Overview 2011 Text Page A4

Overview 20112012 Text Page A4 Jaaroverzicht 2012 06 14

Overview 2011 Text Page A4 2012 06 14

Inhoud SHV in vogelvlucht

4

Bericht van de Raad van Commissarissen

6

Kerncijfers

10

Verslag van de Directie

12

Bedrijfsfilosofie

51

Belangrijke ondernemingen SHV Energy Dyas Mammoet ERIKS NPM Capital Corporate

53 53 56 58 59 62 66


Pagina 3 / 68

Jaaroverzicht 2012

SHV in vogelvlucht De aandelen van het familiebedrijf SHV zijn in privébezit. SHV streeft een sterke positie na in een aantal operationele activiteiten en in bepaalde investeringsactiviteiten. Wij investeren met een langetermijnvisie. Wij willen bedrijven opbouwen en ontwikkelen, en onze klanten zeer hoogwaardige diensten bieden. Dit alles doen wij met medewerkers die er trots op zijn deel uit te maken van SHV.

SHV

De onderneming is in 1896 in Nederland ontstaan uit een fusie tussen een aantal grote kolenhandelsbedrijven. Nadat het belang van kolen als primaire energiebron afnam, halverwege de twintigste eeuw, besloot SHV zich op andere activiteiten te richten. Vandaag de dag is SHV actief in 48 landen, verdeeld over alle continenten. Er werken circa 56.000 mensen bij SHV. Wij concentreren ons op de energiedistributie, de zelfbedieningsgroothandel, zwaar hijswerk en transport, en de industriële dienstverlening. Verder investeren wij in de exploratie, ontwikkeling en productie van olie en gas, voornamelijk in de Noordzee en verstrekken wij private equity aan bedrijven in de Benelux. SHV Energy

Energiedistributie SHV Energy is wereldwijd de grootste leverancier van LPG. Bekende merknamen die wij voeren zijn Primagaz, Calor Gas, Liquigas, Super Gas, Ipragaz, Supergasbras en Gaspol. SHV Energy houdt zich ook bezig met de distributie van LNG en duurzame biomassa, warmtekrachtkoppeling en kleinschalige opwekking van zonneenergie.


Dyas

Olie- en gasinvesteringen Dyas investeert in joint ventures die zich bezighouden met de exploratie, ontwikkeling en productie van olie en gas. Dyas is een nonoperator en richt zich vooral op de Noordzee.

Makro

Zelfbedieningsgroothandel Makro is een gespecialiseerde keten van zelfbedieningsgroothandels met 215 Makro-winkels in Zuid-Amerika en Thailand. Makro levert een gevarieerd food- en non-foodassortiment met een uitstekende prijskwaliteitverhouding aan zakelijke klanten.

Pagina 4 / 68

Jaaroverzicht 2012

Mammoet

Zwaar hijswerk en speciaal transport Mammoet is een bedrijf van wereldklasse, dat een vooraanstaande positie inneemt op het specialistische werkterrein van zwaar hijswerk en transport overal ter wereld. Mammoet bedient de petrochemische en offshore industrie, alsmede de bouwen energiesector.

ERIKS

Industriële diensten ERIKS is actief als industriële dienstverlener en leverancier van hoogwaardige werktuigbouwkundige componenten en aanverwante technische en logistieke diensten. ERIKS heeft een toonaangevende marktpositie in Europa en de Verenigde Staten. De ERIKS Group is actief in 27 landen.

NPM Capital

Private equity NPM Capital levert private equity aan voornamelijk nietbeursgenoteerde, middelgrote ondernemingen in de Benelux met een bovengemiddelde groeiverwachting. Als betrouwbare, op de lange termijn gerichte investeringspartner heeft NPM Capital de afgelopen decennia een sterke marktpositie opgebouwd. NPM Capital heeft directe participaties in 32 bedrijven.


Pagina 5 / 68

Jaaroverzicht 2012

Bericht van de Raad van Commissarissen SHV wist in 2012 onder wereldwijd moeilijke economische en politieke omstandigheden een solide resultaat te boeken. De onderneming beschikt gelukkig over uiteenlopende activiteiten met een goede geografische spreiding, en uitstekende medewerkers binnen alle bedrijfsonderdelen. SHV's lange termijn investeringen in personeel en activa en de voorzichtige wijze waarop zij gefinancierd is, zorgen samen voor de aanzienlijke veerkracht die de onderneming in staat stelt tegenslagen het hoofd te bieden. Het afgelopen jaar richtte de onderneming zich op het versterken van haar activiteiten middels het verbeteren van de commerciële flexibiliteit, de productiviteit en het kasstroombeheer. SHV gaf verder invulling aan haar strategie inzake investeren in mensen en startte een wereldwijd duurzaamheidsprogramma. In 2012 kwam de Raad van Commissarissen vijfmaal bijeen en werd regelmatig contact met de Directie onderhouden. De Directie lichtte de Raad tijdens iedere bijeenkomst in over de financiële positie van SHV en haar bedrijfsonderdelen, de belangrijkste ontwikkelingen in hun respectievelijke markten en de prestaties van alle onderdelen alsmede van de groep in zijn totaliteit. De Raad wordt maandelijks schriftelijk op de hoogte gesteld van de financiële resultaten van de onderneming. Op het moment dat zich bijzondere zaken voordoen die de onderneming aangaan, wordt de Raad direct ingelicht. De Raad van Commissarissen beoordeelt met regelmaat de strategie van elk bedrijfsonderdeel van SHV. In 2012 werden in het bijzonder de strategie en positionering van Mammoet en NPM Capital beoordeeld. De Raad wordt jaarlijks ingelicht over de uitkomst van evaluaties van eerdere grotere investeringen. In 2012 werden de grote investeringen gedaan in 2008 geëvalueerd en de 2012 06 14 werden opgenomen in het investeringsproces. Ook gaf de Raad zijn goedkeuring aan leereffecten het jaarplan 2013 van de bedrijfsonderdelen. Na in 2011 toestemming te hebben verleend, steunde de Raad het proces voor het aantrekken van langetermijnfinanciering door middel van onderhandse plaatsingen in de Verenigde Staten en een kleinere onderhandse plaatsing in Nederland. In de loop van 2012 diende de Directie specifieke investerings- en acquisitievoorstellen in, waaronder de private-equityinvesteringen van NPM Capital.

Overview 2011 Text Page A4

In een vergadering waarbij ook de accountants aanwezig waren, werd stilgestaan bij de uitkomsten van de jaarlijkse controle en het risicomanagement, alsmede compliance en de effectiviteit van interne controles. De Raad van Commissarissen heeft ook zijn eigen functioneren geëvalueerd. In september 2012 bezocht de Raad van Commissarissen Houston, en ontmoette het management van Mammoet USA, de Directie van ERIKS en het plaatselijk senior management van de bedrijfsonderdelen van ERIKS in Noord-Amerika: ERIKS Seals & Plastics, LewisGoetz, Rawson, Industrial Controls en Newdell. Ook bracht de Raad een bezoek aan Rawson en Newdell. Het blijft belangrijk om bedrijfsonderdelen te bezoeken, het plaatselijke management te ontmoeten en ingelicht te worden over lokale uitdagingen en mogelijkheden.

Pagina 6 / 68

Jaaroverzicht 2012

Het jaarverslag over 2012, zoals opgemaakt door de Directie, is door de accountants onderzocht en van een goedkeurende verklaring voorzien. De Raad van Commissarissen stelt voor aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders: – de jaarrekening overeenkomstig de aangeboden stukken vast te stellen; – decharge te verlenen aan de Directie voor het gevoerde beleid gedurende 2012 en aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht; – de door de Directie met goedkeuring van de Raad van Commissarissen voorgestelde winstbestemming en wijze van betaalbaarstelling van het dividend te aanvaarden. Aan het einde van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden op 20 april 2012 liep de termijn van de heer H.H.F. Wijffels af. Hij werd tijdens dezelfde vergadering herbenoemd tot lid van de Raad. Het voorstel om mevrouw P. Mars Wright tot commissaris te benoemen, werd tijdens dezelfde Algemene Vergadering aangenomen. Aan het einde van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders die gehouden zal worden op 19 april 2013, zal de termijn van mevrouw L.A.A. Van den Berghe als commissaris aflopen. Mevrouw Van den Berghe maakt al vijftien jaar deel uit van de Raad – een periode waarin een generatiewisseling heeft plaatsgevonden en zich vele veranderingen hebben voorgedaan in bedrijfsactiviteiten en de omstandigheden waarmee SHV te maken had. Ondanks al deze veranderingen is haar bijdrage altijd gedegen geweest, met een scherp oog voor governance en strategie. Wij zijn haar hier zeer dankbaar voor.


De heer J.J. de Rooij liet in juni 2012 de Raad van Commissarissen en zijn collega-directieleden weten dat hij, na zeven jaar lid van de Directie te zijn geweest, besloten heeft SHV om persoonlijke 2012 06 14 redenen te verlaten en zijn carrière buiten SHV voort te zetten. Hij trad per 1 oktober 2012 af als lid van de Directie. De heer De Rooij speelde een cruciale rol bij de grote acquisities en desinvesteringen die SHV de afgelopen jaren heeft gedaan, waaronder de verkoop van The David J. Joseph Company. Zijn bijdrage aan een geïntegreerd raamwerk voor interne controle vormt voor de onderneming een stevige basis voor de komende jaren. Wij danken de heer De Rooij voor zijn inbreng, toewijding en bijdrage aan SHV. De Raad van Commissarissen stelt voor om de heren B.L.J.M. Beerkens en W. van der Woerd tot de Directie te benoemen. De heer Beerkens heeft besloten SHV te komen versterken na een lange en succesvolle carrière bij Wolters Kluwer, waar hij thans de positie van CFO bekleedt. De heer Van der Woerd is al jaren werkzaam bij SHV. Hij begon zijn loopbaan binnen de onderneming bij Makro, en is momenteel verantwoordelijk voor personeelszaken en managementontwikkeling binnen SHV. Door de voorgestelde benoemingen wordt de Directie versterkt op het gebied van financiën en personeelszaken. De Directie van SHV zal dan bestaan uit de heren P.J. Kennedy (voorzitter), B.L.J.M. Beerkens, S.R. Nanninga en W. van der Woerd.

Pagina 7 / 68

Jaaroverzicht 2012

Voor verschillende sectoren binnen de wereldeconomie zijn de vooruitzichten voor het komende jaar niet erg gunstig. De Raad van Commissarissen zal zich blijven richten op strategische kansen, de optimalisatie van de huidige activiteiten, de kasstromen en het aantrekken van uitstekende medewerkers. De Raad spreekt zijn bijzondere dank uit aan de medewerkers en de Directie voor hun waardevolle bijdrage aan de onderneming in 2012. In een tijd van zwaar economisch weer is het een genoegen deel uit te maken van SHV met haar toegewijde, inspirerende management en medewerkers. Hun niet aflatende inzet leidt tot het resultaat! 15 maart 2013 Namens de Raad van Commissarissen, A.M. Fentener van Vlissingen Voorzitter


Pagina 8 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 9 / 68

Jaaroverzicht 2012

Kerncijfers

Resultaten, in miljoenen euro's Omzet Bedrijfsresultaat * Winst Afschrijvingen Belastingen Dividend Kasstromen, in miljoenen euro's Operationele kasstroom Investeringskasstroom Financieringskasstroom

(

2008

2009

2010

2011

2012

11.293 809 1.382

11.921 912 541

16.008 977 603

17.362 911 782

20.010 960 714

364 252 205

421 267 216

517 305 227

493 327 238

607 297 254

1.053 192 63)

1.179 1.686) 310)

1.149 1.010) 574)

1.354 1.666) 370

1.217 537) 474)

( (

( (

(

( (

Balansgegevens, in miljoenen euro's Vermogen van eigen aandeelhouders Groepsvermogen Balanstotaal

3.299 3.516 7.851

3.169 3.473 8.583

3.530 3.895 9.273

3.513 3.784 10.174

3.829 4.066 10.233


Ratiogegevens Winst in een percentage van vermogen 2012 06 14van eigen aandeelhouders Groepsvermogen in

42%

17%

17%

22%

19%

een percentage van balanstotaal Vlottende activa ten opzichte

45%

40%

42%

37%

40%

van kortlopende schulden

1,82

1,34

1,17

1,01

1,22

Personeelsleden, per 31 december Nominaal aantal

38.100

45.800

50.300

54.700

55.800

Cijfers per aandeel Winst Dividend

190,65 28,25

74,51 29,75

83,10 31,25

107,76 32,75

98,26 35,00

* voor bijzondere baten en lasten

Pagina 10 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 11 / 68

Jaaroverzicht 2012

Verslag van de Directie Algemeen SHV is een wereldwijd opererende particuliere onderneming met een breed scala van, veelal operationele, activiteiten. Het bedrijf staat bekend als investeerder met een langetermijnvisie en kent een decentrale opzet, aangevuld met relevante centrale controlefuncties. De onderneming richt zich op mensen, veiligheid, innovatie, vernieuwing, groei en de samenleving. De voornaamste doelstelling van SHV’s ondernemingen is concurrerend te zijn en een groeiende groep tevreden en loyale klanten toegevoegde waarde te bieden. Door het steeds beter invullen van deze doelstelling wil de onderneming haar winstgevendheid verbeteren. Het totale resultaat voor SHV over 2012 was goed. Zoals altijd het geval is bij een dergelijke verscheidenheid aan activiteiten presteerden sommige activiteiten en bedrijfsonderdelen beter dan anderen. Hieronder vallen ook uiteenlopende prestaties van ondernemingen die in hetzelfde veld actief waren. Ook geografische verschillen in resultaten waren dit jaar te zien. Met name enkele in Europa gevestigde ondernemingen lieten resultaten zien die een afspiegeling vormden van de economische druk waar deze regio de afgelopen jaren mee te maken heeft. Vanwege de aard van de private equity activiteiten laat NPM Capital resultaten zien die van tijd tot tijd aanzienlijk kunnen fluctueren in vergelijking met de resultaten van SHV's operationele activiteiten. Waar SHV voor de winst over 2011 nog profiteerde van een uitzonderlijke bijdrage van NPM Capital, kwamen de resultaten van NPM Capital in het huidige verslagjaar meer overeen met wat als de norm mag worden beschouwd.


