Palliatieve zorg in het OLVG Introductie van het palliatief team 23 mei 2013 Huisartsenavond OLVG
Een palliatief team – waarom? • Draagt bij aan een hogere kwaliteit van leven en minder psychische en lichamelijke klachten1-3 • Vroegtijdige begeleiding door palliatief team leidt tot minder belastende behandelingen en ziekenhuisopnames4-7 • Palliatieve zorg is complexe, multidisciplinaire zorg en vereist goede transmurale samenwerking
Oude situatie
Nadelen • Behandeling relatief lang gericht op controle van de ziekte en minder op verbetering kwaliteit van leven • Kwaliteitsverlies door onvoldoende specialisatie/scholing in palliatieve zorg • Overstap naar eerste lijn wordt relatief laat gemaakt
Gewenste situatie
Voordelen • Betere kwaliteit palliatieve zorg met meer aandacht voor specifieke problemen (pijn, angst, depressie, zingeving, woonsituatie) • Eerdere voorbereiding op palliatieve fase, vergroot keuzemogelijkheden van de patiënt • Nauwere samenwerking met de eerste lijn in eerder stadium • Lagere behandelkosten door minder onnodige behandelingen in de laatste levensfase • Geïntegreerde en gestructureerde ketenzorg voor de patiënt in persoonlijke context (‘op maat’)
Thans in Nederland • In Santeon: - Canisius, Nijmegen: palliatief team operationeel - Antonius, Nieuwegein: was gestart, maar nu vanuit RvB geen financiële ondersteuning meer - Martini, Groningen: actief palliatief team en tevens zorgcoördinator oncologische zorg - Catharina, Eindhoven: palliatief team moet nog starten • Rijnstate ziekenhuis, Arnhem: gespecialiseerd palliatief team, publicaties die waarde en kosteneffectiviteit aantonen
Juist in het OLVG • Want grote oncologische patiëntenpopulatie • Relatief veel patiënten met multiproblematiek en culturele verschillen • Relatief veel patiënten die niet tot het uiterste doorbehandeld willen/ kunnen worden • Toonaangevend en gastvrij
Het palliatief team
Samenstelling • Palliatief gespecialiseerde verpleegkundige (casemanager) - N. Gunnink-Boonstra • Anaesthesist - J. Steenhuisen • Longarts - A. Moons / A. Smit • Huisarts - M. de Meij • Specialist ouderengeneeskunde met kaderopleiding pall zorg - C. Rhodius / M. vd Schalk • Psycholoog - S. das Dores • Diëtist - J. Neeft • Geestelijk verzorger - S. Evers / J.Verhoef • Medisch oncoloog - J. Meerum Terwogt
Wat doen we • • • • • • • • • •
Consultatie klinisch of poliklinisch (#2292) Screenen symptoomlast Behandelen symptomen Bespreken wensen ten aanzien van levenseinde Hulp bij psychische/maatschappelijke en zingevingsproblemen Coördineren zorg om de patiënt heen en advies zorgplek Waarborgen continuïteit van de zorg Overdracht naar / samenwerking met eerste lijn Multidisciplinaire bespreking en verslaglegging Deskundigheidsbevordering door scholing
Waar gaan we naartoe •
Consultatie in eerder stadium van de ziekte
•
24 uurs-continuïteit
•
Intensievere samenwerking met huisartsen via MDO en symposia / scholingsavonden
•
Uitbreiding naar palliatieve niet-oncologische patiënten
•
(Gedeeld) spreekuur palliatieve zorg ism specialist ouderengeneeskunde / hospice-arts?
•
Nauwe samenwerking met SLAZ, Bovenij en IKNL door projectgroep transmurale palliatieve zorg
Uiteindelijk.. • Willen we palliatieve zorg die:
kwalitatief uitstekend transmuraal ingericht in lijn met de huidige ontwikkelingen kostenefficiënt patiëntgericht en empatisch is
Literatuur 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Bakitas et al, JAMA 2009 Folwell et al, JCO 2008 Temel et al, NEJM 2010 Brumley et al, J Am Geriatr Soc 2007 Gade et al, J Pall Care 2008 Wiese et al. BMC Pall Care 2008 Paz-Ruiz et al, J Pain Symptom Manage 2009 Miccinisi et al, Cancer Causes Control 2003 Ahlner-Elmqvist et al, Pall Med 2004
Mijn patiënt is onze patiënt Transmurale palliatieve zorg: we doen het samen!
