Overzicht Overview 2011 Text Page A4

Overview 2011 Overzicht 2011Text Page A4 2012 06 14

Kerncijfers

Resultaten, in miljoenen euro's Omzet Bedrijfsresultaat Winst Afschrijvingen Belastingen Dividend

2007

2008

2009

2010

2011

15.245 776 569

11.293 809 1.382

11.921 912 541

16.008 977 603

17.362 911 782

368 246 183

364 252 205

421 267 216

517 305 227

493 327 238

1.034 488) 244)

1.053 192 63)

Kasstromen, in miljoenen euro's Operationele kasstroom Investeringskasstroom Financieringskasstroom

( (

(

( (

1.179 1.686) 310)

( (

1.149 1.010) 574)

1.354 ( 1.666) 370

Balansgegevens, in miljoenen euro's Vermogen van eigen aandeelhouders Groepsvermogen Balanstotaal

2.153 2.367 7.085

3.299 3.516 7.851

3.169 3.473 8.583

3.530 3.895 9.273

3.513 3.784 10.174

aandeelhouders Groepsvermogen in

26%

42%

17%

17%

22%

een percentage van balanstotaal Vlottende activa ten opzichte

33%

45%

40%

42%

37%

van kortlopende schulden

1,19

1,82

1,34

1,17

1,01

40.000

38.100

45.800

50.300

54.700

78,51 25,25

190,65 28,25

74,51 29,75

83,10 31,25

107,76 32,75

Overview 2011 Text Page A4

2012 06 14 Ratiogegevens Winst in een percentage van vermogen van eigen

Personeelsleden, per 31 december Nominaal aantal Cijfers per aandeel Winst Dividend

Pagina 3 / 42

Bericht van de Raad van Commissarissen In een jaar vol onzekere berichten over de economie bleef SHV zich richten op het aantrekken en behouden van goede medewerkers en het optimaliseren en uitbouwen van haar bestaande activiteiten. Optimalisatie van de bedrijfsonderdelen is gericht op de verbetering van de lange termijn winstgevendheid en kasstromen, waarmee een robuust fundament wordt gelegd dat de onderneming in staat stelt economisch zwaar weer te doorstaan. Er wordt gestreefd naar autonome groei door het aantrekken van nieuwe klanten en groei door acquisities. Door aankoop van de resterende 25% aandelen in Mammoet, die nog in handen waren van de familie Van Seumeren, werd SHV de enig eigenaar van Mammoet. In 2011 kwam de Raad van Commissarissen vijfmaal bijeen en werd regelmatig contact met de Directie onderhouden. In het kader van het personeelsmanagement beoordeelde de Raad van Commissarissen de voortgang in talentontwikkeling en het beleid op gebied van primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Aandacht werd ook besteed aan opvolgingsmanagement. Dit om de continuïteit te waarborgen van de vaardigheden en de cultuur die SHV tot een goed bedrijf maken. De Raad van Commissarissen besprak ook het thema duurzaamheid en de prestaties op gebied van gezondheid en veiligheid van de bedrijfsonderdelen van SHV. De Raad van Commissarissen beoordeelt met regelmaat de strategie van elk bedrijfs-onderdeel van SHV. In de loop van het jaar legde de Directie specifieke investeringsvoorstellen ter goedkeuring voor aan de Raad. Dit betrof projecten zoals de overname door ERIKS van de Noord-Amerikaanse ondernemingen LewisGoetz en Industrial Controls, investeringen van Dyas in de ontwikkeling van de olievelden Golden Eagle en Stella, investeringen van NPM Capital in Kiwa, Belgische Distributiedienst en de gezondheidszorg, alsmede de desinvestering van Independer door NPM. De Directie informeerde de Raad van Commissarissen tijdens elke 2012 06 14 vergadering over de financiële stand van zaken van SHV en haar bedrijfsactiviteiten, de resultaten van alle bedrijfsonderdelen en de voornaamste ontwikkelingen in hun markten. De Raad wordt maandelijks schriftelijk op de hoogte gesteld van de financiële resultaten van de onderneming. Op het moment dat zich bijzondere zaken voordoen die de onderneming aangaan, wordt de Raad van Commissarissen direct ingelicht.


De jaarrekening over 2011, zoals opgemaakt door de Directie voor het jaar dat eindigde op 31 december 2011, is door de accountants onderzocht en van een goedkeurende verklaring voorzien. De Raad van Commissarissen stelt voor: – de jaarrekening overeenkomstig de aangeboden stukken vast te stellen; – decharge te verlenen aan de Directie voor het gevoerde beleid gedurende 2011 en aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht; – de door de Directie met goedkeuring van de Raad van Commissarissen voorgestelde winstbestemming en wijze van betaalbaarstelling van het dividend te aanvaarden. In een vergadering waarbij ook de accountants aanwezig waren, werd stilgestaan bij de uitkomsten van de jaarlijkse controle en het risicomanagement, alsmede compliance en interne controles. De Raad van Commissarissen heeft ook zijn eigen functioneren geëvalueerd. Hierbij zijn geen wezenlijke vraagstukken opgekomen. In september bracht de Raad van Commissarissen een bezoek aan Ipragaz en cilinderfabrikant Evas in Turkije. Presentaties door het management verschaften dieper inzicht in de strategie en

Pagina 5 / 42

bedrijfsactiviteiten van SHV Energy, Ipragaz en Evas. De Raad beschouwt deze contacten met de praktijk, waarin duidelijk wordt met welke kansen en uitdagingen ondernemingen te maken hebben, altijd als nuttig en aangenaam. Aan het einde van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders die gehouden zal worden op 20 april 2012, zal de termijn van de heer H.H.F. Wijffels aflopen. Hij is beschikbaar voor herbenoeming voor een periode van twee jaar. De Raad van Commissarissen stelt voor om mevrouw P. Mars-Wright te benoemen als lid van de Raad. Mevrouw Mars-Wright heeft vanuit de onderneming Mars een solide achtergrond in de internationale zakenwereld en deed veel ervaring op als voorzitter van de Raad van Bestuur van Mars. Daar zij zelf afkomstig is uit een bekend familiebedrijf, heeft mevrouw Mars-Wright een scherp oog voor de speciale omstandigheden binnen familieondernemingen. De heer F.E. Bruneau is om persoonlijke redenen in april 2011 afgetreden als lid van de Directie. Tot onze spijt is de heer J.P.H. Broeders, die op 8 april 2011 werd benoemd om lid van de Directie van SHV te worden, in mei 2011 overleden. Het lag in de bedoeling dat de heer Broeders te zijner tijd de opvolger zou worden van de heer P.J. Kennedy als voorzitter van de Directie. Zijn persoonlijkheid en enthousiasme om deel uit te maken van SHV zullen ons in herinnering blijven. De Directie van SHV zet haar werkzaamheden voort in de huidige samenstelling. Zij bestaat uit de heren P.J. Kennedy, S.R. Nanninga en J.J. de Rooij. De heer Kennedy blijft aan als voorzitter, waarvoor SHV hem zeer dankbaar is. De Raad van Commissarissen wil zijn bijzondere dank en waardering uitspreken aan de Directie en medewerkers van alle SHV bedrijven voor de toewijding die zij in het afgelopen, moeilijke jaar hebben getoond en voor de behaalde successen. Maart 2012

A.M. Fentener van Vlissingen Voorzitter

Jaaroverzicht Algemeen SHV is een particuliere onderneming met een langetermijnvisie op ondernemen. Duurzaamheid van de resultaten en goede vooruitzichten voor groei zijn de belangrijkste elementen in de investeringsstrategie van het bedrijf. Grote nadruk wordt gelegd op mensen, veiligheid, klanttevredenheid, innovatie en duurzaamheid. Het totale resultaat voor SHV over 2011 was goed. De meeste bedrijfsonderdelen presteerden volgens of zelfs boven verwachting, maar bij enkele bedrijfsonderdelen vormt het verbeteren van de resultaten nog steeds een uitdaging. In 2011 nam de omzet met 8% toe ten opzichte van 2010, terwijl het bedrijfsresultaat afnam met net iets meer dan 7% over dezelfde periode. De winst op jaarbasis steeg met 30%. Uitgaande van constante wisselkoersen zijn de omzet en bedrijfsresultaten op jaarbasis respectievelijk met 11% gestegen en met 5% gedaald. Op basis van dezelfde veronderstelling is de winst op jaarbasis met 31% gestegen. Het totale resultaat over 2011 werd positief beïnvloed door zeer goede resultaten van NPM Capital. In 2011 werd het vertrouwen op de financiële markten overal ter wereld opnieuw ernstig op de proef gesteld. De liquiditeit van het financiële systeem staat onder zware druk. Dit creëert een vicieuze cirkel, waar uiteindelijk het vooruitzicht op economische groei onder lijdt. In veel gevallen blijken banken zelfs niet genoeg vertrouwen te hebben om elkaar geld te lenen. De overlevingskansen van de euro worden openlijk in twijfel getrokken. Staatsschulden blijken zeer problematisch te zijn – niet alleen in Europa, maar met name ook in de VS. Zelfs het vermogen van nationale overheden om geld te kunnen lenen staat op dit moment ter discussie. En alhoewel de wereld in economisch opzicht steeds verder vervlochten raakt, kan men algemeen gesproken 2012 06 14 stellen dat de wereldeconomie verdeeld is in twee stromen met verschillende snelheden. Opkomende economieën, met name die in Azië en Zuid-Amerika, kunnen bogen op groeicijfers die traditionele economische grootmachten – de VS en Europa – op de korte of middellange termijn niet zullen kunnen evenaren. Maar zelfs in deze sterk presterende economieën wordt terecht getwijfeld aan de duurzaamheid van de recente groei en de gevaren van inflatie. Het is ook relevant om op te merken dat een aantal van deze beter presterende economieën sterk afhankelijk is van de vraag naar vele verschillende soorten grondstoffen vanuit China. Vertraging van de economische groei in China kan rampzalige gevolgen hebben voor diverse landen over de hele wereld die afhankelijk zijn van de grondstoffenexport.


Een van de hoekstenen van de investeringsstrategie van SHV is diversificatie, zowel wat betreft bedrijfsactiviteiten als geografische spreiding. Deze strategie is zeer nuttig gebleken voor de onderneming en voorkomt dat zij risico’s loopt door eenzijdige focus op een enkele zakelijke activiteit of markt. Naast de conjunctuur binnen de verschillende economieën worden de resultaten van SHV ook beïnvloed door andere factoren, zoals weersomstandigheden, de concurrentiedruk op de verschillende markten, de politieke en sociale omstandigheden en de volatiliteit van wisselkoersen en grondstoffenprijzen. Ook hier doet het nut van diversificatie zich weer gelden, doordat veel negatieve en positieve invloeden van deze variabelen elkaar compenseren. SHV streeft naar een duurzame groei van de activiteiten waarin de onderneming momenteel actief is. Dit dient te worden bereikt door zowel autonome groei als door overnames die schaalvoordeel opleveren. Deze strategie is gericht op het veiligstellen van de toekomst van de onderneming op de lange termijn, maar heeft als uiteindelijk doel dat de onderneming instaat wordt gesteld om producten en diensten met meerwaarde aan een groeiende en tevreden klantenkring te leveren. Het moge geen verbazing wekken dat consumenten in de huidige