De totale omzet bedroeg € 20,0 miljard in 2012, een toename van 15% (€ 2,6 miljard) ten opzichte van vorig jaar. Het bedrijfsresultaat steeg met 5% tot € 960 miljoen (€ 911 miljoen in 2011). De winst daalde op jaarbasis met € 69 miljoen (9%). Uitgaande van constante wisselkoersen groeide de 2012 06met 14 15% op jaarbasis, steeg het bedrijfsresultaat met 3%, en daalde de winst met 9%. omzet Het economisch klimaat waarin de bedrijfsonderdelen actief zijn, baart alle betrokkenen veel zorgen. De gevolgen van de financiële en bankencrises van 2008-2009 blijven voelbaar en de situatie is nog altijd niet opgelost. Deze blijft een grote bedreiging vormen voor de economische, sociale en politieke stabiliteit, met name in grote delen van Europa. De impact van de crises op het bedrijfsleven uit zich in verminderde koopkracht en verlaagde investeringen. Overheden zien zich genoodzaakt hun begrotingstekorten terug te dringen, met verhoogde directe en indirecte belastingen als gevolg. Alle bedrijfsonderdelen van SHV ondervinden de gevolgen van deze macro-economische ontwikkelingen, hetzij in de vorm van lagere LPG-consumptie in verschillende Europese landen en zelfs in delen van India en China, hetzij middels verminderde resultaten bij verschillende deelnemingen van NPM, de gedaalde orderportefeuille van ERIKS, of de lagere bezettingsgraden voor bepaalde segmenten van Mammoet's hijskranen in de Benelux. Zoals bekend is ook de groei van enkele voorheen sterk groeiende economieën ernstig afgezwakt. Brazilië is hier een duidelijk voorbeeld van. Deze ontwikkelingen hebben uiteindelijk altijd impact op de prijsstelling en marges, en nopen ons om steeds efficiënter te gaan werken teneinde klanten te behouden. In sommige opzichten lijkt de wereldeconomie zich echter nog steeds in twee verschillende tempo’s te ontwikkelen; een aantal Aziatische landen – met name China – groeit nog altijd met een

Pagina 12 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 13 / 68

Jaaroverzicht 2012

snelheid waar traditionele westerse economieën jaloers op zijn. Het is te hopen dat deze groeiende economieën niet eveneens in de ban van de recessie raken, aangezien ze zorgen voor een vraag naar invoerproducten die essentieel is voor het in stand houden van de werkgelegenheid en stabiliteit in de vele landen die nu te lijden hebben onder een kwakkelende binnenlandse vraag. Hoewel ogenschijnlijk aantrekkelijk is een aantal van deze grotere en sneller groeiende economieën om uiteenlopende redenen niet per se passend voor veel van de activiteiten van SHV. Daarom heeft SHV het merendeel van haar belangen tot nu toe geconcentreerd in Europa, ZuidAmerika en in mindere mate in Azië en Noord-Amerika. Over het geheel genomen is de onderneming in beperkte mate aanwezig in Afrika en Australië. De aanwezigheid in deze laatstgenoemde regio’s komt voort uit belangrijke projecten welke worden uitgevoerd door Mammoet. Geografische spreiding is altijd een punt van overweging binnen SHV's investeringsstrategie. Zodra er zich mogelijkheden aandienen die voldoen aan onze investeringscriteria, zal SHV graag in deze potentiële markten investeren. Alle activiteiten van SHV hebben te maken met een zeer competitieve en veranderlijke omgeving. Differentiatie wordt dan ook in alle bedrijfsonderdelen gestimuleerd, waarbij, waar mogelijk, de focus wordt gelegd op innovatie. SHV heeft maatschappelijk verantwoord ondernemen altijd beschouwd als een van de basisbeginselen van het zakendoen. De traditionele focus op mensen en veiligheid getuigt hiervan. Om te zorgen dat al onze apparatuur en onze werkomgeving blijven voldoen aan SHV's veiligheidsnormen werden er nieuwe gezondheids- en veiligheidsmaatregelen ingevoerd en werden er verdere investeringen in veiligheid gedaan. De Key Performance Indicators voor gezondheid en veiligheid worden binnen alle SHV-activiteiten continu gemeten en verder verfijnd. Zo kunnen de prestaties van de bedrijfsonderdelen met elkaar vergeleken worden.


Volgens SHV is integer zakendoen gestoeld op hoge ethische normen waarbij op zijn minst volledig moet worden voldaan aan de weten regelgeving die van kracht is in de markten waarin zij actief is. De onderneming streeft er echter altijd naar hogere standaarden na te leven, zowel op het gebied van compliance, als bij de uitvoering van haar activiteiten. Met het oog hierop is SHV zich de afgelopen jaren steeds meer gaan richten op duurzaamheid. Dit is niet alleen doen wat juist is vanuit ethisch en maatschappelijk oogpunt; het is ook een breder strategisch initiatief om te komen tot waardeverhogend onderscheidend vermogen richting de klant. Duurzaamheid draagt bij aan een betere ethiek, een betere maatschappij en een beter resultaat. In een in rap tempo veranderende wereld met problemen op onder andere het gebied van milieu, bevolkingsgroei en natuurlijke grondstoffen, dienen bedrijven zich aan te passen aan de veranderende behoeften en wensen van klanten. Het is dan ook de ambitie van het senior management binnen de hele organisatie om zoveel mogelijk SHV-mensen te betrekken bij het zoeken naar oplossingen die onze efficiëntie en productiviteit vergroten – door meer te doen met minder. Door middel van speciale onderwijsprogramma’s en het uitwisselen van ervaringen worden bedrijfsonderdelen gestimuleerd om actief alle mogelijkheden te onderzoeken om duurzaamheid te integreren in hun strategie. De meeste activiteiten van SHV zijn wat betreft begrip van het duurzaamheidsconcept vergevorderd, waarbij gewerkt wordt aan de verdere praktische invulling.

Pagina 14 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 15 / 68

Jaaroverzicht 2012

SHV is overtuigd van het belang van het in stand houden van een sterke balans en het vermijden van te veel schulden. Dit is uiteraard momenteel van groter belang dan vóór de financiële en bankencrises. Zoals iedereen weet is het de laatste jaren zelfs voor tamelijk gezonde bedrijven extreem moeilijk geworden zich te herfinancieren, aangezien banken – vrijwillig of als gevolg van regelgeving – eerst de zwaktes in hun eigen balansen hebben moeten aanpakken. Deze realiteit dwingt bedrijven zich nadrukkelijk te concentreren op kasstroombeheer. Ook SHV kan zich hier niet aan onttrekken. Daarom besteedt het management momenteel minstens zoveel aandacht aan het beheer van het werkkapitaal en de investeringskasstromen als op enig moment in de voorbije decennia. SHV’s Treasury wist zich in 2012 via onderhandse plaatsing in de Verenigde Staten te verzekeren van financiering ter waarde van USD 533 miljoen, alsmede van financiering in Nederland. Desalniettemin werd de onophoudelijke focus op kasstroombeheer in de loop van het jaar nog verder aangescherpt. Groei wordt zowel autonoom als door middel van acquisities nagestreefd. De investeringskasstroom in 2012 bedroeg € 537 miljoen tegenover € 1.666 miljoen in het jaar ervoor. Het cijfer voor 2011 bevatte de acquisitie van de resterende 25% aandelen in Mammoet alsmede een aantal grote en belangrijke acquisities door ERIKS in de Verenigde Staten. SHV heeft de afgelopen jaren een investeringsstrategie toegepast gericht op het verdiepen en verbreden van haar bestaande activiteiten. SHV beoogt bij al haar activiteiten als lange termijn investeerder op te treden. Er kunnen zich echter omstandigheden voordoen waarin desinvesteringen worden gedaan. Er zijn twee factoren die een belangrijke rol spelen bij het overwegen van desinvesteringen. Ten eerste zijn er natuurlijk de praktische economische overwegingen waar rekening mee moet worden gehouden. Ten 2012 06 wordt 14 tweede bij desinvesteringen ook gekeken hoe ze uit te leggen zijn aan de medewerkers van SHV. Met andere woorden, de markttechnische, economische en strategische argumenten die pleiten voor een desinvestering moeten voor de mensen binnen de organisatie duidelijk en begrijpelijk zijn. Wat 2012 betreft zijn er slechts acht kleine desinvesteringen geweest. Deze deden zich voor in de activiteiten van SHV Energy en Dyas. Desinvesteringen in de portefeuille van NPM Capital worden altijd gedaan op basis van hetgeen qua timing en waardering als optimaal wordt beoordeeld en vormen een normaal onderdeel van de private-equityactiviteiten.


SHV Energy SHV Energy is een van ’s werelds meest toonaangevende spelers op het gebied van distributie van en handel in LPG. De onderneming is actief in landen in Europa en Azië en ook sterk vertegenwoordigd in Brazilië. SHV Energy is een operationele beheersmaatschappij die toezicht houdt op de afzonderlijke LPG-business units. Elke afzonderlijke business unit opereert onder de eigen unieke merkidentiteit, wat getuigt van het feit dat SHV Energy het product is van een reeds tientallen jaren durende acquisitiestrategie. Aanvullende acquisities in de landen worden geconsolideerd en geïntegreerd en opereren daarna onder één merknaam. Veel van de merken van SHV Energy zijn begrippen binnen hun eigen markten. In de loop van 2012 ontwikkelde en implementeerde SHV Energy een nieuwe organisatiestructuur die operationeel dichter bij de bedrijfsonderdelen staat en het voor de onderdelen mogelijk maakt onderling meer kennis te delen.

Pagina 16 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 17 / 68

Jaaroverzicht 2012

Centraal gecoördineerde kennisuitwisseling over groei-initiatieven heeft zelfs in het huidige economische klimaat bijgedragen aan het aantrekken van nieuwe klanten. Daarnaast blijft de focus nadrukkelijk gericht op innovatie en de ontwikkeling van nieuwe toepassingen voor LPG. Microwarmtekrachtsystemen zijn hiervan een voorbeeld. LPG is een zeer veelzijdige en mobiele vorm van brandstof, met praktisch onbegrensde toepassingsmogelijkheden in huishoudens, recreatie, commercie, industrie, landbouw en transport. Het wordt in verschillende mate gebruikt in al deze markten, zowel in stedelijk gebied als op het platteland. De grootste groeikansen voor LPG liggen echter in gebieden buiten het bereik van het aardgasnet. Met deze realiteit als leidraad propageren de individuele bedrijfsonderdelen LPG actief als oplossing, met name voor energiebehoeften op het platteland. LPG kan een positieve bijdrage leveren aan oplossingen voor zowel klimaatverandering als een betere luchtkwaliteit. In vergelijking met andere vloeibare of vaste fossiele brandstoffen ligt de uitstoot van CO2, NOx en roet bij LPG lager. SHV Energy richt zich bij haar lobbyactiviteiten dan ook op het verkrijgen van ondersteuning van de overheid voor beleid gericht op de voorgenoemde schonere eigenschappen van LPG ten opzichte van vele belangrijke concurrerende energiebronnen. Wereldwijd neemt de productie en de levering van LPG toe. De beschikbaarheid van het product is in hoge mate veiliggesteld. Deze toename is gedeeltelijk te danken aan de gestegen productie van schaliegas en -olie in een aantal delen van de wereld.


SHV Energy heeft een centrale inkooporganisatie voor LPG, genaamd SHV Gas Supply & Risk Management, met het hoofdkantoor in Parijs en nevenvestigingen in Singapore en Wenen. Deze organisatie is verantwoordelijk voor wereldwijde leveringscontracten met grote producenten en 2012 06 14 in LPG en voor alle bijbehorende zeetransporten. Deze taak voert het niet alleen uit handelaren voor de SHV-bedrijfsonderdelen die LPG distribueren, maar ook voor een aantal externe LPGbedrijven in verschillende delen van de wereld. De dienstverlening omvat ook de advisering en uitvoering van risicomanagement en de daaraan gerelateerde risicoafdekking ten behoeve van SHV-bedrijven die LPG distribueren. Daarnaast beheert het ook voor derden een aantal terminalcontracten. De hele sector had in 2012 te kampen met afzetvolumes die negatief beïnvloed werden door een combinatie van ongunstige factoren. Zowel aan het begin als aan het einde van het jaar was het weer in Europa zachter dan normaal. Ook de slechte economische omstandigheden in veel van SHV’s belangrijkste markten zette de vraag naar LPG onder druk. De binnenlandse consumptie daalde doordat huishoudens zich op energiebesparingen richtten om op huishoudelijke uitgaven te besparen. Deze situatie werd verder verergerd door de hoge en volatiele inkoopprijzen van LPG. Desondanks bleken zonder uitzondering alle bedrijfsonderdelen in staat tot strikte kostenbeheersing. Dit werd gerealiseerd door middel van productiviteitsverhogingen zonder daarbij enige concessie te doen aan of vertraging te accepteren in investeringen op het gebied van veiligheid, onderhoud, operationele verbeteringen of groeimogelijkheden. Acquisities waren gericht op consolidatie in de bestaande markten. Gedurende het jaar tekende SHV Energy een overeenkomst om BP’s LPG-distributiebedrijf in China over te nemen. Shell's

Pagina 18 / 68

Jaaroverzicht 2012

flessenen tankgasdivisie in Turkije werd overgenomen door Ipragaz, en in Polen tekende Gaspol een contract voor de acquisitie van de flessengasdivisie van Orlen Gaz. In Ierland nam Calor een belang in Hamilton Appliance Distributors, en geeft daarmee invulling aan een voortdurende marktontwikkeling middels de verkoop en marketing van apparaten. SHV Energy is geïnteresseerd in verdere geografische uitbreiding zodra zich geschikte overnamekandidaten aandienen. Hiertoe is permanent marktonderzoek gaande, maar tot nu toe zijn geen kandidaten gevonden die voldoen aan de investeringscriteria. De belemmerende factoren zijn doorgaans illegale concurrentiepraktijken, het niet handhaven van relevante wetgeving en overheidsinterventie bij het vaststellen van prijzen. De LPG-activiteitenportefeuille werd gewijzigd door de desinvestering van het bedrijfsonderdeel in Pakistan en van SHV Energy’s activiteiten in een van de kleinere regio’s van China. De LPG-markt in Brazilië is groot en groeit gemiddeld met 2% per jaar. Qua wetgeving zijn de omstandigheden de afgelopen jaren aanmerkelijk verbeterd, niet in de laatste plaats dankzij het leiderschap en de lobbyactiviteiten van een aantal spelers, waaronder SHV Energy's Supergasbras. Het is echter ook een zeer concurrerende markt waarin de grote spelers hevig met elkaar concurreren om marktaandeel. Dit leidde er het afgelopen jaar toe dat het resultaat van Supergasbras onder druk kwam te staan. De onderneming is bezig haar organisatiestructuur te herzien en haar flessengasactiviteit versneld te converteren van groothandel naar detailhandel. In Groot-Brittannië blijft Calor Gas vertrouwen op haar brede marktspreiding en uitgebreide infrastructuur. De wintermaanden waren zeer mild en de economie stagneerde, waardoor de uitgaven van consumenten en bedrijven daalden. Onder deze omstandigheden zette de onderneming de variabilisatie van haar kostenstructuur voort om beter te kunnen inspelen op de 2012 06 14 vraag. Calor beschikt over uitgebreide opslagfaciliteiten, waardoor levering aan fluctuerende klanten gewaarborgd is. Dit is van groot belang, zeker nu de levering vanuit raffinaderijen in het binnenland steeds minder voorspelbaar wordt. Het is ons dan ook een genoegen om te kunnen melden dat Calor GB in een moeilijk jaar voor de LPG-sector een zeer goed resultaat heeft geboekt.


