de Brugse Veldzone gebied

Minimum te Prioritair interne structuur bebossen te opp. (ha) bebossen (ha)

Maatschappelijke functie

verklaring

L–O

verhinderen landschappelijke dichtslibbing verbinding tussen Brugge Meetkerke en parkdomeinen Brugge Noord aanzet tot stapstenen richting Blankenberge. Bosuitbreiding met behoud van patroon bosjes en natte weilanden

•

gebied tussen woonkernen Varsenare en SintAndries

30

•

Brugge Meetkerke

50

•

Zandrugged 175 eelte onder Brugge ten noorden van E40 Zandrugged 260 eelte onder Brugge ten zuiden van E40

•

Gebied tussen zandruggen Brugge en Groenhove Grens zandrug Ryckevelde met polders

30

•

Zandrug Ryckevelde

100

•

Donk –

50

•

•

150


30

10

type bosuitbreiding + oppervlakte perimeter (ha) nieuw bos vaste of perimeter uitbreiding 55 bestaand bos

nieuw bos zoekzone of 680 uitbreiding bestaand bos

/

interne zoekzone verdichting 1197

O-S


S-O-L

stapsteen

zoekzone 167

N-S

bouwend op onderligge nde structuur interne verdichting

zoekzone 275

O-L

spreiding van recreatiedruk vanuit Damme, Sijsele, Brugge

zoekzone 870

O-L

interne

zoekzone

L-N

opvangen van recreanten vanuit Damme, Sijsele, Brugge aaneenschakelen

spreiding van drukke recreatie (abdij van Zevenkerke), afremmen verkavelingen, waterwinning onderdeel van as met oude bosgebieden

32

gebied

Minimum te Prioritair interne structuur bebossen te opp. (ha) bebossen (ha)

Oostelijk deel zandrug Ryckevelde • gebied 100 tussen Cuesta van Oedelem en Drongengoe d • Zandruggen 2300 ten zuidoosten van Brugge • Kastelenas 250 met aansluiting op de Poekebeek Totaal


100

type bosuitbreiding + oppervlakte perimeter (ha) verdichting 220

Maatschappelijke functie


L-N


L-O-N

bouwende zoekzone op 1751 onderligge nde structuur

N-L

verklaring

bossnippers

versterken van bestaande bosstructuur

140

33

2.2.7

Landschap en cultuurhistorie

A. Beschermde monumenten, stadsen dorpsgezichten Het decreet van 3 maart 1976 (gewijzigd : … en 30 april 2004) tot bescherming van monumenten en stadsen dorpsgezichten regelt de bescherming, de instandhouding, het onderhoud en het herstel van in het Nederlandse taalgebied gelegen monumenten en stadsen dorpsgezichten. Hierdoor kunnen beperkingen worden opgelegd aan de rechten van de eigenaar(s) van monumenten en stadsen dorpsgezichten. Zoals bepaald in het decreet zijn de eigenaars en vruchtgebruikers van een beschermd monument of van een in een beschermd stads- of dorpsgezicht gelegen onroerend goed, ertoe gehouden, door de nodige instandhoudings- en onderhoudswerken, het in goede staat te behouden en het niet te ontsieren, te beschadigen of te vernielen. Dit betekent niet dat geen ingrepen aan de onroerende goederen mogelijk zijn. Deze ingrepen moeten wel afgewogen worden ten opzichte van de waarde(n) waarvoor het goed beschermd werd. De meeste ingrepen zijn reeds vergunningsplichtig in het kader van de wetgeving rond de ruimtelijke ordening. Deze instanties, de gemeente of de diensten ruimtelijke ordeningen moeten dan het bindend advies inwinnen van de cel monumenten en landschappen. Dit advies is bindend voor zover het negatief is of voorwaarden oplegt. Indien de geplande werken of handelingen niet vergunningsplichtig zijn, moet een machtiging gevraagd worden aan de cel monumenten en landschappen. Als hulp bij de instandhouding en het onderhoud biedt de overheid verschillende financiële tegemoetkomingen om de eigenaars of vruchtgebruikers te helpen. Brugge centrum beschikt over heel wat monumenten die hier niet nader zijn beschreven. De voor het project relevante monumenten en landschappen worden besprokene in 2.3.5.

B. Beschermde landschappen Landschappen kunnen beschermd worden omwille van hun historisch, esthetisch of wetenschappelijk belang. Het decreet van 16 april 1996 (B.S. 21/05/1996) houdende de bescherming van landschappen, heft de wet op het behoud van monumenten en landschappen van 7 augustus 1931 op en regelt de bescherming van landschappen en de instandhouding, het herstel en het beheer van de in het Vlaams Gewest beschermde landschappen. Het landschapsdecreet is inmiddels gewijzigd door het decreet van 8 december 2000, van 21 december 2001 en van 19 juli 2002 betreffende de landschapszorg. Door deze laatste wijzigingen is het beheer van beschermde landschappen versoepeld: er is geen verplichting meer tot het oprichten van een beheerscommissie en het opstellen van een beheersplan. Bij beschermde landschappen zijn de eigenaars, erfpachthouders, opstalhouders en vruchtgebruikers ertoe gehouden door de nodige instandhoudings- en onderhoudswerken, het in goede staat te behouden en het niet te ontsieren, te beschadigen of te vernielen. Niemand, met inbegrip van gebruikers en personen die dieren onder hun hoede hebben, mag het beschermde landschap ontsieren, beschadigen of vernielen. Het uitvoeringsbesluit van 3 juni 1997 houdende algemene beschermingsvoorschriften, advies- en toestemmingsprocedure, instelling van een register en vaststelling van een herkenningsteken voor beschermde landschappen, gewijzigd door het Besluit van de Vlaamse regering van 4 april 2003 regelt de verdere voorschriften. Voor beschermde landschappen geldt een vergelijkbare adviesregeling als bij de monumenten. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

34

De meeste ingrepen zijn reeds vergunningsplichtig in het kader van de wetgeving rond de ruimtelijke ordening. Deze instanties, de gemeente of de diensten ruimtelijke ordeningen moeten dan het bindend advies inwinnen van de cel monumenten en landschappen. Dit advies is bindend voor zover het negatief is of voorwaarden oplegt. Indien de geplande werken of handelingen niet vergunningsplichtig zijn, moet een toelating gevraagd worden aan de cel monumenten en landschappen. Voor werken in een beschermd landschap kan een financiële tegemoetkoming worden verkregen. Deze premieregeling is uitgewerkt in het besluit van de Vl. Reg. van 4 april 2003 tot instelling van een premiestelsel voor beschermde landschappen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een onderhoudspremie (voor instandhouding) en een landschapspremie (voor een integraal landschapsbeheer gekoppeld aan een beheersplan) De onderhoudspremie (40% van de goedgekeurde kostenraming (tot max. 20 000 €)) wordt toegekend voor onderhoudswerken binnen een beschermd landschap, ook als nog geen beheersplan hiervoor werd opgesteld. Een landschapspremie blijft gekoppeld aan een beheersplan en kan worden toegekend voor het opmaken van het beheersplan (80%), het uitvoeren van instandhoudings-, onderhouds-, herstel- en verbeteringswerkzaamheden volgens het beheersplan (70%), of het uitvoeren van ontsluitings-, onderzoeks- en voorlichtingswerkzaamheden volgens het beheersplan (20%). De beschermde landschappen gelegen binnen het projectgebied werden weergegeven op kaart 4.

C. Ankerplaatsen /erfgoedlandschappen In 2001 werd de landschapsatlas uitgegeven door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Monumenten en Landschappen. In deze atlas zijn punt-, lijnen vlakvormige relicten opgenomen. Deze atlas is het resultaat van de inventarisatie van de traditionele landschappen. Relicten van traditionele landschappen getuigen van structuren en elementen van landschappen uit het verleden die nog niet door grootschalige ingrepen zijn uitgewist. Deze relicten waren kenmerkend voor de traditionele landschappen en vertonen momenteel nog steeds een functionele of structurele samenhang in het landschap. Op de atlas worden relictzones aangeduid. Relictzones zijn gebieden met een grote dichtheid aan punt-lijnrelicten, zichten en ankerplaatsen en zones waar de connectiviteit tussen waardevolle landschapselementen belangrijk is voor de gehele landschappelijke waardering. Sommige relicten vormen complexen van zeer verschillende aard die echter historisch en genetisch samen horen en een geheel vormen. Deze worden samengevoegd tot een aparte categorie die ankerplaats genoemd wordt. Dit zijn dus de meest waardevolle landschappen op cultuur-historisch gebied. De aanduidingen uit de landschapsatlas hebben op zich echter geen juridische slagkracht. Het decreet van 16 april 1996 betreffende landschapszorg bepaalt wel een zorgplicht voor administratieve overheden wanneer een ankerplaats officieel door de Vlaamse Regering wordt aangeduid. Voor privépersonen is dit enkel het geval als de aangeduide ankerplaats ook wordt opgenomen in de plannen van ruimtelijke ordening en als dusdanig als erfgoedlandschap wordt aangeduid. Ook als dit vooralsnog niet het geval is binnen het studiegebied wordt best de zorgplicht in acht genomen. De aanduiding als ankerplaats kan enkel een verfijning van de ruimtelijke bestemming inhouden en kan een ruimtelijke bestemming niet onmogelijk maken en vormt geen beoordelinggrond voor vergunningen. Enkel de aanduiding als erfgoedlandschap vormt een beoordelingsgrond voor vergunningen via de bepalingen in het RUP.


35

Bij de definitieve aanduiding van ankerplaatsen zoals voorzien in het decreet geldt voor administratieve overheden een zorgplicht. Na de aanduiding van erfgoedlandschappen geldt deze ook voor privépersonen. Dit betekent dat binnen deze ankerplaatsen geen maatregelen genomen mogen worden die schadelijke gevolgen kunnen hebben op het landschap. Uitzondering hierop vormen de maatregelen van groot openbaar belang of deze maatregelen waarvoor er geen alternatieven zijn. Op basis van het decreet zullen er mitigerende en compenserende maatregelen genomen moeten worden om de schade te beperken of te herstellen. In feite geldt een zorgplicht voor landschap die vergelijkbaar is met deze uit het decreet op natuurbehoud (geen schade toebrengen aan het landschap). Daarnaast is er een passende beoordeling vergelijkbaar met deze in de habitatrichtlijn (document met daarin ingreep in relatie tot het landschap). In deze beoordeling dienen de waarden en typische kenmerken van het landschap zoals opgenomen bij aanduiding van de ankerplaats als toetsingskader. Binnen het projectgebied werd tot nog toe geen enkel gebied definitief als ankerplaats of als erfgoedlandschap aangeduid. De voor dit inrichtingsplan relevante ankerplaatsen opgenomen in de landschapsatlas worden besproken in 2.3 De ankerplaatsen, relictzones, lijnen puntrelicten werden weergegeven op kaart 4.

2.2.8

Archeologie

A. Decreet houdende bescherming van het archeologisch patrimonium Het decreet van 30 juni 1993 gewijzigd bij decreet van 18 mei 1999, 28 februari 2003 en 10 maart 2006 (B.S. 15.09.1993, 08.06.1999, 24.03.2003 en 07.06.2006) houdende bescherming van het archeologisch patrimonium Het archeologisch erfgoed is als volgt te definiëren: “Het geheel van alle mogelijke overblijfselen en voorwerpen – wat hun bewaringstoestand, omvang of aard ook moge zijn – die in of op de bodem of onder water aanwezig zijn en van ons verleden getuigen”. De aard van ons archeologisch erfgoed heeft als gevolg dat elke ingreep in de bodem, hoe klein dan ook, leidt tot het onherroepelijk uitwissen van archeologische informatie. Onze bewoningsgeschiedenis is vrijwel uitsluitend via het archeologisch bodemarchief gedocumenteerd. Dit maakt het archeologisch bodemarchief zo uniek en kwetsbaar. Archeologische opgravingen en prospecties met ingreep in de bodem worden daarom aan voorschriften onderworpen. Het decreet van 30 juni 1993 (B.S. 15/09/1993) houdende de bescherming van het archeologisch patrimonium, gewijzigd door het decreet van 18 mei 1999, 28 februari 2003 en 10 maart 2006 ((B.S. 15.09.1993, 08.06.1999, 24.03.2003 en 07.06.2006)) bekrachtigt het algemeen belang van de ontdekking, de bescherming en het behoud van het archeologisch erfgoed evenals de uitvoering van archeologische opgravingen. Eén van de belangrijkste opdrachtgevers van werkzaamheden die het bodemarchief aantasten, is de overheid. Daar het tevens één van haar taken is om dit collectief geheugen goed te beheren, is voorzien dat werkzaamheden, indien nodig, steeds gekoppeld worden aan archeologisch onderzoek. Artikel 5 van het decreet (uitgewerkt in het uitvoeringsbesluit van 20 april 1994) voorziet dat voor alle werkzaamheden op basis van artikel 127 van het decreet van 18 mei 1999 betreffende de organisatie van de ruimtelijke ordening, een advies bij het Agentschap Ruimtelijke Ordening – entiteit Onroerend Erfgoed Vlaanderen (het voormalige Monumenten en Landschappen) moet worden ingewonnen. R.O. Vlaanderen brengt advies uit dat bindend is voorzover het voorwaarden oplegt, die bij de uitvoering van de werken gerespecteerd moeten worden. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

36

Tevens onderstreept het decreet dat alle toevalsvondsten binnen de drie dagen aan R.O. Vlaanderen gemeld moeten worden, de gevonden monumenten dienen tot nader order in onveranderde toestand bewaard blijven. Aan de rechten van eigenaar of vinder wordt niet verzaakt. Wel wordt verwacht dat de vondsten voor onderzoek tijdelijk ter beschikking worden gesteld. Wie echter nalaat een toevalsvondst te melden, verliest elk recht op inspraak inzake de onderzoeksmodaliteiten. Het decreet houdt ook de mogelijkheid in bepaalde archeologische zones te beschermen. 2.2.9

Landbouw

A. MTR-verordening B. Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. landbouw Het landbouwbeleid wordt vooral bepaald op internationaal niveau door het landbouwakkoord van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) en op Europees niveau door het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie (GLB). Het GLB en de uitvoering ervan in Vlaanderen is het meest bepalend voor de Vlaamse landen tuinbouw. Wereldhandelsorganisatie (WHO) De Wereldhandelsorganisatie (World trade organisation, WTO) is in 1995 ontstaan uit de Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel (General Agreement on Tariffs and Trade, GATT). De GATT is geen organisatie maar een handelsovereenkomst, die in 1947 werd ondertekend door 23 landen. In langdurige onderhandelingsrondes maken de deelnemende landen afspraken over de wereldhandel. Tijdens de Uruguay Ronde van de GATT, die duurde van 1986 tot 1993, werd de basis gelegd voor de oprichting van de WTO. Tevens werd het landbouwakkoord afgesloten. Met dit akkoord versnelde de afbouw van de steun en bescherming in de internationale landbouwhandel. Om dit proces te omschrijven worden dikwijls de termen "liberalisering" of "vrijhandel" gebruikt. Het gaat om een systeem van open concurrentie, gebaseerd op onderling overeengekomen regels, dat ten gunste moet staan van alle WTO-landen. De doelstelling van de WTO bestaat uit het bevorderen van “vlotte, vrije, eerlijke en voorspelbare internationale handelsstromen”. Het werkingsveld van de WTO heeft niet alleen betrekking op de handel in goederen, maar ook op de handel in diensten en intellectuele eigendomsrechten. De WTO streeft deze doelstelling na via: - het beheren van handelsakkoorden; - het fungeren als forum voor handelsonderhandelingen; - het beslechten van handelsgeschillen; - het evalueren van het nationale handelsbeleid van de individuele lidstaten; - het bijstaan van landen uit het Zuiden op het vlak van internationale handel; - het samenwerken met andere internationale organisaties. In 2005 startte de meest recente WTO-onderhandelingsronde, de Hong Kong Ontwikkelingsronde. De voornaamste resultaten van deze conferentie zijn het bepalen van een einddatum voor het afschaffen van exportsteun voor de landbouw, namelijk 2013, en een ontwikkelingspakket. Dit pakket behelst onder andere een nagenoeg vrije markttoegang voor bijna alle producten uit de Minst Ontwikkelde Landen tot de rijke landen of de rijkere ontwikkelingslanden.


37

Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) Bij het tot stand komen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in 1958 was een grote zorg het voorzien in Europa van voldoende voedsel voor de bevolking. De belangrijkste doelstellingen waren dan ook: - het veiligstellen van de voedselvoorziening; - het verzekeren van redelijke prijzen voor de consument; - het verzekeren van een redelijke levensstandaard voor de landbouwbevolking; - het stabiliseren van de markten. De marktverordeningen waren het instrument bij uitstek. Door deze marktverordeningen kregen de landbouwers een gegarandeerde prijs voor hun producten, die hoger was dan de prijs op de wereldmarkt. Indien de prijzen in de Gemeenschap beneden een bepaald niveau daalden, kenden de marktverordeningen verschillende instrumenten om in te grijpen in de markt en het marktevenwicht te herstellen. Om de landbouwers tegen de invoer van goedkope producten te beschermen, werden invoerheffingen ingesteld. Dit Europees landbouwbeleid heeft snel resultaat geboekt. Het succes was zo groot, dat het beleid moest worden aangepast om de productie in een aantal sectoren in de hand te houden. Het werd in de jaren '70 en '80 pijnlijk duidelijk dat het beleid niet was afgestemd op een situatie waarin de toenmalige EEG voor belangrijke landbouwproducten netto-exporteur werd. De zogenaamde boter-, graan- en rundvleesbergen ontstonden, evenals stijgende budgetuitgaven en conflicten met handelspartners met dezelfde overschotten. Om het aanbod te beperken, heeft de Europese Commissie in eerste instantie kwantitatieve beperkingen ingesteld. Dit beleid heeft met succes gewerkt in bijvoorbeeld de zuivelsector door de invoering in 1984 van het melkquotumsysteem. Vanwege de oplopende handelsconflicten werd de internationale druk echter steeds groter om het GLB verder te hervormen. Het was dan ook niet verwonderlijk dat, mede onder druk van de GATTonderhandelingen in de Uruguay-ronde, het GLB begin jaren '90 een ingrijpende hervorming onderging. De naam van de Ierse landbouwcommissaris Mac Sharry is er blijvend aan verbonden. In het kader van de GATT werd immers afgesproken dat het gebruik van exportrestituties en interne steun moest worden verminderd en dat de invoertarieven zouden worden verlaagd. De hervorming van 1992 koos voor een nieuwe aanpak van het GLB om te kunnen voldoen aan deze afspraken. Deze aanpak was gebaseerd op twee elementen, namelijk het verlagen van de garantieprijzen enerzijds en anderzijds een compensatie voor deze prijsverlagingen in de vorm van directe inkomenssteun. Het belangrijkste doel bestond erin de interne EU-prijzen geleidelijk richting het niveau van de wereldmarkt te brengen. De rechtstreekse steun werd per hectare betaald en in de veeteeltsector per dier. Tevens werden in die periode de eerste landbouwmilieumaatregelen van kracht. Een nieuwe belangrijke stap in dit proces was Agenda 2000. Agenda 2000 moest het GLB voorbereiden op de uitbreiding van de EU en de doelstellingen van het GLB vernieuwen. Deze vernieuwde doelstellingen waren: - het zorgen voor een stabilisatie van de inkomens in de landbouw; - het vergroten van de marktgerichtheid en het concurrentievermogen van de Europese landbouw; - het verbeteren van de veiligheid en kwaliteit van levensmiddelen; - het integreren van milieu- en natuurbescherming in het landbouwbeleid; - het vergroten van de levensvatbaarheid van de plattelandsgebieden; - het vereenvoudigen van het beleid en het versterken van de decentralisatie naar de lidstaten.


38

Door Agenda 2000 werd de hervorming van het marktbeleid verdiept en uitgebreid. Tegelijk werd het plattelandsbeleid als tweede pijler van het landbouwbeleid verder uitgebouwd. De lidstaten vulden dit plattelandsbeleid in aan de hand van Plattelandsontwikkelingsprogramma’s. Deze programma’s omvatten maatregelen op het vlak van investeringen op landbouwbedrijven, opleidingen, beheerovereenkomsten en promotie. In Agenda 2000 was ook besloten een tussentijdse balans van het GLB op te maken. Het doel hiervan was om de hervormingen te evalueren en na te gaan hoe de uitbreiding van de EU kon worden gefinancierd. Uit verschillende analyses bleek dat nog niet werd voldaan aan de verwachtingen van de Europese bevolking in verband met voedselveiligheid, voedselkwaliteit, milieu en dierenwelzijn. MID TERM REVIEW, hervorming van het GLB (MTR) De Raad van landbouwministers van de Europese Unie bereikte in juni 2003 een akkoord over een ingrijpende hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De nieuwe maatregelen werden gefaseerd ingevoerd vanaf 2004. Het GLB werd nog meer in overeenstemming gebracht met de wensen van consumenten en belastingbetalers en tegelijk gaf het de landbouwers in de EU de vrijheid om te produceren wat de markt vraagt. Door deze hervorming wordt het overgrote deel van de subsidies losgekoppeld van de omvang en keuze van de productie. Om te voorkomen dat productie in bepaalde gebieden verdwijnt, kunnen lidstaten ervoor kiezen een productiepremie te handhaven. De lossere band tussen productie en premies maakt dat de landbouwers in de EU meer kunnen concurreren en marktgerichter handelen. Tegelijk draagt het bij tot een zekere inkomensstabiliteit. De hervorming van het GLB ziet er in hoofdlijnen als volgt uit: PEILER 1 : Steunverlening die marktgerichter, eenvoudiger en minder handelsverstorend is : - voor de landbouwers wordt er één enkele bedrijfstoeslag ingevoerd die losstaat van de productie. Beperkte gekoppelde elementen mogen worden gehandhaafd om te voorkomen dat productie wordt opgegeven; - om die bedrijfstoeslag en de andere rechtstreekse steun te ontvangen moeten normen op het gebied van het milieu, de voedselveiligheid, de gezondheid van dieren en planten, en het dierenwelzijn worden nageleefd, en moet alle landbouwgrond uit landbouw- en milieuoogpunt in goede staat worden gehouden (“cross compliance”). Vlaams beleid De landbouwhervorming biedt de lidstaten en de regio’s een aantal mogelijkheden om een eigen beleid uit te stippelen. Zo heeft de Vlaamse regering, in overleg met de landbouworganisaties en met Wallonië, gekozen voor onderstaande toepassingsmodaliteiten. De ontkoppeling - de ontkoppelde steun wordt opgenomen in een unieke bedrijfstoeslag die aan de landbouwers wordt toegekend op basis van de gemiddelde steun die de individuele landbouwer ontvangen heeft in de referentieperiode 2000-2002; - de hectarepremies in de akkerbouwsector worden volledig ontkoppeld, wat betekent dat de areaalbetalingen voor maïs, granen, oliehoudende zaden, vlas, eiwithoudende gewassen en braaklegging worden opgenomen in de unieke bedrijfstoeslag;


39

- in de zaaigoedsector blijft de premie voor lijnzaad en speltzaad gekoppeld aan de productie; - in de dierlijke sector blijven de premie voor zoogkoeien en de slachtpremie voor kalveren gekoppeld. De andere premies worden opgenomen in de unieke bedrijfstoeslag; - in de melksector wordt de aanvullende melkpremie ter compensatie van de melkprijsdaling geïntegreerd in de unieke bedrijfstoeslag met ingang van 2006. - in de suikersector wordt de inkomensdaling met 60% gecompenseerd door een ontkoppelde betaling, die geïntegreerd zit in de bedrijfstoeslag met ingang van 2006. Het lineaire afhoudingspercentage dat wordt toegepast op de toeslagrechten om de nationale reserve te vullen, werd door Vlaanderen in samenspraak met Wallonië op 1,65% gebracht. Vlaanderen heeft verder beslist geen percentage af te houden op de verhandeling van toeslagrechten die vanaf 2006 van start gaat. De randvoorwaarden Vanaf 2005 moet de landbouwer voldoen aan premievoorwaarden om rechtstreekse Europese steun te verkrijgen. Deze randvoorwaarden bestaan uit de beheereisen die voortvloeien uit 19 Europese richtlijnen en verordeningen, en uit de vereisten om de landbouwgrond in goede landbouw- en milieuconditie te houden. Dit laatste betekent eveneens dat de totale oppervlakte blijvend grasland in Vlaanderen moet behouden blijven en niet meer dan 10% mag dalen onder het aandeel blijvend grasland van 2003. PEILER 2 : Een krachtiger plattelandsbeleid: - een krachtiger beleid voor plattelandsontwikkeling met nieuwe maatregelen om milieuzorg, kwaliteit en het dierenwelzijn te bevorderen en om de landbouwers te helpen aan EUnormen op productiegebied te voldoen; - een verlaging van de uit te keren rechtstreekse betalingen ('modulatie') aan grotere landbouwbedrijven die meer dan 5.000 euro rechtstreekse betalingen ontvangen, om het nieuwe beleid voor plattelandsontwikkeling mee te kunnen financieren. Vlaams beleid Het Vlaams Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling 2007-2013 (PDPOII) geeft uitvoering aan de tweede pijler van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Het programma is opgebouwd uit een waaier van maatregelen die verdeeld zijn in vier assen : - as 1: bevorderen van de competitiviteit van landen bosbouw door middel van steun voor herstructurering, ontwikkeling en innovatie; - as 2: bevorderen van het milieu en het platteland door middel van steun voor landbeheer; - as 3: bevorderen van de leefkwaliteit in rurale gebieden en aanmoedigen van diversificatie van de economische activiteit; - as 4: Leader+. De verschillende elementen van de hervorming werden in 2004 en 2005 van kracht. De bedrijfstoeslag werd ingevoerd in 2005. Lidstaten die door specifieke landbouwomstandigheden een overgangsperiode nodig hadden, konden de invoering uitstellen tot ten laatste 2007. Health check


40

Bij de opmaak van de hervormingen van het GLB in 2003 werd tevens beslist om een tussentijdse evaluatie uit te voeren, de zogenaamde Health Check. Dit moest de landbouwsector toelaten beter in te spelen op nieuwe kansen en uitdagingen zoals de klimaatsverandering, de noodzaak van beter waterbeheer, de bescherming van de biodiversiteit en de productie van groene energie. Tegelijkertijd bood het ook de kans om het systeem van (ontkoppelde) bedrijfstoeslagen, die ingevoerd waren in 2003, efficiënter, rationeler en eenvoudiger te maken en om de marktinstrumenten aangepast en werkbaar te houden voor een gemeenschap van 27 lidstaten. Eind november 2008 werd hierover een akkoord bereikt. De belangrijkste beslissingen zijn: - geleidelijke afschaffing van de melkquota met het oog op de afschaffing van de melkquota in 2015; - versterking van het plattelandsbeleid door het gefaseerd optrekken van de modulatieniveaus van de rechtstreekse betalingen tot 10%. De lidstaten mogen deze middelen gebruiken ter versterking van programma’s inzake klimaatsverandering, hernieuwbare energie, waterbeheer, biodiversiteit, innovatie op deze vier gebieden en begeleidende maatregelen in de zuivelsector - steun aan sectoren met specifieke problemen (de zogenaamde art. 68-maatregelen) bv. voor kwetsbare landbouwsectoren - verplichte ontkoppeling van alle steun tegen 2012 op uitzondering van de premies voor zoogkoeien, schapen en geiten - omvorming van de marktinterventie tot een beperkt veiligheidsnet; - ondergrens van de betalingen van bedrijfstoeslagen om administratieve lasten te verlagen - vereenvoudiging en aanpassing van de randvoorwaarden - afschaffing van de braakleggingsverplichting voor akkerbouwgewassen; - afschaffing van de steun voor energiegewassen Met de uitkomsten van de Health Check wordt het tweede deel van de MTR (voor een periode 2009 tot 2013) vastgelegd. 2.2.10 Recreatie A. Strategisch beleidsplan toerisme en recreatie in het Brugse ommeland. Het strategisch beleidsplan werd goedgekeurd door de provincieraad van 30 september 2004. In het strategisch beleidsplan is ondermeer de volgende krachtlijnen opgenomen: (1) het ontwikkelen van een kwalitatief recreatief fietsnetwerk structurerend voor de ganse regio. Hierbij wenst men het reeds in ontwikkeling zijde recreatie fietsnetwerk voor het Brugse Ommeland volledige te realiseren en ook verdere te optimaliseren, (2) Kwalitatieve herinrichting en uitbreiding van de gordel van groen- en natuurgebieden rondom Brugge en het creëren van een volwaardige recreatieve verbinding tussen deze gebieden. Hierbij zijn volgende acties ondermeer van belang: a. Het aanpakken van de kwaliteit, de vormgeving en het onderhoud van de zachte ondersteunende recreatieve infrastructuur in een aantal van de meest gefrequenteerde domeinen. b. De uitbreiding van bestaande groendomeinen gepaard met de recreatieve ontsluiting van eventueel nieuw verworven delen. c. De realisatie van een lusvormige doorgaande fietsveilige recreatieve verbinding tussen deze gordel van groen- en natuurgebieden en de selectie ervan als primaire as binnen het recreatief fietsnetwerk.


41

Figuur 4: Gewenste structuur van het recreatief fietsnetwerk in het Brugse Ommeland.

2.2.11 Jacht A. Jachtdecreet Dit decreet beoogd het verstandig gebruik van wildsoorten en hun leefomgeving en werd door de Vlaamse regering bekrachtigd op 24 juni 1991. Een wildbeheereenheid is een samenwerkingsverband tussen jachtrechthouders binnen een ruimtelijk begrensd gebied. De basis van een wildbeheereenheid is het wildbeheerplan. Het is gekoppeld aan een planmatig wildbeheer met een verstandig gebruik van de wildsoorten, als onderdeel van een breder faunabeheer, waarbij niet alleen de belangen van de jacht centraal staan maar ook de belangen van derden die ook medewerking verlenen aan de besluitvorming binnen de wildbeheereenheid. Een wildbeheereenheid moet aan een aantal voorwaarden voldoen om zijn erkenning te bekomen en te behouden (Hoofdstuk II BVR 1/12/1998). Enkele van deze voorwaarden (zie artikel 2, 1° tem 3° van BVR 1/12/1998) kunnen door de aanduiding van gebieden voor veiligheid en natuurlijkheid gehypothekeerd worden indien de aard van de inrichting geen jacht meer toelaat: een aaneengesloten oppervlakte van minstens 1000 ha beslaan; de jachtterreinen van minstens vijf onafhankelijke jachtrechthouders verenigen; de afzonderlijke jachtterreinen moeten aangrenzend zijn. In het kader van dit inrichtingplan kan gesteld worden dat volgende wildbeheerseenheden in meer of mindere mate een overlap vertonen met het projectgebied: WBE Driekoningen, Damme Oost-Kust, T’Boompje, Zoetendaele – de polders.


42

2.2.12 Milieubeleid en MER A. Milieubeleidsplannen B.1.

Ontwerp Provinciaal Milieubeleidsplan 2009-2013

In het ontwerp provinciaal milieubeleidsplan kunnen ondermeer volgende doelstellingen worden teruggevonden: 1. Realiseren van ecologische en landschappelijk waardevolle multifunctionele provinciedomeinen en groene assen, bereikbaar voor iedere West-Vlaming. In haar 25 provinciedomeinen en groene assen voert de Provincie een natuurgerichte inrichtingen beheerspolitiek met respect voor recreatief medegebruik. De Provincie zet in op de uitbreiding van de domeinen. De provincie heeft bij onderhoud en inrichting ook oog voor de sociale functie van de domeinen voorzover deze de natuurfunctie niet in het gedrang brengt. Er is dus aandacht voor recreatief medegebruik (extensieve vormen van sportbeoefening) en voor inrichtingen voor specifieke doelgroepen (bvb. speelbos voor de jeugd, speeltoestellen, kampeergelegenheid voor jeugd). Tevens zal er meer aandacht uitgaan naar het gedeeltelijk toegankelijk maken van de domeinen voor mensen met een handicap. De spoorwegbeddingen worden niet voor niets „groene assen genoemd. Ook hier is de natuurverbindingsfunctie dus belangrijk; maar daarnaast is de recreatieve functie er even cruciaal. De Provincie streeft ernaar om de spoorwegbeddingen die nu nog gehuurd worden te verwerven en zoveel mogelijk in ere herstellen. Dit betekent enerzijds de missing links wegwerken en anderzijds over de gehele breedte natuurvriendelijk inrichten (zeker waar dit natuur- of landschapsdoeleinden kan dienen; bvb. voor akkervogel- of andere soortengerichte projecten). De grenzen ervan zullen duidelijker worden gevisualiseerd. Tevens zal in de komende bestuursperiode werk worden gemaakt van een kwalitatieve opwaardering: waar nodig zal de bedding worden hersteld met duurzame milieuvriendelijke materialen en er zal een hoogstaand, eenvormig recreatief meubilair worden geïnstalleerd, conform het ontwerp dat in het kader van het Europees project STREAM werd uitgewerkt. Met het oog op inplanting van dit meubilair en differentiatie in beheer, zal per bedding een visieschets worden gemaakt waarbij per segment duidelijk is welke de hoofdfunctie is die wordt nagestreefd. 2. Realiseren van het provinciale functionele fietsroutenetwerk. In de voorbije legislatuur is de uitbouw van het functionele fietsroutenetwerk van dit net aangezet, maar het overgrote deel van het net is nog te realiseren, door renovatie van bestaande fietsinfrastructuur of nieuwbouw. Binnen de komende legislatuur kan een substantiële vooruitgang geboekt in deze realisatie binnen het kader van het Fietsfonds, waarvoor de provincie instaat als trekker, coördinator en ook als realisator van de uitvoeringsprojecten. Een aangehouden realisatie-inspanning van de provincie draagt als bovenlokale taakstelling bij tot het welzijn van de burger en tot een duurzame ontwikkeling van het provinciale gebied. Deze doelstelling brengt ook een maatschappelijke meerwaarde tot stand en profileert de provincie als regiobestuur. 3. Verfraaien van de routes, groene assen, domeinen en de omgeving van de provinciale gebouwen. De provincie onderhoud en realiseert nieuwe bovenlokale verbindingen, onder meer recreative assen zoals op oude spoorwegbeddingen en/of in combinatie met groene assen. Bovendien moeten vele infrastructuurwerken worden onderhouden, vernieuwd of aangelegd


43

worden in domeinen en rond provinciale gebouwen. Deze projecten moeten gerealiseerd worden ter verbetering van de omgevings- en leefkwaliteit van de burger. A.2.

Milieubeleidsplan Brugge 2005-2009

In het Milieubeleidsplan stelt de Stad Brugge ondermeer volgende punten voorop: Het realiseren van een goede oppervlaktewaterkwaliteit in de waterlopen op het Brugs grondgebied, waarbij ondermeer volgende prioriteiten zullen gelegd worden: het optimaliseren van de waterkwaliteit (ecologische kwaliteitsnormen) van waterlopen in voor natuur belangrijke zones (Kom Gemene Weidebeek, Lisseweegs Vaartje, Maleleie, Ronselarebeek, Kerkebeek (inzonderheid oude loop), Assebroekse meersen), Gebiedsgericht, zowel in het buitengebied als in het verstedelijkt milieu, grijpt de stad via passend beheer en inrichting kansen aan om de natuurrijkdom te bevorderen (instandhouding van waardevolle biotopen, het herontwikkelen van gedegradeerde biotopen, het aangrijpen van kansen voor nieuwe natuur, het versterken van de ecologische infrastructuur en het vormen van grotere samenhangende gehelen). De stad wil verder een actieve rol vervullen ter bevordering van de Kleine Landschapselementen en van ecologische verbindingselementen in het algemeen, zowel op openbaar als privaat domein. Bijvoorbeeld stelt de stad voorop natuurbeheers- en inrichtingswerken in gemeentelijke terreinen uit te voeren zoals in Natuurgebied Gemene Weidebeek, Domein Beisbroek, domein Blauwe Toren, Sint-Pietersplas. Bijgevolg wenst de Stad de terreinen van derden in te richten en te beheren zoals bijvoorbeeld Assebroekse Meersen, komgebied Kerkebeek en diverse waardevolle bermen. In het landschapbeheer van de stad wordt bijzondere aandacht besteed aan het behoud en het herstel van cultuurhistorische landschapswaarden, die o.m. bepaald worden door kasteelparken, hoevesites, diverse kleine elementen en specifieke beplantingstypologieën. Hierbij wenst zij de uitwerking en uitvoering van landschapsbedrijfsplannen te ondersteunen ten einde te komen tot een betere integratie van gebouwen in het landschap of tot de herwaardering van landschappelijke waardevolle sites zoals historische hoevesites. De stad neemt een taak op zich in het versterken van de groene gordel rond de stad en van de bosstructuur binnen de zones die daartoe aangewezen zijn in het GNOP, het gemeentelijk ruimtelijke structuurplan of specifieke inrichtingsplannen. Kernpunten daarin zijn de uitbouw van de stadsbossen aan de zuidwestelijke en de oostelijke rand van de stad en van kleinere bosentiteiten verspreid over de gehele rand van de bebouwde kern. De bebossingstaak van de stad is complementair aan die van het gewest en de provincie. De stad spitst zich toe op de omgeving Beisbroek-Tudor, op de boszone te Sint-Pieters, aan noordzijde van de Brugse kern, en op de kleinere verspreide bosentiteiten. (cfr. GNOPBrugge – deel 5 p.11). In de stadsbossen wordt gestreefd naar het wegwerken van versnipperde toestanden en naar het vormen van grotere gehelen, in ecologische en landschappelijke interactie met ingesloten open ruimtes. Er wordt inzonderheid naar gestreefd nabijgelegen complexen ook recreatief met elkaar te verbinden. De stedelijke bossen hebben naast hun ecologische functie een uitgesproken medefunctie voor zachte recreatie, natuurbeleving en -educatie. A.3. Milieubeleidsplan Damme 2005-2009

Het bestuur van de gemeente Damme stelt ondermeer volgende punten voorop: Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

44

1. Versterken van de voormalige spoorwegbedding als groene drager, met nieuwe opgaande beplanting en een koppeling met bestaande en nieuwe groenstructuren. 2. Behoud van het landschap. 3. Stimuleren van landschapsbedrijfsplannen. Ook door samenwerking met de Provincie West-Vlaanderen en het Regionaal Landschap Houtland krijgen landbouwers de kans om de landschappelijke inkleding van hun bedrijf te verbeteren. 4. Landschappelijke en cultuurhistorische opwaardering van de dijken. Het dijkenplan van de Provincie tekent een visie uit op het herstel van de dijken in de Zwinstreek. Elke dijk of dijkrestant kreeg een aangepast beheersplan. Voor een aantal van de dijken op ons grondgebied betekent dit het aanplanten van bomenrijen. Hierdoor krijgen de dijken een duidelijkere plaats krijgen in het landschap. Dit zal ook enigszins zorgen voor het behoud van de huidige dijkvorm. 5. Het Provinciebestuur werkt aan een Euregio-project met onder meer de restauratie van een deel van de Damse stadswallen (derde fase). Het project biedt een meerwaarde op vlak van landschap, natuur en recreatie. Ons bestuur droeg al bij tot de tweede fase. 6. Het aanmoedigen van de keuze voor alternatieven voor het autoverkeer kan door het uitbouwen van een fietsroutenetwerk, degelijke fietsstallingen en promotie. Door de uitbouw van een “milieuvriendelijker” wagenpark en het promoten van het gebruik van de fiets voor woon-werk verkeer verminderen we onze eigen impact op het leefmilieu en bekomen we een mooie voorbeeldfunctie. A.4. Milieubeleidsplan Beernem 2005-2009

Het beleid inzake natuurbehoud en de vrijwaring van het natuurlijk milieu is gericht op de bescherming, de ontwikkeling, het beheer en het herstel van de natuur en het natuurlijk milieu. Om die doelstelling te bereiken, is soms het herstel van de daartoe vereiste milieukwaliteit nodig. Het beschermen en ontwikkelen van KLE’s, lijn-, punten vlakvormige elementen; In kader van mobiliteit wenst de gemeente ondermeer het gebruik van fiets wordt bevorderd, werk maken van een veiligere schoolomgeving en veilige schoolroutes en de Aanleg van veilige fietspaden zoals bv. langs de Bruggestraat A.5. Milieubeleidsplan Zedelgem 2006-2010

De gemeente Zedelgem wenst ondermeer:

natuurverbinding te creeëren

zij kiest voor duurzame mobiliteit d.w.z. dat alternatieven voor het autoverkeer nl. het openbaar vervoer, fietsen voetgangersverkeer voldoende aandacht krijgen.

wenst de huidige inzake landschap te behouden en waar mogelijk te verbeteren en uit te breiden. Landschappelijk integreren van bestaande en of nieuwe constructies binnen het landschap

B. MER-decreet


45

1)

Inleiding: aanpassing decreet mbt plan-MER.

Op 27 april keurde het Vlaams parlement het decreet houdende wijziging van Titel IV Milieueffect- en veiligheidsrapportage van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (D.A.B.M.) en van artikel 36ter van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud goed. Het decreet heeft tot doel de omzetting van Richtlijn 2001/42/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001 "betreffende de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma's". Het regelt met andere woorden de planMER-plicht voor Vlaanderen. Het decreet werd op 20 juni 2007 in het Belgisch staatsblad gepubliceerd en treedt in werking op 1 december 2007 volgens beslissing van de Vlaamse Regering. 2)

Plan-MER-plicht: deductief systeem in 3 fasen/filters.

Het decreet sluit veel nauwer aan bij de Europese Richtlijn en stapt af van de mogelijkheid om een lijst van plannen en programma's op te stellen zoals dat in het huidige decreet wel voorzien is. Het voordeel daarbij is dat men veel flexibeler te werk kan gaan en de lijsten niet moet aanpassen andere veranderende wetgeving. In plaats van te werken met lijsten komt er een deductief systeem waarin het toepassingsgebied in drie fasen (of filters) wordt afgebakend. Fase 1, DEFINITIE: in de eerste plaats moet worden nagegaan of het voorgenomen plan of programma valt onder de definitie van plan of programma zoals geformuleerd in het decreet. Het "plan of programma" moet hierbij tegelijk aan drie voorwaarden voldoen. 1. 2. 3.

het moet gaan om een plan of programma dat door een administratieve overheid op regionaal, provinciaal of lokaal niveau is opgesteld; het plan of programma moet via een wetgevingsprocedure door het parlement of de regering worden vastgesteld of door een instantie worden opgesteld en/of vastgesteld; decretale of bestuursrechtelijke bepalingen moeten voorschrijven dat een plan of programma moet worden opgesteld en/of vastgesteld.

Dit betekent dat masterplannen, strategische plannen, maatregelenprogramma's, enz., in beginsel niet onderworpen zijn aan de plan-MER-plicht, omdat deze plannen of programma's niet voldoen aan de cumulatieve voorwaarden van de definitie van plan of programma. Zelfs als er in de regelgeving staat dat “een plan opgemaakt kan worden” gaat hier niet om een verplichting. Fase 2, TOEPASSINGGEBIED: eens het voorgenomen plan of programma onder de definitie van plan of programma valt, moet worden nagegaan of het betrokken plan of programma onder het toepassingsgebied van het ontwerp van decreet valt. Dit betekent echter nog niet dat voor alle plannen en programma's waarop dit ontwerp van decreet van toepassing is, een plan-MER-plicht geldt. Het toepassingsgebied wordt in twee onderdelen opgesplitst: 1°, plannen en programma's die een “kader vormen voor de toekenning van een vergunning voor een project”. Onder “project” verstaat men de activiteiten opgesomd in de bijlage I en II van het DABM, m.a.w. de project MER en screeningsplichtige activiteiten. Daarbij worden beleidsvoornemens, beleids- en structuurplannen niet geviseerd, aangezien deze plannen gericht zijn tot de overheid en geen rechtstreeks kader vormen voor de toekenning van een


46

vergunning voor een project. Het zal aldus veelal gaan om, bijvoorbeeld, een ruimtelijk uitvoeringsplan dat specifiek de basis vormt voor, bijvoorbeeld, de aanleg van een weg of de inkleuring van een industriegebied. De omzendbrief verduidelijkt: Het 'kader vormen voor' moet zo geïnterpreteerd worden dat het plan of programma een kader bepaalt waarin de uitvoering van projecten kan worden toegestaan middels het verkrijgen van een vergunning. Dit kader kunnen criteria of voorwaarden zijn op basis waarvan de vergunningverlenende instantie over een vergunningsaanvraag beslist. “kader vormen” wordt m.a.w. geïnterpreteerd als ‘toetsingskader’. Of anders: Het betreffende plan is noodzakelijk om een vergunning te kunnen geven of te weigeren voor het betreffende project dat er in kadert. Onder 'vergunningen' tenslotte worden onder meer stedenbouwkundige vergunningen, milieuvergunningen, natuurvergunningen en kapmachtigingen begrepen. 2°, plannen en programma's waarvoor, gelet op het mogelijk effect op gebieden, een passende beoordeling is vereist uit hoofde van artikel 36ter, §3, lid 1 van het Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu1. Dus voor plannen en programma's, waarvoor een passende beoordeling moet worden opgemaakt omdat die significante gevolgen kunnen hebben voor een habitatgebied, moet tevens een plan-MER worden opgemaakt. Eens het toepassingsgebied is afgebakend, moet concreet worden nagegaan of het voorgenomen plan of programma onderworpen is aan de plan-MER-plicht.

