Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer

Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer De lijst is aangemaakt op: Gegevens zijn geregistreerd tot en met de maand:

zondag 2 december 2007 november 2007

Dit overzicht bevat titels en 'samenvattingen' van berichten, berichtjes, artikelen en publicaties die het terrein van het informatiebeheer raken. Ze zijn gerubriceerd op basis van de ‘lifecycle of documents’ uit het rapport ‘Management of electronic records: Issues and guidelines; Prepared by the Advisory Committee for the Coordination of Information Systems (ACCIS)’, United Nations, New York, 1990. (blz 27-34). Als laatste is een overzicht van termen opgenomen die zijn gerelateerd aan de onderwerpen van de geregistreerde titels. Het begrip 'informatiebeheer' omvat het geheel van de informatievoorziening en het archiefbeheer. Synoniem aan 'Informatiebeheer' is het begrip 'Records management'. De berichtjes etc. zijn binnen de rubrieken gesorteerd op titel.

`De huidige trend leidt tot een "veiligheidscommunisme" waarbij de vermeende veiligheidsbelangen van het collectief de individuele veiligheidsbelangen en daarvoor noodzakelijke privacy overstemmen. Dit is vergelijkbaar met het communisme, dat ook de belangen van het collecief boven die van het individu stelt, en daardoor niet levensvatbaar bleek.' Bart Jacobs, De menselijke maat in ICT, (c) Bart Jacobs, 2007. Versie 1.0, Januari 2007, ISBN 978-90-9021619-5 (nr. 8036)

http://www.cs.ru.nl/B.Jacobs/MM/

Aangemaakt : 2-12-2007

Pagina 1 van 29

© Reference manager : R.S. Jonker

Informatiebeheer - overzicht

november 2007

Levenscyclus van gegevens 0

Algemeen 8001 ' Burgers willen van gemeenten veel meer dan goede dienstverlening' (Interview) Binnenlands Bestuur van 2-nov-2007.

Dienstverleningsconcept Gemeenten moeten niet denken dat burgers tevreden zijn over de gemeente omdat hun paspoort snel kan worden afgehaald bij die aardige mevrouw van Burgerzaken. Andere zaken zoals veiligheid en wonen vinden burgers veel belangrijker. Gemeenten zien de burger te veel als klant en richten zich te veel op dienstverlening. Daardoor geven ze aan andere gemeentetaken onvoldoende prioriteit waardoor de afstand tussen burgers en gemeente blijft toenemen. Burgervriende lijke dienstverlening is belangrijk, maar onvoldoende om het vertrouwen te krijgen van de burgerij. Dit stelt opinie- en beleidson derzoeker Peter Kanne van TNS Nipo naar aanleiding van de resultaten van TNS Nipo’s Draag vlakmonitor. Overige begrippen

:-)

Andere overheid; Dienstverlening.

8036 De menselijke maat in ICT Bart Jacobs (Publicatie) (c) Bart Jacobs, 2007. Versie 1.0, Januari 2007, ISBN 978-90-9021619-5 Creative Commons , Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken

Privacy Dit boek verschaft een kijkje achter de schermen van moderne ICT. Het onthult hoe het gebruik van computers ons leven niet alleen gemakkelijker en veiliger maakt, maar ook nieuwe risico's introduceert, vooral voor onze privacy maar ook voor onze persoonlijke veiligheid. Het toenemend gebruik van ICT voor identiteitscontrole, gegevenscontrole, centrale opslag van persoonsgegevens en profilering mag bedoeld zijn ter vergroting van de publieke veiligheid, maar heeft ook negatieve gevolgen zoals afgedwongen transparantie, vervreemding en identiteitsfraude, en op den duur mogelijk zelfs ook conformisme en volgzaamheid uit angst voor een bad profile, waardoor verdere uitsluiting en isolement volgt. Tegenover dit sombere beeld wordt onderzocht hoe een menselijke maat in ICT gerealiseerd zou kunnen worden via moderne technieken, met aandacht voor differentiatie (in plaats van uniformisering) en kleinschaligheid. Wezenlijk daarbij is dat persoonlijke informatie zoveel mogelijk onder directe controle staat van de individuen die het betreft, bijvoorbeeld via decentrale opgeslag bij mensen zelf. Informatie is macht, en verdeling van informatie en macht is noodzakelijk om op de langere termijn individuele autonomie te kunnen waarborgen. Daarbij is het nodig dat individuen beter bekend zijn, en om kunnen en willen gaan, met moderne technieken. Bij dit alles dienen we ons scherp bewust te zijn van de consequenties van de keuzes die we nu maken om wel of niet zulke privacyvriendelijke technieken te ontwikkelen en in te zetten. Belangrijke aanbevelingen daarbij zijn: (1) pas registratie en monitoring van het gedrag van burgers alleen selectief (en niet breed en ongericht) toe, en (2) geef mensen individuele zeggenschap en eigen controlemogelijkheden in identiteitsvaststellingen en gegevensopslag. Overige begrippen

Big Brother; Panopticon; Veiligheidscommunisme; Vernietigingsbelang; Verstoring.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Over Bart Jacobs ~ http://www.cs.ru.nl/B.Jacobs/

Tekst op internet ~ http://www.cs.ru.nl/B.Jacobs/MM/ict-maat.pdf

Toelichting op Internet ~ http://www.cs.ru.nl/B.Jacobs/MM/


Pagina 2 van 29



november 2007


Algemeen 8038 Ons Veiligheidscommunisme Michael Persson (Boekbespreking) Volkskrant van 27-jan-2007.

Privacy In zijn online-boek De Menselijke Maat in ICT beschrijft [Prof. dr. Bart Jacobs, hoogleraar computerbeveiliging in Nijmegen en Eindhoven] de drang van de overheid onze privacy in te perken door identiteitscontroles en de aanleg van databanken, als een machtsstrijd tussen het collectief en het individu. `De huidige trend leidt tot een "veiligheidscommunisme" waarbij de vermeende veiligheidsbelangen van het collectief de individuele veiligheidsbelangen en daarvoor noodzakelijke privacy overstemmen. Dit is vergelijkbaar met het communisme, dat ook de belangen van het collecief boven die van het individu stelt, en daardoor niet levensvatbaar bleek.' Overige begrippen

Grondrechten; Panopticon; Veiligheidscommunisme.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Tekst op internet ~ http://www.cs.ru.nl/B.Jacobs/PRESS/volkskrant-ict-maat-27-01-07.txt

8014 Open software krijgt stevige stimulans EZ; Migratiekosten naar open standaarden mogen

geen bezwaar zijn Peter Mom (Artikel) Overheid Innovatief, 2007. nr 5 2007

Open source software "Frank Heemskerk, Im waiting for'you, riep Groenfinks-kamerlid Kees Vendrik in"juni op een conferentie over ‘ open software. De staatssecretaris van EZ had een plan aangekondigd om het overheidsgebruik daarvan te stimuleren. Na ruim vierjaar vergeefs wachten op uitvoering van zijn motie wilde Vendrik wel eens actie zien. Heemskerk is nu met zijn actieplan gekomen, hij is niet de enige die voor ‘open’ gaat. Overige begrippen


ODF; Open standaard.

Pagina 3 van 29



november 2007


Ontstaan 7997 Addressing the uncertain future of preserving the past; Towards a robust strategy for

digital archiving and preservation Stijn Hoorens en Jeff Rothenberg, Constantijn van Oranje, Martijn van der Mandele, Ruth Levitt (Rapport) RAND Corporation, 2007.

