‘SPEUREN NAAR EEN LEEFBARE STAD’
WANDELZOEKTOCHT BRUGGE
EEN BETER LEVEN IN EEN DUURZAAM BRUGGE
ARGUS-WANDELZOEKTOCHTEN Elk najaar organiseert ARGUS een wandelzoektocht in een specifieke stadswijk. Bedoeling ervan is om je met àndere ogen te laten kijken naar zowel de bedreigingen als de mogelijkheden inzake milieu en natuur in de stad. In 2000 lanceerden we, samen met de Stedelijke Milieudienst en de Groendienst van Brugge een wandelzoektocht in Brugge. De wedstrijdperiode liep van 1 oktober tot 31 december 2000. Dan kon je schitterende prijzen winnen. Maar ook na afloop van de wedstrijd zijn de wandelzoektochten zeker de moeite waard… Veel plezier ermee! WAT VIND JE IN DIT WANDELBOEKJE ? ■ informatie over de buurt, rond diverse milieu- en natuurthema's ■ een vijftiental vragen die je meestal kan op lossen door goed rond te kijken ■ een wegbeschrijving (zie achteraan) ■ 8 te situeren foto's (zie achteraan) ■ een antwoordformulier (zie achteraan) DE TOCHT DOOR BRUGGE Het parcours start aan de Beurshalle (Hauwerstraat, Brugge) en eindigt in het J. Sebrechtspark. De tocht duurt ongeveer 3 uur. Wie wil, kan ook de fiets gebruiken. KEN JE ONZE ANDERE WANDELZOEKTOCHTEN* ? Brugge: Hasselt: Leuven: Antwerpen:
‘Beter leven in een duurzaam Brugge’ ‘Binnen en buiten de groene boulevard!’ ‘Aan de oevers van de Dijle’ ‘De Studentenstad’ ‘Het Sint-Andrieskwartier’ ’Het Eilandje’ ‘Op naar het Zuid’ ‘Het Noorden kwijt’, ‘De Theaterwijk’ ‘De Diamantwijk’ ‘Oud-Borgerhout’ ‘Het Schipperskwartier’
Tijdens het Rubensjaar 2004 publiceerden we de wandelgids ‘Gekuyst ende geruymt' Leven in Antwerpen ten tijde van Rubens’ (€ 2,5).
KEN JE ARGUS? ARGUS informeert, sensibiliseert en debatteert rond milieu en duurzame ontwikkeling. Een greep uit het aanbod: ARGUS■Milieumagazine, milieubibliotheek, digitale fotowedstrijd, infosessies voor milieucoördinatoren, brochures, milieuprojecten, KMO-milieunieuwsbrief … Verneem er alles over op www.argusmilieu.be, of breng een bezoek aan ons kantoor: ARGUS vzw, Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen. Je kan dan meteen de correcte antwoorden aanvragen van deze wandelzoektocht (tijdens de kantooruren). (*) Bij de lancering van een nieuwe wandelzoektocht kan je een gratis wandelboekje krijgen. Na afloop van de wedstrijdperiode kan je het downloaden van www.argusmilieu.be
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 2
EEN BETER LEVEN IN EEN DUURZAAM BRUGGE Startplaats: Beurshalle, Hauwerstraat In de Middeleeuwen dacht men erg ruim toen men de vestingmuren bouwde. Rondom het hartje van de oorspronkelijke stadskern lag een overvloed aan groene onbebouwde gronden. Ruimte genoeg dus om tuinen, plantsoenen en parken aan te leggen. De stadskern heeft zich door de eeuwen heen alsmaar uitgebreid, maar in vergelijking met andere Vlaamse steden blijft er nog veel van het groene stadsmilieu over. Dat is dan ook één van de redenen waarom de leef- en woonkwaliteit in deze stad hoog wordt aangeschreven. Je mag gerust stellen dat Brugge een stad ‘op mensenmaat‘ is. Laat ons eens een kijkje nemen! We trekken de Hauwerstraat verder door (het Beursplein bevindt zich dan rechts van ons). We steken de Hendrik Consciencelaan over en gaan het wandelpad op. Nu bevinden we ons langs de oude Vestingwallen rondom Brugge. We slaan links in en volgen het pad aan de waterkant.