Fase 3 PLAN-MER-PLICHT: in deze stap wordt bepaald welke plannen en programma's, waarop het ontwerp van decreet van toepassing is, onder de plan-MER-plicht vallen. 1. In de eerste groep van plannen en programma's, deze die een kader vormen voor de toekenning van een vergunning van een project, wordt een onderscheid gemaakt tussen een plan of programma, of de wijziging ervan, dat het gebruik regelt van een klein gebied op lokaal niveau, of een kleine wijziging inhoudt enerzijds, en anderzijds deze die geen klein gebied beslaan of noch een kleine wijziging inhouden. Indien deze laatste handelen over op landbouw, bosbouw, visserij, energie, industrie, vervoer, afvalstoffenbeheer, waterbeheer, telecommunicatie, toerisme, ruimtelijke ordening of grondgebruik, én het kader vormen voor MER-plichtige projecten, zijn ze steeds van rechtswege aan een MER onderworpen. In andere gevallen is ontheffing mogelijk volgens een procedure bepaald in het decreet. 2. Bij de tweede groep van plannen en programma's waarop het ontwerp van decreet van toepassing is, deze waarvoor een passende beoordeling dient te worden opgemaakt, valt het toepassingsgebied samen met de plan-MER-plicht. Hoger werd aangehaald dat voor plannen en programma's die significante gevolgen kunnen hebben voor een habitatgebied een passende beoordeling moet worden opgemaakt en dat zij bijgevolg automatisch vallen onder het toepassingsgebied van het ontwerp van decreet. De plan-MER-plicht wordt dus in feite geregeld in artikel 36ter van het Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu2. Dit betekent dat in het kader van het Decreet

1 Artikel 36 ter § 3. lid 1: Een vergunningsplichtige activiteit die, of een plan of programma dat, afzonderlijk of in combinatie met één of meerdere bestaande of voorgestelde activiteiten, plannen of programma's, een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone kan veroorzaken, dient onderworpen te worden aan een passende beoordeling wat betreft de betekenisvolle effecten voor de speciale beschermingszone. 2

artikel 36ter, §3, vierde lid, (dat de relatie tussen passende beoordeling en MER regelt) van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu, wordt vervangen door wat volgt: "Voor een plan of programma zoals gedefinieerd in artikel 4.1.1., §1, 4° van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, alsook de wijziging ervan, waarvoor, gelet op het betekenisvolle effect op een speciale beschermingszone, een passende beoordeling is


47

Natuurbehoud geval per geval moet worden nagegaan of voor het plan of programma een passende beoordeling is vereist. Er zal dus geval per geval moeten worden nagegaan of het plan of programma bedoelde significante gevolgen kan hebben. Indien dit het geval is, dan bepaalt artikel 36ter van het Decreet Natuurbehoud dat tevens een plan-MER moet worden opgemaakt. Het plan-MER zal vervolgend wel worden opgemaakt overeenkomstig het MER-decreet. Artikel 36ter van het Decreet Natuurbehoud bevat dus geen aparte regels of procedures voor de opmaak van een plan-MER. Bij de opmaak van het plan-MER zal de passende beoordeling worden geïntegreerd in het plan-MER. De passende beoordeling kan niet leiden tot een gehele vrijstelling van het plan-MER; met andere woorden, de passende beoordeling kan niet in de plaats komen of gelijkgesteld worden met een plan-MER. Een plan-MER is veel uitgebreider en moet voldoen aan de essentiële kenmerken zoals bepaald in het MERdecreet. De passende beoordeling kan wel een onderdeel vormen van het plan-MER. Inrichtingsplan landinrichting Gelet op de uitvoeringsgerichtheid van landinrichting, ligt de Mer plicht voor inrichtingsactiviteiten van VLM op het project-niveau. Getuige hiervan het situeren van PUP en IP onder de project-mer praktijk. Het plan niveau komt aan bod in andere processen (afbakening, structuurplanning en ruimtelijke uitvoeringsplannen, strategische plannen, …), inrichtingsprojecten concentreren zich op uitvoering hiervan. Het feit dat voor inrichtingsactiviteiten een passende beoordeling wordt opgemaakt introduceert bovendien ook geen plan-Mer plicht. Het zijn immers enkel de plannen en programma’s onderworpen aan een passende beoordeling die worden geviseerd en niet de projecten. Wanneer voor bepaalde maatregelen een passende beoordeling dient te worden opgemaakt, dan zal dit gebeuren in de effectbeoordeling van dit rapport (zie hoofdstuk 4). De effectbeoordeling wordt verder afgewerkt in het eindvoorstel van inrichtingsplan, dus na de adviesprocedure.

2.2.13 Mobiliteit A. Decreet betreffende de mobiliteitsconvenants Op 20 april 2001 werd het decreet betreffende de mobiliteitsconvenants bekrachtigd door de Vlaamse Regering.

vereist, wordt overeenkomstig titel IV van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid een plan-MER opgemaakt. Indien een vergunningsplichtige activiteit overeenkomstig artikel 4.3.2. van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid onderworpen is aan de verplichting tot opmaak van een project-MER, wordt overeenkomstig Titel IV van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid een project-MER opgemaakt. Bij de opmaak van het plan-MER of de project-MER zal de passende beoordeling worden geïntegreerd in respectievelijk het plan-MER of de projectMER, dat respectievelijk wordt opgesteld overeenkomstig hoofdstuk 2 of hoofdstuk 3 van Titel IV van het Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid. De Vlaamse Regering kan nadere regels van integratie en herkenbaarheid van de passende beoordeling in het milieueffectrapport bepalen."


48

Dit De Vlaamse overheid, de lokale overheid, de Vlaamse Vervoermaatschappij en in voorkomend geval de provinciale overheid en elke maatschappelijke actor waarvan de activiteiten belangrijke vervoersstromen genereren, kunnen een lokaal mobiliteitsconvenant sluiten met het oog op de realisatie van het lokale mobiliteitsbeleid, uitgewerkt in een mobiliteitsplan. Het lokale mobiliteitsconvenant bindt de partijen. De lokale overheid verbindt zich ertoe om na de ondertekening van het moederconvenant een mobiliteitsplan te maken. Het gemeentelijk mobiliteitsplan is het kader voor de projecten en acties die via de modules (onder een koepelmodule) van het mobiliteitsconvenant gerealiseerd kunnen worden. B. Beleidsplannen en/of projecten m.b.t. mobiliteit en verkeer B.1. Mobiliteitsplan Stad Brugge “Brugge Ademt”. Met deze slogan voerde Stad Brugge op 15 oktober 2004 belangrijke maatregelen in om de leefbaarheid in de binnenstad te verhogen. De blauwe zone, gekoppeld aan bewonersparkeren, had als doel meer parkeerruimte te geven aan de bewoners en het kortparkeren te stimuleren. Langparkeerders kregen diverse alternatieven aangeboden, zoals goedkope abonnementen in publieke parkings, gratis randparkings en voordelig openbaar vervoer. De fiets wordt consequent gepromoot als het duurzaam verplaatsingsmiddel bij uitstek. Sinds de invoering van het mobiliteitsplan volgde de Stad nauwkeurig de effecten van de genomen keuzes op aan de hand van het objectief cijfermateriaal. Zowel in de binnenstad als in de deelgemeenten gebeurden tellingen. Op basis van deze tellingen werd een evaluatie opgemaakt. Uitgaande van deze evaluatie werden door de Stad en De Lijn een aantal concrete bijsturingen voorgesteld. De concrete wijzigingen werden ingevoerd op 15 oktober 2008. Brugge leefbaar houden en het autoverkeer tot een minimum beperken blijft de hoofddoelstelling. In het nieuwe mobiliteitsplan wordt gesteld dat Brugge een echte Fietsstad is en dat dit zo moet blijven. Een versnelde uitvoering van het veilig comfortabel stedelijk fietsroutenetwerk op het Brugse grondgebied staat voorop. De stad zal er naar streven om dit volledig te realiseren tegen 2010. Deze fietsroutes brengen je vanuit elke deelgemeente vlot tot in het stadcentrum of naar een andere deelgemeente. Hiervoor worden ondermeer op elke invalsen verbindingsweg veilige fietsinfrastructuur voorzien. Concreet worden ondermeer volgende maatregelen voorzien: een dubbelrichtingsfietspad langs de Astridlaan, tussen de Kerkstraat in Assebroek en de Oudeputstraat in Oedelem, langs de Oostendse Steenweg, tussen SintPietersmolenstraat en Strooienhaan, een fietspad langs de Houtkaai tussen de Scheepsdalelaan en het Waggelwater en de heraanleg van de Vaartdijkstraat met een volledig eigen en autonoom fietspad. B. 2. Mobiliteitsplan Damme Damme zal naast het functionele fietsverkeer ook de mogelijkheden in de recreatieve sfeer aanmoedigen. De verkeerswegen (secundaire wegen en lokale wegen type I ) worden uitgerust met degelijke fietspaden, terwijl ook de landelijke weggetjes uitgebouwd worden als verkeersarme routes voor de functionele én recreatieve fietser. Verder wenst Damme ook de de fietsmobiliteit te beïnvloeden door via toeristische folders het gebruik van ondermeer de fiets aan te moedigen. B. 3. Mobiliteitsplan Beernem Het mobiliteitsplan van de gemeente Beernem wenst het fietsverkeer een volwaardige plaats te bieden. Hiervoor wordt vooropgesteld een veilig en samenhangend fietsroutenetwerk uit te bouwen. Het fietsnetwerk is er in eerste instantie op gericht om veilige fietsverbindingen van woonbuurten naar de dorpskernen, naar scholen (te Beernem en te Brugge) en naar het station te realiseren.


49

Het provinciaal fietsroutenetwerk wordt als hoofdstructuur gebruikt. Dit netwerk wordt aangevuld met een reeks lokale routes. De (kortste) verbindingen tussen de verschillende kernen worden als route geselecteerd. Deze vallen dikwijls samen met de verbindingswegen voor het autoverkeer tussen de dorpen. Deze routes worden aangevuld met een aantal verkeersluwe routes via landbouwwegen. Een voorbeeld van een verkeersluwe route is de route Vullaertstraat – Beverhousveldstraat – oude spoorwegbedding ( ter hoogte kruispunt Vliegend Paard) vertrekkende te Oedelem in de richting van Assebroek. De alternatieve routes uit het fietsnetwerk moeten wel nog ingericht / heringericht worden: bewegwijzering, herstel en onderhoud. Een doorsteek ontbreekt nog tussen de kern Oedelem en de N337. De alternatieve routes moeten waar mogelijk afgesloten worden voor autoverkeer, of enkel nog plaatselijk verkeer toelaten. − Ook moeten de alternatieve routes op een veilige manier aantakken op de rest van het fietsnetwerk: bewegwijzering voor fietsers naar de oversteekmogelijkheid onder de brug te Beernem, een fietsdoorsteek Waterstraat - Fortstraat, een oversteekplaats op de Beverhoutsveldstraat ter hoogte van de oude trambedding. B.4. Mobiliteitsplan Oostkamp In het mobiliteitsplan van Oostkamp wordt ondermeer vooropgesteld om een fietsbeleidsplan uit te werken. In het fietsbeleidsplan wordt een uitgebreid fietsroutenetwerk uitgewerkt. Dit netwerk is opgevat vanuit twee invalshoeken: een primair fietsroutenetwerk moet zorgen voor de verbindingen langs de hoofdassen, terwijl het secundair fietsroutenetwerk voor de ondersteunde verbindingen (ondermeer tussen de deelgemeenten onderling) moet instaan. Daarom is de uitbouw van een samenhangend en comfortabel fietsnetwerk een belangrijke element in een duurzaam mobiliteitsbeleid. Langs de hoofdassen – waar vele attractiepolen zijn – zijn er echter specifieke fietsvoorzieningen wenselijk zodat de fietser er op een veilige en comfortabele wijze kan fietsen. Algemeen is het daarbij de bedoeling om deze fietsvoorzieningen te combineren met autoarme en autovrije routes tot een gans netwerk van veilige en continue routes die door iedereen als dusdanig herkend worden. Naast het aspect veiligheid en comfort voor de fietser is ook het wervend karakter van een dergelijk netwerk voor het gebruik van de fiets van groot belang. Dit fietsroutenetwerk dient aan de volgende kwaliteitseisen te voldoen: verkeersveilig, het bereikbaar maken van de belangrijkste bestemming, samenhangend en continu, moet een zekere vrijheid met zich meebrengen, direct, door een voldoende aantrekkelijke omgeving lopen, comfortabel, … B.5. Mobiliteitsplan Zedelgem In het mobiliteitsplan van de gemeente Zedelgem wordt ondermeer vooropgesteld om de mensen aan te sporen om meer gebruik te maken van de fiets i.p.v. de wagen. Hiervoor zullen verschillende routes van het fietsnetwerk uitgerust worden met veilige, comfortabele fietsvoorzieningen. Tevens zal bijzondere aandacht besteed worden aan kruisingen van de routes onderling en aan de kruising van de fietsroutes met de gecategoriseerde wegen uit het autonetwerk.

C. Fietsfonds In het kader van het Fietsfonds worden een aantal investeringen voorzien voor de aanleg van fietspaden langs gemeentewegen. In dit kader worden ondermeer de aanleg voorzien van een tweerichtingsfietspad langs de Bruggestraat en de Oostendse Steenweg. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

50

2.2.14 Overige randvoorwaarden A. Inrichtingsprojecten A.1. Landinrichtingsproject Brugse Veldzone - Veldgebied Brugge – Inrichtingsproject Mobiliteitsas

Het inrichtingsproject Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge overlapt voor een belangrijk deel met het inrichtingsproject Randstedelijk gebied Brugge. In het goedgekeurde planprogramma zijn voorstellen van inrichtingsplannen opgenomen voor het Randstedelijk gebied Brugge en voor de Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge. Onderstaande figuur geeft een overzicht van de perimeter van het project ‘Mobiliteitsas gentBrugge-Zeebrugge.

Figuur 5

perimeter inrichtingsproject landinrichting “Mobiliteitsas Gent-BruggeZeebrugge”

De drie parallel lopende mobiliteitsassen via het water, de weg of het spoor (het kanaal Gent-Brugge-Oostende/Zeebrugge, de E40 Brussel-Gent-BruggeOostende/Duinkerke en de N31 Brugge-Zeebrugge en de spoorlijn Brussel-GentBrugge-Oostende/Zeebrugge) zijn van belang op zowel nationaal als zelfs internationaal niveau voor het economisch functioneren van Vlaanderen. Deze mobiliteitsassen werken echter als een barrière voor: de inwoners van het gebied;


51

-

de landbouwers; de recreanten; het ecologisch functioneren van het gebied.

Voor het optimaal functioneren van deze mobiliteitsassen zijn in de nabije toekomst belangrijke investeringen nodig: kanaal Gent-Brugge: optimaliseren van het kanaal zodat schepen met een groter tonnage gebruik kunnen maken van het kanaal, aanleggen van uitwijkplaatsen op het kanaal zodat tweerichtingsverkeer mogelijk wordt tussen Beernem en Brugge, rechttrekken van een aantal bochten. spoorlijn Gent-Brugge-Zeebrugge: ontdubbelen van de spoorlijn tussen Aalter en Brugge (van twee naar vier sporen) en opheffen van alle gelijkgrondse kruisingen op de spoorlijn en nieuw spoor tussen de oostelijke en de westelijke havendelen van Zeebrugge (Bocht Ter Doest). wegverbinding N31-N49: aanleg van een nieuwe hoofdweg, vanaf Westkapelle tot de Blauwe Toren (de AX). Deze investeringen zijn vooral noodzakelijk voor het verder functioneren van de haven van Zeebrugge, opdat meer transport via weg, spoor of binnenvaart kan geschieden (zie ook het Strategisch Plan voor de haven van Brugge-Zeebrugge). De voorgestelde maatregelen voor het project Mobiliteitsas zijn: de opmaak van een globale visie voor de as van het kanaal Gent-Brugge als een multifunctionele as op Vlaams niveau (scheepvaart, waterhuishouding, natuur, recreatie, landschap, …) en het realiseren van deze visie; de flankerende maatregelen voor de geplande grote infrastructuurwerken op het kanaal Gent-Brugge , de spoorlijn Gent-Brugge-Zeebrugge en de wegverbinding N31-N49 (de AX); het zoeken naar mogelijkheden om de barrièrewerking en de hinder veroorzaakt door deze mobiliteitsinfrastructuur te verminderen (geluidshinder, ecoducten, aanpak vismigratieknelpunten, recreatief medegebruik). Voornamelijk de eerste en de laatste groep maatregelen zijn ook van belang voor het doel van het inrichtingsplan, het realiseren van de groene gordel rond Brugge. Daarom werden in dit inrichtingsplan een aantel voorstellen opgenomen die verder uitgewerkt kunnen worden in de op te maken inrichtingsplannen binnen het project Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge.

2.3

Bestaande situatie en autonome ontwikkelingen

2.3.1 Huidige situatie De stad Brugge is omringd door een gordel van min of meer aaneengesloten open ruimtegebieden, waarvan bepaalde beter ontwikkeld zijn dan andere. Brugge ligt als historische stad op de grens van de zandstreek en het poldergebied en vormt zo niet alleen een aantrekkelijk vestigingsplaats maar ook de plaats waar beken en stromen zich door de kam heen wroeten, om verder richting zee af te vloeien. De Brugse Vesten vormen een eerste groene gordel rond Brugge en zijn goed ontsloten.


52

De open ruimte gebieden vormen een tweede groene gordel, maar zijn veel minder ontsloten. Brugge is een fietsstad bij uitstek, vanwege zijn geringe afstanden tot het centrum en de nabije gemeenten in het landelijk gebied. Brugge vormt het centrum waar school gelopen en gewerkt wordt voor mensen in het centrum, de open ruimte gordel, het gehele Veldgebied Brugge en zelfs daarbuiten. De infrastructuurassen die de stad omsluiten en bepaalde ruimtelijk geplande ingrepen vormen barrières voor de goede ontsluiting van Brugge. Zoals alle Europese steden kampt ook Brugge met een toenemende vraag naar het uitbreiden van de stad ten koste van de open ruimte. Precies de kwetsbaarheid van die open ruimte maakt de groene gordel zo interessant. 2.3.2 Autonome en te verwachten ontwikkelingen De vrij gaaf gebleven open ruimtegordel rond Brugge staat onder permanente ruimtelijke druk door de uitbreiding van de stad en zijn omliggende dorpen en de vraag naar nieuwe gebieden voor woongelegenheid, industriegebied, havenuitbreiding, de headquarterzone en de aanleg van een voetbalterrein met winkelgelegenheid. Er kan worden verwacht dat de omvang maar ook de kwaliteit van de open ruimtegordel rond Brugge zal afnemen door ruimtebeslag en versnippering. De functie van de landbouw als actor om de gordel open te houden is onvoldoende weerbaar tegen de economische vraag naar het inrichten van deze gebieden voor woongelegenheid of industrie. Verwacht kan worden dat de nog aanwezige landbouw in deze zone aan economische kracht zal inboeten maar verder een rol kan spelen in de voedselvoorziening van de stad, bijvoorbeeld door verbreding. Indien de beleidskeuzen die erop gericht zijn de ingrepen in de open ruimte geleidelijk en met aandacht voor landschappelijke inkleding te laten gebeuren niet worden verder gezet, staat de deur open voor een volledige verstedelijking van deze open ruimte gordel die Brugge zo uniek maakt. De huidige toeristische aantrekkingskracht van het Venetië van het noorden kan hierdoor worden aangetast. Het Regionaal Landschap Houtland en het Brugs Ommeland proberen de attractie van het gebied net buiten Brugge te verhogen. 2.3.3 Knelpunten en bedreigingen (kaart 1A) De groene gordel rond Brugge is goed ontsloten voor het autoverkeer en met het openbaar vervoer. De ontsluiting per fiets vertoont een aantal missing links. Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijk om van Steenbrugge naar Tillegem te rijden per fiets zonder grote wegen te volgen en het stadscentrum aan te doen. Het recreatief fietsnetwerk volgt noodgedwongen enkele hoofdassen voor autoverkeer, zodat het aan attractiviteit inboet. De verbinding per fiets over de haven tussen het westen en het oosten van Brugge is beperkt tot de verbinding over de vasten of de Herdersbrug. Deze laatste is allesbehalve fietsvriendelijk. Er kon worden vastgesteld dat er in de gehele Brugse rand een 10-tal knelpunten zijn in het fietsnetwerk ter hoogte van de aanwezige grote wegen of snelwegen en een 10-tal ter hoogte van spoorwegen. Ze worden voorgesteld op kaart 6. Deze knelpunten zorgen ervoor dat de functionele fietser en de recreant eerder voor de auto dan wel voor de fiets kiest of dat men een grote omweg moet maken om zijn doel te bereiken. De groenpolen rondom de stad worden druk bezocht. De recreatieve druk op de natuurwaarden is vrij groot en belemmert de verdere ontwikkeling ervan. De milieubelasting van de omringende wijken zorgt voor problemen van waterkwaliteit en luchtkwaliteit in de kwetsbare ecosystemen in de groene gordel. Bepaalde groendomeinen zijn erg versnipperd en hebben behoefte aan meer samenhang. De landbouwgebieden worden versnipperd door particuliere grondaankoop en paardenhouderij of vertuining. 2.3.4 Kwaliteiten en kansen Een goed ingerichte open ruimte gordel kan van grote betekenis zijn voor de stad en zijn omgeving. Door het verhogen van de kwaliteit en de toegankelijkheid van de groene longen Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

53

van de stad, zoals het zuidelijk stadsrandbos (Tillegem-Beisbroek) en de Assebroekse meersen kan het aantal bezoekers vermeerderen, zodat plaatselijke horeca er wel bij varen. Deze open ruimten bufferen de uitdijende stad, zodat de bewoner het aangenaam woongevoel kan blijven behouden en op loop- of fietsafstand een plek heeft om tot rust te komen of te spelen. De gezondheidsaspecten van deze open ruimte op de door toenemend vrachtverkeer en de nabije haven vervuilde plekken in de stad kunnen gemeten worden en positief onthaald door de bewoners. De kwaliteit van de groendomeinen kan verhoogd worden door het zuiveren van het water en het aanleggen van bufferstroken. De landbouwgebieden kunnen hun belevingswaarde vergroten door landschappelijke aankleding en het opnemen van een directere rol in de voedselvoorziening of het onthaal van de bezoekers of de stadsbewoners. In het Interreg IVB project ‘Value’ wordt onderzocht hoe een kwalitatieve open ruimte in de nabijheid van de Europese steden, waaronder Brugge een economische meerwaarde kunnen betekenen. 2.3.5

Landschap en cultuurhistorie

In de Landschapsatlas werden volgende ankerplaatsen aangeduid: Damme en omgevende polders Fort van Beieren Maleveld en abdij van Male Rijkevelde Bergskes-Assebroekse Meersengebied-Beverhoutsveld Kasteeldomeinen van Beisbroek, Tudor, Tillegem en de abdij van Zevekerke Moere van Meetkerke met overgang naar zandstreek Damme en omgevende polders: Deze ankerplaats ligt nagenoeg volledig in zgn. Oudland en toont nog het typisch grondgebruik gerelateerd aan de fysische structuur van kreekruggronden en komgronden. Het Schipdonkkanaal in het noorden ligt quasi op de grens van Oud- naar Middelland. De huidige percelering komt goed overeen met de toestand op Ferrariskaart. Op de drogere kreekruggronden treft men nog (vooral) akkerland aan. Hierop komen ook de verspreide bebouwing en de wegen voor. De komgronden zijn van oudsher grasland (historisch permanent grasland) en vertonen microreliëf (typisch voor Oudland). Tussen de onregelmatige weilandpercelen zijn talrijke grachtjes gegraven waarin rietkragen staan. Deze ankerplaats wordt vooral begrensd door dijken waarop vaak meerdere opgaande bomenrijen staan. Deze bomen bakenen de polders zowel visueel als in historisch oogpunt goed af. Ook langs de dijken van de kanalen (Schipdonk en Damse Vaart) staan bomenrijen. De zuidoostelijke uitloper is aan de ene kant begrensd door het vroegere Lievekanaal (verbinding Damme en Gent). De wegen situeren zich op de kreekruggronden en op de dijken. In het gebied komen nog talrijke historische hoeves voor zoals Hoeve Bonem (met een opperkamer), Hoeve Wederjunste en hoeve Mikkem. Hier en daar staat ook een kapelletje (zoals bij Hoeve ter Mikkem). De stadskern van Damme wordt enerzijds gestructureerd door de zeer goed bewaarde stadswallen en anderzijds door de Damse Vaart. De stervormige stadsverdediging dateert uit de Tachtigjarige Oorlog tussen de Noordelijke Nederlanden en Spanje, en bestaat uit een enkele omwalling en een dubbele begrachting. Langs deze grachten en de wal staan hier en daar opgaande bomenrijen die deze structuren benadrukken en van ver zichtbaar zijn in dit vlakke polderlandschap. Men moet echter enkele doorkijken in deze bomenrijen zeker vrijwaren. Een deel van de oude omwalling is nu natuurreservaat waar men in de grachten de opeenvolgende stadia van verlandingsvegetatie tracht te bekomen (o.a. rietkragen, moerasbos). De stadswallen zijn grotendeels als landbouwland aangewend waarbij het microreliëf van de grachten nog goed herkenbaar is. Nabij de zuidervaart zijn in het weiland waarschijnlijk nog enkele restanten


54

van een kreek te zien. Dwars door de stadskern van Damme loopt de Damse Vaart. De dijken langs de Damse Vaart zijn beplant met opgaande bomen die het kanaal van verre zichtbaar maken in het landschap. Verder is de stompe toren van de kerk zeer kenmerkend; de dorpen die eertijds langs de Zwingeul lagen (zoals Lissewege, Hoeke en Damme), worden getypeerd door monumentale stompe kerktorens, vermoedelijk oude lichtbakens ten behoeve van de scheepvaart. De markt was tijdens de middeleeuwen aan de geul gelegen en ook het huidige stratenpatroon is nog vrij gelijkend op de middeleeuwse structuur. Het Leopold- of Schipdonkkanaal vormt een visuele grens door de begeleidende bomenrijen langs haar loop en door de dijken. Opmerkingen en knelpunten: Door de bewerking met zwaar landbouwmateriaal worden de oevers van kreken met waardevolle rietvegetatie schade berokkend. Door de open ruimte heeft men vanuit het gebied een zicht op Damme zelf en op het beboste Fort van Beieren (aangrenzende ankerplaats). Oprukkende lintbebouwing vanuit Koolkerke bedreigt zicht vanop wegen op het gebied en zou een beperking vormen van deze open ruimte. Fort van Beieren: Deze versterking dateert van de Spaanse successieoorlog in het begin van de 18e eeuw en bestond uit een hoofdwal, gracht met vier bastions en aan de zuidwestzijde een ravelijn (driehoekig eiland). Haar ligging was strategisch gekozen net buiten de stadskern van Brugge vlakbij de Damse Vaart. Bovendien ligt het vlakbij de overgang van zandigVlaanderen naar de polders en heeft men een goed zicht op de omgevende polders. Momenteel is de structuur van de versterking nog goed zichtbaar alhoewel een deel van de gracht gedempt is, en wordt hij geaccentueerd door het (loof)bos en/of bomenrijen. Het centrale gedeelte en de noordelijke zijde zijn niet bebost maar liggen onder weiland waarbij bomenrijen de gracht benadrukken. Op die manier wordt het oorspronkelijke reliëf van het fort nauwelijks schade aangebracht. Rond het fort loopt de Fortbeek. Tussen het fort en de Damse Vaart liggen enkel grote akkerlanden en huisweiden. De Damse Vaart vormt door de bomenrij langs haar oevers een visuele begrenzing van de ruimte. Tussen het fort en de Scheidingsbeek (in het noorden) ligt voornamelijk open weiland met grachten. Er resteren nog enkele knotbomen van vroegere perceelsrandbegroeiing. De Scheidingsbeek ligt op de gemeentegrens tussen Brugge en Damme. De open landbouwpercelen rond het fort bieden een zicht op het beboste fort. Het fort grenst ten westen aan de bebouwing van Koolkerke die het zicht belemmert. Vanuit de omgevende polders valt het fort visueel sterk op door de bebossing en de bomenrijen. Opmerkingen en knelpunten: De recente uitbreidingen bij de landbouwbedrijven in de omgeving hebben een visueel storende invloed en dienen gebufferd te worden. Maleveld en abdij van Male In het westen vormt de Maleleie (beek) de grens , in het oosten de bebouwing rond Sijseleveld en in het zuiden de weg Brugge-Sijsele. Deze ankerplaats ligt op de grote dekzandrug van Verrebroek-Maldegem-Stekene-Gistel. De bodem bestaat hier uit een licht lemige zandgrond die arm is aan voedingsstoffen. Het is een oud veltgebied dat aan de zuidelijke en noordelijke randen afgebakend werd door een bosgordel. De bossen bij de abdij St-Trudo (in zuiden) en de restbosjes in het noorden getuigen nog van deze randbossen. Rond de middeleeuwen was het een heidegebied dat als gemene graasgrond dienst deed. Later werd het een militair oefenterrein dat in de loop van de 19e eeuw als landbouwland in gebruik werd genomen. Het oorspronkelijke heidegebied werd zeer systematisch ontgonnen volgens een rechtlijnig patroon dat nog zeer gaaf en herkenbaar is. De weinige wegen langs en in het huidige landbouwland zijn kaarsrecht en staan quasi loodrecht op elkaar. De weg net ten noorden van het park bij de abdij is een kasseiweg die


55

bijdraagt aan de esthetische waarde van het gebied. Het gebied heeft het open karakter van een veltgebied behouden na de omzetting tot cultuurland. Het rechthoekige deel dat eertijds militair oefenterrein was, ligt nu grotendeels onder akkerland met grote percelen. De noordelijke restbosjes bestaan uit gemengd bos én uit loofbos. In het zuiden behoren de bossen tot het domein van de abdij van St-Trudo. Het drevenpatroon in het park is duidelijk gericht naar de abdij zelf. Het park zelf bestaat uit loof- en naaldbomen en heeft een natuurwetenschappelijke waarde aan planten en bomen. In de uiterste zuidwesthoek van de ankerplaats staat het voormalige stadhuis van de heerlijkheid van Male met daarvoor een schandpaal of pelderijn. Beiden zijn zeer goed bewaard. De Maleleie (westelijke grens) watert het gebied af. Ze wordt geaccentueerd op bepaalde plaatsen door een bomenrij. In het gebied heeft men een prachtig zicht op de skyline van Brugge waarbij verschillende historische gebouwen goed zichtbaar zijn (o.a. Belfort). In het oosten vormt een verkaveling rond het Sijseleveld de grens van de ankerplaats. Opmerkingen en knelpunten: In het oosten vormt een verkaveling rond het Sijseleveld de grens van de ankerplaats. Men moet erover waken dat de open ruimtes rond het Maleveld behouden blijven en gevrijwaard van bebouwing. Net ten noorden van deze verkaveling ligt een oud stort dat visueel opvalt door de omringende taluds en de opgeschoten vegetatie. Langs de zuidelijke grens (autoweg van Brugge naar Sijsele) belemmert de lintbebouwing het zicht op het park. In het noorden doorkruist een hoogspanningsleiding het landschap en doet afbreuk aan de esthetische waarde van dit open ruimte gebied. Rijkevelde Deze ankerplaats ligt op de Pleistocene dekzandrug van Gistel-Stekene- MaldegemVerrebroek. Door de arme zandgrond was dit gebied tot de 18e eeuw een veldgebied dat dienst deed als gemeenschappelijke graasgrond met heidevegetatie en verpreid een vijver. In de 18e eeuw en begin van de 19e eeuw werden deze minder goeie landbouwgronden, onder impuls van de Oostenrijkers, aanvankelijk met loofbomen bebost, later met naaldbomen. Het landschap wordt gestructureerd door het reliëf en de hydrografie: centraal in de ankerplaats loopt de Meersbeek van Sijsele in west-zuidwestelijke richting. Aan deze beek en zijn vallei hangt het wegenpatroon, de bebouwing en het landgebruik vast. De wegen en dreven lopen hetzij loodrecht hetzij parallel aan deze beek, en zijn smal en vaak onverhard. De Meersbeek heeft een begeleidende bomenrij. Dit draagt allemaal bij aan de esthetische waarde van het gebied. In de vallei treft men vooral weiland aan soms nog omzoomd met knotbomenrijen en andere perceelsrandbegroeiing. Buiten de vallei staat vooral bos met verspreid erin een landbouwperceel of bebouwd perceel. Ze bestaan vooral uit loofbomen, met naaldbomen ertussen, én soms zijn het hakhoutbossen. De dreven lopen door in de bossen. In het noorden van de ankerplaats rond Doolhof is het eerder de loop van de Maleleie die het landschap structureert. Hier zijn de knotbomenrijen langs weilandpercelen nog zeer gaaf. De Loweiden zijn een complex van voornamelijk weilanden en in mindere mate akkerlanden met een zeer kleinschalige percelering die historisch vrij stabiel is. De geometrische perceelsstructuur wordt geaccentueerd door de vrij gave (knot)bomenrijen. Deze historisch permanente graslanden hebben tevens een grote floristische en faunistische waarde. Dit complex wordt ruimtelijk geïsoleerd van de omgeving door een opgaande bomenrij langs de begrenzende wegen en langs de rand. De eigendomsstructuur van de percelen is eveneens goed bewaard gebleven. De bebouwing (o.a. de beide kastelen) bevindt zich vooral aan de rand van de vallei op hoger gelegen gronden. Het Rijkevelde kasteel, daterend van 1920, heeft een zeer lange toegangsdreef met kasseien die noord-zuid loopt. Het kasteel zelf is omringd door bossen en heeft achteraan een vijver. Ten zuidwesten van het kasteel liggen de hoevegebouwen die bij het kasteel horen. Momenteel is het Europacentrum een plaats waar men blinden helpt om de natuur te beleven. Het kasteel Ten Torre heeft ook een toegangsdreef en wordt omgeven door een waterpartij. Het domein was vroeger een jachtgebied voor het Franse hof waar o.a.


56

een jachtpaviljoen stond. Vanuit de omgeving heeft men vista's naar het kasteel en de aanpalende hofgebouwen. Dit kasteel is niet omringd door boscomplexen maar eerder door een park met compartimentering van de ruimte. Ten westen van kasteel Ten Torre ligt Hoeve Ter Leiden die omringd is door een walgracht en vrij gaaf bewaard is. De walgracht wordt geaccentueerd door begeleidende bomenrijen. Beide kastelen zijn gaaf bewaard en in vrij goeie staat. In de noordwestelijke uithoek ligt een klein natuurreservaat (de Schobbejakshoogte) dat begrensd wordt door een deel van de oude spoorlijn tussen Brugge en Maldegem waarop heischrale vegetatie voorkomt door de drogere condities. De spoorlijn wordt geaccentueerd door een bomenrij en de struikbegroeiing. De Schobbejakshoogte zelf heeft een rijkdom aan vochtminnende heidevegetatie die zeer vochtige condities verdraagt. Het bevindt zich op een vroegere stuifzandhoogte. Ook ten noordwesten van kasteel Ten Torre liggen enkele percelen met hakhout en heidevegetatie. In het zuidoosten loopt de dekzandrug over in Oedelemberg wat landschappelijk ook tot uiting komt. Het landschap wordt veel opener zonder perceelsrandbegroeiing en dreven; men treft er meer bebouwing (vnl. landbouwbedrijven) aan. Van hieruit heeft men een zicht op de noordelijke flank van Oedelemberg. In het zuiden van de ankerplaats ligt het Land- en Tuinbouwinstituut Maandagse dat zich op de overgang tussen dekzandrug en de achterliggende Assebroekse Meersen bevindt. Het is belangrijk dat de visuele verbinding tussen beide ankerplaatsen, namelijk de graduele terreinovergang, behouden blijft. In het noorden sluit deze ankerplaats aan die van Maleveld en bossen van Male. Beide ankerplaatsen zijn vroegere veldgebieden op de dekzandrug die later bebost werden. Ze verschillen echter in cultuurhistorisch oogpunt in bebouwing en ook in landgebruik omdat het Maleveld niet bebost werd. Het landschap heeft een half open karkater door de afwisseling van gesloten boscomplexen en half open weilandpercelen. Opmerkingen en knelpunten: Bijna de gehele ankerplaats wordt bedreigd door de oprukkende bebouwing waarbij lintbebouwing voor een scherpe isolering zorgt. De landbouwbedrijven in de zuidoostelijke hoek zijn van weinig landschappelijk belang. Het gebied rond Land- en tuinbouwinstituut Maandagse vormt de verbinding met het achterliggende Meersengebied wat gevrijwaard dient te worden. De vele recente uitbreidingen van dit instituut komen vaak storend over in het landschap. De bossen ten westen van kasteel Rijkevelde zijn militair domein met enkele loodsen die echter nauwelijks opvallen. Bergskes-Assebroekse Meersengebied-Beverhoutsveld Uit fysisch-geografisch en landschappelijk oogpunt bestaat deze ankerplaats uit drie grote delen: de Bergskens zijn gelegen op de dekzandrug Gistel-Maldegem-Stekene-Verrebroek, de Assebroekse meersen liggen in de depressie achter deze rug, en het Beverhoutsveld ligt iets hoger op arme zandgrond. Geheel het gebied behoort tot een uitloper van de Vlaamse Vallei. De noordelijke uitlopers van deze ankerplaats met een hoogteligging boven 5m, zijn gesitueerd op een zandige bodem van de dekzandrug die vrij goed gedraineerd is. Rond het kasteel Bergskes staat nog een klein bosbestandje met een gemengde samenstelling van zowel loof- als naaldbomen. Ook ter hoogte van de Hoeve St-Trudo komt nog een loofbosje voor. Ook elders in Vlaanderen is deze dekzandrug vaak bebost omdat de arme zandgrond geen goeie landbouwgrond vormen. Centraal in de Assebroekse Meersen ligt ook een zandige uitloper van deze rug die men herkent aan een relatief hogere ligging t.o.v. de aangrenzende meersen en het verspreid voorkomen van akkerlandpercelen. De overgang tussen de dekzandrug en de achterliggende depressie gebeurt bruusk en is goed zichtbaar op het terrein. Ook landschappelijk komt hij goed tot uiting door het contrast tussen het eerder gesloten landschap op de dekzandrug (bebossing) en het half open meersengebied met veel perceelsrandbegroeiing en dominant graslandgebruik. Aan de rand van het meersengebied vlakbij de zandrug komt kwelwater aan de oppervlakte wat een unieke vegetatie met zich meebrengt. De ondergrond van deze depressie bestaat uit zandige Vlaamse Vallei-afzettingen, vervolgens Laatglaciale moeraskalk met erboven een venige


57

laag, én daarboven voornamelijk Holoceen zandig en lemig materiaal. Het uitgesproken alluviaal karakter van dit gebied, zijnde een natuurlijk bergingsgebied in functie van de afwatering van de omgevende landschappen, is bepalend voor het dominant voorkomen historisch permanent graslandgebruik. Het grachtenstelsel is geënt op de dekzandrug: enerzijds evenwijdig ermee in oost-west richting en anderzijds dwars erop in noordzuidrichting. Door de aanleg van een grachtenstelsel, door de afwatering naar het kanaal Gent-Oostende via de Hoofdsloot en het St-Trudoledeke, en door de inzet van pompen is het gebied niet meer zo vochtig als vroeger, maar het graslandgebruik primeert nog steeds op akkerbouw. De wei- en hooilandpercelen zijn begrensd door grachten met rietkragen, en perceelsrandbegroeiing (vooral knotbomenrijen). Op hoger gelegen stukken komen enkele dreven voor. De Gemene Weiden (in noorden) zijn gekenmerkt door zeer kleine regelmatige graslandperceeltjes en door een oud gebruiksrecht van de aanborgers op deze gronden. Uit enkele archeologische vondsten maakt men op dat het gebied tijdens het Mesolithicum bewoond was; de nederzetting(en) lag(en) vermoedelijk nabij de rand of op de dekzandrug. Ten zuiden van de kerk van Ver-Assebroek ligt een circulaire structuur bestaande uit drie concentrische grachten met wallen en een noord-zuid verlopende onderbreking die het hele terrein in twee delen snijdt. Ze wordt ten dele visueel benadrukt door een bomenrij. De structuur getuigt vermoedelijk van een verlaten ringwalsite uit de 11e-12e eeuw. Deze ringvormige structuur vormde mogelijks het opperhof dat aansloot bij het neerhof waar momenteel de kerk en het leenhof van Ver-Assebroek staan. Bijkomend onderzoek kan hierover duidelijkheid scheppen. Tussen de Gemene Weiden en het kasteel Bergskes loopt een oude tramlijn die nu begroeid is met een houtkant. In het zuiden van het eigenlijke meersengebied ligt een klein naaldhoutbosje dat uit landschappelijk oogpunt stoort in dit historische graslandcomplex. Verder is het meersengebied nauwelijks bebouwd en vormt een open ruimte aan de rand van de stad Brugge. Weinig wegen doorsnijden het gebied wat de landschappelijke samenhang bevordert. Vanuit de zuidoostelijke uitloper van het Meersengebied heeft men nog een doorkijk naar het beboste deel van de dekzandrug rond Rijkevelde (eveneens ankerplaats). In het Beverhoutsveld komen de Pleistocene sedimenten van de Vlaamse Vallei aan de oppervlakte. Het gebied vertoont kleine zandruggetjes (typisch voor de Vlaamse Vallei-afzettingen) en heeft een slechte waterhuishouding en arme bodem, wat de reden vormde voor de zeer late ontginning van het gebied. Vóór 1850 was het een heidegebied (wastina) waar het vee gemeenschappelijk kon grazen. In het begin van de middeleeuwen stond er waarschijnlijk nog een bos dat echter vrij snel tot heidegebied evolueerde door overbegrazing. In het gebied komt nu nog steeds heidevegetatie voor. Tijdens de middeleeuwen waren hier talrijke veldvijvers aanwezig die nu verdwenen zijn. In sommige weilanden zijn cirkelvormige depressies aanwezig, maar het is niet bekend of dit resten van veldvijvers zijn. Vanaf 1850 werd dit gebied op zeer systematische manier ontgonnen. Een rechtlijnig drevenpatroon deelde het gebied in grote blokken landbouwland op die op hun beurt nog eens onderverdeeld werden in gebruikspercelen. De dreven zijn nog zeer herkenbaar en goed bewaard gebleven. Langs de percelen kwamen (en komen hier en daar nog) knotbomenrijen, houtkanten e.d. voor. De vele sloten en grachtjes (met veelal rietkragen) zorgen voor de afwatering van het gebied. De dreven accentueren het systematische ontginningspatroon van het gebied en delen het gebied ook visueel op in kleinere ruimtes. De perceelsrandbegroeiing en de rietkragen in grachten delen die kleinere ruimtes verder op. Desalniettemin heeft het gebied een half open karakter met af en toe vergezichten. Het verschil tussen het landschap op de dekzandrug, in de achterliggende depressie (meersengebied) en het veldgebied wordt goed geaccentueerd door het verschil in openheid: op de rug is het een gesloten landschap met enkele bosjes terwijl het in het meersengebied en het veldgebied een half open landschap is door de vele bomenrijen. Deze landschappelijke verschillen dienen minstens behouden en zelfs versterkt te worden in de toekomst. Door de schaalvergroting in de landbouw worden steeds meer percelen samengevoegd tot één groot blok; ook de perceelsrandbegroeiing is veel minder aanwezig dan vroeger. Men dient het kleinschalig karakter van vooral weilanden te behouden met typische perceelsrandbegroeiing. Het wegdek van verschillende wegen is nog niet verhard wat een meerwaarde voor het gebied betekent. De schaarsheid en authentiek karakter van Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