Ook Calor Ierland presteerde goed onder moeilijke economische omstandigheden. De volumes hadden te lijden onder het warme weer aan het begin van het jaar en in december, waarin de warmterecords werden verbroken. Door meer nieuwe klanten aan te trekken dan verwacht en extra productiviteitsstijgingen te realiseren wisten de Ierse activiteiten echter bevredigende financiële resultaten te boeken. Het illegaal vullen van gasflessen blijft een ernstig probleem in Ierland, vooral – maar niet alleen – in de grensstreek tussen Ierland en Noord-Ierland. Calor blijft zoeken naar oplossingen om dit tegen te gaan door te lobbyen voor strengere handhaving door de politie en via het rechtssysteem. In Frankrijk bleef het energiedebat binnen de landelijke overheid en de energiesector voornamelijk gericht op energiebesparing. Er werden nieuwe richtlijnen inzake warmteverbruik en verplichte energiediagnoses geïntroduceerd teneinde een jaarlijkse besparing van 3% voor de binnenlandse energievraag in Frankrijk te realiseren. De hoge energieprijzen hadden een negatief effect op de energieconsumptie, omdat consumenten vrijwillig besparende maatregelen troffen om hun

Pagina 19 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 20 / 68

Jaaroverzicht 2012

uitgaven te beperken. De commerciële en operationele structuren en processen binnen Primagaz werden volledig aangepast als reactie op de verzadiging van de markt en de toegenomen concurrentiedruk als gevolg van de introductie van huismerkgasflessen door hypermarktketens in de afgelopen jaren. Deze maatregelen hebben geleid tot een verbetering van het resultaat. Liotard, de dochteronderneming van Primagaz France, die gespecialiseerd is in het produceren en onderhouden van flessen en tanks, heeft al haar niet-rendabele activiteiten gestaakt en heeft zowel qua operationele efficiency als financiële resultaten een verbetering laten zien. Voor Liquigas, de Italiaanse joint venture, was het een moeilijk jaar. De afzetvolumes hadden zwaar te lijden onder de verslechterende economische omstandigheden en de hoge kostprijs van LPG. Consumenten richten zich in toenemende mate op manieren om minder energie te verbruiken en zoeken daarnaast naar goedkopere alternatieven zoals hout. De gefragmenteerde Italiaanse LPG-markt, met meer dan 500 spelers, kromp in 2012 met 9%. Verschillende marktspelers kampen met financiële problemen. De verwachting is dan ook dat verdere consolidatie in de markt zal plaatsvinden. De toename van het illegaal vullen van tanks en flessen is typerend voor de Italiaanse markt, aangezien sommige ondernemingen het hoofd nauwelijks boven water kunnen houden. Onder deze moeizame omstandigheden heeft Liquigas zich toegelegd op het bieden van nieuwe diensten aan bestaande klanten, het verbeteren van de operationele efficiency, het verlagen van de kosten en het optimaliseren van haar kredietbeheer. Er werd voortgang geboekt met het sluiten en verkopen van onderbezette vulstations en de implementatie van nieuwe software voor routeoptimalisatie. Het management heeft in kaart gebracht waar de efficiency verbeterd kan worden en de activiteiten kunnen worden uitgebouwd. Hierop zal in 2013 actie worden ondernomen. Liquigas Italië beheert ook de activiteiten op de Balkan en op Malta. Het Sloveense bedrijfsonderdeel blijft zich richten op directe levering in het 2012 06 14 flessengassegment. In de Kroatische markt vindt een consolidatieproces plaats waarin ook SHV Energy's Butan Plin een rol speelt.


In Turkije bleef Ipragaz goed presteren. Ondanks de structurele veranderingen die zich de afgelopen jaren in de markt hebben voorgedaan – waaronder een daling in de vraag naar flessenen tankgas – wist SHV Energy’s Turkse divisie dankzij innovatie, diversificatie en rationalisatie de resultaten op niveau te houden. In 2012 nam Ipragaz de flessenen tankgasdivisie van Shell over, en Bizimgaz werd samengevoegd met Ipragaz. Op het gebied van asset sharing werden succesvolle stappen gezet. Ipragaz wist haar marktaandeel in alle segmenten te vergroten. Ipragaz' aandeel in de flessengasmarkt steeg tot 25%, niet alleen dankzij acquisities maar ook dankzij solide autonome groei van het dealernetwerk. Autogas vormt een uniek segment binnen de LPG-markt; een segment dat in Turkije blijft groeien. Dankzij de autogasmerken Ipragaz, Bizimgaz en Exengaz wist SHV Energy Turkije haar marktaandeel in dit segment in 2012 te vergroten en leverde ze in het afgelopen jaar autogas aan meer dan 1.000 tankstations. In alle segmenten lieten de marges een bevredigende ontwikkeling zien. Ipragaz verkoopt eveneens elektriciteit aan haar bestaande industriële en commerciële klanten. Gasflesfabrikant Evas is een innovatief en ondernemend bedrijf dat in 2012 meer dan een miljoen flessen wist te verkopen aan klanten in bijna 30 landen over de hele wereld. Evas blijft zeer goede resultaten boeken.

Pagina 21 / 68

Jaaroverzicht 2012

Primagas Duitsland, SHV Energy's joint venture in Duitsland, wist haar klantenbestand uit te breiden en haar marktaandeel te vergroten. Microwarmtekrachtsystemen en andere energiezuinige toepassingen en innovaties zijn de belangrijkste aanjagers van deze ontwikkeling. Ondanks het milde weer sloot Primagas Duitsland het jaar af met resultaten die conform de verwachtingen waren. In Polen liet Gaspol ook in 2012 goede resultaten zien. Dit is een prestatie van formaat, aangezien dit bedrijf actief is in een zeer prijsgevoelige markt met een ruim aanbod vanuit het oosten met prijzen gekoppeld aan de spotmarkt; prijzen die bij tijd en wijle onder de middellange- en langetermijncontracten van de onderneming lagen. In juni 2012 tekende Gaspol een overeenkomst met Orlen Gaz voor de overname van haar flessengasactiviteiten ter grootte van 16.000 ton, waarmee Gaspol haar positie in dit segment zal versterken. De bedrijven in de Benelux en Scandinavië hadden zwaar te lijden onder de lagere volumes, iets wat niet volledig gecompenseerd kon worden door verbeterde marges. Dankzij uitstekende kostenbeheersing waren de onderdelen in de Benelux in staat een sterk verbeterd resultaat te boeken. In Scandinavië wordt de strategie voor de activiteiten opnieuw bekeken. Het bedrijf in Hongarije maakte ondanks zware marktomstandigheden een positieve ontwikkeling door. Ook de Spaanse activiteiten presteerden goed. Volumes in Tsjechië en Slowakije ontwikkelden zich naar tevredenheid, maar de marges stonden aanzienlijk onder druk.


De Chinese markt verandert in rap tempo als gevolg van overheidsbeleid gericht op het creëren van een meer duurzame economie met minder CO2-uitstoot. Dit zorgt voor uitdagingen door de uitbreiding van aardgasnetwerken, maar biedt ook kansen voor schonere brandstoffen zoals LPG. 2012 06 14 China signaleert een stapsgewijze verbetering van de handhaving van wetgeving, SHV Energy maar blijft lobbyen om de vele illegale praktijken, die nog altijd wijd verspreid zijn in de markt, uit te bannen. SHV Energy China kende een goed jaar en de stijgende lijn in de resultaten hield aan dankzij hogere marges en de focus op de flessengas-retailactiviteiten. Het aandeel van 51% in het kleine regionale bedrijf in Shenzhen werd verkocht aan bestaande partners. In Shanghai kocht SHV Energy China de partner in haar bedrijf uit. In december werd er een overeenkomst getekend voor de acquisitie van BP's flessengasactiviteiten in Shanghai, Jiangmen, Foshan en Zhongshan van circa 90.000 ton. De groothandelsresultaten in de Filippijnen stonden onder druk, en hadden daarmee een negatieve invloed op het algehele resultaat van Liquigaz. Bij SHV Energy India lieten zowel de terminal- als de distributieactiviteiten opnieuw goede resultaten zien. Het Indiase managementteam blijft zich richten op marktontwikkeling door innovatie. De mogelijkheden voor snelle ontwikkeling blijven beperkt, veroorzaakt door het feit dat alleen de binnenlandse staatsoliebedrijven gebruik mogen maken van de subsidieregelingen voor flessengas, en buitenlandse en niet-staatsbedrijven daarvan uitgesloten worden. In 2012 werden er enige grenzen gesteld aan de hoogte van het bedrag dat ieder deelnemend huishouden in het kader van deze subsidieregeling ontvangt. Dit biedt hoop dat deze subsidies uiteindelijk zullen worden afgeschaft, waardoor er een gelijk speelveld ontstaat voor alle LPG-distributeurs in India.

Pagina 22 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 23 / 68

Jaaroverzicht 2012

Naast LPG heeft SHV Energy ook de mogelijkheden op het vlak van duurzame energievormen verkend. De sector voor duurzame energie wordt nog altijd voor een groot gedeelte op gang gehouden door subsidieprogramma’s, die aanzienlijk worden ingekrompen of zelfs ingetrokken, nu regeringen met stijgende begrotingstekorten kampen. SHV's deelnemingen in Balcas (Ierland en Groot-Brittannië) en ECB (Duitsland) kenden beide opnieuw een moeilijk jaar. Balcas, waarin SHV voor 45% deelneemt, exploiteert in Noord-Ierland een fabriek waar het hout zaagt, houtpellets produceert en energie opwekt in een warmtekrachtcentrale, en in Schotland een gecombineerde houtpelletfabriek en warmtekrachtcentrale. Door technische problemen kreeg de Schotse fabriek te maken met een onverwachte productieonderbreking en een lager elektriciteitsproductieniveau. Door de economische neergang zijn de elektriciteitsprijzen en subsidies voor duurzame energievormen lager dan begroot. De marges in het pelletsegment waren lager dan verwacht. Een aanzienlijk deel van de productie wordt verkocht via de groothandel. Om een verbetering van de marges te realiseren, moet een groter aandeel in de waardeketen voor pellets worden verkregen. Om de winstgevendheid te verhogen blijft het daarom noodzakelijk om de verkoop van pellets aan consumenten verder te ontwikkelen. ECB in Duitsland kampt met dezelfde problemen. ECB, waarin SHV voor 70% deelneemt, is een netwerk van energiecentra die houtpellets en groene stroom produceren. De energy contracting activiteiten werden in de loop van het jaar afgestoten. De aanloopkosten van de energiecentra zijn hoog en de markt kampt met een overaanbod, waardoor consolidatie in de markt nodig is. Net zoals bij Balcas werkt men aan het enerzijds ontwikkelen en implementeren van commerciële strategieën en het anderzijds zo goed mogelijk beheersen van kosten.


SHV Energy lanceerde in 2012 een duurzaamheidsbeleid onder de noemer "Better – Cleaner – Together". Naast het uitvoeren van een nulmeting en het in kaart brengen van de 2012 06 14 duurzaamheidsprestaties van de eigen bedrijfsonderdelen, wil SHV Energy met dit programma tevens een verandering bewerkstelligen in het gedrag van haar eigen mensen met betrekking tot duurzaamheid, zowel op de werkvloer als in hun privé-leven.

Dyas Dyas is al bijna 50 jaar actief in joint ventures voor de exploratie, ontwikkeling en productie van olie en gas. Als non-operator heeft zij een solide reputatie opgebouwd als betrouwbare partner. Het bedrijf is een joint venture partner in meer dan 25 velden waar olie en gas gewonnen wordt. Vrijwel alle belangen van Dyas, waaronder vergunningen voor exploratie, zijn in offshore projecten in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De prijzen voor Brent-olie bleven in 2012 grotendeels binnen een bereik van USD 95 tot USD 125 per vat; een gemiddelde van USD 112 per vat tegenover een gemiddelde Brent-olieprijs van USD 111 per vat in 2011. De gemiddelde gasprijs in Nederland, die gebaseerd is op een ingewikkelde formule met energieproductprijzen en valutakoersen, steeg op jaarbasis met 9%, terwijl de gemiddelde Britse gasprijs met 7% steeg. De strategie van Dyas is gericht op het behoud en waar mogelijk groei van haar reserves via zowel overnames als een actief programma voor exploratieboringen. Overnames zijn doorgaans het

Pagina 24 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 25 / 68

Jaaroverzicht 2012

resultaat van onderhandse transacties en veilingen, en betreffen bij voorkeur projecten die zich nog in het voorontwikkelingstraject bevinden. Het productievolume van olie en gas viel met 7,6 miljoen vaten olie-equivalent lager uit dan verwacht. Oorzaak waren de resultaten van een aantal belangrijke olie- en gasvelden die beneden de doelstelling bleven. Dit is grotendeels te wijten aan productieonderbrekingen, bijzonder onderhoud, een aantal desinvesteringen en het feit dat een nieuw project later dan gepland van start ging. De aanvullende reserves uit de ontwikkeling van nieuwe velden kwamen qua grootte overeen met de productievolumes over het jaar. Hierdoor bleven de reserves min of meer gelijk. Dyas investeerde gedurende het jaar fors in de ontwikkeling van het Golden Eagle-veld. Ook in het Stella-veld werden aanzienlijke investeringen gedaan; in mei 2012 werd voor dit veld een definitief investeringsbesluit genomen. Met de ontwikkeling van het Stella-veld wordt bijna 7,8 miljoen vaten olie-equivalent toegevoegd aan Dyas' ontwikkelde reserves. De resultaten op exploratiegebied waren over het algemeen teleurstellend. Van de vijf bronnen bleken er twee succesvol; deze voegden 2,3 miljoen vaten olie-equivalent toe aan de niet-ontwikkelde reserves van Dyas. In Nederland verkocht Dyas haar door Northern Petroleum geëxploiteerde activa op land aan de Parkmead Group. Dyas' aandeel in het Vinkega-veld werd overgedaan aan Vermilion Energy, en haar faciliteiten op land die bij het offshore Block Q8 horen kwamen in handen van Wintershall. In het Verenigd Koninkrijk werd het belang van 10% in het Cladhan-veld aan Taqa verkocht. Daarnaast nam First Oil Expro Dyas’ aandeel van 14% in het producerende Enoch-veld over. Ten slotte verkocht Dyas een deel van haar belang (15%) in het Athena-veld aan Trap Oil. Dyas verkreeg in 2012 een klein belang in een exploratie-veld.


Ondanks lagere productievolumes boekte Dyas een recordwinst. Hier lag een aantal factoren aan ten grondslag, waaronder de olie- en gasprijzen die hoger waren dan verwacht, en de eenmalige opbrengsten uit desinvesteringen en inkomsten uit de verrekening met Total inzake de herbeoordeling van de reserves in de K4/K5-velden. Dyas' ontwikkelde reserves bevinden zich nog altijd op een gezond niveau. Ook in 2012 versterkte Dyas haar organisatie verder op het gebied van financiën en bedrijfsvoering.