1 TUSSEN DE STADSPOORTEN Geniet van deze mooie groene omwalling. Let op het middeleeuwse profiel: de hoge binnenwal, de brede vestinggracht, de lage buitenwal en de singel. De vroegere 13de- eeuwse verdedigingswal is nu een groene gordel met een omtrek van 7 km. VRAAG 1 Langsheen deze wandelweg vinden we prachtige bomen. Noem drie verschillende soorten. Vermeld tevens de Latijnse naam! We wandelen voorbij een klein gebouw, het waterhuisje. We lopen verder langs het wandelpad aan het water. Na een poos komen we terug aan de openbare weg: de Hendrik Consciencelaan. Hier steken we de straat over en vervolgen de weg die aangeduid wordt met het witte fietsbordje dat richting ‘station’ aanwijst. Deze weg loopt onder een brug. De graffiti op de muur zijn hier wettelijk toegelaten. Zo probeert het stadsbestuur te vermijden dat willekeurige gevels beklad worden. Als we onder de brug zijn doorgelopen, volgen we het voetpad langs de drukke verkeersas Buiten Begijnenvest. We laten achtereenvolgens het standbeeld met de pelikaan (van beeldhouwer José Dupon) links liggen, en wat later laten we de blikvanger rechts liggen. Bij de eerstvolgende verkeerslichten steken we (3 x) over. We gaan de brug over en slaan rechts de Begijnenvest in.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 3
2 BEGIJNENVEST De vest maakt deel uit van het wandelnetwerk Grote Routepaden; je merkt dat aan de wit-rode markeringen. Langsheen de weg staat een mooie bomenrij. Ook aan deze kleinere groene assen besteedt de stedelijke groendienst permanent zorg en aandacht. Dit groen - dat mede de structuur van de stad bepaalt - is enkel toegankelijk voor ‘zachte’ weggebruikers. Je vindt het waarschijnlijk meer dan normaal dat bomen ‘met zachtheid’ behandeld worden. Helaas is vandalisme een plaag van alle tijden. Zelfs meer dan honderd jaar geleden (1895) legde men al klacht neer bij het stadsbestuur omdat soldaten “…in den avond in staat van dronkenschap met hunne sabels de schorsen van boomen hebben afgekapt en nadien eenige ervan omver hebben getrokken…”
VRAAG 2A Aan welke vest waren deze militairen gelegerd? (Tip: zie plannetje in bijlage.) Rond de aanleg van de vesten is al veel te doen geweest. Toen men in het midden van de 19de eeuw een stuk van de Katelijnevest en van de Begijnenvest wou afgraven om er een centrale stortplaats aan te leggen, rees er hevig protest tegen dit voorstel. Men mocht niet zomaar ‘in het wilde weg’ veranderingen aanbrengen aan de vesten, vond men toen al. Milieuprotest avant la lettre zou je dat kunnen noemen. Men vond dat men maar beter een plan kon uitdokteren om van de vestingen ‘een publieke wandeling’ te maken. Zelfs vandaag nog kan je van dit lumineuze idee meegenieten… Nu we het toch over afval hebben… Aan de kernvraag ‘waarheen met ons huisvuil?’ is doorheen de jaren maar weinig veranderd. Denken we maar aan de problemen rond verbrandingsinstallaties, de torenhoge afvalberg, enzovoorts. De beste oplossing is uiteraard zo weinig mogelijk afval te produceren. En de burger zelf kan veel doen om afval te beperken! Het is aan de stedelijke milieudienst om een streng afvalbeleid uit te dokteren. VRAAG 2B Met welke slogan pakt Brugge het probleem van de hondenpoep aan? We houden halt net vóór de brug: de Minnewaterbrug.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 4
3 HET MINNEWATER Vóór de brug staat een oude ronde toren: de westelijke Poertoeren, oorspronkelijk een kruitmagazijn, nu een beschermd monument. VRAAG 3A Op oude muren groeien dikwijls allerlei soorten varens. Welke varens herken je hier op de muur boven het groene poortje?