58

de wegen en paden dient behouden te blijven. Door het gebied lopen geen drukke wegen wat de rust in het gebied bevordert. Het gebied is eveneens gekenmerkt door een bijna afwezigheid van bebouwing. De weinige bebouwing ligt sterk verspreid, en de zeer lage bebouwingsdichtheid moet in de toekomst zeker gevrijwaard blijven. Langs de grenzen dient men vooral de oprukkende lintbebouwing in te tomen. Uitbreidingen van bestaande grondgebonden landbouwbedrijven moeten zoveel mogelijk gebufferd worden om het landelijke karakter te behouden. Opmerkingen en knelpunten: De monotone en recente aanplantingen van naaldbosjes in het zuiden van het eigenlijke meersengebied storen in dit historisch graslandcomplex. Schaalvergroting in de landbouw brengt grotere percelen met zich mee wat echter afbreuk doet aan de kleinschaligheid van het landschap in deze ankerplaats. De omzetting van wei- of hooiland in akkerland brengt de herkenbaarheid van het landschap in gevaar en de goed bewaarde relatie tussen bodemgesteldheid en bodemgebruik. De enorm lage bebouwingsdichtheid van het gebied wordt bedreigd door de oprukkende bebouwing vanuit Brugge en door de oprukkende lintbebouwing uit omringende dorpen en gehuchten (Moerbrugge). Daarenboven verhindert de lintbebouwing het zicht op deze open ruimte van op de wegen. In het noorden dient de doorkijk naar de ankerplaats Rijkevelde-Loweiden gevrijwaard omdat Rijkevelde de verderzetting is van het stuifzandgebied gelegen op de beboste dekzandrug. Kasteeldomeinen van Beisbroek, Tudor, Tillegem en de Abdij van Zevekerke De ondergrond bestaat uit Pleistoceen zand dat arm is aan voedingsstoffen voor planten en een zeer droge bodem vormt. Tijdens de middeleeuwen en later (tot 18e eeuw) vormden deze arme en droge landbouwgronden een uitgestrekt veldgebied met struiken, heide, en her en der enkele ontgonnen percelen. Dit veldgebied vormde een gemeenschappelijk graasveld voor het vee. Na de 18e eeuw kwamen grote delen van dit gebied in handen van de adel die deze gronden ontgonnen als landbouwland of als bos. Ze gingen systematisch tewerk volgens een geometrisch patroon van dreven. Veelal lieten ze op de slechtste gronden een kasteel bouwen met bijhorend park. Deze ankerplaats bevat heel wat kasteeldomeinen en grote hoeves. Kasteel Tudor vormt het meest waardevolste en uniekste van de ankerplaats door zijn stijl en door zijn gaafheid. Rondom is het ingesloten met bos (zowel gemengd als niet-gemengd loof- of naaldbos). Het drevenpatroon in deze bossen hangt vast aan de inplanting van kasteel. Het kasteel van Tillegem staat op een site van een middeleeuwse burcht/vesting die echter grondig veranderde in de loop der tijd. Het kasteel kreeg rond 1870 zijn huidig uitzicht in neogotische stijl (spitsboogfriezen, gevelnissen en dakkapellen). Rondom ligt een vestinggracht waarover een grote imposante brug ligt die uitgeeft op een vooruitstekend poortgebouw. In de omgeving heeft men een relatief groot reliëfverschil, bodemverschil en verschil in vochtigheid. Deze drie factoren samen maken een zeer gevarieerd biotoop met een grote rijkdom en verschiedenheid aan flora en fauna. Ten noorden ervan ligt hoeve Aandekooi te midden een open weilanden akkerlandcomplex. Rond de hoeve rest nog een deel van de gracht en de toegangsdreef. De gebouwen zelf zijn ook nog vrij intact. Het huidige kasteel Foreest met park werd gebouwd in het begin van de 19e eeuw. De toegang tot het kasteel wordt gevormd door een imposante dreef. Ten noorden ervan liggen nog enkele bos- en landbouwpercelen met een dambordpatroon. Kasteel Beisbroek werd in 1835 gebouwd en heeft twee torentjes. Aansluitend resten nog het koetshuis, de stallen en een ijskelder. In één van de torens is een volksterrenwacht ondergebracht. Het park/bos is volgens een geometrishc patroon aangelegd. Ten oosten van kasteel Beisbroek ligt de omgrachte hoeve St-Anna ter Woestijn. Ze bestaat uit drie gave en waardevolle gebouwen. Net ten noorden van de hoeve ligt een verwaarloosde maar grote hoogstamboomgaard. De gracht rond de hoeve wordt geaccentueerd door bomenrijen en houtkanten aan beide zijden ervan. Kasteel ter Heide, net ten zuiden van de E40 OostendeBrussel, werd rond 1880 gebouwd in neogotische stijl en in de zestiger jaren gedeeltelijk


59

verbouwd. De dreven van het omringende park en bos vertrekken aan het kasteel. Het bos bestaat vnl. uit naaldhout met een rijke ondergroei en rijke flora. Het park is aangelegd in Engelse landschapsstijl. De zuidwestelijke uithoek van de ankerplaats (’t Duivelsnest genaamd) bevindt zich in een zeer natte depressie. Het gebied heeft een venige ondergrond met specifieke zure flora. In de diepste delen staat gedurende de winter een waterplas. De weinige akker- en weilandpercelen hebben veel afwateringsgrachten. Op sommige percelen komt heide en heischraal grasland voor. De bospercelen bestaan zowel uit naald- als loofbomen. Hoeve Godts vormt een gaaf landgoed omringd door naaldbos. De abdij van Zevenkerke werd in het begin van de 20e eeuw gebouwd en doet dienst als klooster en school. Het complex bestaat uit de centrale abdij met school, ten oosten ervan enkele grote gebouwen en ten noodoosten ervan lage prefabgebouwen. Deze abdij structureert het landschap tussen de Veldbeek en de noordelijke grens van de ankerplaats inzake percelering die benadrukt wordt door dreven. Langs de Veldbeek komen vochtminnende planten voor en een echt beekdalbos. Het landschap is vrij gesloten door de vele bosbestanden die de weinige open ruimte begrenzen. De zichtlijnen en –punten vanuit en naar de kastelen zorgen wel voor het doorbreken van dit half gesloten karakter en dragen bij tot de waarde van de kastelen. Opmerkingen en knelpunten: De autostrade Oostende-Brussel doorsnijdt een deel van het bijhorende bos en de dreven evenals de Torhoutse Steenweg (N32). Verdere versnijding en versnippering van het gebied moet vermeden worden. Dankzij de afwezighied van bemesting heeft de heidevegetatie zich kunnen handhaven en deze toestand moet bestendigd blijven wegens de zeldzaamheid en rijkdom van de tegenwoordige heidevegetatie. De gehele ankerplaats wordt vanuit verschillende richtingen bedreigd door residentiële bebouwing en oprukkende lintbebouwing. Sommige parken zijn opengesteld voor het publiek waarbij men duidelijk een achteruitgang in de florarijkdom vaststelt. Moere van Meetkerke met overgang naar zandstreek Het kanaal Gent-Oostende komt ongeveer overeen met de fysische grenslijn tussen de polderstreek ten noorden en de zandstreek ten zuiden ervan. De (Oudland)polder wordt gekenmerkt door zijn lage ligging en vertoont een landschappelijk verschil naargelang de hoogteligging. Het landschap wordt er gestructureerd door geleden, zwinnen en vaarten. In het laagst gelegen gebied (ten noorden van het kanaal, ten zuiden van Meetkerke en ten westen van de Blankenbergevaart) werd tijdens de middeleeuwen veen ontgonnen waardoor Pleistoceen zand zeer dicht aan de oppervlakte ligt. Momenteel zijn de sporen van deze veenontginning nog te herkennen in het landschap. De lange smalle repelpercelen getuigen van de grootschaligheid en de systematiek van de middeleeuwse veenontginning in dit gebied. Dit perceelspatroon wordt geaccentueerd door perceelsrandbegroeiing zoals hagen, knotbomen, houtkanten,…. Het microreliëf van sommige percelen is vermoedelijk te wijten aan de uitgraving van het veen. Het graslandgebruik (zowel wei- als hooiland) is gebonden aan de zeer natte condities. Tussen de percelen lopen talrijke grachtjes en sloten waar rietvegetatie in voorkomt. Soms zijn er ook lanen aanwezig met rietvegetatie erin. De weinige bebouwing in dit gebied bevindt zich aan de overgang van de Lage moere naar het omringende hogere deel. Door de aanwezigheid en de veelheid van perceelsrandbegroeiing heeft men hier een half open landschap. In de Lage Moere ligt nog een eendenkooi die een belangrijk cultuurhistorisch element vormt. De westelijke helft van deze ankerplaats is eveneens ontveend maar het holoceen veenpakket was hier niet zo dik waardoor er een aanzienlijk hoogteverschil met de Lage Moere is. De holocene polderafzettingen rond Meetkerke bevatten geen of nauwelijks veen waardoor het bodemoppervlak niet verlaagd werd door veenontginning. In de gebieden ten noorden en ten westen van de eigenlijke Lage Moere komt weiland én akkerland voor. Vlakbij het kanaal en aansluitend bij de Lage Moere liggen nog enkele typische repelpercelen, maar doorgaans zijn de percelen hier veel groter


60

en vertonen niet de smalle en langwerpige vorm. Grachtjes en sloten waarin rietvegetatie staat, zijn ook hier alom aanwezig. Door de afwezigheid van perceelsrandbegroeiing heeft men hier te maken met een open landschap. Het verschil in openheid van het landschap accentueert de hoogteligging. Deze polder is zeer waardevol aan flora (vochtminnende vegetatie) en fauna (weide- en watervogels). De meeste wegen lopen op de hoger gelegen kreekruggronden en dragen door hun geringe breedte en de onverhardheid bij aan de esthetische waarde van het gebied. De Blankenbergevaart is zeer belangrijk voor dit gebied aangezien deze voor de afwatering van het gehele gebied zorgt. Vroeger werden de Lage Moeren immers bemaald door een windmolen (poldermolen van de Moeren) en het opgepompte water werd via de Blankenbergevaart afgevoerd. Deze molen is zeer opvallend in dit vlakke gebied en is naar functie (bemaling) een vrij uniek landschapselement. In dit uitgestrekte en vrij open gebied komen verspreid enkele hoeves voor waarrond vaak opgaande bomen staan. De bebouwing van Meetkerke is nog vrij goed bewaard en de kerk is nog sterk zichtbepalend. De kasseibaan vlakbij Meetkerke draagt bij aan het cultuurhistorisch karakter van dit polderdorpje. Het kanaal Gent – Oostende wordt door een opgaande bomenrij visueel benadrukt in het landschap. Ten zuiden ervan begint de zandstreek en ligt de dekzandrug van Gistel-Maldegem-Stekene-Verrebroek. De bodemkundige grenslijn verloopt van het kanaal in de oostelijke zijde van de ankerplaats (rond hoeve Ter Zale) naar de spoorlijn in de zuidwestelijke uithoek van de ankerplaats. Ten noorden van deze grens (en ten zuiden van het kanaal) zijn de polderafzettingen van nature zeer dun en ligt het Pleistoceen zand zeer ondiep. Het landschap draagt er nog de kenmerken van de polders, nl. overwegend graslandgebruik, onregelmatige percelering en een open landschap. De zandige ondergrond zorgt voor een betere natuurlijke drainage en, in combinatie met de hogere ligging, zijn deze gronden veel droger en bijgevolg geschikter voor akkerland. Zand kan echter moeilijk voedingsstoffen in de bodem vasthouden waardoor het eerder voedselarme gronden zijn. Eertijds noemde men dit gebied het "Noordveld" vanwege het voorkomen van veldgebied op deze minder goeie landbouwgronden. Een gedeelte wordt momenteel wel als akker- of weiland gebruikt met verspreid enkele bosperceeltjes van naald- en/of loofbos. De landbouwpercelen zijn lang en smal, én hebben soms nog perceelsrandbegroeiing. Het percelerings- en wegenpatroon wordt gestructureerd door de oost-west gerichte overgang: de lange zijde van de percelen volgens N-S-richting, de wegen E-W of N-S gericht soms geaccentueerd door dreven. De bebouwingsdichtheid is er aanzienlijk groter dan in de polders door de stabiele zandige ondergrond en door de drogere condities. De meeste hoeves en kastelen gaan terug op oude leengoeden en heerlijkheden. Het goed van Bloemendale wordt vermeld op de kaart van Pourbus (1569) en bestaat uit een kasteel en bijhorende nutsgebouwen. Aansluitend ligt een park met een Uvormige gracht erin. Kasteel Ter Lucht wordt in een document van 1577 voor het eerst vermeld als leengoed. Vlakbij liggen nog enkele landgoeden en nutsgebouwen, evenals het kapelletje van OLV van 't boompje. Het park in Engelse landschapsstijl vormt de omkadering van het kasteel en herbergt een rijkdom aan flora. Hoeve Ter Zale en hoeve Ter Mere vormen historische hoeves die gaaf bewaard zijn gebleven. De hoeves en kastelen hebben vaak een toegangsdreef omdat ze een eind van de weg liggen. De zandstreek kent dus een meer gesloten landschap door de verspreide bospercelen, door de bomenrijen, dreven en perceelsrandbegroeiing. In het zuiden van het gebied net ten noorden van het kanaal ligt een groot bedrijf dat zeer storend is voor de esthetische kwaliteit van dit gebied met wijdse panoramische zichten in vele richtingen. Ook het ziekenhuis St.-Jan, een hoogspanningsleiding en enkele windturbines doen afbreuk aan de esthetische waarde. Opmerkingen en knelpunten: De industriegebouwen nabij de Panneschuurhoeve zijn een serieuze blikvanger en zijn storend in het landschap. Ook de windturbines en het ziekenhuis AZ St-Jan ten oosten van de ankerplaats vallen op maar zijn door hun afstand minder storend. De hoogspanningsleidingen door het gebied doen afbreuk aan de esthetische en belevingswaarde. Recente uitbreidingen bij landbouwbedrijven en niet-grondgebonden landbouw (o.a. glasteelt) doen afbreuk aan de esthetische waarde van het landschap. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

61

2.3.6 Bodem De fietslink groene gordel in het Randstedelijk gebied Brugge loopt doorheen de Polders en de Zandstreek. De grens loopt ongeveer west – oost : in het westen ter hoogte van het Waggelwater valt de grens ongeveer samen met het kanaal Brugge – Oostende, in het oosten ter hoogte van Lettenberg met de Legeweg. De Polderstreek is een vlak gebied met hoogte tussen 3 tot 4 m TAW. Het zijn ingedijkte en kunstmatig gedraineerde schorren die voor de inpoldering min of meer gerijpt waren. De Zandstreek is een vlak tot zeer zwak golvend gebied, de hoogte varieert tussen 5 en 15 m TAW. De oorsprong van het materiaal waarin de bodems zijn gevormd in fluvioperiglaciale sedimenten die in het Pleniglaciaal van het Weichsel werden afgezet. Op het einde van de laatste ijstijd (16 000 – 10 300 BP, het Laat-Glaciaal van het Weichsel) werden deze sedimenten herwerkt tijdens de periodes met een zeer droog en koud klimaat. In deze fasen werden lage oost-west georiënteerde dekzandruggen gevormd met een gemiddelde hoogte rond 10m TAW. De grootste strekt zich uit vanaf Roksem tot voorbij Stekene. Brugge, StKruis, Sijsele liggen op deze dekzandrug. Deze dekzandrug heeft verschillende rivieren afgedamd en depressies afgesnoerd waar een moerasvegetatie zich ontwikkelde. Tijdens het Laat-glaciaal werd moeraskalk afgezet, tijdens het Holoceen (laatste 10 000 jaar) klei en veen zoals bijvoorbeeld in het complex van de Assebroekse meersen. Tijdens het Holoceen zijn de zanden van de dekzandrug opnieuw verwaaid en werden duinen bovenop de dekzandrug gevormd. De kerk van Assebroek ligt op zo’n duinrug. De bodems van het Poldergebied hebben een textuur die varieert van zand tot klei, het kalkgehalte bedraagt enkele % tot 15%. Ze vertonen weinig of geen profielontwikkeling. Na afzetting van de sedimenten en de drainagewerken ondergingen de bodems fysische, chemische en biologische rijping. Ontkalking greep plaats met verschillende intensiteit. Alle bodems zijn matig tot zeer nat en vertonen oxido-reductie kenmerken. Het grondwaterpeil wordt gecontroleerd door een ingewikkeld drainagesysteem. In het overgangsgebied tussen de Polders en de Zandstreek komt het pleistoceen substraat binnen boorbereik (125 cm). De belangrijkste bodems in de Zandstreek binnen het fietslink circuit zijn matig droge tot matig natte zandige tot lemig-zandige duidelijke of verbrokkelde podzolen. Soms komen zandige of zandlemige matig natte bodems voor met een kleur B-horizont, soms zonder enige profielontwikkeling. De Assebroekse meersen, de Chartreusen en de Gemene weiden worden gekenmerkt door venige, zandlemige en kleiige bodems die nat tot zeer nat zijn.

2.3.7

Water

Het kanaal Gent – Brugge Het kanaal Gent-Brugge werd gegraven tussen 1613 en 1624. De verbinding met de zee kwam er door het graven van het kanaal Brugge-Oostende in 1676. De vaart rond Brugge kwam er onder het bewind van Maria-Theresia omstreeks 1753. Het kanaal Gent-Brugge bestaat uit één enkel pand en heeft een horizontale bodem. Daardoor is de waterafvoercapaciteit van dit kanaal relatief beperkt. het water dat door het oorspronkelijk kanaal naar Brugge stroomde kon daar gemakkelijk worden afgevoerd via de reien en de Dammepoortsluis. Door de verbreding van het kanaal tussen Gent en Beernem kwam daar evenwel verandering in. De weerstand verminderde en daardoor stroomt er nu meer water naar Brugge dan wenselijk is. Daarom werd een nieuwe weerstand ingebouwd in het kanaal namelijk de keersluis van Beernem, die een regeling van de waterafvoer naar


62

Brugge mogelijk maakt. Het openen of sluiten van de keersluis wordt bevolen door de AWK. Het is de ervaring dat deze niet gesloten wordt vooraleer een peil van 6,20 m TAW bereikt wordt in Beernem.

De Damse Vaart Deze werd vanaf 1810 uitgegraven door Spaanse krijgsgevangen in opdracht van Napoleon Bonaparte. Deze wilde via een kanaal dat Brugge met Breskens verbond ontsnappen aan een kontinentale blokkade. Het eerste stuk volgde de Oude Reie. Verderop werd een oude Zwinarm gevolgd. Bij de val van de Franse keizer reikte het kanaal iets verder dan Hoeke, en werden de werken gestaakt. De afvoer van water door de Damse Vaart is bijgevolg zeer beperkt.

Waterbeheersing en kunstwerken in de omgeving van Brugge

Figuur 6 Waterbeheersing en kunstwerken in de omgeving van Brugge (Belgroma, 2001) Een teveel aan oppervlaktewater uit het stroomgebied van de Kerkebeek en de Lijsterbeek kan eventueel via het pompstation van Ketsbrugge verpompt worden naar het kanaal Brugge-Oostende. Het gemaal is in beheer bij W&Z. Vanaf dit gemaal stroomt het water via de Buitenvestinggracht langs de Gulden Vliesstuw (verbinding Binnen- en Buitenvest) aan het Visartpark naar het Kanaal Brugge-Oostende ten noorden van Brugge. Stroomafwaarts van het pompgemaal van Ketsbrugge bevindt er zich een verbindingstraject tussen de Buitenvestinggracht en de Ringvaart (Binnenvesting). Beide waterlopen worden gescheiden door een schuivencomplex dat electrisch kan gestuurd worden vanuit het pompstation van Ketsbrugge (in beheer bij AWZ-Bovenschelde). Echter door het aanzienlijk hoger peil van de Binnenvestingsgracht, door de toevoer vanuit het Kanaal Gent-Brugge over de Keizerinnenstuw, kan geen afdoende afwatering via de ringvaart worden voorzien. De enige fysische verbinding tussen het stroomgebied van het Kanaal Gent-Oostende en het Zuidervaartje is een oude duiker “de 5 geboden” (anno 1840) tussen de Dampoort en het Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

63

Zuidervaartje dat water uit het Kanaal Gent-Brugge (Ringvest) kan onttrekken richting pompgemaal Oostkerke. De duiker blijkt echter in een belabberde toestand te verkeren wat het gebruik ongepast en gevaarlijk zou maken. Andere verbindingen tussen beide stroomgebieden zijn puur accidenteel, doch uiterst bezwarend voor het Leopoldskanaal. De Dampoortsluis houdt (net als de Keizerinnestuw) het water in de Brugse ringvaart op ongeveer 5,70 m TAW. Deze sluis vormt trouwens de belangrijkste beperking in de doorvoercapaciteit van scheepvaart langs deze waterweg. Bekken van het Zuidervaartje Tot vóór Oostkamp kunnen de beken gravitair afwateren in het kanaal Gent-Brugge. Vanaf Oostkamp is dat niet meer het geval omdat ze te laag liggen. Daarom werd in het midden van de 19e eeuw vanaf de Rivierbeek te Oostkamp een bijkomend afwateringskanaal gegraven namelijk “het Zuidervaartje”. Dit kanaaltje loopt langs de linkerkant van het kanaal Gent-Brugge en ontvangt het water van de Kerkebeek en de Lijsterbeek (samen ongeveer 8500 ha). Het sifoneert onder het kanaal door ter hoogte van het Lappersfort en ontvangt tevens het water van het Sint Trudoledeken (2753 ha). Deze sifon bestaat uit 2 grondduikers van ongeveer 2 meter breed en 2 meter hoog. Daarna loopt het rechts van de ringweg rond Brugge tot aan de Dammepoort en vervolgens evenwijdig met de Damsevaart, via de oude vestingswallen van Damme tot aan het Afleidingskanaal van de Leie ter hoogte van de wijk “de Sifons”. Tussen Brugge en het afleidingskanaal van de Leie ontvangt het nog het water van 2082 ha gelegen rond de Zuidervaart. De Edebeek en de Maleleie zijn twee belangrijke affluenten op dit traject. De Zuidervaart loost via een sifon onder het Afleidingskanaal van de Leie in het Leopoldkanaal. Op dezelfde plaats bevindt zich eveneens een pompstation dat toelaat het meer vervuilde water van de Zuidervaart tijdens de zomer over te pompen in het Afleidingskanaal van de Leie. Er kan voor geopteerd worden om het gemaal in de winter ook continu in te zetten om het water uit het Zuidervaartje te verpompen in het Afleidingskanaal van de Leie.

Bekken van de Hoofdsloot Dit bekken watert via een pompgemaal uit in het kanaal Gent – Brugge. Vanaf een peil van 6,15 m in het kanaal kan de pomp niet meer functioneren. Op dat moment stroomt het water vanuit het kanaal het bekken van de Hoofdsloot binnen. Het streefpeil in de winter bedraagt 3,70 m TAW. Het streefpeil in de zomer bedraagt 3,90 m TAW. De belangrijkste constructie die het bekken van de Hoofdsloot scheidt van het bekken van het Sint Trudoledeken bevindt zich ter hoogte van de Sint-Lucaskliniek. Via deze constructie kan, bij wateroverlast op het Sint Trudoledeken, een deel van het water binnengelaten worden in het bekken van de Hoofdsloot om dan overbemalen te worden in het kanaal GentBrugge. Reigaertsbeek en Romboutswerve-ader De afwatering van de Zwinpolder is volledig gericht op het Leopoldkanaal. Waterlopen die van belang zijn voor het inrichtingsplan zijn de Reigaertsbeek en de Romboutswerve-ader.


64

Autonome ontwikkeling De autonome ontwikkelingen in het gebied kunnen afgeleid worden uit de verschillende beleidsplannen op het vlak van water. Deze worden opgesomd in hoofdstuk 2.2. 2.3.8 Landbouw Brugge is een stedelijk gebied omgeven met open ruimte en landbouwactiviteit in de directe nabijheid van de stad. Daarnaast bevindt Brugge zich min of meer op de scheiding tussen twee landbouwstreken namelijk de polders en de zandstreek. Wat betreft landen tuinbouw kunnen drie vormen onderscheiden worden nl. landen tuinbouw in de directe omgeving van Stad Brugge, landen tuinbouw ten noorden ervan en landen tuinbouw ten zuiden ervan. Land- en tuinbouw in de directe omgeving van Stad Brugge: Binnen het regionaalstedelijk gebied van Brugge en in en rond de omringende groene gordel rond Brugge komen nog landbouwgronden voor. Het gaat veelal om “zone-vreemde” landbouwgronden die niet in agrarisch gebied liggen maar vooral in industrie-, woonuitbreidingsgebied, parken natuurgebied. Land- en tuinbouw bevinden zich hier in stedelijke sfeer, in groendomeinen of in de omgeving ervan. Het zijn veelal kleine percelen die versnipperd liggen en gebruikt worden door oudere landbouwers of hobbybedrijven. Daarnaast gaat het ook om percelen van gemengde bedrijven die verder van de bedrijfszetel liggen. Land- en tuinbouw ten zuiden van Stad Brugge: Dit deel is gelegen in gelegen in de zandstreek en wordt gekenmerkt door een cultuurhistorisch waardevol landschap met kasteelparken, natuur- en bosgebieden en verspreide woonkernen met daartussen grotere en kleinere eenheden landbouw. Land- en tuinbouw tussen en verweven met de andere sectoren is typisch voor de zandstreek en vraagt goed nabuurschap van alle betrokken partijen. De belangrijkste bedrijfstypes zijn gemengde melkvee-, vleesvee- en varkensbedrijven. Grasland, maïs en andere voedergewassen zijn dan ook de meeste voorkomende teelten. Gezien de aanwezige bodemkenmerken is er mogelijkheid om aan tuinbouw te doen. De laatste jaren kennen tuinbouwteelten zoals extensieve groententeelt en boomkwekerij, dan ook een uitbreiding. Land- en tuinbouw ten noorden van Stad Brugge: Dit deel is gelegen in de polders. Een open landschap, de kust, de haveninfrastructuur en grote eenheden natuur en landbouw zijn typische kenmerken voor dit gebied. De polders zijn zeer geschikt voor grasland en akkergewassen. Permanent grasland, granen, suikerbieten en aardappelen zijn dan ook veel voorkomende teelten. Belangrijkste bedrijfstypes zijn melkvee, akkerbouw en vleesvee. Het gaat veelal om gemengde bedrijven met grote economische productieomvang, grote bedrijfsoppervlakte met goede perceelsstructuren. Autonome en te verwachten ontwikkelen: De ontwikkelingen in de landbouw worden grotendeels gestuurd op internationaal en Europees niveau. De laatste hervormingen maken het mogelijk dat de landbouw steeds meer kan inspelen op de vraag van de consument. Grond blijft daarbij een zeer belangrijke productiefactor. Daarnaast wordt de landbouw de laatste jaar ook gekenmerkt door een afname van het aantal landbouwers met een toename van de bedrijfsoppervlaktes tot gevolg. Door de permanente ruimtelijke druk in de Brugse regio en de afbakening van de natuurlijke en agrarische structuur wordt verwacht dat het aantal landbouwgronden zal afnemen. De


65

gronden in de industrie- en woon(uitbreidings)gebieden zullen op termijn worden ingenomen voor industrie, woongelegenheid, havenuitbreiding, enz. Verder zullen landbouwgronden in agrarisch gebied ingenomen worden ten voordele van natuur en bos. In deze gebieden zal, ten gevolge van een uitdovend beleid, de landbouw een minder intensief karakter krijgen en kan eventueel bijdragen tot het beheer van de groendomeinen of tot andere verbrede activiteiten. Knelpunten en bedreigingen: Grond is een belangrijke productiefactor. Voor de rundveebedrijven is deze belangrijk voor de productie van ruwvoeder en afzet van mest, voor de tuinbouwbedrijven en akkerbouwbedrijven is ze belangrijk voor de grondgebonden productie van de teelten. Verlies van grond heeft bijgevolg steeds rechtstreeks (verlies van productieoppervlakte) of onrechtstreeks (ruwvoedertekort en mestoverschot) aanleiding tot een verlies aan inkomen. Daarnaast kan het gebruik van gronden in het agrarisch gebied voor recreatie of landschappelijke inkleding ook een meerwaarde betekenen voor landbouw indien dit gebeurt met respect tot de naastliggende landbouwgronden. Respect van de recreant voor de aanwezige landbouwactiviteiten en aandacht voor randeffecten en onderhoud bij de aanleg van groene structuren. Kwaliteiten en kansen: Een recreatief goed ingerichte open ruimte met verbinding vanuit Brugge geeft ook mogelijkheden voor landen tuinbouw voor verbrede landbouw, zoals thuisverkoop, hoevetoerisme, … Ook zijn er kansen om knelpunten op het vlak van mobiliteit aan te pakken en te werken aan een beter imago van landen tuinbouw in het kader van dit project.

2.3.9 Recreatie In West-Vlaanderen onderscheidt de provincie vier toeristische regio’s: de Kust, de Westhoek, de Leiestreek en het Brugse Ommeland. De toeristische regio “Brugse Ommeland” bestaat uit vijf toeristische producten: Damme en Zwinstreek, de Oudlandpolders, het Houtland, het Tieltse Molenland en de stadjes Gistel, Oudenburg, Torhout en Tielt. De “Brugse Veldzone” komt overeen met het “Houtland”. Het stadscentrum van de stad Brugge is een belangrijke aantrekkingspool binnen de regio. Het stadcentrum is als Unesco-werelderfgoed erkend en trekt samen met het Bouwdewijnpark jaarlijks 2 miljoen bezoekers zowel vanuit het binnen- als buitenland. Deze zijn een grote bron van mogelijke bezoekers voor het Brugse Ommeland. Op korte afstand buiten dit centrum zijn heel wat groen- en natuurgebieden en beschermde landschappen. Het landschap is bosrijk en contrasteert met de open polders. Ze vormen, zoals reeds hoger vermeld een quasi aaneensluitende groene gordel rond Brugge. Deze gebieden en landschappen kennen een belangrijk recreatief medegebruik voor fietsers, wandelaars en ruiters. Het gave, diverse, en rijke cultuurhistorische en landschappelijke patrimonium zijn ook een troef van de regio. Zoals andere toeristisch regio’s kent ook het Brugse Ommeland een recreatief fietsnetwerk. Dit netwerk is een gesloten bewegwijzerd netwerk van verkeersveilige en rustige wegen waarbij de recreant in volle vrijheid zelf zijn fietstraject kan uitstippelen. Naast dit netwerk kruisen ook een aantal lusvormige fietsroutes met het projectgebied nl. Maerlantroute, Beverhoutsroute, Kastelenroute, de Abdijenroute, de Zillegemroute en de Boschvogelroute. Verder fungeren het kanaal Brugge – Oostendse, Brugge - Gent en de Damsevaart als belangrijke fietsassen. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

66

Het Houtland kent nog tal van andere aantrekkingspunten zoals bijvoorbeeld de Kinder boerderij Zeventorentjes, De volkssterrenwacht, verschillende musea, horeca-voorzieningen, enz. Belangrijk toeristisch onthaalcentra zijn het Tillegem Kasteel, VVV-kantoor in Damme, Toeristische Dienst te Zedelgem. Oostkamp en Beernem-dorp beschikken niet over een toeristisch informatiekantoor of over een aparte toeristische dienst. Belangrijk voor de verdere recreatieve uitbouw van de recreatieve regio is de toegankelijkheid en bereikbaarheid voor verschillende vervoersmodi en vanuit verschillende richtingen. 2.3.10 Mobiliteit en verkeer Het projectgebied wordt gekenmerkt door een goed externe toegankelijkheid en dit zowel met de trein als met de auto. Voor het autoverkeer zijn de verbindingen naar het Brugse Ommeland zeer vlot. Vanuit het oosten wordt de regio ontsloten door de autosnelweg E40/A10 (Brussel-Oostende) en de expresweg N49 (Zelzate-Knokke- Heist). Vanuit het zuiden gebeurt de ontsluiting via de E403 (Kortrijk-Brugge) en vanuit het zuidwesten door de E40/A18 vanuit Veurne. Op zonnige weekends en feestdagen is het gedeelte van de E40 in het Brugse Ommeland omwille van de toeristische verplaatsingen naar de Kust vrij filegevoelig. Met de geplande aanleg van de AX Blauwe Toren-Westkapelle kan de globale verkeersdoorstroming in de regio nog verder worden geoptimaliseerd. De spoorlijn Brugge – Gent, Brugge – De Kust en Brugge – Kortrijk zorgen ervoor dat ook met de trein Brugge makkelijk te bereiken is. In het kader van de externe ontsluiting zijn de snelwegen en de spoorwegen van groot belang. Echter kan worden vastgesteld dat zij op bepaalde plaatsen in het projectgebied een fysische barrière vormen voor de interne ontsluiting voornamelijk voor wat het fietsen voetverkeer betreft. Op verschillende invalswegen naar Brugge toe kan toenemend sluipverkeer worden waargenomen. Dit bijvoorbeeld op de Wulgenbroekenstraat, De Diksmuidse Heirweg, Koeiedreef, Van Caillidreef, Michel Van Hammestraat, Beverhoutveldstraat, enz. Wat de interne ontsluiting met de fiets betreft, heeft de provincie West-Vlaanderen voor haar hele grondgebied een bovenlokaal grofmazig fietsnetwerk voor utilitair fietsverkeer uitgetekend (woon/werken woon/schoolverkeer). Reeds veel wegen zijn uitgerust met veilige fietspaden. Momenteel zijn echter nog niet alle wegen op dit netwerk met veilige fietspaden uitgerust. Dit netwerk is van groot belang voor de scholieren en werkenden die dagelijks met de fiets naar de school of het werk gaan. Zoals hoger vermeld werd ook voor de regio een recreatief fietsnetwerk uitgewerkt wat ook de interne ontsluiting van de regio vergroot en vergemakkelijkt. Stad Brugge voorziet in de rand van de stad een aantal fietsinrijpunten waar makkelijk de auto kan geparkeerd worden en kan overgestapt worden op de fiets. De fiets kan opgeborgen worden in fietskuizen die voorzien worden op de fietsinrijpunten. Bijvoorbeeld werd een dergelijk punt uitgebouwd ter hoogte van Steenbruggebrug. Een specifiek knelpunt in het projectgebied inzake utilitair fietsverkeer is de mogelijkheid om de Oostende Vaart te kruisen ter hoogte van de AZ- Sint Jan Site. Momenteel is het niet mogelijk om vanuit Bloemendale wijk rechtstreeks naar de site AZ – Sint Jan te fietsen, hiervoor dient men momenteel een omweg te maken waarbij men verschillende


67

weginfrastructuren dient te kruisen. Het voorzien van een fietsersbrug en doorgang ter hoogte van de express zou een grote meerwaarde kunnen betekenen voor het functioneel fietsverkeer. Een ander algemeen knelpunt inzake het fietsverkeer zijn oversteekplaatsen, kruispunten met eerder drukke verkeerswegen.

de

soms

onveilige

Zowel de Provincie, Stad Brugge en de omliggende gemeenten doen elk inspanningen om de mobiliteit, ontsluiting en toegankelijkheid van hun provincie, gemeente te optimaliseren. 2.3.11 Natuur en bos Actuele natuurwaarden Het projectgebied omvat heel wat belangrijke natuurwaarden in de ecoregio polders en zandstreek. Ze worden hieronder per deelgebied beschreven, zoals in de studie naar de ecologische waarden die is uitgevoerd door het INBO in de studiefase van de opmaak van het planprogramma. Gebieden op de overgang van polders naar zandstreek C.1.

Algemene omschrijving

Grasland- en vogelgebieden van het Oud- en Middelland. Ecologisch waardevolle graslandcomplexen in de oudlandpolders met veel slootjes en microreliëf, rietland en bomenrijen, op de overgang van polders met quartaire klei naar de Pleistocene zanden van de zandstreek, met abiotische kenmerken van beide, wat tot uiting komt in de natuurwaarden. De Lage Moere van Meetkerke vormt landschapsecologisch een eenheid met dit gebied maar ligt buiten het landinrichtingsproject. Een groot deel van het gebied staat als relictzone op de landschapsatlas. D.1.

Structuurbepalende elementen en processen

Het gebied is gesitueerd op de overgang tussen twee ecoregio’s : de hogere, voedselarme en zure Pleistocene gronden met zoet grondwater en de lage, voedselrijke en kalkrijke, basische poldergronden met brak grondwater. Lokaal komen venige bodems voor. Hier is dus een rijke ecologische gradiënt aanwezig, die echter maar beperkt, vooral onder de vorm van relicten van halfnatuurlijke vegetaties, tot uiting komt. De overgang tussen zandstreek en polders verloopt op het terrein zeer geleidelijk en is gekoppeld aan het (macro)reliëf. Er zijn goede indicaties voor het uittreden van zoete kwel (met infiltratiegebied in de zandstreek) op de grenszone. Op perceelsschaal vertonen de graslanden een kenmerkend microreliëf, onder meer als resultaat van vroegere veenontginningen en landbouwvoering (sloten, laantjes). Hierdoor ontstaat op een aantal plaatsen ook op perceelsniveau een gradiënt van droog naar nat en zoet naar brak. Bij langdurige, hevige neerslag traden recent in de Kwetshage en het Paddegat overstromingen op. In het Paddegat liggen twee aanligputten voor de jacht met open water en moeras. In het deelgebied bevinden zich brede poldersloten die de basis vormen van het sterk vertakte waternetwerk.


68

E.1.

Ecologische waarden

De aanwezige gradiënt in abiotiek zorgt voor unieke vegetatiepatronen. In het Paddegat (buiten het studiegebied) bv. vindt men de merkwaardige combinatie van dottergrasland naast zilte vegetaties met zeekraal. In de graslanden rond het Sint-Jacobsgeleed zijn naast typische polderplanten en zilte vegetatie-elementen (Melkkruid, Ruwe bies, Moeraszoutgras) ook soorten van arme zandgronden (bv. Tormentil) te vinden. Het poldercomplex Kwetshage werd in juni 2000 op perceelsniveau gekarteerd door Zwaenepoel (2001). Van de percelen werden soortenlijsten aangelegd. Uit deze gedetailleerde vegetatiekundige analyse blijken in het homogene polderlandschap van de Kwetshage 145 soorten hogere planten voor te komen. Tegen de Oostendse Vaart aan, rond het Sint-Jacobsgeleed, komt een biologisch zeer waardevol graslandcomplex voor met een gradiëntrijke vegetatie. Zilte indicatoren als Melkkruid, Ruwe bies, Zilte rus, Moeraszoutgras en Zilte schijnspurrie komen er voor naast zeldzame polderplanten als Waterpunge, gedegradeerde dottergraslandvegetaties en soorten van zandgronden als Tormentil. De verspreid voorkomende rietlandfragmenten vormen een geschikt leefgebied voor broedvogels als Rietzanger. Delen van het gebied zijn ingekleurd als onderdeel van het vogelrichtlijngebied “Poldercomplex” (zie 1.2.2). Dit graslandcomplex is in zijn geheel van groot belang als pleisterplaats voor doortrekkende steltlopers en watervogels, voor overwinterende ganzen (vooral Kwetshage, het Paddegat - buiten het studiegebied - is een secundaire pleisterplaats) en als broedgebied voor weidevogels. Tabel 5 : Samenvattend overzicht van waardevolle fauna en flora, belang van en types natuur in het deelgebied overgang van polders naar zandstreek.

Flora

Fauna

Belang

Types natuur

F.1.

Waterkruiskruid, Dotterbloem, Trosdravik, Pijptorkruid, Grote ratelaar, Lidsteng, Waterpunge, Zwanebloem, Melkkruid, Ruwe bies, Zilte rus, Moeraszoutgras, Zilte schijnspurrie, Zeebies, Aardbeiklaver, Tormentil, Borstelbies, Tongvaren IJsvogel Rietzanger, Blauwborst, Kleine rietgans, Kolgans, Roerdomp, Kleine zwaan, Brandgans, Blauwe kiekendief, Goudplevier, Kemphaan, Velduil Icarusblauwtje, Hooibeestje Zilte vegetatie-elementen Zeldzame polderplanten Mozaïek met planten uit de zandstreek Broedgebied voor weidevogels Pleisterplaats voor doortrekkende steltlopers en watervogels Pleisterplaats voor overwinterende ganzen Graslanden met microreliëf Hooilanden (dottergrasland) Rietlandfragmenten Natte ruigtes Poldersloten met interessante vegetatie

Natuurstreefbeeld


69

Versterking en instandhouding van de aanwezige ecologische gradiënten. Behoud en ontwikkeling van deze gebieden in de open graslandsfeer met halfnatuurlijke vegetaties en hiermee geassocieerde levensgemeenschappen. Dit kan door het waterbeheer (a-priori kunstmatig) in functie van natuur te voeren : algemeen hogere peilniveaus, natuurlijke peilschommelingen en een verhoging van de grondwatertafel. Nader hydrologisch onderzoek moet uitwijzen hoe kwelwater, aangevoerd uit de zandstreek, in deze gebieden kan gevrijwaard worden en kwelgebonden vegetaties ontwikkeld kunnen worden in een mozaïek met de zilte vegetaties gebonden aan het brakke grondwater. Herstel van winterse overstromingen moet onderzocht worden. De polderwaterlopen kunnen, waar nodig, specifiek natuurtechnisch ingericht worden. De huidige intensieve landbouw is niet verenigbaar met de natuurdoelstellingen en wordt op termijn afgebouwd. Wel is agrarisch medegebruik mogelijk binnen de randvoorwaarden gesteld door het natuurbeheer. Recreatieve voorzieningen in dit landschappelijk attractieve gebied worden geleid vanuit de woonkernen (in de eerste plaats Brugge) en dienen dusdanig ingepast dat de verstoring (onder andere weidevogels, ganzen) minimaal is. Het gebied is zeer arm aan poelen (geen) en hagen (slechts één haagrelict). Dit haagrelict (perceel 85) zou kunnen heraangevuld worden met autochtoon materiaal van dezelfde soorten : Eénstijlige meidoorn, Tweestijlige meidoorn, Veldiep, Vlier en Dauwbraam. Ook de vier rozensoorten (Viltroos, Heggenroos, Egelantier, Hondsroos) die in het gebied voorkomen zijn geschikt oogstmateriaal voor de aanvulling van de haag (Zwaenepoel, 2000). Vanuit ecologisch zowel als cultuurhistorisch oogpunt is het verantwoord aan de rand van het gebied, bij voorkeur rond boerderijen, een “kwetshaag” (doornhaag met onder andere sleedoorns) aan te planten (Zwaenepoel, 2001). Heraanvulling van de rijen knotpopulieren en –wilgen met poten van ter plaatse is aangewezen aangezien deze lineaire landschapselementen op veel plaatsen in het gebied zijn verdwenen. Ook in het zandgebied rond Jabbeke zijn bijzonder weinig kleine landschapselementen aanwezig. Van het traditionele bocagelandschap rest nog weinig. Meer aandacht voor de uitbouw en ontwikkeling van een netwerk met kleine landschapselementen in deze zone is wenselijk. Herintroductie van de verdwenen Grote ratelaar in de Kwetshage met materiaal uit de nabijgelegen Gemene weiden te Ettelgem valt te overwegen. Recreatie : Hoewel hier verschillende landschappelijk en ecologisch zeer interessante gebieden liggen (Kwetshage, Gemene weiden, Roksemput) zijn deze maar matig ontsloten voor recreanten. De aanwezigheid van de spookbruggen, waarrond zich moerassige natuur heeft ontwikkeld biedt mogelijkheden voor recreatieve uitbouw. G.1.

Knelpunten en aandachtspunten

De Kwetshage, met als bestemming landschappelijk waardevol agrarisch gebied, en het Paddegat, zuiver agrarisch gebied, hebben geen planologische bescherming of bestemming die een duurzame natuurfunctie mogelijk maakt. De intensieve landbouw in het algemeen vormt het belangrijkste knelpunt voor een duurzame natuurfunctie (Defoort, 2001). Bijzondere problemen zijn de volgende :


70

Het waterbeheer is vrijwel alleen op de landbouw afgestemd. Overbemaling van de grondwatertafel veroorzaakt een “omgekeerd” peilregime : (te) laag in winter en voorjaar, hoog in de zomer. Lage grondwater- en slootpeilen door diepe detailontwatering. Mogelijke kwel vanuit de zandstreek die te snel wordt afgevoerd. De inrichting van veel waterlopen met harde oeververdedigingsmaterialen maakt vegetatieontwikkeling op de oevers onmogelijk. Intensief herbicidengebruik en mestinjectie op percelen , perceelsranden en slootvegetaties (oa op de percelen 13,17,32,33,39,40,42,57,75,82,83,84,) is in het gebied een wijd verspreid fenomeen. Op een aantal plaatsen lijdt de kwaliteit van slootvegetaties ook onder opgeworpen slootbagger (Zwaenepoel, 2001). Tussen 1980 en 2000 nam het areaal historisch permanent grasland in de Kwetshage af met ongeveer 45%. De uitbreiding van akkers vanuit de Pleistocene zandgronden en vanaf de wegen naar onbereikbare stukken toe is goed gedocumenteerd (Zwaenepoel, 2001).