Pagina 7 / 42

economische omstandigheden, waarin zij moeten vrezen voor hun inkomen, hun spaargeld en hun pensioen, bezorgd en onzeker zijn. Deze angsten zijn momenteel niet in gelijke mate voelbaar in alle economieën, maar zij zijn wel duidelijk aanwezig in veel van de belangrijkste markten van SHV, en beïnvloeden daardoor zeker de resultaten van de onderneming. Zowel in woord als in daad spant SHV zich in om dicht bij haar klanten te staan en naar beste vermogen in hun behoeften te voorzien. In de context van het huidige economische klimaat behoeft het eigenlijk geen betoog dat alle bedrijfsonderdelen van SHV zeer scherp moeten concurreren. De klassieke wetten van vraag en aanbod zijn in alle gevallen van toepassing. Het management dient zijn creativiteit aan te wenden om productiviteit en efficiëntie nog verder te verbeteren. Ontwikkelingen op het vlak van e-commerce en sociale media leveren ook nieuwe uitdagingen en kansen op die om aandacht vragen. Kostenbeheersing is een centraal aandachtspunt in alle bedrijfsonderdelen. In de loop van het jaar zijn een aantal grote reorganisatieprogramma’s ten uitvoer gebracht. De vormen waarin deze reorganisaties zich manifesteren, variëren van wijzigingen en verbeteringen in managementstructuren tot invoering van kostenbesparende technologieën en outsourcing of het juist weer in eigen beheer uitvoeren van diverse functies en processen. Al deze maatregelen zijn erop gericht om de klanten van de bedrijven meer waar voor hun geld te bieden, bij gelijktijdige verbetering van de resultaten van de onderneming. Gezien de culturele achtergrond en de grote verscheidenheid van de activiteiten en markten van SHV, heeft de onderneming van oudsher een voorkeur voor een gedecentraliseerde management-structuur op basis van gedeelde waarden, vertrouwen en het afleggen van verantwoording. In de bedrijfsfilosofie van SHV, die actief wordt gepropageerd en in de gehele onderneming bekend is, worden deze termen zeer duidelijk gedefinieerd. SHV Holdings staat dicht bij de individuele bedrijfsonderdelen en ziet het als zijn taak om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen en trends op de markt, maar ziet ook toe op naleving van beleid en richtlijnen voor corporate governance. Het management op holdingniveau voert ook discussies met het management van de bedrijven over strategische keuzes van de individuele bedrijfsonderdelen. Dit draagt bij aan het behalen van duurzame resultaten die stroken met de ondernemingsbelangen op lange termijn. Een aspect waarin de holding een zeer belangrijke taak heeft, is borgen dat de onderneming nu en in de toekomst over voldoende talent beschikt om aan haar behoeften te voldoen. Al geruime tijd besteedt SHV meer aandacht aan het aantrekken en opleiden van mensen die ertoe kunnen bijdragen dat de onderneming in de toekomst blijvende groei kan realiseren. Voor deze zoektocht zijn de verantwoordelijkheden duidelijk gedefinieerd en verdeeld en dit is ook op alle niveaus in de onderneming gecommuniceerd. Doel van dit proces is dat uiteindelijk vier van de vijf managementposities in de bedrijfsonderdelen kunnen worden ingevuld door talent van eigen kweek. Als essentieel punt voor behoud van de waarden en cultuur van de onderneming is dit volgens ons, in combinatie met de gewenste leidinggevende vaardigheden, een sleutelfactor voor het veiligstellen van het succes van de onderneming op de lange termijn in een steeds transparanter en veeleisender concurrentieklimaat. De bedrijfsonderdelen van SHV staan bloot aan veel verschillende variabelen. De belangrijkste daarvan is natuurlijk de reeds genoemde voortdurende economische onzekerheid, maar er

spelen nog vele andere factoren mee in de resultaten. Politieke beslissingen, die recentelijk veelal voortkwamen uit zorgen over de staatsschulden in diverse landen, hebben een steeds grotere invloed. In vele markten worden nieuwe en aanvullende belastingmaatregelen ingevoerd, met name in Europa. Een aantal van de bedrijfsonderdelen van SHV had daar in 2011 mee te maken. Bijzonder vermeldenswaardig in dezen is de onverwachte verhoging met 12% van de aanvullende belasting op de productie van olie en gas in het Verenigd Koninkrijk. Ondanks de negatieve invloed die dit had, kon Dyas toch een goed resultaat melden over het gehele jaar. Naast dit soort maatregelen speelt ook het feit dat regeringen zich steeds vaker uit populistische motieven bemoeien met het bedrijfsleven, vooral in Zuid-Amerika en in enkele Aziatische landen. Een belangrijke zorg voor SHV is dat alle wetten en verordeningen rechtvaardig worden toegepast, om eerlijke concurrentieverhoudingen te garanderen. Helaas is dit lang niet altijd het geval, wat bedrijven die lokale naleving strikt naleven, zoals SHV, extra onder druk zet. Deze realiteit van politieke handelingen en inmenging is ook van invloed op de investeringsstrategie, inclusief plannen voor geografische expansie. Er zijn diverse belangrijke markten die aantrekkelijk lijken om in te investeren, maar bij nader onderzoek kenmerken blijken te bezitten die niet voldoen aan redelijk aanvaardbare risicocriteria; en dat niet alleen voor SHV, maar voor vele andere ondernemingen. In dergelijke markten worden prijsbeheersingsmaatregelen, complexe regelingen voor subsidies en vergunningen en afwijkende concurrentiepraktijken in meerdere of mindere mate aangetroffen. Een kwestie waar SHV al langere tijd mee te maken heeft en die ook in eerdere jaarverslagen werd genoemd, is die van naleving van mededingingsregels. In het kader van goede corporate governance en maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft SHV zich ten doel gesteld om ten minste alle lokale en internationale wetgeving volledig na te leven, in alle aspecten van haar 2012 06 14 zakelijke activiteiten. Ten aanzien van alle relevante kwesties worden beleid en richtlijnen op holdingniveau ontwikkeld. Ook wordt de nodige aandacht besteed aan communicatie en training van management en werknemers.


Veel bedrijven, niet alleen die van SHV, kampen met regelmatig terugkerende factoren als grillige grondstofprijzen en weersomstandigheden. Grondstofprijzen in de levensmiddelenketen zijn bijvoorbeeld recentelijk zeer onstabiel geworden. Voor SHV doen de gevolgen zich sterk voelen bij bedrijfsonderdelen zoals Makro, maar ook bij een aantal participaties in de portefeuille van NPM Capital. De markt absorbeert plotselinge prijsverhogingen niet snel of makkelijk. Doordacht inkopen kan een positieve uitwerking hebben op de marges, maar SHV weerstaat de verleiding om in dergelijke situaties te speculeren. De kostprijzen van LPG bevonden zich in 2011 weer bijna op recordhoogte en lagen op jaarbasis gemiddeld 7% hoger dan het vorige jaar. Extreem zacht winterweer in West- en Midden-Europa alsmede in Turkije had een ongunstig effect op de volumes in een bedrijfstak die sterk afhankelijk is van verwarming. Het tegenovergestelde effect geldt natuurlijk bij zeer koude winters. Zoals reeds vermeld kan NPM Capital terugkijken op een zeer goed jaar met een aantal geslaagde verkopen van participaties. Tegelijkertijd beoordeelt SHV NPM eerder op basis van de kwaliteit en het succes van haar acquisitiestrategie; ook in dat opzicht heeft het bedrijf in 2011 goede resultaten geboekt. Mammoet en ERIKS zijn de twee operationele activiteiten die het meest recent zijn toegetreden tot de SHV-familie van bedrijfsactiviteiten voor de lange termijn. Mammoet boekte in 2011 een

Pagina 9 / 42

bevredigend resultaat. Mammoet, een projectgerelateerd bedrijf dat wereldwijd actief is, wist haar leidende positie in de markt te behouden door het boeken van een belangrijk deel van het beschikbare nieuwbouw- en onderhoudswerk. Het bedrijf behaalde goede resultaten in een marktcyclus waarin nieuwe, meer prijsgevoelige projecten in de plaats kwamen van reeds voltooide projecten of oudere, bijna voltooide projecten die van voor de crisis dateren. ERIKS heeft een goed jaar gekend. Dankzij autonome groei en acquisitie lagen de omzet en de winstgevendheid aanzienlijk hoger dan in het vorige jaar. Over het geheel is SHV in 2011 krachtig blijven investeren in haar bedrijfsonderdelen, waarbij de focus natuurlijk wel blijft liggen op kwaliteit en timing van de investeringen. Omdat in het huidige economische klimaat liquiditeit nog belangrijker is dan voorheen, beoordelen alle bedrijfsonderdelen in het kader van de dagelijkse zakelijke activiteiten het beheer van hun werkkapitaal en investeringskasstromen aan de hand van duidelijk omlijnde doelen voor liquiditeitsaanwas. Het moge duidelijk zijn dat de onderneming erin slaagt een sterke, goedgefinancierde balans te behouden. Ook op het niveau van de individuele bedrijfsonderdelen is dit een belangrijk principe voor corporate governance. De totale investeringskasstroom bedroeg voor 2011 € 1.666 miljoen, tegenover € 1.010 miljoen in het voorafgaande jaar. Deze som wordt volgens vastgestelde criteria verdeeld over de verschillende activiteiten van de onderneming en valt uiteen in vervangingsinvesteringen en investeringen voor groei. De investeringsstrategie is ook gericht op beperking van risico’s, door niet alleen rekening te houden met de verdeling over de activiteiten maar ook met diversificatie in geografie en valuta’s. Een belangrijk criterium voor groei-investeringen is het behalen van schaalvoordeel. SHV richt zijn strategie uiteraard niet alleen op het betreden van nieuwe markten met bestaande activiteiten, maar ook op investeringen in bedrijven die aan bestaande activiteiten verwant zijn. Dit komt later in dit verslag verder ter sprake. Dat af en toe wordt besloten individuele segmenten of bedrijfsonderdelen die deel uitmaken van de activiteiten te desinvesteren, is niet in tegenspraak met een investeringsstrategie voor de lange termijn. SHV neemt dergelijke beslissingen nooit lichtvaardig, maar alleen na grondige analyse en indien dit overduidelijk gerechtvaardigd is in de ogen van de direct betrokkenen en van de organisatie als geheel. Gezondheid, veiligheid en duurzaamheid SHV streeft verdere groei na ten voordele van alle belanghebbenden zoals aandeelhouders en medewerkers, alsmede van het welzijn van de maatschappij waarbinnen de onderneming actief is. Dit basisprincipe is al ruim twintig jaar geleden vastgelegd in de bedrijfsfilosofie. In de visie van SHV is de belangrijkste rol van het bedrijf in de maatschappij het op verantwoorde, veilige en professionele wijze uitvoeren van de activiteiten, terwijl het op een correcte wijze in wisselwerking staat met de maatschappij waarvan het ook deel uitmaakt. SHV streeft ernaar om naar eer en geweten haar waarden na te leven en zaken te doen binnen strikte ethische normen en richtlijnen. Alle bedrijfsonderdelen van SHV spannen zich voortdurend in om de cultuur binnen hun eigen organisaties ten aanzien van gezondheid, veiligheid en milieu te verbeteren. Deze fundamentele kwestie getuigt van het feit dat veiligheid de hoogste prioriteit heeft binnen de onderneming. Elk bedrijfsonderdeel heeft op deze gebieden beleid en richtlijnen opgesteld die ten minste voldoen aan de relevante wetten in elk rechtsgebied waarbinnen SHV actief is, maar vaak nog verder gaan dan de lokale eisen. Voor alle uit te voeren werken worden voldoende middelen

toegewezen en beschikbaar gesteld in de vorm van mensen, apparatuur en installaties. Extra aandacht wordt gegeven aan training en ontwikkeling en aan onderricht in algemene gezondheids- en veiligheidskwesties voor alle betrokken werknemers. In veel gevallen worden binnen deze opleidingsprogramma’s regelmatig schriftelijke en mondelinge toetsen afgenomen, waarmee wordt gecontroleerd of de deelnemers de onderwezen principes en technieken hebben begrepen. Elk bedrijfsonderdeel registreert en rapporteert over alle aspecten hiervan, ook ten behoeve van inspectie door de betreffende autoriteiten en klanten. De prestaties op het gebied van gezondheid en veiligheid worden geëvalueerd op basis van vastomlijnde doelen, ervaringen worden gedeeld met de andere divisies en verbeteracties worden goedgekeurd en bewaakt door het hogere management. Een van de beste voorbeelden van de focus op een cultuur van veilig werken is het streven van het management om een positief klimaat te scheppen voor het melden van bijna-ongelukken. In alle bedrijfsonderdelen wordt hier zorgvuldig op gelet, zodat duidelijk wordt bij welke activiteiten en gebieden het grootste gevaar bestaat voor gezondheids- en veiligheidsrisico’s voor werknemers, klanten en anderen, of voor milieuschade. De melding van bijna-ongelukken en de gevolgen bij mogelijke escalatie tot echte incidenten vormt de basis voor verdere gedetailleerde rapportage over echte incidenten. Deze rapportage omvat onder andere arbeidsongevallen met verzuim en de frequentie waarmee deze zich voordoen en incidenten waarbij medische behandeling noodzakelijk is. Er zijn ook gevallen waarin de bedrijfsonderdelen berekenen wat de standaardkosten van de verschillende incidentcategorieën zijn en deze registreren.


De onderneming doet haar uiterste best om incidenten tot een minimum te beperken en het milieu te beschermen tegen schadelijke gevolgen van de bedrijfsactiviteiten van de 2012 06 14 onderneming. Veel van de initiatieven van bedrijfsonderdelen van SHV zijn opgezet overeenkomstig het concept van duurzame ontwikkeling: voldoen aan behoeften die in het heden bestaan, zonder het vermogen aan te tasten van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien. In 2011 heeft SHV stappen ondernomen om de bedrijfsonderdelen te stimuleren dergelijke initiatieven met elkaar te delen. Deze initiatieven zijn gericht op levering van innovatieve producten en diensten waarmee klanten hun milieudoelstellingen kunnen realiseren, energie- en waterverbruik kunnen reduceren en afval beter kunnen recyclen. Veel van deze acties hebben niet alleen duurzaamheid als doel: zij zijn ook essentieel voor een betere efficiency van de bedrijfsonderdelen. ERIKS levert producten die bijdragen aan een lager energieverbruik, een lagere uitstoot en grotere veiligheid voor haar klanten. SHV Energy biedt haar klanten oplossingen voor hybride energieopwekking. Daarnaast heeft het bedrijf apparatuur geïnstalleerd die het energieverbruik in vulstations verlaagt en telemetrie van klantinstallaties ingevoerd, waarmee het aantal gereden kilometers per geleverde ton LPG wordt gereduceerd. Makro heeft energiebesparende maatregelen genomen in de vorm van investeringen in verlichting en efficiënte koelinstallaties en verleent verder praktisch advies en ondersteuning aan kleine detailhandelaren. Een laag brandstofverbruik is een van de belangrijkste factoren voor investering in materieel bij Mammoet. NPM Capital heeft duurzaamheid gedefinieerd als een van de belangrijkste zakelijke drijfveren voor haar participaties, en volgt dit ook actief op.