A. Gewone eikvaren
B. Muurvaren
C. Steenbreekvaren
Op de brug geniet je van een prachtig uitzicht op het Minnewaterpark. Vooraleer we erheen trekken, gaan we de brug over en lopen even tot aan een gebouw waarop het straatnaambord ‘Katelijnevest’ hangt. Dit gebouw is een restant van de oostelijke Poertoren. Tot 1914 deed het dienst als ijskelder. Vandaag biedt het een winterschuilplaats aan een beschermd zoogdier. VRAAG 3B Welk dier vindt er vandaag een schuilplaats? Op naar ‘het Minnewater’ nu! We begeven ons richting kasteel via het pad (schuins tegenover de ijskelder) dat naar beneden leidt. We blijven rechts van het kasteel. De naam ‘Minnewater’ mag dan wel minnelijk klinken… het heeft niets met ‘minnen’ te maken. Men veronderstelt dat de naam zou zijn ontstaan uit ‘ymeene water’, wat betekent: gemeen(schappelijk) water. In het Minnewater liepen verschillende riviertjes samen in de Reie, die dan verder de stad invloeide. De gronden langs het Minnewater werden eeuwenlang als blekerijweide gebruikt. In 1974 kocht de stad dit terrein. Het park werd volledig heraangelegd. In deze groenzone wou men bewust ruimte laten voor passieve recreatie.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 5
VRAAG 3C Wat bevindt zich op de plaats waar op dit ontwerpplan van het Minnewaterpark een kruis werd aangebracht?
We verlaten het park aan het Koning Egmonthotel. Volg de kasseiweg ‘Minnewater’ en steek de Arsenaalstraat over. We houden rechts en komen uit in de Wijngaardstraat. Aan de overkant van het water zie je het Oude Begijnhof.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 6
4 DE KOETSIER POETST …
In de Wijngaardstraat vind je de verzamelplaats voor koetsiers. Ook hun gezellige vervoermiddelen moeten aan een bepaalde reglementering voldoen. Merk je de speciale schokdempers op? De rubberen wielen? Of de zakken die de paardenmest opvangen? Door de koetsen zo uit te rusten, probeert men eventuele hinder te vermijden. Met een ophaalwagentje haalt men de laatste restjes paardenmest op. Het motto ‘Koetsiers houden de stad rein’ is hier zichtbaar aan de orde! En behalve de paardenmest en de hondenpoep is er nog iets wat wrevel kan opwekken: de uitwerpselen van duiven, die menige gevel of dakgoot teisteren. VRAAG 4 Buurtbewoners plaatsten op de vensterbanken, de dakgoten en de ornamenten aan hun buitengevel pinnetjes om de duiven te weren. Welke huizen (huisnummers graag) bedoelen we? De eerste straat rechts in de Wijngaardstraat is de Noordstraat. Deze slaan we (even) in.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 7
5 GODSHUIZEN Aan huisnummers 2 tot 8 in de Noordstraat vinden we de ‘Godshuizen De Vos’, genoemd naar hun schenker. Godshuizen werden oorspronkelijk gebouwd door welstellende burgers ten behoeve van bejaarden, wezen of - zoals in dit geval - weduwen. Vandaag verhuurt het OCMW deze huisjes aan bejaarden, een knap voorbeeld van herwaardering. Wat een rust! Als je bedenkt dat lawaaihinder in de meeste steden een niet te onderschatten milieuprobleem vormt, kunnen we wel stellen dat er hier bijna een ‘ongewone’ stilte heerst. VRAAG 5 Over hoeveel van deze Godshuizencomplexen heeft het OCMW vandaag de dag nog het bestuur in Brugge? We maken rechtsomkeer, steken de Wijngaardstraat over en gaan naar het Walplein.
6 VAN WALPLEIN NAAR DIJVER Het Walplein werd enkele jaren geleden heraangelegd. De autoparkeerplaatsen moesten wijken, de gedaantewisseling spreekt voor zich. De belangrijkste functie van een plein, het creëren van een mensvriendelijke ruimte, werd in ere hersteld. Kijk op het midden van het pleintje eens naar het bronzen beeld van Jef Claerhout. Wie een beetje thuis is in de Griekse mythologie herkent in het gevleugelde paard Pegasus (een huldebetoon aan de Brugse koetsiers?). Op de bok zit Prometheus vastgeketend met een loden bol aan zijn been en in de koets ligt de naakte Leda met op haar schoot het hoofd van Zeus in de gedaante van een zwaan. Zoals je op de voet van de pilaar kan lezen, bezoekt dit fraaie gezelschap Brugge. Waarom de figuren op deze specifieke manier in het beeld verwerkt zijn, is een vrij omslachtig verhaal en niet relevant. Maar… prent je het beeld toch goed in. Je hebt het nodig bij de slotvraag.