Rond de Gemene Weiden te Ettelgem zijn waardevolle dottergraslanden verloren gegaan door de omzetting naar akker. De overgangsgronden in dit deelgebied worden gekenmerkt door de historische aanwezigheid van glastuinbouw. Grote serrecomplexen op deze overgangszone van polders naar zandstreek vergen een intensief ruimtegebruik en werken storend in op het landschap. In het gebied zijn relatief veel biologisch (zeer) waardevolle gebieden aanwezig binnen agrarisch gebied. Het betreft weilandcomplexen in gebruik door varkensveehouderijen. De graad van versnippering is hoog door de aanwezigheid van de autosnelweg E40 (met splitsing te Jabbeke) en de spoorlijn Brugge-Oostende.

Bossen, heiden en beekvalleien van het Houtland – noordelijk gedeelte Rijkevelde, Doolhof en Schobbejakshoogte, Sijseleveld, Maleveld H.1.


Het gebied situeert zich op de dekzandrug Gistel-Maldegem-Stekene-Verrebroek. Samen met het aanpalende bosgebied Ryckevelde vormt het stuifzandgebied Schobbejakshoogte vermoedelijk een infiltratiegebied voor de kwelzones in de noordelijk aansluitende vochtige kom van de Doolhof. In de Doolhof vormt de Maleleie een belangrijke hydrografische actor. De Schobbejakshoogte is een gefixeerd landduin met open, stuivend zand, schrale pioniersen heidevegetatie en bos op dit voedselarm terrestrisch milieu. Dit gebied is te karakteriseren als een vochtig graslandgebied met een microreliëf van sloten en depressies. Bodemkundig en in het reliëf is er een mooie, geleidelijke overgang van quartair (stuif)zand op de Schobbejakshoogte naar tertiair lemig zand met een venig gedeelte in de Doolhof. In de Doolhof zijn er duidelijke indicaties voor kwel. I.1.

Ecologische waarden


71

De natuurwaarden in het gebied zijn zeer hoog. Het natuurreservaat Schobbejakshoogte, een stuifduingebied vlakbij het Ryckeveldebos. Stuifzandgebieden zijn in Oost- en WestVlaanderen zeldzaam geworden. De oorsprong van het landschap van de Schobbejakshoogte gaat terug tot de eolische zandafzettingen vanuit de Noordzee gedurende de laatste ijstijden. Wellicht maakte de Schobbejakshoogte in de middeleeuwen deel uit van de noordvlaamse veldzone waartoe grote heidegebieden zoals Bulskampveld behoorden. Van dit halfnatuurlijk landschap blijft nog weinig over. Dit unieke milieu herbergt een enorme verscheidenheid aan planten (173), zwammen (161) en diersoorten (300). Botanisch valt in dit gebied de zeer waardevolle mozaïek van droog heischraal grasland, stuifduin en droge heide op met Tandjesgras, Struikheide, Buntgras, Trekrus, Liggende vleugeltjesbloem, Dwergviltkruid, Klein tasjeskruid, Tormentil, Zilverhaver, Paashaver, bremstruweel, Pijpestrootje, Grote bremraap, Bleekgele droogbloem, Vogelpootje, Zandblauwtje,… Het gebied is voor een deel in beheersovereenkomst met het Ministerie van Landsverdediging. Op het nabijgelegen shietterrein komen nog Tandjesgras, Pilzegge, Struikhei en Liggende vleugeltjesbloem voor. Een aantal zeer belangrijke populaties van zeldzame rodelijst ongewervelden komen er nog voor : Bruine eikepage, Schavertje, Snortikker, Eikepage, Behaarde rode bosmier, Kale rode bosmier, Schitterend lieveheersbeestje, de nachtvlinders Lycophotia porphyrea en Calamia tridens, … Bruin blauwtje, Levendbarende hagedis, Hazelworm en de zeldzame Veldspitsmuis zijn er waar te nemen. Ryckeveldebos is zeer vogelrijk. Het vormt het broedgebied van Boomvalk, Bosuil, Ransuil, Boomklever en vele kleine zangvogels. ’s Winters komen er grote aantallen Ransuil roesten en kan met makkelijk Houtsnip waarnemen. De mycoflora is er zeer rijk, met onder andere Grote sponszwam en Kleine stinkzwam. In een perceel tussen het kasteel en de Meersbeek komt een grote populatie Grote bremraap voor. Langs de Meersbeek zelf groeit nog Bosanemoon en Stengelloze sleutelbloem. In en rond het Paalbos zijn eveneens nog een aantal natuurwaarden. Hengel komt er nog in de bermen rond het voetbalveld voor, een uitgesproken schraal milieu. Nog op dit voetbalveld groeit een bremstruweel met Grote Bremraap in de kruidlaag. De oude spoorwegzate Steenbrugge-Maldegem (“Abdijenroute”) loopt als een groen lint door de bosgebieden van het Houtland-Noord naar het meersengebied te Assebroek. Te Sijsele en Oedelem/Sint-Kruis komen zeer waardevolle vegetaties langs deze spoorwegbedding voor, gebonden aan schrale bermen en spoorwegsintels (zie gebiedsbeschrijving). Het betreft zeer insectenrijke bermtypes met een uitbundig bloeiaspect. Zo komen ter hoogte van de Molenstraat en de Stationsstraat te Sijsele bermtypes voor met Schermhavikskruid en Vlasbekje. Op de schraalste plaaten, zoals stukken van het bermgedeelte tussen de Zwaanstraat en de Bollewallekes, zijn types met Zandblauwtje, Schapezuring, Hazepootje en Vogelpootje neigend naar het zeldzame zilverhavertype aan te treffen (typologie naar Zwaenepoel 1998a). De kale spoorwegsintels vormen een geknipt pioniersmilieu voor Vroegeling, Muurpeper en voor de niet algemene Kleine leeuwebek (bv. ter hoogte van het oude station van Sijsele en de Zwaanstraat). Het thermofiel karakter van de spoorwegsintels trekt zeer veel vlinders aan. Niet minder dan 24 soorten dagvlinders werden hier al opgemerkt, waaronder het complete schraalgraslandgamma Kleine vuurvlinder, Hooibeestje, Icarusblauwtje en


72

Geelsprietdikkopje. De laatste soorten werden de laatste jaren niet meer teruggevonden, wat vermoedelijk het gevolg is van verruiging van de bermvegetatie. Langs de spoorweg, ter hoogte van het Elisabethziekenhuis hield tot voor enkele jaren een koppel Boompieper stand. Op dit gedeelte van de spoorweg kwam na graafwerken ten behoeve van de aanleg van een gasleiding massaal bremstruweel voor tussen de dennenbossen. De zure naaldbossen aan weerszijden van dit bermgedeelte (Bollewallekes Sijele) zijn een toonbeeld van de voor de streek algemeen geldende problematiek van overmatige aanrijking door stikstofneerslag. Door de hoge stikstofdepositie onstaat in de bossen een marginale ondergroei. Rankende helmbloem, nochtans helemaal geen algemene verschijning in de regio, duidt op stikstofaanrijking en de invloed van zure regen (Zwaenepoel 1998 ; Roos et al. 2000). Grote delen van deze bossen hebben een monotone ondergroei van Adelaarsvaren. In de bermrand slaat struweel op met dominantie van Amerikaanse vogelkers, waardoor geen licht meer tot de kruidlaag en de bosrand doordringt, de sintelige berm niet meer opwarmt en warmteminnende insectensoorten verdwijnen. Toch komt de Hazelworm nog voor in deze omgeving (mededeling G. De Laender). Hazelwormen blijken het minst verspreid voor te komen in West-Vlaanderen. Door de verruiging van de ondergroei in de bossen en en de opslag van exoten aan de bosrand, is de beschermde Rode bosmier recent verdwenen! Grasklokje kwam tot voor enkele jaren nog op vele plaatsen langs de berm voor maar is eveneens verdwenen, vermoedelijk door lokale eutrofiëring. Deze plant beschikt echter over een zaadvoorraad en kan bij herstelbeheer gerecupereerd worden (Zwaenepoel 1998). Het stuk spoorweg ter hoogte van de Zwaanstraat heeft te lijden onder uitspoeling van herbiciden vanuit de hier gevestigde laurierkwekerij, die ook landschappelijk beter kan geïntegreerd worden. Een schitterende akkertje met dominantie van Gewoon biggekruid, dat hier acht jaar geleden nog voorkwam, is verdwenen. Hier lijken goede potenties voor de ontwikkeling van een botanisch interessante akkervegetatie. Gewone vogelmelk, een akkerplant, is verdrongen naar de spoorwegberm maar nog steeds aanwezig. Korenbloemen en klaprozen waren tot vijf jaar terug nog massaal aan te treffen in de graanakker tussen de Molenstraat en de Nieuwe Weg. Na een veranderd grondgebruik (de omzetting tot maïsakker) hield de soort nog even stand in de berm zelf maar moest uiteindelijk het loodje leggen. De inplanting van knotwilgen is op dit bermgedeelte minder wenselijk, gezien de potenties voor schrale, uitbundig bloeiende bermvegetaties. Andere plaatsen, zoals de belendende akkers en weilanden tussen de Zwaanstraat en de Bollewallekes, zijn uitgesproken rijk aan kleine landschapselementen. Grasmus komt er algemeen voor, Roodborsttapuit kwam er tot zeven jaar geleden nog tot broeden in een rietkraag temidden de maïsakkers. De Braamsluiper wordt elk jaar opgemerkt. Op de akkertjes troepen in de winter grote wintergroepen vinken (Vink, Keep) samen. Het Maleveld heeft - op een laatste polletje Struikhei onder een prikkeldraad en enkele bremstruiken na - zowat alle veldkarakter verloren. Het gebied vormt momenteel een graslanden akkergebied. Ecologisch interessant zijn de graslanden tussen het verkavelde Sijseleveld en het Maleveld. Deze graslanden komen in het winterhalfjaar regelmatig onder water. Mogelijks betreft het stuwwatergronden. Stormmeeuw, Bergeend, Slobeend en grote groepen Kievit komen er pleisteren en foerageren. Op de terreinen aan de stortput Dekeyser herinnert de vondst van een overwinteringsgroep Levendbarende hagedis (tot 10 ex. samen onder een houten balk) aan de verdwenen heidevegetatie. Of deze populatie nog Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

73

levensvatbaar is valt te betwijfelen, de dichtstbijzijnde komt voor in de Schobbejakshoogte, op slechts enkele kilometer in vogelvlucht maar aan de overkant van de drukke Maalse steenweg. Op de stortput zelf worden veel pleisterende doortrekkers en watervogels gezien, onder andere Zwarte stern en Kwak. ’s Winters zijn er grote aantallen Kuifeend en occasioneel ook Smient waar te nemen. De libellenfauna is er marginaal, met Grote keizerlibel, Gewone oeverlibel en Kleine roodoogjuffer als belangrijkste vertegenwoordigers. De ruigere akkertjes in de directe omgeving waar nog akkerdistel groeit en de struweelrijke opgeworpen zandige dijk aan de steenweg op Vijvenkapelle vormen een aantrekkingspool voor groepen Putter, Groenling, Keep en Vink. De natuurwaarde van de bossen rond de abdij van Male is hoog. Zure eiken- en beukenbossen wisselen er af met banalere partijen naaldbomen, waaronder Lork. In de bosrand komt één van de weinige groeiplaatsen in Vlaanderen van de zeer zeldzame schermbloemige Franse aardkastanje (foto 4) voor. Watervleermuizen hebben op de slotgracht van de abdij hun jachtgebied en overwinteren in de nabijgelegen vleermuiskelder.

Tabel 6 : Samenvattend overzicht van waardevolle fauna en flora, belang van en types natuur in het deelgebied bossen, heiden en beekvalleien van het Houtland noordelijk gedeelte.

Flora

Fauna

Belang

Types natuur

J.1.

Tandjesgras, Struikheide, Buntgras, Trekrus, Liggende vleugeltjesbloem, Dwergviltkruid, Klein tasjeskruid, Tormentil, Zilverhaver, bremstruweel, Grote bremraap, Bleekgele droogbloem, Vogelpootje, Zandblauwtje, Grote bremraap, Hengel, Kraakloof, Franse aardkastanje, rijke mycoflora Bruine eikepage, Eikepage, Schavertje, Snortikker, Zanddoorntje, Behaarde rode bosmier, Kale rode bosmier, Schitterend lieveheersbeestje, nachtvlinders Lycophotia porphyrea, Calamia tridens, IJsvogel Dodaars, Kwak, Slobeend, Bergeend, Geelgors, Roodborsttapuit, Grasmus, Braamsluiper, Boompieper (historisch) Zeldzame heischrale vegetaties Zeldzame pioniersvegetaties op stuifduin Schrale bermvegetaties Thermofiel sintelmilieu voor insecten Bossen op droge zandgrond Gefixeerd landduin Heischrale graslanden Zure struisgrasgraslanden Droge heide Graslanden met microreliëf van sloten en depressies Waterpartijen met hoge faunistische waarde

Natuurstreefbeeld

De algemene doelstelling voor het deelgebied Schobbejakshoogte is het behoud en de verdere ontwikkeling van de genoemde open milieus en het tegengaan van de verbossing.


74

In de Doolhof vormt het herstel van vochtige, halfnatuurlijke graslanden de doelstelling. Het herstel van de natuurlijke hydrologie en het stimuleren van de kwelinvloed, staan daarbij voorop, samen met een gericht terreinbeheer. Extra aandacht gaat daarbij naar de venige bodems. Op die manier wordt een aaneengesloten en samenhangende natuurkern gecreëerd, die direct aansluit op de natuurgebieden in de omgeving (gewenste natuurverwevingsgebieden, zoals het aanpalende multifunctionele bos van Ryckevelde). Bovendien vormt dit een belangrijk open ruimtegebied dat samen met het Meersengebied de oostelijke grens van de agglomeratie Brugge markeert en tevens aansluit op de smalle open ruimteverbinding tussen Sint-Kruis en Sijsele naar het noorden, ter hoogte van het Maleveld. Door de ligging aan de rand van de stad en langs de wandelen fietsroute van de oude spoorwegbedding Steenbrugge-Maldegem kan natuurontwikkeling in de Doolhof een belangrijke meerwaarde bieden voor recreatie. De spoorwegbedding “Abdijenroute” heeft een hoge graad aan onverwezenlijkte natuurpotentie en dient dringend ecologisch geherwaardeerd, vooral het gedeelte SijseleDonk. Ook in de directe omgeving van de spoorweg zijn er mogelijkheden voor natuurherstel en -ontwikkeling. Herstel en ontwikkeling van de schrale bermgemeenschappen en zure bossen zijn hier prioritair. Daarnaast zijn goede potenties voor de ontwikkeling van botanisch interessante akkervegetaties (verdwenen akkertjes met Klaproos en Korenbloem, aanwezigheid Vogelmelk in de bermen enz.). In het Maleveld zijn mogelijkheden voor graslanden met overstromingen, bloemrijke graslandtypes en wastine-achtige natuur (bv. aan de achterkant van het Malebos). K.1.


De huidige intensieve landbouw is slecht verenigbaar met de natuurdoelstellingen, zowel omwille van het grondgebruik als om de eisen aan het waterbeheer. De sterke verdroging van het gebied in de laatste decennia is hier een direct gevolg van. Een proefproject met beheersovereenkomsten in het kader van het GNOP van Brugge verloopt bijzonder moeizaam; de ecologische doelstellingen worden hoegenaamd niet gehaald. Gebiedsgericht moet onderzocht worden op welke manier deze kunnen bereikt worden en hoe dit afgestemd wordt met landbouwactiviteiten. Agrarisch medegebruik kan daarbij een belangrijke plaats innemen. De Doolhof heeft op het Gewestplan integraal de bestemming landschappelijk waardevol agrarisch gebied, wat een duurzame natuurfunctie in de weg staat. De problemen met recreatie in de Schobbejakshoogte lijken min of meer onder controle, maar dit kleine terrein blijft erg kwetsbaar voor verstoring van de bodem door motorcrossers, mountainbikes en terreinwagens. De Abdijenroute heeft door de recreatieve inrichting aan belang ingeboet, maar vormt een potentiële verbinding tussen de boscomplexen rond Maldegem, Sijsele en Assebroek enerzijds en de meersengebieden anderzijds (Steenbrugse bosjes, Assebroekse meersen, Doolhof). Vroeger was de vegetatie op vele plaatsen erg schraal, nu worden de bermen meer en meer ingenomen door braamstruwelen en struikopslag. Heel wat belangrijke faunasoorten (Rode bosmier, Geelsprietdikkopje, Icarusblauwtje) zijn hierdoor recent verdwenen, de ondergroei van de hier aanwezige naaldbossen verruigt (Adelaarsvaren, Braam). Een beter beheer van het spoorwegcomplex is een dringende noodzaak voor het


75

behoud van de ecologische diversiteit. Voor suggesties dienaangaande zij verwezen naar het hoofdstuk “ecologische waarden”. Het opwerpen van artificiële verharding ten behoeve van recreanten vernietigt het bijzondere, thermofiele karakter van de spoorwegsintels en dient zoveel mogelijk vermeden. Het maaibeheer kan beter afgestemd worden op de ecologische behoefte van de bermvegetatie. Eventueel kan gedacht worden aan een nabegrazing van interessante bermgedeeltes in samenwerking met lokale schapenhouders (bv.. Zwaanstraat-Bollewallekes). De natuurwaarde van de bossen rond de abdij van Male is hoog. De inplanting van luxueuze villa’s in dit bosgebied valt te betreuren. De verbindingsweg (verlengde Veldstraat Sijsele) Sijseleveld-Male parallel aan de Maalse Steenweg komt in aanmerking voor ontharding en aflsluiting voor gemotoriseerd verkeer waardoor de natuurwaarde kan stijgen. L.1.


Samenhangend geheel van meersen en de valleien van twee toestromende beken (Bergbeek in het westen, Hoofdsloot-Zuiddambeek in het zuiden). Uitgestrekt graslandencomplex met talrijke knotwilgen -en populierenrijen (Gemene Weiden, Chartreuzemeersen en Assebroekse Meersen) en met een zuidelijke uitloper naar het Beverhoutsveld (laatst ontgonnen veldgebied van de streek). Het meersengebied is door zijn overstroombaar karakter steeds onbebouwd gebleven (Barbery & Van de Sande, 2001). In het oosten is het cuestalandschap rond Oedelem aspectbepalend. De Bergbeekvallei is één van de waardevolle beekvalleien van het Houtland. Het geheel van het laaggelegen meersengebied met de valleien vormt een belangrijk open ruimtegebied dat de (zuid)oostelijke grens van de Brugse agglomeratie markeert. In een ruimere context geschetst verzorgt de perimeter van de Bergbeekvallei de verbinding tussen de Assebroekse meersen (in het westen geschurkt tot onder de torens van Brugge) met de Meetjeslandse bossengordel die loopt tot Lembeke-Assenede en op Oostvlaams grondgebied onder meer het grootste bos van de provincie (Drongengoed, ligt net over de grens) omvat (Slabbaert 2002). In het cuestagebied van Oedelem (Oedelemberg) is de aanwezigheid van zure bartoonklei aspectbepalend voor de voorkomende plantengemeenschappen. Door de ondoorlatendheid van dit bodemtype komen erg veel vochtige met opwellend grondwater of een stuwwatertafel voor.

M.1.


De Meersgebieden bestaan uit een brede depressie van tertiaire oorsprong die voor het overgrote deel beneden de 5-meter hoogtelijn ligt. De Assebroekse meersen behoren geologisch tot het zwakhellende deel van Noord-België waar zich zuidwaarts van de oostwest lopende dekzandrug (van Stekene tot oudenburg) opgevulde valleisystemen bevinden. De Assebroekse meersen behoren daarbij tot de Waardammevallei en niet tot de Vlaamse vallei (Slabbaert & Godderis, 2001). Deze laagte vormt het overstromingsgebied voor een aantal waterlopen met oorsprong in de hoger gelegen gronden richting Ryckevelde, Oedelem en Beernem. Tot enkele tientallen jaren geleden overstroomde een groot deel van dit gebied regelmatig en voor langere periodes tijdens de winter. Nu gebeurt dit veeleer uitzonderlijk en kortstondig,


76

bij hoge afvoeren (bv. winter 1999-2000). De afwatering gebeurt enerzijds via het SintTrudoledeken en het Zuidervaartje in het Leopoldskanaal, anderzijds via de Hoofdsloot, die via een pompgemaal loost in het kanaal Gent-Brugge tussen Steenbrugge en Moerbrugge. Zowel in de Bergbeekvallei als in de meersen zijn er duidelijke indicaties voor kwel. Belangrijke infiltratiegebieden van het meersengebied liggen ter hoogte van de dekzandrug van het domein Bergskens, een relict van een stuifduinengebied gelegen op de dekzandrug Stekene-Oudenburg en ter hoogte van de transversale Pleistocene dekzandrug tussen Chartreuzemeersen en Assebroekse meersen (waarop de Koedreef is aangelegd). Het grondgebruik en het landschappelijk aspect van deze zandrug wijkt ingevolge de bodemgesteldheid en de hogere ligging, van oudsher sterk af van de aanpalende meersgronden. Op historische kaarten komt deze rug voor als een vrij gesloten landbouwlandschap met veel houtkanten en hagen. In de Assebroekse Meersen is een grote oppervlakte veenbodems te vinden naast enkele kleinere vlekken, met als bijzonderheid dat het veen er rust op een ondiep voorkomende laag moeraskalk van 20-40cm dikte. In de rest van het gebied is zandleem en alluviale klei te vinden. Ook in de Bergbeekvallei komen lokaal veen en venige bodems voor. De meersen worden voorts gekenmerkt door een microreliëf met onder andere talrijke sloten. De vallei van de Bergbeek sluit aan op de noordrand van Oedelemberg, het westelijke uiteinde van de cuesta Oedelem-Zomergem, waar de tertiaire Bartoonklei plaatselijk dagzoomt. Hier bevindt zich dus een ecologisch interessante reliëf- en bodemkundige gradiënt. N.1.

Ecologische waarden

Het ganse meersengebied staat op de Ferrariskaart aangeduid als “ondoordringbaar moeras” en moet de eerste fasen van landbouwkundig gebruik zeer rijk aan bloemrijke hooilandjes geweest zijn. Grote ratelaar, Koekoeksbloem, Pinksterbloem en Veldzuring waren door hun uitbundige bloei aspectbepalende soorten. Het aspect gedomineerd door Grote Ratelaar verdween vrijwel volledig in de jaren ’80 door bemesting van het laatste perceel waar de soort abundant voorkwam (onder andere Zwaenepoel, 1998). Deze soort is dan ook vermoedelijk uitgestorven in het gebied en terug geherintroduceerd. Eén perceeltje met Brede orchis in de Gemene Weiden ligt reeds sinds 1980 onder regelmatig hooibeheer. Er is sindsdien een duidelijke evolutie naar “betere” soorten op te merken. Gestreepte witbol werd vervangen door Gewoon reukgras, wat verdichting van de grasmat tegengaat en kiemingsmogelijkheden biedt aan delicatere soorten. Een aantal nieuwe soorten werden vastgesteld : Grote ratelaar, Klein bronkruid, Ruw walstro, Watertorkruid, Boswilg x Grauwe wilg… Voor een gedetailleerde beschrijving van de huidige voorkomende vegetaties en de kennis rond fauna in de Assebroekse Meersen zij verwezen naar het aanwijzingsdossier (Slabbaert & Godderis 2001). Uit een onderzoek naar enkele secundaire beken in de regio (Dochy et al., 2002) blijkt dat ondergedoken waterplanten zoals fonteinkruiden zeldzaam zijn en alleen voorkomen in de diepere waterlopen. Het beek/grachtenstelsel nabij de Assebroekse meersen wordt hier vermeld als uitschieter. Langs de Meersbeek komen verspreid relictpopulaties Stengelloze sleutelbloem voor. Geïsoleerd komt een alluviaal bosje voor.


77

Langs de Vallei van de Bergbeek komen zeer waardevolle graslanden met knotwilgenrijen voor, naast verspreide bossen met een zeer waardevol voorjaarsaspect. Deze laatste zijn vooral op het cuestafront van de cuesta van Oedelem aan te treffen. Hoewel de boomlaag veelal door een populierenkweek gevormd wordt, bieden ze een gevarieerde ondergroei met visueel zeer aantrekkelijke tapijten van Bosanemoon en Muskuskruid (foto 5). In de omgeving van de steenweg op Oedelem komt langs de Bergbeek een waardevol moerassig broekbos met populieren voor dat dat zowel faunistisch als floristisch een hoge waarde heeft. Bosrietzangers en Nachtegalen vinden er beschutting, aan de overkant van de beek tieren welig Stengelloze sleutelbloem, Bosanemoon, Muskuskruid en Grote keverorchis. In een door Afdeling Natuur verworven hooilandje aan de overkant van de steenweg bepalen Echte koekoeksbloem en Scherpe boterbloem het aspect. De ganse omgeving van dit cuestafront heeft grote potenties voor natte natuur in de hooilanden moerassfeer. De weilanden vertonen mooie natte depressies, er komen plantensoorten als Kruipend zenegroen (een plant die hoofdzakelijk in bossen voorkomt maar in vochtige graslanden een indicator is van “oud-grasland” dat zelden werd gescheurd/bemest), Scherpe boterbloem en Dotterbloem voor. De Steenuil is er algemeen. Het cuestagebied van Oedelem is van groot belang omwille van de populaties Stengelloze sleutelbloem en Zaagblad die er voorkomen. In het Maandagsche komt een verruigd dottergrasland (Dotterbloem, Tweerijige zegge) voor, met elementen van grote zeggenvegetaties (Magnocaricion), rietmoeras en natte ruigte met Moerasspirea en Poelruit. Voor vlinders, sprinkhanen, muizen en insectenetende vogels vormt het Maandagsche een uitgelezen biotoop. Uit oude excursieverslagen (Declercq 1984) blijkt dat ook de zeldzame Blaaszegge, Schildereprijs, Stijve zegge en Zeegroene muur (foto 6) er algemeen voorkwamen, hoewel niet met stellige zekerheid te zeggen is of het gepresenteerde plantenlijstje betrekking heeft op het Maandagsche of enkele belendende percelen (Slabbaert 2002). Dit plantenlijstje bewijst dat in deze omgeving reeds lange tijd dottergrasland van een voedselrijk type voorkomt. De ganse omgeving is uitgesproken rijk aan waardevolle knotwilgenrijen. Verspreid komen nog overhoekjes voor met sleedoornstruweel. Het Maandagsche wordt uitstekend beheerd door Natuurpunt, maar heeft vooralsnog niet de status van natuurreservaat hoewel het die zeker verdient. De verspreid voorkomende zure eikenbosjes in dezelfde omgeving (ten noorden van de Bergbeek, kasteel Ten Torre) zijn zeer waardevol. In de bermen zijn overal schrale elementen terug te vinden : Sint-Janskruid, Valse salie enz. O.1.

Natuurstreefbeeld

De ecologische doelstellingen voor het gebied liggen in grote lijnen bij het herstel van vochtige tot natte, halfnatuurlijke graslanden, met overgangen tot drogere graslanden in de randen (o.m. op de flank van Oedelemberg). Naast een natuurgericht terreinbeheer is hiertoe vooral een natuurgericht waterbeheer vereist, met algemeen hogere oppervlakte- en grondwaterstanden en op langere termijn (nl. na het bereiken van een voldoende goede oppervlaktewaterkwaliteit) het weer toelaten van winterse overstromingen. Het hele gebied kan op die manier functioneren als een grote waterbuffer. De aanwezige bossen worden ecologisch geherwaardeerd. Op termijn kan worden gedacht aan een herstel van de oorspronkelijke gravitaire afwatering naar het kanaal of een sterk gereduceerd gebruik van het pompgemaal. Bij volledige gravitaire afwatering zal het gebied evolueren naar een uitermate waardevol moerasgebied te vergelijken met het Vinne-project in Vlaams-Brabant.


78

Binnen de natuurdoelstellingen voor het Meersengebied en de Bergbeek horen (naar Slabbaert 2002) : -

Behoud -in situ- van de talrijke archeologische waarden binnen het gebied.

-

Behoud en (her)ontwikkelen van de bijzondere landschappelijke kwaliteiten van het cuestagebied. Dit behelst ook het behoud van nagenoeg alle cultuurpatronen (percelering bv.), behalve wanneer deze van recente aard zijn en algemeen als storend worden aanzien (bv. illegale buitenverblijven, vertuinde situaties,…).

-

In samenhang met het vorige doel het herstellen van de vegetaties die behoren in een dergelijk halfnatuurlijk landschap met belangrijke culturele component. Meer dynamische beheersvormen (bv. spontane bosontwikkeling) worden enkel daar ingezet waar dit niet in conflict komt met de hoger genoemde doelstellingen. Het verwijderen van exoten, doch enkel in zoverre ze een wezenlijke component van een bepaalde lokale vegetatie uitmaken en/of ze neiging tot spontane uitbreiding vertonen.

-

Het verwijderen van storende bouwkundige elementen.

-

Het complete herstel van een functioneel beekdalsysteem van bron tot monding binnen een dergelijk leesbaar cultuurlandschap.

-

Het - zonder afbreuk te doen aan bovenstaande doelstellingen - zo veel mogelijk voor de recreant toegankelijk maken van het gebied.

Een verbinding van het Koningsbos met de wastine-natuur rond de oude kanaalarm van het kanaal Brugge-Gent (Miseriebocht, Kijkuit, Sint-Joris) is ecologisch zinvol. Het gebied tussen deze beide natuurkernzones omvat een oud veldgebied, het Oudenaardeveld, waar nog dreven, enkele houtkanten en veldwegels zijn aan te treffen en mogelijkheden zijn voor doelsoorten als Levendbarende hagedis en Zaagblad (beide voorkomend in het Koningsbos). In het gebied komt een tuinbouwschool voor en komen naast varkensbedrijven in bosrijke omgeving ook enkele biologische landbouwbedrijven voor. Deze situatie biedt opportuniteiten voor het stimuleren van extensievere, minder milieubelastende landbouwvormen. Recreatief medegebruik : de ligging aan de rand van de stad, langs verscheidene wandelen fietsroutes (o.m. het Meersenpad, de oude spoorwegbedding Steenbrugge-Maldegem, de oude trambedding) biedt een belangrijke recreatieve meerwaarde. P.1.


Op het Gewestplan heeft het gebied voor het overgrote deel de bestemming landschappelijk waardevol agrarisch gebied. In de rand komen kleinere zones gebied voor gemeenschapsvoorzieningen, woongebied en woonuitbreidingsgebied voor. Verspreid liggen enkele zones natuurgebied met beperkte oppervlakte. Lintbebouwing vormt een bedreiging op het landelijk karakter van dit gebied met wijdse zichten. Bundeling van de nieuwbouw in de bestaande kernen is aangewezen, zeker voor de zones langs de grote verkeersassen. Kleinschalige architectuur is wenselijk, behoud en herstel van lineaire


79

perceelsrandbegroeiing is aangewezen, verbeteren van de connectiviteit van het lineair groen is hierbij richtinggevend. Nieuwe bioindustriële vestingen dienen geweerd. Landbouw vormt een knelpunt in het gehele gebied, zowel door het intensieve grondgebruik als door de eisen die gesteld worden aan het waterbeheer. De sterke verdroging van het gebied in de laatste decennia wordt in hoofdzaak hierdoor veroorzaakt. Het gebied is bij uitstek geschikt als graslandgebied, terwijl in de Assebroekse Meersen toch een akkerbouwcomplex aanwezig is. Het waterpeilbeheer wordt geregeld via een pompgemaal op de Hoofdsloot die het water overpompt naar het kanaal Gent-Brugge. Momenteel zijn er plannen om een grotere boezem te creëren voor het pompgemaal, waardoor efficiënter water kan afgepompt worden en het risico op verdere verdroging toeneemt. Herstel van de natuurlijke waterhuishouding is een eerste vereiste om herstel van ecologische waarden en landschappelijke relaties op termijn te verzekeren. Overstromingen zijn er nu alleen nog bij piekdebieten (bv. winter 1999-2000). De vroegere langdurige winterse overstromingen komen nu niet meer voor door de snelle ontwatering via twee pompgemalen. De lage voorjaarswaterstanden, eveneens in functie van de landbouw, vormen eveneens een belangrijk knelpunt voor natuur. Gebiedsgericht moet onderzocht worden op welke manier de natuurdoelstellingen kunnen bereikt worden en hoe dit afgestemd wordt met landbouwactiviteiten. Agrarisch medegebruik kan daarbij een belangrijke plaats innemen. Overstromingen in de Assebroekse meersen zijn onregelmatig en beïnvloed door de waterhuishouding van de polder Sint-Trudoledeken. Deze moet vaak de overlast van het kanaal Gent-Brugge verwerken. Gebeurt dit geleidelijk, dan is het zelfreinigend vermogen van de slootjes groot genoeg. Massale overstromingen met niet gereinigd water, zoals in 1995, hebben een nefast effect op delicate vegetaties. Door de lage waterstanden in het meersengebied is kwelwater uit de hogergelegen dekzandrug van het domein De Bergskens (zowel kalkhoudend als kalkarm) niet meer in staat de wortelzone te bereiken, met verruiging en floristische verarming tot gevolg (Slabbaert, 2001). Dit probleem stelt zich vooral op de overgang dekzandrug-meersen maar ook lokale kwel komt voor (bv. aantal slootjes met Waterviolier). De basismilieukwaliteit wordt in de waterlopen van de Assebroekse meersen met moeite gehaald. De kwaliteit van het Sint-Trudoledeken en de Groenstraatbeek zijn slecht. De kwaliteit van Hoofdsloot en Marelbeek zijn beter. Op de Hoofdsloot kwam tot begin de jaren 1990 Zwanebloem voor. Een recente studie met meetpunten op Hoofdsloot, Marelbeek en Sint-Trudoledeken (Dochy et al., 2002) toont een hoge nutriëntenlast voor deze waterlopen aan (tot 3,3x overschrijding van de norm). De CUWVO-ecologische doelstellingen (CUWVO, 1998) voor nitraat en fosfaat worden nergens gehaald, wat een direct gevolg is van de hoge agrarische en huishoudelijke belasting van deze beken. Ondanks recente verbetering (med. P. Bogaert), hypothekeert de afwezigheid van een goede waterkwaliteit de duurzaamheid van verdere initiatieven inzake natuurinrichting en –ontwikkeling. Dochy et al. (2002) geven aan dat in hun monsternamepunten ten zuiden van Oedelemberg ongebonden orthosfaat wordt aangetroffen. De kwelinvloed is hier onvoldoende om het orthofosfaat, in belangrijke mate afkomstig van de lozing van huishoudelijk afvalwater (en niet exclusief van nutriëntenverliezen in de landbouw), te binden. In het door hen gevoerde onderzoek met als doel enig inzicht te verwerven in de kwaliteit van het water van de kleinere beekjes in het Houtland (waarop de VMM geen monsterpunten heeft), kwamen ze tot de conclusie dat de slechtste kwaliteit werd vastgesteld in de diepere waterlopen in de omgeving van de Assebroekse meersen en het Beverhoutsveld inclusief de Poulagiebeek beneden aan de Oedelemberg (waarnaar de beken uit het gebied hun water afvoeren). Een goed beheer van de aanpalende gronden kan dus alleen maar aanleiding geven tot het


80

verbeteren van de kwaliteit van deze waterlopen (Slabbaert 2002). Gezien benedenstrooms het Vlaams reservaat Assebroekse Meersen is gelegen, waarvan de natuurwaarden in belangrijke mate gekoppeld zijn aan natte ('s winters overstroombare) graslanden, zullen alle initiatieven die in dit gebied worden genomen en een verbetering van de waterkwaliteit met zich meebrengen, direct ook een positief gevolg resulteren op de Vallei van de Bergbeek. De verdere uitbouw van dit Vlaams Reservaat geeft op die wijze concreet uitvoering aan één van de prioritaire acties die in het rapport van Dochy et al. (2002) worden genoemd als beleidsaanbevelingen. Het staat ook toe dat op termijn ingrepen in de beek zelf kunnen gebeuren, zonder negatieve invloeden op de nog in landbouwexploitatie verkerende gronden, zodat ook de structuurkwaliteit van de beek zich laat verbeteren en meer retentie van water in het gebied bij piekmomenten mogelijk wordt (wat de druk op Brugge verlicht) (Slabbaert 2002). De bebouwingskern bij het Vliegend Paard neemt een deel van de vallei van de Bergbeek in en vormt een ecologische barrière. In de noordoostelijke rand van het gebied loopt de bebouwing van de Brugse agglomeratie soms uit tot in het eigenlijke meersengebied (bv. het Sint-Lucasziekenhuis). Voor het Koningsbos zijn problemen ten gevolge van de jachtactiviteiten (herbicidengebruik, fazantenkooien) gemeld. Beverhoutsveld Q.1.


Laatst ontgonnen en verkaveld (ca. 1850) veldgebied in de regio met bomenrijen en vrij gave resten van de traditionele perceelsranden. Het gebied wordt gekenmerkt door regelmatige percelering, de afwezigheid van verspreide bebouwing (bebouwing is geconcentreerd in kernen en lintbebouwing) en een recht wegenpatroon. Gelegen in een gebied dat volgens de bodemkaart behoort tot de Vlaamse Vallei. De bodem bestaat uit alluviale afzettingen met veen op geringe diepte (Hofkens & Roossens, 2001). R.1.

Ecologische waarden

Zwaenepoel (2002) stelde bij zijn onderzoek van de bermen in het Beverhoutsveld de aanwezigheid van slechts één rodelijst soort vast : Brede orchis. Mogelijks is het zaad van deze soort afkomstig uit de nabijgelegen Leiemeersen (Zwaenpoel 2002). Twee andere rodelijst soorten, Akkerandoorn en Koningsvaren, zijn uit het gebied verdwenen, evenals de historische groeiplaats van Kleine Valeriaan. Ondanks dit gebrek aan rodelijst soorten herbergt het Beverhoutsveld nog een aantal ecologisch zeer waardevolle planten en levensgemeenschappen. In de natte sfeer betreft het natte hooilanden met onder andere Echte koekoeksbloem, Egelboterbloem, Gevleugeld hertshooi, Pijptorkruid, Beemdlangbloem, Wilde bertram, Tweerijige zegge en Lidrus. In voedselrijkere situaties komen moerasachtige omstandigheden voor met onder andere Poelruit, Moerasspirea, Grote wederik, Geoord helmkruid, Echte valeriaan, Moeraszegge, Kale jonker en Moeraswalstro. In de drogere sfeer zijn, vrijwel uitluitend in de bermen, heischrale elementen terug te vinden : Boskruiskruid, Gewone veldbies, Gewoon struisgras, Muizenoor, Schapezuring, Schermhavikskruid, Sint-Janskruid, Tormentil, Veelbloemige veldbies enz. Ook oorspronkelijke akkeronkruiden (bv. Gewone vogelmelk, Ingesneden dovenetel) zijn door de hoge bemestingsgraad verdrongen naar de bermen.


81

Zwaenepoel (2002) gaat ook in op het soortenspektrum en het belang van kleine landschapselementen in het Beverhoutsveld. In totaal werden in het Beverhoutsveld zeven verschillende populierenvariëteiten aangetroffen. De populierenaanplanten zijn er grotendeels voorafgegaan door eikendreven, die vermoedelijk de oorspronkelijke bomen waren van na de veldontginning. Op Oostkamps grondgebied is dat patroon bewaard gebleven, op Oedelems en Beernems grondgebied zijn de Eikendreven quasi integraal vervangen door populier. De lokale benamingen van de dreven herinneren hier en daar nog aan de voormalige beplanting, cf. het ‘Eikendrevetje’ dat momenteel een populierendreef is. Na de generaties oude populieren (Marilandica, Regenerata), is één of meerdere generaties Robusta aspect bepalend geweest. Dat aspect is momenteel aan het wijzigen in dat van diverse Unal-of gelijkaardige recente klonen (Ghoy, Hunnegem, Hoogvorst) (Zwaenepoel, 2002). In de omgeving van de Zuiddambeek komt nog Geelgors voor (bron : broedvogelinventarisatieproject Glenn Vermeersch). Geelgorzen zijn niet enkel sterk gebonden aan gebieden met hoge concentraties aan kleine landschapselementen, maar hebben daarnaast ook nood aan bloemrijke, ’s winters braakliggende akkertjes waarop ze in grote wintergroepen voedsel komen zoeken. S.1.

Natuurstreefbeeld

De natuurwaarden van het Beverhoutsveld moeten hoog geweest zijn, zoals blijkt uit “historische” bronnen (bv. historische groeiplaatsen van Koningsvaren, Kleine valeriaan). Op Ferraris (1780) staat in het Beverhoutsveld moeras aangeduid. Daarvan zijn mogelijks nog restanten in het landschap terug te vinden onder de vorm van venige depressies (“veenputten”). Het gebied is vrijwel integraal eigendom van de gemeentelijke overheid en wordt verpacht. Een grondige hydrologische studie van het gebied is wenselijk om lokaal ecologische potenties in te schatten. Het Beverhoutsveld is grotendeels sterk ontwaterd en akkerbouw neemt er steeds meer de plaats in van weiden. De aanplant van populier is niet te verkiezen omwille van bodemkundige gegevens. De heraanplant van Zomereik benadrukt sterker het karakteristieke traditionele aspect van het in cultuur gebrachte Beverhoutsveld dan populier en de kruidachtige ondergroei is karakteristieker onder de nog bestaande eikendreven dan onder de populierendreven. Een vervanging van kaprijpe populieren door Zomereik is dan ook aangewezen. Er kan een uitzondering gemaakt worden voor de dreven met de oudste variëteiten populier. Enerzijds blijft het mogelijk dat bepaalde dreven van bij het begin met populier beplant waren en dan zijn de oude variëteiten Marilandica en Regenerata representatief, anderzijds zijn ze inmiddels zo zeldzaam aan het worden dat ook vanuit deze overweging hun behoud kan geargumenteerd worden. In de Rokersdreef (Ravenbosje) zijn enkele exemplaren trouwens helemaal met klimop begroeid, waardoor ze blijkbaar geschikte nestelgelegenheid bieden aan een koppel ransuil. Bovendien betekent de huidige maximale omtrek van 250 cm nog helemaal niet het eindpunt van deze bomen. Ze kunnen in principe nog vele tientallen jaren als gezonde bomen verder, zij het dat snoei noodzakelijk blijft (Zwaenepoel, 2002). Tabel 7 : Samenvattend overzicht van waardevolle fauna en flora, belang van en types natuur in het deelgebied meersengebied, bergbeekvallei en cuesta van Oedelem.

Flora

Grote ratelaar, Echte koekoeksbloem, Pinksterbloem, Klein bronkruid, Ruw walstro, Watertorkruid, Stengelloze sleutelbloem, Grote keverorchis, Bosanemoon, Muskuskruid, Pijptorkruid, Beemdlangbloem, Poelruit, Wilde bertram, Tweerijige zegge, Brede orchis, Zwanebloem, Zaagblad, Kleine Valeriaan (historisch),


82

Fauna

Belang

Types natuur

Koningsvaren (historisch) Roodborsttapuit, Steenuil, Zomertaling, Watersnip, Kleine zilverreiger, Kleine karrekiet, Moerassprinkhaan, Greppelsprinkhaan, Geelgors (historisch), Boomkikker (historisch) Zeldzame voorjaarsflora Zeldzame hooilandvegetaties Broedgebied voor vogels Pleisterplaats voor watervogels en steltlopers Bloemrijke hooilanden Dottergrasland Valleibossen met voorjaarsflora Natte ruigte Rietmoeras Relicten van schrale vegetaties

Bossen, heiden en beekvalleien van het Houtland –westelijk gedeelte Tillegem bossen T.1.


Sint-Andriesveld, Tillegem bossen, heiderelicten en beekvalleivegetaties van het noordwestelijk deel van het Houtland. Het Vloethemveld, Sint-Andriesveld en Tillegem bevatten alle een combinatie van bossen, heide(relicten) en brongebieden en bovenstroomse delen van kleine beken. Het deelgebied Tillegem sluit aan op een deel van de vallei van de Kerkebeek. U.1.


