Parkeergarage De Appelaar, iets geleerd?

Parkeergarage De Appelaar, iets geleerd?

© VEBON 2011 Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij VEBON Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de aanwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden.

VEBON Postbus 190 2700 AD Zoetermeer Tel. 088 - 400 84 50 E-mail: [email protected] __________________________________________________________________________________________ VEBON verslag Parkeergarage De Appelaar 2

1. Inhoud 2.

Inleiding................................................................................................................ 4

3.

Achtergronden ..................................................................................................... 4

4.

Bouwregelgeving ................................................................................................. 4

5.

concept Praktijkrichtlijn......................................................................................... 5

6.

Situatie De Appelaar ............................................................................................ 6

7.

Ventilatie met zicht op de brand ........................................................................... 6

8.

Een nieuwe standaard ......................................................................................... 8

9.

De Appelaar, iets geleerd?................................................................................... 8

__________________________________________________________________________________________ VEBON verslag Parkeergarage De Appelaar 3

2. Inleiding Het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid (NIFV) heeft onderzoek gedaan naar het brandweeroptreden bij de brand in Parkeergarage De Appelaar1. De belangrijkste conclusies uit het rapport zijn als volgt: “Het onderzoek wijst uit dat het ventilatiesysteem in de parkeergarage niet bedoeld was voor de ondersteuning van de repressieve inzet. Daarnaast was op het nevenpaneel niet te achterhalen welke melder als eerste aangesproken is. Hierdoor werd de exacte locatie van de brand niet direct duidelijk. Door het ontbreken van een adequate rook- en warmteafvoer en een te beperkte mogelijkheid tot locatiebepaling van de brand heeft de brandweer naar oordeel van het NIFV geen echte kans gekregen om deze brand snel onder controle te krijgen.”

3. Achtergronden De autobrand woedde in de nacht van 26 op 27 oktober 2010 en veroorzaakte enorme schade aan de parkeergarage en geparkeerde auto's. De brandweer was snel ter plaatse, maar brandbestrijding in de garage was niet mogelijk vanwege de hevige rookontwikkeling en hoge temperaturen, zo staat in het rapport. De brandweer had dus feitelijk geen kans het vuur in de ondergrondse parkeergarage De Appelaar in Haarlem snel onder controle te krijgen. Was dit te voorkomen geweest?

4. Bouwregelgeving De Nederlandse bouwregelgeving, Het Bouwbesluit, geeft aan dat een zogenaamd brandcompartiment maximaal 1000 m2 mag zijn. Dit om het risico op brand zoveel mogelijk binnen de perken te houden. Alle andere brandveiligheidseisen uit het bouwbesluit zijn daarbij onverkort van toepassing. Voor parkeergarages is een beperking tot 1000 m² vanuit gebruiks- en kostenoogpunt ongewenst. Dit leidt tot te kleine parkeergarages of parkeergarages met allerlei interne afscheidingen die een vlotte doorstroom en het gebruik ervan ernstig belemmeren. Het huidige Bouwbesluit biedt ook de mogelijkheid tot het bouwen van een parkeergarage zonder opdeling in brandcompartimenten van 1000 m² of kleiner. In het Bouwbesluit wordt deze insteek een gelijkwaardige2 oplossing ten opzichte van het Bouwbesluit genoemd, ook wel brandbeveiligingsconcept. Om invulling te geven aan deze gelijkwaardige oplossing worden wel extra brandveiligheidsmaatregelen vereist. Deze maatregelen kunnen onder meer bestaan uit extra vluchtwegen, droge blusleidingen, een brandmeld- en ontruimingsinstallatie en een speciale ventilatie-installatie. Een dergelijke gelijkwaardige oplossing wordt voor uitvoering altijd eerst beoordeeld door de bevoegd autoriteit.

1

Onderzoek naar het brandweeroptreden bij de brand in parkeergarage De Appelaar versie: 411N1004 / Eindrapport, 27 juni 2011. 2 Bouwbesluit 2003, paragraaf 1.3, gelijkwaardigheidsbepaling __________________________________________________________________________________________ VEBON verslag Parkeergarage De Appelaar 4

5. Concept Praktijkrichtlijn Gelijkwaardigheid is mooi maar welke invulling geef je daaraan en hoe beoordeel je dat nu precies? Om hier invulling aan te geven heeft het LNB3 onder de NVBR vlag indertijd het initiatief genomen om hiertoe een praktijkrichtlijn4 op te stellen. Waarom men dit initiatief indertijd onder NVBR vlag is gestart en niet in NEN, het Nederlands instituut voor Normalisatie heeft ingebracht is overigens niet duidelijk. Het NEN maakt immers vele praktijk richtlijnen die via betrokkenheid van alle belanghebbenden en een consensusmodel tot stand komen. Verder dan de concept status is deze praktijkrichtlijn van het LNB nooit gekomen. Wel is het document extern gebracht en zo een eigen leven gaan leiden als “definitief” document. Diverse gemeenten hebben het document geaccepteerd als definitief, wellicht bij gebrek aan beter, en beroepen zich hierop bij het formuleren van hun eisen als het ging en gaat om gelijkwaardige oplossingen voor parkeergarage > 1.000 m². Wat staat er nu precies in deze concept Praktijkrichtlijn over ventilatie? Concept Praktijkrichtlijn LNB/NVBR Vloeroppervlakte

Maatregel ventilatie

 < 1.000 m²  > 1.000 m² < 5.000 m²  > 5.000 m²

  

NEN 1087 (4-voudig) 10-voudige ventilatie Een zichtlengte5 van 30 meter, ca. 25 minuten na het blussen van de brand.