E-depot Grootschalige en duurzame opslag van – en toegang tot elektronische publicaties van internationale uitgevers in het e-Depot speelt binnen het beleidsthema 'Versterking van de internationale positie' van de KB een belangrijke rol. Rand Europe, een onafhankelijke nonprofit onderzoeksorganisatie, is door de KB gevraagd om de strategie van het internationale e-Depot te analyseren in het kader van wereldwijde ontwikkelingen op het gebied van duurzame archivering. Deze analyse zal bijdragen aan de verdere uitwerking van de strategie voor het e-Depot in de komende jaren. Het voorwoord: This document examines key determinants of the sustainable digital preservation of scholarly records, with specific reference to developing a robust approach to the archiving of such records at the Koninklijke Bibliotheek, in The Netherlands, which commissioned and funded this study. The purpose of the document is to analyse the Koninklijke Bibliotheek’s e-Depot strategy in the context of wider developments in the archiving and publishing environment, develop scenarios for future framework conditions and highlight a range of strategic options to sustain the Koninklijke Bibliotheek’s successful record in digital preservation. Storing and curating authentic academic literature and making it accessible for the long term has been a timehonoured task of the Koninklijke Bibliotheek, as of other national libraries. By guarding existing knowledge and facilitating its use to produce new insights, national and university libraries have formed an integral part of the research ecosystem, complementing the roles of other stakeholders such as researchers, publishers and funders. However, recently the digital revolution has modified fundamentally the way that research results are circulated, reviewed, accessed and preserved. Hitherto established models of market dynamics and stewardship need to be rethought and part of the responsibilities of national libraries redefined. The Koninklijke Bibliotheek is among the pioneers of digital archiving and has demonstrated a degree of concern with long-term strategy that is rare among the stakeholders concerned. Such long-term strategy requires a sound evidence base, but it also must acknowledge the need to respond flexibly to a variety of possible future developments and events. Based on desk research and international expert interviews, this report was produced to answer both these requirements. The report will be of interest to staff at the Koninklijke Bibliotheek, as well as decisionmakers at other national and university libraries faced with the challenges of digital archiving and preservation. It will also be relevant to other stakeholders in the distribution of scholarly knowledge, including traditional and open-access publishers, operators of dissemination portals, researchers, learned societies, journal editors, funders, developers of preservation technologies and governments. Overige begrippen

Digitale duurzaamheid; Duurzame toegankelijkheid; Preservation.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Bericht op de site van de KB ~ http://www.kb.nl/nieuws/2007/rand_report_e-depot.html

Rapport op internet ~ http://www.kb.nl/nieuws/2007/rand_report_e-depot_TR510_3c_Cover.pdf


Pagina 4 van 29



november 2007


Ontstaan 8004 ' Elk voordeel heeft z'n risico' Marije Stam (Artikel) VIP Vakblad voor Document Management, 2007. Nummer 10

Elektronisch patiëntendossier ICT wordt vaak ingezet als middel om de informatievoorziening en -uitwisseling te verbeteren. Deze pragmatische inzet van ICT om te komen tot een verbeterde informatievoorziening en -uitwisseling wordt ook steeds belangrijker in de zorg. Een bekend voorbeeld van ICT in de zorg is het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). De invoering van het EPD moet het koppelen en uitwisselen van medische gegevens van de verschillende zorgverleners - zoals tandarts en huisarts - in de toekomst eenvoudiger, veiliger en betrouwbaarder maken. Dit moet leiden tot meer veiligheid in de zorg omdat zorgverleners digitaal direct alle informatie bij de hand hebben. Overige begrippen

:-)

Betrouwbaarheid; Beveiliging; EPD; Interoperabiliteit; Privacy; Uitwisselbaarheid.

8017 Functionaliteiten Kernmodel InterLAB (Publicatie) Uitvoeringsbureau InterLAB, Ministerie van Binnenlandse Zaken, Den Haag, 2003. Versie 1.0 31 oktober 2003 [Kernmodel I]

Functioneel model Doelstelling van het Kernmodel is: Het opstellen van een gezamenlijk functioneel model op het gebied van de digitale documenthuishouding, waarmee de onderlinge kennisuitwisseling wordt gestimuleerd en de vraagsturing naar de markt vorm kan krijgen. Het resultaat is een functioneel model bestaande uit een gezamenlijke visie op de (digitale) documenthuishouding en een minimale set van generieke eisen waarmee de verschillende ministeries (eventueel gemeenschappelijk) documentsystemen kunnen verwerven. Overige begrippen

Functioneel ontwerp; NEN 2082; ReMANO; Standaard.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Site Interlab ~ http://www.rijks-interlab.nl

Tekst op internet ~ http://www.rijks-interlab.nl/Images/Kernmodel%201%2E0_tcm134-82205.pdf

:-)

8039 Kernmodel II; Ervaringen met en visie op informatiemanagement bij de rijksoverheid (Rapport) InterLAB, werkgroep Kernmodel II, Den Haag, 2006. Oktober 2006

Functioneel model In oktober 2003 heeft een werkgroep met deelnemers van zes ministeries - BZK, Buza, Defensie, OCW, VWS en VROM - het Kernmodel opgeleverd. De doelstelling van het Kernmodel was "Het opstellen van een gezamenlijk functioneel model op het gebied van de digitale documenthuishouding, waarmee de onderlinge kennisuitwisseling wordt gestimuleerd en de vraagsturing naar de markt vorm kan krijgen." In 2005 zijn op basis van het Kernmodel twee aanbestedingstrajecten (voor Software en System Integrator) uitgevoerd en afgerond. Een deel van de oorspronkelijke werkgroep uit 2003 is eind 2005 bij elkaar gekomen om te bespreken hoe de opgedane kennis en ervaringen met de aanbestedingen behouden en met anderen gedeeld konden worden. Bovendien werd al gauw duidelijk dat ook de uitgangspunten van het Kernmodel op onderdelen door de tijd achterhaald waren. Dat was overigens geen verrassing; bij het opstellen van het Kernmodel realiseerde de werkgroep zich al dat het Kernmodel een groeimodel is dat continue bijstelling nodig heeft naar


Pagina 5 van 29



november 2007


Ontstaan aanleiding van ontwikkelingen binnen de overheid en in de markt. Ook voor de eisen en wensen uit het Kernmodel was het gewenst deze eens opnieuw tegen het licht gehouden. Afgelopen jaren zijn binnen de rijksoverheid veel nieuwe initiatieven gestart op het gebied van het digitaliseren van de documenthuishouding. Letterlijk met vallen en opstaan is veel kennis en ervaring opgedaan. Dit heeft ook geleid tot voortschrijdende inzichten op het gebied van de visie, uitgangspunten en eisen van het Kernmodel. Doel van deze publicatie is het vastleggen en beschikbaar stellen van een deel van deze ervaringen en voortschrijdende inzichten.

In hoofdstuk 1 wijzen we op de belangrijke rol van digitalisering in het veranderingsproces naar een transparantere, efficiëntere en kleinere overheid. In hoofdstuk 2 blikken we terug op de ontstaansgeschiedenis van het Kernmodel en schetsen we waar we nu staan. In hoofdstuk 3 en 4 geven we de ervaringen weer van verschillende ministeries met respectievelijk de aanbestedings- en implementatietrajecten. In hoofdstuk 5 kijken we vooruit, omdat onze visie nu verder gaat dan de visie die ten grondslag lag aan het oorspronkelijke Kernmodel. Als bijlage is opgenomen een volledig herziene en geactualiseerde versie van de functionele eisen en wensen uit het oorspronkelijke Kernmodel, samen met bijbehorende definitielijst. Zij vormen geen onderdeel meer van de publicatie zelf, maar zijn als bijlagen toegevoegd. Dit illustreert één van de aspecten waarin onze visie is geëvolueerd: de focus zou niet moeten liggen op techniek en randvoorwaarden, maar op de processen die je ermee wilt ondersteunen. En dus primair op de gebruiker. De doelstelling van het Kernmodel is: "Het actualiseren van het gezamenlijk functioneel model op het gebied van de digitale documenthuishouding, als ook het delen van ervaringen op het gebied van aanbestedings- en implementatietrajecten. Overige begrippen

Functioneel ontwerp; NEN 2082; NEN-ISO 15489-1 (nl); ReMANO; Standaard.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Informatie bij Interlab ~ http://www.rijks-interlab.nl/afgeronde_activiteiten/kernmodel2/index.html

Site Interlab ~ http://www.rijks-interlab.nl

Tekst op internet ~ http://www.rijks-interlab.nl/Images/KernmodelII definitief met copyright_tcm134-94192.pdf

8021 Minister blaast landelijk kinddossier af Diederik toet (Bericht) Computable van 16-nov-2007.

Kinddossier Het elektronisch kinddossier (een centraal dossier met belangrijke informatie over kinderen, bestemd voor de jeugdgezondheidszorg) wordt in eerste instantie niet centraal aangelegd, maar door de betrokken zorginstellingen zelf. Dat schrijft minister Rouvoet aan de Tweede Kamer. Overige begrippen

Persoonsgegeven; Verantwoordelijkheid.