Pagina 11 / 42

Naast dit alles ondersteunen de bedrijfsonderdelen van SHV ook gemeenschappen die nauw bij hun activiteiten zijn betrokken, met als doel de kwaliteit van leven van kansarme kinderen en volwassenen te verbeteren. Hierbij zijn ook vaak werknemers van de onderneming direct betrokken. Meer informatie over het werk dat SHV op dit vlak verricht als onderdeel van het project "Start from the Heart", is te vinden in de SHV-publicatie "The Heart of SHV" en op de internationale website: www.shv.nl. SHV Energy SHV is wereldwijd toonaangevend op het gebied van distributie van en handel in LPG. De onderneming is actief in landen in Europa en Azië en ook sterk vertegenwoordigd in Brazilië. SHV Energy is de operationele beheersmaatschappij die toezicht houdt op de afzonderlijke LPGbusiness units die aan haar rapporteren. Als opvolger van SHV Gas is SHV Energy voornamelijk actief op het gebied van LPG, maar de onderneming heeft ook al eerste stappen gezet om ook andere vormen van energie in haar portefeuille op te nemen. De activiteiten van The Clean Energy Company zijn geïntegreerd in SHV Energy. Bijna elke afzonderlijke business unit opereert onder de eigen unieke merkidentiteit, wat getuigt van het feit dat SHV Energy het resultaat is van een reeds tientallen jaren durende acquisitiestrategie. Acquisities binnen afzonderlijke markten zijn geleidelijk geconsolideerd en opereren meestal onder een enkele merknaam. Veel van de merken van SHV Energy zijn begrippen binnen hun eigen markten. In 2011 steeg de prijs die SHV voor LPG betaalde verder tot een niveau dat zelden eerder is bereikt. Deze ontwikkeling in de productprijs viel samen met ongewoon zachte weersomstandigheden in alle belangrijke markten van de onderneming. In combinatie met het moeilijke 2012 06 14 economische klimaat leidde dit tot drastisch lagere volumes. De onderneming wist dit enigszins op te vangen via kostenbesparingsmaatregelen, maar kon daarmee niet volledig de negatieve uitwerking compenseren die de genoemde tegenslagen op het gebied van productprijzen, weer en volumes hadden op de resultaten. Investeringen in de sector blijven substantieel, voornamelijk voor vervanging van gasflessen en -tanks en gepland onderhoud, maar ook om autonome groei mogelijk te maken. Een aantal kleinere acquisitie-investeringen werd gedaan in bestaande markten.


Wetgeving, energiebeleid en concurrentiedruk zijn factoren die ook grote invloed hadden op de LPG-branche. Een deel van de markten is redelijk volwassen of ondervindt een zekere mate van krimp, door een combinatie van concurrentie – vooral door uitbreiding van het aardgasnet – en wetgeving en het streven van de consument naar lager energieverbruik. SHV Energy accepteert en ondersteunt het principe van het streven naar efficiënter energieverbruik volledig. Het bedrijf ondersteunt haar klanten in dit opzicht door competentie op te bouwen in advies voor energieverbruik. De verschillende teams voor verkoop en technische ondersteuning nemen regelmatig deel aan trainingen en ontwikkelingsprogramma’s waarin zij kennismaken met energieoplossingen die LPG combineren met duurzame of andere energievormen en met energiebesparingscomponenten. Deze oplossingen kunnen zij dan aan bestaande en potentiële klanten aanbieden. De bedrijfsonderdelen stimuleren deze oplossingen actief door middel van marketing. SHV Energy lobbyt ook bij zowel de Europese Commissie als bij diverse nationale overheden voor erkenning van LPG als een van de meest milieuvriendelijke conventionele brandstoffen die de markt momenteel biedt. LPG kan een positieve bijdrage leveren aan oplossingen voor zowel

Pagina 13 / 42

klimaatverandering als een betere luchtkwaliteit. In vergelijking met andere vloeibare of vaste fossiele brandstoffen ligt de uitstoot van onder meer CO2, NOx en roet bij LPG lager. LPG is een zeer veelzijdige en mobiele vorm van brandstof, met praktisch onbegrensde toepassingsmogelijkheden in huishouden, recreatie, commercie, industrie, landbouw en transport. Het wordt gebruikt op alle niveaus van de samenleving, zowel in stedelijke omgevingen als op het platteland. De grootste groeikansen liggen echter op het platteland, buiten het bereik van het aardgasnet. Met deze realiteit als leidraad lobbyen de individuele bedrijfsonderdelen actief om LPG te propageren als oplossing voor energiebehoeften op het platteland. Vanwege zowel de prijs als de invloed op het milieu wordt LPG steeds aantrekkelijker als alternatief voor huisbrandolie. Wereldwijd neemt de productie van LPG toe, waarmee de beschikbaarheid van het product is veiliggesteld. Deze toename is gedeeltelijk te danken aan de gestegen productie van LNG, die in verscheidene delen van de wereld in opkomst is. De verwachting is dat deze toename ertoe bijdraagt dat LPG in prijs beter met andere brandstoffen zal kunnen concurreren. SHV Energy heeft een centrale inkooporganisatie voor LPG, genaamd SHV Gas Supply & Risk Management, met hoofdkantoor in Parijs en gelieerde entiteiten in Singapore en Wenen. Deze organisatie is verantwoordelijk voor wereldwijde leveringscontracten met grote producenten en handelaren in LPG en voor alle bijbehorende bevoorradingslogistiek. Deze taak voert het niet alleen uit voor de SHV-bedrijfsonderdelen die LPG distribueren, maar ook voor een aantal externe LPG-bedrijven in verschillende delen van de wereld. Ten behoeve van de LPGdistributeurs van SHV adviseert het bedrijf over risicomanagement en voert het ook uit. Daarnaast beheert het ook voor derden een aantal contracten voor diensten op het gebied van open overslag. SHV Gas Supply & Risk Management levert een essentiële bijdrage aan het succes van SHV Energy als geheel. De strategie van SHV Energy is niet alleen gericht op het nastreven van een excellente bedrijfsvoering en autonome groei in de bestaande bedrijfsonderdelen. Het bedrijf bevordert daarnaast ook de uitwisseling van kennis tussen de business units en blijft alert op acquisitiekansen. Er zijn veel markten die weliswaar zijn onderzocht, maar die niet voldoen aan criteria voor acceptabele investeringsrisico’s. Beperkingen liggen meestal op het vlak van illegale praktijken, overheidsbemoeienis met prijsstelling en het niet handhaven van de relevante wetten. Dit heeft ertoe geleid dat er voor het grootste deel is geïnvesteerd in bestaande markten. Zoals in dit verslag reeds vermeld, worden ook van tijd tot tijd desinvesteringen van onderdelen van activiteiten gedaan. Dit gebeurt na zorgvuldige beoordeling van de resultaten en prognoses voor zowel de betreffende markt als het betreffende bedrijfsonderdeel. SHV prijst zich gelukkig te beschikken over een mix van kleinere en grotere business units, die voldoen aan vaste criteria voor continue steun en ontwikkeling. Het Roemeense onderdeel van SHV Energy heeft te lijden gehad van zowel de economische recessie als ook van de toename van illegale praktijken in de markt. Als gevolg hiervan werd het bedrijf onrendabel en is de beslissing genomen om het te liquideren. De gevolgen van de liquidatie zijn verwerkt in de resultaten voor 2011. Supergasbras in Brazilië is qua volume de grootste eenheid binnen SHV Energy en levert ook een belangrijke bijdrage aan haar totale financiële resultaat. Voor het bedrijfsonderdeel zelf was het resultaat over 2011 tevredenstellend, alhoewel lager dan verwacht. Dit kwam door inflatoire

druk op personeelskosten en andere uitgaven alsmede sterke concurrentie, met name in het segment van gasflessen dat 75% van het totale volume uitmaakt. In de sterk groeiende Braziliaanse economie konden met succes nieuwe klanten worden aangetrokken. Brazilië wordt in snel tempo zelfvoorzienend op het gebied van energie, waarbij het aanbod van LPG ook toeneemt. Een aanhoudende zorg in Brazilië is dat wetgeving die distributie van flessengas door illegale handelaren moet voorkomen, slecht en inconsistent wordt gehandhaafd. De autoriteiten zijn zich wel bewust van deze illegale praktijken, maar handhaving van de bestaande wetgeving vindt niet overal in het land even consistent plaats. Ondanks het feit dat een aantal kwesties nog moeten worden opgelost, zowel binnen het bedrijf als ook in de markt als geheel, wordt voorzien dat Supergasbras in de toekomst belangrijk zal bijdragen aan het algehele resultaat van het bedrijf. Calor Gas in Groot-Brittannië kende een zeer goed jaar. De mix van bedrijfsactiviteiten is goed en het marktaandeel is gezond, wat bewijst dat het management heeft gekozen voor een juiste commerciële strategie. Deze garandeert dat het bedrijf niet te zeer afhankelijk is van een enkel marktsegment, zodat het ook in zekere mate minder kwetsbaar is voor externe factoren. Het dient echter wel te worden opgemerkt dat de zeer zachte weersomstandigheden leidden tot aanzienlijk lagere volumes in enkele belangrijke segmenten zoals verwarming van particuliere woningen. De slechte economische situatie in Groot-Brittannië, die zich onder andere uit in een sterke toename van het aantal faillissementen, was zorgwekkend. Calor blijft maatregelen doorvoeren ter verbetering van de productiviteit en efficiency. Net zoals vele andere Britse bedrijven heeft het bedrijf nog altijd te kampen met een tekort in het pensioenfonds. Alle betrokken partijen hebben zich ertoe verplicht dit op te lossen door middel van aanvullende financiering voor de langere termijn. Dit is in overeenstemming met de aard van het probleem, 2012 06 14 dat zich per definitie afspeelt over een langere tijdsperiode.


Onder extreem moeilijke economische omstandigheden wist ook Calor Ierland zeer goede resultaten te boeken. Het weer en de economie beïnvloedden ook hier de volumes negatief, maar het Ierse bedrijf blijft goed presteren bij het aantrekken van nieuwe klanten alsmede bij het behalen van efficiëntievoordelen in de organisatie. Deze komen met name tot stand door invoering van digitale logistieke technologieën, die de distributiekosten reduceren. De LPGsector in Ierland kampt met een toename van het illegaal vullen van gasflessen, met name (maar niet uitsluitend) in het grensgebied tussen de Ierse Republiek en Noord-Ierland. Dit vormt een ernstige maar ook gevaarlijke schending van eigendomsrechten, die Calor via de juridische weg probeert te bestrijden. In 2011 heeft Primagaz in Frankrijk een grote herstructureringsoperatie doorgevoerd. Doel hiervan was het afslanken van de organisatie, zodat deze beter kan presteren in een zeer volwassen en complexe markt. Primagaz heeft een reeks contracten voor gasflessen onder huismerk afgesloten met een aantal belangrijke ketens van hypermarkten en supermarkten. De volumes hadden ook ernstig te lijden onder het zachte weer, wat niet kon worden gecompenseerd door de marges en kostenbesparingsmaatregelen. Kernenergie is een belangrijke concurrent geweest voor alle leveranciers van andere energievormen op de Franse markt. De hoop is dat nieuwe wetgeving betreffende emissies en de nadruk op verplichte energiebesparende maatregelen in nieuwe gebouwen leidt tot meer gelijkwaardige concurrentieverhoudingen tussen elektriciteit en andere energievormen. Net als de meeste

Pagina 15 / 42

andere bedrijfsonderdelen van SHV Energy, propageert Primagaz LPG actief als een schoon envoordelig alternatief voor oliegebruik in huishoudens, commercie en industrie. Begin 2011 nam Primagaz het bedrijf Actigaz over, dat actief is in Noordwest-Frankrijk en per jaar ongeveer 10. 000 mT gas distribueert in zowel gasflessen als tanks. Nieuwe belastingmaatregelen die de Franse overheid voorstelt en invoert ter vermindering van de staatsschuld vormen een verdere last voor het bedrijf. Eveneens in Frankrijk werd een groot herstructureringsprogramma doorgevoerd bij Liotard, een bedrijf dat gasflessen en -tanks produceert en onderhoudt. Net als bij Primagaz in Frankrijk en enkele andere business units hadden ook de volumes van Liquigas in Italië zwaar te lijden onder de hoge gemiddelde temperaturen en de slechte economische omstandigheden. Het bedrijf, de grootste LPG-distributeur op de Italiaanse markt, nam ook strikte maatregelen voor kredietbeheersing vanwege problemen bij het innen van rekeningen. Een daarvan was het staken van leveranties aan een aanzienlijk aantal nietbetalende grote dealers in het zuiden van het land. De Italiaanse markt is volwassen en de concurrentie is er zwaar, met in totaal ruim 500 leveranciers. Het illegaal vullen van gasflessen en -tanks is wijdverbreid. In de strijd hiertegen heeft Liquigas succes geboekt door toepassing van systemen voor telemetrie en automatische bemetering, die de leveringszekerheid aan de klant bevorderen. De resultaten van het bedrijf staan onder druk en Liquigas blijft de noodzakelijke kostenbesparings- en reorganisatiemaatregelen doorvoeren om veranderingen in de marktsituatie op te vangen.