Makro Makro is een zelfbedieningsgroothandel die food- en non-foodproducten in grote volumes verkoopt. Doelgroep van de onderneming zijn foodprofessionals. Hieronder vallen kleine en middelgrote detailhandelaren in het foodsegment, de horeca en instellingen. Ook consumenten kunnen inkopen doen bij Makro, maar de onderneming richt zich niet op deze groep. Makro wist over 2012 een omzetstijging van 17% te realiseren en bereikte hiermee de hoogste omzet in haar bestaan. Dit was het resultaat van autonome groei, nieuwe winkels, een groter marktaandeel alsmede inflatoire en valuta-effecten.

Pagina 26 / 68

Jaaroverzicht 2012

In grote delen van Zuid-Amerika blijft de politieke en economische situatie onzeker als gevolg van overheidsinterventie in verschillende gradaties, inflatie en valutaschommelingen. Het groeitempo van de Zuid-Amerikaanse economieën is in 2012 afgezwakt als gevolg van de onzekere wereldwijde economische situatie. Argentinië en Venezuela werden afgewaardeerd door de ratingbureaus, terwijl de kredietwaardigheid van Brazilië, Peru en Colombia juist hoger werd beoordeeld. In 2012 ontwikkelde Makro Zuid-Amerika een strategisch kader gericht op het versterken van haar focus op professionele klanten in de foodsector en verbetering van haar bedrijfsvoering door het optimaliseren van processen en het werken met capabel en gemotiveerd personeel. De belangrijkste doelstelling is de omzet van bestaande winkels te verhogen en het winkelnetwerk te vergroten door nieuwe winkels te openen. Om het resultaat verder te verbeteren richt Makro ZuidAmerika zich op marketing en positionering, assortiment en prijsstelling, winkelformules, productiviteit, de supply chain en inkoop. Samen met haar individuele bedrijven beoordeelde Makro Zuid-Amerika voor iedere winkel de resultaten en de lokale marktomstandigheden. Dit resulteerde in actieplannen voor selectieve resultaatverbetering. Het team van Makro's managers verantwoordelijk voor klantenontwikkeling speelt een sleutelrol in dit proces. Conform de doelstellingen op het gebied van verbetering van de kasstromen gaat meer aandacht uit naar voorraadbeheer en leverancierskrediet.


Makro Zuid-Amerika blijft in haar medewerkers investeren. Alle winkelmanagers in de regio nemen deel aan trainingen, waar ze nieuwe middelen en technieken wordt aangereikt op het gebied van personeelsmanagement, het realiseren van klanttevredenheid en het verbeteren van de gang van 2012 06binnen 14 zaken hun winkel. Commerciële trainingen werden opnieuw opgezet en uitgerold naar de commerciële teams in de verschillende landen. Om de uitrol van deze trainingsmodules te ondersteunen, werd er gebruikgemaakt van elektronische leermiddelen. Er werden nieuwe organisatiestructuren geïmplementeerd en de managementteams werden verder versterkt, zowel door interne promoties als met mensen van buitenaf. De voornaamste ontwikkeling op het gebied van huismerken was de regiobrede vernieuwing van het belangrijke merk ARO. ARO-producten zijn alternatieven voor A-merken en bieden dezelfde kwaliteit tegen een lagere prijs. Het voeren van standaardhuismerken binnen een hele regio ondersteunt het gezamenlijk inkopen. Ook werden er verschillende e-business pilots gelanceerd, waaronder de mogelijkheid om internetbestellingen in de winkel op te halen (“Click & Collect”) in Colombia en aanbiedingen via sms in Peru. Op het vlak van duurzaamheid heeft Makro zich actief beziggehouden met het meten van haar voetafdruk en het opstellen van plannen voor het realiseren van korte en lange termijn doelstellingen. Het personeel van Makro Zuid-Amerika draagt met ideeën en acties actief bij aan het behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen. In het kader hiervan lanceerde Makro ZuidAmerika ook haar "Sunny Stores"-initiatief: een studie naar de mogelijkheid om voor de elektriciteit in haar winkels gebruik te maken van zonne-energie.

Pagina 27 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 28 / 68

Jaaroverzicht 2012

In Argentinië verslechterde de algehele economische situatie zich verder. Factoren die hieraan ten grondslag lagen waren onder andere valutacontroles, invoerbeperkingen en de dreiging van mogelijke onteigening. Deze maatregelen resulteerden in productschaarste, hogere inflatie en teruggang in de economische activiteiten. De resultaten van Makro Argentinië over 2012 waren positief, maar minder goed dan vorig jaar, aangezien ze te lijden hadden onder de bovengenoemde overheidsinterventie. De kosten, met name personeelskosten, stijgen momenteel sneller dan de inflatie en de omzet. Het Argentijnse management doet er onder deze moeilijke en tegenvallende omstandigheden alles aan om de prestaties te verbeteren. Eind 2012 waren er twintig Makro winkels in Argentinië. Basualdo, een groothandel in schoonmaakproducten en parfumwaren, boekte dankzij goed margebeheer en strikte kostenbeheersing betere resultaten over 2012 dan verwacht. De omzet in 2012 van Tarquino, een zelfbedieningsgroothandel in Cordoba, was lager dan verwacht, hetgeen een negatieve invloed had op het resultaat. De Tarquino-activiteiten gingen vanaf het einde van het jaar verder onder de naam Mamut, aangezien het recht verliep om de merknaam Tarquino te gebruiken. De economische groei in Brazilië zwakte af in 2012. De overheid nam maatregelen om de groei te stimuleren, zoals belastingvoordelen voor de aanschaf van auto’s en witgoed en een verlaging van de elektriciteitsbelasting voor alle consumenten. De rente daalde gestaag, van 11% eind 2011 naar 7% eind 2012. De aanhoudende groei van de middenklasse en de gestegen infrastructuurinvesteringen (noodzakelijk vanwege het organiseren van het WK voetbal in 2014 en de Olympische Spelen in 2016) zullen naar verwachting de economische groei in de komende jaren aanjagen. De resultaten van Makro Brazilië over 2012 lieten een aanmerkelijke verbetering zien. Dit vloeide voort uit acties om de prijspositionering en het productaanbod te verbeteren en de afhankelijkheid van een beperkt aantal leveranciers en producten te verminderen. De strategie 2012 gericht 06 14 op het assortiment, de prijsstelling, de supply chain en voorraadbeheer teneinde de al blijft ingezette verbetering van het resultaat te versnellen. Makro Brazilië had 76 winkels per eind 2012 en beschikt reeds over locaties voor de bouw van nieuwe winkels in 2013. Een groot renovatieprogramma voor de bestaande winkels wordt momenteel uitgevoerd.


De Colombiaanse economie groeide in 2012 trager dan oorspronkelijk was voorzien. Dit is te wijten aan de verslechtering van de wereldeconomie en aan de effecten van de monetaire verkrappingsmaatregelen die het land begin 2012 invoerde. De vraag werd enigzins gestimuleerd door de verhoogde overheidsuitgaven in de tweede helft van het jaar. Makro Colombia’s operationele resultaten over 2012 bleven achter bij de verwachtingen. Er werd een nieuwe strategie geïmplementeerd om verlieslijdende high-volume sales in het non-foodsegment te beperken of te beëindigen. De onderneming richt haar aandacht weer meer op het zelfbedieningsgroothandelconcept. Dit gaat gepaard met een herdefiniëring van het nonfoodassortiment en een verbetering van de prijspositionering. Makro bezit momenteel zestien winkels verspreid over heel Colombia. Land dat niet meer nodig is voor de bestaande activiteiten werd verkocht teneinde extra middelen beschikbaar te krijgen voor verdere uitbreiding. De Peruaanse economie groeide opnieuw met meer dan 5% op jaarbasis. Makro betrad in 2009 de markt in Peru en had eind 2012 negen winkels geopend, waarvan vijf in Lima en vier in de belangrijkste provinciesteden. Makro Peru boekte over 2012 een positief nettoresultaat en

Pagina 29 / 68

Jaaroverzicht 2012

ontwikkelde zich daarmee boven verwachting. De non-foodactiviteiten werden geherstructureerd om meer te focussen op professionele klanten. Dit leidde tot positieve resultaten. De verdere groei concentreert zich op Lima. Het voorbereiden van de organisatie om verdere groei te kunnen ondersteunen heeft de prioriteit. Het zakelijke klimaat in Venezuela verslechterde in 2012 verder. Er werden weer een aantal nieuwe wetten ingevoerd die commerciële activiteiten belemmeren. Eén van deze wetten (inzake kosten en eerlijke prijzen) verschaft de regering de mogelijkheid controle uit te voeren op prijzen en marges voor een groot aantal verschillende productcategorieën over de gehele waardeketen. Deze wet heeft de verkrijgbaarheid van producten aanzienlijk beperkt, omdat fabrikanten niet willen produceren tegen vooraf vastgestelde prijzen, aangezien ze daarmee onvoldoende rendement op hun investering kunnen behalen. Dit heeft een negatieve invloed op de hoogte van voorraden en op marges en heeft daarmee ook bij Makro een drukkend effect op de verkoop gehad. Tevens werd Makro's bedrijfsvoering beïnvloed door een nieuwe arbeidswet die ook zorgde voor een stijging van de personeelskosten. De nieuwe, verhoogde pensioenverplichtingen die met terugwerkende kracht werden ingevoerd hadden eveneens een negatieve invloed op de resultaten over 2012, en zullen ook de komende jaren impact hebben op de personeelskosten. Ondanks deze zeer lastige omstandigheden wist Makro Venezuela goede resultaten te boeken, hetgeen getuigt van uitstekend management. Dankzij de opening van twee nieuwe winkels in 2012 had Makro aan het eind van het jaar 37 winkels in Venezuela. De resultaten van de kleinschalige detailhandel formule Mikro hadden te lijden onder een combinatie van interne en externe factoren. Ook de resultaten van Mikro werden sterk negatief beïnvloed door de overheidsinterventie. Er staan verschillende commerciële en operationele acties op stapel om van iedere afzonderlijke winkel de resultaten te verbeteren. De directe doelstelling is om op operationeel niveau een break2012 06 14 even resultaat te behalen. Eind 2012 waren er negentien Mikro winkels in Venezuela.


Ondersteund door lagere rentes en stimulerende fiscale maatregelen bedoeld om de koopkracht van consumenten te vergroten en daarmee de particuliere consumptie aan te wakkeren, herstelde de Thaise economie zich na de ernstige overstromingen die het land in 2011 teisterden. De belangrijkste ontwikkeling op het vlak van regelgeving was de verlaging van de vennootschapsbelasting van 30% naar 23% in 2012, met een verdere verlaging tot 20% in 2013. Deze maatregel moet de aanzienlijke stijging van het minimumloon die in 2012 werd doorgevoerd en in 2013 volledig merkbaar zal zijn, compenseren. Daarnaast stelde de overheid ook nieuwe wetgeving op om de grootte van winkels te beperken en de voedselveiligheidsnormen voor vers en diepvriesvoedsel aan te scherpen. In 2012 liet Makro Thailand opnieuw een opmerkelijke prestatie zien: op het gebied van omzet en winst brak de onderneming alle records. De projecten en initiatieven die gedurende het jaar van start gingen, leverden een positieve bijdrage aan dit resultaat en daarmee tevens aan de doelstelling van de onderneming om de voorkeursleverancier van foodprofessionals te zijn. Zo huurde Makro Thailand deskundigen in op het gebied van de belangrijkste buitenlandse keukens om met een breder en dieper assortiment meer uiteenlopende klanten in de food service branche te kunnen bedienen. Daarnaast stegen de omzet van eigen merken en het aandeel daarvan in de omzet. Makro Thailands commerciële organisatie is zodanig aangepast dat de verschillende

Pagina 30 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 31 / 68

Jaaroverzicht 2012

segmenten in de foodsector het hoogst mogelijke serviceniveau kunnen verwachten. In het noordoosten van Thailand werd een nieuw distributiecentrum voor diepvriesproducten geopend van waaruit winkels in die regio worden beleverd. Dit is nodig om de aanzienlijke omzetgroei bij te kunnen benen, en daarnaast maakt het deel uit van het initiatief gericht op het zekerstellen van de continuïteit van de bedrijfsvoering. Met de lancering van de campagne "Reduce, Reuse, Recycle" is er in toenemende mate aandacht voor duurzaamheid. Dit komt onder meer tot uitdrukking in initiatieven gericht op de beheersing van het energieverbruik voor koeling en licht. Bij de bouw van nieuwe winkels wordt er gewerkt volgens nieuwe normen, inclusief computergestuurde energiebeheersystemen. Makro Thailand bestaat uit een aantal formules die zich richten op verschillende klantcategorieën. De onderneming opende in 2012 vijf nieuwe Makro winkels, wat het aantal aan het einde van het jaar op 57 winkels bracht. Onder de nieuw geopende winkels was een foodservicewinkel in Hua Hin, gericht op foodserviceklanten in deze populaire, luxueuzere toeristenstreek. Daarnaast bezit Makro nu ook vijf Siam Frozen winkels, een formule met kleinere winkels waar alleen diepvriesproducten worden verkocht. Om vorm te geven aan een multichannelstrategie lanceerde Makro Thailand net als een aantal Zuid-Amerikaanse activiteiten een e-commercepilot onder de naam "Makro Click & Collect". Ook Siam Food Services (SFS), het Thaise distributiebedrijf voor vers en diepvriesvoedsel, behaalde een recordomzet in 2012. SFS breidde haar activiteiten uit met een vestiging in Phuket om ook voet aan de grond te krijgen in deze veelbelovende markt. Makro Thailand heeft in Vietnam een dochteronderneming genaamd Vina Siam Food opgericht die daar dezelfde food service activiteiten zal uitvoeren als SFS.