8015 Uur van de waarheid; Nieuwe openheid BPR is een verademing Peter Mom (Artikel) Overheid Innovatief, 2007. nr 5 2007


Pagina 6 van 29



november 2007


Ontstaan GBA Komende maand is het erop of eronder voor de modernisering van de bevolkingsadministratie (GBA). De operatie kampt met aansturings-, plannings- en financieringsproblemen en ligt zo goed als stil. Een beoogd bestuurlijk overleg in november tussen staatssecretaris Ank Bijleveld (BZK) en gemeenten moet een uitweg uit de impasse opleveren. Overige begrippen

Basisregistratie; BPR.

8005 Webrichtlijnen, webmetadata en archivering Wil Rombout (Artikel) Overheidsdocumentatie, 2007. Jaargang 61 / oktober 2007 / nr 10

Webarchivering Het aanbieden van informatie en diensten via het internet is vanzelfsprekend geworden bij zowel het bedrijfsleven als de overheid. Het biedt immer tal van mogelijkheden om onformatievoorziening, communicatie en dienstverlening niet alleen beter maar ook effectiever en efficienter te organiseren. Het gebruik van internet als communicatie-, publicatie- en transactiekanaal bij de overheid is de laatste jaren ook fors toegenomen. Een goede ontwikkelinng die wel de nodige informatiseringsvraagstukken met zich meebrengt. Overige begrippen

1.1

Dublin Core; Harvesting; ISO 23081-1-2006,IDT; Metadata; Webmetadata.

Definitie 8011 Beheerprof: Er is geen universele taal Tanja de Vrede (Interview) Automatisering Gids van 9-nov-2007.

Termen Philip PowelI, Neërlands enige hoogleraar IT-beheer stuit na anderhalf jaar onderzoek op zeer basale problemen. En de muur tussen IT en kernorganisatie die hij zo graag wil slechten, groeit minstens zo hard aan als hij aan de andere kant afbrokkelt. "Ik stuit op een gebrek aan overeenstemming voor de meest basale dingen. Er is bijvoorbeeld geen eensluidende definitie voor het begrip ‘applicatie’ of voor het begrip ‘informatiesysteem’. Er is gewoon geen gemeenschappelijke taal. Verbazingwekkend, want die begrippen worden wel al jaren gebruikt in SLA's" Overige begrippen

Begrip; Definiering; Glossarium; Ontologie; Thesaurus.

8008 E-overheid te hoog gegrepen; Onderzoek Cascadis: veel gemeenten halen norm niet Rik Sanders (Artikel) Computable van 9-nov-2007.

E-overheid Eind dit jaar behoort 70 procent van de publieke dienstverlening via internet afgehandeld te kunnen worden. Bij ruim 40 procent van de gemeenten gaat dit niet Iukken Bovendien weten veel gemeenten niet wat het begrip eoverheid precies inhoudt. Dit blijkt uit onderzoek van Cascadis. Overige begrippen


Definiering; Terminologie.

Pagina 7 van 29



november 2007

Levenscyclus van gegevens 1.1 :-)

Definitie 8040 Understanding metadata (Publicatie) NISO press, Baltimore, 2004.

Metadata Understanding Metadata is a revision and expansion of Metadata Made Simpler: a guide for libraries published by NISO Press in 2001. NISO extends its thanks and appreciation to Rebecca Guenther and Jacqueline Radebaugh, staff members in the Library of Congress Network Development and MARC Standards Office, for sharing their expertise and contributing to this publication. What Is Metadata? Metadata is structured information that describes, explains, locates, or otherwise makes it easier to retrieve, use, or manage an information resource. Metadata is often called data about data or information about information Overige begrippen

CDWA; Context informatie; Dublin Core; EAD; GEM; LOM; METS; MODS; MPEG; RDF; TEI; VRA Core.

Semantics The names and meanings of metadata elements. Overige begrippen

Betekenis; Naam.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Over The National Information Standards Organization (NISO) ~ http://www.niso.org/about/index.html

Publicatie op internet ~ http://www.niso.org/standards/resources/UnderstandingMetadata.pdf


Pagina 8 van 29



november 2007

Levenscyclus van gegevens 2 :-)

Waarderen 7994 Gewaardeerd verleden; Bouwstenen voor een nieuwe waarderingsmethodiek voor

archieven (Rapport) Commissie Waardering en Selectie, Den Haag, 2007.

Waarderen Overheidsorganiaties kampen bij hun informatiehuishouding niet alleen met papieren achterstanden maar ook met de vluchtigheid van digitale informatie. Het kabinet heeft in 2006 acht actielijnen uitgezet om deze problematiek het hoofd te bieden. Eén daarvan is een andere aanpak van archiefselectie. Selectie - wat komt in aanmerking voor blijvende bewaring als cultureel erfgoed, wat wordt (op termijn) vernietigd - is één van de meest delicate taken voor archivarissen en informatiebeheerders. Vernietiging is immers onomkeerbaar. Maar de keus voor blijvende bewaring brengt structurele inspanningen met zich mee met betrekking tot toegankelijkheid en duurzaamheid, zeker in het digitale tijdperk. In ‘Gewaardeerd verleden’ biedt de Commissie Waardering en Selectie een nieuwe integrale doelstelling voor archiefselectie bij de overheid, met daarop afgestemde selectiecriteria plus bijbehorende inhoudelijke methodiek. Uitgangspunt is dat selectie en acquisitie vanuit de optiek van het cultureel erfgoed twee kanten van de medaille vormen: de opbouw van een representatieve collectie staat centraal. De voorstellen van de commissie hebben verstrekkende gevolgen voor de huidige systematiek van waarderen, selecteren en acquireren van archieven. De aanvaarding van de opdracht alleen al betekende. een ingrijpende inhoudelijke keuze. De algemene rijksarchivaris vroeg de commissie immers te vertrekken vanuit gescheiden verantwoordelijkheden van enerzijds de zorgdrager, die het bedrijfsvoerings- en verantwoordingsbelang dient te borgen, en anderzijds de minister van OCW en de beheerders van de archiefbewaarplaatsen, die staan voor het cultuurhistorische en het erfgoedbelang van archieven. Met het aanvaarden van de opdracht omarmde de commissie ook dit fundamentele en ingrijpende uitgangspunt. De commissie, pleit voor een andere, integrale doelstelling voor waardering, selectie en acquisitie van archieven, en voor een integraal selectiebeleid. Dat wil zeggen dat zowel in de doelstelling als in de methodiek gelijk gewicht wordt toegekend aan de cuituurhistorische waarde van overheids- en particuliere archieven. Voor de uitwerking hiervan heeft de commissie criteria geformuleerd en een methodiek geschetst. De .methodiek komt neer op een radicale kanteling: selectiebeleid wordt acquisitiebeleid, archiefinstellingen gaan aangeven wat bewaard moet worden. Zij stellen daartoe op basis van een methode van getrapte waardering bewaarlij sten op, die tezamen mét de door zorgdragers opgestelde generieke selectielijsten (lees: vemietigingslijsten) de formele grondslag voor waardering, selectie en verwijdering van archieven vormen. Met notitie over kosten digitaal archief Overige begrippen

Acquisitie; Acquisitieplan; Methodiek; Selectie; Selectiecriteria; Vernietiging; Verwerving.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Tekst op de site van het Nationaal Archief ~ http://www.nationaalarchief.nl/images/waardering_en_selectie.pdf

7999 Vakbonden gewaardeerd; Waardering en selectie in vakbondsarchieven Bernard Mantel (Scriptie) © 2007 Bernard Mantel, Zaandam, 2007. Masterscriptie in het kader van de duale master Archiefwetenschap Universiteit van Amsterdam, Mediastudies

Waarderen In de jaren negentig van de vorige eeuw hebben zich ten aanzien van de waardering en selectie van archieven stormachtige ontwikkelingen voorgedaan. In deze scriptie wordt onderzocht in hoeverre de instrumenten die uit die ontwikkelingen zijn voortgekomen -documentation strategy, macro-waardering en daaraan voorafgaande functionele analyse- toepasbaar zijn op de archieven van maatschappelijke organisaties in Nederland. Het belang ligt enerzijds in de mogelijkheden van modernisering van waardering en selectie als onderdeel van document Aangemaakt : 2-12-2007