In de eerste helft van 2011 nam Liquigas API over, dat gevestigd is in Midden-Italië en ongeveer 2012 06 14 10.000 mT LPG per jaar verkoopt. Ook in Italië neemt de belastingdruk toe, doordat de Italiaanse overheid een extra vennootschapsbelasting van 4% op olieen gasbedrijven instelde. Het management in Italië beheert ook de ontwikkeling van de activiteiten in de Balkan en op Malta. Slovenië presteerde opnieuw goed. De overige bedrijfsonderdelen in de Balkan zijn nog in een vroeg ontwikkelingsstadium, in markten die nog worden gedomineerd door staatsbedrijven. Zowel Ipragaz als Bizimgaz in Turkije boekten in 2011 goede resultaten. Autogas maakt nu 73% uit van het totale LPG-volume op de Turkse markt. In het land rijden nu drie miljoen auto’s met een LPG-tank rond en elk jaar komen er 25.000 auto’s bij. Ipragaz wist zijn lange aanwezigheid in dit groeiende segment van de LPG-markt duidelijk te versterken door de acquisitie van Exengas in 2010 en verdere ontwikkeling en uitbreiding van het Exengas-netwerk van verkooppunten voor autogas. In de afgelopen jaren stonden de marges voor autogas nog onder druk door wijzigingen in de wetgeving ten aanzien van termijncontracten voor brandstofverkooppunten en nieuwe concurrenten op de markt, maar in de loop van 2011 vertoonden ze een lichte verbetering. In tegenstelling tot de markt voor autogas krimpen de segmenten voor gas in flessen en tanks, als gevolg van de hoge belastingen maar, belangrijker nog, snelle uitbreiding van het aardgasnet in de grotere steden. Ipragaz is qua grootte de tweede distributeur in het LNG-segment, dat 520.000 mT per jaar omzet. Primagas in Duitsland, waar SHV in deelneemt via een Holding partnership met de Aretz-groep, en Gaspol in Polen presteerden beide zeer goed. Nadat het in 2010 de onrendabele

Pagina 17 / 42

flessengasdivisie van de hand deed, richt Primagas zich tegenwoordig exclusief op het opbouwen van een goed uitgebalanceerde mix van tankgassegmenten. Duurzame energie speelt in Duitsland een belangrijkere rol dan in praktisch alle andere markten. Net zoals alle andere onderdelen van SHV Energy biedt Primagas hybride energieoplossingen aan, die LPG combineren met duurzame energie-elementen zoals zonneboilers. Met een groei van 4% was Polen in 2011 een van de snelst groeiende economieën in Europa. De commerciële strategie daar richt zich op vergroting van het marktaandeel, ontwikkeling van een gezonde mix van marktsegmenten en het aanbieden van volledige oplossingen voor energievoorziening middels een goedopgeleide verkooporganisatie. Scandinavië en de Benelux presteerden slechter dan verwacht. Zware concurrentiedruk op de marges voor flessengas hadden een sterk negatieve invloed op de resultaten in Scandinavië. Tegelijkertijd wist de organisatie daar nieuwe en innovatieve mogelijkheden voor afzet van tankgas aan te boren, iets waar ook SHV Energy-onderdelen in de Benelux en enkele andere markten over de hele wereld in zijn geslaagd. Dit was echter onvoldoende om de effecten van lagere flessenvolumes, afbrokkelende marges en de zachte weersomstandigheden te compenseren. Overheden in heel Scandinavië stimuleren duurzame en schone vormen van energie actief. Het Scandinavische team richt zich op LPG als potentiële vervanger voor huisbrandolie, iets wat ook in de Benelux wordt gedaan. De bedrijfsonderdelen in Azië presteerden in 2011 over het geheel goed. Het resultaat in China vertoonde een aanzienlijke verbetering ten opzichte van 2010, nadat onder andere afscheid was genomen van slecht presterende marktsegmenten en de focus werd verlegd naar directe levering aan de commerciële sector. Er werd een nieuw IT-systeem in gebruik genomen, waardoor het mogelijk werd de kostenbasis te beoordelen en de bedrijfsvoering en organisatie van de aan SHV gelieerde entiteiten in China te herstructureren. Handhaving van de wetgeving ter voorkoming van het illegaal mengen van goedkopere alternatieven met LPG en het onvolledig vullen van flessen, is nog altijd beperkt en inconsistent. SHV blijft actief lobbyen voor wetshandhaving die dergelijke praktijken uitbant. Ondanks sterke concurrentie van de staatsoliebedrijven blijft Super Gas in India goede resultaten boeken in de niet-gesubsidieerde industriële en commerciële segmenten. Er bestaat opnieuw hoop dat de subsidie voor huishoudelijk flessengas, die uitsluitend wordt verstrekt over LPG die via de staatsoliemaatschappijen wordt gedistribueerd, wordt verlaagd of mogelijk zelfs afgeschaft. Super Gas is voorbereid op een dergelijke gebeurtenis, maar is zich bewust van de teleurstellingen op dit vlak in het verleden. De acquisitie van Caltex in 2010 is zeer succesvol gebleken. Liquigaz in de Filippijnen is voornamelijk een importeur en groothandelaar, die producten levert aan het versnipperde netwerk van onafhankelijke gasflessenvullers dat de lokale markt kenmerkt. De onderneming presteert goed in een zich consoliderende maar nog altijd ongeorganiseerde markt, waar wetshandhaving zwak is. SHV heeft niettemin hoop dat het in de komende jaren verder kan groeien en dat de markt overzichtelijker wordt. Liquigaz probeert het aandeel van directe leveringen van tankgas aan commerciële en industriële klanten in haar totale mix van leveringen te vergroten.

Het bedrijfsonderdeel in Pakistan heeft in 2011 zeer goed gepresteerd. Het goede resultaat kan worden toegeschreven aan strikte kostenbeheersing, succesvolle verkopen in het tankgassegment en, tot op zekere hoogte, aan krapte in de gaslevering. Naast LPG onderzoekt SHV Energy ook de mogelijkheden in andere energiesegmenten, met name dat van de duurzame energievormen. Deze sector was sterk afhankelijk van subsidieprogramma’s die in de afgelopen jaren sterk zijn gereduceerd of zelfs geschrapt. De sector, met daarin ook de participaties van SHV in Balcas en ECB, maakte daarom een moeilijk jaar door. Balcas, waarin SHV voor 45% deelneemt, exploiteert in Noord-Ierland een fabriek waar het hout zaagt, houtpellets produceert en energie opwekt in een warmtekrachtcentrale, en in Schotland een gecombineerde houtpelletfabriek/warmtekrachtcentrale. Het management heeft een goede bedrijfsvoering opgezet en slaagde erin de Schotse tak op volle capaciteit te laten draaien. De marges in het pelletsegment vielen lager uit dan verwacht. Een aanzienlijk deel van de productie wordt verkocht via de groothandel. Verbetering van de marges betekent dat een groter deel van de waardeketen voor pellets moet worden veroverd, wat inhoudt dat de retailkant verder ontwikkeld moet worden. ECB in Duitsland kampt met hetzelfde probleem. ECB, waarin SHV voor 70% deelneemt, is een netwerk van energiecentra die houtpellets en groene stroom produceren, maar ook warmte leveren. Enkele delen van dit bedrijfsonderdeel presteren bevredigend, maar over het geheel genomen maakt het onderdeel verlies. De aanloopkosten van de energiecentra zijn hoog en de markt kampt met een overcapaciteit, waarbij ook nog de zachte weersomstandigheden kwamen. In beide organisaties werkt men aan het enerzijds ontwikkelen en ten uitvoer brengen van commerciële strategieën en het anderzijds zo goed mogelijk beheersen van kosten, met behoud van kwaliteit en veiligheid. Zowel Balcas als ECB hebben voldoende potentiële projecten in de pijplijn, alhoewel de aanlooptijd voor uitvoering kan 2012 06 14 oplopen tot 18 maanden. In Oostenrijk werden de warmteleveringsprojecten op basis van biomassa samengevoegd met de LPG-activiteiten en bereikten over 2011 tevredenstellende resultaten.


Dyas Dyas is al bijna 50 jaar actief in joint ventures voor de exploratie, ontwikkeling en productie van olie en gas. Als non-operator heeft zij een solide reputatie opgebouwd als betrouwbare partner. Het bedrijf is een jointventurepartner in meer dan 25 velden waar olie en gas gewonnen wordt. Vrijwel alle belangen die Dyas heeft op het land en offshore, waaronder vergunningen voor exploratie, bevinden zich in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De strategie van Dyas is gericht op het behoud en waar mogelijk groei van haar reserves via zowel overnames als een actief programma voor exploratieboringen. Overnames zijn doorgaans het resultaat van onderhandse transacties en veilingen, die bij voorkeur worden afgerond in het voorontwikkelingstraject van projecten. De olieen gasprijzen stegen langzaam over de periode van 2009 tot begin 2011 en waren later in het jaar redelijk stabiel. Ondanks de volatiliteit op de aandelenmarkten en zorgen over verslechtering van de macro-economische situatie, bleven de prijzen voor Brent-olie grotendeels binnen een bandbreedte van USD 105 tot USD 115 per vat, met een gemiddelde prijs over heel 2011 van USD 111 per vat. De overeenkomende cijfers voor 2009 lagen tussen USD 40 en USD 79, met een gemiddelde prijs van USD 62 per vat. In 2010 bedroeg de prijs tussen de USD 68 en USD 94 per vat, met een gemiddelde van USD 80 per vat. De gemiddelde gasprijs in Nederland, die gebaseerd is op een ingewikkelde formule met

Pagina 19 / 42

energieproductprijzen en valutakoersen, steeg op jaarbasis met 35%, terwijl de gemiddelde Britse gasprijs met 41% steeg. De resultaten over 2011 lagen beneden verwachting, doordat enkele van de belangrijkste olieen gasvelden van Dyas onder hun doelstellingen bleven. De productievolumes van Dyas voor olie en gas lagen in 2011 op 7,7 miljoen vaten olie-equivalent, ongeveer 16% lager dan oorspronkelijk gepland. Dit werd veroorzaakt door bijzonder onderhoud, met name in het Buzzard-veld. Het productievolume over het jaar was gelijk aan de toevoeging aan de reserves die werden gerealiseerd met de ontwikkeling van nieuwe velden. De lagere productievolumes werden gecompenseerd door hogere prijzen, waardoor de winst voor belastingen hoger lag dan verwacht. De winst na belasting viel echter lager uit, vanwege een ongunstige belastingmaatregel die in maart 2011 in het Verenigd Koninkrijk van kracht werd. De aanvullende belasting op productie van olie en gas werd hierbij verhoogd van 20% naar 32%. Dit levert een gemiddeld effectief belastingtarief op van 59,3% in het Verenigd Koninkrijk over het jaar 2011; een aanzienlijke stijging ten opzichte van de 50% over 2010. Tegelijkertijd had de belastingverhoging een aanzienlijke toename van de bestaande latente belastingverplichting tot gevolg, die is verwerkt in de resultaten over 2011. Dyas deed in 2011 geen acquisities, maar investeerde wel aanzienlijk in ontwikkelings- en boorprogramma’s. Een groot deel van de investeringen gingen naar het Britse offshore-veld Athena, waarin Dyas voor 47,5% deelneemt en dat naar verwachting in 2012 in productie zal worden genomen. Een definitief investeringsbesluit is genomen voor de ontwikkeling van de Britse offshore-velden Golden Eagle (olie), West Franklin (gas) en Stella/Harrier (olie/gas). Over 2012 06 14 het geheel genomen vielen de resultaten van proefboringen tegen, met uitzondering van die in het Britse offshore-veld Cladhan. Boringen hier wezen uit dat exploitatie van het veld commercieel haalbaar is. Dyas heeft haar deelneming van 8% in het producerende Britse veld Broom verkocht aan operator Enquest, en haar exploratiebelang van 10% in het Nederlandse veld F6-4 aan Smart Energy Solutions.