Mammoet In haar eerste volledige jaar als volle dochter van SHV en met een directie in een nieuwe samenstelling slaagde Mammoet er opnieuw in groei en uitbreiding van haar activiteiten te realiseren. De onderneming is als ‘s werelds meest vooraanstaande specialist op het gebied van op maat gesneden zwaar hijswerk en multimodulaire transportoplossingen een gevestigde naam. De kernactiviteit van de onderneming is het transporteren, verschepen, plaatsen en verwijderen van zware of grote objecten naar of vanaf iedere locatie op land of zee. De activiteiten van Mammoet zijn gericht op de petrochemische industrie, bouwprojecten, de energiesector, en offshore en maritieme projecten. Door te beschikken over engineering vaardigheden, ervaring, duizenden goedgetrainde professionals en een omvangrijke vloot van geavanceerd materieel, en door hoge standaarden te hanteren op het gebied van kwaliteit en veiligheid, is Mammoet uitgegroeid tot een marktleider die overal ter wereld trends zet en records vestigt. Gedurende 2012 zette het nieuwe managementteam een strategische koerswijziging in gang die moet leiden tot een bedrijfsmodel waarin blijvend de vruchten van een omvangrijk en gevarieerd assortiment aan materieel geplukt kunnen worden, maar dat zich daarnaast in toenemende mate richt op het bieden van engineering oplossingen aan klanten. Dankzij haar wereldwijde aanwezigheid en de schaal en diversiteit van haar materieel is Mammoet in staat snel de

Pagina 32 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 33 / 68

Jaaroverzicht 2012

gevraagde capaciteit te leveren op iedere plek ter wereld. De door de jaren heen opgebouwde deskundigheid, engineering capaciteiten en ondernemersgeest van het bedrijf leveren nieuwe en innovatieve methoden op die toegevoegde waarde creëren als antwoord op uitdagende verzoeken van klanten. Deze historische kracht van Mammoet zal ook in de toekomst worden benadrukt. Vanuit deze gedachte werd Mammoet Solutions opgezet: een speciale engineering afdeling die zich bezighoudt met het bieden van innovatieve oplossingen voor complexe engineering opdrachten. Met deze aanpak streeft Mammoet naar een verdere verdieping van haar relaties met klanten om meer inzicht te krijgen in de uitdagingen waar klanten zich voor geplaatst zien zodat de onderneming, gewapend met deze kennis, in staat is in een zo vroeg mogelijk stadium van een project bij te dragen aan oplossingen voor technische en logistieke problemen. Met dit doel in het achterhoofd is er binnen de hele organisatie een nieuw CRM-systeem geïmplementeerd. Mammoet bedient sectoren die kwetsbaar zijn voor economische schommelingen. Het jaar 2012 was op dit vlak in sommige delen van de wereld een moeilijker jaar dan in andere. Het aanbod van werk in de markten voor petrochemisch onderhoud in Europa en de Verenigde Staten kromp. Gedaalde investeringen in de energiesector als gevolg van de wereldwijde economische teruggang en de kwakkelende economische activiteit in de eurozone deden met name de vraag naar kleinere kranen verder dalen. De combinatie van een voortdurende focus op kosten en verdere herstructurering om de onderneming af te stemmen op de veranderde marktomstandigheden droeg bij aan een vermindering van de negatieve invloed van deze segmenten op het algehele resultaat. Tegelijkertijd signaleerde Mammoet een stijgende vraag naar haar diensten voor verschillende zeer grote projecten op het gebied van LNG, oliezanden en mijnbouw gerelateerde activiteiten. Mammoet wist een aanzienlijke omzetgroei te realiseren. Mammoet wist ook haar orderportefeuille in 2012 uit te breiden en bemachtigde een aantal 2012 06 14 grootschalige projecten in verschillende delen van de wereld. Ook de bergingsdivisie boekte aanmerkelijk betere resultaten, zowel ten opzichte van vorig jaar als ten opzichte van de verwachting. In het algemeen dient echter opgemerkt te worden dat de markt voor minder gespecialiseerd materieel kampt met overcapaciteit, hetgeen een dempend effect had op de prijsstelling en daarmee op de marges. Dankzij de diversiteit en de kwaliteit van haar vloot en de technische vaardigheden en de competentie van haar medewerkers, waren de bezettingsgraden van Mammoets materieel over 2012 voor alle segmenten naar tevredenheid.


De organisatie breidde in 2012 verder uit met personeel dat werd aangenomen om de benodigde mankracht te kunnen leveren voor projecten in Canada en Australië. Daarnaast werd er een aantal initiatieven ontplooid om de commerciële en operationele afdelingen verder te versterken. De herstructurering van Mammoet Wind in Noord-Amerika leidde tot herplaatsing van medewerkers en een kleine krimp van het personeelsbestand. De beschikbaarheid en groei van een bestand van goedgetrainde en ervaren mensen is cruciaal voor de verdere ontwikkeling van de onderneming. Het personeelsmanagement werd versterkt, zowel binnen de holding als op regionaal niveau. Dit geeft aan dat er meer nadruk is komen te liggen op het werven, ontwikkelen en behouden van capabele Mammoet-medewerkers. Mammoet onderscheidt zich volgens haar klanten door haar veiligheidscultuur en de veiligheidsprestaties, en voor hen is dit een van de doorslaggevende redenen om met de

Pagina 34 / 68

Jaaroverzicht 2012

onderneming in zee te gaan. Het is dan ook essentieel voor Mammoet om iedereen die bij of voor de onderneming werkzaam is een veilige werkomgeving te garanderen. Dit vertaalt zich ook in meer aandacht voor duurzaamheid, zowel binnen de onderneming zelf als bij klanten. Over het geheel genomen waren de prestaties op het gebied van veiligheid in 2012 conform de verwachtingen. Er werd in 2012 gestart met een programma bedoeld om een positieve cultuur van veilig werken verder te stimuleren. Naar verwachting zal dit programma de komende jaren verdere verbetering brengen.

ERIKS ERIKS is een vooraanstaande speler op het gebied van innovatieve industriële producten en diensten met een focus op hoogwaardige technologie voor industriële toepassingen. ERIKS levert producten en diensten die te maken hebben met stromingstechniek (afsluiters, instrumentatie en industriële slangen), afdichtingstechniek, industriële kunststoffen, aandrijftechniek (hydraulica, pneumatica, lagers en elektromechanische aandrijfsystemen) alsmede gereedschappen en onderhoudsproducten. ERIKS' kennis van producten en toepassingen en haar jarenlange ervaring in de sector worden benut bij het ontwerpen van eigen en huismerkproducten. Haar passie voor technologie stelt ERIKS in staat haar klanten verschillende waardeproposities te bieden: proposities op basis van technologisch advies, total cost of ownership of projectwerkzaamheden met toegevoegde waarde. Hieraan ten grondslag ligt de filosofie van ERIKS: "kennis maakt het verschil". ERIKS heeft het voortouw genomen met het ontwikkelen en implementeren van een duurzaamheidsstrategie die de basis vormt om deze verschillende waardeproposities concreet in te vullen. Deze duurzaamheidsstrategie wordt op haar beurt weer mogelijk gemaakt door innovaties in materiaal- en gereedschapsontwerp waarbij doelstellingen worden gedefinieerd om 2012 06 14 de hoeveelheid verbruikte energie, verbruikt water, afval, vervuiling, en risico’s die samenhangen met het concrete gebruik van door ERIKS geproduceerde en gedistribueerde goederen en diensten, te verminderen. Door deze benaderingswijze van haar activiteiten creëert ERIKS zowel voor haar aandeelhouders als voor de samenleving duurzame groei en waarde en verkleint ze tegelijkertijd de ecologische voetafdruk van haar waardeketens en van haar klanten.


ERIKS levert oplossingen aan twee industriële segmenten: Original Equipment Manufacturers (OEM) en Maintenance Repair and Overhaul (MRO). In de OEM-markt ligt de focus op co-engineering en het delen van kennis van producten en toepassingen met haar klanten. In de MRO-markt worden de producten en expertise van ERIKS rechtstreeks ingezet voor het onderhoud van machines en fabrieken. Econosto, dat de meeste projectgeoriënteerde werkzaamheden van ERIKS uitvoert, biedt technische oplossingen voor projecten in specifieke markten, zoals olie en gas, chemie, petrochemie, energieopwekking, scheepsbouw en reparatie. Binnen ERIKS’ verschillende activiteiten opereert de divisie voor afdichtings- en rubbertechniek, de productgroep waarmee de onderneming ooit startte, in een zeer innovatieve en door technologie gestuurde branche. Dankzij de kennis die ERIKS de afgelopen jaren wist op te bouwen als distributeur van standaardafdichtingen (O-ringen, oliekeerringen, trillingsdempers en rubberen producten zoals balgen en profielen) is de onderneming langzaam uitgegroeid tot een specialist op het gebied van afdichtings- en rubbertechniek. De omzet in dit segment groeide ook in 2012, met

Pagina 35 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 36 / 68

Jaaroverzicht 2012

name in de Verenigde Staten. ERIKS investeert in Nederland in verschillende rapid prototypingfaciliteiten, waaronder 3D-printers en kleinschalig productiematerieel. Hiermee kan de onderneming snel testmodellen, prototypen en op aanvraag kleine eerste oplagen van afsluiters en rubberen producten vervaardigen. In de tweede helft van het jaar werd in Nederland laboratoriumbedrijf Elastomer Research Testing overgenomen om ERIKS’ positie in dit segment verder te versterken. Verkoop van stromingstechniekproducten, onder te verdelen in afsluiters, instrumentatie, flensafdichtingen en slangen, levert het grootste aandeel in de totale omzet van ERIKS. Deze activiteit is ook ERIKS' meest internationale en gediversifieerde onderdeel. ERIKS heeft zich de afgelopen tien jaar van een in slechts enkele landen gevestigde lokale distributeur van afsluiters, instrumenten en leidingen opgewerkt tot een wereldwijd gerespecteerde industriële dienstverlener met activiteiten van aanzienlijke omvang in Europa, Noord-Amerika, het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië. Om haar positie in deze productgroep verder te versterken nam ERIKS de commerciële activiteiten van Valves Enterprise in Spanje over. Dit bedrijf, een fabrikant van speciale afsluiters, bedient vooraanstaande ondernemingen die zich bezighouden met tankopslag, raffinage, overslag en maritieme en luchtvaart tank- en metersystemen. Acquisities in 2012 van onder andere Carolina Controls Depot en IEC Control Shop versterken ERIKS' positie in Noord-Amerika. Deze overnames verbreden het aanbod van Industrial Controls op het gebied van verwarming, ventilatie en airconditioning. In Canada werd afsluiterdistributeur Quantum Supply toegevoegd aan de groep. Ter aanvulling van het distributienetwerk van LewisGoetz werden de activa van Industrial Rubber & Supply of Savannah in de Verenigde Staten overgenomen. Ten slotte werd Regal Brown, een onderneming die uiteenlopende markten en 2012 06 14 klanten meet- en instrumentatieproducten biedt, toegevoegd aan Rawson.


De resultaten over 2012 waren bevredigend. In een markt die te lijden heeft onder de economische teruggang boekte ERIKS een omzetgroei van meer dan 30%. Hoewel deze groei hoofdzakelijk voortvloeide uit de overnames die in 2011 werden gedaan, droeg ook de autonome groei bij aan het resultaat. De onderneming slaagde er tevens in de marges op een gezond peil te houden. ERIKS haalt nu meer dan een derde van haar omzet uit activiteiten in Noord-Amerika. Er is binnen alle geografische regio’s waar de onderneming actief is nog altijd een zeer aanzienlijk ontwikkelingspotentieel voor alle activiteiten van ERIKS.

NPM Capital NPM Capital positioneert zichzelf als private equity voorkeurspartner voor succesvolle ondernemers en richt zich voornamelijk op middelgrote bedrijven in de Benelux. NPM bepaalt van tijd tot tijd de voorkeursectoren waarin zij op zoek gaat naar investeringsmogelijkheden. Daarnaast concentreert de onderneming zich op investeringen die bestaande participaties consolidatiemogelijkheden bieden. NPM’s investeringsfilosofie behelst het ondersteunen van ondernemingen die willen doorgroeien naar bestendige lange termijn resultaten. NPM Capital heeft de voorkeur meerderheidsbelangen te hebben in bedrijven met deelname van het management, maar zij heeft ook interesse in minderheidsbelangen indien er overeenstemming

Pagina 37 / 68

Jaaroverzicht 2012

met de partners bereikt kan worden op het vlak van strategie, corporate governance, groeiinvesteringen en het uiteindelijke uitstapmechanisme. Aangezien NPM geen fonds is, treedt zij meer op als een strategisch investeerder of partner, en kan zij flexibeler zijn ten aanzien van het desinvesteringsmoment, waar ze pas voor kiest zodra de omstandigheden hiervoor optimaal zijn. In tegenstelling tot traditionele private-equityfondsen staat de onderneming daardoor nooit onder druk om te desinvesteren. In 2012 werd de private-equitymarkt in de Benelux gekenmerkt door relatief weinig transacties. De zware economische omstandigheden, die in veel verschillende branches een negatief stempel op de marges drukken, hadden een direct effect op de waardering van bedrijven. In de optiek van de meeste ondernemers is het, simpel gezegd, gewoon geen goed moment om te verkopen. Zij wachten liever tot er betere tijden aanbreken. Daarnaast is het ook moeilijk om financiering te verkrijgen en dat heeft in het algemeen eveneens een negatieve invloed op de waardering van bedrijven. De bankensector heeft te maken gekregen met nieuwe en strengere regels voor het aanhouden van reserves; deze beperken de liquiditeit en daarmee de mogelijkheid tot bankfinanciering. Er doen zich geen omstandigheden meer voor waarin banken nog makkelijk over het schenden van bankconvenanten heen stappen, waardoor aandeelhouders nu moeten bijspringen met kapitaalinjecties om de balansen weer op orde te krijgen. Dit zijn de omstandigheden waarbinnen NPM Capital streeft naar groei en goede resultaten. Zoals wel blijkt uit het voorgaande is het moeilijker geworden om aantrekkelijke investeringsmogelijkheden te vinden. Het investeren van groeikapitaal in bestaande participaties heeft meer de overhand gekregen. NPM blijft opportunistisch, maar streeft daarnaast naar de verdieping van haar kennis en netwerk in een aantal specifieke sectoren, waaronder voeding, 2012 06 14 energieservices, technologie en de gezondheidszorg. NPM versterkte ook haar betrokkenheid bij de managementteams van de bedrijven in haar portefeuille. Dit is bedoeld als ondersteuning van de bedrijven in een periode waarin het risico op lagere resultaten – of erger – fors is toegenomen. NPM blijft daarnaast haar deelnemingen op een aantal strategische ontwikkelgebieden, in het bijzonder duurzaamheid, e-commerce en excellente bedrijfsvoering, begeleiden.


In 2012 investeerde NPM Capital in totaal € 148 miljoen. Het leeuwendeel hiervan was groeikapitaal dat in bestaande participaties werd gestoken. Onder deze deelnemingen waren Continental Bakeries, Medux – de holdingmaatschappij van de eerder overgenomen bedrijven Harting-Bank en Emcart, actief in de gezondheidszorg op het gebied van zorghulpmiddelen – en Kiwa. Medux deed met Ciran en Vitalis twee nieuwe bolt-on acquisities. Ciran is een landelijk Nederlands netwerk van centra voor geestelijke en lichamelijke revalidatie. Ciran biedt patiënten met lichamelijk letsel en andere klachten een compleet scala aan behandelingstrajecten. Vitalis biedt consumenten en zorgcentra een breed palet producten en diensten voor mensen met lichamelijke beperkingen. Kiwa, de onderneming gespecialiseerd in testen, inspecteren en certificeren, die al in 2011 werd overgenomen, wist in 2012 verschillende bolt-on acquisities aan haar portefeuille toe te voegen en breidt zich internationaal verder uit. Uit hoofde van haar buyand-build strategie deed Kiwa investeringen in Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Turkije en Denemarken.