Deze voormalige veld- of heidegebieden worden gekenmerkt door een voedselarm terrestrisch milieu (met in Tillegem aansluitend het voedselrijke alluvium van de Kerkebeek). In het deelgebied Tillegem ligt een kleine, gegraven, voorheen mesotrofe plas. In Tillegem en het Sint-Andriesveld zijn er duidelijke indicaties voor kwel, nl. in de brongebieden van een zijbeek van de Kerkebeek en de Veldbeek. Het gaat in beide gevallen om venige depressies in een licht golvend gebied. Het oorspronkelijk mesotroof laagveen in het Sint-Andriesveld is in de jaren ’60 vernietigd door waterwinning en ontwikkelde zich na inklinking en veraarding van het veen en stopzetting van de waterwinning tot een eutrofe laagveenplas. In Tillegem komen wel nog laagveenrelicten voor. De Veldbeek heeft een zeer goede waterkwaliteit en over belangrijke delen van haar loop zeer goede structuurkenmerken.

V.1.

Ecologische waarden

Het Tillegembos ligt tussen de vallei van de Kerkebeek en de zandrug van Sint-Andries. De bodem is gevarieerd : natte, alluviale kleigronden aan de Kerkebeek, matig natte zandleemgronden, venige gronden en droge zandgronden met podzolprofiel. Apothekerbotanist Vandevijvere beschrijft de enorme na-oorlogse floristische rijkdom van het gebied (Vandevijvere 1959) : “In het dal van de Kerkebeek prijkt in de lente in het onderhout de Stengelloze sleutelbloem en niet ver daarvan bekoorden ons vroeger gehele tapijten bosanemonen terwijl op arme zure vochtige heide, ook nog de Gagel ons rond Pasen Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

83

verheugde met zijn geurige katjes en wij in de nabijheid later ook het lieve Moerasviooltje en de Moerasvaren vonden. In het zuidelijk gedeelte in de nabijheid van de ster zaten exemplaren van de Melkeppe en Kleine en Ronde zonnedauw.” De meeste van deze soorten komen nog altijd in het gebied voor. Hier zijn goede mogelijkheden voor natuur, gaande van alluviaal elzenbos tot zure loofbossen afgewisseld met open heidegebiedjes met veenmossen, Gagel, Struikhei, bremstruweel, slootjes met ijzerrijke kwel met Waterviolier enz. Het hele gebied is rijk aan broedvogels en roofvogels. W.1.

Natuurstreefbeeld

Deze gebieden vormen op zich aaneengesloten gehelen, als natuurkernen binnen een groot bosrijk gebied tussen de Brugse agglomeratie (Sint-Michiels en Sint-Andries). De algemene doelstelling ligt bij het herstel van heide en heischraal grasland, zowel droog als nat, de herwaardering en waar mogelijk het herstel van de veenrelicten, de ecologische herwaardering van de bestaande bossen, terwijl bosuitbreiding voorzien wordt op ecologisch (met name voor heideontwikkeling) minder kansrijke zones binnen het GEN maar ook in de omgevende (gewenste) natuurverwevingsgebieden (zoekzone voor bosuitbreiding). Speciale aandacht gaat naar het stimuleren van kwel en/of de invloed van grondwater. In de vallei van de Kerkebeek moet, naast het streven naar een goede waterkwaliteit, vooral gezocht worden naar mogelijkheden voor het herstel van de beekdynamiek en van het overstroombaar karakter binnen de randvoorwaarden gesteld door de ligging van woningen in de vallei (de begrenzing gebeurde ook in functie daarvan). Ook al zijn ze relatief beperkt, toch staan de landbouwactiviteiten in de deelgebieden SintAndriesveld en Tillegem een duurzame natuurfunctie in de weg, niet alleen door het actuele intensieve grondgebruik, maar met name in Sint-Andries ook omwille van de eisen gesteld aan het waterbeheer. Deze natuurgebieden liggen in de directe omgeving van de Brugse agglomeratie. Natuurgerichte, zachte recreatie is perfect mogelijk binnen de randvoorwaarden gesteld door de natuurfunctie. X.1.


Kleine delen van de deelgebieden Sint-Andries en Tillegem worden ingenomen door (landschappelijk waardevol) agrarisch gebied. In de rand van het deelgebied ligt een beperkte oppervlakte woonpark. Delen van de deelgebieden Sint-Andries en Tillegem hebben de bestemming gemeenschapsvoorzieningen, gekoppeld aan het waterwinningsgebied. Het is niet duidelijk in hoeverre de actuele waterwinning een knelpunt vormt voor de aanwezige natuurwaarden. In het verleden werd het zeer waardevolle laagveengebied in het Sint-Andriesveld vernietigd door de waterwinning. De grondwaterwinning van JabbekeSnellegem heeft een debiet van 2.190.000 m3 per jaar, in werkelijkheid gaat het ongeveer om de helft. Deze grondwaterwinning zou geen effect hebben op de Kerkebeek (med. Afdeling Water). Verder zouden de droge heidevegetaties met Rode dophei (Beisbroek, Zevenkerke) grondwateronafhankelijk zijn (mededeling P. De Becker). Het oostelijk gedeelte van het deelgebied Tillegem is versnipperd door wegeninfrastructuur. Tussen de deelgebieden Sint-Andries en Tillegem vormt de E40 een evidente ecologische barrière.


84

Een belangrijk deel van de vallei van de Kerkebeek wordt ingenomen door een villawijk (woonpark). De beek is ter plaatse (maar ook daarbuiten) rechtgetrokken, terwijl de oevers uitgerust zijn met een harde oeververdediging. Beide factoren samen vormen belangrijke randvoorwaarden en/of knelpunten voor een meer natuurgericht beheer van de beek en zijn vallei. Een deel van de woonkern Loppem is gelegen in het natuurlijk overstromingsgebied van de Kerkebeek. De Veldbeek werd in het verleden sterk uitgediept en vergraven om tegemoet te komen aan de eisen van de landbouw. Rond de vallei van de Kerkebeek, eveneens aangeduid als natuurverbindingsgebied in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan, werd een pilootproject natuurverbinding uitgewerkt (Bogaert, 2002). Daarbij is een natte natuurverbinding voorgesteld tussen Merkemveld en het vijverkasteel van Loppem, met onder andere de bouw van een natuurvriendelijk en landschappelijk geïntegreerd wachtbekken (3,5 ha groot). Verder stroomop- en stroomafwaarts bevinden zich nog mogelijkheden voor natuurinrichting, zoals ter hoogte van het scoutsterrein (Merkemveld, met groeiplaats van Stengelloze sleutelbloem) en de hoeve ter Pierlapont. Aldus zou een natte verbinding tussen het Merkemveld en de Tillegem ontstaan met het vijverkasteel als stapsteen, wat de migratie van fauna en flora (Bermpje – populaties in Wijnendaele en de Leiemeersen -, Stengelloze sleutelbloem -relictpopulatie langs de oevers van de Kerkebeek -, Vinpootsalamander, IJsvogel, Steenuil, Hazelworm, Levendbarende hagedis) ten goede moet komen. Sint-Andriesveld, Zevenkerke Y.1.

Ecologische waarden

Aan de “Vuile Moere” (een groengebied zonder planologische bescherming, net buiten VEN 1ste fase gelegen) komt centraal in een Zwarte denaanplant een erg belangrijk en fraai relict van Atlantische heide met Rode dopheide, Veelstengelige waterbies, Tweenervige zegge, Dophei, Struikhei, Pijpestrootje, veenmossen, Blauwe zegge, Pilzegge, Sterzegge, Trekrus enz. In dit centrale gedeelte zijn indicaties voor een soort licht kalkrijke kwel (med. P. Bogaert). Prioritaire ontwikkeling van natuur in de open (heide)sfeer (kaalkap, begrazing) is hier aangewezen, aangezien dit relict botanisch hoger scoort dan de andere gekende heiderelicten in de buurt. In deze zone komen ook zeer waardevolle historische dreven voor met oa Rode dopheide, Tandjesgras, Borstelgras, Fijn schapegras, Zwarte zegge, Paashaver, Reukgras, Pilzegge, Vogelpootje, Muizenoortje, Struikheide. In dezelfde omgeving Verder langs de abdijstraat (achterkant abdij, in aanplant achter voetbalveldje met veel Tamme kastanje) komt ook veel Dophei, Struikhei en Rode dophei voor. Op een aantal percelen toebehorend aan de Abdij van Zevenkerke komen heidevegetaties voor en vegetaties die een grote potentie hebben om tot heide te evolueren mits een aangepast beheer. Het valt te betreuren dat enkele zeer interessante percelen rond de abdij zelf, waar alle heidesoorten nog samen voorkomen, werden bebost. De soortenlijst van de geïnventariseerde percelen telt 106 plantensoorten, waarvan ongeveer 60% typisch is voor heiden en heischrale graslanden (T. Defoort, A. Zwaenepoel). De meest kritische soorten die werden aangetroffen zijn Liggende vleugeltjesbloem, Tweenervige zegge en vooral Rode dopheide. De eerste twee staan respectievelijk als kwetsbaar en bedreigd op de Rode Lijst (Biesbrouck et al. 2001, 2000), de laatste als zeldzaam. Tweenervige zegge en Rode dopheide hebben een beperkt verspreidingspatroon, met twee disjuncte areaaltjes in de Kempen en ten zuidoosten van Brugge. De grootste populatie van beide soorten staat in het nabijgelegen Vloethemveld. Met de onzekere toekomst van dit gebied voor ogen worden de overige relictpopulaties des te belangrijker. Ook in een aantal dicht rond Brugge gelegen Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

85

reservaten ( Schobbejakshoogte, Gulke Putten) ontbreekt Rode dopheide. De populatie rode dopheide in Zevenkerken is ook groter dan deze in het nabijgelegen Rode Dopheidereservaat. Het is opvallend dat Zevenkerken vooral hoog scoort wat de drogere heiden en heischrale graslanden betreft. Slechts op enkele plaatsen, zoals het vennetje, komen enkele natte heiindicatoren voor zoals Trekrus, Knolrus en Gewone dopheide. Het vennetje is met 22 soorten zeer rijk aan libellen en waterjuffers. Zo werden de laatste jaren reeds Metaalglanslibel, Venwitsnuitlibel en Zwervende Pantserjuffer waargenomen (naar Defoort, 2001). Vooral de waarneming van Venwitsnuitlibel is opmerkelijk. De omgeving van het reservaatsgedeelte heeft potenties voor heideachtige vegetaties. Na kapping van naaldbos en berken en oppervlakkig verwijderen van de strooisellaag werd spontane kieming van Veelbloemige veldbies en Pilzegge, eveneens typische soorten voor heide en heischraal grasland, vastgesteld. In Beisbroek en op de terreinen van de waterwinning (Ter Heide) komen grote oppervlakten droge heide van het Atlantische type voor (Rode dopheide, Liggende vleugeltjesbloem, Liggend walstro, Tandjesgras) voor. Deze gebiedjes zijn stuk voor stuk botanische hoogstandjes en herbergen tevens een rijke invertebratenfauna. In Beisbroek ligt een heideven met spectaculaire libellenpopulatie (onder andere Venwitsnuitlibel, Zwarte heidelibel,…). Kleinere fragmenten met Rode dophei zijn aan te treffen langs de autosnelweg E40. Z.1.


Het heideterreintje aan de Vuile Moere verdient planologische bescherming en een aangepast beheer. Rond de vallei van de Kerkebeek, eveneens aangeduid als natuurverbindingsgebied in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan, werd een pilootproject natuurverbinding uitgewerkt (Bogaert, 2002). Daarbij wordt een natte natuurverbinding voorgesteld tussen Merkemveld en het vijverkasteel van Loppem, met onder andere de bouw van een natuurvriendelijk en landschappelijk geïntegreerd wachtbekken (3,5 ha groot). Verder stroomop- en stroomafwaarts bevinden zich nog mogelijkheden voor natuurinrichting, zoals ter hoogte van het scoutsterrein (Merkemveld, met groeiplaats van Stengelloze sleutelbloem) en de hoeve ter Pierlapont. Aldus zou een natte verbinding tussen het Merkemveld en de Tillegem ontstaan met het vijverkasteel als stapsteen, wat de migratie van fauna en flora (Bermpje – populaties in Wijnendaele en de Leiemeersen -, Stengelloze sleutelbloem relictpopulatie langs de oevers van de Kerkebeek -, Vinpootsalamander, IJsvogel, Steenuil, Hazelworm, Levendbarende hagedis) ten goede moet komen. Tabel 8 : Samenvattend overzicht van waardevolle fauna en flora, belang van en types natuur in het deelgebied bossen, heiden en beekvalleien van het Houtland, westelijk gedeelte.

Flora

Rode dopheide, Tweenervige zegge, Stekelbrem, Gagel, Blauwe zegge, Kruipbrem, Ronde zonnedauw, Liggende vleugeltjesbloem, Dophei, Struikheide, Tweenervige zegge, Bleke zegge, Klein glidkruid, Geelgroene zegge, Tandjesgras, Heidekartelblad, Gevlekte orchis, Draadgentiaan, Dwergbloem, Dwergvlas, Bleekgele droogbloem, Grondster, Veelstengelige waterbies, Teer vederkruid, Pilvaren, fonteinkruiden, Vlottende bies, Blauwe knoop, Moeraswespenorchis, Stijve ogentroost, Borstelbies, Geelgroene zegge, Veldrus, Trekrus, Bleke zegge, Klein glidkruid, Koningsvaren, Waterviolier, Stengelloze sleutelbloem


86

Fauna

Belang

Types natuur

Aardbeivlinder, Groentje, Heidesabelsprinkhaan, Gouden sprinkhaan, Smaragdlibel, Venwitsnuitlibel, Metaalglanslibel, Kanaaljuffer, Nachtzwaluw, Levendbarende hagedis Zeer waardevolle heischrale vegetaties onder andere dwergbiezenverbond Nanocyperion Zeldzaam Atlantisch heidetype Zeer hoge faunistische waarde (rodelijst libellen, -sprinkhanen, -vlinders) Atlantische heide en heischrale graslanden Relicten van droge heide Bloemrijke hooilanden Beekvalleien met beekbegeleidend bos Voedselarme vennen

Prioritaire gebieden voor acties in het kader van de landinrichting Bij de bespreking van de verschillende deelgebieden is reeds een niet limitatieve opsomming gegeven van knelpunten en aandachtspunten. Deze kunnen vertaald worden in concrete acties die op het lokale niveau een hoge prioriteit verdienen. In het volgende overzicht worden deze acties op hun belang geëvalueerd op het niveau van het hele studiegebied. Belangrijke criteria voor deze evaluatie zijn onder andere : -

Actuele of potentiële natuurwaarde, tevens rekening gehouden met de aanwezigheid van gradiënten en overgangen tussen verschillende natuurtypen. Hoe groter de oppervlakte, hoe belangrijker het gebied, tenzij het om kleinere gebieden gaat met uitzonderlijk belang.

-

Beleidsmatige context : statuut habitatrichtlijngebied (deze gebieden zijn sowieso reeds op Vlaams niveau van belang) waarbij de overheid zich er toe verbindt om de natuurwaarden in stand te houden (beheer) of te ontwikkelen (inrichting).

-

Maatschappelijk draagvlak. De mogelijkheden voor meekoppeling met andere functies (in het bijzonder landbouw en recreatie) leveren een potentiële meerwaarde. De aanwezigheid van bestaande natuurreservaten of gebieden met natuurgericht beheer zijn eveneens een element dat positief bijdraagt aan de slaagkansen van allerlei acties, dit met het oog op het verbeteren van de milieukwaliteit of het vergroten van de oppervlakte kwaliteitsvolle natuur.

In de volgende opsomming wordt voor streefbeelden/gebiedsgerichte acties een opsomming gegeven van de prioritaire gebieden waar acties rond dit type natuur wenselijk zijn, rekening gehouden met de hoger vermelde criteria. Voor meer details wordt verwezen naar de bespreking van de deelgebieden hierboven. A. Soortenrijke natte graslanden o o

Kwetshage-Paddegat : zeer belangrijk omwille van uniek karakter op Vlaams niveau (overgang polders-zandstreek) Meersengebied Brugge-Oostkamp

B. Moerasontwikkeling o

Meersengebied Brugge-Oostkamp


87

C. Wastines Hoogste prioriteit : o

Complex Tillegem-Beisbroek-St.Andriesveld

Prioritair in tweede orde : o

Omgeving Rijkevelde

D. Waardevolle oude bossen o Bossen en bosjes in stelsel van Rivierbeek, Hertsbergebeek, Kerkebeek, … o Verspreide, oude, zure eikenbossen en fragmentarisch voorkomende, meestal jonge eikenberkenbossen in de voormalige wastinegebieden E. Bosuitbreiding o Meersengebied Brugge-Oostkamp (potenties grote oppervlakte moerasbos) o Beveiliging groene gordel rond Brugge (Chartreuse, Warande, Steenbrugse bosjes) o Ontsnippering in de overige boscomplexen F. Beken Hoogste prioriteit : o o

Jabbeekse beek waterloopstelsel Kerkebeek

Prioritair in tweede orde : o o o o o o o o o o o o o o o o

Bergbeek Waterloopstelsel Geuzebeek-Zuiddambeek-Hoofdsloot-Marelbeek Veldbeek-Watermolenbeek Kasteelbeek Rollewegbeek Lijsterbeek (Oostkamp en Beernem) Listebeek-Dalevijverbeek Meersbeek Dorpsbeek Biezemoerbeek Slabbaartsbeek Plaatsebeek Zoutebeek Galgeveldbeek Marsbeek Zuidervaartje

G. Natuurverweving met landbouw o o o

Beverhoutsveld (tevens grote delen in gemeente-eigendom) Wulgenbroeken Cuesta van Oedelem


88

H. Natuurverweving met recreatie o Complex Tillegem-Beisbroek-St.Andriesveld o Complex Beverhoutsveld-Meersengebied o Overgangsgebied zandstreek-poldergebieden rond Jabbeke

Bos Beschrijving Bosgebied Sint-Andries – Zedelgem oppervlakte: 2.876 ha Boshistoriek en bebossingsindex De bossen in de omgeving van Brugge zijn grotendeels permanent (34% van alle bossen), maar door de hoge druk vanwege de stad zijn ze weinig natuurlijk. Centraal in het deelgebied situeert zich het voormalig Sint-Andriesveld, dat vooral na 1780 bebost is geworden en daarna steeds bos is geweest. Door aanleg van wegen, bebouwing en landbouw zijn de stadsbossen relatief versnipperd. De actuele bebossingsindex bedraagt 30%. Bosstructuur Drie grote boscomplexen kunnen duidelijk afgebakend worden, nl. “Bossen in de omgeving van Vloethemveld”, “Stadsbossen Brugge – Noorden E40” en “Stadsbossen Brugge – Zuiden van E40”. Verder komen er enkele kleinere bosfragmenten voor in het uiterste westen. Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype De meerderheid van de bossen bestaat voor een groot deel nog steeds uit naaldhout, hoewel voornamelijk in de openbare domeinen geopteerd wordt voor omvorming tot loofhout of gemengd bos. Goed ontwikkelde arme eiken(berken)bossen komen slechts sporadisch voor, terwijl het aandeel van de typische Eiken - Beukenbossen groter is. Zelfs rijkere beukenbostypes komen in geringe mate voor, maar deze zijn niet goed ontwikkeld. Enkele bossen die gelegen zijn in beekalluvium zijn van het Elzen-Vogelkerstype of ook Elzenbroekbostype. Potentiële natuurlijke bosvegetatie In de onmiddellijke omgeving van Brugge zijn er mogelijkheden voor de arme Eiken beukenbostypes. Verder naar het westen is er een zone met mogelijkheden voor rijkere Eiken - Beukenbossen. De beekvalleien in de onmiddellijke omgeving van Brugge hebben een relatief rijk alluvium, dat kansen biedt op ontwikkeling van Elzen-Vogelkersbos of Elzenbroekbos, maar om wateroverlast te vermijden werden deze beken grotendeels gekanaliseerd en kunnen niet meer buiten hun oevers treden. Identificatie • Oppervlakte bos: circa 335 ha • Bossen van het complex: Tudor, Beisbroek, Tillegembos, Peereboom – Peereboomveld, Holmstuck, Chartreusinnegoed, Van ’t Veld, Nieuwbos, Hertebos, Omgeving Foreest, Omgeving Hoeve Godts • Gemeenten: Brugge • Deelgebied: Bosgebied van Sint-Andries – Zedelgem • Eigendomsstatuut: Tudor en Beisbroek zijn eigendom van de stad Brugge, Tillegembos en Nieuwbos zijn eigendom van de provincie, Hertebos van het OCMW Brugge en de rest is privaat.


89

Juridisch kader • Gewestplan De grootste oppervlakte wordt ingenomen door parkgebied. Verder bevinden er zich een woonzone (Sint-Andries) en twee woonparken (o.a. Tillegem) en een landschappelijk waardevol agrarisch gebied ten zuiden van Tillegembos. • Beschermd landschap Kasteel Tudor en kasteelpark • Bosreservaten geen • Vlaams Ecologisch Netwerk (eerste fase juli 2002) De zuidoostkant van het Tillegembos, waarvan de vallei van de Kerkebeek deel uitmaakt is opgenomen als GEN (GEN 119 “Vloethemveld, Sint-Andriesveld en Tillegem”). •

Goedgekeurd bosbeheersplan: Peereboomveld, Holmstuck.

Van

’t

Veld,

Chartreusinnegoed,

Peereboom –

Historiek Een groot gedeelte van de bossen zijn permanent bebost geweest sinds het einde van de 18de eeuw. De omgeving van Tillegembos is echter relatief sterk aangetast door woonparken en agrarische activiteit. Bostypologie Grove dennenbestanden en andere naaldhoutbestanden maken meer dan 40 % van de beboste oppervlakte uit. Daarnaast ook (zuur) Beukenbos (± 8 %) en zuur eikenbos of Eikenberkenbos (± 20%). Enkele fragmenten van vochtige bosbiotopen komen ook voor (Mesotroof elzenbos met zeggen, alluviaal essen - olmenbos en oligotroof elzenbos met veenmossen). Hier en daar bevinden zich terreinen waar zich een heidevegetatie ontwikkeld heeft (Calluno-genistetum), al of niet met boomopslag. Tenslotte bestaat een groot deel (10%) van de beboste oppervlakte uit op de BWK als kasteelpark gekarteerd bos. Actuele bosfuncties • Economische functie Houtproductie en jacht spelen in deze bossen een ondergeschikte rol, daar ze door de naburigheid van Brugge eerder een indirecte economische functie hebben als recreatiebos. Nochtans wordt in Tillegembos jaarlijks bomen gekapt en verkocht. • Sociaal-educatieve functie De provinciale en gemeentelijke bosdomeinen worden beheerd als recreatiebos, waarbij een goed uitgebouwde recreatieve infrastructuur is uitgebouwd met ligweiden, wandelen fietspaden. De fietsroute “Kastelenroute” gaat door of langs praktisch alle bossen van dit boscomplex. In het Tillegembos is een speelzone afgebakend van ongeveer 7 ha met centraal een speelweide. • Milieubeschermende functie Ten zuidwesten van het Tillegembos heeft de Kerkebeek een zeer zwakke structuur en sterke mate van verontreiniging. In Tillegembos zijn er aanwijzingen voor kwel, met name in de brongebieden van een zijbeek van de Kerkebeek. De Kerkebeek is voor een groot stuk


90

gebetonneerd, maar vroeger overstroomde deze beek geregeld. De zuidoostelijke kant van Tillegem en daarbuiten is gelegen in het vroegere overstromingsgebied. Momenteel kan de Kerkebeek nergens buiten haar oevers treden zonder overstroming van woningen te veroorzaken, zodat er geen mogelijkheden zijn voor de ontwikkeling van een waterbergingskom. Meer westelijk, dichter bij de stad, is langs de expressweg wel een zone voorzien waar overstromingen kunnen plaatsvinden. Tillegembos ondervindt hinder vanwege het woonpark te Tillegem, vermits dit niet aangesloten is op het rioleringsnetwerk, zodat afvalwater op sommige plaatsen rechtstreeks het bos instroomt. Het grootste gedeelte van de bossen van het boscomplex liggen in de beschermingszone III van de waterwinning te Snellegem. Vermits de bossen in de onmiddellijke omgeving van Brugge liggen en een zekere omvang hebben, functioneren zij zeker als klimaatbos. • Ecologische functie Niet alle bossen zijn ecologisch waardevol. Er zijn relatief veel soortenarme naaldhoutbossen en de recreatie heeft ook zijn impact op de biodiversiteit in het gebied. Nochtans zijn er langs de Kerkebeek enkele restanten van alluviaal Essen - Olmenbos gelegen. In Tillegem komen ook enkele laagveenrelicten voor. • Landschappelijke functie De stadsbossen zijn een belangrijke buffer tegen stadsuitbreiding, dewelke zeker tussen de dorpskernen van Varsenare en Sint-Andries zou moeten versterkt worden. De bossen zijn gesitueerd in voormalige kasteelparken, waarvan de parkstructuur hier en daar aanwezig is. Dit boscomplex is een onderdeel van de relictzone “Kasteelparken en bosgebieden van SintAndries – Varsenare”. Het gebied is esthetisch waardevol omwille van het compartimentlandschap met landbouwgebied, kasteelparken en bossen, onderling verbonden met bomenrijen. Er zijn talrijke puntrelicten aanwezig, vermits het hier een voormalig kasteelparkgebied betreft, met talrijke kastelen en hoeves (Kastelen Tudor, Beisbroek, Tillegem, Peereboom, Karmel en Valkenburg, hoeves Sint-Anna-Ter-Woestijne en Beisbroek en het Groot Magdalenagoed). Beheersopties Geplande bosuitbreidingen Gewenste Bosstructuur: - zoekzone voor bosuitbreiding van 175 ha interne structuur: interne verdichting van de bosstructuur maatschappelijke functie: sociaal, milieubeschermend Bosuitbreidingskaart - onderdeel van zoekzone voor bosuitbreiding Sint-Andries – Sint-Michiels aard: gewone zoekzone bestemmingswijziging naar bos: 0 ha effectief te bebossen: 30 ha Knelpunten K1-K4 : landbouwenclave in parkgebied Beisbroek K5 : aanwezigheid van woonpark Tillegembos K7 : geluidshinder door E40 in Beisbroek - Tudor K28 : verdroging beekdalgebied van de Kerkebeek K32 : risico voor eigendomsversnippering van bossen tussen Varsenare en Sint-Andries


91

Visies [Doelstelling GEN: herstel van heide en heischraal grasland, herwaardering en waar mogelijk herstel van veenrelicten, ecologische waardering van bossen, bosuitbreiding in ecologisch (met name voor heideontwikkeling) minder kansrijke zones binnen het GEN maar ook in de omgevende (gewenste) verwevingsgebieden. Herstel van beekdynamiek in de Kerkebeek (zie ook V28)] V1-V4 : streven naar extensief weilandbeheer in plaats van landbouwenclaves V25-V32: aankoopstrategie voor uitbreiding grote domeinen V26 : zonering van toegankelijkheid voor kwetsbare zones V28 : herstel vochtig beekdalecosysteem V33 : verhoging bebossingsgraad door vorming bosgordel langs E40

akkerbeheer

in

Actiepunten Stadsbossen Brugge – Zuid Identificatie • Oppervlakte bos: circa 225 ha • Bossen van het complex: Domein Ter Heyde, waterwinning Ter Heide, Zevenkerken, Van ’t Veld, Vuile Moere • Gemeente: Brugge, Zedelgem, Oostkamp • Deelgebied: bosgebied van Sint-Andries - Zedelgem • Eigendomsstatuut: Ter Heide is in eigendom van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en bestaat uit het centraal gelegen stuk van de voormalige waterwinning en enkele stroken langs de E40. Westelijk hiervan situeren zich twee grotere privé-domeinen, nl. het eigendom van de abdij van Zevenkerken en Domein Ter Heyde. Vuile Moere is in eigendom van afdeling Bos en Groen. De overige domeinen die zowel ten oosten als en westen van de voormalige waterwinning liggen noemen alle Van ’t Veld en zijn privé-bos. • beheerder: een stuk van het eigendom van de VMW wordt beheerd door Natuurpunt (Rode Dopheide reservaat) Juridisch kader • Gewestplan Het betreft een complex van natuurgebied, bosgebied, parkgebied, zone voor gemeenschapsvoorzieningen, woonpark, recreatiegebied, ingebed in een landschappelijk waardevolle agrarische zone. • Bosreservaten geen • Habitatrichtlijngebied De westkant van het boscomplex, met onder andere de voormalige grondwaterwinning, maakt deel uit van het habitatrichtlijngebied “Bossen en Heiden van Zandig Vlaanderen, westelijk deel”, met als habitats: Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix Open grasland met Corynephorus en Agrostissoorten op landduinen Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

92

Beukenbossen van het type met Ilex en Taxussoorten, rijk aan epifyten (Ilici - Fagetum) (Atlantische zure beukenbossen)

• Vlaams Ecologisch Netwerk (eerste fase juli 2002) De westelijke helft van de bossen (Sint-Andriesveld) is opgenomen als GEN (GEN 119 “Vloethemveld, Sint-Andriesveld en Tillegem”). •

Goedgekeurd bosbeheersplan: Van ‘t Veld (1), Van ‘t Veld (2), Van ‘t Veld +18de beloop, ter Heide(VMW), Zevenkerken

Historiek Op de Ferrariskaart is hoofdzakelijk de zone rond de Veldbeek bebost. Latere kaarten tonen aan dat hier veel bebossingen gebeurden. De structuur van deze bebossingen is behouden gebleven, maar binnen deze bebossingen vonden later ontbossingen ten voordele van de landbouw plaats. Bostypologie Zuidelijk van de E40 situeert zich het voormalig waterwingebied Ter Heide, waar een onderliggende veenlaag is ingeklonken en zo een depressie veroorzaakt heeft die vernat. Hierop heeft zich een plas ontwikkeld die door watervogels gefrequenteerd wordt. Mogelijkheden voor vochtige bostypes zijn hier aanwezig (Elzenbroekbos). De terreinen van de VMW zijn maar deels bebost. De centrale voormalige waterwinning bestaat voor een gedeelte uit gemengd loofhout met Populier, Zomereik, Beuk, Es en Berk. De stroken langs de E40 zijn met uitzondering van het Rode Dopheidereservaat wel bebost, met allerlei soorten loofhout. Langs de autosnelweg werd een bomenrij aangeplant van hoofdzakelijk Douglasspar. Actuele bosfuncties • Economische functie Op de terreinen van de VMW gebeurt op dit moment nauwelijks houtoogst. De meeste aanplantingen zijn nog zeer jong, en bovendien is het hoofddoel van de bossen hier de bescherming van de waterwinning. Het grootste bosbestand stond op de voormalige waterwinning die ingeklonken is, waarna de bomen zijn afgestorven. De jacht is er verpacht. In de privé-domeinen is de houtproducerende functie ondergeschikt aan de jacht. In de privéstukken van “Van ‘t Veld” zijn enkele kerstboomplantages gelegen. • Sociaal-educatieve functie De terreinen van de VMW zijn niet toegankelijk, om de drinkwaterkwaliteit niet in het gedrang te brengen door mogelijk storten van afval of beschadigen van winningsputten. De andere stukken zijn alle privaat en niet toegankelijk. Hoewel dit een zeer natuurlijk en rustig gebied is nabij Brugge, heeft het dus nauwelijks recreatieve waarde. • Milieubeschermende functie De noordelijke helft van dit boscomplex is gelegen in de beschermingszone type III van de waterwinningen langs de autosnelweg. Landbouw is niet sterk vertegenwoordigd in het gebied. Nochtans bevinden zich enkele landbouwpercelen met maïs in de beschermingszones van de waterwinningen. De Veldbeek, met brongebied ten zuiden van de E40 in de omgeving van de waterwinning van Ter Heide en het domein van Zevenkerken, heeft een zeer zuivere waterkwaliteit en ten dele waardevolle structuurkenmerken. In het Sint-Andriesveld (Ter Heide, Zevenkerken) zijn er aanwijzingen voor kwel, met name in de brongebieden van de Veldbeek.


93

• Ecologische functie Het meest westelijk gelegen gedeelte van het eigendom van de VMW is overgedragen aan Natuurpunt vzw, vanwege de aanwezigheid van de zeldzame Rode dopheide op het terrein (het Rode Dopheide-reservaat). Er bevindt zich zowel droge heide als vochtige heide. Op de voormalige waterwinning heeft zich door inklinking van het veen een plas ontwikkeld. Algemeen wordt het gebied gekenmerkt door een relatief hoge graad van natuurlijkheid, te meer daar het in de omgeving van de Stad Brugge gelegen is. • Landschappelijke functie Dit boscomplex is gelegen in de Relictzone “Kasteelparken en bosgebieden Sint-Andries – Varsenare”. Het gebied is esthetisch waardevol omwille van het compartimentlandschap met landbouwgebied, kasteelparken en bossen, onderling verbonden met bomenrijen. Er zijn talrijke puntrelicten aanwezig, vermits het hier een voormalig kasteelparkgebied betreft, met enkele kastelen en kerkelijke gebouwen (kasteel Lisbona, kasteel Emmaüs, Abdij van Zevenkerken en klooster Bethanie). Beheersopties Het beheer van de terreinen van de VMW beperkt zich tot het instandhouden van de bossen voor de bescherming van de waterwinning. Hierbij wordt een zo natuurlijk mogelijke ontwikkeling van de aanwezige bestanden nagestreefd. Distels en Amerikaanse vogelkers wordt bestreden, zonder het gebruik van herbiciden. In de privé-domeinen worden voornamelijk beheersmaatregelen genomen in functie van de jacht. Geplande bosuitbreidingen Gewenste Bosstructuur: - zoekzone voor bosuitbreiding van 260 ha interne structuur: interne verdichting van de bosstructuur maatschappelijke functie: sociaal, milieubeschermend, landschappelijk Bosuitbreidingskaart - onderdeel van zoekzone voor bosuitbreiding Zedelgem - Loppem aard: gewone zoekzone bestemmingswijziging naar bos: 50 ha effectief te bebossen: 30 ha

Knelpunten K31 : kerstboomplantages en naaldhout in natuurgebied – zowel ecologisch als recreatief niet gewenst K30 : bossen aangetast door tuinhuisjes, weekendhuisjes in omgeving Duivelsnest K34 : intensief agrarisch gebruik in voormalig waterwingebied

Visies [Doelstelling GEN: herstel van heide en heischraal grasland, herwaardering en waar mogelijk herstel van veenrelicten, ecologische waardering van bossen, bosuitbreiding in ecologisch (met name voor heideontwikkeling) minder kansrijke zones binnen het GEN maar ook in de omgevende (gewenste verwevingsgebieden). Herstel van beekdynamiek in de Kerkebeek (zie ook V28)] Cuesta van Oedelem


94

oppervlakte: 1.333 ha Beschrijving van de bossen Boshistoriek en bebossingsindex Op de Ferrariskaart was het grootste gedeelte van de oppervlakte bebost en had het deelgebied de hoogste bebossingsindex van alle deelgebieden (>50%). De rijkere gronden met een licht zandlemige textuur werden echter snel ingenomen door de landbouw. Ook de andere gronden werden naderhand ingenomen door de landbouw, omdat door het ondiepe kleisubstraat de vochtvoorziening goed was. Hierdoor is bos slechts marginaal vertegenwoordigd op de armste zandgronden en op de moeilijkst bewerkbare en meest vochtige kleigronden. De actuele bebossingsindex bedraagt 4%. Het aandeel permanent bos van de beboste oppervlakte bedraagt ongeveer 25%. Bosstructuur Het betreft hier twee kleine stukken, nl. het Koningsbos in het zuiden (15 ha) en de Wapenaar in het oosten (29 ha). Hoewel dit relatief kleine bossen zijn, zijn ze toch belangrijk voor het gebied omdat het de enige groene stukken zijn. Landschapsecologisch zijn deze bossen relatief sterk geïsoleerd, maar via enkele stapstenen buiten het projectgebied zijn ze toch verbonden met het grote bosgebied Drongengoed op het grondgebied van OostVlaanderen. Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype Beide bossen bestaan uit een combinatie van naaldhoutaanplanten en loofhoutbossen. Beuk (5,8%) en Eik (29,4%) zijn de voornaamste loofhoutsoorten, Lork (21%), al dan niet gemengd met loofhout, en Grove den (21%) zijn de belangrijkste naaldhoutsoorten. De loofhoutbestanden behoren tot het typische Eiken-Beukenbos. Potentiële natuurlijke bosvegetatie Indien gekeken wordt naar het bostype bij spontane evolutie, is de oppervlakte die zou evolueren tot Elzen-Vogelkersbos zeer opmerkelijk (32% van de totale oppervlakte van het deelgebied). Alhoewel dit bostype hoofdzakelijk beekbegeleidend is, kan het dus ook voorkomen waar een ondiepe kleilaag voor een stuwwatertafel zorgt en waar de lemigere textuur voor iets rijkere, minder zure omstandigheden zorgt. Op de iets drogere gronden kan zich eerder het typisch Eiken-Berkenbos ontwikkelen, zowel de nattere als de droge vorm;

Dekzandrug van Sijsele oppervlakte: 1.231 ha Beschrijving van de bossen Boshistoriek en bebossingsindex De bebossingsindex is in dit deelgebied in het verleden nooit zeer hoog geweest. Het bos kwam op de Ferrariskaart in meerdere kleinere kernen voor. Vanaf de Vandermaelenkaart bleef van de meeste van deze bossen niet meer dan enkele snippers over, met uitzondering van Ryckevelde. Op latere kaarten ging deze achteruitgang verder, maar werd gecompenseerd door de aanplant van de bossen langs de N9 in de omgeving van het huidige Elisabethziekenhuis. Circa 20% van de bossen is permanent bos sinds de Ferrariskaart. Deze bossen bevinden zich in het boscomplex van Ryckevelde. De bebossingsindex bedraagt momenteel 15%. Dit is relatief hoog, te verklaren door het grote boscomplex Ryckevelde in het kleine deelgebied.


95

Bosstructuur Binnen het deelgebied situeert zich één boscomplex (Ryckevelde) met een uitloper richting Brugge (Paalbos), een grotere beboste zone in het westen ter hoogte van het Elisabethziekenhuis (Sint-Jansbos) en meerdere kleinere snippers. Landschapsecologisch heeft vooral Ryckevelde waarde als grotere boskern. De bossen bij het Elisabethziekenhuis hebben een landschapsecologische functie als langgerekte corridor langs de grote baan. De bedreiging voor dit bos door verstoring vanwege de grote baan, de landbouw en de bebouwing in de omgeving is echter zeer groot. Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype Het aandeel loofhout is zeer gering. Minder dan 8% van de beboste oppervlakte bestaat uit Eik of Amerikaanse eik, voornamelijk in het militair domein van Ryckevelde. Deze eikenbossen zijn van het arme Eiken - Beukenbostype. De rest bestaat voornamelijk uit Grove den, Zwarte den, en verder een breed scala aan naaldbomen, al dan niet gemengd met loofhout. Potentiële natuurlijke bosvegetatie Door het grote aandeel zandgronden, is het potentiële bosvegetatietype hier op meer dan 50 procent van de oppervlakte het arme Eiken – Beukenbos. Enkel in de vallei van het SintTrudoledeken is de ontwikkeling van Elzenbroekbos mogelijk, naast de natte variant van het typische Eiken – Beukenbos. Houtland van Zedelgem – Loppem oppervlakte: 4.142 ha Boshistoriek en bebossingsindex Bos is in het verleden steeds voornamelijk gesitueerd geweest in het zuidoosten van het deelgebied. De gronden in het westen waren immers reeds vroeg ingenomen voor landbouwpraktijk. De bossen waren sterk verbonden met de beeklopen. Op de Vandermaelenkaart waren de meeste beekbegeleidende bossen reeds sterk versnipperd, en met uitzondering van de kastelensite Zedelgem – Oostkamp zijn nu praktisch alle bossen verdwenen. Het aandeel permanente bossen bedraagt slechts 30% en de beboste oppervlakte is 7,8% van de totale oppervlakte. Bosstructuur Binnen het deelgebied is één groot boscomplex gelegen, nl. de kastelensite van Zedelgem – Oostkamp (zie beschrijving boscomplexen). Verder zijn er enkele snippers gelegen in het noorden van het deelgebied, nl. het kasteelpark van Loppem en het Wulgenbroekbos tussen Oostkamp en Sint-Michiels. Deze kleinere bossen liggen zeer geïsoleerd tussen autosnelwegen en andere verkeersinfrastructuren, zodat ze noch bij de stadsbossen van Brugge, noch bij de bossen van de Rivierbeek aansluiting vinden. De kastelensite vormt echter wel één geheel met de bossen van de Rivierbeek, hoewel de autosnelweg de samenhang ernstig hypothekeert. Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype Ongeveer 30% van de beboste oppervlakte bestaat uit Eik of Amerikaanse eik. Circa 20% bestaat uit mengingen van loofhoutsoorten. Naaldhout is slechts in geringe mate aanwezig. Dit deelgebied heeft het hoogste aandeel inheemse loofboomsoorten, te danken aan de aanwezigheid van de kasteelparken met hun specifieke boomsoortenkeuze. Naar bostypologie vallen de bossen in de kastelensite onder het typische Eiken – Beukenbos, terwijl de kleine bossnippers in het noorden onder het alluviale Elzen-Vogelkerstype vallen. Potentiële natuurlijke bosvegetatie


96

De potentiële natuurlijke vegetatie is hoofdzakelijk van het typische Eiken – Beukenbostype. De beken die het deelgebied doorsnijden zorgen met hun alluvium voor een potentieel Elzen - Vogelkersbostype. Meersengebied van Brugge oppervlakte: 1.488 ha Boshistoriek en bebossingsindex Het belang van dit deelgebied is steeds eerder extensief landbouwkundig geweest. De overstromingsgebieden van het Sint-Trudoledeken werden beheerd als hooiland en weidegronden. Ten tijde van Ferraris waren er enkele grotere boskernen. In het westen lagen de bossen van de Sint-Pietersabdij, in het zuidwesten lag er in het meersengebied een bos dat kenmerken van moerasbos had en centraal tussen Sijsele en Assebroek lag een bos lag dat aansloot bij Ryckevelde. Het enige bos dat min of meer is blijven bestaan, is een restant van het bos van de Sint-Pietersabdij, ter hoogte van de Sint-Lucaskliniek. Het moerasbos is op enkele fragmenten na volledig verdwenen, en van het bos aansluitend bij Ryckevelde blijven enkele fragmenten over, aan elkaar gelinkt met drevenrijen. De huidige bebossingsindex is in vergelijking met andere eerder natuurlijke deelgebieden laag en bedraagt circa 5,6%. Het aandeel permanente bossen is dan weer relatief hoog. Ongeveer 24% van de bossen is permanent bebost gebleven sinds Ferraris. In absolute oppervlakte valt dit natuurlijk laag uit, en bovendien zijn het versnipperde stukken. Bosstructuur Van een echte bosstructuur is in dit deelgebied geen sprake. Er zijn enkele bossen in het uiterste westen die oorspronkelijk tot de beboste corridor van de Rivierbeek en het SintTrudoledeken in de onmiddellijke omgeving van Brugge behoorden, maar door wegen en kanalen is dit bos nu volledig geïsoleerd. De bosfragmenten in het meersengebied zijn wel onderling gelinkt met een vrij intact drevenpatroon. De bossen tussen Assebroek en Sijsele zijn een uitloper van het grote boscomplex van Ryckevelde en vormen in combinatie met het meer zuidelijk gelegen drevenpatroon een natuurlijke stapsteen tussen Ryckevelde en het Beverhoutsveld in het zuiden. Globale boomsoortensamenstelling – actueel bostype Zoals verwacht mag worden in eerder vochtige bodemsystemen, bestaat ongeveer 20% van de bossen uit Populier. De andere bossen zijn ook voornamelijk loofhout, terwijl ten zuiden van Ryckevelde door de drogere en armere omstandigheden het aandeel naaldhout, met voornamelijk Lork (13,7%) groot is. Potentiële natuurlijke bosvegetatie Indien het westelijk gelegen meersengebied spontaan verbost, zou dit in de richting van een Elzen - Vogelkersbos kunnen gaan. De Assebroekse Meersen zelf bestaan uit venige lagen, waardoor er mogelijkheden zijn voor Elzenbroekbosontwikkeling. Meer oostelijk loopt het gebied op tegen de helling van de dekzandrug, waar door de drogere omstandigheden eerder een typische Eiken – Beukenbos tot zelfs een arm Eiken – Beukenbos zou kunnen ontwikkelen. Oudlandpolder oppervlakte: 1.007 ha Boshistoriek en bebossingsindex Met uitzondering van enkele beboste bermen rond het afrittencomplex van de E40 en enkele bossnippers meer centraal in het gebied is er geen bos. In het verleden waren er wel meer bossen die zich op de overgang bevonden tussen de polders en de zandstreek, maar deze


97

waren op de Vandermaelenkaart reeds grotendeels verdwenen. De huidige bebossingsindex bedraagt 1,7%, wat opmerkelijk genoeg zelfs hoger is dan de bebossingsindex van het Houtland van Beernem. Permanente bossen komen niet voor. Stadsbossen Brugge – Noord Ryckevelde Identificatie • Oppervlakte bos: circa 130 ha • Bossen van het complex: Ryckevelde • Gemeenten: Brugge, Damme • Deelgebied: Dekzandrug van Sijsele • Eigenaars: Het westelijke deel is militair domein, het oostelijke deel (Ryckevelde) en een klein stukje in het westelijk deel (Wit Zand) is eigendom van Bos en Groen. Tussen het domeinbos en het militair domein ligt een kasteel met park waarin de stad Brugge een congrescentrum uitbaat. • Beheerder: Bos en Groen beheert het grootste deel van het militair domein van Ryckevelde. Het meest noordelijke deel van het militair domein wordt echter beheerd door Natuurpunt (Schobbejakshoogte). Juridisch kader • Gewestplan het oostelijk deel is natuurgebied, het westelijke deel is bosgebied, en centraal ligt een zone parkgebied en een zone voor gemeenschapsvoorzieningen. • Beschermd landschap geen • Bosreservaten Geen • Habitatrichtlijngebied Het westelijk deel (militair oefenterrein) maakt deel uit van het habitatrichtlijngebied ‘Bossen, heiden en valleigebieden van Zandig Vlaanderen, Westelijk deel). De voorkomende habitats zijn: Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten Beukenbossen van het type met Ilex en Taxussoorten, rijk aan epifyten (Ilici-Fagetum) • Vlaams Ecologisch Netwerk (eerste fase juli 2002) De Schobbejakshoogte maakt deel uit van het GEN (GEN 117 Schobbejakshoogte) •

Goedgekeurd beheersplan: ligt voor ter goedkeuring.