In 2011 heeft Dyas haar organisatie verder versterkt op financieel en operationeel gebied. Makro Makro is een zelfbedieningsgroothandel die food- en non-foodproducten aanbiedt aan professionele klanten. De missie van Makro is om de voorkeurspartner te worden van klanten in de horeca en kleine detailhandelaren, en daarnaast een bewezen leverancier te zijn voor een breed scala aan instellingen in de dienstensector zoals scholen, ziekenhuizen en kantoren. Makro realiseert deze missie door tegen concurrerende prijzen een breed en gevarieerd assortiment van dry food en verse producten aan te bieden die zijn afgestemd op de wensen van deze klanten, met een ondersteunend assortiment non-food-producten. Het oppervlak van de winkels varieert van 4.000 m2 tot 12.000 m2. Het totale aantal winkels in de Makroorganisatie lag eind 2011 op 232, vergeleken met 216 aan het eind van het vorige jaar. 206 hiervan zijn Makro-winkels (196 in 2010). De onderneming boekte een gezonde omzetgroei in euro’s van 8% ten opzichte van het voorgaande jaar. De strategie van Makro is er op gericht om de organisatie steeds klantgerichter te maken met een excellente bedrijfsvoering in zowel de winkels als op het gebied van de logistiek,

Pagina 21 / 42

ondersteund door geavanceerde toeleveringsketens en een op maat gemaakte IT-infrastructuur. Makro hecht ook grote waarde aan relaties met zijn leveranciers waarvan beide partijen profiteren. Het bedrijf heeft zijn winkelnetwerk verder uitgebreid om zijn positie in bestaande markten te versterken en kende een snelle groei in de onlangs betreden Peruaanse markt. Prioriteit wordt gegeven aan de ontwikkeling van huismerken. Nieuwe initiatieven worden opgezet, zoals experimenten met e-commerce en andere klantgerichte diensten, die het bedrijf een sterkere positie moeten bezorgen in een snel veranderend concurrentieklimaat. Door hoge inflatie en sterke concurrentie blijf het marktklimaat in Argentinië lastig. Er is toenemende overheidsbemoeienis in de vorm van prijsbeheersing en importbeperkingen. Eind 2011 werden nieuwe maatregelen voor deviezencontrole ingevoerd, die de mogelijkheid tot het verkrijgen van vreemde valuta beperken. Importbeperkingen schaden de verkoop van nonfoodproducten. Officieel ligt de inflatie op 10%, maar officieus wordt deze geschat op ruim 20%. De personeelskosten bleven in snel tempo stijgen. De overheid steunde de vakbondseisen voor loonsverhogingen, tot een peil van ruim twee keer de officiële inflatie. Al deze ontwikkelingen blijven belangrijke punten van zorg. Ondanks het toenemend problematische zakelijke klimaat en de inflatoire druk op de kosten wist Makro Argentinië over 2011 redelijke resultaten te boeken. De organische omzetgroei lag boven de geschatte inflatie, op het peil van de gemiddelde groei in de markt. Een nieuw concept werd geïntroduceerd voor het opzetten van een netwerk van kleine detailhandels onder het M&K-huismerk van Makro. Dit is gelijksoortig aan een concept dat al was geïntroduceerd door Tarquino, een bedrijf met twee winkels in Córdoba dat Makro in 2009 heeft overgenomen. Het idee erachter is dat detailhandelaren sterker betrokken raken bij Makro en producten van Makro’s huismerk in hun winkels verkopen. In december 2011 werd in Posadas een nieuwe Makro-winkel geopend. De meeste Makro2012 06 14 winkels die in de afgelopen jaren zijn geopend, presteren beter dan verwacht. Vanwege veranderende marktomstandigheden zoals prijsmaatregelen en ongezonde concurrentiepraktijken, vielen de resultaten van Basualdo, een groothandelaar in schoonmaakproducten en parfumwaren, tegen. Tarquino presteerde opnieuw volgens verwachting. Eind 2011 was SHV actief in Argentinië met twintig Makro-winkels, twee Tarquinoen vier Basualdo-winkels. In 2012 zal verdere uitbreiding plaatsvinden.


In Brazilië bleef de markt voor food en non-food groeien, gesteund door blijvende, zij het afnemende, economische groei en een gunstige demografische verandering door toename van het aandeel van de middenklasse in de totale bevolking. De concurrentie blijft sterk en alle spelers investeren continu in nieuwe winkels, logistiek en technologie. De commerciële strategie van Makro Brazilië bleef zich ontwikkelen, in voortzetting van de maatregelen die in 2009 en 2010 zijn genomen. De focus is gericht op beoordeling van assortiment, prijsstrategie en versterking van de leveranciersrelaties, met als doel een rendabele omzetgroei. Enkele verkopen met grote omzet zijn geschrapt, maar desondanks lag de organische omzetgroei ongeveer gelijk aan de inflatie. Er werden veel wijzigingen doorgevoerd in de organisatie en het personeelsbestand en momenteel is een overwegend nieuw maar ervaren en stabiel team actief. De structuur van de commerciële afdeling is ook tegen het licht gehouden en duidelijk versterkt. Nieuwe partnerschappen werden aangegaan met grote leveranciers en over commerciële voorwaarden werd opnieuw onderhandeld. In juli werd met DHL de nieuwe crossdockingcentrum

Pagina 23 / 42

in bedrijf genomen. Het resultaat hiervan is goed en steeds meer leveranciers maken er gebruik van. Er wordt nog steeds veel gedaan om het werkkapitaal te verbeteren. Het zal enige tijd duren voordat al deze inspanningen vrucht dragen. Dit geldt ook voor de resultaten van veel recentelijk geopende winkels, die een langzame start kenden. Eind 2011 bedroeg het totale aantal winkels 76. In Colombia neemt de concurrentie toe doordat zich nieuwe spelers en winkelformules aandienen. Makro Colombia blijft zich richten op het aantrekken van grotere hoeveelheden klanten uit de segmenten horeca en detailhandel, en breidde haar marketingactiviteiten en het programma voor ontwikkeling van het klantenbestand uit. Inmiddels worden ook betalingen per creditcard geaccepteerd. Als gevolg van deze initiatieven was de organische omzetgroei opnieuw hoger dan de inflatie en ook beter dan het marktgemiddelde voor de detailhandel. De totale resultaten voor Makro Colombia waren overeenkomstig de verwachtingen, indien rekening wordt gehouden met het effect van de verhoging van de bankbelasting die begin 2011 werd doorgevoerd. In 2011 werd er een winkel geopend in Tunja, waarmee het totale aantal Makrowinkels op 16 kwam. Makro Colombia gaat zich concentreren op groei in de belangrijke steden Bogotá en Medellín. De omstandigheden in Venezuela worden gekenmerkt door grotere politieke onzekerheid, een groter gebrek aan basisproducten, prijsmaatregelen en beperkte beschikbaarheid van vreemde valuta. Ondanks deze verslechteringen wist Makro Venezuela opnieuw een uitzonderlijk goed resultaat te boeken. In de loop van het jaar versterkten de autoriteiten de handhaving van prijsmaatregelen. In november werd een nieuwe wet voor prijsbeheersing aangenomen, waardoor de inmenging van overheidswege in het bedrijfsleven verder is toegenomen. Het 2012 06 14 resultaat leed onder de beperkte import van goederen als gevolg van het tekort aan vreemde valuta. In 2011 kwam het totale aantal winkels op 35 door opening van één nieuwe winkel. De resultaten van Mikro, de nieuwe kleinschalige detailhandelsformule, bleven wederom beneden verwachting. Om een nieuw operationeel model te testen werden vijf nieuwe Mikro-winkels geopend, waarmee het totaal op 18 kwam. Er wordt nu gewerkt aan een betere bedrijfsvoering en logistiek in deze winkels en nieuwe locaties zullen dichter bij woongebieden met een hogere bevolkingsdichtheid liggen.


Makro Peru breidde volgens plan verder uit en boekte goede resultaten. De organisatie werd gedurende de groei verder versterkt en heeft nu een goedgestructureerde bedrijfsvoering, betere voorwaarden van leveranciers en volgt een gerichte ontwikkeling van het klantenbestand. In 2011 werden drie nieuwe winkels geopend, wat het totale aantal winkels op zeven brengt. Vijf daarvan zijn gesitueerd in Lima. Er zijn verschillende nieuwe winkellocaties geïdentificeerd en in 2012 zullen meer winkels worden geopend. In 2011 continueerde Makro Thailand met succes haar strategie om de leverancier van eerste keuze te worden van geregistreerde professionele klanten uit de foodsector. Het jaar begon met een aantal positieve externe factoren, waaronder een economisch herstel en gunstige prijzen voor landbouwproducten. Intern hebben belangrijke, recentelijk ontwikkelde projecten

Pagina 25 / 42

bijgedragen aan een uitstekend jaarresultaat, dat standhield ondanks de overstromingen in het laatste kwartaal. Het belangrijkste aandachtspunt is continue verbetering van de klantenservice, waarvoor een project gericht op klantenbinding is gestart. Klantloyaliteit wordt ook versterkt door een volledig horeca-assortiment aan te houden en de behoeften van de klanten te vervullen met specifieke aanbiedingen op basis van een analyse van hun aankooppatronen. Makro Thailand was een van de weinige distributeurs die in het laatste kwartaal van het jaar tijdens de overstromingen (waarschijnlijk de zwaarste in 50 jaar) in bedrijf bleef. Dit is voornamelijk te danken aan het feit dat er een continuïteitsplan bestond dat op het juiste moment werd uitgevoerd. De overstromingen veroorzaakten veel leed en enorme materiële schade, en het belangrijkste distributiecentrum van Makro Thailand kwam onder water te staan. Er traden tekorten op bij de levering van basisproducten zoals rijst, eieren, drinkwater, conserven en zuivel. Het managementteam van Makro Thailand handelde proactief door het hoofdkantoor tijdelijk te verplaatsen en vervangende distributiecentra in te zetten. Op deze wijze slaagde men erin om alle winkels open te houden met een normale voorraad, wat een indrukwekkende prestatie van het team was. Procedures op gebied van gezondheid en veiligheid zijn verankerd in de bedrijfsvoering van Makro Thailand. Talentmanagement, opvolgingsplanning en training bleven aandachtspunten in de personeelsontwikkeling. In 2011 werden vier nieuwe winkels geopend, waarmee het totaal op 52 komt. In januari 2012 werd de eerste Food Services-winkel geopend, een nieuwe winkelformule die zich volledig richt op klanten uit de horeca. Een tweede Siam Frozen-winkel, waar uitsluitend diepgevroren voedsel wordt verkocht, werd geopend in december.


2011 was ook een positief jaar voor Siam Food Services in Thailand, dat haar grootste omzet noteerde sinds de onderneming werd opgericht. Ondanks de dalende trend in het laatste 2012 06 14 kwartaal, als gevolg van de overstromingen, laat het resultaat over 2011 een duidelijke groei zien. Een stijgend aantal full-service-restaurants, cateringbedrijven en instellingen werden bediend. Siam Food Services is voorbereid op het efficiënt afhandelen van grotere transactievolumes nu het Warehouse Management and Electronic Ordering System volledig is geïmplementeerd. Mammoet Voor Mammoet was 2011 een bewogen jaar. Het 45-jarig bestaan van het bedrijf kreeg een extra accent met de voltooiing en demonstratie van haar nieuwe supergrote hijskranen. De capaciteit en flexibiliteit van deze nieuwe machines onderstrepen de leidende positie die Mammoet inneemt in het zware hijswerk en speciaal transport. Het eigen personeel van Mammoet was verantwoordelijk voor het concept, ontwerp en engineering van de kranen, alsmede voor het management van de bouw ervan. Dit is een uitstekend voorbeeld van de ondernemingsgeest en het innovatieve karakter van het bedrijf. Juist deze kwaliteiten, in combinatie met de ervaring en het omvangrijke en gevarieerde assortiment aan materieel, stellen Mammoet in staat om haar klanten effectieve, innovatieve en hoogwaardige oplossingen te leveren. In de afgelopen jaren kende Mammoet een snelle groei die grotendeels autonoom was, maar ook werd geholpen door enkele strategische acquisities. Het bedrijf heeft de middelen en vaardigheden om door te gaan met het opbouwen van solide werkrelaties met veel van de bekendste namen in de petrochemische en offshore-industrie, bouw, energiesector, mijnbouw en maritieme sector.