Pagina 9 van 29



november 2007


Waarderen management bij de organisaties en anderzijds in de verbetering van de kwaliteit van overgebrachte archieven aan de archiefbewaarplaatsen en andere archiefinstellingen. Als casus heb ik voor dit onderzoek de Nederlandse vakbeweging gekozen. Ik stel als hypothese dat het model, dat Theodore Schellenberg in de jaren vijftig ontwikkelde, bij de beheerders van de archieven bij de vakcentrales en bonden zelf nog grotendeels dominant is bij de waardering van hun archieven. Tenslotte wordt bekeken hoe de archieven van de Nederlandse vakbeweging zijn in te passen in een documentation strategy van sociale bewegingen en economische activiteiten. Een enquête bij de vakcentrales en bonden naar de wijze van archief- en documentbeheer liet grote verschillen in professionaliteit zien. De overeenkomst lag echter in de grondslag voor het bewaren of vernietigen van documenten: in alle gevallen waar sprake was van een bewaartermijnenlijst, was de inhoud van de documenten, samen met de juridische noodzaak de grondslag voor het al of niet bewaren ervan. Vaak onbewust is deze werkwijze ontleend aan de ideeën van Schellenberg. Een alternatieve mogelijkheid voor waardering van de archieven is het uitvoeren van een functionele analyse van de organisaties, waarbij niet de documenten zelf, maar de taken en functies van de organisaties worden gewaardeerd. Deze waardering strekt zich vervolgens uit over de archieven die uit de betreffende functies voortkomen. De essentiële functies van de vakcentrale zijn: · Besturen van de centrale, een essentiële functie, waar over het algemeen te bewaren archief uit voortkomt; · Overleggen met de overheid over het sociaal-economische beleid en deelname in adviesorganen als de SER en de Stichting van de Arbeid, ook deze functie vindt plaats op een hoog strategisch niveau; · Vormgeven aan maatschappelijke idealen, een functie die de identiteit van de centrale en de aangesloten bonden bepaalt. Het archief dat hieruit voortkomt is zeer divers van karakter; · Ondersteunen van de organisatie, waarin alle werkzaamheden zijn vervat die het functioneren van de organisatie mogelijk maken. Het archief dat hieruit voortkomt is doorgaans vernietigbaar, met inachtneming van de wettelijke termijnen. Functies van de vakbond: · Besturen van de bond, waarvoor hetzelfde geldt als voor de vakcentrale; · Onderhandelen van collectieve arbeidsovereenkomsten, een van de bestaansredenen van de vakbond; · Behartigen van collectieve belangen van de leden, waarbij bijvoorbeeld gedacht kan worden aan de ondersteuning van ondernemingsraden; · Behartigen van individuele belangen van de leden, reden voor veel mensen om lid te worden van een bond, maar het archief dat eruit voortkomt is routinematig van karakter en vaak op termijn vernietigbaar; · Bieden van faciliteiten voor de leden (kortingen op verzekeringen, vakanties e.d.); · Vormgeven aan maatschappelijke idealen; · Ondersteunen van de organisatie. Vanuit het perspectief van de archiefbeherende organisaties gezien is het belangrijk een documentation strategy te ontwikkelen, een visie op hetgeen de Nederlandse samenleving zou moeten bewaren om een verantwoorde reconstructie van de sociaal-economische omstandigheden van de werknemer te kunnen maken. Vakbondsarchieven maken daar een belangrijk deel van uit. Om dit goed vorm te kunnen geven is een vergaande samenwerking nodig tussen de archiefbeherende instellingen als het IISG en de archiefvormers, maar ook tussen particuliere archiefbeheerders en de archiefbewaarplaatsen. Overige begrippen

Bewaarbelang; Office of primary interest; OPI; Selectiecriteria; Vernietigingsbelang.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Scriptie op internet ~ http://dare.uva.nl/scriptie/236057

2.2

Bepalen van de bewaartermijnen


Pagina 10 van 29



november 2007

Levenscyclus van gegevens 2.2

Bepalen van de bewaartermijnen 8031 ' Bewaarplicht gegevens geldt ook voor zakcomputer' (Bericht) 23-okt-2007 / Website NU.nl / econiomie.

Bewaarplicht Bedrijven die kosten op hun belastingaangifte willen aftrekken moeten ook de gegevens van zakcomputers zoals de Blackberry zeven jaar bewaren. Eerder werd gedacht dat bedrijven alleen bonnetjes en e-mails moesten bewaren, maar uit interne discussies van de Belastingdienst blijkt dat de fiscus de bewaarplicht veel breder uitlegt. Overige begrippen

E-mail; Financiële administratie; PDA.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Bericht op internet ~ http://www.nu.nl/news/1284069/30/rss/%27Bewaarplicht_gegevens_geldt_ook_voor_zakcomputer%27.html

8030 Verzuimen van het bewaren van e-mails kan kostbaar worden (Bericht) 19-okt-2007 / Website Fiscalink.

Bewaarplicht Bedrijven gaan mogelijk conflicten met de Belastingdienst krijgen, omdat veelal jaren verzuimd is de zakelijke emails te bewaren. Het bewaren van e-mails is een vereiste in het kader van de fiscale bewaarplicht. Kunnen ondernemers e-mails over zakelijke transacties of hun bedrijfsvoering tot zeven jaar terug niet tonen, dan kan de fiscus de bewijslast omkeren. Ondernemers kunnen dardoor vorderingen van de Belastingdienst tegemoet zien, plus een boete. Overige begrippen

E-mail; Financiële administratie.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Bericht op internet ~ http://www.fiscalink.nl/actueel.php?query=bewijslast&office_id=13048&disable_stylesheets=true&search_box_position=top&file =actueel.php&co2_news_task=show_article&article_id=1992

Bewaarplicht en zakcomputer ~ http://www.nu.nl/news/1284069/30/rss/%27Bewaarplicht_gegevens_geldt_ook_voor_zakcomputer%27.html

Bij de belastingdienst (zakelijk 1) ~ http://www.belastingdienst.nl/zakelijk/ondernemen_bedrijfsruimte/ondernemen_bedrijfsruimte-23.html

Bij de belastingdienst (zakelijk 2) ~ http://www.belastingdienst.nl/zakelijk/sportevenementen/sportevenementen-35.html

2.3

Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid 8022 Adobe komt met opties voor PDF-beveiliging; Niet wachten op de catastrofe, maar nu al

handelen Ton Rombout (Artikel) Document Manager, 2007. November 2007

PDF Zakelijke digitale documenten zijn lang niet altijd goed beveiligd. Dat is nog te voorzichtig gesteld. Eigenlijk zijn ze bijna nooit goed beveiligd. Langzamerhand begint daar, mede onder invloed van de mogelijkheden in Adobe’s


Pagina 11 van 29



november 2007


Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid programma Acrobat, een kentering in te komen. Mensen worden zich ervan bewust dat er wel degelijk iets aan onveiHge documenten te doen is. Overige begrippen


Authenticiteit; Betrouwbaarheid; Beveiliging; PDF/A; Standaard.

Pagina 12 van 29



november 2007

Levenscyclus van gegevens 3.1 :-)

Bewaken kosten 7994 Gewaardeerd verleden; Bouwstenen voor een nieuwe waarderingsmethodiek voor

archieven (Rapport) Commissie Waardering en Selectie, Den Haag, 2007.

Waarderen Overheidsorganiaties kampen bij hun informatiehuishouding niet alleen met papieren achterstanden maar ook met de vluchtigheid van digitale informatie. Het kabinet heeft in 2006 acht actielijnen uitgezet om deze problematiek het hoofd te bieden. Eén daarvan is een andere aanpak van archiefselectie. Selectie - wat komt in aanmerking voor blijvende bewaring als cultureel erfgoed, wat wordt (op termijn) vernietigd - is één van de meest delicate taken voor archivarissen en informatiebeheerders. Vernietiging is immers onomkeerbaar. Maar de keus voor blijvende bewaring brengt structurele inspanningen met zich mee met betrekking tot toegankelijkheid en duurzaamheid, zeker in het digitale tijdperk. In ‘Gewaardeerd verleden’ biedt de Commissie Waardering en Selectie een nieuwe integrale doelstelling voor archiefselectie bij de overheid, met daarop afgestemde selectiecriteria plus bijbehorende inhoudelijke methodiek. Uitgangspunt is dat selectie en acquisitie vanuit de optiek van het cultureel erfgoed twee kanten van de medaille vormen: de opbouw van een representatieve collectie staat centraal. De voorstellen van de commissie hebben verstrekkende gevolgen voor de huidige systematiek van waarderen, selecteren en acquireren van archieven. De aanvaarding van de opdracht alleen al betekende. een ingrijpende inhoudelijke keuze. De algemene rijksarchivaris vroeg de commissie immers te vertrekken vanuit gescheiden verantwoordelijkheden van enerzijds de zorgdrager, die het bedrijfsvoerings- en verantwoordingsbelang dient te borgen, en anderzijds de minister van OCW en de beheerders van de archiefbewaarplaatsen, die staan voor het cultuurhistorische en het erfgoedbelang van archieven. Met het aanvaarden van de opdracht omarmde de commissie ook dit fundamentele en ingrijpende uitgangspunt. De commissie, pleit voor een andere, integrale doelstelling voor waardering, selectie en acquisitie van archieven, en voor een integraal selectiebeleid. Dat wil zeggen dat zowel in de doelstelling als in de methodiek gelijk gewicht wordt toegekend aan de cuituurhistorische waarde van overheids- en particuliere archieven. Voor de uitwerking hiervan heeft de commissie criteria geformuleerd en een methodiek geschetst. De .methodiek komt neer op een radicale kanteling: selectiebeleid wordt acquisitiebeleid, archiefinstellingen gaan aangeven wat bewaard moet worden. Zij stellen daartoe op basis van een methode van getrapte waardering bewaarlij sten op, die tezamen mét de door zorgdragers opgestelde generieke selectielijsten (lees: vemietigingslijsten) de formele grondslag voor waardering, selectie en verwijdering van archieven vormen. Met notitie over kosten digitaal archief Overige begrippen