Historiek Ten tijde van Ferraris was het gebied grotendeels bebost. In de daaropvolgende eeuw verdween geleidelijk een aanzienlijk deel van het bos, maar dit werd later teruggeplant. Bostypologie


98

In het militair domein liggen enkele biologisch waardevolle Eiken-Berkenbestanden, maar het aandeel naaldhout (Grove den en Lork) is vrij hoog. Het domeinbos bestaat praktisch volledig uit naaldhout. Actuele bosfuncties • Economische functie Deze functie is zowel in het domeinbos als het militair domein relatief belangrijk. De jacht is in geen enkel van de bossen van het complex verpacht. • Sociaal-educatieve functie Zowel het domeinbos, het militair domein en het eigendom van Stad Brugge zijn toegankelijk. Officieel is het militair domein enkel in het weekeinde toegankelijk, maar in de praktijk wordt daarop niet gecontroleerd. In het militair domein zijn er geen recreatieve voorzieningen en is er totaal niets geregeld. De recreatie in het domeinbos is iets beter georganiseerd, met een bewegwijzerd wandelpad (provinciaal Ryckeveldepad) en de Beverhoutsfietsroute. In het domeinbos is een permanente speelzone van circa 2 ha voorzien. Alhoewel de recreatie relatief intens is, gebeurt deze nogal ongecontroleerd. In het militair domein is de controle praktisch onbestaande en lopen recreanten ook naast de bestaande paden. Omdat de grens tussen militair domein en domeinbos niet echt zichtbaar is, ondervindt het domeinbos ook hinder van deze ongecontroleerde recreatie. • Milieubeschermende functie Het betreft hier een droog gebied, zodat van een waterregulerende functie van het bos geen sprake is. Enkel langs de zuidkant van het gebied zijn er langs het Sint-Trudoledeken enkele vochtigere terreinen waarop populieren staan. Het Sint-Trudoledeken zelf heeft een zwakke structuur is licht verontreinigd. Vanuit de landbouw is er wat hinder, omdat er met zware landbouwmachines in bosdreven gereden wordt, die zo stuk gereden worden. Het noordelijke gedeelte van het eigendom van Bos en Groen is momenteel niet bebost en in pacht bij een landbouwer. Hoewel Bos en Groen deze gronden wel zou willen bebossen, is dit momenteel niet mogelijk vanwege de strenge pachtwetgeving. Verontreiniging vanuit de buurt is gering, uitgenomen de installatie voor brandoefeningen op het militair domein, waar het blusschuim rechtstreeks in de grachten stroomt. • Ecologische functie De ecologische waarde van het gebied is niet zo groot, vermits er relatief veel soortenarme naaldbossen zijn. Nochtans komen er enkele waardevolle plantensoorten voor, zoals Vogelpootje, Gevlekte dovenetel (potentieel bedreigd volgens de Rode Lijst) en Gewone agrimonie. In het militair domein zijn er enkele hakhoutbestanden van kastanje, die echter al jaren niet meer als dusdanig beheerd zijn. Er bevinden zich ook enkele heiderelicten in het bos. Het noordelijke gedeelte van het militair domein (Schobbejakshoogte) is gelegen op een landduinencomplex, waarop schrale pioniersvegetatie en heide voorkomen. • Landschappelijke functie Landschappelijk is het gebied van belang, omdat het een buffer vormt tegen stadsuitbreiding van Assebroek en Sijsele. Het bos ondervindt echter wel hinder vanwege bewoning tot tegen de bosrand en vertuining, voornamelijk langs de kant van Sijsele. Ryckevelde maakt deel uit van de relictzone “Ryckevelde en ruimere omgeving van Sijseleveld”. Vanuit historisch standpunt is Ryckevelde belangrijk, vermits het in het verleden bestond uit een complex van bos en heide, dat zich verder uitstrekte naar het noorden richting Male. Het bosgebied vormt samen met zijn eerder agrarische


99

omgevingslandschappen een zeer gediversifieerd en gradiëntrijk geheel. Binnen het boscomplex ligt er een puntrelict, nl. het kasteel van Ryckevelde.

Beheersopties Het streven naar een meer inheemse boomsoortensamenstelling staat ook hier bovenaan. In het domeinbos wordt Amerikaanse eik systematisch benadeeld en wordt een struiklaag van Spork en Lijsterbes aangeplant. Op het militair domein moet de Amerikaanse vogelkers aangepakt worden en zullen de oude hakhoutbestanden opnieuw deels beheerd worden. Geplande bosuitbreidingen Gewenste Bosstructuur: - onderdeel van zoekzone voor bosuitbreiding van 100 ha interne structuur: interne verdichting van de bosstructuur maatschappelijke functie: sociaal, landschappelijk Bosuitbreidingskaart - onderdeel van zoekzone van Sint-Kruis - Sijsele aard: gewone zoekzone bestemmingswijziging naar bos: 0 ha effectief te bebossen: 40 ha Knelpunten K80 : Militair domein: vervuiling water door brandblusoefeningen en mogelijk hieraan gelinkte boomsterfte Visie V63 : richtlijnen natuurgericht bosbeheer, verwerving bosrandpercelen en evt. gericht beheer, behoud natuurgebied conform gewestplan


100

3 Projectbeschrijving 3.1

Doelstellingen

De hoofddoelstelling van het Landinrichtingsproject Brugse Veldzone-Veldgebied Brugge voor het inrichtingsproject landinrichting ‘Randstedelijk Gebied Brugge’ is het kwalitatief inrichten van de open ruimte gordel rond Brugge. Dit is beschreven in het planprogramma. De doelstellingen van het inrichtingsproject landinrichting ‘Randstedelijk Gebied Brugge’ zijn: ● Verhogen van de leefkwaliteit in de rand door o.a.: ● De economische troeven verder uit te bouwen; ● Een aantal unieke mogelijkheden inzake bosontwikkeling, natuur en landschapsbouw te realiseren; ● De reeds geschikte voorzieningen van zachte recreatie verder te onwikkelen. Binnen de groene gordel rond de stad zijn opties uit elk voorgesteld inrichtingsplan van het planprogramma van belang voor dit inrichtingsplan. Dit inrichtingsplan heeft als hoofddoel de een groene fietsgordel rond Brugge te vormen, die verbonden is met de binnenstad en dus met het functioneel netwerk en met de omliggende dorpen en het recreatief fietsnetwerk in het Brugs ommeland. Tegelijk worden in dit inrichtingsplan bepaalde fietsassen beter in het landschap geïntegreerd en worden de eerste aanzetten gegeven tot het inrichten van de groendomeinen in de Brugse gordel. Deze doelstellingen volgen uit de uitgevoerde studies en uit het overleg met verschillende administraties en het Europees project ‘Value’. 3.2

Inrichtingsconcept

In deze paragraaf wordt het inrichtingsconcept beschreven welke invulling geeft aan de projectdoelstellingen. De grote lijnen van de geplande ingrepen worden geschetst en hoe als gevolg hiervan het projectgebied er na afloop van het project uitziet en functioneert. 3.2.1

Algemeen inrichtingsconcept

De cultuurhistorische topper Brugge is omsloten door een gordel van aantrekkelijke open ruimten en groengebieden. De bosrijke veldlandschappen staan in contrast met de aangrenzende open polders. De gave landschappen liggen gegroepeerd in een groene gordel vlakbij Brugge, in een eerste “veldas” van Vloethemveld over Merkemveld naar Bulskampveld, en in een tweede, zuidelijke veldas van Wijnendalebos over Groenhovebos naar Bulskampveld. Dwars op deze twee veldassen ligt een kastelenas vanuit Brugge langs de prachtige valleien van Rivierbeek en Ringbeek naar de Lake- en Munkebossen. De overkoepelende recreatievisie voor het gehele veldgebied Brugge vormt een eerste insteek tot dit inrichtingsplan. Onderstaande visie is ruimer beschreven in de recreatieve studie, die uitgevoerd werd naar aanleiding van de opmaak van het planprogramma.


101

A. Overkoepelende visie Binnen deze groene gordel kon worden vastgesteld dat een groot knelpunt van het toeristisch-recreatief kader zich manifesteert in het gebrek aan samenhang: versnippering door grote lijninfrastructuren, versnippering in kleine gebiedjes, gebrekkige samenhang met Brugge, weinig onderlinge samenhang. Bijvoorbeeld kan er duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen twee toeristisch-recreatieve deelgebieden: (1) Brugge-centrum, (2) Brugse groene gordel. In dit kader worden volgende visie-elementen worden nagestreefd: 1. twee toeristisch-recreatieve trekkers: (a) Brugge met groene gordel, (b) Bulskampveld als centrum van het plattelandstoerisme in het Houtland; 2. plattelandstoerisme en recreatief medegebruik per gebied op maat gesneden; 3. toeristisch-recreatieve knooppunten in een netwerk over barrières heen; 4. dorpen en Torhout: leefbaar en aantrekkelijk; 5. gerichte versterking van kleinschalige voorzieningen in de gehele Veldgebied Brugge; 6. verblijfsrecreatie gericht gestimuleerd, nadruk op kleinschalige voorzieningen; 7. Veldgebied Brugge inbedden in een groter geheel; 8. versterken identiteit. Dit vertaalt zich in volgend beeld van de regionale toeristisch-recreatieve structuur:

B. Brugse wiel met dubbele veldas: De visie is vertaald in een regionale structuur, samengevat als “Brugse wiel met dubbele veldas”: 1. de twee toeristisch-recreatieve trekkers zijn Brugge en Bulskampveld; 2. rond Brugge ligt een groene gordel van open ruimte gebieden en groendomeinen, onderling verbonden, en verbonden met Brugge-station of het Brugse ei via “wielspaken”; 3. vanuit de trekker Brugge is er een vlotte verbinding, grotendeels langs het kanaal, naar de andere trekker Bulskampveld; 4. voorts is het plattelandstoerisme verspreid in een toeristisch netwerk met dorpen en recreatiedomeinen als doelen; 5. daarnaast zijn er drie assen van gave veldlandschappen. Ten zuiden van Brugge ligt een dubbele veldas van groen- en open ruimte gebieden, met Lippensgoed als scharnier: de noordelijke as loopt van Vloethemveld tot Bulskampveld, de zuidelijke as gaat van Torhout naar Bulskampveld. Tenslotte ligt een rustige noord-zuid as langs kastelen en Rivierbeekvallei.

Om de visie en gewenste structuren te bereiken wordt volgend inrichtingsplan voorgesteld: inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’; C. Visie Inrichtingsplan ‘Groene fietsgordel Brugge’ De visie voor het inrichtingsplan fietslinken kadert binnen een ruimere recreatieve visie voor het Veldgebied Brugge: cultuur en natuur in Brugge en de groene gordel. Verschillende elementen uit de overige opgemaakte visies, nl. de visie op de landbouw, de natuur en het bos, het water, worden mee opgenomen in dit inrichtingsplan voor zover er actueel nood is aan ingrepen.


102

In het kader van het Inrichtingsplan Fietslinken Brugge wordt voorgesteld volgende elementen na te streven: 1. Het creëren van een aaneengesloten fietsverbinding (recreatief wiel Brugge) in de groene gordel rond Brugge; 2. Het toegankelijk maken van de groene gebieden (bossen, landbouwgebieden, … ) vanuit de kernen (Varsenare, Loppem, Oostkamp, Oedelem, Sijsele, Damme, … ); 3. Een aansluiting voorzien vanuit de kernen op de aaneengesloten fietsverbinding; 4. De fietsvoorzieningen in Stad Brugge en in de omliggende gemeenten beter op elkaar af stemmen en waar nodig groene en veilige fietslinken voorzien. 5. Het landschappelijk inpassen van de verschillende fietslinken en waar nodig landschapsherstel aan te moedigen. 6. Het voorzien van veilige oversteekplaatsen en vrijliggende fietspaden waar mogelijk. 7. Het kenbaar/zichtbaar maken van de mogelijkheden inzake fietsen, zowel vanuit de binnenstad als in de randgemeenten. En dit zowel ten behoeve van het recreatief als het functioneel fietsverkeer. 8. Het inrichten van aantrekkelijke landschappen in de nabijheid van de fietslinken 9. Het voorzien van een aantal rustpunten.

Figuur 5


103

D. Inrichtingsmaatregelen Voor de keuze van inrichtingsmaatregelen zijn volgende thema’s geselecteerd: - stimuleren en beheersen van het recreatief medegebruik door: o de uitbouw van een fietsroutenetwerk; o het uitbouwen van recreatieve voorzieningen in en nabij grote groendomeinen, kasteelparken en agrarische veldlandschappen; o het opwaarderen en ontsluiten van cultureel erfgoed zoals archeologische sites; o

-

het opwaarderen en ontsluiten van natuurlijke gebieden;

opwaarderen van het dorpskader; ondersteunen verbreding landbouw naar plattelandstoerisme; ondersteunen uitbouw van recreatiemogelijkheden voor de lokale bevolking.

Het inrichtingsplan Groene fietsgordel Brugge kadert tevens in het Europees project Value. Dit project poogt de economische meerwaarde van groene investeringen te onderzoeken en richtlijnen te geven voor de toepassing hiervan in de randstedelijke context. De visie is voorgesteld op kaart 7. 3.2.2 Inrichtingsconcept deelgebied Ver – Assebroek – Steenbrugge In dit deelgebied bevinden zich reeds heel wat voorzieningen voor de recreant, zoals de voormalige spoorwegbedding (Abdijenroute) die als fietsas is ingericht en de recent als fietsas ingerichte voormalige trambedding. Deze assen doorsnijden een indrukwekkend en waardevol meersenlandschap en verbinden het enerzijds met Oostkamp, Oedelem-Beernem en Sijsele en het domein Ryckevelde, anderszijds met Steenbrugge. Het doel is de beide fietsassen beter met elkaar te verbinden en de assen zelf als groene as beter tot hun recht laten komen. Vanuit het gezondheidscentrum AZ Sint-Lucas zal men vlotter de spoorwegbedding opraken. Tegelijk wordt een gezondheidspad aangelegd voor de bezoeker, de patiënt of het personeel van het ziekenhuis. Door een kort traject voor de wandelaar komt de prachtige omgeving van het ziekenhuis nog beter tot zijn recht, zonder te raken aan de waardevolle natuurelementen. De verbinding tussen de trambedding en de spoorwegbedding te Ver-Assebroek verloopt momenteel door de woonwijk en is niet erg eenduidig. Er wordt gezocht naar een vlotte en aantrekkelijke verbinding. Het meersengebied herbergt een rijk verleden en een waardevolle natuur, middenin een landbouwlandschap. Door middel van het inrichten van het kerngebied van de meersen en enkele ingrepen aan de Hoofdsloot en de Meersbeek kunnen de natuurelementen in de meersen sterk opgewaardeerd worden. Informatie of een uitkijktoren bij de zeer waardevolle, maar nog niet volledig gekende archeologische site (Stone henge of site met walgracht?) zal het bedevaartsoord Ver-Assebroek een extra dimensie geven. Door ANB wordt verder gewerkt aan de inkleding en de bescherming tegen overstroming van de Groene wijk. De spoorwegbedding (Abdijenroute) wordt heringericht door de provincie als groene recreatieve as. Er wordt extra aandacht besteed aan de kruisingen met wegen vanwege het veiligheidsaspect en de inkleding van de bedding in het geheel. De herinrichting van de kruispunten wordt meegnomen in dit inrichtingsplan. De voormalige trambedding wordt ingericht als aanlooproute vanuit Oedelem-Beernem. Deze as wordt ingebed in zijn omgeving als groen-recreatieve as en wordt waar nodig verworven om een continue toegankelijkheid te kunnen garanderen.


104

Landschapsherstel en de aanleg van fietspaden langs enkele hoofdwegen (bv. Beverhoutsveldstraat & Van Cailliedreef ) voor het functioneel fietsverkeer zijn van essentieel belang voor het goed functioneren van dit deel van de groene fietsgordel. Een aantal archeologische elementen of historische bouwwerken worden als puntelementen hersteld. Ze geven een toegevoegde (historische) waarde aan het groene landschap. Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners uitgevoerd:

Landschapsherstel Beverhoutsveld Uit historisch kaartmateriaal en bronnen kan worden opgemaakt dat het Beverhoutsveld vroeger een gelijkaardig eigendomssysteem kende als dat die nog bestaat in de Gemene- en Loweiden. Opmerkelijk aan het Beverhoutsveld was dat het volledig omringd was door een haagstructuur die het volledige veldgebied behelsde. Op die manier wensten de eigenaars kenbaar te maken dat het hun eigendom was. In de loop der tijd is de haagstructuur verdwenen. In een eerste aanzet naar het herstel van het Beverhoutsveld wordt geopteerd om die historische haagstructuur terug te plaatsen. Het landbouwgebruik in dit deelgebied zal zich door deze maatregelen in geringe mate dienen aan te passen. Waar dit eventueel nodig is (bijvoorbeeld afstaan van de strook grond voor de aanleg van een pad) zal dit gebeuren mits een billijke vergoeding. Het herstel van het landschap en het verder beheer van de gronden gebeurt in samenwerking met de aanwezige landbouwers.

Ruiterverbinding Ryckevelde – Beverhoutsveld Het Ryckevelde ruiterpad laat toe dat ruiters een groot gedeelte van de omgeving van de Assebroekse Meersen kunnen doorkruisen. Deze route volgt ook een gedeelte de oude Spoorwegbedding. Dit ruiterpad wordt veelvuldig gebruikt en kan hier en daar wat optimalisatie gebruiken enerzijds naar veiligheid en anderzijds naar de inrichting van het pad zelf. Om het ruitercircuit te vergroten en een aantal paardenliefhebbers in de omgeving van het Beverhoutsveld de mogelijkheid te bieden om op het ruiterpad aan te sluiten wordt voorgesteld om het circuit uit te breiden en te verbeteren waar nodig. Voornamelijk het dubbel gebruik van de Zeggemansdreef als fietspad, ruiterpad en wandelpad vormt op dit moment een knelpunt.

Optimalisatie Oedelemberg wandelroute De Oedelemberg wandelroute laat de wandelaar kennismaken met Oedelemberg en omgeving. Deze wandeling loopt over het algemeen over landelijke wegen, verhard, half- verhard of onverhard, met uitzondering van het gedeelte langs de Sijselestraat. Hier dient de wandelaar het traject verder te volgen langs de eerder drukke Sijselestraat tussen Oedelem en Sijsele . Om dit gedeelte van het wandelcircuit te optimaliseren dient een alternatief te worden gezocht.

Een dubbelrichtingsfietspad langs de Bruggestraat wordt aangelegd in kader van het fietsfonds.


105

3.2.3

Inrichtingsconcept deelgebied Steenbrugge - Tillegem

In dit deelgebied bevindt zich een grote ontbrekende schakel in de groene gordel. Het open landschap en de aantrekkelijke natuurelementen zijn aanwezig, maar worden doorsneden door grote infrastructuren en bedreigd door ruimteclaims. Er is geen goede ontsluiting per fiets mogelijk vanuit Steenbrugge naar Tillegem. In deze zone bevindt zich de aanlooproute naar Oostkamp en Loppem. Los van de ruimtelijke keuzen die hier nog dienen gemaakt te worden, dient dit deelgebied als ontbrekende schakel in het geheel ingericht als groene open ruimte schakel. In dit inrichtingsplan wordt aangegeven welke ontbrekende schakels er in het groen fietstraject zijn en hoe die kunnen worden opgelost. Tegelijk wordt aangegeven dat het landschap van de Wulgenbroeken en de Chatreusemeersen een gepaste inrichting vereisen. De aanlooproutes vanuit Oostkamp en Loppem kunnen functioneren als groene assen doorheen dit veeleer open landschap. Tenslotte dienen enkele serieuze knelpunten voor de functionele fietser (bijvoorbeeld ter hoogte van Steenbrugge en de E40) aangehaald, zodat zij verder opgenomen worden in de inrichtingsplannen van het Randstedelijk Gebied, dan wel de Mobiliteitsas. Het gebied overlapt immers grotendeels met de Mobiliteitsas GentBrugge-Zeebrugge. Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners uitgevoerd:

Onderdoorsteek spoorweg ter hoogte van Steenbrugge De onderdoorgang langs de Heidelbergstraat onder de spoorweg is smal en wordt druk gebruikt. Dit brengt een onveilige situatie voor de fietsers met zich mee. Om de verkeersveiligheid te verhogen zou hier een alternatieve doorgang worden vooropgesteld. Hiervoor dient een nieuwe onderdoorgang te worden gezocht. Deze maatregel zal verder onderzocht worden in het kader van mobiliteitsas.

Fietslink Heidelbergstraat – Tillegem Kasteel. Deze missinglink vormt een belangrijk onderdeel voor de uitbouw van de groene fietsas rond Brugge. Aangezien het grootste gedeelte eigendom is van de Provincie en zij daar een aantal nieuwe activiteiten wenst te ontwikkelen, dient de verdere uitwekring door de Provincie Westvlaanderen te gebeuren.

Fietslink Magdalenagoed – Kasteel van Loppem Deze fietslink vormt een belangrijk aansluitingssegment tussen de circulaire fietsverbinding en de aanlooproute vanuit Zedelgem. Dit pad kan parallel lopen met de Heidelbergstraat en kan doorheen het Smisjesbos lopen.

Uitbouw bezinningspad Betanie In de omgeving van de Vijvers liggen de piorij Bethanie en de Sint – Andriesabdij Zevenkerken. Er kan in deze omgeving reeds een gedeeltelijke wandeling worden gemaakt tussen de priorij en de abdij. Echter vormt dit op vandaag nog geen circuit. Een optimaal circuit die zowel kunnen gebruikt worden door patiënten van het psychiatrisch centrum, de leerlingen en bezoekers van de Abdij Zevenkerken, omwonenden en door passanten, kan worden uitgewerkt in het kader van een volgend inrichtingplan voor het zuidelijk stadsrandbos.

Natuurlijke inrichting klaverblad E 40


106

De maatregel wordt verder uitgewerkt door AWV, in het kader van het plan ‘Ontsnippering E40’. 3.2.4

Inrichtingsconcept deelgebied Tillegem-Bloemendale

Het deelgebied wordt gekenmerkt door een aantrekkelijke , maar licht verstedelijkt open ruimte met heel wat bos en een aantal kasteelparken. Vanuit het bosgebied Tillegem kan een groene fietsas naar Bloemendale de kwartcirkel tot aan de Oostendse Vaart rond maken. Op heel wat plaatsen zijn reeds delen van deze fietsverbinding ingericht. Het inrichtingsplan wil de missing links inrichten en tegelijk de omgeving van de gehele as opwaarderen. Dit kan door aankoop van bospercelen of afspraken met de landeigenaren. Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners uitgevoerd:

3.2.5

Verbinding Domein Tillegem –Foryst Noord Om van het kasteel van Tillegem richting Foryst noord te fietsen dient een bepaald stuk van het traject gevolgd te worden dat niet is uitgerust om als fietser te gebruiken. Dit gedeelte van het traject bestaat nu uit aangereden aarde met veel putten, steenpuin en plassen. Er wordt voorgesteld om het pad te verharden ten einde het fietscomfort te verhogen. Deze fietslink kan terug worden opgenomen bij een volgend planningsproces rond het zuidelijk stadsrandbos.

Verbeteringswerken Vaartdijk zuid. W&Z plant in 2009 verbeteringswerken aan de Vaartdijk zuid.

Inrichtingsconcept deelgebied Bloemendale – Sint-Pietersplas

Dit deelgebied wordt gekenmerkt door een grote versnippering en verstedelijking en een abrupte scheiding met de open polder. Het doel is een aantal groene fietsassen in de verstedelijkte omgeving te integreren, het Sint-Janshospitaal beter met de wijk Bloemendale te verbinden en een goede verbinding met de open polder (Meetkerkse moeren en dorp Zuienkerke) te verzorgen. De Blankenbergse dijk speelt als aloud cultuurhistorisch element een centrale rol in dit gebeuren, evenals een aantal verlaten spoorwegbeddingen. Deze ingrepen zijn sterk afhankelijk van de grote dynamiek in dit deelgebied. Het overlapt dan ook met de mobiliteitsas. Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners uitgevoerd:

Uitbouw rustpunt Blauwe Toren Hoeve (Westtoer) Opmaak van een integraal inrichtingplan omgeving Sint – Pieters Doorsteek onder spoorwegbedding Blankenbergse Dijk richting SintPieters Voor het verder optimaliseren van de link tussen Sint-Pieters Op den Dijk en de Sint Pietersplas wordt ervoor gekozen om het gegeven van de Blankenbergse dijk door te trekken tot in de kern van Sint-Pieters. Hiervoor dient een doorsteek te worden voorzien onder de spoorweg. Dit


107

zou kunnen gerealiseerd worden samenlopend met het construeren van een extra spoor. Deze doorgang vormt een belangrijke schakel in het geheel van de beoogde fietsverbinding rond Brugge. Deze doorsteek zal verder bestudeerd worden in kader van het inrichtingproject mobiliteitsas.

Herinrichting verlaten spoorwegbedding tot Duivekeetbos Een gedeelte van de huidige spoorwegbedding is verlaten. Interessant lijkt om dit gegeven aan te snijden in het kader van de opwaardering en de ontwikkeling van de wijk Sint-Pieters. Voorgesteld wordt om voor dit plan een streefbeeld uit te werken en te realiseren, waarbij gestreefd wordt om de oude spoorwegbeddingen te gaan inrichten als speelzone.

Fietslink Duivekeetbos Sint-Pietersplas Om de mogelijkheid te geven aan de bewoners van de Duivekeet de SintPietersplas op een vlotten en veilige manier te bereiken, wordt een fietslink voorzien tussen de Duivekeet en Sint Pietersplas. Bij gevolg wordt ook de verbinding gemaakt met de Blankenbergse dijk. De fietslink dient tot slot nog landschappelijk ingepast te worden.

Aanleg dubbelrichtingsfietspad Oostendse Steenweg (AWV)

3.2.6 Inrichtingsconcept deelgebied Damme – Ryckevelde Vanuit het bos Ryckevelde met de fiets Damme opzoeken is nogal omslachtig, omdat de fietser terug richting Brugge of Sijsele wordt geleid. Met de Maleleie als hoofdas wordt gezocht naar een goede fietsverbinding tussen Ryckevelde en de Stadswallen van Damme. Tegelijk wordt getracht het landschap langs deze as te herstellen en enkele knelpunten voor de fietsrecreant op te lossen. De aanleg van een fietsbrug over de Damse vaart kan het Fort van Beieren veel directer met Ryckevelde verbinden. Rond Damme bevinden zich enkele historische forten en dijken, die als aanknopingspunt voor historisch herstel, landschapsherstel en natuurherstel kunnen dienen. Naar aanleiding van het Europees project “Staatsspaanse linies” wordt in het gebied rondom Brugge inrichtingsmaatregelen gepland op de archeologische sites Fort van Beieren, Fort van Damme, de Redoute van Michem en de Redoute Verbrand. Deze verdedigingswerken zijn alle opgericht in het kader van de Staats-Spaanse oorlogen (De Tachtigjarige Oorlog, 1568 – 1648, en de Spaanse Successieoorlog, 1702 – 1713). Natuurpunt Damme heeft in de omgeving van de stadswallen van Damme enkele percelen waar via natuurtechnische inrichting een grotere natuurwaarde kan worden bekomen. De natuurwaarden worden ontsloten via een wandelpad en een bestaande kijkhut en een door de Provincie nieuw aan te leggen kijkhut die verbinding geeft met de Damse vaart. Dit zorgt voor een belangrijke meerwaarde voor de natuurgerichte recreant. Een aantal elementen passen wel binnen deze gebiedsvisie maar worden in een later planvormingsproces terug opgenomen of worden autonoom door een van de partners uitgevoerd:

Aanleg recreatieve doorsteek over Damse vaart t.h.v. ’t Apertje Inrichting perceel Fort ten Damme Het fort is eigenlijk een schans. De site is goed geconserveerd gezien zijn ligging onder weiland. Door de functie als huisweide zijn bemestingsbeperkingen, om de botanische kwaliteiten te verbeteren, niet mogelijk. Avifaunistisch zijn de mogelijkheden beperkt door de nabijheid van de boerderij. Het in stand houden van de omgevende sloot en


108

bomenrijen zijn de belangrijkste aandachtspunten, die nauw aansluiten bij de cultuurhistorische waarde. Het geheel is perfect ontsloten, gezien zijn ligging langs de recreatieve as van de Damse Vaart en zijn aansluiting op het wandelen fietstraject tussen Fort van Beieren en de Stadswallen van Damme. Bovendien biedt het uitzicht vanop de dijk van dezelfde vaart een zeldzaam panoramisch zicht.

3.3

Aanleg tweerichtingsfietspad Bruggestraat (AWV)

Maatregelen

In deze paragraaf worden de mogelijke maatregelen toegelicht. De beschrijving gaat in op het type maatregelen en geeft hierover verdere informatie. De maatregelen worden ook op kaart voorgesteld zodat de locatie duidelijk kan worden geïllustreerd. Bij elke maatregel op de kaart kan het overeenkomstige nummer van de maatregel worden teruggevonden. Op die manier werd getracht de leesbaarheid van het document te verhogen. 3.3.1

Deelgebied Ver – Assebroek – Steenbrugge (kaart 8)

Deze fietslink bestaat uit het aan elkaar linken en opwaarderen van de spoorwegbedding en de oude trambedding als prioritaire fietsassen, samen met het beter inrichten van een aantal wegen in functie van functioneel en recreatief fietsverkeer. De omgeving van deze fietsassen en in het bijzonder het meersengebied worden heringericht als aantrekkelijk en cultuurhistorisch belangrijk landschap. Hiervoor zijn 13 uitvoeringseenheden voorzien. De meeste maatregelen kaderen in andere overheidsinitiatieven, vanuit de gemeenten, de provincie of de Vlaamse overheid. In dit inrichtingsplan wordt aangegeven wie wat zal uitvoeren en via welke financiering dit zal gebeuren. 1

Inrichting kruispunten Abdijenroute

De Abdijenroute is het West-Vlaamse deel van de vroegere spoorweg Brugge (Baron Rusettelaan) en Damme-Sijsele (Maalse Steenweg). Tussen het begin in Steenbrugge en het einde te Maldegem-Donk ligt 13 km fietsen wandelpad. Als groene as ontsluit de oude spoorwegbedding het natuurgebied de Assebroekse Meersen, het bosgebied van Ryckevelde en het landschap tussen Sijsele en Donk. In de nabijheid van de route liggen twee historische kloosterhoeven nl. St- Trudo en Engelendale. Steenbrugge en het kasteel van Male herbergen een actieve abdij. Dit pad wordt zowel gebruikt door fietsers, wandelaars en ruiters. Door het provinciebestuur worden voor deze as verbeteringswerken gepland. De route kent een aantal oversteekplaatsen met drukke toegangswegen tot Brugge. Op dit moment zijn de oversteekpunten onveilig. In het kader van dit inrichtingsplan wordt het heraanleggen van kruispunten vooropgesteld waardoor de oversteekplaatsen veiliger worden. De Provincie West-Vlaanderen is partner in dit maatregelenpakket voor de financiering van de aan te leggen kruisingen met wegen.


109

Code Maatregel

Kostprijs

1.1.

50.000

2

Heraanleg kruispunten Abdijenroute

Partner Uitvoering Stad Brugge

Partner Financiering Provincie WestVlaanderen

Fietslink Trambedding – Spoorwegbedding

Twee recreatieve assen met een historische waarde doorkruisen de Assebroekse Meersen en haar omgeving: (1) de oude spoorwegbedding (Abdijenroute) en (2) de oude trambedding. Tussen beide lijnvormige structuren kon op vandaag een missing link worden vastgesteld. Een aantakking van de oude trambedding op de oude spoorwegbedding ontbreekt. Wanneer men van op de trambedding richting de oude spoorwegbedding wenst te rijden dient men een gedeelte het tracé verder te zetten via de aangrenzende woonwijk te Ver Assebroek nl. Het leitje. Hierdoor verliest men de band met het omgevende Meersenlandschap en dient een kleine omweg te worden gemaakt. Op basis van kostenefficiëntie en de verwervingsmogelijkheden en overleg met het bestuur van de Gemene en Looweiden is geopteerd om het pad te voorzien op het tracé van het Meersenpad en achter de huizen van de groene wijk. Een tweerichtingsfietspad zou worden aangelegd, waardoor de mogelijkheid tot beheer door landbouwers wordt opengelaten. Om de veiligheid van het nieuwe trajectonderdeel te verhogen wordt een herinrichting van de overgang met de Michel Van Hammestraat voorzien. Specifiek aan dit traject is dat het door de Gemene en Loweiden loopt. Voor de voorbijganger is dit op dit ogenblik niet zichtbaar dat dit gebied eigenlijk wel bijzonder is. Aan de hand van het plaatsen van een infopanelen wenst men aan de voorbijgangers de unieke eigendomssituatie en andere informatie m.b.t. de Gemene en Loweiden kenbaar te maken. Naast deze informatie wordt vooropgesteld om ook informatie m.b.t. de polder SintTrudoledeke aan de voorbijgangers mee te geven. Verder kan ook informatie worden opgenomen m.b.t. landbouwbedrijven of over waardevolle bossen zoals Schotelaersbos. De Vlaamse Landmaatschappij staat in voor de verwerving van de gronden en het aanleggen van het fietspad. De Stad Brugge staat in voor de herinrichting van het kruispunt met de Michel Van Hammestraat wat past binnen maatregel 1.4 om de Michel Van Hammestraat op een fietsvriendelijke manier her in te richten. De informatiepanelen m.b.t. Gemene en Lo-weiden en de Polder Sint-Trudoledeke worden opgemaakt door de VLM i.s.m. de Gemene en Lo-Weiden en de polder.

Code Maatregel

Kostprijs

Grondverwerving 2.1.

0 Aanleg fietspad + eventueel brugje

2.2. 2.3.

Inrichten kruispunt Michel van Hammestraat


100.000 100.000

Partner Uitvoering

Partner Financiering Stad VLM Brugge Stad Brugge VLM Stad Brugge, Stad Technische Brugge dienst 110

2.4.

3

Informatiepanelen m.b.t. Gemene en Loweiden, de Polder Sint-Trudoledeke, enz.

5.000

VLM

Stad Brugge

Fietslink Ver-Assebroek – Oedelem ( incl. oude tramwegbedding)

Deze fietslink is een onderdeel van het recreatief fietsroutenetwerk. De aanlooproute naar de oude spoorwegbedding vanuit Oedelem wordt gevormd door een gedeelte van het bestaande fietsroutenetwerk en de oude trambedding. Onderstaand worden beide facetten van dit tracé besproken. De trambedding vormt in zijn geheel op heden geen landschappelijke eenheid. Het is een landelijke weg zonder enig continu verhardingstype. Ook met de omliggende landschappelijke waardevolle elementen vertoont de trambedding weinig tot geen verband. Binnen deze maatregel wordt voorgesteld om voor dit lijnelement een streefbeeld op te maken in overleg met de verschillende betrokkenen en dit streefbeeld vervolgens uit te voeren. Bij de opmaak van dit streefbeeld wordt enerzijds aandacht besteed aan de trambedding zelf en anderzijds wordt het omliggende landschap aangepakt. Een gedeelte van de Oude trambedding is nog steeds privé – eigendom. Dit gedeelte is voornamelijk gelegen op het grondgebied van de Gemeente Beernem. Hierdoor kan niet met zekerheid worden aangenomen dat het traject continu zijn toegankelijkheid blijft behouden. Dit inrichtingplan wenst te streven naar een volledig verwerving van de privé-gedeelten waardoor de toegankelijkheid van dit tracé kan verzekerd blijven. Met deze maatregelen wordt het optimaliseren van een veilige groene fietslink beoogd vanuit Oedelem naar Brugge. De aansluiting van Oedelem op de gehele groene fietslink kan gebeuren via het bestaande fietsroutenetwerk. Dit traject loopt verder via de Pinstraat over de Zandgrachtstraat en vervolgt haar weg richting Oedelem centrum op de parochieweg. Een aantal verbeteringen worden hier vooropgesteld. Het kruispunt van de Zandgrachtstraat en de Parochieweg wordt aangepakt. Op dit knooppunt van het fietsroutenetwerk hebben de fietsers die van op Oedelemberg komen een hoge snelheid. De bebouwing op de hoek van de Parochieweg en de Zandgrachtstraat zorgt ervoor dat het zicht van de fietsers die vanuit de Zandgrachtstraat wordt beperkt, waardoor de kans op een botsing reëel is. Om een veilige passage te garanderen wordt hier een asverschuiving van de Zandgrachtstraat voorgesteld. De picknickplaats kan ingericht worden op de plaats waar de Polder een ruimere buffer voorziet voor de sanering, wateropslag en beveiliging van de huizen langs de Zandgrachtstraat. Momenteel loopt het traject door een open landschap. Vanuit landschappelijk oogpunt kan de aanplanting langsheen dit tracé worden geoptimaliseerd zodat het traject beter in het landschap wordt ingebed en geaccentueerd. De VLM staat in voor de grondverwerving van de privégedeelten van de trambedding, de opmaak van een streefbeeld voor de trambedding en de uitvoering van de werken aan de bedding en de landschappelijke inkleding. De gemeente Beernem staat in voor de herinrichting van het kruispunt ZandgrachtstraatParochieweg. Het Regionaal Landschap Houtland staat in voor de inrichting van de picknickruimte. Code Maatregel 3.1.

Kostprijs

Opmaak streefbeeld 5.000


Partner Uitvoering VLM i.s.m. betrokken partners

Partner Financiering Stad Brugge Gemeente

111

Grondverwerving Privé gedeelten Trambedding 3.2.

75.000

VLM

10.000

Verbeteren oude trambedding

3.3. 3.4. 3.5.

Herinrichting Kruispunt Zandgrachtstraat – Parochieweg Landschappelijke aanleg trambedding en omgeving

100.000 20.000

VLM Gemeente Beernem VLM

3.6

Inrichting picknickplaats

1.441

RLH

4

Beernem ANB, Stad Brugge, Gemeente Beernem ANB Stad Brugge Gemeente Beernem Gemeente Beernem ANB Stad Brugge Gemeente Beernem Gemeente Beernem

Herinrichting Michel Van Hammestraat – Beverhoutstraat tot verkeersveilige fietsweg

De Beverhoutsstraat en de Michel Van Hammestraat worden veel gebruikt als sluipweg vanuit Moerbrugge naar Assebroek/Oedelem en omgekeerd. Gezien het rechte tracé van deze wegen nemen de auto’s er hoge snelheden aan. Tegelijkertijd worden deze wegen ook vaak gebruikt als functionele en recreatieve fietsweg. Het multifunctioneel gebruik van deze wegen zorgt hier voor knelpunten inzake veiligheid voor het fietsverkeer. Voorgesteld wordt om een tweerichtingsfietspad aan te leggen langs de Beverhoutsstraat. De Michel Van Hammestraat dient op een fietsvriendelijke manier heringericht te worden. Hierbij wordt ook een herinrichting van de verschillende kruispunten beoogd. Het gaat bijvoorbeeld om de kruising van de Oude spoorwegbedding met de Michel Van Hammestraat. Deze maatregel werd reeds beschreven onder maatregel 2. Deze maatregel heeft tot doel een veilige functionele fietsas te creëren tussen Moerbrugge en Assebroek/Oedelem. De VLM staat in voor de grondverwerving en de opmaak van een streefbeeld voor de fietsveilige weg. De gemeente Oostkamp staat in voor de aanleg van het fietspad en het herinrichten van de kruispunten op haar grondgebied.

Code Maatregel

Kostprijs

4.2.

Opmaak streefbeeld landelijke weg met fietspad

5.000

4.3.

Grondverwerving

70.800

4.4.

Aanleg fietspad langs Beverhoutstraat

330.000

4.5.

Herinrichting Michel Van Hammestraat (Mispelaar tot Sint-Trudoledeke)

10.000


Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Gemeente Oostkamp VLM Gemeente Oostkamp Gemeente Gemeente Oostkamp Oostkamp Stad Stad Brugge Brugge Stad Brugge

Stad Brugge

112

5

Aanleg Fietspad Van Cailliedreef

Ook op de Van Cailliedreef kan veel sluipverkeer worden waargenomen. Dagelijks passeren een 1110 auto’s en vrachtwagens. Deze dreef kent een gelijkaardig knelpunt als de Beverhoutstraat: sluipverkeer met een hoge snelheid. Ook dit traject is voor fietsers niet geheel veilig te noemen. Om de verkeersveiligheid te verhogen wordt deze landelijke weg heringericht waarbij het aanleggen van een vrijliggend fietspad prioritair is. In het verleden werden reeds een aantal eerste werken uitgevoerd om deze weg fietsveiliger te maken. Echter volstaan deze voorlopige ingrepen niet en dient de inrichting verder geoptimaliseerd te worden. De VLM staat in voor de grondverwerving en de opmaak van een streefbeeld. De gemeente Oostkamp staat in voor de uitvoering van de werken aan het fietspad.

Code Maatregel

Kostprijs

5.1.

Opmaken streefbeeld Van Cailliedreef

5.000

5.2.

Grondverwerving

68.000

5.3.

Aanleg fietspad

300.000

6

Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Gemeente Oostkamp VLM Gemeente Oostkamp Gemeente Gemeente Oostkamp Oostkamp

Herstel historische brug over Meersbeek

In de Assebroekse Meersen over de Meersbeek, ter hoogte van de Oude trambedding kan een historisch brugje worden teruggevonden. De constructie is reeds wat verouderd en dreigt zijn stevigheid te verliezen. Oorspronkelijk vormde de brug de verbinding met de Prinsen – en Zeggemansmeersen. Een aantal bomen groeien door de fundering van de brug. Op dit moment wordt deze brug vooral gebruik door landbouwers die van op de oude spoorwegbedding toegang tot hun percelen zoeken. Gezien het historisch karakter van deze brug wordt conservatie en herstel vooropgesteld. De restauratie zal een blijvend functionele gebruik met zich meebrengen. Ter voorbereiding van de restauratiewerken dienen de oude plannen te worden geraadpleegd uit het archief van de Polder uit de tijd van de Watering Sint-Trudoledeke. Bij de geplande natuurinrichtingswerken in de Assebroekse meersen is het belangrijk dat wordt rekening gehouden met draagkracht van de brug zodat deze niet geheel instort. Eventueel dient gebruik gemaakt te worden van een werfbrug die na afloop van de werken terug verwijderd kan worden. De VLM staat in voor de werken aan de oude Romeinse brug.