Nicolette Gunnink - Boonstra Verpleegkundig Consulent Palliatieve Zorg
[email protected]/
[email protected]
Palliatieve patiënt begeeft zich vaak van eerste lijn naar tweede lijn en vice versa
Palliatief zorg traject Fysio thuis Huisarts: knobbeltje borst
thuiszorg Dagbehandeling: pall chemo
Dagbehandeling: pall. chemo OLVG: diagnose poli
poli
OLVG: opname
OLVG: opname
poli
AVL: RT
poli
Knelpunten vanuit literatuur • Hiaten bij overdracht ene naar andere zorgverlener(1) • Lastig om bekend te zijn bij huisartsen in gebieden met veel huisartsen (1) • Wanneer een palliatieve patiënt zorg behoeft is de thuiszorg daarvan vaak niet op de hoogte (2) • risico van overlap of lacunes in de zorgverlening. (3) • Een goede overdracht van het ziekenhuis naar huis wordt gemist. (2) Bronvermelding: 1. Teunissen & Vissers (2011) 2. de Korte-Verhoef & Teunissen 2009, 3. NHG (2009), 4. nog lopend onderzoek Buiting (2013) 5. van den Akker, 2005 6. Agora, 2012
Knelpunten vanuit literatuur • HAP: in een derde van de gevallen ook geen overdracht aanwezig. (3) • Patiënten weinig contact met de huisarts gedurende het behandeltraject (4) • 73 % van de patiënten zou thuis willen overlijden (5). Maar 28,9 % overlijdt daadwerkelijk thuis (6). • In de laatste 3 maanden van het leven vindt bij 17 % van de patiënten drie maal of meer een onbedoelde overplaatsing plaats (1). Bronvermelding: 1. Teunissen & Vissers (2011) 2. de Korte-Verhoef & Teunissen 2009, 3. NHG (2009), 4. nog lopend onderzoek Buiting (2013) 5. van den Akker, 2005 6. Agora, 2012
SAMENWERKING/VERBINDING
Palliatief zorg traject Fysio thuis Huisarts: knobbeltje borst
thuiszorg Dagbehandeling: pall chemo
Dagbehandeling: pall. chemo OLVG: diagnose poli
poli
OLVG: opname
OLVG: opname
poli
Palliatief team: MDO AVL: RT
poli
Wat is er nodig mbt coördinatie van palliatieve zorg • • • • •
Gezamenlijke doelstelling (1, 5) Deskundige eerstelijnszorg (1,3) Anticiperend en proactief beleid (7) Goede afstemming en overdracht (1,3,8,9) Patiënt is tijdig in beeld bij de thuiszorg (2)
Bronvermelding: 1. Teunissen & Vissers (2011) 2. de Korte-Verhoef & Teunissen 2009, 3. NHG (2009), 4. nog lopend onderzoek Buiting (2013) 5. van den Akker, 2005 6. Agora, 2012 7. LESA, 2006 8. OLVG, 2012 9. NFK, 2012
Hoe ziet het palliatief team de samenwerking? • Al vroeg in de palliatieve fase: regelmatig overleg HA-specialist en (indien betrokken) palliatief team • Telefonisch contact bij ontslagPLANNING palliatieve pt • HA kan palliatief team consulteren • Alle palliatieve patiënten continuïteitsbezoek aanbieden • Als palliatiefteam in consult is: gezamenlijk MDO
Gezamenlijk MDO Praktische gang van zaken: Bij consult: MDO binnen 2 weken Uitnodigen HA en thuiszorgverpleegkundige dmv telefonisch overleg Donderdag 12.30-13.30 (ca 30 min per patiënt) Soms woensdag. Met lunch
Evaluatie MDO
Evaluatie MDO Redenen afwezigheid huisarts MDO Al eerder in ziekenhuis geweest voor deze pt 1
1 3
Vakantie 1
1
Geen meerwaarde 1 1 Geen tijd 1 1 3
Te lange reistijd 3 Onbekend 3
Meerwaarde gezamenlijk MDO kennismaking huisarts - palliatief team betere informatie uitwisseling, huisarts komt met waardevolle info over context van de patiënt mogelijkheid huisarts om met verschillende zorgverleners te overleggen afstemming van taken/rolverdeling gezamenlijk proactief beleid bevordert deskundigheid van alle deelnemers en levert nieuwe ideeën op Bron: enquêtes, Michell et al, (2002), Mitchell et al, (2005) Mitchell et al (2008), Shelby-James et al, (2007), Landa (2012)
Borging • • • •
Vergoeding aanvragen bij verzekering ICT Wekelijks MDO Uitbreiding palliatief team
Ken uw stad……….
Mijn patiënt is onze patiënt
Open einden………………ruimte voor vragen en discussie Wat zou de rol van het ziekenhuis kunnen zijn in de PATZ groepen? Nog meer symptoombestrijding thuis? Knelpunten? Andere voorbeelden samenwerking/ transmurale zorg?