Aan het einde van het Walplein (= verder dan de oversteek Walstraat / Zonnekemeers) trekken we de Stoofstraat in, een prachtig steegje dat uitkomt op de Mariastraat. Die slaan we links in. We gaan de Mariabrug over.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 8
Aan onze linkerzijde bevindt zich het oude Sint-Janshospitaal. Het gebouw kreeg in 1976 een nieuwe functie en herbergt o.a. het Memlingmuseum. Een goed milieubeleid geeft de oude gebouwen een nieuwe, waardevolle bestemming. Op die manier krijgen leegstand en verkrotting geen kans. Hier nemen we de eerste straat rechts (tegenover de ingang van het oud SintJanshospitaal): de O.-L.-Vrouwe-Kerkhof-Zuid. Via een rode poort komen we terecht in een prachtige binnentuin: ‘Het Arentspark’. Deze binnentuin veranderde in de loop der tijden dikwijls van eigenaar. Vandaar het gevarieerde aanbod aan elementen die een bijzondere sfeer uitademen. We bevinden ons nu achter het Gruuthusemuseum (gebouw herkenbaar aan de verschillende rode ramen). Wat vind je van: - het spionvenstertje aan de zuidgevel van het museum (gekend als het kleinste venstertje van Brugge); - het borstbeeld van humanist Vivès; - het Bonifaciusbrugje; - het Arentspark met de taxushagen, de vier Apocalypsruitertjes en de witstenen ornamenten? Het Gruuthusemuseum herbergt momenteel het Stedelijk Museum voor Kunstnijverheid en Oudheidkunde. Oorspronkelijk was het een stapelhuis voor gruut: een kruidenmengsel dat o.a. kamille, tijm, salie en duizendblad bevatte. Zoek de zijgevel van het Koetsenmuseum. Verlaat het Arentspark via het hek. Steek de straat over en volg het water naar rechts. Je bent nu op De Dijver, een prachtige promenade.
De Dijver werd al in de 17de eeuw beplant, wat voor die tijd zeer merkwaardig was. De allereerste bomen werden in 1807 vervangen door zomerlinden. Linden kunnen heel erg oud worden, maar een tweede vervanging drong zich op. In het voorjaar 1997 werden er winterlinden (Tilea cordata) aangeplant. Om de strijd tegen het zwerfvuil aan te pakken, laat de stad her en der vuilnisbakken plaatsen. Zeker op open plekken waar men op uitnodigende zitbanken rustig kan bijpraten, zijn er voldoende vuilnisbakken nodig.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 9
VRAAG 6 Hoeveel vuilnisbakken tel je op de zandige promenade van de Dijver? Aan het kruispunt slaan we links de Wollestraat in. We komen uit op de Markt.
7 HALLETOREN De Halletoren bevindt zich aan de zuidzijde van de Markt. De Markt is sinds 1997 verkeersvrij. De belangrijkste en meest oorspronkelijke functie van ‘markt’ kan opnieuw aan bod komen. Het Belfort met archief en stadskas was jarenlang symbool van de onafhankelijkheid van de stad. Hoog in de toren hingen de brandklok of stormklok, de overheidsklok en de feestklok. Boven de toegangspoort zie je een balkon. Van op dit balkon werden de wetten en de voorschriften - de zogenaamde Hallegeboden - bekendgemaakt. Soms gaan oude torens mettertijd lichtjes overhellen. Ze zijn immers voortdurend blootgesteld aan weer en wind. Ook in de ondergrond kunnen verzakkingen optreden.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 10
VRAAG 7 De Halletoren is door de jaren heen lichtjes gaan overhellen. Kijk eens goed omhoog: in welke richting buigt de toren zo’n 70 cm over? A. richting Wollestraat B. richting Hallestraat C. richting Steenstraat D. richting Oude Burg Zo nu en dan is de Halletoren toegankelijk voor het brede publiek. Via 366 treden bestijg je de toren en geniet je van een prachtig uitzicht over Brugge. Als we de Halletoren verlaten gaan we rechts de Breidelstraat in. Zo komen we uit op een ander historisch plein: de Burg. Rechts van je pronkt het Stadhuis. Bewonder de prachtige voorgevel met 49 beelden die historische figuren voorstellen. We gaan links van het gebouw het Blinde Ezelstraatje in (deels overwelfd). Zo komen we uit op de Vismarkt.