Pagina 27 / 42

Alle aandelen Mammoet zijn nu in bezit van SHV, nadat de familie Van Seumeren besloot om aan het eind van het tweede kwartaal haar betrokkenheid bij het bedrijf te beëindigen. Hiermee komt een einde aan een tijdperk waarin verschillende leden van deze familie een belangrijke rol speelden bij de indrukwekkende ontwikkeling die het bedrijf in de afgelopen 45 jaar doormaakte. SHV is de familie Van Seumeren dankbaar voor de wijze waarop zij gedurende tientallen jaren heeft bijgedragen aan en betrokken is geweest bij de leiding van het bedrijf. De wijziging in eigendomsverhoudingen leidde vervolgens ook tot een nieuwe samenstelling van het management team. Dat de nieuwe leden in het team allen uit de eigen gelederen van Mammoet komen, benadrukt nog eens de kracht van de organisatie en het belang van goede opvolgingsplanning. De organisatiestructuur van het bedrijf is aangepast. Aan de regionale vestigingen is meer verantwoordelijkheid toebedeeld, waardoor de transparantie en controleerbaarheid worden vergroot. Mammoet opereert in een cyclische branche. Het haperende economische herstel, met daarbij nog de onzekerheid rondom de toekomst van de euro en de impact van de ramp met de kerncentrale bij Fukushima, heeft geleid tot volatiliteit in industriële investeringen in alle segmenten waarin Mammoet actief is. Door afnemende vraag en toenemende concurrentie stonden de marges in alle activiteiten onder druk, wat gedeeltelijk kon worden gecompenseerd door kostenmaatregelen en wijzigingen in de organisatiestructuur. Ondanks de moeilijke marktsituatie kon Mammoet over 2011 toch een bevredigend resultaat boeken. Even belangrijk was dat het bedrijf kon aanvangen met diverse grote projecten in Europa, Australië en Canada. Verder droegen enkele grote onderhoudsprojecten bij aan het resultaat, evenals een reeks belangrijke kleinere projecten in de verschillende regio’s. Verliezen die op enkele projecten werden geleden, drukten het resultaat. Mammoets orderportefeuille blijft goed gevuld, doordat het bedrijf er in 2011 in slaagde diverse grote projecten in de wacht te slepen, nieuwe markten heeft aangeboord en langlopende raamovereenkomsten wist af te sluiten met een aantal belangrijke klanten. Een buitengewoon project vond plaats op de Rijn, waar Mammoet Maritime met succes de gezonken tanker Waldorf wist te bergen. Het personeelsbestand is het afgelopen jaar gegroeid. Nieuw personeel is aangenomen om grote projecten in Canada en Australië te kunnen bemannen, maar hier tellen ook twee acquisities mee die in 2011 plaatsvonden. Een daarvan was de overname van Barthel Schwimmkrane GmbH, dat nu volledig is geïntegreerd in Mammoet Maritime en bevredigende resultaten boekt. De andere betrof de aankoop van de resterende 50% aandelenbelang in KR Wind. De resultaten over 2011 van dit bedrijf waren teleurstellend, met name door onverwachte structurele marktveranderingen in de windenergiesector. Het bedrijf zal volledig worden geïntegreerd en opereren onder de naam Mammoet Wind, met een bedrijfsmodel dat is aangepast aan de huidige marktomstandigheden. Veel klanten beschouwen Mammoet als hun favoriete aannemer vanwege de uitstekende staat van dienst op gebied van veiligheid en kwaliteit. Het bedrijf wist in 2011 beter te scoren op het vlak van veiligheid, maar het management op alle organisatieniveaus blijft onverminderd aandacht houden voor veiligheid en milieubewustzijn. Mammoet wil zijn proactieve cultuur van veilig werken verder ontwikkelen, met als doel het waarborgen van het welzijn van alle mensen die voor of met Mammoet werken. De ontwikkeling

van het personeel blijft hoog op de agenda staan. Als het bedrijf ook in de toekomst succes wil boeken, is het essentieel dat het kan putten uit een internationaal bestand van goed opgeleide en ervaren mensen. Het management dient te borgen dat binnen het bedrijf voldoende talent wordt ontwikkeld en dat de resultaten worden geoptimaliseerd door een combinatie van selectieve groei, innovatieve oplossingen en kostenbeheersing. ERIKS ERIKS is een internationale industriële dienstverlener met een uitgebreid assortiment hoogwaardige werktuigbouwkundige componenten en aanverwante technische en logistieke diensten. Door haar passie voor technologie is de onderneming in staat een positieve bijdrage te leveren aan de bedrijfsvoering van haar klanten. ERIKS levert producten en diensten die te maken hebben met leidingsystemen (kleppen, instrumentatie, industriële slangen en afdichtingen), afsluiters, industriële kunststoffen, aandrijftechnieken (hydraulica, pneumatica, lagers en elektromechanische aandrijfsystemen) en een keur aan gereedschappen en onderhoudsproducten. ERIKS bedient twee industriële segmenten: Original Equipment Manufacturers (OEM) en Maintenance, Repair and Overhaul (MRO). In de OEM-markt ligt de focus bij co-engineering en het delen van kennis van producten en toepassingen met haar klanten. Econosto, een belangrijk onderdeel van de ERIKS Group, biedt technische oplossingen voor projecten in specifieke markten, zoals olie en gas, chemicaliën, petrochemicaliën, energieopwekking, scheepsbouw en reparatie. 2012 06 14


2011 was voor ERIKS een succesvol jaar. Het bedrijf wist haar positie op belangrijke bestaande markten in Europa te versterken en breidde in het kader van haar groeistrategie ook geografisch uit. ERIKS heeft in de tweede helft van het jaar belangrijke stappen gezet ter versterking van haar positie in Noord-Amerika door de acquisitie van Industrial Controls en LewisGoetz. Industrial Controls, dat haar hoofdkantoor heeft in New Jersey, is een toonaangevende Amerikaanse distributeur van MRO gerelateerde procesbesturingsapparatuur en automatische industriële afsluiters. Industrial Controls fungeert als ‘one-stop shop’ voor klanten in 22 staten in het Midden en Oosten van de Verenigde Staten, grenzend aan het gebied waar Rawson actief is, dat in 2010 door ERIKS werd overgenomen. Met ruim 150.000 artikelen leverbaar uit voorraad loopt het bedrijf voorop met gecentraliseerde marketinginitiatieven met diverse verkoopkanalen (inclusief e-business) en catalogi en callcenters. LewisGoetz is met 70 vestigingen in de VS en 16 in Canada een Noord-Amerikaanse marktleider op het gebied van hoogwaardige slangen, pakkingen en een brede keuze aan transportbanden. LewisGoetz heeft zijn hoofdkwartier in Pittsburgh en in alle belangrijke regionale vestigingen zijn faciliteiten aanwezig voor het op maat maken van deze drie productgroepen. In de buurt van Toronto (Canada) heeft het bedrijf ook een eigen fabriek voor de productie van slangen. Zowel Industrial Controls als LewisGoetz kunnen bogen op een geschiedenis van solide autonome groei, gecombineerd met een bewezen buy-and-build-strategie, die aansluit op de algemene strategie van ERIKS.

Pagina 29 / 42

Ook door de bestaande bedrijven in de Verenigde Staten werden in 2011 kleinere aanvullende acquisities gedaan. California Seal and Fastener werd overgenomen door het bedrijfsonderdeel ERIKS Seals and Plastics. Quantum Supply in Edmonton (Canada), een distributeur van hoogwaardige afsluiters, werd overgenomen door Newdell (Houston), een producent en distributeur van afsluiters die in 2010 door ERIKS werd verworven. Gedurende 2011 bleef ERIKS ook haar marktpositie in Nederland, België, Duitsland en Denemarken uitbreiden. Hertel Industrial Sealings, dat werd overgenomen in november, levert een compleet dienstenpakket op het gebied van afdichtingen, zoals engineering, productie en ondersteuning bij installatie. Het bedrijf wordt geïntegreerd in de activiteiten van ERIKS in België, Nederland en Duitsland. ERIKS Duitsland deed een reeks kleinere acquisities, waaronder enkele commerciële activiteiten van AMG Pesch in Keulen. AMG is een producent van afsluiteraandrijvingen, Pesch levert afsluiters, armaturen en meetapparatuur aan veel verschillende sectoren. AMG Pesch heeft op haar beurt de activiteiten van Sodeco Armaturen overgenomen. ERIKS Duitsland voegde ook het bedrijf Erich Haagen in de regio Hamburg toe aan de groep, dat actief is op gebied van lager-, aandrijf- en afdichtingstechniek. ERIKS versterkte haar positie in Denemarken door de overname van Dansk Ventil Center in Vejle, dat met name de OEM-markt in Denemarken bedient met afsluiters voor hoge en lage druk. Naast het eerder overgenomen Valtor Offshore is Dansk Ventil Center nu het tweede Deense bedrijfsonderdeel van ERIKS dat actief is op de markt van leidingsystemen.


Voor de resultaten van de ERIKS Group is het algemene niveau van economische activiteiten op de afzonderlijke markten van essentieel belang. De meeste markten die ERIKS bedient waren in 2012 06 14 2011 redelijk stabiel. De autonome groei, die in de tweede helft van 2010 weer op gang was gekomen, bleef gedurende 2011 op een goed niveau. De omzet in projectgerelateerde activiteiten voor de maritieme sector, de olieen gassector en energieopwekking bleef daarbij achter. Dit was te voorzien vanwege de laat-cyclische aard van deze markten. Internationale sancties en verstoringen in diverse landen in het Midden-Oosten hadden een negatieve invloed op de omzet in alle segmenten van ERIKS’ activiteiten in deze regio. Alhoewel de omzet voor projectgerelateerde activiteiten daalde, werd dit meer dan gecompenseerd door groei in de OEM- en MRO-sectoren. Naast de omzetstijgingen vertoonden bijna alle segmenten van de activiteiten gezonde marges, wat gedeeltelijk toe te schrijven was aan goede kostenbeheersing. De gevestigde bedrijfsonderdelen van ERIKS in België, Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk boekten goede resultaten. NPM Capital NPM Capital richt zich op het innemen van een voorkeurspositie als investeringspartner van private equity voor succesvolle ondernemers, met name voor middelgrote bedrijven in de Benelux. NPM Capital concentreert zich op het investeren in een aantal voorkeursectoren en in buy-and-build mogelijkheden met bestaande participaties. De ondernemingen waarin NPM Capital investeert, hebben een investeringswaarde van maximaal € 500 miljoen. Rendabele groei, zowel autonoom als door overnames die tot marktconsolidatie leiden, is de strategie die de meeste ondernemingen in de portefeuille van NPM nastreven. Zo bereiken zij hun doel om concurrerender te worden en grotere waarde te creëren door sterkere loyaliteit van hun klanten. NPM Capital helpt haar participaties bij het behalen van hun strategische doelen door

Pagina 31 / 42

kennisoverdracht, financiering en toegang tot zijn netwerk. Het beoogde rendement van NPM Capital op de investeringsportefeuille is minimaal 15%. NPM Capital heeft een solide reputatie opgebouwd als een actieve aandeelhouder. Door zijn corporate governancestructuur kan het bedrijf een flexibele beleggingshorizon hanteren, waardoor het nooit onder druk staat om te desinvesteren – hetgeen doorgaans een typisch kenmerk is van andere private-equityfondsen. De belangen van alle partijen worden eerder afgestemd op optimalisatie van de bedrijfsresultaten op basis van het principe van excellente bedrijfsvoering en excellent beheer van klantrelaties. NPM spant zich in om het management van haar participaties te ondersteunen door de specialistische kennis en ervaring te delen die NPM heeft op gebied van het verbeteren van de bedrijfsvoering en marktontwikkeling. NPM Capital legt ook nadruk op duurzaamheid en strategieën voor e-business als wezenlijk onderdeel van de bedrijfsontwikkeling. De kennisoverdracht op al deze gebieden draagt bij aan het creëren van aandeelhouderswaarde. De markt voor private equity was in de eerste helft van het jaar redelijk actief, maar vertraagde daarna weer toen de economische vooruitzichten verslechterden. In het begin van het jaar ging de transactieactiviteit omhoog, maar de kwaliteit was laag. Secondary deals, waarin privateequityondernemingen hun participaties aan elkaar verkopen, kwamen op de markt toen de resultaten van afzonderlijke bedrijven licht verbeterden na de nasleep van de crisis van de voorafgaande jaren. Er kwam ook meer bankkrediet beschikbaar, wat het mogelijk maakte meer schuldfinanciering te verkrijgen. NPM opereerde op dat moment voorzichtig op de markt. De winstverwachtingen van de verhandelde bedrijven waren meestal zeer agressief. NPM Capital was van mening dat de markt te kwetsbaar was om dergelijke verwachtingen te ondersteunen en 2012 06 14 was ook niet overtuigd van de duurzaamheid van de economische groei en stabiliteit. Uiteindelijk werd het moeilijker om bankkredieten te verkrijgen, waardoor de hoge activiteit op de privateequitymarkt weer afnam. Daarbij kwam dat de algemene economische vooruitzichten onzekerder werden, en een aantal van de NPM-participaties ondervond een omkeer in waardecreatie. Met de betreffende managementteams wordt overleg gevoerd over de te nemen maatregelen die nodig zijn om goede resultaten in deze uitdagende omstandigheden te waarborgen.


NPM Capital investeerde in 2011 selectief voor in totaal bijna € 200 miljoen. Er werd een meerderheidsbelang van 57% in Kiwa genomen, waarbij de resterende aandelen in bezit van het management bleven. Kiwa is actief op het gebied van het testen, inspecteren en certificeren van processen, systemen en producten, met name in niche-segmenten zoals water, gas en energie, gezondheidszorg en gevaarlijke stoffen. Kiwa heeft ruim 1.000 mensen in dienst, met kantoren en laboratoria in heel Europa en in China. Daarnaast heeft het bedrijf nog samenwerkingsverbanden met agenten in diverse landen over de hele wereld, waardoor het uiteindelijk actief is in meer dan 50 landen. Na de acquisitie heeft Kiwa zelf nog enkele kleinere, aanvullende acquisities gedaan. Een verdere investering was de buy-out van 90% van de aandelen in Belgische Distributiedienst. Deze onderneming is actief in de verspreiding van ongeadresseerd drukwerk en gratis media zoals brochures, catalogi en productmonsters in België en Italië. Met 27 regionale distributiecentra bestrijkt het bedrijf geheel België en bezorgt jaarlijks ongeveer vijf miljard stukken bij consumenten thuis. Daarnaast heeft Belgische Distributiedienst een groot team van inspecteurs in dienst, die de integriteit en kwaliteit van het distributienetwerk bewaken.