Een 10-voudige ventilatie betekent dat ventilatie het volume van de betreffende ruimte in het tijdsbestek van één uur tienmaal ververst. De gedachte hierachter is dat in een ruimte die 10-voudig geventileerd wordt een zichtlengte is van 30 meter na ca. 25 minuten na het blussen van de brand. Dit met het oog op de mogelijkheid tot het rookarm/rookvrij onderzoeken van die ruimte. Voor een ruimte groter dan 5.000 m² wordt eenzelfde eindresultaat nagestreefd en zal meer dan 10-voudige ventilatie nodig zijn. Iedere situatie vraagt dan om maatwerk wat nader bepaald moet worden. Het “rookvrij/rookarm onderzoeken na de blussing van de brand” geeft aan dat de deze vorm van ventilatie niet bedoeld is om sneller een brand te kunnen blussen of de ruimte waar de brand is sneller te kunnen betreden.

3

Landelijk Netwerk Brandpreventie, inmiddels ondergebracht in het Netwerk risico Beheersing van de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR). 4 concept Praktijkrichtlijn (aanvullende) brandveiligheidseisen op het bouwbesluit voor mechanisch geventileerde 2 parkeergarages met een gebruiksoppervlakte groter dan 1.000 m , NVBR/LNB (december 2002). 5 Zie rookdichtheid en zichtlengte, Kennisbank Bouwfysica B-17: Fire Safety Engineering - Rookdichtheid en zichtlengte, R. van Herpen, februari 2007 __________________________________________________________________________________________ VEBON verslag Parkeergarage De Appelaar 5

6. Situatie De Appelaar De parkeergarage De Appelaar bestaat uit twee parkeerlagen. Iedere laag is ca. 4.800 m² groot. In geval van brand worden de twee parkeerlagen gescheiden door middel van een 60 minuten brandwerende deur en brandwerende kleppen in de afvoerschacht. Voor de parkeergarage De Appelaar is indertijd ook gekozen voor een dergelijke gelijkwaardige oplossing. Door de afdeling preventie & preparatie van de gemeente Haarlem is een ventilatiesysteem geëist met als prestatie minimaal een 10-voudige ventilatie in een geval van een (auto)brand. In hoofdstuk 3 is al uitgelegd dat een ventilatiesysteem gebaseerd op de concept richtlijn van LNB/NVBR niet geschikt is ter ondersteuning van enige blusactie. Onderstaande foto illustreert dat nog eens.

Foto 1 : 10-voudig ventilatiesysteem – Geen zicht op de brand/ te hete rook snelle blussing

Hierdoor wordt schijnveiligheid voor de brandweer gesuggereerd. Zij zijn zich vaak niet bewust dat bij ventilatie conform het concept Praktijkrichtlijn de ongecontroleerde rookontwikkeling de binnenaanval altijd sterk bemoeilijkt.

7. Ventilatie met zicht op de brand Een compleet andere manier van ventileren, gericht op ondersteuning van de brandweer bij repressie is een ventilatiesysteem met “zicht op de brand”. Hierbij ligt de nadruk op het __________________________________________________________________________________________ VEBON verslag Parkeergarage De Appelaar 6

geven van vrij zicht op de brandhaard, vanaf de aanvalsplaats van de brandweer. Daardoor kan eenvoudiger en sneller aangevangen worden met de bluswerkzaamheden zonder extra risico te lopen. Er zijn reeds vele branden geweest waar een ventilatiesysteem met “zicht op de brand” geïnstalleerd was.

Foto2 : Ventilatiesysteem “zicht op de brand” – Brandweer kan snel en veilig brand blussen

Gebleken is dat de brandweer tijdens de branden een veilige en rookvrije/rookarme repressie heeft kunnen uitvoeren. Minder risico De brandweer zelf is hier ook enthousiast over. Immers, er wordt op deze wijze een minder gevaarlijke situatie voor de brandweer gecreëerd. De brandweer geeft aan dat in dergelijke situaties geen hoge temperaturen heersen die de bluswerkzaamheden belemmeren. Minder (gevolg)schade en continuïteit van de parkeerfunctie Omdat snel ingrijpen door de brandweer mogelijk was, hebben de branden zich niet of nauwelijks kunnen verspreiden en ontwikkelen. Hierdoor blijft de schade beperkt en konden de betreffende garages binnen enkele uren weer worden opengesteld. Met name de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond eist sinds 2004 als gelijkwaardigheid voor parkeergarages >1.000 m² ventilatiesystemen waarbij “zicht op de brand” wordt gerealiseerd.

__________________________________________________________________________________________ VEBON verslag Parkeergarage De Appelaar 7

8. Een nieuwe standaard Binnenkort verschijnt norm NEN 6098 “Rookbeheersingssystemen voor mechanisch geventileerde parkeergarages” zijn ook ventilatiesystemen verwoord die als prestatie “zicht op de brand” moeten opleveren. Het zou een groot goed zijn als alle individuele gemeenten deze norm als basis gaan hanteren en de eerdere genoemde concept Praktijkrichtlijn niet meer gehanteerd wordt.

9. De Appelaar, iets geleerd? Waarom is bij het herstellen van de parkeergarage “De Appelaar” niet een ventilatiesysteem met “zicht op de brand” geëist om de schade van een eventuele volgende brand te minimaliseren en een goede repressieve inzet van de brandweer mogelijk te maken? Acht men de kans op herhaling nihil?

__________________________________________________________________________________________ VEBON verslag Parkeergarage De Appelaar 8