8 VISMARKT Dit plein heeft steeds dienstgedaan als marktplein. De huidige vismarkthalle werd in 1820 ontworpen door de Brugse kunstenaar Jan-Robert Calloigne. Oorspronkelijk waren de verkoopstallen in hout opgetrokken. In 1852 verving de stad ze door stenen exemplaren. Dagelijks (behalve op zon- en feestdagen) wordt hier van 8 uur tot 13 uur vis verkocht. Rechts tegen de Reie en op de hoek van het Huidenvettersplein zie je een mooi gerestaureerde winkel met boven de ingang twee gekruiste vissen: een typisch voorbeeld van een Brugse gevel uit de 16de eeuw. In dit gebouw bevond zich vroeger het ontvangstkantoor van de accijnzen. Het huis was vooral gekend bij bierbrouwers. Wie bier brouwde moest hiervoor belastingen betalen. Vóór die tijd ging men daarvoor naar het paleis van de heren van Gruuthuse. Het transport van de vismijn naar de Vismarkt verloopt al generaties lang ‘op wieltjes’: de vis moet immers vers blijven. Aan de Vismarkt grenst de Braambergstraat / Rozenhoedkaai; een drukke verkeersader die het autoverkeer doorheen de binnenstad voert. Het mobiliteitsplan van Brugge trekt maximaal de kaart van de zwakke weggebruiker en ontmoedigt het gebruik van de auto in de binnenstad. Het autoverkeer wordt in de stadskern zoveel mogelijk geweerd of langs speciaal daartoe voorbestemde verkeersassen gesluisd. Een duidelijke verkeerssignalisatie is hierbij cruciaal.
VRAAG 8 We staan aan de hoek van de Braambergstraat en de Jozef Suvéestraat en we kijken naar de Vismarkt. Bekijk de drie wegen goed: in welke van de vermelde straten mag je fietsen? A. Vismarkt en Braambergstraat B. Braambergstraat , Jozef Suvéestraat en Vismarkt C. Jozef Suvéestraat en Braambergstraat D. in geen enkele straat E. enkel op de Vismarkt
9 ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 11
KONINGIN ASTRIDPARK We gaan de Jozef Suvéestraat in en op het einde ervan steken we de straat over. Iets verder links wandelen we het Koningin Astridpark in. Aan de splitsing nemen we links. Acht eeuwen geleden bevond zich hier een kloostertuin van de minderbroeders. Na heel wat beroering in de gemeenteraad en onder druk van de publieke opinie werd het terrein (toen in particulier bezit) in het midden van de 19de eeuw tot ‘publieken hof’ ingericht. Met deze beslissing behaalde Brugge een primeur. Het voorstel om een openbaar park uit te bouwen, haalde zelfs de krantenkoppen! Vandaag genieten we nog steeds van dit idyllisch stukje park, in het hartje van de stad. VRAAG 9A In het park word je uitgenodigd om schade die je vaststelt aan bomen te melden. Naar welk nummer moet je hiervoor telefoneren? De kenmerken van een Engelse landschapstuin - naar een ontwerp van de vermaarde Leuvense tuinarchitect Egidius Rossels (1851) - zijn in dit park duidelijk aanwezig. VRAAG 9B Welk kenmerk van een Engelse landschapstuin past niet in deze opsomming? A. Hoogteverschillen B. Grasperken met boomgroepen C. Centrale vijver D. Rechte paden E. Dichte randbeplanting In de volksmond wordt dit park nogal eens ’de botanieken hof’ genoemd omwille van de verscheidenheid aan plantensoorten. De bomen luisteren naar namen zoals ‘hemelboom’ en ‘honingboom’. VRAAG 9C En er zijn nóg bomen met klinkende namen aanwezig! De drie woordraadsels stellen drie boomsoorten voor. Welke boom bestaat niet? Jonge wolven we = tu + boom