Acquisitie; Acquisitieplan; Methodiek; Selectie; Selectiecriteria; Vernietiging; Verwerving.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Tekst op de site van het Nationaal Archief ~ http://www.nationaalarchief.nl/images/waardering_en_selectie.pdf

8027 ICT-beveiliging: subjectief management? Vincent Zeebregts (Artikel) Computable van 23-nov-2007.

Beveiliging Beslissingen omtrent Ict-beveiliging worden tegenwoordig maar al te vaak gebaseerd op heersende opvattingen binnen de sector in plaats van op een reële zakelijke noodzaak. Veel ondernemingen laten zich leiden door aanbevelingen van leveranciers of consuitants of zelfs door de voorkeuren van hun branchegenoten en dus niet door hun wérkelijke behoeften op dit gebied. Overige begrippen Aangemaakt : 2-12-2007

Informatiemanagement; Verstoring. Pagina 13 van 29



november 2007


Bewaken kosten

3.2

Vaststellen verantwoordelijkheden 8026 Gemakzucbt is grootste beveiligingsprobleem; Mens blijkt vrijwel aItijd zwakste schakel Mark Nieuwenhuizen (Artikel) Computable van 23-nov-2007.

Beveiliging Net zoals inbraak in huizen en bedrijfspanden nooit helemaal voorkomen kan worden, zal geen enkel netwerk volledig onneembaar zijn. Zolang informatiebeveiliging echter hoog op de agenda van een organisatie blijft staan, is de kans op een computerinbraak te beperken. Het op de agenda houden is vaak een groter probleem dan de hacker zelf. Overige begrippen

Gebruiker; Hacken; Phishing; Social engineering; Verstoring.

8009 ICT'er onderschat belang ethiek Diederik Toet (Artikel) Computable van 9-nov-2007.

Ethiek Discussies over ethiek in de ict stuiten vaak op onbegrip vanuit de ict-afdeling. Toch is het goed om er op de werkvloer aandacht aan te schenken, vinden deskundigen. Overige begrippen

Gedragscode; Integriteit.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Tekst op internet ~ http://tinyurl/3cb2pk

8032 Kleine kring van grote zorg over privacy Tony van Ringelestijn (Artikel) 21-jun-2007 / Netkwesties, 2007. Editie 152

Privacy Nieuwe opsporingstechnieken en overheidsdatabases ondermijnen de privacy van burgers steeds meer. De noodzakelijke discussie komt moeizaam: academische debatten, politieke stukken en opinieonderzoeken. Netkwesties maakt de balans op. "Voor mij is privacy een van de noodzakelijke voorwaarden om het recht op een persoonlijke levenssfeer, maar ook andere grondrechten als de vrijheid van meningsuiting en religie te kunnen waarborgen." Overige begrippen

Grondrechten; Panopticon; Vrijheid van meningsuiting.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Deel1 ~ http://www.netkwesties.nl/editie152/artikel4a.html

Deel2 ~ http://www.netkwesties.nl/editie152/artikel4b.html


Pagina 14 van 29



november 2007


Vaststellen verantwoordelijkheden Deel3 ~ http://www.netkwesties.nl/editie152/artikel4c.html

Deel4 ~ http://www.netkwesties.nl/editie152/artikel4d.html

8023 Niet leuker, wél makkelijker; Staatssecretaris De Jager zet mes in complexe ict

Belastingdienst Pim van der Beek en Rik Sanders (Interview) Computable van 16-nov-2007.

Systeemontwikkeling De Belastingdienst gold ooit als het paradepaardje van de automatisering binnen de overheid. De laatste jaren staat de ict van de fiscus echter zwaar onder druk. Staatssecretaris Jan Kees de Jager van Financiën moet nu ingrijpen voordat de informatiehuishouding van de grootste uitvoeringsorganîsatie van de rijksoverheid onwerkbaar wordt. Overige begrippen

:-)

Beheersbaarheid; Belastingen; Informatiehuishouding.

8028 Van specifiek naar generiek; Doorlichting en beoordeling van interbestuurlijke

toezichtarrangementen (Advies) Commissie Doorlichting Interbestuurlijke Toezichtarrangementen, Den Haag, 2007.

Archiefinspectie Archiefwet De commissie meent dat het specifieke interbestuurlijk toezicht in de Archiefwet kan worden afgeschaft. Net als bij het Rijk en bij de provincies kan de zorg voor de gemeentelijke archieven aan de gemeenten zelf worden overgelaten. Voor waterschappen geldt hetzelfde. Indien gemeenten, waterschappen of provincies zich niet houden aan de verplichtingen uit de Archiefwet, kan door de meest nabije bestuurslaag worden ingegrepen op grond van de taakverwaarlozingsregeling. Overige begrippen

Informatiebeheer; Kwaliteitsborging; Toezicht op de zorg; Toezicht op het beheer.

Toezicht Volgens het rapport kan het specifieke toezicht dat het rijk op provincies en gemeenten uitoefent aanmerkelijk worden verminderd. Door te volstaan met generiek toezicht worden de decentrale overheden minder belast en komt er een eind aan de lappendeken van toezichtvormen. De commissie heeft zich bij de doorlichting laten leiden door het motto ‘minder last, meer effect.’ Zij hanteerde hierbij het principe van de omgekeerde bewijslast. Uitgangspunt zijn de generieke basisinstrumenten van schorsing, vernietiging en taakverwaarlozing. Overige begrippen

Archiefinspectie; Audit; Bestuursdwang; Control; Inspectie; Toezicht op de zorg; Toezicht op het beheer.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) advies bij BZK ~ http://www.minbzk.nl/aspx/download.aspx?file=/contents/pages/90107/volledigerapportcommissieoosting.pdf

Informatie op de site van BZK ~ http://www.minbzk.nl/actueel/publicaties?ActItmIdt=108789


Pagina 15 van 29



november 2007


Vaststellen verantwoordelijkheden Archiefinspectie Archiefwet De commissie meent dat het specifieke interbestuurlijk toezicht in de Archiefwet kan worden afgeschaft. Net als bij het Rijk en bij de provincies kan de zorg voor de gemeentelijke archieven aan de gemeenten zelf worden overgelaten. Voor waterschappen geldt hetzelfde. Indien gemeenten, waterschappen of provincies zich niet houden aan de verplichtingen uit de Archiefwet, kan door de meest nabije bestuurslaag worden ingegrepen op grond van de taakverwaarlozingsregeling. Overige begrippen

Informatiebeheer; Kwaliteitsborging; Toezicht op de zorg; Toezicht op het beheer.