Code Maatregel

Kostprijs

6.1.

100.000

7

Restauratie historische brug

Partner Partner Uitvoering Financiering VLM ANB

Inrichting Assebroekse Meersen

Het meersengebied rond Assebroek maakt deel uit van een langgerekte reeks van gavers (komvormige laagten) in de zuiden oostrand van Brugge. De Chartreuzen, de Assebroekse Meersen en de Gemene weiden vormen een complex van laaggelegen vochtige weiden en hooilanden die omzoomd zijn door rijen populieren en knotwilgen. Verschillende waterlopen dooraderen het gebied en dragen bij tot de bijzondere charme van dit “relictlandschap”. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

113

De belangrijkste waterlopen in de Assebroekse Meersen zijn het Sint-Trudoledeken en de Hoofdsloot. De grootste oppervlakte binnen het stroomgebied van deze waterlopen heeft de planologische bestemming “agrarisch gebied” en wordt als dusdanig ook gebruikt. Een kleiner deel van het gebied is afgebakend als natuurgebied, eigendom van het Agentschap Natuur en Bos. Volgende knelpunten verhinderen een goede ontwikkeling van het natuurgebied: - de sloten en laantjes zijn sterk verland en hebben hun functie van aan- en afvoer van water gedeeltelijk verloren; - de waterpeilen die gehanteerd worden zijn te laag; - overstortwerking hypothekeert de waterkwaliteit in het natuurgebied; - de Groene wijk kampt met overstromingsproblemen. Teneinde het natuurgebied optimaal in te richten zullen in het kader van de landinrichting volgende werken uitgevoerd worden: - opnieuw op diepte brengen van de bestaande sloten; - opnieuw aanleggen van de verdwenen sloten; - opnieuw op diepte brengen of heraanleggen van de historische laantjes; - plaatsen van stuwen voor een optimaal peilbeheer in het natuurgebied; - reduceren van de impact van het overstort van de Groene wijk op de waterkwaliteit in het natuurgebied; vervolledigen van de dijk rond de Groene wijk. De werken worden uitgevoerd door de VLM op eigendom van ANB. ANB zal tevens instaan voor de aankoop van de gronden ten westen van de “Groene Wijk”. Een basisvereiste voor het herstel van de natuurwaarden in de Assebroekse Meersen is de bevloeiing met nutriëntarm water. De Polder Sint-Trudoledeke en ANB plannen hiervoor de Meersbeek te verbinden met de Assebroekse meersen door middel van een ondergrondse leiding met diameter 1 meter. Het water van de Meersbeek is immers van betere kwaliteit dan dat van het Sint Trudoledeken. Op die manier zullen de Assebroekse Meersen kunnen bevloeid worden met minder nutriëntrijk water. Daarnaast plant de polder werken die ze zal uitvoeren met medefinanciering van de provincie en het Vlaams Gewest, in het kader van het subsidiebesluit voor polders en wateringen. De werken beogen een betere werking van het pompgemaal op de Hoofdsloot. Dit pompgemaal verpompt het water van de Hoofdsloot naar het kanaal Gent-Brugge. Door het ontbreken van een wachtkom net voor het pompstation kan de aanvoersloot onvoldoende water naar het pompstation vervoeren. Het gevolg is dat een continue werking van de pomp onmogelijk is. De aanvoersectie van de Hoofdsloot net voor het pompstation zal verbreed worden. Op die manier zal de berging net voor de pomp vergroten. Dit zal gebeuren met een oeverinrichting die landschappelijk inpasbaar is en voldoende ecologische mogelijkheden biedt. Hierbij kunnen de mogelijkheden voor het paaien van de vissen verbeterd worden. Met deze ingreep zal de huidige pompcapaciteit beter kunnen benut worden, zonder te raken aan de geldende peilen. Deze werken gebeuren buiten het kader van de landinrichting. Ze worden medegefinancierd door de VMM. Code Maatregel 7.1.

7.2.

Kostprijs

Partner Uitvoering ANB

Reduceren van de impact van 5.000 de overstort Groene Wijk op de waterkwaliteit in het natuurgebied Natuurherstel Assebroekse 595.454,61 VLM


Partner Financiering ANB

ANB

114

7.4 7.5.

8

Meersen Aanleg ontbrekend dijktraject Groene Wijk Verbinding meersbeek – Assebroekse Meersen

0

VLM

ANB

100.000

ANB

ANB

Herstel dreefkarakter Kerkdreef

De Kerkdreef heeft op vandaag geen dreefkarakter meer. Praktisch alle beplantingen zijn verdwenen. Om de dreef een geheel te laten vormen met de kern van Ver-Assebroek wordt hier het herstel van het dreefkarakter beoogd, door het heraanplanten van bomenrijen aan beide zijden van de dreef. De werken worden uitgevoerd door de stad Brugge. Code Maatregel

Kostprijs

8.1.

10.000

9

Aanplanten groenelementen

Partner Uitvoering Stad Brugge, Groendienst

Partner Financiering Stad Brugge

Verkeersvrij maken Koeiedreef

Heel wat wagens gebruiken de Koeiedreef als sluipweg tussen de Beverhoutstraat en de Astridlaan. Op dit moment is deze weg een halfverharde weg die gebruikt wordt door fietsers die het knooppuntennetwerk volgen en voetgangers die het provinciaal wandelpad volgen ‘Het meersenpad’. Dit zorgt voor conflicten. Met deze maatregel wenst men in de Koeiedreef een barrière aan te brengen ten einde het sluipverkeer te verwijderen. Na het aanbrengen van de barrière is de Koeiendreef enkel nog toegankelijk voor landbouwverkeer, fietsers, wandelaars en ruiters. De stad Brugge staat in voor het ontwerp en de uitvoering van de werken Code Maatregel

Kostprijs

9.1.

5.000

Aanleg Barrière

Partner Uitvoering Partner Financiering Stad Brugge, Stad Brugge Groendienst

10 Consolidatie archeologische site In de Ver-Assebroekse Meersen liggen 4 concentrische en perfect ronde cirkels. De oorsprong, de bedoeling en het waarom van deze cirkels is onbekend en wordt druk bediscussieerd door archeologen. Een uitgebreid wetenschappelijk onderzoek wordt begin 2009 uitgevoerd. Deze site is uniek voor Vlaanderen maar bij het publiek onbekend. De site is enkel goed zichtbaar vanuit de lucht tijdens natte omstandigheden. Informatiepanelen dienen aangebracht te worden. De meersen zijn een beschermd landschap. De VLM staat in voor het ontwerp en de uitvoering van de werken. Voor het platform wordt Europese cofinanciering voorzien.

Code Maatregel


Kostprijs

Partner Uitvoering Partner Financiering

115

10.2 10.3

Oprichten uitkijkplatform Informatiepanelen

2.620 2.620

VLM VLM

Stad Brugge Stad Brugge

11 Fietslink Odegemstraat – Oude Spoorwegbedding In de nabijheid van de Oude spoorwegbedding is het AZ Sint-Lucas gelegen en het nieuwe rusthuis in opbouw. Een groot aantal mensen komen hier werken. Voor wat het AZ SintLucas betreft komen gemiddeld 300 personeelsleden per dag met de fiets werken. De site is per fiets vandaag vanuit twee richtingen toegankelijk namelijk vanaf Oude Spoorwegbedding en via de Sint-Lucaslaan. Om de bereikbaarheid voor fietsers te verhogen wordt door de stad Brugge voorgesteld om een nieuwe weg tota het ziekenhuis, met een fietspad tussen de Odegemstraat en de oude Spoorwegbedding uit te bouwen. Het tracé van deze link staat ter discussie en zal door de Brugse stadsdiensten verder uitgewerkt te worden. In het inrichtingsplan wordt ingegaan op het uitbouwen van een fietslink tussen de Odegemestraat en de spoorwegbedding. Hierbij gaat het concreet over: • Het verbeteren van de doorsteek Oude Spoorwegbedding AZ – Sint-Lucas. • Het realiseren van een veilige fietsverbinding tussen de Odegemstraat en het AZ Sint-Lucas. Mogelijks kan deze fietsverbinding in combinatie met het voorzien van een nieuwe diensttoegang worden gerealiseerd. De stad Brugge staat in voor de aanleg van de weg en de fietslink van de geplande brug ter hoogte van de site AZ – Sint Lucas tot de Oude spoorwegbedding naar het SintLucasziekenhuis. Om de link met het landschap van de meersen uit te bouwen wordt voorgesteld om een gezondheidspad aan te leggen. Dit bestaat uit twee onderdelen: • Een wandelcircuit, het gezondheidspad. Dit pad geeft de mogelijkheid aan werknemers om in de pauze even de benen te strekken, aan bezoekers om even met hun naasten een korte wandeling te maken, bepaalde patiëntengroepen de kans te geven een korte rondgang te maken al dan niet ingepast in hun therapie. Het pad dient toegankelijk te zijn voor wandelaars en rolstoelgebruikers. • Op het circuit kan een rustpunt worden uitgebouw ‘een groen hoekje’. Op deze plaats, in de nabijheid van het ziekenhuis en het rusthuis hebben de werknemers, patiënten en bezoekers de mogelijkheid om een rustmoment in te bouwen, de mogelijkheid om er te picknicken, een boek te lezen, … mogelijks kan deze picknickvoorziening worden ingebouwd op de plaats waar de Polder een ruimere buffer voorziet voor de sanering, wateropslag en beveiliging van bewoning langs de Zandgrachtstraat. De VLM staat in voor het ontwerp en de uitvoering van het gezondheidspad, ondersteund door de Groendienst Brugge en het Sint-Lucasziekenhuis. Voor deze ingrepen wordt Europese cofinanciering voorzien. Code

Maatregel

Kostprijs

11.1 11.3.

Grondverwerving Realisatie gezondheidspad

10.000

Partner Uitvoering VLM VLM

11.4.

Groenhoekje

4.650

VLM


Partner Financiering Stad Brugge ANB AZ – SintLucas Stad Brugge, AZ Sint116

Lucas ANB

12 Landschapsherstel De verschillende fietsverbindingen lopen door aantrekkelijke open ruimte gebieden. In deze gebieden zijn een groot aantal landbouwbedrijven en andere particulieren bewoning gelegen. Deze landbouwbedrijven brengen in bepaalde gevallen in meer of mindere mate een zekere zichtverstoring met zich mee. Om de landschappelijke eenheid te verhogen wordt voorgesteld om in samenwerking met het Regionaal Landschap Houtland en de provincie landschapsbedrijfsplannen op te maken en te gaan realiseren. Bij deze maatregel worden zowel de landbouwers als particulieren beoogd. Code Maatregel

Kostprijs

12.1.

20.000

Opmaak landschapsbedrijfsplannen

Partner Uitvoering Regionaal Landschap Houtland

Partner Financiering Regionaal Landschap Houtland

13 Aanleg picknickvoorziening In de omgeving van de Assebroekse Meersen kon worden vastgesteld dat er weinig rustpunten voorzien zijn. In het kader van deze maatregel wordt gezocht naar een geschikte locatie om een rustpunt uit te bouwen. Dit rustpunt bestaat uit een fietsrek, picknicktafel en vuilbakje. De locatie is goed bereikbaar voor fietsers en wandelaars en is gelegen in de omgeving van een bestaande weg zodat het onderhoud op een efficiënte manier kan gebeuren. Hier kunnen ondermeer volgende potentiële locaties worden onderzocht: de koeiendreef, oude spoorwegbedding, … Indien een locatie langs de oude spoorwegbedding zou worden gekozen kan dit eventueel samengaan met de uitbouw van het groene hoekje (cfr 11.4.). De Groendienst van de Stad Brugge staat in voor het ontwerp van de rustpunten en de uitvoering. De VLM staat in voor de grondverwerving. Code Maatregel

Kostprijs

13.1. 13.2.

200 1.441

Grondverwerving Aanleg picknickplaats


Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Stad Stad Brugge Brugge

117

3.3.2 Deelgebied Steenbrugge - Tillegem (kaart 9) In dit gebied worden 5 uitvoeringseenheden voorgesteld met als doel de ontbrekende fietslinken in de groene gordel aan te leggen en de aanlooproutes van en naar Oostkamp en Zedelgem (Loppem en Zuidwege) te verbeteren. Het landschappelijk waardevol meersengebied, de Wulgenbroeken en de Chartreuzemeersen worden hierbij in samenwerking met de aanwezige landbouwers geherwaardeerd door de aanleg van kleine landschapselementen en poelen. 14 Fietslink Wulgenbroeken – Heidelbergstraat Deze fietslink vormt een belangrijk facet om een verbinding te maken tussen de Assebroekse Meersen en het Tillegembos. Het vormt een belangrijk onderdeel van de fietsverbinding doorheen de groene gordel. Op heden dient men een groot gedeelte langs de Heidelbergstraat te fietsen indien men van Steenbrugge richting het Tillegem wenst te gaan. Het alternatief circuit zou langs de Wulgenbroeken lopen. Concreet volgt de fietslink de insteekweg langs de spoorweg om vervolgens ter hoogte van het Magdalenagoed uit te komen. Plaatselijk dient een afsluiting van het spoorwegdomein voorzien om ongevallen te voorkomen. De oversteek met de Heidelbergstraat wordt heraangelegd zodat de fietser op een veilige manier kunnen oversteken. Het aantrekkelijk landschap van de Wulgenbroeken wordt in overleg met de landbouw geherwaardeerd door de aanleg van kleine landschapselementen en poelen. De VLM staat in voor de nodige grondverwerving, het plaatsen van de afsluiting, de aanleg van het fietspad langs de spoorlijn en het plaatsen van een brugje over de beek. AWV staat in voor de inrichting van het kruispunt aan de Heidelbergstraat. Het Regionaal Landschap staat in voor de inrichting van de kleine landschapselementen en de opmaak van landschapsbedrijfsplannen in de Wulgenbroeken.

Code Maatregel

Kostprijs

14.1.

Grondverwerving

7.800

Partner Uitvoering VLM

14.2.

Aanleg fietspad + brugje

30.425

VLM

14.3. 14.4.

Herinrichting kruispunt met Heidelbergstraat Aanleg kle’s en poelen in Wulgenbroeken

150.000 20.000

AWV Regionaal Landschap Houtland

Partner Financiering Gemeente Oostkamp, Brugge Gemeente Oostkamp Stad Brugge Infrabel AWV Regionaal Landschap Houtland

15 Fietslink Zuidwege/Merkemveld – Kasteel van Loppem Een belangrijke aanlooproute naar de fietslink in de Groene gordel is de fietslink Zuidwege/Merkemveld – kasteel van Loppem. Op vandaag dient men om vanuit Loppem naar Merkemveld te fietsen voornamelijk drukke wegen te gebruiken. Om het tracé fietsvriendelijker te maken en om een pad te creëren waarbij men meer in aanraking komt met het landbouwlandschap wordt hier de realisatie van deze fietslink voorgesteld. Dit


118

fietstracé kan ook het functioneel verkeer vanuit Zuidwege naar Brugge veiliger laten verlopen. Het tracé start in het Merkemveld en laat aansluiting vanuit de Pierlapontwijk te Zuidwege open. Vervolgens loopt het tracé langs de Pierlapont richting de Klokhostede. De Klokhofstede fungeert als keerpunt binnen het fietsnetwerk in deze omgeving. Het traject vervolgt haar weg over voornamelijk landelijke wegen richting het Kasteel van Loppem. Concreet behelst deze maatregelen volgende onderdelen: Aanleg fietsen wandelpad op het domein – scoutscentrum - Toerisme Vlaanderen – om de verbinding tussen het scoutsdomein en het spaarbekken te realiseren. • De aanleg van een landschappelijk ingepast fietsen wandelpad op het provinciaal domein spaarbekken. • Verbinding Zeedijkweg en de Rijselstraat realiseren. • Verbinding molendreef naar het Park van Loppem realiseren waardoor de aanlooproute uitkomt aan de achterzijde van het Park van Loppem. • Realiseren verbinding Diepstraat, Oude Ieperweg en Zeedijkweg. De resterende grondverwerving zal gebeuren door de VLM. De gemeente Zedelgem staat in voor de aanleg van het fietspad en het wandelpad.

Code Maatregel

Kostprijs

15.1.

Grondverwerving

50.000

15.2.

Aanleg fietspad

350.000

Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Gemeente Zedelgem Gemeente Gemeente Zedelgem Zedelgem

16 Toegankelijkheid de Vijvers De Vijvers is enkel toegankelijk vanuit aangrenzende wijk, vanuit de richting van de autobaan. Vanaf de Torhoutse steenweg dient een grote omweg te worden gemaakt vooraleer men de wijk ‘De vijvers’ kan bereiken. Concreet gaat het hierbij over het realiseren van de verbinding tussen Torhoutse steenweg en de Vijvers. Deze fietslink zorgt voor een bijkomende verbinding in het recreatief fietsroutenetwerk tussen de Lac van Loppem en het bos Tillegem. De grondverwerving zal gebeuren door de VLM. De gemeente Zedelgem staat in voor de aanleg van het fietspad.

Code Maatregel

Kostprijs

16.1.

Grondverwerving

56.000

16.2.

Aanleg pad

256.615

Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Gemeente Zedelgem Gemeente Gemeente Zedelgem Zedelgem

17 Fietslink Steenbrugge – Waardamme Indien men vandaag wenst te fietsen vanuit Steenbrugge naar Waardamme dan kan dit niet zonder enige omweg en is het traject niet altijd even veilig. Dit inrichtingsplan wenst een groene fietsas uit te bouwen die een veilige verbinding kan vormen tussen Steenbrugge en Doeveren (Waardamme). Concreet gaat het hier om volgende elementen: Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

119

17.1 Verkeersluw maken Wilgenbroekstraat Deze straat wordt op heden gekenmerkt door veel sluipverkeer die vanaf Steenbrugge richting Oostkamp wensen te gaan. Gezien het landelijk karakter van deze weg is deze niet aangepast aan een dergelijk intensief gebruikt. Ten einde het traject fietsvriendelijk te maken wordt ervoor gekozen om de toegang voor doorgaand verkeer af te snijden en zo de Wilgenbroekstraat verkeersvrij te maken. Dit wordt gerealiseerd door de Gemeente Oostkamp in samenwerking met de Provincie West-Vlaanderen en het Vlaams Gewest in het kader van het fietsfonds. Deze maatregel komt dus niet verder voor in het financieringsplan. 17.2 Doorsteek E40 Om de continuïteit van de fietslink te optimaliseren dient een doorgang te worden voorzien met de E40, verbinding tussen de Fabiolalaan en de Vliegweg. Dit vermijdt dat er een omweg moet worden gefietst die voor een gedeelte loopt op de eerder drukke Kortrijksestraat. Er kan zo onmiddellijk worden aangesloten op de Vliegweg om van daaruit Waardamme te bereiken langs een nieuwe verbinding parallel met de E403. Deze onderdoorgang wordt in dit inrichtingsplan opgenomen als te onderzoeken suggestie, maar hoort eveneens thuis binnen de Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge. Er dient nog verder uitgemaakt of dit een tunnel dan wel een brug betreft. AWV staat in voor het ontwerp en de uitvoering van deze doorsteek. De financiering wordt gedragen door de gemeente Oostkamp met subsidies van landinrichting en door AWV. 17.3 Verbinding Kuipenstraat-Sijslostraat Het traject kan worden vervolledigd door een fietsverbinding uit te bouwen tussen de Kuipenstraat en de Sijslostraat. Via deze langweg kan Waardamme en het centrum van Ruddervoorde zonder omweg bereikt worden. Ondanks de afstand van 15 km zijn er een aantal scholieren en werknemers die vanuit deze dorpen naar Brugge rijden per fiets. Het aanleggen van deze verbinding biedt ook de recreant een betere verbinding naar Doeveren langsheen de prachtige roodgekleurde hoeven, waaronder het Roodhof, een kleinschalige verblijfcentrum. Deze verbinding verbindt bovendien het Kampveld aan Doeveren, wat een deel vormt van de verder te ontwikkelen fietslink tussen het Bulskampveld en het Vloethemveld (tweede recreatieve groene gordel rond Brugge). De VLM staat in voor de grondverwerving. Deze bestaat uit een afspraak met AWV (reservatiestrook snelweg) of met Natuurpunt, eigenaar van Doeveren. De gemeente Oostkamp voert de werken uit.

Code

Maatregel

Kostprijs

17.1.

Verkeersbarrière Wilgenbroekstraat

0

17.1. Doorsteek E40 17.2.1. Grondverwerving 17.2.2. Aanleg fietspad Kuipenstraat – Sijslostraat


1.500.000 0 120.000

Partner Uitvoering Gemeente Oostkamp AWV VLM Gemeente Oostkamp

Partner Financiering Fietsfonds (100%) Oostkamp AWV/Natuurpunt Gemeente Oostkamp

120

18 Landschapsherstel omgeving fietslink Maatregel

Kostprijs

Partner Partner Uitvoering Financiering 18.1 Opmaak van landschapsbeheerplannen 20.000 RLH Het Regionaal Landschap Houtland staat in voor de opmaak van landschapsbedrijfplannen. Hierbij worden zowel landbouwers als particulieren beoogd.

3.3.3 Deelgebied Tillegem – Bloemendale (kaart 9) Deze fietslink bevindt zich in het bosrijke, maar verstedelijkte gebied ten westen van Brugge. Heel wat functionele fietsassen vanuit Jabbeke en Varsenare doorkruisen deze link, die als doel heeft het zuidelijk stadsrandbos Tillegem-Beisbroek te verbinden met de polder in de wijk Bloemendale. Er zijn 4 uitvoeringseenheden voorzien om deze ontbrekende fietslink aan te leggen en het bosrijke landschap in overleg met de eigenaren te behouden en te ontsluiten. 19 Fietslink Kasteel Tillegem – Tudor Een volgend onderdeel van de circulaire fietsas wordt gevormd door de fietslink Kasteel Tillegem – Tudor. Op heden zijn een aantal stukken om dit traject te kunnen doen niet toegankelijk. Het effectieve tracé zal worden bepaald op basis van kostenefficiëntie en de mogelijkheden inzake grondverwerving. Naast het tracé wordt ook aandacht besteed aan de kruising met de Torhoutse Steenweg. Dit punt is vandaag gevaarlijk door de hoge snelheid van de wagens de nabijheid van de brug, waardoor de fietsers het verkeer van over de brug niet kan zien aankomen. Op deze specifieke plaats wordt gezocht naar een goede, snelle en veilige doorgang. Mogelijks kan een goede en veilige onderdoorgang onder de Torhoutse steenweg worden voorzien, vlak langs de E40. De VLM staat in voor de grondverwerving en de uitvoering van de werken. In het geval het niet mogelijk is om de onderdoorsteek te maken, staat AWV in voor de aanleg van een veilige oversteek/onderdoorsteek over de Torhoutsesteeweg.

Code

Maatregel

Kostprijs

19.1.1. 19.1.2. 19.2. 19.3.

Grondverwerving Aanleg pad Landschappelijke inkleding Heraanleg oversteek Torhoutse steenweg

40.000 136.750 5.000 100.000

Partner Uitvoering VLM VLM VLM AWV

Partner Financiering Stad Brugge Stad Brugge Stad Brugge AWV

20 Fietslink Tudor – Oostendse Vaart Een belangrijk onderdeel van de circulaire fietsas is de verbinding tussen de Oostendse Vaart en het Beisbroek. Een groot gedeelte van deze verbinding loop door privé domein waardoor het op heden niet mogelijk is deze doorsteek te maken. Binnen dit inrichtingplan wordt een groene fietsas uitgebouwd die de Oostendse Vaart verbind met het Beisbroek.


121

Deze fietslink kan worden onderverdeel in volgende stukken: 20.1 Tudor - Doornstraat Dit deeltracé is voornamelijk een bestaand pad op openbaar domein. Hier gaat het dan ook voornamelijk over herinrichting van de bestaande weg. Specifiek voor de Zeeweg wordt vooropgesteld om een pad aan te leggen langs de Zeeweg. Dit werd ook voorzien in het nog goed te keuren bosbeheersplan. Hierbij dient een kleine verbindingsweg aangekocht en ingericht te worden en wordt langs de Zeeweg zelf een fietspad aangelegd op gronden van de Stad Brugge. De VLM staat in voor de grondverwerving en de uitvoering van de werken. Code Maatregel

Kostprijs

20.1.1 Grondverwerving 20.1.2 Aanleg pad

30.600 200.000


Partner Financiering Stad Brugge Stad Brugge

20.2 Doornstraat - Oostendse Vaart De verschillende mogelijkheden waar het tracé zou kunnen ingericht worden zijn voor een groot gedeelte in privé bezit. Afweging van de mogelijkheden tot grondverwerving en kostenefficiëntie moeten na onderzoek duidelijk maken welke optie de voorkeur krijgt. Bij dit tracé gaat het voornamelijk om grondverwerving, aanleg van het pad en landschappelijk inkleding. De aankoop en de inrichting van bospercelen begeleidt deze landschappelijke aankleding. De VLM staat hier in voor de grondverwering en de uitvoering van de werken. Code Maatregel

Kostprijs

20.2.1 Grondverwerving 20.2.2 Aanleg pad

83.280 200.000


Partner Financiering Stad Brugge Stad Brugge

20.3 Landschapsinkleding Ook bij deze link wordt aandacht besteedt aan landschapsinkleding, waarbij beplantingen langs de fietslink worden beoogd. Verder wordt vooropgesteld om langs de fietslink een stuk bos aan te kopen. De VLM staat in voor de grodnverwerving en de inrichting. Code Maatregel

Kostprijs

20.3.

500.000

Landschappelijke inkleding en aankoop bos

Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Stad Brugge

21 Snelheidsremmende maatregelen Diksmuidse Heirweg De Diksmuidse Heirweg wordt veel gebruikt door sluipverkeer. Het is op dit moment een belangrijke sluipweg tussen Zedelgem en Sint- Andries, Brugge. Gezien deze weg ook frequent wordt gebruikt als veel gebruikte fietsas kan dit voor onveilige situaties zorgen. Ten einde beter zicht te krijgen op wat de meest efficiënte oplossing hiervoor is wordt voorgesteld om een streefbeeld op te maken en snelheisremmende maatregelen te voorzien. De VLM staat in voor de opmaak van het streefbeeld. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

122

Code Maatregel 21.1.

Kostprijs

Opmaak streefbeeld Diksmuidse Heirweg 10.000

Partner Uitvoering Gemeenten Zedelgem Stad Brugge

Partner Financiering Gemeente Zedelgem Stad Brugge

22 Aanleg Picknickvoorziening In deze omgeving kon worden vastgesteld dat er weinig rustpunten voorzien zijn. In de omgeving van de fietsassen wordt gezocht naar een geschikte locatie om een rustpunt uit te bouwen. Dit rustpunt bestaat uit een fietsrek, picknicktafel en vuilbakje. De locatie is goed bereikbaar voor fietsers en wandelaars en is gelegen in de omgeving van een bestaande weg zodat het onderhoud op een efficiënte manier kan gebeuren. Hier worden twee picknickvoorzieningen beoogd. Een van beide zou op de kanaalberm kunnen worden ingericht van de Oostendse Vaart. Mogelijk kan de inrichting van een dergelijk picknickvoorziening meeliften op de heraanleg van het jaagpad. De tweede locatie dient nog verder onderzocht te worden. De VLM en W&Z staat in voor de grondverwerving en de uitvoering van de werken. Code

22.1. 22.2.

3.3.4

Maatregel

Kostprijs

Grondverwerving

200

Aanleg picknickplaats

1.441

Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Gemeente Zedelgem VLM Gemeente W&Z Zedelgem Stad Brugge W&Z

Deelgebied Bloemendale – Sint-Pietersplas (kaart 10)

23 Fietslink Bloemendale Wijk – AZ-Sint Jan Op site van AZ – Sint-Jan, Spermalie en het OCMW is er een grote werkgelegenheid. De Fietslink tussen Bloemendale en de site speelt een belangrijke rol in het optimaliseren van het functioneel woon-werkverkeer met de fiets, maar draagt in tweede instantie ook bij tot het optimaliseren van het fietserroutenetwerk. De fietslink voorziet een alternatief tracé ten Noorden van de Gevangenis tot aan de Oostendse Vaart. Hier zijn verschillende opties om de verbinding te gaan optimaliseren. Kostenefficiëntie en mogelijkheden tot grondverwerving of gebruiksovereenkomsten zullen uitsluitsel geven over de te gebruiken weg. Om het tracé te kunnen vervolledigen is een veilige fietsovergang nodig over de Oostendse vaart. Hiervoor wordt vooropgesteld om over de Oostendse Vaart aan de Expressweg een fietsersbrug te voorzien. AWV staat in voor de grondverwerving. AWV staat in voor de aanleg van het fietspad en de aanleg van de fietsbrug.


123

Code

Maatregel

23.1.

Grondverwerving deel expressweg Grondverwerving weg gevangenis Aanleg fietspad deel expressweg Fietsersbrug

23.2. 23.3.

24

Kostprijs

Partner Uitvoering AWV Stad Brugge AWV AWV

Partner Financiering AWV Stad Brugge AWV AWV, Stad Brugge AZ Sint Jan – Spermalie

Fietslink Oostendse Vaart – Sint-Pietersplas

In dit tracé kunnen twee delen worden onderscheiden namelijk: 24.1 Oostendse Vaart – Oostendse Steenweg Om de verbinding te maken zijn twee mogelijkheden namelijk: (1) functionele fietsverbinding medische site-wijk Bloemendaele Langs de dienstweg parrallel met de Expressweg en langs de site van het AZ Sint Jan. Deze verbinding meer gezien worden voor het functioneel verkeer. Fietsers gebruiken deze weg als doorsteek om van de Oostendse vaart naar de Oostendse Steenweg te geraken. Tegelijkertijd wordt deze weg gebruikt als dienstweg voor leveringen voor het ziekenhuis en de doortocht van de ziekenwagen voor het spoed. Beide gebruiksvormen kunnen voor conflicten zorgen. Voorgesteld wordt om de eerder smalle weg te gaan verbeteren zodat een veilige doortocht voor fietsers kan gegarandeerd worden. Op het einde van de doorsteek dient de Oostendse Steenweg te worden overgestoken. Gezien de hoge snelheden van de voertuigen op dit punt is dit oversteekpunt op heden niet veilig. Beoogd wordt op het kruispunt te herinrichten ten einde een veilige oversteek voor de fietsers te kunnen garanderen. (2) recreatieve verbinding kanaal-sint-Pietersplas Langs het bestaande tracé dat aan de andere zijde van de Expressweg is gelegen wordt de recreatieve doorsteek voorzien. Op dit tracé worden de meer recreatieve gebruikers beoogd. Vanaf deze weg krijgt men voeling van het omliggende landschap van de Meetkerkse Moeren. Ook voor deze doorsteek dient de oversteek van de Oostendse steenweg veiliger gemaakt te worden. AWV staat in voor de heraanleg van de weg voor het fietsverkeer (evt weg aan de overzijde van de snelweg voor recreatief verkeer) en de heraanleg van het kruispunt Oostendse steenweg (kaderend in de geplande werken om daar een fietspad te voorzien). AWV staat in voor het verhogen van de fietsveiligheid van het kruispunt met de Oostendse Steenweg. AWV staat in voor het herinrichten van de langswegen tussen de Steenkaai en de Oostendse steenweg parallel met de Expressweg. Code

Maatregel

Kostprijs

24.1.1.

Verbeteren functionele en recreatieve

10.000


Partner Partner Uitvoering Financiering AWV AWV 124

fietslink kanaal-Oostendse steenweg Herinrichting Kruispunt Oostendse 24.1.1.. Steenweg

100.000

AWV

AWV

24.2 Oostendse Steenweg – Sint-Pietersmolenstraat Het tracé vervolgt haar weg langs een insteekweg richting de Sint-Pietersplas zelf en loopt verder langs de gracht tot aan het dubbelrichtingsfietspad naar de Sint-Pietersmolenstraat. Stad Brugge staat in voor de uitvoering van de werken. Code

Maatregel

24.2.1

Aanleg pad Oostendse Steenweg tot dubbelrichtingsfietspad.

Hoeveelheid Partner Partner Uitvoering Financiering 100.000 Stad Brugge Stad Brugge

25 Fietslink en landschapsherstel Blankenbergse Dijk 25.1 Realiseren streefbeeld Blankenbergse dijk De Blankenbergse Dijk in zijn huidige vorm en configuratie is een gaaf bewaard restant van een middeleeuwse dijk en vormt samen met de structuur van het afwateringsnet een relict van de waterbeheersinginfrastructuur in de Vlaams Kustpolder. Deze dijk was beplant met populier, knotwilg en meidoornhagen. De ambitie is om de dijk zichtbaar en leesbaar te maken in het landschap en de beeldkwaliteit te verhogen, het creëren van een herkenbaar historisch, landschappelijk en ecologisch lint in het polderlandschap. In het kader van dit inrichtingsplan wordt de uitvoering van het landschapplan. Hier worden de maatregelen opgenomen die specifiek werden toegekend aan de gemeente Zuienkerke en de Stad Brugge. 25.1.1 Maatregelen Gedeelte Grondgebied Brugge3 (1) Een deel van dit dijksegment heeft halverwege een prachtige hoogstamfruiboomgaard (zone tussen spoorweg en Sint-Pietersmolenstraat). De rest van de dijk is ‘verrommeld’ met een kleine weide, storende afsluitingen, en streekvreemde beplantingen. Een deel van de dijk wordt gebruikt als volkstuin en iemand heeft er zijn garage. De bedoeling is de dijk te herwaarderen tot een structurerend landschapelement in de wijk. De dijk kan ook een sociale functie hebben in de wijk. Zo kunnen bewoners de dijk ’adopteren’ en kunnen ze mogelijks samen met één of meerdere gebruikers/pachters de dijk en de ook de vruchten plukken van dit beheer. (2) Vanaf de Sint-Pietersmolenstraat tot aan de ingang naar de cafetaria is enkel de buitenkant van de Blankenbergse dijk beplant. In dit gedeelte bevindt zich de bezoekersparking van de Sint-Pietersplas. De bedoeling is om in de bestaande plantvakken enkele bomen aan te planten zodat ook in het midden van de dijk een bomenrij kan ontwikkelen. (3) De omgeving van Sint-Pieters krijgt een multifunctionele invulling (recreatie, groen, bedrijvigheid, wonen, … ). De dijk heeft een ‘centrale rol’ in de gebiedsontwikkeling.

3

Streefbeeld Blankenbergse dijk


125

Code

Maatregel

Kostprijs

25.1.1.1. Grondverwerving deel oude boomgaard

275.750

25.1.1.2. Herwaardering hoogstamfruitboomgaard

43.000

Partner Uitvoering Provincie WestVlaanderen Stad Brugge – Groendienst

Partner Financiering Gemeente Brugge Provincie WestVlaanderen Stad Brugge

25.1.2 Maatregelen Gedeelte Grondgebied Zuienkerke (1)De noordkant van het dorp kan grotendeels model staan voor het terreinprofiel van de dijk. Het dijkelement is gelegen in een beschermd dorpsgezicht. Het dorp van Zuienkerke biedt tal van mogelijkheden voor rust en ontspanning. Bovendien is het dorp ook een knooppunt voor het fietsnetwerk en een startpunt voor fietsers. Momenteel is de verbinding tussen het dorp en de Blankenbergse dijk voor de recreant niet optimaal. De Dijk doorkruist de Nieuwe Steenweg. Toch doet eigenlijk niets vermoeden dat de dijk een historische weg doorheen het dorp is. Een herwaardering en visualisering van het dijkelement kan een meerwaarden zijn voor het dorp zelf. (2) Aan de Blankenbergse dijk Zuid staan enkele oude knotbomen aan de oostelijke wegberm. De gemeente staat Zuienkerke staat in voor het onderhoud. De bedoeling is om selectief op enkele plaatsen nieuwe knotbomen te planten (3) Ter hoogte van de kruising met de Blauwe Torenstraat en de Blankenbergse Dijk kan mogelijk een rustpunt ingericht worden. De Gemeente Zuienkerke staat in voor de uitvoering. Code

Maatregel

Kostprijs

25.1.2.1. Opwaardering dijkelement en omgeving in 50.000 Zuienkerke Dorp 25.1.2.2. Beheer en heraanplant aanplant 10.000

Partner Uitvoering Gemeente Zuienkerke Gemeente Zuienkerke

Partner Financiering Gemeente Zuienkerke Gemeente Zuienkerke

25.2 Fietslink Blankenbergse Dijk Het is reeds voor een groot gedeelte mogelijk om op het grondgebied van de Stad Brugge de Blankenbergse Dijk te volgen met de fiets. Echter ontbreekt nog een gedeelte waardoor het mogelijk wordt vanaf de kern van Sint-Pieters de Blankenbergse Dijk op te fietsen. . Hiervoor is enerzijds de realisatie van een fietsverbinding nodig en anderzijds een onderdoorsteek onder de spoorweg. De onderdoorsteek zou kunnen gerealiseerd worden samenlopend met het construeren van een extra spoor. Hier dient opgemerkt te worden dat in het kader van dit inrichtingplan enkel de realisatie van het fietspad wordt opgenomen. De realisatie van de onderdoorsteek wordt voorzien in een ander inrichtingproject: ‘ Mobiliteitsas Gent-Brugge-Zeebrugge’. Code

Maatregel

25.2.1. Aanleg fietspad


Kostprijs 331.250

Partner Partner Uitvoering Financiering Stad Brugge Stad Brugge

126

26 Fietslink Warandebrug – Dampoort Ook deze fietslink vormt een belangrijke schakel in de gehele fietsgordel rond Brugge. Op dit moment is hier reeds mogelijk om een gedeelte te fietsen langs de vesten als alternatief voor de Sint Pieterskaai, met uitzondering van het gedeelte tussen de Warandeburg en de Dampoort. Dit inrichtingsplan stelt tot doel deze missing link te gaan realiseren. Dit vergt het verder dempen van het water ter hoogte van de loskaai of de aanleg van een fietsbrug over het water van de loskaai. Er dient rekening gehouden met het werfverkeer van het aangrenzend bedrijf Danisco. Deze fietsverbinding is opgenomen in het BPA Gistfabriek dat werd goedgekeurd in 1997. VLM staat in voor de opmaak van het streefbeeld. W&Z staat in voor de uitvoering van het fietspad. Code

Maatregel

Kostprijs

26.1.

Opmaak streefbeeld

10.000

26.2.

Aanleg fietspad

500.000

3.3.5

Partner Uitvoering VLM i.s.m. W& Z en Stad Brugge W&Z

Partner Financiering W&Z Stad Brugge W&Z Stad Brugge Europa

Deelgebied Damme – Ryckevelde (kaart 11)

27 Fietslink Koolkerke – Damse Vaart Veel scholieren en werknemers leggen dagelijks de weg af tussen Koolkerke en Stad Brugge. Vandaag dienen zij een groot gedeelte af te leggen langs de Brugse Steenweg, wat voor onveilige situaties zorgt. Er wordt voorgesteld om een veilige groene fietsverbinding uit te werken en te realiseren tussen de Brugse Steenweg en de Damse Vaart. Specifiek gaat het om een verbinding tussen de Hoveniersstraat en de Gemene Weidestraat . De provincie West-Vlaanderen staat in voor aanleg van het pad. Code Maatregel 27.1.

Aanleg pad

Kostprijs

Partner Partner Uitvoering Financiering Provincie Provincie WestVlaanderen

28 Consolidatie Fortengordel De Provincie West-Vlaanderen nam het initiatief mee te werken aan een Europees project ‘Staats-Spaanse Linies’ ter behoud en verdere ontwikkeling van de fortengordel langs de Damse vaart. Om de resterende acties van dit project uit te voeren worden in dit inrichtingsplan enklel maatregelen opgenomen.


127

Een redoute of schans is een kleine vierzijdige versterking beschermd door een wal en een gracht, maar zonder bastions. Hun afmetingen kunnen niettemin respectabel zijn met buitenzijden van het forteiland tot 80 m. De constructiewijze van de redoutes wijzigt nauwelijks. Omtrent hun constructie en uitrusting is echter bitter weinig geweten4. Waarschijnlijk stond een uitkijktoren op een verhoogde binnenzijde. Ze werden gebruikt om bijvoorbeeld wegen af te sluiten. Archeologisch onderzoek van deze verdedigingswerken is vooralsnog zeldzaam5. Tot dit type versterking horen de Redoutes van Michem en de Redoute Verbrand. Het type van de forten wordt sterk bepaald door het tijdstip van oprichten en de nationaliteit van de ontwerper. Met de toenemende reikwijdte van het geschut neemt de grootte van het fort toe. De grootte van de buitenzijde varieert tussen 60 tot 80 m bij de kleinere exemplaren tot een zijde van ruim 160 tot 170 m. De drie voorgestelde sites zijn alle aangelegd tijdens de Successieoorlog (1702-1703) en zijn een voorbeeld van het toenmalige verdedigingssysteem. Een dergelijk verdedigingssysteem heeft het bijkomende voordeel van grote waterpartijen, wat de natuurwaarden ten goede komen. 28.1 Herinrichting Fort van Beieren6 De herinrichting van het Domein Fort van Beieren is in detail beschreven in het inrichtingplan provinciedomein “Fort van Beieren” te Koolkerke, opgemaakt in opdracht van de Provincie West-Vlaanderen, binnen het Interreg IIa-project Staats-spaanse linies 1. Het plan houdt een herwaardering in van het noordelijk deel van het fort, zodat de vestingbouwkundige onderdelen opnieuw zichtbaar worden voor het brede publiek. Tegelijk wordt het fort beter ontsloten voor de fietser en de voetganger Volgende elementen worden beoogd: • Reconstructie Bastion: De volledige noordelijke punt wordt gereconstrueerd. Hierbij gaat het om het bastion zelf, de binnengracht, de glacis en buitengracht. • Zichtbaar maken aanwezigheid binnengracht. Hiervoor wordt een gedeelte volledig geruimd en geherprofileerd. Een lager bodempeil wordt gerealiseerd zodat deze gracht in de zomer niet langer droog valt. • De Rijen Marilandicapopulieren en knotwilgen op het noordelijke te restaureren bastion en naast de binnengracht verwijderen. • Te restaureren profiel In dit inrichtingsplan wordt beoogd in samenwerking met het aanwezige landbouwbedrijf te trachten het tweede gedeelte van de herinrichting te realiseren en een oplossing te zoeken voor het voortbestaan van het bedrijf. De VLM staat in voor de grondverwerving en de afspraken met de landbouwer, het Regionaal landschap voor de inpassing van de bedrijfsgebouwen en de Provincie WestVlaanderen voor de uitvoering van de werken.

4

Definitie: Termote en Zwanepoel, 2004, p. 23. Archeologisch vooronderzoek van een dergelijke

schans werd uitgevoerd in Veurne door Termote en Dewilde, 1985. 5

. Archeologisch vooronderzoek van een dergelijke schans werd uitgevoerd in Veurne door Termote

en Dewilde, 1985. 6

Inrichtingsplan Fort van Beieren, .. .


128

Code

Maatregel

Kostprijs

28.1.1.

Flankerende maatregelen Landbouw

0

Partner Uitvoering VLM

28.1.2.1. Grondverwerving

50.000

VLM

28.1.2.2. Landschappelijke inpassing nieuwe bedrijfsgebouwen

10.000

28.1.3.

Reconstructie Bastion

110.000

28.1.4.

Kapwerken

10.000

28.1.5.

Restauratie profiel

110.000

28.1.6.

Zichtbaar maken aanwezigheid binnengracht

120.000

28.1.7.

Recreatieve ontsluiting Fort Van Beieren

25.500

Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen

Partner Financiering Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen

28.2 Uitvoering Inrichtingsplan Fort Verbrand Het Verbrandt Fort is een kleine vooruitgeschoven redoute van het grotere Fort van Beieren. Het is eigendom van Natuurpunt en ligt aan de Rombautswervedijk. De maatregelen die hier uitgevoerd moeten worden stellen bescherming en beter zichtbaar maken van de archeologische restanten van het fort, inrichten van de grachten in functie van het verbeteren van de ecologische waarde van het perceel en het bouwen van een brug en een uitkijktoren of infokiosk voorop. Het project wordt medegefinancierd via Europa. De Provincie West-Vlaanderen staat in voor het vooronderzoek, het ontwerp en de werken aan het perceel en het oprichten van de kiosk.