Nachtvlinders t=l + boom
Slaginstrument+hoofddeksel (=muziekinstrument) + boom
A
B
C
We verlaten het park - links van de kiosk - en volgen de Minderbroedersstraat tot aan het ‘Botaniekske’. Hier slaan we links de Schaarstraat in. We steken de Coupure over en blijven even stilstaan op de brug.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 12
10 GRACHTEN EN KANALEN De kanaaltjes en grachten die de binnenstad doorkruisen zijn haast allemaal onderdelen van de oorspronkelijke rivier, de Reie. Al in de Middeleeuwen werd de rivier gekanaliseerd. Het Brugse waternet onderging in de loop van de geschiedenis allerlei veranderingen. In tegenstelling tot andere grote Vlaamse steden bleven hier veel oude reitjes bewaard. Die reitjes zijn overigens erg karakteristiek geworden voor Brugge. Ze getuigen van een roemrijk verleden en lokken jaarlijks ontelbare toeristen. Oorspronkelijk kwamen de bestaande waterlopen en palissaden vooral van pas als verdedigingsgordel. In de Middeleeuwen ontstonden langs de Brugse waterwegen belangrijke havenactiviteiten. VRAAG 10 Nog steeds kunnen schepen via het water dat je van op de brug ziet, een heel eind op weg. Welk kanaal kan je van hieruit opvaren? A. Gent-Terneuzen B. Gent-Oostende C. Gentbrugge-Oostende D. Albertkanaal We gaan de brug over en komen uit in de Hooistraat. Daar nemen we de eerste straat links: de Ganzestraat, een gezellig woonerf waar ‘rustig wonen in een stedelijk kader’ mogelijk wordt. Op het einde van de Ganzestaat slaan we links de Langestraat in. Aan huisnummer 7 slaan we de Molenmeers in. We nemen links de Leffingestraat en komen uit aan het water. Links vind je het Minnebopleintje. Hier houden we even halt.
11 LANGS DE EERSTE STADSOMWALLING Het Minnebopleintje, vroeger een parkeerruimte, is nu omgetoverd tot kleine groene oase. De molensteen herdenkt de tijd dat hier, langs de oude binnenwal, talrijke windmolens stonden. Momenteel blijven er nog drie over. Op deze oude molensteen zie je groene vlekken: zogenaamde korstmossen. Korstmossen zijn samenlevingsvormen van wieren en schimmels die de nodige voedingsstoffen uit de lucht halen. Hierdoor zijn korstmossen goeie indicatoren voor luchtverontreiniging. In gebieden met zeer zuivere lucht komen veel verschillende soorten korstmossen voor. In verstedelijkte gebieden waar auto en industrie de luchtkwaliteit verzieken vind je doorgaans maar een paar moeilijk klein te krijgen korstmossoorten terug. Na een kernramp in de voormalige USSR kon men in de korstmossen van de noordelijke toendra een sterk verhoogde radioactiviteit meten. VRAAG 11A In welke stad vond deze kernramp plaats, in 1986? Gebruik deze letters om het antwoord te vinden: S N B Y E T J R O L We vervolgen de kasseiweg: de Sint-Annarei.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 13
Nog maar eens zien we hoe Brugge met haar grachten en waterlopen is verweven. VRAAG 11B Soms kunnen waterlopen niet zomaar aan elkaar worden gesloten en zijn er technische ingrepen nodig om ze te laten kruisen zonder dat het water samenvloeit. Aan het einde van de Sint-Annarei zie je een dergelijke constructie. Hoe heet deze?
Nog vóór de Potterierei, tegenover de Carmerstraat, gaan we de brug over. We steken de Langerei over, begeven ons een klein beetje rechts en gaan de Gouden Handrei (aan verkeersbord : doodlopende straat) in.