Pagina 33 / 42

Het team van NPM Healthcare realiseerde in 2011 twee investeringen. Zonnestraal, dat in de eerste helft van het jaar werd verworven, biedt specialistische oogheelkundige zorg via een keten van zeven gespecialiseerde oogziekenhuizen in de vorm van diagnose, behandelingen en operaties. Vrijwel alle handelingen van het bedrijf worden vergoed door de zorgverzekeraars. NPM Capital heeft een meerderheidsbelang in Zonnestraal. Daarnaast werd een meerderheidsdeelneming gerealiseerd in Samenwerkende Tandartsen Nederland, een vooraanstaande keten van praktijken voor algemene tandheelkundige zorg. Dit bedrijf heeft een strategie van groei door overnames gevolgd en is momenteel actief op 25 locaties. Ook bleef NPM Capital haar bestaande participaties actief ondersteunen. Het belang in Medux, de holdingmaatschappij voor de eerder overgenomen ondernemingen Harting Bank en EmCart in de gezondheidszorg, is vergroot. Ook verstrekte NPM groeikapitaal aan Royaan voor de overname van Willie Dokter, een producent en distributeur van ambachtelijke gehaktballen. Eind 2011 wachtte NPM nog op goedkeuring voor de fusie van Royaan (bekend van de snackmerken Van Dobben en Kwekkeboom) met Ad van Geloven (bekend van diepvriessnacks als Mora). Ook de overname van Bolletje door Continental Bakeries wachtte nog op formele goedkeuring. In 2011 realiseerde NPM Capital twee verkopen van participaties: Van Oord en Desso. Van Oord is een toonaangevend internationaal aannemersbedrijf dat is gespecialiseerd in baggerwerken en waterbouwkundige en offshore projecten (olie, gas en wind). Het bedrijf heeft een aanzienlijke groei doorgemaakt nadat NPM Capital er voor het eerst een belang in nam in 1977. In het begin van 2011 werd het NPM-belang van 27,5% in Van Oord overgenomen door MerweOord, de investeringsmaatschappij van de familie Van Oord. Desso is een toonaangevend Europees producent van tapijttegels, getufte en geweven tapijten en kunstgras voor sportvelden. Met de actieve ondersteuning van NPM Capital zijn het marktaandeel en de winstgevendheid van Desso in de afgelopen jaren gestegen. Het bedrijf heeft zich hierbij gericht op innovatie en het duurzaamheidsconcept cradle-to-cradle geïmplementeerd. NPM Capital heeft haar belang van 78% in Desso verkocht aan Bencis Capital Partners, dat verdere ontwikkeling en groei van de activiteiten van Desso in Europa, Zuid-Amerika en Azië zal ondersteunen. Beide verkopen leverden aanzienlijke boekwinsten op, die sterk bijdroegen aanhet resultaat over 2011. Financiële ontwikkelingen Omzet De totale netto-omzet nam met € 1,4 miljard (8%) toe van € 16,0 miljard in 2010 tot € 17,4 miljard in 2011. Dit is inclusief een negatief effect van € 0,5 miljard door valutabewegingen, met name door de waardedaling van de Argentijnse peso, de Venezolaanse bolivar en de Turkse lira. Zonder valuta-effecten zou de omzet zijn toegenomen met 11%. Groei-initiatieven, waaronder acquisities en de opening van enkele nieuwe Makro-winkels, hadden een beperkt effect en droegen € 0,5 miljard omzet bij. Aangezien de meer belangrijke acquisities pas in het laatste kwartaal werden afgerond, was hun effect op de omzet in 2011 niet groot. Op organische basis, valuta-effecten uitgezonderd, steeg de omzet met € 1,3 miljard (8%) ten opzichte van het vorige jaar. Deze stijging is vooral te danken aan het beter presteren van de bedrijfsonderdelen, economische groei in Zuid-Amerika, Thailand en Turkije en stijgende prijzen voor LPG en olie.

Bedrijfsresultaat De netto-omzet van SHV Energy, op basis van constante wisselkoersen, lag 8% boven het niveau van 2010. Lagere volumes als gevolg van het warme weer en energiebesparende maatregelen in Europa werden gecompenseerd door hogere gemiddelde verkoopprijzen. Schommelingen in de loop van het jaar buiten beschouwing latend, bleven de leveringsprijzen van LPG op het hoge niveau waar ze eind 2010 naar waren gestegen. Ondanks hoge leveringsprijzen en sterke concurrentie in alle markten waar SHV Energy actief is, konden de marges per ton LPG worden gehandhaafd of licht worden verbeterd in alle belangrijke markten. Omdat deze stijging van de marge per ton de lagere volumes niet volledig kon compenseren, lag de brutomarge voor 2011 lager dan het niveau van 2010. Vanwege de ontwikkeling in de volumes versterkte SHV Energy de voortdurende aandacht op kosten, waardoor over de hele linie een reductie van de bedrijfskosten kon worden gerealiseerd. De bedrijfskosten namen met 2% af ten opzichte van 2010, ondanks de effecten van de inflatie in Brazilië en Turkije. Desondanks was deze netto reductie van de bedrijfskosten onvoldoende om de lagere brutomarge te compenseren. Daarnaast droegen de resultaten van TCEC, die nu zijn opgenomen in SHV Energy, negatief bij aan het resultaat. Dit komt doordat de marges in de houtpelletsector onder druk bleven staan. Het bedrijfsresultaat van SHV Energy over 2011 is lager dan dat van het voorafgaande jaar. Makro realiseerde een omzetverhoging van 8%. Dit was het resultaat van gezonde economische groei in de regio’s waar Makro actief is, de effecten van de twaalf nieuwe winkels uit 2010 en de tien nieuwe winkels uit 2011, en de hoge inflatie in Argentinië en Venezuela. De omzet in euro’s leed onder negatieve valuta-effecten, vooral voortkomend uit de waardedaling van de 2012 06 14 Argentijnse peso en de Venezolaanse bolivar. Over het geheel wist Makro de brutomarge als percentage van de omzet opnieuw te verbeteren, maar de resultaten van de verschillende landen liepen sterk uiteen. Makro Thailand presteerde in 2011 uitzonderlijk goed en kan bogen op een solide trend in organische operationele winst als percentage van de netto omzet en sterke resultaten van de nieuwe winkels, te midden van (en ondanks) de zware overstromingen die het land in 2011 troffen. Deze ontwikkeling is toe te schrijven aan de succesvolle uitvoering van de strategie gericht op excellente bedrijfsvoering en groei. Ondanks een omzetgroei op niveau van de inflatie behoeft de operationele winst van Makro Brazilië als percentage van de omzet toch nog altijd verbetering. Dit wordt onder andere nagestreefd door fundamentele veranderingen in de organisatiestructuur en de commerciële strategie van het bedrijf. Hogere overheadkosten door inflatie in Brazilië en de trager dan verwachte ontwikkeling van sommige nieuwe winkels beïnvloedden de resultaten eveneens negatief. Ondanks gereguleerde prijzen, importbeperkingen voor bepaalde producten en hogere prijzen voor geïmporteerde goederen als gevolg van de verzwakte bolivar, is de operationele winst van Makro Venezuela als percentage van de netto omzet nog altijd bevredigend, zij het iets lager dan in 2010. Voor Makro Colombia en Makro Argentinië nam de organische omzet in 2011 in bevredigende mate toe, en overtrof in beide gevallen de beste schattingen van de daadwerkelijke inflatie. De operationele winst voor Makro Colombia was vlak. Het inflatoire effect op de kosten in Argentinië liet de kostenbasis duidelijk stijgen, wat niet volledig gecompenseerd kon worden voor de toename in brutomarge. Makro Peru presteerde beter dan verwacht, zowel qua omzet als qua operationele winst.


De omzet van Dyas lag 2% lager dan in 2010. De productie van 2011, zijnde 7,7 miljoen vaten olie-equivalent, was duidelijk lager dan de 9,9 miljoen vaten uit 2010. Deze aanzienlijk lagere

Pagina 35 / 42

productie werd voornamelijk veroorzaakt door onverwachte (maar reguliere) onderhouds- en reparatiewerkzaamheden op diverse velden, waarbij die op het Buzzard-veld zich het sterkst deden voelen. Alhoewel de totale productiekosten door het lagere totale volume sterk daalden, stegen de kosten per vat olie-equivalent. Dit komt doordat olie en gas worden gewonnen uit velden met hogere kosten per eenheid, als gevolg van hogere investeringen in exploratie en ontwikkeling. De exploratieactiviteiten lagen op een lager niveau dan in 2010, wat leidde tot lagere kosten op dit gebied. Ondanks al deze ontwikkelingen vertoonde het bedrijfsresultaat, gesteund door hogere verkoopprijzen, een gezonde stijging ten opzichte van 2010. Conform de algemene markttrend lag de gemiddelde olieprijs duidelijk hoger dan in 2010: USD 111 per vat in 2011 tegenover USD 80 per vat in 2010. Daarnaast speelde ook de stijging van de gemiddelde gasprijs in Nederland, van 18 eurocent per m3 in 2010 naar 23 eurocent per m3 in 2011 in positieve zin mee. Mammoets bruto omzet was hoger dan in 2010, ondanks een afname in het beschikbare werk vanwege terughoudendheid in de markt om te investeren in nieuwe projecten. De omzetstijging kan voornamelijk worden toegeschreven aan een aantal omvangrijke projecten met een lange looptijd en veel inzet van materieel in de VS, Canada en Azië en het effect van de acquisitie van KR Wind. Over het geheel bleef de bezettingsgraad van het materieel bevredigend, maar de overcapaciteit in de meeste markten zet de marges enigszins onder druk. Het bedrijfsresultaat als percentage van de omzet was aanzienlijk lager dan in 2010. Dit kwam niet alleen door de druk op de marges, maar ook door enkele verlieslatende projecten en de teleurstellende resultaten van KR Wind. De resultaten van ERIKS over 2011 waren goed. De omzet lag 24% hoger dan in 2010 (inclusief acquisities) en 8% op een organische basis. In de meeste markten zette ERIKS haar herstel na de economische crisis in 2009 voort, na een eerste begin hiermee in 2010. Met enige variatie tussen de verschillende landen zijn de brutomarges als percentage van de omzet op het niveau van het voorafgaande jaar. Door strikte kostenbeheersing en een gerelateerde stijging van de productiviteit laat het resultaat een positieve trend zien en EBITA als percentage van de omzet nadert nu weer het niveau van voor 2009. Een positief effect op de resultaten ging uit van de acquisities in 2010 en 2011. Het effect van de acquisities uit 2011 op de resultaten is beperkt, omdat de meer omvangrijke transacties pas in het laatste kwartaal van het jaar werden afgerond. Bijzondere baten en lasten Voor 2011 omvatten de bijzondere baten en lasten verliezen die samenhangen met waardeverminderingen van activa bij Dyas, evenals waardeverminderingen bij enkele dochterondernemingen van SHV Energy en de kosten die samenhangen met de herstelplannen voor pensioenfondsen in het Verenigd Koninkrijk. Financiële resultaten De netto financiële baten in 2011 zijn ten opzichte van het voorafgaande jaar aanzienlijk gestegen, dankzij de boekwinsten die NPM Capital realiseerde bij de verkopen van de participaties in Van Oord en Desso. De opbrengst uit financiële participaties bestond verder uit de rente op leningen aan participaties en dividenden, onder aftrek van waardeverminderingen van enkele investeringen van NPM Capital. Alhoewel de nettoschuldpositie toenam als gevolg van de uitgaven voor acquisities in de loop van 2011, stegen de netto rentelasten slechts licht

van € 58 miljoen in 2010 naar € 61 miljoen in 2011. Dit was voornamelijk te danken aan de lage rentetarieven van de euro en de Amerikaanse dollar. Belastingen De gemiddelde belastingdruk daalde van 31% in 2010 naar 28% in 2011. Deze daling is met name het gevolg van de vrijgestelde boekwinsten van NPM Capital, en ondanks het bovengemiddelde tarief voor Dyas op de aanvullende belasting op behaalde winsten met de winning van olie en gas in het Verenigd Koninkrijk en Nederland. De belastingafdracht die Dyas betaalt steeg aanzienlijk, als gevolg van de aanvullende belasting in het Verenigd Koninkrijk op de productie van olie en gas welke in maart 2011 werd verhoogd van 20% naar 32%. Dit leidde tot een stijging met 9,3% van het effectieve belastingtarief op de winst van Dyas in het Verenigd Koninkrijk in 2011. Daarnaast heeft de verhoging van de aanvullende belasting nog een extra latente belastingverplichting tot gevolg van € 33 miljoen, die ook is opgenomen in de resultaten voor 2011. Zonder NPM Capital en Dyas daalde het effectieve belastingtarief in 2011 naar 23%, tegenover 25% in 2010. Winst De winst over 2011 bedraagt € 782 miljoen, wat zich vertaalt in een rendement op het eigen vermogen van 22% (2010: 17%). Gecorrigeerd voor het effect van op eigen vermogen afgeboekte goodwill bedroeg het rendement op het economisch eigen vermogen in 2011 11% (2010: 9%).