Toezicht Volgens het rapport kan het specifieke toezicht dat het rijk op provincies en gemeenten uitoefent aanmerkelijk worden verminderd. Door te volstaan met generiek toezicht worden de decentrale overheden minder belast en komt er een eind aan de lappendeken van toezichtvormen. De commissie heeft zich bij de doorlichting laten leiden door het motto ‘minder last, meer effect.’ Zij hanteerde hierbij het principe van de omgekeerde bewijslast. Uitgangspunt zijn de generieke basisinstrumenten van schorsing, vernietiging en taakverwaarlozing. Overige begrippen

Archiefinspectie; Audit; Bestuursdwang; Control; Inspectie; Toezicht op de zorg; Toezicht op het beheer.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) advies bij BZK ~ http://www.minbzk.nl/aspx/download.aspx?file=/contents/pages/90107/volledigerapportcommissieoosting.pdf

Informatie op de site van BZK ~ http://www.minbzk.nl/actueel/publicaties?ActItmIdt=108789

8013 Wat een armoede Arre Zuurmond (Column) Overheid Innovatief, 2007. nr 5 2007

Keten Proces gericht denken is in. Iedereen praat erover. Ook ik doe daaraan mee, erger nog, ik geloof er in:je moet je als professional altijd afvragen welke professionals om jou heen verbonden zijn met jouw activiteiten. Maar soms kan een procesketen onbedoeld tot een opeenstapeling van persoonlijke rampspoed leiden. Oorzaak: IT-problemen bij de Belastingdienst. Overige begrippen

Ketenintegratie; Verstoring.

8016 ' Wet omgevingsrecht botst met Grondwet’ Gert van Wijland (Artikel) Binnenlands Bestuur van 9-nov-2007.

Omgevingsvergunning Met de Wet algemene bepalingenomgevingsrecht kunnen burgers en bedrijven straks in één procedure vergunningen aanvragen. Het wetsvoorstel stuit op kritiek van staatsrechtgeleerde Joost Teunissen: ‘Centralisatie in strijd met de Grondwet.’ .. .. dat de wet bovendien zal leiden tot ‘centralisatie’ in het binnenlands bestuur met meer interventiebevoegdheden voor de rijksoverheid jegens decentrale overheden. En dit laatste staat volgens hem op gespannen voet met de Grondwet: de wetgever kan niet zomaar allerlei autonome bevoegdheden bij gemeenten weghalen en overhevelen naar bijvoorbeeld de provincies. Aangemaakt : 2-12-2007

Pagina 16 van 29



november 2007


Vaststellen verantwoordelijkheden Overige begrippen

Openbaar bestuur.

8007 De zaak en digitale oplossingen Yvonne Bos - Rops (Column) Archievenblad, 2007. Jaargang 111, oktober 2007

Ethiek Het is Zaak dat de archivaris oppast dat hij niet te ver wordt meegezogen in het enthousiasme voor digitale oplossingen. Het archiefvak kan niet meer zonder digitalisering en wil niet meer zonder digitalisering. Maar de archivaris moet zich hewust blijven van de valkuilen. Overige begrippen

Digitaliseren; Gedragscode.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Beroepscode voor archivarissen ~ http://www.kvan.nl/ethischecode_vervolg.php?id=18

3.4

Integratie 8003 Digimeente is volledig open source; Landelijk geformuleerde eisen voor midoffice gaven

doorslag voor Uden en Zeist (Artikel) Computable van 2-nov-2007.

Open source software 0e midoffice-oplossingen voor de gemeentemarkt tieren welig. De open source variant ontbreekt natuurlijk niet. Zo maken Uden en Zeist gebruik van Diigemeente. Dat scheelt flink in de kosten, beweren beide gemeenten Overige begrippen

GPL; Midoffice.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Broncode digimeente ~ http://sourceforge.net/projects/digimeente-mo

Website digimeente ~ http://digimeente-mo.sourceforge.net/

8000 De standaard (15); Mets: Metadata Encoding & Transmission Renze Brandsma (Artikel) Informatie professional, 2007. 11/2007

METS Als je een boek beschrijft in een bibliotheekcatalogus, kun je dat boek vervolgens dankzij een signatuur uit de kast pakken. Maar zodra je dat boek hebt gedigitaliseerd, beschik je niet meer over één object, maar over een reeks digitale bestanden. Hoe weet je nu welke bestanden samen dat boek vormen? Bij dat soort problemen kan METS helpen.


Pagina 17 van 29



november 2007


Integratie Overige begrippen

Aggregatie; Metadata Encoding and Transmission Standard; Premis.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Mets bij de Library of Congress ~ http://www.loc.gov/standards/mets

Mets implementation registry ~ http://www.loc.gov/standards/mets/mets-registry.html

8012 Verleggen koers leidt tot onrust; Nagestreefde openheid niet gerealiseerd Freek Blankena (Bericht) Automatisering Gids.

ODF De OpenDocument Foundation, enkele jaren geleden opgericht om het OpenDocument Format (ODF) te promoten voor kantoortoepassingen, heeft zich van het bestandsformaat gedistantieerd. De club ziet zijn inspanningen voor meer openheid en compatibiliteit met estaande kantoortoepassingen (lees: MS Office) naar eigen zeggen onvoldoende beloond en richt zijn inspanningen nu op een andere XML-standaard: het Compound Document Format (CDF). Overige begrippen

3.6

Bestandsformaat; CDF; Compound document format; ISO/IEC 26300:2006; Open standaard; Standaard; XML Schema.

Beschikbaarstellen 8006 The archive is us Suzanne Neugebauer (Artikel) Archievenblad, 2007. Jaargang 111, oktober 2007

Web 2.0 The archive is us. Nieuwe internettechnotogieën, bekend onder de noemer web 2.0, laten ook voor archivarissen onvermoede verten opdoemen: nieuwe vormen van interactie kunnen vruchtbaar gecombineerd worden met online beschikbaar gestelde primaire bronnen. In Nederland worden eerste stappen ondernomen om virtuele onderzoeksruimtes en digitale historische werkplaatsen in te richten. Overige begrippen

Community of interest; Folksonomy; Social bookmarking; Tagging.

7998 E-overheid lijkt consistent, maar vergeet vaak de klant; IP Webtest 9 Liesbeth Rentinck en Willem Otto, Jessica Langenhoff, Eric Sieverts (Artikel) Informatie professional, 2007. 11/2007

E-overheid Bij de overheid lijkt digitale dienstverlening alle aandacht te krijgen. Maar de verschillende overheidslagen laten online veel kansen liggen. Op de diverse websites blijkt de burger nog lang niet centraal te staan. Dat blijkt uit de IP Webtest van het vakblad InformatieProfessional. Twaalf ministeries, vijf provincies, veertien grote gemeentes, vijf waterschappen, de sites van Eerste en Tweede Kamer en de portals Overheid.nl en Europa.eu werden op de snijtafel gelegd. Voor deze negende editie van de IP Webtest bogen 17 informatieprofessionals zich over de digitale prestaties van de publieke sector. Conclusie: de bedoelingen zijn goed, maar er worden nog vele kansen op klantgerichte communicatie gemist. Aangemaakt : 2-12-2007

Pagina 18 van 29



november 2007


Beschikbaarstellen Experts Er zijn verschillende instanties die zich bezighouden met de monitoring van overheidscommunicatie. De toegevoegde waarde van de nieuwste IP Webtest schuilt in de blik van de informatieprofessional: experts uit de praktijk onderzoeken de webprestaties met een gestructureerde werkwijze. Het initiërende vakblad InformatieProfessional heeft een sterke reputatie als nieuwsbron, platform en (wetenschappelijk) tijdschrift voor onder meer information brokers, desk researchers, kennismanagers, bibliothecarissen, documentalisten en innovatiemanagers. Kloof Door de in de IP Webtest gesignaleerde tekortkomingen dragen de onderzochte sites nu nog onvoldoende bij aan openbaarheid van bestuur en transparantie van de overheid. De kloof tussen overheid en burger wordt nog onvoldoende verkleind. In een volgende verbeterslag van de digitale informatievoorziening vanuit de overheid, zouden klantoriëntatie en zelfs participatie vanuit de samenleving meer centraal moeten staan. Overige begrippen

Webdienst; Website.

Verwijzing (URL of bestandsnaam) Info op internet ~ http://http://www.informatieprofessional.nl/webtest/index.php?op=details&id_webtest=22

8010 Zoekt en .. .. gij wordt gevonden Freek Blankena (Artikel) Automatisering Gids van 9-nov-2007.

Betrouwbaarheid Is zoektechnologie gevaarlijk? Uit een denkbeeldig scenario waarin Google gehackt wordt, trekken Gartneranalisten Richard Hunter, Jay Heiser en Whit Andrews de conclusie dat bedrijven zich niet op dezelfde wijze wapenen tegen het kapen van de waarheid als Google. Bedrijven geven meer prijs dan ze zich realiseren. Overige begrippen

3.7

Beveiliging; Openbaarheid; Panopticon; Recall; Ubiquitous computing; Vangst; Vernietigingsbelang; Vertrouwelijkheid; Vindbaarheid; Zoeken.