12 VAN REI NAAR REI In het begin van de jaren zeventig begon de sanering van de reien. Tot dan waren het open riolen. Het riolenstelsel werd grondig gezuiverd, vernieuwd of uitgebreid om alle afvalwater uit de reien te houden. Ingekokerde en toegeslijkte reiendelen werden met groot materiaal vrijgemaakt. Zo bleef de stank weg en kwam er weer veel zuurstof in het water. De bekroning volgde in 1973: er werden zwanen op de reien geplaatst. Misschien heb je geluk en kan je er één of meer bewonderen? Behalve Spanjaarden kwamen in de dertiende eeuw nog andere buitenlandse kooplui massaal naar Brugge. Als je goed rondkijkt, zie je hiervan nog een vermelding. VRAAG 12 Welke nationaliteit hadden ze? We steken de brug over die tegenover de Spanjaardstraat ligt. Zo komen we uit op de Augustijnenrei. Deze slaan we links in. Iets verder, op de brug, aan het kruispunt Vlamingstraat-Augustijnenrei-Pottenmakersstraat-Sint-Jorisstraat blijven we even stilstaan.
13 WONEN IN BRUGGE De hele Brugse geschiedenis is nauw verbonden met water. De aanwezigheid van water zorgde in het verleden voor bloei en welvaart, maar ook voor ziekten en epidemieën. Watervervuiling is een probleem van alle tijden. Vandaag kan een heel arsenaal van waterzuiveringstechnieken worden ingezet om deze verontreiniging te bestrijden. Maar eenvoudig en goedkoop is dat lang niet. Ook hier geldt het voorzorgsprincipe: beter vervuiling voorkomen! Zeker in een stad als Brugge met tal van historische gebouwen is het niet evident om voor drinkwater, afvalwater, gas en andere nutsvoorzieningen de nodige leidingen te voorzien. De organisatie van de watervoorziening in Brugge ligt in handen van twee verschillende maatschappijen.
VRAAG 13A ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 14
Eén van de maatschappijen die instaat voor de watervoorziening in Brugge is VMW. Hoe heet de andere maatschappij? (De afkorting volstaat.) We slaan nu de Sint-Jorisstraat rechts in. De naam Sint-Jorisstraat verandert in Vlamingdam. We nemen de eerste straat links: de Klaverstraat. Bruggelingen hebben altijd al een nauwe band met de natuur gehad. Het liefst van al genoten ze ervan op hun eigenste lapje grond. Niet voor niets dus dat Brugge lange tijd als ‘moestuinenstad’ gold. Heel wat straatnamen verwijzen naar dieren en planten, zoals Klaverstraat, Peterseliestraat, Groenestraat, Hooistraat en Ganzestraat. VRAAG 13B In deze buurt speelt ‘de schildpad’ een grote rol. Waarom?
Aan de kruising met de Ezelstraat nemen we links en steken we over. Tussen huisnummer 119 en 123 gaan we binnen in het Pastoor Van Haeckeplantsoen.
14 PASTOOR VAN HAECKE PLANTSOEN Dit plantsoen vormde oorspronkelijk de binnentuin van een baron. Toen zijn huis plaats ruimde voor appartementsgebouwen, overwoog men de tuin op te offeren en er een parkeerruimte van te maken. Gelukkig is het niet zover gekomen. In 1978 werd voor het Ezelstraatkwartier een Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) opgesteld. Dit plan voorzag in de aankoop van de binnentuinen en open ruimten in het kader van de stadskernvernieuwing. Het gehavende parkje werd door de Stedelijke Groendienst opgeknapt. De vijver werd geruimd en gereinigd, er kwamen zithoekjes en wandelwegen. Het parkje werd genoemd naar pastoor Van Haecke, die hier omstreeks de eeuwwisseling een opmerkelijke en populaire buurtbewoner was. VRAAG 14 Welke uitspraak is juist? A. Dit plantsoen is dag en nacht vrij toegankelijk B. De toegang tot dit plantsoen varieert elke dag C. Dit plantsoen is tijdens werkdagen open van 8 uur tot 20 uur D. Dit plantsoen is alle dagen open van 8 uur tot 20 uur
We verlaten het Pastoor Van Haeckeplantsoen via de zij-uitgang en belanden in de Raamstraat. We slaan rechts de Gieterijstraat in. Bij de splitsing nemen we links. We vervolgen het Rozendal tot de splitsing met de Oude Zak. We slaan rechts in en steken over. Wie nog even tijd heeft kan eventjes een bezoekje brengen aan het Park Sebrechts. Sla dan aan huisnummer 55, via de monumentale poort, het Park Sebrechts in.. (Dit is echter niet noodzakelijk om vragen op te lossen.)