Pagina 38 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 39 / 68

Jaaroverzicht 2012

NPM Capital nam in het vierde kwartaal van 2012 een belang van 60% in VSI. VSI is een fabrikant van functionele voedingsrepen voor de Europese dieet-, sport-, gezondheids- en wellnessmarkten met een sterke focus op R&D. In de gezondheidszorg verwierf NPM een belang van 71% in Dermicis, een keten met verschillende dermatologieklinieken en een belang van 97% in Medinova, een keten van zelfstandige behandelcentra voor orthopedie en oogheelkunde. Daarnaast verwierf NPM een belang in Hans Struijk Fietsen, een online en fysieke fietsenhandel; een acquisitie die verdere buy-and-build mogelijkheden biedt. Hertel, de industriële dienstverlener die zich hoofdzakelijk richt op steigerbouw, schilderwerk en isolatiediensten voor zakelijke klanten in verschillende delen van de wereld, ontving steun in de vorm van kapitaalinjecties om een herstructurering van de activiteiten mogelijk te maken. Het extra kapitaal werd ook benut om extra aandelen over te nemen van een kleinere aandeelhouder. Er werden drie participaties succesvol van de hand gedaan in 2012. NPM verkocht haar belang van 44% in bol.com (aan de Ahold Groep), haar belang van 53% in Independer.nl (aan Achmea) en haar belang van 60% in Plasticum (aan Lindsay Goldberg). Bij al deze verkopen werd NPM’s rendementsdoelstelling van ten minste 15% overschreden.

Financiële ontwikkelingen Omzet De omzet steeg met € 2,6 miljard (15%), van € 17,4 miljard in 2011 tot een recordniveau van € 20,0 miljard in 2012. Deze aanzienlijke groei werd gedreven door twee belangrijke factoren: groei-initiatieven – vooral bestaande uit acquisities en de opening van nieuwe Makro-winkels – en 2012 06 14 groei. Het netto-effect van de ontwikkeling van de wisselkoersen van vreemde valuta autonome was beperkt.


De uitgaven aan acquisities waren bescheiden in 2012, waardoor de omzetstijging uit groeiinitiatieven (€ 0,7 miljard) voornamelijk een overloopeffect was van de aanzienlijke acquisities die in 2011 door ERIKS waren gedaan – te weten Industrial Controls en LewisGoetz – en van de opening van de tien nieuwe Makro-winkels in 2011, naast het effect van de opening van negen nieuwe Makro-winkels in 2012. Autonoom, valuta-effecten uitgezonderd, steeg de omzet ten opzichte van vorig jaar met € 1,9 miljard (11%). Alle operationele activiteiten droegen bij aan deze autonome groei. Het netto positieve effect van valutabewegingen op de omzet van SHV bedroeg € 0,1 miljard, voornamelijk als gevolg van de sterkere Thaise baht en het Britse pond, en gedeeltelijk geneutraliseerd door de waardedaling van de Braziliaanse real. Bedrijfsresultaat De like-for-like omzet van SHV Energy, groei-initiatieven en valuta-effecten niet meegerekend, was 8% boven het niveau van 2011. Ondanks een relatief zachte winter, hevige concurrentie in een aantal belangrijke markten, efficiënter energieverbruik – vooral in Europa – en verkoop van de activiteiten in Pakistan en een regionale onderneming in China, waren de volumes slechts marginaal lager dan in 2011. Het jaar begon met extreem hoge LPG inkoopprijzen. Dit werd in het tweede kwartaal gevolgd door een korte periode met aanzienlijk lagere prijzen, waarna deze tot

Pagina 40 / 68

Jaaroverzicht 2012

nieuwe recordhoogten stegen gedurende het grootste deel van de tweede helft van het jaar. Daar stond tegenover dat verschillende Europese activiteiten van SHV Energy, vooral diegene die beschikten over een goede opslaginfrastructuur, leveringsovereenkomsten voor de langere termijn hadden gesloten in de periode waarin de prijzen lager waren. Dit bleek van groot belang om de marges op een acceptabel niveau te kunnen houden, waarmee het effect van de lagere volumes, die het gevolg waren van het weer en de economie, gecompenseerd kon worden. De brutomarge over 2012 kwam daardoor iets boven het niveau van 2011 uit. Rekening houdend met volumes die, met name in Europa, constant onder druk stonden, bleef SHV Energy zich richten op verbeterde uitvoering van de bedrijfsprocessen en kostenbeheersing. Ondanks het inflatoire effect op de kosten in Brazilië en Turkije stegen de bedrijfskosten ten opzichte van 2011 slechts met 0, 5%. Over het geheel genomen was het bedrijfsresultaat van SHV Energy over 2012 in lijn met de resultaten van het vorige jaar. Makro realiseerde een omzetverhoging van 17%. Dit was het resultaat van de omzet gerealiseerd in de tien in 2011 en negen in 2012 geopende winkels (4%) en van autonome groei (13%) als gevolg van de goede economische omstandigheden in Thailand, Colombia en Peru; groei van het marktaandeel dankzij initiatieven om de prijsstelling en het assortiment te verbeteren; en de hoge inflatie in Venezuela en Argentinië. Over het geheel genomen wist Makro de brutomarge als percentage van de omzet opnieuw te verbeteren, maar de resultaten van de verschillende landen liepen sterk uiteen. Makro Thailand liet in 2012, ondanks de impact van de ernstige overstromingen in 2011 op de eerste helft van 2012, een opmerkelijke prestatie zien: op het gebied van omzet en winst brak de onderneming alle records. De resultaten van Makro Brazilië lieten dankzij ingrijpende veranderingen in de eigen organisatiestructuur en commerciële strategie een goede verbetering zien die ietwat geneutraliseerd werd door de inflatoire druk op de kosten. Ondanks gereguleerde 2012 06 14 prijzen, importbeperkingen voor bepaalde producten en algemene productschaarste, waren de resultaten van Makro Venezuela opnieuw naar tevredenheid. De resultaten van Argentinië waren lager dan vorig jaar als gevolg van de verslechterende economische omstandigheden en de toenemende overheidsinterventie die resulteerden in productschaarste en hoge inflatie. Makro Colombia boekte resultaten in lijn met die in 2011. Makro Peru realiseerde een gezonde omzetgroei met betere resultaten. Daarmee liet het bedrijf voor het eerst sinds de toetreding van Makro tot de Peruaanse markt in 2009 een positief nettoresultaat zien, hetgeen in het licht van de voortdurende expansie boven verwachting is.


De omzet van Dyas steeg ten opzichte van 2011 met 17%, voornamelijk als gevolg van de appreciatie van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro en inkomsten uit de verrekening met Total inzake de herbeoordeling van de reserves in K4/K5. De productie van 2012 was 7,6 miljoen vaten olie-equivalent, in vergelijking met 7,7 miljoen vaten in 2011. Deze marginaal lagere productie werd voornamelijk veroorzaakt door productieonderbrekingen, bijzonder onderhoud en een aantal desinvesteringen. Ook kwam de productie van het Athena-veld pas in de loop van het jaar op gang. Waar de gemiddelde olieprijs per vat stabiel op het niveau van 2011 bleef (USD 112 in 2012 tegenover USD 111 in 2011), had de stijging van de gemiddelde gasprijs in Nederland (€ 0,26 per m3 in 2012 tegenover € 0,23 per m3 in 2011) een positieve invloed op het totale resultaat. Ondanks de lagere volumes stegen de totale productiekosten als gevolg van

Pagina 41 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 42 / 68

Jaaroverzicht 2012

versnelde afschrijving en meer exploratieactiviteiten. Het nettoresultaat van Dyas stemde over het geheel genomen zeer tot tevredenheid. Mammoets resultaten laten zien dat de bedrijfsactiviteiten over het geheel genomen toenamen, zij het met grote verschillen tussen de regio’s. In Canada, met name West-Canada, en het AziatischPacifisch gebied namen de bedrijfsactiviteiten aanzienlijk toe, voornamelijk als gevolg van een aantal omvangrijke regie-opdrachten met een lange looptijd. In Europa daarentegen was er qua hoeveelheid activiteit en qua resultaat een duidelijk negatieve ontwikkeling te zien. Dit komt door de zeer slechte marktomstandigheden in de Benelux, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Over het geheel genomen bleef de bezettingsgraad van het materieel bevredigend, maar de overcapaciteit in een aantal markten, vooral binnen Europa, zette de marges onder druk. Het bedrijfsresultaat en de winst vertoonden ten opzichte van 2011 een gezonde verbetering. Ook de acquisitie van het resterende minderheidsbelang van 25% in Mammoet medio 2011 droeg bij aan de winst van SHV. De resultaten van ERIKS over 2012 waren beter dan die over 2011. De omzet lag 32% hoger dan in 2011, inclusief acquisities, met een autonome groei van 4%. In de meeste landen waarin ERIKS actief is, waren de marktomstandigheden tot medio 2012 gunstig, wat resulteerde in gezonde autonome groei. Gedurende de tweede helft van het jaar verslechterde het economisch klimaat in Europa. Onder deze marktomstandigheden kampte ERIKS in toenemende mate met druk op de marges, een ontwikkeling die zich richting het einde van het jaar verder doorzette. Een positief effect op de resultaten ging uit van de acquisitie van Industrial Controls en LewisGoetz in 2011. Het overloopeffect van de acquisities uit 2011 op de resultaten over 2012 was aanzienlijk, doordat deze omvangrijke transacties uit 2011 pas in het laatste kwartaal van het jaar werden afgerond.


Bijzondere baten en lasten Voor 2012 omvatten de bijzondere baten en lasten verliezen in het kader van waardeverminderingen op een investering in duurzame energie, herstructureringskosten en kosten die samenhangen met de herstelplannen voor Britse pensioenfondsen, gecompenseerd door opbrengsten uit de verkoop van olie- en gasvelden, ongebruikte grond en dochterondernemingen. Financiële resultaten Ondanks de tevredenstellende boekwinsten die NPM Capital realiseerde bij de verkopen van de participaties in bol.com, Plasticum en Independer, daalden de opbrengsten uit financiële participaties in 2012 ten opzichte van 2011, toen de verkoop van de participatie in Van Oord resulteerde in een uitzonderlijk hoge boekwinst. De opbrengst uit financiële participaties bestond verder uit de rente op leningen aan participaties en dividenden, die gedeeltelijk werden geneutraliseerd door waardedalingen van participaties die genoteerd zijn aan de beurs. Begin 2012 haalde SHV € 0,5 miljard op met onderhandse plaatsingen in de Verenigde Staten en Nederland met een looptijd van vijf tot vijftien jaar. De daarmee gegenereerde middelen werden gebruikt voor het aflossen van de kortlopende standby-faciliteiten waarop eind 2011 was getrokken om de acquisities van ERIKS in Noord-Amerika te financieren. Aangezien langlopende

Pagina 43 / 68

Jaaroverzicht 2012

faciliteiten duurder zijn dan kortlopende, stegen de netto rentelasten licht, van € 61 miljoen in 2011 tot € 70 miljoen in 2012. Belastingen De gemiddelde belastingdruk daalde van 28,2% in 2011 tot 28,0% in 2012. De ontwikkeling van het effectieve belastingtarief vloeit voort uit een aantal specifieke zaken die, per saldo, weinig effect hadden. In de resultaten over 2011 was een hoge vrijgestelde boekwinst van NPM Capital opgenomen. Tegelijkertijd steeg de belastingdruk in 2011 door een verhoging van de latente belastingverplichting van Dyas met € 33 miljoen. Dit was het gevolg van een verhoging van het aanvullende belastingtarief met 12% op olie- en gasproductie in het Verenigd Koninkrijk. Wijzigingen in het nominale belastingtarief hadden, per saldo, een positief effect. Dit was voornamelijk te danken aan de verlaging van de vennootschapsbelasting in Thailand van 30% naar 23%. Ook het waarderen van latente belastingvorderingen had een gunstige uitwerking op het effectieve belastingtarief. Winst De winst over 2012 bedroeg € 714 miljoen, hetgeen zich vertaalt in een rendement op het eigen vermogen van 19% (2011: 22%). Gecorrigeerd voor het effect van de op het eigen vermogen afgeboekte goodwill bedroeg het rendement op het economisch eigen vermogen in 2012 10% (2011: 11%).


Vreemde valuta SHV onderneemt vele activiteiten in niet-eurolanden. Conversie van de resultaten van deze activiteiten vanuit de betreffende vreemde valuta’s naar de euro leidt tot negatieve of positieve 2012 06 14 valuta-effecten. Netto hadden alle valutaschommelingen een positief effect van € 5 miljoen op de winst van SHV over 2012. Investeringen en desinvesteringen In 2012 bedroegen de totale investeringen € 911 miljoen. Dit is op te splitsen in € 18 miljoen voor acquisities, € 723 miljoen voor materiële vaste activa en € 170 miljoen voor financiële vaste activa (inclusief financiële participaties door NPM Capital ter waarde van € 148 miljoen). SHV Energy investeerde € 256 miljoen in materiële vaste activa zoals vulstations, logistiek, autogasstations en IT, maar ook in gasflessen en -tanks, zowel ter vervanging van afgeschreven apparatuur als voor ontwikkeling van nieuwe activiteiten. Makro investeerde € 146 miljoen in materiële vaste activa en nieuwe winkels. Dyas en Mammoet investeerden in totaal € 326 miljoen in materiële vaste activa. Dyas investeerde in de exploratie en ontwikkeling van olie- en gasvelden, Mammoet voornamelijk in conventionele kranen, rupskranen en hydraulische kranen. De investeringen in materiële vaste activa door ERIKS waren bescheiden. Investeringen in financiële activa hebben vooral betrekking op de groei van de private-equityportefeuille van NPM Capital, waaronder participaties in Medinova, Dermicis, Hans Struijk Fietsen en VSI en verdere investeringen in bestaande participaties ter ondersteuning van hun groei.