Beveiliging 8026 Gemakzucbt is grootste beveiligingsprobleem; Mens blijkt vrijwel aItijd zwakste schakel Mark Nieuwenhuizen (Artikel) Computable van 23-nov-2007.

Beveiliging Net zoals inbraak in huizen en bedrijfspanden nooit helemaal voorkomen kan worden, zal geen enkel netwerk volledig onneembaar zijn. Zolang informatiebeveiliging echter hoog op de agenda van een organisatie blijft staan, is de kans op een computerinbraak te beperken. Het op de agenda houden is vaak een groter probleem dan de hacker zelf. Overige begrippen

Gebruiker; Hacken; Phishing; Social engineering; Verstoring.

8024 Het gevecht duurt voort; Virusschrijvers houden digitale wereld in de ban Kim Loohuis (Artikel) Computable van 23-nov-2007.


Pagina 19 van 29



november 2007


Beveiliging Virus Zou Robert Skrenta de gevolgen hebben kunnen overzien van het ‘Elk Clone?-virus dat hij in 1982 als grap programmeerde in een spelletje? Dit jaar is het 25 jaar geleden dat de toen 15 jarige Skrenta het virus verspreidde. Daarmee werd de weg vrijgemaakt voor de huidige virusprogrammeurs die inmiddels vele malen sluwer, slimmer en kwaadaardiger zijn. Overige begrippen

Beveiliging; Verstoring.

8027 ICT-beveiliging: subjectief management? Vincent Zeebregts (Artikel) Computable van 23-nov-2007.

Beveiliging Beslissingen omtrent Ict-beveiliging worden tegenwoordig maar al te vaak gebaseerd op heersende opvattingen binnen de sector in plaats van op een reële zakelijke noodzaak. Veel ondernemingen laten zich leiden door aanbevelingen van leveranciers of consuitants of zelfs door de voorkeuren van hun branchegenoten en dus niet door hun wérkelijke behoeften op dit gebied. Overige begrippen

Informatiemanagement; Verstoring.

8025 Stilte.voor de Storm Worm Herwin Lans (Artikel) Computable van 23-nov-2007.

Botnet In januari van dit jaar viel hij beveiligingsexperts het eerst op en inmiddels is de Storm Worm en het bijbehorende botnet uitgegroeid tot naar schatting circa twee miljoen geïnfecteerde computersystemen. Experts zien de Storm Worm als een voorhoede van een volgende generatie malware: krachtiger en geavanceerder dan zijn voorgangers. Overige begrippen

Beveiliging; Malware; Verstoring; Virus; Worm.

8010 Zoekt en .. .. gij wordt gevonden Freek Blankena (Artikel) Automatisering Gids van 9-nov-2007.

Betrouwbaarheid Is zoektechnologie gevaarlijk? Uit een denkbeeldig scenario waarin Google gehackt wordt, trekken Gartneranalisten Richard Hunter, Jay Heiser en Whit Andrews de conclusie dat bedrijven zich niet op dezelfde wijze wapenen tegen het kapen van de waarheid als Google. Bedrijven geven meer prijs dan ze zich realiseren. Overige begrippen


Beveiliging; Openbaarheid; Panopticon; Recall; Ubiquitous computing; Vangst; Vernietigingsbelang; Vertrouwelijkheid; Vindbaarheid; Zoeken.

Pagina 20 van 29



november 2007


Duurzaamheid 8005 Webrichtlijnen, webmetadata en archivering Wil Rombout (Artikel) Overheidsdocumentatie, 2007. Jaargang 61 / oktober 2007 / nr 10

Webarchivering Het aanbieden van informatie en diensten via het internet is vanzelfsprekend geworden bij zowel het bedrijfsleven als de overheid. Het biedt immer tal van mogelijkheden om onformatievoorziening, communicatie en dienstverlening niet alleen beter maar ook effectiever en efficienter te organiseren. Het gebruik van internet als communicatie-, publicatie- en transactiekanaal bij de overheid is de laatste jaren ook fors toegenomen. Een goede ontwikkelinng die wel de nodige informatiseringsvraagstukken met zich meebrengt. Overige begrippen


Dublin Core; Harvesting; ISO 23081-1-2006,IDT; Metadata; Webmetadata.

Pagina 21 van 29



november 2007

De rubrieken Levenscyclus van gegevens 0 Algemeen Engelse term:

1 Ontstaan Ontstaan en identificatie Engelse term:

Creation and identification

1.1 Definitie Definitie van het begrippen als informatiebeheer, archief, archiefbescheiden etc, beschrijving van de toepassing en reikwijdte daarvan. Engelse term:

Defining electronic records

1.2 Benoeming informatiesysteem Begrenzing van het informatiesysteem waarbinnen de gegevens (archiefbescheiden) opgemaakt etc. worden. Engelse term:

Identifying electronic records systems

1.3 Benoemen bestanddeel Begrenzing van de eenheid die als enkelvoudig bestanddeel te beschouwen is (archiefbestanddeel, archiefstuk, item, object, archiefblok, informatie-object). Bijvoorbeeld: Document of registratie. Engelse term:

Identifying electronic records

2 Waarderen Het bepalen van de functie en de waarde van een gegeven of gegevens in een bepaalde context of samenhang en het bepalen van de uiteindelijke bestemming van de archiefbescheiden. Engelse term:

Appraisal

2.1 Bepalen van de waarde Het vaststellen van de waarde van gegevens in een bepaalde context. Engelse term:

Appraising

2.2 Bepalen van de bewaartermijnen Het vaststellen van de bewaartermijnen ten behoeve van overbrenging of vernietiging. Engelse term:

Scheduling

2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid Het vaststellen van de juridische waarde van de gegevens, garanderen van de authenticiteit en de betrouwbaarheid (volledigheid, juistheid, beschikbaarheid en controleerbaarheid). Engelse term:

Assuring legality

3 Gebruik, afstemming en toezicht Opslag, ontsluiting en beschikbaarstelling van informatie op basis van informatiebehoefte van de organisatie, burgers, politiek, bestuur, controllers, juristen en archiefbewaarplaats. Engelse term:


Control and use

Pagina 22 van 29



november 2007

Levenscyclus van gegevens 3.1 Bewaken kosten Bewaken van de kosten die beheershandelingenmet zich meebrengen. Kosten/baten en risico's. Engelse term:

Controlling costs

3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden Bepaling van de organisatieonderdelen, overheidsorganen, die verantwoordelijk zijn voor de gegevens. Dit kan zijn als als eigenaar of houder. Ook bepaling herkomst. Engelse term:

Assigning responsability

3.3 Fysiek beheer Fysieke opslag van de archiefbescheiden en aanwijzing van verantwoordelijken voor het fysiek beheer. Engelse term:

Storing

3.4 Integratie Standaardisatie en uitwisseling. De opslag van gegevens in verschillende formaten mag geen barriere zijn voor de toegankelijkheid en uitwisseling. Engelse term:

Integrating access

3.5 Documentatie Beschrijving van gegevens en systemen (meta-gegevens). Bepaling van standaarden voor documentatie. Ook ten behoeve van het bewaren van de context. Engelse term:

Documenting

3.6 Beschikbaarstellen Het feitelijk gebruik en het vaststellen van regels en afspraken voor het gebruik. Ook beschikbaarheid. Engelse term:

Providing for use

3.7 Beveiliging Het waarborgen van logische en fysieke beveiliging, ten behoeve van de continuiteit van de organisatie, de vertrouwelijkheid van informatie en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Engelse term:

Assuring security

4 Overdragen (of vernietigen) Selectie en vernietiging van de informatie volgens de selectielijst die is vastgesteld in de waarderingsfase. Tevens overbrenging naar de archiefbewaarplaats. Engelse term:

Disposition

4.1 Duurzaamheid Het garanderen van de duurzaamheid van de betrokken gegevensdragers. Engelse term:

Preserving media

4.2 Bewaren context Bewaren van de originele functionaliteit en de documentatie daarover. Ook in geval van conversie. Engelse term:


Preserving functionality

Pagina 23 van 29



november 2007

Levenscyclus van gegevens 999 Websites / webpagina's Interessante websites ofpagina's op websites Engelse term:


Pagina 24 van 29



november 2007

Overzicht termen Archiefinspectie In plaats van :

Inspectie.