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 15
15 HET STADSPARK SEBRECHTS In de 15de eeuw bevond zich op deze plek de moestuin van een klooster. Achteraf werd hij openbaar verkocht. Op het einde van de 19de eeuw werd een park aangelegd en nog later kocht de befaamde Brugse chirurg Jozef Sebrechts het domein. Tien jaar na zijn overlijden werd het eigendom aan de staat verkocht. Pas toen het twintig jaar later in handen kwam van de stad Brugge volgden uitgebreide opfrissingswerken. Het geheel veranderde in een groene oase met eigentijdse vorm. De Bruggelingen genieten vandaag van de knusse zithoekjes met pergola’s, van de kindvriendelijke speelhoekjes en van de kleurrijke plantengroei. Het park vormt sinds 1984 ook het kader voor een openluchtvoorstelling. Tijdens de zomermaanden kunnen kunstenaars hier hun werk voorstellen. De speurtocht loopt hier ten einde. Zo ga je terug naar het vertrekpunt. We verlaten het Sebrechtspark via de zuidelijke zij-uitgang en we komen uit in de Beenhouwersstraat. Die slaan we links in.We blijven in de Speelmansrei langs het water lopen en komen zo uit op het Zand. Dit gigantische plein onderging enkele jaren geleden een ware metamorfose. De straat evenwijdig hieraan is de Vrijdagmarkt. Als je daar de eerste straat rechts neemt, sta je opnieuw in de Hauwerstraat waar je eerder, aan de Beurshalle, deze zoektocht startte.
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 16
STADSPLAN BRUGGE MET PARCOURS
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 17
FOTOZOEKTOCHT Noteer op het antwoordblad de naam van de straat of het plein waar het gefotografeerde zich bevindt
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 18
ANTWOORDFORMULIER WANDELBOEKJE BRUGGE Naam: .............................................................. Voornaam: ....................................... Straat: ............................................................................................ Nr. ....................... Postnummer: .............. Gemeente: ........................................................................... Leeftijd: ............................. E-mail: ............................................................................. VRAAG 1: .................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... VRAAG 2A:................................................................................................................................ VRAAG 2B: ............................................................................................................................... VRAAG 3A*: A - B - C VRAAG 3B: ............................................................................................................................... VRAAG 3C: ............................................................................................................................... VRAAG 4: .................................................................................................................................. VRAAG 5: .................................................................................................................................. VRAAG 6: ................................................................................................................................. VRAAG 7*: A - B - C - D VRAAG 8*: A - B - C - D - E VRAAG 9A: ............................................................................................................................... VRAAG 9B*: A - B - C - D - E VRAAG 9C*: A - B - C VRAAG 10*: A - B - C - D VRAAG 11A:.............................................................................................................................. VRAAG 11B:.............................................................................................................................. VRAAG 12: ................................................................................................................................ VRAAG 13A:.............................................................................................................................. VRAAG 13B:.............................................................................................................................. VRAAG 14*: A - B - C – D (*) Omcirkel het correcte antwoord.
-19-
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 19
ANTWOORDEN FOTOBLAD Op het fotoblad staan de genummerde foto’s. Geef de naam van de straat of van het plein of van het domein waar het gefotografeerde zich bevindt.
FOTO 1: ........................................................................................................ FOTO 2: ........................................................................................................ FOTO 3: ........................................................................................................ FOTO 4: ........................................................................................................ FOTO 5: ........................................................................................................ FOTO 6: ........................................................................................................ FOTO 7: ........................................................................................................ FOTO 8: ........................................................................................................
Vragen rond milieu? Wij hebben het antwoord voor u:
ARGUS, het milieupunt van KBC Eiermarkt 8 – 2000 ANTWERPEN Tel.: 03 202 90 70 - Fax. 03 202 90 88 E-mail:
[email protected] Website: www.argusmilieu.be
ARGUS ■
WANDELBOEKJE BRUGGE ■ 20