Pagina 44 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 45 / 68

Jaaroverzicht 2012

In 2012 bedroeg de opbrengst uit desinvesteringen € 374 miljoen. Dit was voornamelijk gerelateerd aan de verkoop van de participaties in bol.com, Plasticum en Independer door NPM Capital; van belangen in olie- en gasvelden door Dyas; van enkele kleinere regionale bedrijven door SHV Energy; van ongebruikte grond door Makro; en van operationele middelen bij SHV Energy, Makro en Mammoet in het kader van de gewone bedrijfsuitoefening. Werkkapitaal De sterkere aandacht voor beheer van het werkkapitaal heeft geleid tot betere werkkapitaalposities bij vrijwel alle bedrijfsonderdelen, waarbij er nog ruimte voor verdere verbetering is, met name bij Mammoet. De werkkapitaalsituatie bij SHV Energy, Makro en Dyas heeft een gezonde kasstroom gegenereerd. De projectgerelateerde toename van werkkapitaal bij Mammoet neutraliseerde het positieve effect van het werkkapitaal van de andere bedrijven op de operationele kasstroom. Financiering en liquiditeit Op 31 december 2012 bedroeg de totale liquiditeit € 980 miljoen (ultimo 2011: € 838 miljoen) en de nettoschuldpositie € 785 miljoen (ultimo 2011: € 1.077 miljoen). Deze daling van de netto schuld is het resultaat van zorgvuldige planning van investeringsuitgaven, waarbij de totale uitgaven exclusief groei-investeringen overeen kwamen met 70% van de afschrijvingen. Kortlopende schulden aan banken daalden verder als gevolg van de onderhandse plaatsingen in de Verenigde Staten en in Nederland, die gebruikt werden om kortlopende schulden af te lossen. SHV heeft per 31 december 2012 twee kredietfaciliteiten: een faciliteit van € 600 miljoen, die beschikbaar is voor SHV tot 2015; en een tweede standby-faciliteit ter waarde van € 600 miljoen, die verlengd is tot 2017 met een optie op een verdere verlenging met een jaar. Ultimo 2012 was er niet op deze 2012 06 14 getrokken. Naast de beschikbare kasstromen voorziet het nog niet getrokken bedrag faciliteiten van de standby-faciliteiten SHV van de nodige flexibiliteit om aanvullende investeringen voor verdere groei te kunnen financieren.


Solvabiliteit Op 31 december 2012 bedroeg het groepsvermogen van SHV € 4.066 miljoen, een stijging van € 282 miljoen. Een groot deel van het eigen vermogen is geïnvesteerd in landen met andere valuta’s dan de euro. In 2012 was het totale negatieve effect van de omrekening van deze valuta’s naar euro’s € 113 miljoen. Dit bedrag is geboekt ten laste van het eigen vermogen. De solvabiliteitsratio (groepsvermogen als percentage van het totaalvermogen) kwam ultimo 2012 uit op 40% (2011: 37%).

Pagina 46 / 68

Jaaroverzicht 2012

Zakelijke risico's Risico’s en onzekerheden bepalen alle zakelijke omgevingen en het nemen van risico’s is een essentieel onderdeel van ondernemen en een voorwaarde voor het behalen van een adequaat rendement. De risico-omgeving waarin de bedrijven van SHV waarde creëren en inkomsten genereren, wordt enerzijds bepaald door beheersbare risico’s en anderzijds door een aantal externe risico’s die buiten de invloedssfeer van de onderneming liggen. De beheersbare risico’s zijn divers en omvatten onder andere risico’s op het gebied van commercie, bedrijfsvoering, financiën, belastingen, compliance en voorschriften, alsmede de afhankelijkheid van informatietechnologie en het vermogen om medewerkers te werven en behouden. Naarmate de interne en externe dynamiek van de operationele omgevingen van de SHV-bedrijven verandert, veranderen ook de risico’s, vooral in de huidige onzekere en volatiele economische omgeving. Dit kan onvoorspelbare uitwerkingen op de zakelijke activiteiten van SHV hebben. Het is – ook met het oog op de concurrentie – essentieel dat het management van SHV aandacht blijft besteden aan en een proactieve aanpak ontwikkelt voor marktontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor de sectoren waarin de onderneming actief is. Daarnaast blijft het aantrekken, ontwikkelen en behouden van capabele en getalenteerde mensen om ook op langere termijn succesvol te blijven presteren, een constant aandachtspunt voor alle bedrijfsonderdelen.


De belangrijkste zakelijke risico’s voor de diverse SHV-activiteiten waar het management aandacht aan dient te besteden zijn de volgende: – Beheersing van gezondheids- en veiligheidsrisico’s is van het grootste belang voor de LPG2012 06 14 activiteiten. De resultaten van SHV Energy worden daarnaast beïnvloed door het weer. Of een winter zacht of juist streng is, bepaalt de vraag naar warmte. De aankoopprijs van LPG fluctueert en is afhankelijk van de vraag-en-aanbodsituaties in de betreffende markten waar LPG wordt geleverd, de prijs van olie en van valutabewegingen, met name die van de Amerikaanse dollar. Het overheidsbeleid is eveneens van invloed op de resultaten, bijvoorbeeld ten aanzien van prijsbeheersing of het illegaal vullen van gasflessen. – De resultaten van Dyas worden beïnvloed door de prijzen voor ruwe olie en aardgas en de koersen van de Amerikaanse dollar en het Britse pond. Als non-operator vertrouwt Dyas met betrekking tot de veiligheidsaspecten van haar olie- en gasproductie op de diverse operators waar zij mee samenwerkt. – De resultaten van Makro zijn in grote mate afhankelijk van het aantrekken en behouden van klanten en van de bestedingen door deze klanten, zaken die op hun beurt weer worden beïnvloed door de ontwikkeling en stabiliteit van de economieën waarin Makro opereert. Voor het succes van Makro zijn hygiëne en productveiligheid ook van essentieel belang. – Ook bij Mammoet is beheersing van de gezondheids- en veiligheidsrisico’s van het grootste belang. Mammoets activiteiten, bestaande uit zwaar hijswerk en transport, zijn qua winstgevendheid afhankelijk van het algemene investeringsklimaat en in het bijzonder van de dynamiek binnen de segmenten bouw, energiecentrales en de olie- en chemische industrie. Cyclische risico’s worden beperkt door actief te zijn in zowel de project- als de verhuurmarkt en daarnaast door Mammoets aanwezigheid in verschillende marktsegmenten en geografische

Pagina 47 / 68

Jaaroverzicht 2012

regio’s. Nu wereldwijd de orders steeds groter worden, is de onderneming voor de winstgevendheid van vooral grotere projecten steeds afhankelijker van haar projectmanagementcapaciteiten. – De activiteiten van ERIKS zijn sterk afhankelijk van het industriële productieniveau, met name bij haar OEM-afnemers. De MRO-markt is minder conjunctuurgevoelig, hoewel het algehele economische klimaat hier ook zijn weerslag op heeft. Samen met een gezonde geografische spreiding zorgt de verdeling van de activiteiten van ERIKS over OEM en MRO voor beperking van deze bedrijfsrisico’s. – Het resultaat van NPM Capital wordt voornamelijk bepaald door de winstgevende verkoop van de bedrijven waarin is geïnvesteerd en door de eventuele waardeverminderingen van eerdere investeringen. Verkoopmogelijkheden en prijzen worden, evenals waardeverminderingen, grotendeels bepaald door het economische en financiële klimaat op een bepaald moment. Dit leidt ertoe dat de resultaten van NPM door de jaren heen sterk kunnen fluctueren. Op lange termijn hangt het succes van NPM af van het vermogen om winstgevende investeringsmogelijkheden te herkennen, verbeteringen in de prestaties te realiseren door het streven naar excellente bedrijfsvoering en innovatie, en te zorgen voor goede corporate governance om de investeringen afdoende te kunnen beheren tot het moment van verkoop. De rentabiliteit van SHV wordt verder nog beïnvloed door een aantal externe risicofactoren. Politieke risico’s ontstaan bijvoorbeeld wanneer de onderneming activa bezit in politiek instabiele landen, mogelijk verergerd door problemen die samenhangen met terrorisme, maatschappelijke onrust en de schaarste van essentiële hulpbronnen. Verder worden risico’s en de bijbehorende kosten nog verzwaard door overheidsinterventie in de zakenwereld, aanhoudende ongelijke handhaving van regelgeving en het nieuwe fenomeen van plotselinge verhogingen van 2012 06 14 en heffingen in diverse rechtsgebieden, iets wat momenteel vooral in Europa belastingen merkbaar is. Populistische overheidsmaatregelen hebben ook effect op het zakendoen. De externe risicofactoren omvatten daarnaast economische effecten zoals inflatie, rentetarieven, onzekerheid over de euro, de schuldencrisis, valutabeleid en de beurskoersen – voor zover die een negatieve invloed op de pensioenverplichtingen van bedrijven hebben.


De maatregelen die genomen zijn om de risico’s – zo ver als mogelijk en economisch haalbaar – te beperken, worden nader omschreven in de paragraaf Risicomanagement, die deel uitmaakt van de Grondslagen voor consolidatie, waardering van activa en passiva en resultaatbepaling van dit verslag.

Pagina 48 / 68

Jaaroverzicht 2012

Dankbetuiging Eind 2012 maakten 55.800 mensen onderdeel uit van SHV. SHV is al deze mensen diep respect en oprechte dankbaarheid verschuldigd voor het succes dat de onderneming boekt. SHV zet zich volledig in om al haar medewerkers een veilige en stimulerende omgeving te bieden. Hiermee wil zij iets terugdoen voor de loyaliteit, betrokkenheid en dienstbaarheid die de mensen van SHV binnen alle activiteiten van de onderneming, verspreid over de wereld, telkens opnieuw aan de dag leggen. SHV heeft de ambitie ervoor te zorgen dat iedereen die zich wil ontwikkelen en verder wil groeien binnen het bedrijf, daartoe de kans krijgt. Maar bovenal wil SHV dat haar medewerkers gemotiveerd en met plezier hun werkzaamheden verrichten binnen de verschillende bedrijven die samen de onderneming vormen. Tegen iedereen die SHV's waarden belichaamt en trots is om onderdeel van SHV uit te maken, zegt SHV dank u wel en wil u laten weten dat u zeer gewaardeerd wordt voor alles wat u doet om de onderneming en haar miljoenen klanten overal ter wereld te dienen. 15 maart 2013 Namens de Directie


P.J. Kennedy Voorzitter

2012 06 14

Pagina 49 / 68

Jaaroverzicht 2012


Pagina 50 / 68

Jaaroverzicht 2012

Bedrijfsfilosofie Deel zijn van SHV SHV is een familiebedrijf en wil dit ook blijven. SHV is een gedecentraliseerd bedrijf. Wij geven onze mensen in het veld veel vertrouwen. Onze gedecentraliseerde structuur biedt prima kansen tot persoonlijke ontwikkeling. Wederzijds respect en vertrouwen vormen de basis voor plezier in het werk. SHV’s belangrijkste waarden zijn integriteit en loyaliteit. Integriteit betekent eerlijk zijn en oprecht en open in alle communicatie met betrekking tot het bedrijf. Goed nieuws mag zich langzaam verspreiden, maar slecht nieuws moet snel rondgaan. Loyaliteit betekent je volledig inzetten voor je werk, voor het bedrijf en zijn ontwikkeling. Op basis van de integriteit en loyaliteit van onze mensen, wil SHV verder groeien voor onze aandeelhouders, onze medewerkers en het welzijn van de gemeenschap waarin wij leven en werken. Groei door prestatie Wij willen het bestaande beter doen en houden onze ogen open voor nieuwe kansen. Als team bereiken wij betere resultaten. Wij beperken hiërarchie en bureaucratie tot een minimum. Aandeelhouders verwachten geen "opgeblazen" kwartaal- of jaarresultaten, maar een blijvende winstgroei.


Aandeelhouders aanvaarden de risico’s van het zetten van nieuwe stappen. 2012 06 14

Ga voor niche en marktaandeel Bij het zoeken naar markten die anderen laten liggen, houden wij ons niet bezig met wat mode is of algemene trends. In onze markten willen wij marktleider zijn. Investeer in mensen Succes danken wij aan onze mensen. Investeren in mensen betekent: – mensen vertrouwen – verantwoordelijkheid geven – creativiteit en eigen initiatief stimuleren – mensen begeleiden en opleiden – uitmuntendheid belonen Motiveer, door het goede voorbeeld te geven, lach en heb plezier in je werk. Geef anderen niet de schuld. Wij maken allemaal fouten. Verwijten maken is negatief. Zolang integriteit en loyaliteit niet ter discussie staan, kan een fout het begin zijn van zaken beter aanpakken.

Pagina 51 / 68

Jaaroverzicht 2012

Weet om te gaan met verandering Verandering is altijd overal om ons heen. Sta open voor verandering. Verandering schept kansen. Analyseer verandering, bespreek het met anderen, evalueer en denk erover na. Zie verandering als zuurstof voor ons bedrijf en hanteer het met begrip en wijsheid. Zoek het ongewone Het ongewone is interessant. Het ongewone prikkelt ons intellect en onze creatieve geest. Op elk niveau worden onze mensen uitgenodigd om te zoeken naar het ongewone en te kijken hoe het ons bedrijf kan helpen. Dit is van wezenlijk belang voor ons succes. Het ongewone kan net datgene zijn, wat ons onderscheidt. Luister, leer en reageer Er is niemand die alles weet, wij weten allemaal iets. Door te luisteren naar andermans ideeën en gedachten verbreden wij onze blik. Luisteren alvorens te spreken is leren. De verstandige man of vrouw zal zijn/haar voordeel doen met de kennis van anderen. Nadat wij geluisterd en geleerd hebben, moeten wij beslissen hoe te reageren. Vergeet nooit dat niets doen ook een beslissing is.