Overview 2011 Text Page A4 2012 06 14

Vreemde valuta SHV onderneemt vele activiteiten in niet-eurolanden. Conversie van de resultaten van deze activiteiten vanuit de betreffende vreemde valuta’s naar de euro leidt tot negatieve of positieve valuta-effecten. In 2011 werden de resultaten van SHV negatief beïnvloed door de waardedaling ten opzichte van de euro van de Turkse lira en de Venezolaanse bolivar. Netto hadden alle valutaschommelingen een negatief effect van € 9 miljoen op de winst van SHV over 2011. Investeringen en desinvesteringen In 2011 bedroegen de totale investeringen € 1.922 miljoen. Dit is op te splitsen in € 760 miljoen voor acquisities, € 925 miljoen voor operationele vaste activa en € 237 miljoen voor financiële vaste activa (inclusief financiële participaties door NPM Capital ter waarde van € 216 miljoen). De uitgaven aan acquisities zijn voornamelijk ontstaan door de overname van het resterende minderheidsbelang van 25% in Mammoet, twee acquisities door ERIKS in Noord-Amerika en de acquisitie van KR Wind door Mammoet. SHV Energy investeerde € 265 miljoen in operationele vaste activa zoals vulstations, logistiek, autogasstations en IT, maar ook in gasflessen en tanks, zowel ter vervanging van afgeschreven apparatuur als voor ontwikkeling van nieuwe activiteiten. Makro investeerde € 214 miljoen in operationele vaste activa en nieuwe winkels. Dyas en Mammoet investeerden samen in totaal € 427 miljoen in operationele vaste activa. Dyas investeerde in de exploratie en ontwikkeling van olieen gasvelden, Mammoet voornamelijk in conventionele kranen, rupskranen, hydraulische kranen en de bouw van drie supergrote kranen. De investeringen in operationele vaste activa door ERIKS waren bescheiden. Investeringen in

Pagina 37 / 42

financiële activa hebben betrekking op de groei van de private equity portefeuille van NPM Capital, waaronder participaties in Belgische Distributiedienst en Kiwa en verdere investeringen in bestaande participaties ter ondersteuning van hun groei. In 2011 bedroeg de opbrengst uit desinvesteringen € 256 miljoen. Dit was voornamelijk gerelateerd aan verkoop van de participaties in Van Oord en Desso door NPM Capital en in olieen gasvelden door Dyas en de verkoop van operationele middelen door SHV Energy, Makro en Mammoet in het kader van de gewone bedrijfsuitoefening. Werkkapitaal De sterkere aandacht voor beheer van het werkkapitaal heeft geleid tot een veel betere werkkapitaalpositie bij vrijwel alle bedrijfsonderdelen, waarbij Mammoet en ERIKS nog potentieel voor verdere verbetering hebben. De werkkapitaalsituatie bij SHV Energy, Makro en Dyas heeft gezonde kasstromen gegenereerd. Het hogere voorraadniveau bij ERIKS en de projectgerelateerde toename van werkkapitaal bij Mammoet verkleinden het over het geheel positieve effect van het werkkapitaal op de operationele kasstroom. Financiering en liquiditeit De totale liquiditeit op 31 december 2011 bedroeg € 838 miljoen (ultimo 2010: € 788 miljoen). De nettoschuldpositie op 31 december 2011 bedroeg € 1.077 miljoen (ultimo 2010: € 462 miljoen). Deze ontwikkelingen waren met name het gevolg van de acquisitie van het resterende minderheidsbelang van 25% in Mammoet en de acquisities die ERIKS deed in Noord-Amerika. De langlopende nettoschuld nam toe, voornamelijk door de overgenomen schuld van KR Wind. SHV heeft per 31 december 2011 twee kredietfaciliteiten: een faciliteit van € 600 miljoen, die beschikbaar is tot 2015, en een nieuw-overeengekomen standby-faciliteit ter waarde van € 600 miljoen, die afloopt in 2016 met twee opties van een jaar voor verlenging. Ultimo 2011 is op deze faciliteiten € 616 miljoen getrokken. Naast de beschikbare liquide middelen, voorziet het nog niet getrokken bedrag van de standby-faciliteiten SHV van de nodige flexibiliteit om aanvullende investeringen voor verdere groei te kunnen financieren. Solvabiliteit Op 31 december 2011 bedroeg het groepsvermogen van SHV € 3.784 miljoen, een daling van € 112 miljoen. SHV hanteert de regel dat betaalde goodwill op acquisities direct ten laste van het eigen vermogen wordt gebracht. In 2011 werd € 528 miljoen aan goodwill ten laste van het eigen vermogen gebracht. Een groot deel van het eigen vermogen is geïnvesteerd in landen met andere valuta’s dan de euro. In 2011 was het totale negatieve effect van de omrekening van deze valuta’s naar euro’s € 31 miljoen. Dit bedrag is geboekt ten laste van het eigen vermogen. De buy-out van het minderheidsbelang van 25% in Mammoet heeft, samen met enkele kleinere buy-outs, het totale belang van derden in geconsolideerde bedrijfsonderdelen verlaagd met € 98 miljoen. De solvabiliteitsratio (groepsvermogen als percentage van het totaalvermogen) kwam ultimo 2011 uit op 37% (2010: 42%).

Zakelijke risico's Risico en onzekerheden bepalen alle zakelijke omgevingen en het nemen van risico’s is een essentieel onderdeel van ondernemen en een voorwaarde voor het behalen van een adequaat rendement. De risico-omgeving waarin de bedrijven van SHV waarde creëren en inkomsten genereren, wordt enerzijds bepaald door beheersbare risico’s en anderzijds door een aantal externe risico’s die buiten de invloedssfeer van de onderneming liggen. De beheersbare risico’s zijn divers en omvatten onder andere risico’s op het gebied van commercie, bedrijfsvoering, financiën, belastingen, weten regelgeving en de naleving daarvan, alsmede de afhankelijkheid van informatietechnologie en het vermogen om medewerkers te werven en te behouden. Naarmate de interne en externe dynamiek van de operationele omgevingen van de SHVbedrijven veranderen, veranderen ook de risico’s. De meeste van de SHV-activiteiten opereren momenteel in een onzeker en volatiel economisch klimaat, met onvoorspelbare uitwerkingen op de bedrijfsactiviteiten van SHV. Het is essentieel dat het management van SHV aandacht blijft besteden aan marktontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor de sectoren waarin de onderneming actief is. Daarnaast is het ook een essentiële managementtaak om continu te beoordelen welke soorten risico’s zich voordoen en te bepalen in welke mate deze aanvaardbaar zijn en beperkt kunnen worden.


De belangrijkste zakelijke risico’s voor de diverse SHV-activiteiten, waar het management aandacht aan dient te besteden, zijn de volgende: 2012 06 14

– Beheersing van gezondheids- en veiligheidsrisico’s is van het grootste belang voor de LPGactiviteiten. De resultaten van SHV Energy worden daarnaast beïnvloed door het weer. Of een winter zacht of juist streng is, bepaalt de verwarming gerelateerde vraag naar LPG. De aankoopprijs van LPG fluctueert en is afhankelijk van de vraag-en-aanbodsituaties in de betreffende markten waar LPG wordt geleverd, de prijs van olie en van valutabewegingen, met name die van de Amerikaanse dollar. Het hieraan gerelateerde productprijs- en valutarisico dient actief beheerd te worden, onder andere met behulp van afdekkingsinstrumenten. Het overheidsbeleid is eveneens van invloed op de resultaten, bijvoorbeeld ten aanzien van prijsbeheersing of het illegaal vullen van gasflessen. – Naast de prijsontwikkelingen van fossiele energiebronnen wordt het succes van initiatieven op het gebied van duurzame energie voor een groot gedeelte ook bepaald door de ontwikkelingen op de energiemarkten in het algemeen, de bereidheid van overheden om duurzame energiebronnen als alternatief voor traditionele brandstoffen te stimuleren en de mogelijkheden om projecten op het gebied van duurzame energie te financieren. – De resultaten van Dyas worden beïnvloed door de prijzen voor ruwe olie en aardgas en de koersen van de Amerikaanse dollar en het Britse pond. Ter beperking van deze risico’s wordt de prijs van de olieproductie ten dele afgedekt, evenals een deel van de hieraan gerelateerde opbrengst in Amerikaanse dollars. Als non-operator vertrouwt Dyas met betrekking tot de veiligheidsaspecten van de olieen gasproductie op de diverse operators waar zij mee samenwerkt. Dyas is ook kwetsbaar voor overheidsbesluiten, zoals wederom duidelijk werd toen de Britse regering in 2011 onverwacht besloot om de aanvullende belasting op olieen gasproductie te verhogen van 20% naar 32%.

Pagina 39 / 42

– De resultaten van Makro zijn in grote mate afhankelijk van het aantrekken en behouden van klanten en van de bestedingen door deze klanten, zaken die op hun beurt weer worden beïnvloed door de ontwikkeling en stabiliteit van de economieën waarin Makro opereert. Voor het succes van Makro zijn hygiëne en productveiligheid ook van essentieel belang. – Ook bij Mammoet is beheersing van de gezondheids- en veiligheidsrisico’s van het grootste belang. Mammoets activiteiten, bestaande uit zwaar hijswerk en speciaal transport, zijn qua winstgevendheid afhankelijk van het algemene investeringsklimaat en in het bijzonder van de dynamiek binnen de segmenten bouw, energiecentrales en de olieen chemische industrie. Cyclische risico’s worden beperkt door actief te zijn in zowel de project- als de verhuurmarkt en daarnaast door Mammoets aanwezigheid in verschillende marktsegmenten en geografische gebieden. – De activiteiten van ERIKS zijn sterk afhankelijk van het industriële productieniveau, met name bij haar OEM-afnemers. De MRO-markt is minder conjunctuurgevoelig, hoewel het algehele economische klimaat hier ook zijn weerslag op heeft. Samen met een gezonde geografische spreiding zorgt de verdeling van de activiteiten van ERIKS over OEM en MRO voor beperking van deze bedrijfsrisico’s. Met de uitbreiding van de activiteiten in Noord- Amerika, welke het resultaat is van de acquisitie van LewisGoetz en Industrial Controls, heeft ERIKS zijn geografische spreiding verder vergroot. – Het resultaat van NPM Capital wordt voornamelijk bepaald door de winstgevende verkoop van de bedrijven waarin is geïnvesteerd en door de eventuele waardeverminderingen van eerdere investeringen. Verkoopmogelijkheden en prijzen worden, evenals waardeverminderingen, grotendeels bepaald door het economische en financiële klimaat op een bepaald moment. Dit leidt ertoe dat de resultaten van NPM door de jaren heen sterk kunnen fluctueren. Op lange termijn hangt het succes van NPM af van het vermogen om winstgevende investeringsmogelijkheden te herkennen, operationele verbeteringen door te voeren en deze adequaat te beheren tot het moment van verkoop. De rentabiliteit van SHV wordt verder nog beïnvloed door een aantal externe risicofactoren. Politieke risico’s ontstaan bijvoorbeeld wanneer de onderneming activa bezit in politiek instabiele landen, mogelijk verergerd door problemen rond terrorisme, maatschappelijke onrust en schaarste van essentiële hulpbronnen. Verder worden risico’s en de bijbehorende kosten nog verzwaard door overheidsinterventie in het bedrijfsleven, aanhoudende ongelijke handhaving van regelgeving en het nieuwe fenomeen van plotselinge verhogingen van belastingen en heffingen in diverse landen. Populistische overheidsmaatregelen drukken daarnaast ook op de resultaten. De externe risicofactoren omvatten daarnaast economische effecten zoals inflatie, rentetarieven, onzekerheid over de euro, schuldencrisis, internationale spanningen rondom valutabeleid en de beurskoersen in samenhang met de pensioenverplichtingen. De maatregelen die genomen zijn om de risico’s te beperken, voorzover als mogelijk, gewenst en economisch haalbaar, worden nader omschreven in de paragraaf Risicomanagement, die deel uitmaakt van de Grondslagen voor consolidatie, waardering van activa en passiva en resultaatbepaling. Dankbetuiging Aan het eind van 2011 hadden in totaal 54.700 mensen zich gecommitteerd om "Deel van SHV" te zijn, 4.400 meer dan het jaar daarvoor. De bedrijfsfilosofie van SHV erkent ten volle dat succes mogelijk wordt gemaakt door de mensen binnen de onderneming. Het succes en de groei

die SHV blijft boeken in verschillende activiteiten over de gehele wereld zijn zonder twijfel te danken aan elk individu in de onderneming, ongeacht zijn of haar afkomst of cultuur. SHV streeft er onophoudelijk naar een plaats te zijn waar mensen zich thuis voelen en gewaardeerd weten. Wederzijds respect, vertrouwen, integriteit en loyaliteit zijn de kernwaarden van SHV. Door boven alles naar deze waarden te leven, wordt iedereen in de onderneming in staat gesteld om plezier in het werk te ondervinden. SHV is alle medewerkers bijzonder erkentelijk voor hun bijdrage aan de groei van de onderneming, zowel nu als in het verleden. SHV is met name iedereen dankbaar die dagelijks naar de waarden van de onderneming leeft en zich inspant om naar zijn of haar beste vermogen klanten en collega’s van dienst te zijn. De onderneming hoopt voor iedereen dat deze inspanning meer dan gecompenseerd wordt door de voldoening die hij of zij daaruit put. Maart 2012 P.J. Kennedy Directievoorzitter

Overview 2011 Text Page A4 2012 06 14

Pagina 41 / 42

Hoofdkantoor: SHV Holdings N.V. Rijnkade 1 3511 LC Utrecht Nederland www.shv.nl

Overzicht Overview 2011 Text Page A4

Recommend Documents