Synoniem :

Toezicht op de zorg; Toezicht op het beheer.

Verwant :

Inspectiebezoek; Interbestuurlijk toezicht.

Betrouwbaarheid Bevat :

Controleerbaarheid; Juistheid; Tijdigheid; Volledigheid.

Onderdeel van :

Gebruikskwaliteit; Juridische kwaliteit; Vakinhoudelijke kwaliteit.

Verwant :

Authenticiteit; Betrouwbaar; Beveiliging; Compliance; Consistentie; Opschonen.

Beveiliging Bevat :

In plaats van :

Autorisatie; Backup; Camerabewaking; Checksum; Clean desk; Encryptie; Firewall; Informatiebeveiliging; Infraroodpatroon; Portblocker; Secure Sockets Layer; Steganografie; Veiligheidsverfilming. Beveiligen.

Onderdeel van :

Beheershandeling; Gebruik.

Verwant :

Authenticiteit; Beschikbaarheid; Betrouwbaarheid; Datenschutz; Exclusiviteit; Gegevensherstel; Informatie-apartheid; Integriteit van informatie; Noodvernietiging; RFID; Veiligheidscommunisme; Verstoring; VPN.

Bewaarplicht Bevat :

Dataretentie.

Verwant :

Bewaarbelang; Warrant.

Bevat :

Zombie.

Onderdeel van :

Computernetwerk.

Botnet

Dienstverleningsconcept Bevat :

B-dossier; Internetloket; Studiezaal; Virtuele studiezaal; Zorgloket.

Onderdeel van :

Andere overheid; Concept.

E-depot Bevat :

Premis.

Onderdeel van :

Archiefsysteem.

Synoniem :

Digitaal depot; Repository for Electronic Records.

Verwant :

Archiefbeheersysteem; Archiefdepot; Digitale duurzaamheid; Digitale kluis; Repository; Storage.

Elektronisch patiëntendossier Bevat :

EMD; E-medicatiedossier; HIS; Waarneem Dossier Huisartsen; WDH.

In plaats van :

EPD.

Onderdeel van :

Patiëntendossier.

Verwant :

GBZ; Unieke zorgverleneridentificatie register.

E-overheid Bevat :


E-gemeente; E-provincie.

Pagina 25 van 29



november 2007

E-overheid In plaats van :

Elektronische overheid.

Synoniem :

Andere overheid.

Verwant :

E-government.

Bevat :

Beroepscode; Gedraging; Gedragscode; Integriteit; Robotica.

Onderdeel van :

Cultuur.

Verwant :

Belangenverstrengeling; Dooced; Klokkenluider.

Ethiek

Functioneel model Onderdeel van :

Model.

Verwant :

Functioneel ontwerp; RMS.

Bevat : In plaats van :

Aktualiseren; Blokkeren; GBA-V; G-geheel; Landelijk Raadpleegbare Deelverzameling; Opschorten PL; Persoonslijst. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking.

Onderdeel van :

Bevolkingsregister.

Synoniem :

Basispersonenregistratie.

Verwant :

Basisadministratie; Brondocument; Centrale persoonsadministratie; Dienstenbus; Houder; Registratie Niet Ingezetenen.

Bevat :

Dienstverleningsketen; Ketenbericht; Ketenintegratie; Ketenomkering; Ketenomslag; Ketenpartner; Verwijsketen. Proces.

GBA

Keten

Verwant :

Kinddossier Bevat :

Elektronisch kinddossier.

Onderdeel van :

Persoonsdossier.

Metadata Bevat :

In plaats van :

Administratieve metadata; Administrative metadata; Archivistische beschrijving; Archivistische metadata; Context informatie; Contextuele metadata; Data dictionary; Descriptive Information; Descriptive metadata; Element; EXIF; Fixity Information; Gegevenswoordenboek; GILS; Information package; Inleiding; ISO 15836:2003(E); Metadata description; Metadata registry; Metadataset; MIReG; Namespace; Packaging Information; Preservation metadata; Record Profile; Recordkeeping metadata; Sleutelgegevens; Structural metadata; Webmetadata; Zaakgegeven. Meta informatie; Metagegevens.

Onderdeel van :

Documentatie; Metadatamodel; Registreren; Schema.

Verwant :

Beschrijvingsstandaard; Content Information; Context Objects in Spans; Data Management Data; Documenting documentation; Fingerprint; Gegevensbankschema; Gestructureerde informatie; Metadataformaat; OAIprotocol; OpenURL; Procesregistratie; Registratiekenmerk; STEP; Subject gateway; Topic maps.

In plaats van :

Metadata Encoding and Transmission Standard.

Onderdeel van :

Standaard; XML Schema.

METS


Pagina 26 van 29



november 2007

METS Verwant :

Premis.

Bevat :

ODT.

In plaats van : Onderdeel van :

OASIS Open Document Format for Office Applications; Open Document Format for Office Applications. Standaard; XML Schema.

Synoniem :

ISO/IEC 26300:2006.

Verwant :

Bestandsformaat.

ODF

Omgevingsvergunning Bevat :

In plaats van :

Aanlegvergunning; Binnenplanse ontheffing; Bouwvergunning; Gebruiksvergunning; Intritvergunning; Kapvergunning; Mijnbouwmilieuvergunning; Milieuvergunning; Onttrekkingsvergunning; Reclamevergunning; Sloopvergunning; Splitsingsvergunning; Tijdelijke ontheffing bestemmingsplan; Uitritvergunning. VROM-vergunning.

Onderdeel van :

Vergunning.

Open source software Zie :

Open source.

Bevat :

PDF/A; PDF/E; PDF/UA; PDF/X.

In plaats van :

Portable Document Format.

Onderdeel van :

Bestandsformaat; Standaard.

Verwant :

ISO 19005-1:2005; XPS.

PDF

Privacy Bevat :

P3P.

In plaats van : Onderdeel van :

Bescherming persoonlijke levenssfeer; Persoonlijke levenssfeer; Privacybescherming. Grondrechten.

Verwant :

Anonieme communicatie; Veiligheidscommunisme; Vernietigingsbelang.

Systeemontwikkeling Bevat :

Componentmodel; Rapid application development; SDM; Systeemontwerp.

Verwant :

Implementatiestrategie; Informatieanalyse.

Termen Verwant :

Terminologie.

Zie :

Term.

Toezicht Bevat :

Onderdeel van :

Accountancy; Audit; Betreding ruimten; Interbestuurlijk toezicht; Nalevingstoezicht; Schouw; Toezicht op de zorg; Toezicht op het beheer; Verantwoordingstoezicht; Verticaal toezicht. Governance.

Synoniem :

Inspectie.


Pagina 27 van 29



november 2007

Toezicht Verwant :

Accountantsverklaring; Archiefmanagement; Beheersing; Control; Controlling; Informatiemanagement; Middelen; Observeren.

Bevat :

Metamorfisch virus; Polymorfisch virus; Worm.

Onderdeel van :

Cybercrime; Software.

Verwant :

Hoax.

Virus

Waarderen Bevat :

In plaats van :

Aard van de gegevens; Archiefanalyse; Bewaarbelang; HMA; HMA-plus; Primaire waarde; Secundaire waarde; Symbolische en emotionele waarde; Vernietigen; Vernietigingsbelang; Waardebepaling. Waardering.

Onderdeel van :

Archieffunctie; Beheershandeling.

Verwant :

Criteria; Documentbehandeling; Institutioneel onderzoek; Logisch model; Selectiecriteria; Verwerving.

Web 2.0 Bevat :

Folksonomy; Social bookmarking; Tagging.

Verwant :

Groupware; RSS; Semantisch web; Social computing; Web 3.0; Weblog; Webservices.

Webarchivering In plaats van :

Website archivering.

Onderdeel van :

Archivering.

Verwant :

Webarchief.


Pagina 28 van 29



november 2007

De gegevens komen uit een met behulp van MS-Access ontwikkelde Reference Manager. Mijn waardering van de publicaties: :-)) = zeer interessant :-) = interessant :-( = matig, maar juist daarom geschikt om op te nemen.

Inlichtingen over deze lijst bij: Rienk Jonker E-mail:

[email protected]

Website http://labyrinth.opweb.nl Del.icio.us http://www.del.icio.us/fbvf

De overzichten staan ook op mijn eigen site (http://labyrinth.opweb.nl/literatuur)

Copyright Creative Commons Licence 3.0 Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 Generiek


Pagina 29 van 29


Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer

Recommend Documents