Code Maatregel

Kostprijs

28.2.1 Archeologisch vooronderzoek 28.2.2 Inrichten perceel Fort Verbrand 28.2.3 Aanleggen infokiosk/uitkijktoren

0 130.000 50.000

Partner Uitvoering Provincie Provincie Provincie

Partner Financiering Provincie Provincie Provincie

28.3 Inrichting perceel Fort Mikkem Het fort is aangelegd tijdens de Successieoorlog (1703) door de Spanjaarden, op een zandrug tussen twee inundeerbare akkers. De ligging op de kam van de zandrug, biedt een mooi uitzicht over het gebied en maakt meteen de doeltreffende inplanting van de redoute duidelijk. Een beter behoud en beheer is slechts mogelijk mits verwerving of een aangepast beheer. Het onder weiland brengen van de site kan verder erosie voorkomen en de natuurwaarde op lange termijn versterken. De sloot zal uitgegraven worden ter accentuering van de Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

129

voormalige redoutesite. Voorafgaand een inrichting dient het perceel microtopografisch en bijkomend archeologisch onderzocht te worden. Een bescherming als monument wordt vooropgesteld. Een goede recreatieve ontsluiting is mogelijk via de landweg, die verbinding geeft met het Fort van Damme De grondverwerving zal gebeuren in het kader van de grondenbank ‘compensatie Zeebrugge’. .

Code

Maatregel

Kostprijs

28.3.

Inrichten perceel Fort Mikkem

100.000

Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Dienst Maritieme Toegang

29 Recreatief pad stadswallen van Damme De Provincie West-Vlaanderen maakt in samenwerking met de stad Damme twee herwaarderingsplannen op, omdat er nood is aan een totaalvisie op het cultuurhistorisch beheer en patrimonium voor de stad. De aanleg van een wandelpad vanaf de Kerkstraat langs de Hoofdwal richting Rabattestraat of Haringmarkt wordt opgenomen in dit inrichtingsplan. Dit zorgt voor een wandellus rondom de volledige stadswallen en kan het toeristisch potentieel nog verhogen. De VLM staat in voor de grondverwerving en de uitvoering van de werken.

Code

Maatregel

Kostprijs

29.1. 29.2.

Grondverwerving Inrichten wandelpad

25.000 50.000


Partner Financiering Damme Damme

30 Kleinschalige natuuringrepen in de omgeving van Damme Natuurpunt Damme beheert een belangrijke oppervlakte natuurgebieden op het grondgebied van Damme. De stadswallen van Damme en de Romboutswerve zijn twee deelgebieden waaraan in dit inrichtingsplan aandacht besteed wordt. 30.1 Stadswallen van Damme Aan de stadswallen van Damme ligt een vogelkijkhut. Natuurpunt heeft reeds een aantal inrichtingsmaatregelen uitgevoerd om dit perceel optimaal in te richten in functie van vogels. Een aantal van deze inrichtingsmaatregelen heeft een tijdelijk karakter. Volgende maatregelen zullen uitgevoerd worden om dit perceel optimaal in te richten: • plaatsen van een stuw en mogelijke maatregelen voor vismigratie en een gronddam voor een optimale waterhuishouding; • oeverinrichting op het perceel voor de kijkhut. 30.2 Romboutswerve De Romboutswerve is een gebied waar mits een aantal kleine ingrepen een afzonderlijk peilbeheer kan ingesteld worden. Op die manier kan in dat gebied een peil ingesteld worden dat gericht is op de aanwezige avifauna. Hiertoe moet water in het gebied gepompt worden om ook in de zomer een minimum aan water op de percelen te houden. Door het plaatsen van een kijkhut wordt dit gebied ontsloten. Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

130

De kijkhut wordt geplaatst door de Provincie. De VLM zal via overeenkomst effectief instaan voor de opmaak van het ontwerp voor de plaatsing van het pompje voor de peilaanpassing en de uitvoering van de werken. Voor deze ingreep wordt Europese medefinanciering gevraagd (project Staatsspaanse linies) Code Maatregel

Kostprijs

30.1. 30.2.

105.812,63 50.000

Inrichting percelen Natuurpunt Kijkhut

Partner Uitvoering Natuurpunt Provincie WestVlaanderen

Partner Financiering Natuurpunt PROVINCIE

31 Uitvoeren dijkbeplantingsplan In het kader van het europees project werd tevens een voorstel tot landschappelijke beplanting van de dijken opgesteld. De beplanting gebeurt door de Provincie WestVlaanderen in samenwerking met de gemeenten.

Code Maatregel

Kostprijs

31.1.

Beplanting Zuiddijk

5.000

31.2.

Beplanting Oude Sluisdijk

5.000

Partner Uitvoering Provincie WestVlaanderen Provincie WestVlaanderen

Partner Financiering Stad Damme

Stad Damme

32 Fietslink Damme – Abdij van Male Om het fietsroutenetwerk te optimaliseren, en bijgevolg ook de verbinding tussen wordt voorgesteld om een fietsverbinding uit te bouwen langs de Maleleie, waardoor men vanuit Damme rechtstreeks naar de Abdij van Male kan fietsen. Op basis van kostenefficiëntie en mogelijkheden naar grondverwerving zal het traject verder verfijnd worden. Ook bij deze uitwerking dient ruim aandacht besteed te worden aan de inpassingen in het omliggende landschap, hier het Maleveld. Dit pad dient zowel gebruikt te kunnen worden door voetgangers, fietsers als ruiters. De aanleg van het pad dient rekening te houden met de bereikbaarheid voor het ruimen van de Maleleie. Twee delen kunnen onderscheiden worden: (1) Gedeelte op het grondgebied Damme Voor dit gedeelte wordt voornamelijk beoogd om de bestaande doorgang te verbeteren en om waar nodig de grond te verwerven of gebruiksrecht te onderzoeken. VLM verwerft de grond en vooruit de verbeteringswerken uit en richt waarnodig een nieuw pad in. (2) Gedeelte op het grondgebied Brugge Het grootste gedeelte van dit tracé dient gerealiseerd te worden. VLM staat in voor de grondverwerving en voor de uitvoering van de werken. Voor de gehele Maleleie wordt een streefbeeld opgemaakt waarbij ook aandacht wordt besteed aan mogelijke oeverherinrichting. VLM maakt het streefbeeld op in samenwerking met de betrokken partners. Het regionaal Landschap staat in voor het opstellen van landschapsbeheerplannen.

Code Maatregel Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

Kostprijs

Partner

Partner 131

32.1. Opmaak streefbeeld Maleleie

10.000

32.2

68.520

Grondverwerving

32.3. Verbeteren verbinding grondgebied Damme 32.4. Aanleg verbinding grondgebied Brugge 32.5. Beplanting

130.000 215.250 5.000

32.6. Oeverherinrichting Maleleie 32.7. Landschapsherstel Maleveld

25.000 20.000

Uitvoering VLM i.s.m. betrokken partners VLM

Financiering Gemeente Damme en Brugge

Gemeente Damme en Brugge VLM Gemeente Damme VLM Stad Brugge VLM Stad BruggePolder VLM Stad Brugge Particulier Particulier

33 Fietslink Abdij van Male tot Vliegend paard Vanaf de Maalse Steenweg loopt het traject verder langs de Margaretha Van Vlaanderenstraat, door het bos, langs de Weg naar Sint-Kruis, kruist de Bruggestraat en loopt verder door naar de oude trambedding. Volgende maatregelen dienen genomen te worden om het geheel te optimaliseren: - verbeteren Margaretha Van Vlaanderenstraat - heraanleg bospad door Ryckevelde met aandacht voor een bosgerichte herinrichting - aanleg verbinding van het Land- en tuinbouw instituut (LTI) richting de Oude Trambedding. De VLM staat in voor de eventuele grondverwerving en uitvoering van de werken. Code Maatregel

Kostprijs

33.1.

Grondverwerving

10.000

33.2.

Verbeteren Margaretha Van 100.000 Vlaanderenstraat Heraanleg bospad Ryckevelde 150.000 Aanleg fietsverbinding tussen LTI en oude 100.000 spoorwegbedding.

33.3. 33.4.

Partner Partner Uitvoering Financiering VLM Gemeente Beernem VLM ANB VLM VLM

ANB Gemeente Beernem

34 Aanleg Picknick voorziening In deze omgeving kon worden vastgesteld dat er weinig rustpunten voorzien zijn. In de omgeving van de fietsassen wordt gezocht naar een geschikte locatie om een rustpunt uit te bouwen. Dit rustpunt bestaat uit een fietsrek, picknicktafel en vuilbakje. De locatie is goed bereikbaar voor fietsers en wandelaars en is gelegen in de omgeving van een bestaande weg zodat het onderhoud op een efficiënte manier kan gebeuren. De VLM staat in voor de uitvoering.

Code Maatregel


Hoeveelheid

Partner Partner Uitvoering Financiering 132

35.1.

Grond verwerving

35.2.

Inrichten picknickplaats Gemeente Damme 1.441

3.4

200

VLM VLM

Gemeente Damme Gemeente Damme

Kostenraming en benodigde grondverwerving

Tabel 9: Grondverwervingstabel

nr 1 2 3

4 5 6 7 8 9 10 11

12 13 14

15

16 17 18

oppervlakte totale raming in prijs/m² prijs ip maatregel lengte breedte (m²) herinrichten kruising Abdijenroute 0 0 0 4 0 0 Fietslink Trambedding – Spoorwegbedding 0 0 0 4 0 0 fietslink Assebroek-OedelemBrugge 250 10 2500 4 10000 10000 fietslink Assebroek-OedelemBeernem 1780 10 17800 4 71200 75000 aanleg fietspad Beverhoutstraat 1770 10 17700 4 70800 0 aanleg fietspad Van Cailliedreef 1700 10 17000 4 68000 0 herstel historische brug Meersbeek 0 0 0 4 0 0 inrichting Assebroekse meersen 0 0 0 4 0 0 herstel dreefkarakter Kerkdreef 0 0 0 4 0 0 aanleg barrière Koeiendreef 0 0 0 4 0 0 inrichting archeologische site Assebroek 0 0 0 4 0 0 fietspad Odegemestraatspoorwegbedding 680 10 6800 4 27200 30000 landschappelijke inkleding omgeving fietslinken Assebroek 0 0 0 4 0 0 inrichten picknickplaats Assebroekse meersen 5 10 50 4 200 200 fietspad WulgenbroekstraatHeidelbergstraat Infrabel 840 15 12600 4 50400 0 fietspad WulgenbroekstraatHeidelbergstraat Oostkamp 195 10 1950 4 7800 7800 fietspad WulgenbroekstraatHeidelbergstraat Brugge 825 10 8250 4 33000 33000 fietslink MerkemveldPierlapont (800m²) 100 8 800 10 8000 10000 Pierlapont-Loppem (via Kerkebeek of Kuipen) 1000 10 10000 4 40000 40000 fietspad Vijvers-Torhoutse steenweg 1400 10 14000 4 56000 56000 fietslink Brugge-Waardamme 750 10 7500 4 30000 30000 0 0 0 4 0 0 landschapsherstel fietslinken


133

nr

maatregel Wulgenbroeken

19 fietslink Tillegem-Tudor fietslink Oostendse vaart20 Tudor 20.1 Doornstraat-Tudor 20.2 Oostendse vaart-Doornstraat snelheidsremmers Diksmuidse 21 heirweg picknickplaats Oostendse 22 vaart/Beisbroek fietslink gevangenisOostendse vaart deel gevangenis 23 deel expressweg fietslink Bloemendale wijk-AZ 24 sint-Jan fietslink Oostendse vaart-Sint24 Pietersplas fietslink en landschapsherstel 25 Blankenbergse dijk deel Brugge deel Zuienkerke fietslink Warandebrug26 Dampoort fietslink Koolkerke-Damse 27 vaart 28 consolidatie fortengordel herinrichten fort van Beieren wandelpad stadswallen 29 Damme natuurinrichting percelen 30 Damme 31 dijkbeplantingsplan fietslink Damme-Abdij van 32 Male grondgebied Brugge grondgebied Damme fietslink Abdij van Male tot 33 Vliegend Paard (Beernem) landschapsherstel fietslink 34 Damme-Male inrichten picknickplaats 35 Damme totale oppervlakte nodige grondverwerving


oppervlakte totale prijs/m² prijs lengte breedte (m²)

raming in ip

1000

10

10000

4

40000

40000

765 2082

10 10

0 7650 20820

4 4 4

0 30600 83280

0 30600 83280

0

0

0

4

0

0

10

5

50

4

200

200

750 500

10 10

7500 5000

4 4

30.000 20.000

30.000 20.000

755

10

7550

4

30200

30200

0

0

0

4

0

0

1653 1328

20 25

0 33060 33200

4 4 4

0 132240 132800

132240 0

0

0

0

4

0

0

0

0

0 0 35000

4 4

0 0 87500

0 87500

0

0

0

4

0

0

0 0

0 0

0 0

4 4

0 0

0 0

1142 1101

15 15

0 17130 16515

4 4 4

0 68520 66060

68250 66060

250

10

2500

4

10000

10000

0

0

0

4

0

0

10

5

50

4

200

200

120.4200

890.530

312.975 31,3 ha

134

Tabel 10: Totale kostenraming per financierende partner

Partner ANB AWV AZ Sint-Jan Dienst Maritieme toegang Interreg IV B Value Interreg Staatsspaanse linies 2 Gemeente Beernem Gemeente Oostkamp Gemeente Zedelgem Gemeente Zuienkerke Stad Brugge Stad Damme Natuurpunt Regionaal Landschap Houtland Provincie WestVlaanderen Infrabel Particulieren WenZ


Totale kostprijs 1.053.074,6 2.520.000 100.000 120.000 500.000 715.500

350.227,31 2.270.000 100.000 0 250.000 254.200

Subsidie landinrichting 702.847,31 250.000 0 120.000 0 0

331.441 958.150 720.256 60.000 3.108.527 282.701 155.812,63 100.000

116.432,30 316.765 237.316,8 18.000 1.357.828,10 103.062,30 31.162,53 20.000

215.008,7 641.385 482.939,2 42.000 1.750.698,90 179.638,70 124.650,10 80.000

461.300

224.650

236.650

30.425 20.000 251.441

30.425 6.000 251.441

0 14.000 0

Aandeel partner

135

4 Beschrijving en beoordeling van effecten Dit hoofdstuk bevat de eigenlijke planeffectevaluatie, waarin de effecten van de maatregelen op de verschillende disciplines (functies en kwaliteiten) worden geëvalueerd. De effectenevaluatie richt zich zowel op milieukundige, economische als sociale aspecten. Het hoofdstuk wordt afgewerkt in het eindvoorstel van inrichtingsplan.

5 Monitoring In dit hoofdstuk wordt (indien van toepassing) beschreven welke maatregelen gemonitord zullen worden. De planeffectevaluatie kan een goede basis bieden voor de te monitoren maatregelen . Het hoofdstuk wordt afgewerkt in het eindvoorstel van inrichtingsplan.

6 Besluit 6.1

Uitvoeringsprogramma

“Het inrichtingsplan voorziet dat de Vlaamse Minister bevoegd voor de landinrichting met de goedkeuring van dit inrichtingsplan: 1. Het Agentschap Waterwegen en Zeekanaal belast met … - Het aanleggen van een fietspad tussen de Warandebrug en de Dampoort op een te dempen deel van het Handelsdok (maatregel 26.2) Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken aan het fietspad gebeurt door de Stad Brugge. De uitvoering is voorzien in 2011-2012 -

Het aanleggen van een picknickplaats ter hoogte van de Oostendse vaart (maatregel 22.2) De uitvoering is voorzien in 2009-2010 2. Het Agentschap Wegen en Verkeer belast met … - Het herinrichten van het kruispunt met de Heidelbergstraat voor fietsers (maatregel 14.3) - Het herinrichten van de langswegen langs de expressweg voor de fietsers vanaf de Steenkaai tot de Oostendse steenweg en het aanleggen vaan veilige kruising voor fietsers over de Oostendse steenweg ter hoogte van de SintPietersplas(maatregel 24.1.1) - Het aanleggen van een fietsverbinding over of onder de E40 tussen de Fabiolalaan en de Vliegweg te Oostkamp (maatregel 17.1) - De grondverwerving en de aanleg van het fietspad Bloemendaele-jaagpad kanaal Gent-Oostende met inbegrip van het bouwen van een brug over het kanaal, hangende aan de bestaande brug over de expressweg(maatregel 23.1, 23.2 en 23.3) - De heraanleg van de kruising van de Torhoutse steenweg voor fietsers ter hoogte van de snelwegbrug (indien geen onderdoorgang mogelijk blijkt) (maatregel 19.3) Waarbij het beheer vanaf de definitieve oplevering van de werken aan het fietspad langs de expressweg gebeurt door de Stad Brugge. De uitvoering is voorzien in 2010-2014.


136

3. de Vlaamse Landmaatschappij, overeenkomstig art.13§4 van het decreet van 21 december 1988, belast met Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan de het Agentschap Dienst Maritieme Toegang • het inrichten van het perceel Fort Mikkem (maatregel 28.3) Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering gebeurt door Natuurpunt. De uitvoering is voorzien in 2010-2011. Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan het Agentschap Waterwegen en Zeekanaal • het opmaken van een streefbeeld voor de aanleg van een fietsverbinding ter hoogte van het Handelsdok (maatregel 26.1) De uitvoering is voorzien in 2009-2010. Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan Agentschap Natuur en Bos • natuurherstel Assebroekse meersen (7.2) • restauratie historische brug Meersbeek (maatregel 6.1) • afleiden water overstort Groene wijk naar polderwaterloop (maatregel 7.1) • oprichten uitkijkplatform Assebroekse meersen (maatregel 10.2) • aanleg van een gezondheidspad ter hoogte van het ziekenhuis AZ-Sint-Lucas (maatregel 11.3) • aanleg van een waterdoorlatend fietspad in Ryckevelde en aanpassen Margaretha Van Vlaanderenstraat (maatregel 33.2 en 33.3) waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering van de werken gebeurt door ANB De uitvoering is voorzien in 2010-2011

Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan de Provincie West-Vlaanderen • grondverwerving en flankerende maatregelen landbouw voor het Fort van Beieren (maatregel 28.1.1 en 28.1.2) Waarbij het beheer vanaf de voorlopige oplevering gebeurt door de Provincie WestVlaanderen. De uitvoering is voorzien in 2009-2010.

Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Beernem • opmaak van een streefbeeld, grondverwerving en plaatselijke verbetering tracé oude trambedding (maatregelen 3.1, 3.2 en 3.3) • grondverwerving en aanleg van een fietspad tussen de landbouwschool Oedelem en de trambedding (maatregelen 33.1 en 33.4) Waarbij het beheer vanaf de overdracht van de gronden gebeurt door de gemeente Beernem. De uitvoering is voorzien in 2009-2014. Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Oostkamp • Grondverwerving van een fietspad langs de snelweg E403 vanaf de Kuipenstraat tot de Sijslostraat (maatregel 17.2.1) Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

137

•

•

Grondverwerving en aanleg van een fietspad langsheen het tracé van de spoorweg Brugge-Zedelgem met inbegrip van een brug over de beek(WulgenbroekstraatHeidelbergstraat) (maatregel 14.1 en 14.2) Grodnverwerving en opmaak streefbeeld van herinrichten Beverhoutstraat en Van Cailliedreef als fietsvriendelijke weg (maatregelen 4.2, 4.3, 4.4 en 5.1, 5.2 en 5.3)

Waarbij het beheer vanaf de overdracht van de gronden gebeurt door de gemeente Oostkamp. De uitvoering is voorzien in 2009-2014. Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Zedelgem • Grondverwerving van delen van het fietspad Merkemveld-kasteel van Loppem en Torhoutse steenweg-Lac van Loppem (maatregelen 15.1 en 16.1) • Grondverwerving en aanleg van een picknickplaats (maatregel 22.1 en 22.2) Waarbij het beheer vanaf de overdracht van de werken gebeurt door de gemeente Zedelgem. De uitvoering is voorzien in 2009-2014. Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Zuienkerke • Inrichten van de Blankenbergse dijk (maatregel 25.1.2) Waarbij het beheer vanaf de overdracht van de werken gebeurt door de gemeente Zuienkerke. De uitvoering is voorzien in 2011-2014. Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan stad Brugge • Opmaak streefbeeld, grondverwerving en verbeteren wegdek voor fietsers van privégedeelten trambedding (maatregel 3.1 en 3.2) • Grondverwerving en aanleg fietspad langs spoorweg Brugge-Zedelgem (Wulgenbroekstraat tot Heidelbergstraat )(maatregelen 14.1 en 14.2) • Grondverwerving, landschappelijke aankleding en aanleg fietslink Tillegem-Tudor (maatregel 19.1 en 19.2) • Grondverwerving en aanleg fietslink Tudor-Doornstraat (maatregel 20.1.1 en 20.1.2) • Grondverwerving en aanleg fietslink Doornstraat-Oostendse vaart (maatregel 20.2.1 en 20.2.2) • Aankoop bos en landschappelijk inkleding (maatregel 20.3) • Grondverwerving en herinrichten Blankenbergse dijk (maatregel 25.1.1 en 25.2.1) • Opmaak streefbeeld, grondverwerving en aanleg ecologische oever en fietspad langs Maleleie (maatregelen 32.1, 32.2 32.4, 32.5 en 32.6) • Aanbrengen informatiepanelen site Assebroek (maatregel 10.3) • Grondverwerving picknickplaats Assebroek en stadsrandbos (maatregel 13.1 en 22.2) • Grondverwerving en aanleg groen hoekje langs spoorwegbedding (maatregel 11.4) Waarbij het beheer van de werken vanaf de voorlopige oplevering gebeurt door de Stad Brugge. De uitvoering is voorzien in 2009-2015 Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan gemeente Damme


138

Grondverwerving en inrichten van een picknickplaats en beplanting langs de dijken( maatregel 31.1, 31.2, 34.1 en 34.2) • Grondverwerving en aanleg fietsverbinding Damme-Abdij van Male (maatregel 32.2 en 32.3 • Grondverwerving en inrichten wandelpad stadswallen van Damme (maatregel 29.1 en 29.5) Waarbij het beheer van de werken vanaf de grondoverdracht gebeurt door de Stad Damme. •

De uitvoering is voorzien in 2010-2012 Op het domein toebehorende aan of toe te bedelen aan provincie West-Vlaanderen • Flankerende maatregelen landbouw Fort van Beieren (maatregel 28.1.1) • Grondverwerving Fort van Beieren (maatregel 28.1.2) Op het domein beheerd door de Stad Brugge • Aanleg van een fietsverbinding tussen de trambedding en de spoorwegbedding (maatregel 2.1 en 2.2) • Aanbrengen van informatiepanelen (maatregel 2.4) Waarbij de werken, inclusief de verworven gronden, na de definitieve oplevering worden overgedragen7 aan ANB/ Provincie West-Vlaanderen/ gemeente Beernem, Brugge, Damme, Oostkamp, Zedelgem en Zuienkerke 4. de gemeente Oostkamp, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast met • • • • •

herinrichten van Beverhoutstraat en Van Cailliedreef als fietsvriendelijke weg (maatregel 4.4 en 5.3) de heraanleg van de Wulgenbroekstraat als fietsvriendelijke weg in het kader van het Fietsfonds(maatregel 17.1) grondverwerving doorsteek langs E40 (maatregel 17.1) aanleg fietspad Kuipenstraat-Sijslostraat (maatregel 17.2.2) het openbaar maken van de gronden voor de fietslinken op haar grondgebied

De uitvoering is voorzien in 2011-2015 5. de gemeente Beernem, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast met • •

herinrichting kruispunt Zandgrachtstraat-Parochieweg (maatregel 3.4) het openbaar maken van de gronden voor de fietslinken op haar grondgebied

De uitvoering is voorzien in 2010-2011 6. de gemeente Zedelgem, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast met

7

Overdracht moet enkel vermeld worden voor werken die worden uitgevoerd op gronden die nog

geen eigendom zijn van de partner maw op gronden te verwerven door de VLM Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

139

• • • •

aanleg fietspad Torhoutse steenweg-Vijvers (maatregel 16.2) aanleg fietspad Merkemveld-kasteel van Loppem (maatregel 15.2) de opmaak van een streefbeeld voor de herinrichting van de Diksmuidse heirweg als recreatieve as (maatregel 21.1) het openbaar maken van de gronden voor de fietslinken op haar grondgebied

De uitvoering is voorzien in 2010-2012 7. de Stad Brugge, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast met • • • • • • • • • • •

de aanplanting van bomen langs de Kerkdreef (maatregel 8.1) de aanleg van een barrière ter hoogte van de Koeiendreef (maatregel 9.1) de aanleg van het fietspad Sint-Pietersplas-Sint-Pietersmolenstraat (maatregel 24.2.1) het inrichten van het kruispunt Mispelaar met de Michel Van Hammestraat (maatregel 2.3) de inrichting van een fietspad vanaf Mispelaar tot het sint-Trudoledeke (Michel van Hammestraat (maatregel 4.5) het herinrichten van een kruispunt met de spoorwegbedding (maatregel 1.1) de herwaardering van de hoogstamfruitboomgaard (maatregel 25.1.1) de aanleg van een picknickplaats in Ver-Assebroek (maatregel 13.2) de aanleg van het fietspad Odegemestraat-spoorwegbedding de opmaak van een streefbeeld voor en het inrichten van de verlaten spoorwegbedding Sint-Pieters en voor de Diksmuidse heirweg als recreatieve assen (maatregel 21.1) het openbaar maken van de gronden voor de fietslinken op haar grondgebied

De uitvoering is voorzien in 2010-2015 8. de provincie West-Vlaanderen, overeenkomstig art.13§5 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast met • • • •

de aanleg van een pad tussen Koolkerke en het Fort van Beieren (maatregel 27.1) het archeologisch vooronderzoek op de verschillende fortsites (Fort van Beieren, Fort Verbrand, fort Mikkem) (maatregel 28.2.1) de inrichting inclusief aanleg uitkijktoren op het fort Verbrand (maatregel 28.2.2 en 28.2.3) de reconstructie van het bastion, de kapwerken, het restaureren van het profiel, het zichtbaar maken van de binnengracht en de recreatieve ontsluiting van het fort van Beieren (maatregel 28.1) de aanplant van de dijken (maatregel 31.1 en 31.2)

• • De uitvoering is voorzien in 2009-2011

9. Het Regionaal Landschap Houtland, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast met • • • •

Aanleg kle’s en poelen in de Wulgenbroeken (maatregel 14.4) Opmaak landschapsbedrijfplannen in omgeving fietslinken (maatregelen 33.1, 12.1, 3.5, 3.6 en 18.1) Landschappelijke inpassing bedrijfsgebouwen fort van Beieren (maatregel 28.1.2.3 Inrichting picknickplaats site Pinstraat (maatregel 3.6)


140

De uitvoering is voorzien in 2010-2015 10. Natuurpunt, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast8 met Inrichting van percelen te Damme…(maatregel 30.1) Inrichting perceel kijkhut Romboutswerve (maatregel 30.2)

• •

In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars als de vruchtgebruikers als de houders van zakelijke rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze instemming wordt vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Vlaamse minister. De uitvoering is voorzien in 2010. 11. Infrabel, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast9 met de herinrichting van de langsweg langs de spoorweg (WulgenbroekstraatHeidelbergstraat als fietspad met landbouwgebruik (tweesporenbetonweg) (maatregel 14.2) Waarbij de Vlaamse Landmaatschappij instaat voor de coördinatie van het ontwerp en de uitvoering van de werken.

•

In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars als de vruchtgebruikers als de houders van zakelijke rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze instemming wordt vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Vlaamse minister. De uitvoering is voorzien in 2012. 12. De betrokken privaatrechterlijke en natuurlijke personen, overeenkomstig art.13§6 van het decreet van 21 december 1988, mits haar instemming belast10 met het uitvoeren van beplantingswerken

•

Waarbij de Vlaamse Landmaatschappij instaat voor de coördinatie van het ontwerp en de uitvoering van de werken. In voorkomend geval dienen zowel de eigenaars als de vruchtgebruikers als de houders van zakelijke rechten hun instemming te betuigen met de uitvoering van de werken. Deze instemming wordt vastgelegd in een overeenkomst die ter goedkeuring wordt voorgelegd aan de Vlaamse minister.

8

wanneer de minister een publiekrechtelijke rechtspersoon belast met uitvoering van werken is deze

automatisch aangewezen door de Vlaamse Regering 9


automatisch aangewezen door de Vlaamse Regering 10


automatisch aangewezen door de Vlaamse Regering Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

141

De uitvoering is voorzien vanaf 2010.


142

6.2

Financieringsplan

1. AWV Maatregelen 14.3, 19.3, 23.1, 23.2 en 24.1.1 Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

366.412,21€ 36.641,22€ 76.946,56€ 20.000,00 € 500.000,00€

Aandeel van de afdeling Wegen en Verkeer West-Vlaanderen(100%)

500.000,00€

Maatregelen 17.1, 23.3 Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

2.290.076,34€ 229.007,63€ 480.916,03€ 0,00€ 3.000.000,00€

Aandeel van de afdeling Wegen en Verkeer West-Vlaanderen Aandeel van het AZ Sint-Jan Aandeel van de Stad Brugge Aandeel van de gemeente Oostkamp Aandeel subsidie landinrichting Aandeel Europa

2.000.000,00€ 100.000,00€ 300.000,00€ 200.000,00€ 250.000,00€ 150.000,00€

2. WenZ Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

382.779,39€ 38.277,94€ 80.383,67€ 0,00€ 501.441,00€

Aandeel van het Agentschap Waterwegen en Zeekanaal, afdeling Bovenschelde Aandeel stad Brugge Aandeel Europa

251.441,00€ 150.000,00€ 100.000,00€

3. Vlaamse Landmaatschappij Op gronden van het departement Mobiliteit en Openbare Werken, Afdeling Maritieme Toegang Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

91.603,05€ 9.160,305€ 19.236,64 0,00€ 143

Totaal Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing van art.3 van het subsidiebesluit (100%)

120.000,00€

120.000,00€

Op gronden van ANB Maatregelen 6.1, 33.2 en 33.3 Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing van art.3 van het subsidiebesluit (100% )

Maatregelen 7.1, 7.2 en 7.5 Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing van art.3 van het subsidiebesluit (50% )

Aandeel van het Agentschap voor natuur en bos (50 %)

338.091,70€ 33.809,17,€ 78.099,17€ 0€ 450.000€

450.000€

526.261,90€ 52.626,19€ 121.566,50€ 0€ 700.454,62€

350.227,31€

350.227,31€

Op gronden van provincie West-Vlaanderen Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

0,00€ 0,00€ 0,00€ 50.000,00€ 50.000,00€

25.000,00€

144

niet ten laste wordt genomen door de provincie (50% voor verwerving van onroerende goederen)* Aandeel van de provincie West-Vlaanderen (50% van de totale kostprijs van de verwerving van onroerende goederen)

25.000,00€

* Indien Europese cofinanciering wordt gevonden, daalt dit aandeel tot 30 % (15.000€) Op gronden van gemeente Beernem Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

110.687,02€ 11.068,70€ 23.244,27€ 185.000,00€ 330.000,00€

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de gemeente (70% voor landinrichtingswerken)

43.500,00€

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de gemeente (50% voor verwerving van onroerende goederen)

72.500,00€

Aandeel van de gemeente Beernem (30% van de totale kostprijs van de landinrichtingswerken) Aandeel van de gemeente Beernem (50% van de totale kostprijs van de verwerving van onroerende goederen)

101.500,00€

72.500,00€

Op gronden van gemeente Zuienkerke Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

45.801,53€ 4.580,15€ 9.618,32€ 0,00€ 60.000,00€

42.000€ 145

subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de gemeente (70% voor landinrichtingswerken) Aandeel van de gemeente Zuienkerke (30% van de totale kostprijs van de landinrichtingswerken)

18.000€

Op gronden van Stad Brugge Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

694.294,5€ 69.429,45€ 160.382,00€ 1.071.350,00€ 1.995.456,00€


644.874,20€


533.675,00€

Aandeel van de Stad Brugge (30% van de totale kostprijs van de landinrichtingswerken) 279.231,8,00€ Aandeel van de Stad Brugge (50% van de totale kostprijs van de verwerving van onroerende goederen)

533.675,00€

Op gronden van Stad Damme Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal


138.504,58€ 13.850,46€ 29.085,96€ 91.260,00€ 272.701,00€

146


127.008,70€


45.630,00€

Aandeel van de Stad Damme (30% van de totale kostprijs van de landinrichtingswerken) 54.432,30€ Aandeel van de Stad Damme (50% van de totale kostprijs van de verwerving van onroerende goederen)

45.630,00€

5. Provincie West-Vlaanderen Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

462.434,30 € 46.243,43 € 106.822,30 € 50.000 € 665.500 €

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan provincie West-Vlaanderen in toepassing van art.5 van het subsidiebesluit (70% voor landinrichtingwerken)*

465.850,00€

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan de Vlaamse Landmaatschappij in toepassing van art.4 van het subsidiebesluit , 100% van het bedrag dat niet ten laste wordt genomen door de provincie (50% voor verwerving van onroerende goederen)*

25.000,00€

Aandeel van de provincie West-Vlaanderen (30% van de totale kostprijs van de landinrichtingswerken)

199.650,00€

Aandeel van de provincie West-Vlaanderen (50% van de totale kostprijs van de verwerving van onroerende goederen)


25.000,00€

147

* dit aandeel kan dalen tot 30 % indien er Europese cofinanciering kan worden bekomen 4. Gemeente Beernem Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

76.335,88€ 7.633,59€ 16.030,53€ 0,00€ 100.000,00€

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan gemeente Beernem in toepassing van art.5 van het subsidiebesluit (70% voor landinrichtingwerken)

70.000,00€

Aandeel van de gemeente Beernem (30% van de totale kostprijs voor landinrichtingswerken)

30.000,00€

5. Gemeente Oostkamp Maatregelen Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

563.486,10€ 56.348,61€ 130.165,30€ 164.600,00 € 914.600,00 €

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan gemeente Oostkamp in toepassing van art.5 van het subsidiebesluit (70% voor landinrichtingwerken)

525.000,00€


82.300,00€

Aandeel van de gemeente Oostkamp (30% van de totale kostprijs van de landinrichtingswerken)

225.000,00€

Aandeel van de gemeente Oostkamp (50% van de totale kostprijs van de verwerving van onroerende goederen)


82.300,00€

148

6. Gemeente Zedelgem Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

468.745,04 € 46.874,50 € 98.436,46 € 106.200,00 € 720.256,00€

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan gemeente Zedelgem in toepassing van art.5 van het subsidiebesluit (70% voor landinrichtingwerken)

429.839,20€


53.100,00€

Aandeel van de gemeente Zedelgem (30% van de totale kostprijs van de landinrichtingswerken) Aandeel van de gemeente Zedelgem (50% van de totale kostprijs van de verwerving van onroerende goederen)

184.216,80,00€

53.100,00€

7. Stad Brugge Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan Stad Brugge in toepassing van art.5 van het subsidiebesluit (70% voor landinrichtingwerken)

500.527,48 € 50.052,75 € 105.110,77 € 0€ 655.691,00 €

458.983,70€

Aandeel van de Stad Brugge (30% van de totale kostprijs van de landinrichtingswerken) 196.707,30 €


149

8. publiekrechtelijke rechtspersoon Infrabel Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

104.280,69 € 10.428,07 € 21.898,94 € 0,00 € 136.607,70 €

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan Infrabel in toepassing van art.6 van het subsidiebesluit (70%)

95.625,39€

Aandeel van Infrabel (30%)

40.928,31 €

9. privaatrechtelijke rechtspersoon Natuurpunt Raming Algemene kosten (10%) BTW (21%) Grondverwerving Totaal

118.940,93 € 11.894,09 € 24.977,60 € 0€ 155.812,63 €

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan Natuurpunt in toepassing van art.9 van het subsidiebesluit (70%)

109.068,84€

Aandeel van Natuurpunt (30%)

46.743,79 €

Het betreft werken van natuurontwikkeling met een duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang. Onder voorbehoud van het sluiten van een overeenkomst waaruit blijkt dat de aanvragers het via subsidies ingerichte goed gedurende 20 jaren in stand zullen houden en beheren in functie van de doelstellingen van openbaar nut, dan zal, overeenkomstig art. 9,§1, 2° van het subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70 % bedragen en het aandeel ten laste van Natuurpunt 30 %. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan zal de subsidie van het Vlaamse Gewest 30 % bedragen en het aandeel ten laste van natuurpunt 70%

10. privaatrechtelijke rechtspersoon Regionaal Landschap Houtland Totaal

100.000 €

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan het Regionaal Landschap Houtland in toepassing van art.9 van het subsidiebesluit (70%)

70.000€

Aandeel van Regionaal Landschap (30%)

30.000€

Het betreft werken van landschapszorg (inclusief erfbeplantingswerken), natuurontwikkeling en kleinschalige milieuverbeteringen met een duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang. Onder voorbehoud van het sluiten van een overeenkomst waaruit blijkt dat de aanvragers het via subsidies ingerichte goed gedurende 20 jaren in stand zullen houden en beheren in functie van de doelstellingen van openbaar nut, dan zal, overeenkomstig art. 9,§1, 2° van het subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70 % bedragen en het Groene fietsgordel Brugge inrichtingsplan

150

aandeel ten laste van het Regionaal Landschap Houtland 30 %. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan zal de subsidie van het Vlaamse Gewest 30 % bedragen en het aandeel ten laste van het Regionaal Landschap Houtland 70%

11. Particulieren Totaal

20.000 €

Ten laste van het Vlaamse Gewest, als subsidie aan de privaatrechtelijke rechtspersonen en natuurlijke personen in toepassing van art.9 van het subsidiebesluit (70%)

14. 000 €

Aandeel van de privaatrechtelijke rechtspersonen en natuurlijke personen (30%)

6.000 €

Het betreft werken van landschapszorg (inclusief erfbeplantingswerken), natuurontwikkeling en kleinschalige milieuverbeteringen met een duidelijk karakter van algemeen en regionaal belang. Onder voorbehoud van het sluiten van een overeenkomst waaruit blijkt dat de aanvragers het via subsidies ingerichte goed gedurende 20 jaren in stand zullen houden en beheren in functie van de doelstellingen van openbaar nut, dan zal, overeenkomstig art. 9,§1, 2° van het subsidiebesluit, de subsidie van het Vlaamse Gewest 70 % bedragen en het aandeel ten laste van de particulieren 30 %. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan zal de subsidie van het Vlaamse Gewest 30 % bedragen en het aandeel ten laste van de particulieren 70%

Tabel 11. Totale kostenraming per uitvoerende partner

Uitvoerende partner ANB AWV Gemeente Beernem Gemeente Oostkamp Gemeente Zedelgem Gemeente Zuienkerke Infrabel Natuurpunt* particulieren Provincie West-Vlaanderen Regionaal Landschap Houtland Stad Brugge Stad Damme Vlaams Gewest W&Z


Kostenraming Grondverwerving werken incl. (EUR) kosten en BTW (EUR) 100.000 3.500.000,00 20.000 100.000 750.000 612.615 60.000 273.215,20 155.812,63 20.000 665.500 101.441 55.0691 10.000 2.357.442,61 1.550.410,00 501.441,00

Totaal (EUR) 100.000 3.500.000,00 100.000 750.000 612.615 60.000 273.215,20 155.812,63 20.000 665.500 101.441 55.0691 10.000 3.907.077,61 501.441,00

151

Tabel 12. Totale kostenraming per financierende partner

Uitvoerende partner Afdeling Maritieme Toegang ANB AWV AZ Sint Jan – Spermalie Europa Fietsfonds (100%) Gemeente Beernem Gemeente Oostkamp Gemeente Zedelgem Gemeente Zuienkerke Infrabel Natuurpunt Particulieren Provincie West-Vlaanderen Regionaal Landschap Houtland Stad Brugge Stad Damme WenZ

Kostenramin Grondverwerving g werken (EUR) incl. kosten en BTW (EUR) 120.000,00 1.050.454,61 2.500.000,00 100.000,00 650.000,00 0,00 245.000,00 85.000,00 € 1.011.550,00 146.600,00 € 614.056,00 106.200,00 € 60.000,00 136.607,70 155.812,63 20.000,00 665.500,00 50.000,00 € 101.441,00 746.723,85 535.675 57.432,3 45.630 251.441,00 4.737.508 775.205

Vlaams Gewest

Totaal (EUR) 120.000,00 1.050.454,61 2.500.000,00 100.000,00 650.000,00 0,00 330.000 1.158.150 720.256 60.000,00 136.607,70 155.812,63 20.000,00 715.500,00 101.441,00 1.282.398,85 103.062,3 251.441,00 5.128.546,481

Tabel 13. overzicht financieringsplan

partner Afdeling Maritieme Toegang ANB AWV AZ Sint Jan – Spermalie Europa Fietsfonds (100%) Gemeente Beernem Gemeente Oostkamp Gemeente Zedelgem Gemeente Zuienkerke Infrabel Natuurpunt Particulieren Provincie West-Vlaanderen Regionaal Landschap Houtland Stad Brugge Stad Damme WenZ


Raming subsidie Vlaams Gewest (EUR) 0 1.050.454,61 2.500.000,00 0 0 0,00 214.000 781.385 482.939,2 42.000 95.625,39 109.068,841 14.000 490.850 101.441,00 2.278.030,65 179.638,7 0

Raming aandeel partner (EUR) 120.000,00 1.050.454,61 250.000,00 100.000,00 650.000,00 0,00 116.000 376.765 237.316,8 18.000 40.982,31 46.743,79 6.000 224.650 101.441,00 1.282.398,85 103.062,3 251.441

152

7 Referentielijst • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Antrop M. & Van Eetvelde V.. 2001. Landschapsatlas – CD – ROM. Arcadis Belgium. 2008. Inrichtingsplan provinciedomein “Fort Beieren” te Koolkerke (Brugge), Provincie West-Vlaanderen, 20 p. Beernem. 2009. Ontwerp Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Beernem: Richtinggevend gedeelte, 79 p. Beernem. 2004. Gemeentelijk milieubeleidsplan Beernem 2005 -2007, 99 p. Beernem. 2002. Mobiliteitsplan Beernem: derde deel beleidsplan, 61 p. Belgroma. 2001. Oppervlaktewaterkwantiteitsmodelleringen. Perceel 20: stroomgebied van de Kerkebeek. Studie in opdracht van AMINAL Afdeling Water. Damme. 2008. Ontwerp Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Damme: Deel 2 Richtinggevend gedeelte, 144 p. Damme. 2004. Gemeentelijk milieubeleidsplan Damme 2005 – 2009, 120 p. Damme. 2009. Mobiliteitsplan Damme, 41 p. Econnection. 2003. Dijkenplan voor de Zwinstreek, Provincie West-Vlaanderen, 212 p. Fris in het Landschap i.s.m. Grondmij. 2006. De Blankenbergse dijk tussen blanenberge en Sint-Pieters – Op – De – Dijk: concept en schetsen, Provincie West-Vlaanderen. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. 1997. Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen: integrale versie, Brussel, 594 p. Oostkamp. 2006. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Oostkamp: Richtinggevend gedeelte, 111 p. Oostkamp. 2001. Mobiliteitsplan Oostkamp, 79 p. Provincie West-Vlaanderen. 2004. Provinciaal ruimtelijk: gecoördineerde versie, 339 p. Provincie West-Vlaanderen. 2008. Ontwerp provinciaal milieubeleidsplan 2009 -2013, 36 p. Provincie West-Vlaanderen. 2008. Actieplan Blankenbergse Dijk: Blankenberge – Zuienkerke – Brugge, 9 p. Stad Brugge. 2006. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Brugge: Richtinggevend gedeelte, 120 p. Stad Brugge. 2004. Gemeentelijk milieubeleidsplan Brugge 2005 -2009, 212 p. Stad Brugge. 2001. Mobiliteitsplan Stad Brugge, 92 p. Stad Brugge. 2008. Wijziging mobiliteitsplan ‘Brugge ademt’, 16 p. Vlaamse Landmaatschappij. 2002. Landinrichtingproject brugseveldzone – richtplan – deelstudie recreatie, 147 p. Westtoer. 2004. Strategisch beleidsplan toerisme en recreatie in het Brugs Ommeland 2004 – 2008, 204 p. Westtoer. 2004. Forten en verdedigingswerken in het Oost- en West-Vlaamse Krekengebied: deel I studie, Provincie Oost- en West- Vlaanderen, 54 p. Zedelgem. 2005. Gemeentelijk milieubeleidsplan Zedelgem 2006 – 2010, Zedelgem. 2002. Mobiliteitsplan Zedelgem, 81 p. Zuienkerke. 2005. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Zuienkerke, 249 p.


153

Veldgebied Brugge Randstedelijk Gebied Brugge IP Groene fietsgordel Brugge. Groene fietsgordel Brugge 1 inrichtingsplan

Recommend Documents