Houd de dingen eenvoudig Het lijkt of het leven alleen maar ingewikkeld is. Technische details zijn ingewikkeld, goed zaken doen niet. Keuzes en beslissingen zijn soms moeilijk, niet ingewikkeld. Zet je gedachten over welk 2012 06 14 dan ook op papier – het verheldert de geest. onderwerp

Pagina 52 / 68

Jaaroverzicht 2012

Belangrijke ondernemingen Tussen [ ] het bezitspercentage per 31 december 2012

SHV Energy SHV Energy Zuidtoren Taurusavenue 19 2132 LS Hoofddorp Telefoon 31 23 5555700 Fax 31 23 5555701 e-mail [email protected]

Nederland P.H. Zekhuis J.H. Wakkerman L.M.M. Barretto Cotta S.M. Franken M. Kossack S. Siper J.K. Wilson

Tot SHV Energy behoren de volgende ondernemingen: (alfabetisch gerangschikt op land)

Primagaz Belgium N.V. [100%] Tessenderlo www.primagaz.be

België J.M. Medoš

Liquivex doo [66.5%] Usora www.liquivex.tel.net.ba

Bosnië and Herzegovina A. Arzà

Brazilië Overview 2011 Text Page A4 L.M.M. Barretto Cotta

Supergasbras Energia Ltda [100%] Rio de Janeiro www.shvgas.com.br

2012(China) 06 14 Investment Company Limited [100%] SHV Guangzhou www.xiweigas.com

China F.J.C. van Lede

Primagaz Danmark A/S [100%] Køge www.primagaz.dk

Denemarken S. Bhalla

Primagas Energie GmbH & Co. KG [72.7%] Krefeld www.primagas.de

Duitsland J.D. Diercks

EC Bioenergie GmbH [70%] Heidelberg www.ec-bioenergie.de

Duitsland T.A. Bischof

Liquigaz Philippines Corporation [100%] Manilla www.liquigaz.com

Filippijnen S. Guha

Pagina 53 / 68

Jaaroverzicht 2012

Compagnie des Gaz de Pétrole Primagaz S.A. [100%] Parijs www.primagaz.fr

Frankrijk M. Niazi

SHV Gas Supply & Risk Management SAS [100%] Parijs

Frankrijk E. Brandstätter

Prímagáz-Hungária Zrt. [100%] Boedapest www.primagaz.hu

Hongarije Z. Szirmai

Calor Gas Northern Ireland Ltd. [100%] Belfast www.calorgas.ie

Noord-Ierland M. Kossack

Balcas Ltd [45%] Enniskillen www.balcas.com

Noord-Ierland E. Smith Kidney

Calor Teoranta [100%] Dublin www.calorgas.ie

Republiek Ierland M. Kossack

SHV Energy India Private Ltd. [100%] Haiderabad www.supergas.com

India

Liquigas [70%] 2012 06 S.p.A. 14 Milaan www.liquigas.it

Italië S.M. Franken

Butan Plin d.o.o. [70%] Novigrad www.butanplin.hr

Kroatië A. Arzà

Liquigas Malta Ltd. [35%] Birzebbuga www.liquigasmalta.com

Malta R. Capelluto

Primagaz Nederland B.V. [100%] Zutphen www.primagaz.nl

Nederland J.M. Medoš

Primagaz Norge AS [100%] Køge www.primagaz.no

Noorwegen S. Bhalla

A. Kumar Overview 2011 Text Page A4

Pagina 54 / 68

Jaaroverzicht 2012

Primagaz Central Europe GmbH [100%] Wenen [email protected]

Oostenrijk E. Brandstätter

Clean Energy Austria GmbH [100%] Kirchbichl www.primaenergie.at

Oostenrijk K. Büdel

Gaspol S.A. [97.8%] Warschau www.gaspol.pl

Polen S. Smigiel

Butan Plin d.d. [70%] Ljubljana www.butanplin.si

Slovenië T. Grm

Probugas a.s. [50%] Bratislava www.probugas.sk

Slowakije J. Karlik

Prímagas Energía S.A.U. [100%] Barcelona www.primagas.es

Spanje J.P. Korver

Tsjechië Overview 2011 Text Page A4 J. Karlik

Primagas s.r.o. [100%] Praag www.primagas.cz

2012 06 14 Ipragaz A.S. [100%] Istanbul www.ipragaz.com.tr

Turkije S. Siper

Ipra Enerji A.S. [100%] Istanbul www.bizimgaz.com.tr

Turkije S. Siper

Calor Group Ltd. [100%] Warwick www.calor.co.uk

Verenigd Koninkrijk S. Rennie

Primagaz Sverige AB [100%] Køge www.primagaz.se

Zweden S. Bhalla

Pagina 55 / 68

Jaaroverzicht 2012

Dyas Dyas B.V. [100%] Rijnkade 1 3511 LC Utrecht Telefoon 31 30 2338434 Fax 31 30 2338418 e-mail [email protected]

Nederland E.N. Veenhof P.J. Waaijer E.F.G. Zielinski

Dyas UK Ltd. [100%] Warwick e-mail [email protected]

Verenigd Koninkrijk E.N. Veenhof


Pagina 56 / 68

Jaaroverzicht 2012

Makro Siam Makro Public Company Limited* [49%] 2nd Floor, 3498 Lard Prao Road Klongchan, Bangkapi Bangkok 10240 Telefoon 66 2 7231000 Fax 66 2 3752789 e-mail [email protected]

Thailand S. Ithijarukul J.M. de Geyer T.L. Hammer L. Lin S. Thithapant

Makro South America Rua Carlos Lisdegno Carlucci, 519 05536-900 São Paulo-SP Telefoon 55 11 37452814 e-mail [email protected]

Brazilië R. Kandelman G.K. Agarwal A. Voogd

Tot Makro behoren de volgende ondernemingen: (alfabetisch gerangschikt op land)

Supermercados Mayoristas Makro S.A. [100%] Buenos Aires www.makro.com.ar

Argentinië A.J. van Wingerde

Overview 2011 Text Page A4 Brazilië

Makro Atacadista S.A. [99.9%] São Paulo www.makro.com.br 2012 06 14

R. Laughlin

Makro Supermayorista S.A. [100%] Bogotá www.makro.com.co

Colombia N. Davila

Makro Supermayorista S.A. [100%] Lima www.makro.com.pe

Peru D.Y.J.F. Poussier

Siam Makro Public Company Limited [49%] Bangkok www.siammakro.co.th

Thailand S. Ithijarukul

Siam Food Services Limited [49%] Bangkok www.siamfoodservices.com

Thailand L. Lin

Makro Comercializadora S.A. [75%] Caracas www.makro.com.ve

Venezuela A.A.H. Alonzo

Pagina 57 / 68

Jaaroverzicht 2012

Mammoet Mammoet Holding B.V. [100%] van Deventerlaan 30-40 3528 AE Utrecht Telefoon 31 886502300 Fax 31 886502340 e-mail [email protected]

Nederland J.A. Kleijn S. Kranenburg E.M. Rave H. Smit

Tot Mammoet behoren de volgende ondernemingen: (alfabetisch gerangschikt op land)

Mammoet Canada Eastern Ltd. [100%] Cambridge www.mammoet.com

Canada T. Sittler

Mammoet Canada Western Ltd. [100%] Edmonton www.mammoet.com

Canada J. van Vlierden

Mammoet Wind [100%] Nørresundby www.mammoet.com

Denemarken J.H. Larsen

CMK Mammoth Gulf B.V. [100%] Jebel Ali Free Zone (Zuid) 2012 06 14 www.mammoet.com

Dubai W.J.J.M. Dekkers

Mammoet Europe B.V. [100%] Schiedam www.mammoet.com

Nederland S.G.S. Splinter

Mammoet Salvage B.V. [70%] Schiedam www.mammoet.com

Nederland F.R. Ringersma

Mammoet Singapore Pte. Ltd [100%] Singapore www.mammoet.com

Singapore R. Koenis

Mammoet USA South, Inc. [100%] Rosharon www.mammoet.com

Verenigde Staten R.T.M. Miller

Mammoet Southern Africa (Pty) Ltd [100%] Johannesburg www.mammoet.com

Zuid-Afrika S.K. Eikelenboom


Pagina 58 / 68

Jaaroverzicht 2012

ERIKS ERIKS N.V. [99.4%] Robonsbosweg 7D 1816 MK Alkmaar Telefoon 31 72 5475888 Fax 31 72 5475889 e-mail [email protected]

Nederland J.M.G.E.L. Sleebus M.T.A. Beckers L.N. Epskamp H.J. Maier

Tot ERIKS behoren de volgende ondernemingen: (alfabetisch gerangschikt op land)

ERIKS + Baudoin N.V. [100%] Hoboken www.eriks.be

België J. Mouton

Vemoflex N.V. [100%] Asse www.vemoflex.be

België J. Mouton

Econosto Shanghai Ltd. [100%] Shanghai www.econosto.com.sg

China N.Y. Chen

Valtor Offshore A/S [100%] Esbjerg 2012 06 14 www.valtor.dk

Denemarken J. Grabaek

Dansk Ventil Center A/S [100%] Vejle www.dvcas.dk

Denemarken H.A. Svendsen

Econosto Mideast B.V. [100%] Dubai www.econosto-mideast.com

Dubai C. Frietman

ERIKS Holding Deutsland GmbH [100%] Bielefeld www.eriks.de

Duitsland O. Hoppe

Fischer Kunststoff Präzision [100%] Laupheim www.fischer-kunststoff.de

Duitsland G. Sixl

AMG-Pesch GmbH Armaturentechnik [100%] Keulen www.amg-pesch.com

Duitsland A. Giese


Pagina 59 / 68

Jaaroverzicht 2012

Siekmann-Econosto GmbH & Co. KG. [100%] Dortmund www.siekmann-econosto.de

Duitsland D. Pokorny

ERIKS sas [100%] Coignières www.eriks.fr

Frankrijk J. Mouton

ERIKS sdn bhd [100%] Kuala Lumpur www.eriks.com.my

Maleisië C. Lim

ERIKS B.V. [100%] Alkmaar www.eriks.nl

Nederland J. Bruggenthijs

Econosto Nederland B.V. [100%] Cappelle a/d IJssel www.econosto.nl

Nederland P. Vos

Passerotti Sp z.o.o. [100%] Bielsko-Biala www.passerotti.com.pl

Polen J. Wròbel

Singapore Overview 2011 Text Page A4 C. Lim

ERIKS Singapore Pte. Ltd. [100%] Singapore www.eriks.com.sg

2012 06 14 Econosto Singapore Pte. Ltd. [100%] Singapore www.econosto.com.sg

Singapore C. Lim

Econosto Ibérica S.A. [100%] Barcelona www.econostoiberica.com

Spanje J.F. Boatella

ERIKS Seals & Plastics, Inc. [100%] Fort Worth www.eriksusa.com

Verenigde Staten S. Courtney

LewisGoetz, Inc. [100%] Pittsburgh www.lewis-goetz.com

Verenigde Staten J.T. Crane

Newdell / Diamond Gear Company, Inc. [100%] Houston www.newdellco.com

Verenigde Staten D. Scott

Pagina 60 / 68

Jaaroverzicht 2012

Rawson, Inc. [100%] Houston www.rawsonlp.com

Verenigde Staten T. Comstock

Industrial Controls Distributors, LLC [100%] Eatontown www.industrialcontrolsonline.com

Verenigde Staten J. Eichelberger

ERIKS UK Ltd. [100%] Halesowen www.eriks.co.uk

Verenigd Koninkrijk M.T.A. Beckers

Econosto UK Ltd. [100%] Leicester www.econosto.uk.com

Verenigd Koninkrijk C. Gamble

Revolvo Ltd. [100%] Dudley www.revolvo.com

Verenigd Koninkrijk N. Dent


Pagina 61 / 68

Jaaroverzicht 2012

NPM Capital NPM Capital N.V. [100%] Breitnerstraat 1 1077 BL Amsterdam Telefoon 31 20 5705555 Fax 31 20 4706454 e-mail [email protected]

Nederland J.W. Baud B.P. Coopmans S.W.M.M. Maassen L.F.M.M. Mes J.K. Terpstra

NPM Capital België N.V. 13 rue de Ligne B- 1000 Brussel Telefoon 32 2 2106090 Fax 32 2 2196719

België P. Ghekiere

NPM Healthcare Holding B.V. Hilversum

Nederland D. de Groot van Embden A. den Hartog

NPM Capital heeft belangen in de volgende ondernemingen: (alfabetisch gerangschikt op onderneming)

Nederland Overview 2011 Text Page A4 W. Oorschot

ABIRD Holding B.V. [66%] Botlek www.abird.nl

2012en 06Zorg 14 [52%] Arts Utrecht www.artsenzorg.nl

Nederland A. van den Borg

Belgische Distributiedienst N.V. [94%] Nossegem www.beldi.be

België G. Schoenmaekers

Blauwhoed Holding B.V. [49%] Rotterdam www.blauwhoed.nl

Nederland P. Smits

Continental Bakeries Holding B.V. [100%] Dordrecht www.continentalbakeries.com

Nederland R. van Henten

De Boer Structures Holding B.V. [100%] Alkmaar www.deboer.com

Nederland A.T. de Hair

Pagina 62 / 68

Jaaroverzicht 2012

N.V. Deli Maatschappij [41%] Rotterdam www.deli-maatschappij.nl

Nederland R.H.J. Bosch

Dermicis [71%] Haarlem www.dermicis.nl

Nederland R. Beljaards P. de Koning

Dujardin Foods N.V. [23%] Ardooie-Koolskamp www.dujardin-foods.com

Belgium R. Jacob

HAK B.V. [100%] Giessen www.hak.nl

Nederland T. Hoogeboom

Hans Struijk Fietsen B.V. Amsterdam www.hansstruijkfietsen.nl

Nederland B.F.R. Hagenouw T. Rutten

Helvoet Holding B.V. [58%] Hellevoetsluis www.helvoet.com

Nederland P.A. Rijkoort

Nederland Overview 2011 Text Page A4 P.L. Broekhuijsen

Hertel Holding B.V. [47%] Rotterdam www.hertel.com

2012 06 14 Kiwa N.V. [56%] Rijswijk www.kiwa.nl

Nederland P. Hesselink

Koninklijke Auping B.V. [21%] Deventer www.auping.nl

Nederland A. Roos

Kramp Groep B.V. [40%] Varsseveld www.kramp.com

Nederland E.J. Perdok

LMS International N.V. [16%] Leuven www.lmsintl.com

België U. Vandeurzen

Medinova N.V. [97%] Haarlem www.medinova.com

Nederland F. Arnoldy

Pagina 63 / 68

Jaaroverzicht 2012

MediQuest B.V. [24%] Utrecht www.mediquest.nl

Nederland J.R. Schaefer

Medux B.V. [100%] Utrecht www.medux.nl

Nederland M.A. Jungschlager

Nile Dutch Holding B.V. [35%] Rotterdam www.niledutch.com

Nederland W.J. van Aalst

Oogziekenhuis Zonnestraal [58%] Hilversum www.oogziekenhuiszonnestraal.nl

Nederland C. van Angelen

Optelec Holding B.V. [49%] Barendrecht www.optelec.com

Nederland M.J. van Schaik

Prins Autogassystemen Holding B.V. [83%] Eindhoven www.prins.eu

Nederland B. van Aerle

Nederland Overview 2011 Text Page A4 B. Bakker

Royaan B.V. [95%] Wijk bij Duurstede www.royaan.nl

2012 06 14 Samenwerkende Tandartsen Nederland [67%] Kaatsheuvel www.samenwerkendetandartsen.nl

Nederland C. Borgers A. Melis

Smartwares B.V. [25%] Amsterdam www.smartwares.nl

Nederland V.P.H. Braams

Stern Groep N.V. [29%] Amsterdam www.stern.nl

Nederland H.H. van der Kwast

Synbra Holding B.V. [13%] Etten-Leur www.synbra.com

Nederland R. Dobbelaere

Vanderlande Industries B.V. [87%] Veghel www.vanderlande.com

Nederland M. Peters

Pagina 64 / 68

Jaaroverzicht 2012

VSI B.V. (Vurense Snack Industrie) [60%] Leerdam www.vsi.nl

Nederland G. Janssens

Workfox B.V. [35%] Hoofddorp www.workfox.nl

Nederland K. Cordia


Pagina 65 / 68

Jaaroverzicht 2012

Corporate SHV Interholding A.G. [100%] Aspermontstrasse 24 7000 Chur Telefoon 41 81 3549070 Fax 41 81 3549061 e-mail [email protected]

Zwitserland M.A. Baselgia


Pagina 66 / 68

Jaaroverzicht 2012


SHV Holdings N.V. Rijnkade 1 3511 LC Utrecht Nederland T +31 30 2338833 F +31 30 2338304 www.shv.nl [email protected]

www.shv.nl

Overview 2011 Text Page A4

Recommend Documents