Overdracht van een eenmanszaak : enkele aandachtspunten op het vlak van directe belastingen

BIBF | Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten

INHOUD p.1/ Overdracht van een eenmanszaak : enkele aandachtspunten op het vlak van directe belastingen p.6/ Kent u de «kmo-portefeuille» al ?

Overdracht van een eenmanszaak : enkele aandachtspunten op het vlak van directe belastingen De beslissing om professionele activiteiten in de toe-

overlater gespreid worden belast a rato van het aantal

komst uit te oefenen via een vennootschap, wordt in

jaren omzet dat voor de berekening van de overdrachts-

praktijk meestal uitgevoerd door overdracht van een

prijs in aanmerking werd genomen. Ook in hoofde van

eenmanszaak aan een (pas opgerichte) vennootschap,

de overnemende vennootschap heeft dergelijke over-

waarbij in de meeste situaties een meerwaarde in hoofde

dracht fiscaal een impact. Het standpunt van de minis-

van de overlater gerealiseerd wordt. Deze «stopzettings-

ter van Financiën inzake de fiscale behandeling van

meerwaarde» wordt niet belast zoals gewone meerwaar-

tegen een variabele prijs verworven immateriële vaste

den die in de loop van de activiteit worden gerealiseerd.

activa wordt in dit artikel toegelicht mede omdat dit

De meerwaarden die behaald worden naar aanleiding

naar aanleiding van een recent arrest van het Hof van

van de stopzetting van de activiteit zijn onderworpen

Cassatie van 23 april 2010 weer in de aandacht werd

aan bijzondere fiscale regels. Een beschrijving van dit

gebracht.

regime valt buiten het bestek van dit artikel, aangezien dit uitvoerig werd toegelicht in een artikel verschenen

Om de belasting als stopzettingsmeerwaarde te vermij-

in Pacioli nr. 270 van 15 maart 2009.

den kan men zich de vraag stellen of het niet meer aangewezen is om goodwill of cliënteel te verhuren aan de

De eenmanszaak omvat vaak goodwill of cliënteel. De

opgerichte vennootschap eerder dan over te dragen.

cliënteel naar een (pas opgerichte) vennootschap blijkt

Een ander aspect dat we binnen dit onderwerp willen be-

niet altijd zo vanzelfsprekend te zijn.

lichten, is de mogelijkheid om het regime van gespreide belasting op een meerwaarde gerealiseerd op goodwill/

Gezien de recente rechtspraak in dit verband willen we

cliënteel toe te passen.

in dit artikel een aantal nuttige aspecten toelichten. In de praktijk komt het vaak voor dat goodwill en/of

1. Immateriële vaste activa verworven tegen een variabele prijs

cliënteel niet tegen een vaste prijs wordt overgedragen aan een vennootschap, maar dat de overdrachtsprijs wordt vastgesteld op een variabel bedrag dat wordt bepaald op basis van een percentage van de omzet die de

1.1. Verwerving van goodwill tegen een variabele prijs : geen onmiddellijke beroepskosten

overnemende vennootschap gedurende een aantal jaren met dat cliënteel denkt te kunnen realiseren. Op deze

Volgens een recent arrest van het Hof van Cassatie van

wijze kan de meerwaardebelasting in hoofde van de

23 april 2010 mag de prijs die betaald wordt voor afschrijf-

1

Pac i o l i N r. 3 1 2 B IB F - I PC F / 3 1 j an u ar i - 1 3 fe b r ua ri 2011

P 309340 – Afgiftekantoor 9000 Gent X – Tweewekelijks – Verschijnt niet in juli

fiscale behandeling van de overdracht van goodwill of

bare activa die tegen variabele prijs verworven zijn, niet

jaar voorschrijft (lineair). De belastingadministratie is

onmiddellijk als beroepskost worden afgetrokken.

van mening dat een afschrijving over een termijn van tien tot twaalf jaar als redelijk mag worden beschouwd.

Een overdracht van een immaterieel vast actief zoals goodwill of cliënteel aan een vennootschap, wordt in de

We willen nog toevoegen dat uit recente rechtspraak

praktijk vaak niet vastgesteld op een vast bedrag maar

blijkt dat een afschrijvingstermijn van tien tot twaalf

op een variabel bedrag (of een combinatie van beide). Zo

jaar niet in elk geval wordt toegepast, maar dat deze ter-

wordt cliënteel vaak overgedragen tegen een percentage

mijn meer en meer bepaald wordt rekening houdende

van de omzet die de overnemende vennootschap met dat

met de speficieke kenmerken van elke situatie. Indien

cliënteel gedurende een aantal jaren zal verwezenlijken.

men als belastingplichtige zijn cliënteel wenst af te

De vraag stelt zich of de vennootschap deze jaarlijkse be-

schrijven over een periode van minder dan tien jaar, is

talingen onmiddellijk als beroepskosten mag aftrekken.

het evenwel noodzakelijk over een goed gedocumenteerd dossier te beschikken, voorzien van de nodige statistie-

De feiten van het voormeld arrest van het Hof van Cassa-

ken inzake de trouw van het cliënteel in de betreffende

tie waren als volgt : een vennootschap had cliënteel ver-

sector. De bewijslast terzake ligt bij de belastingplich-

worven tegen een prijs die bestond uit een percentage

tige. De praktijk leert echter dat de belastingadministra-

van de bruto-opbrengsten. De jaarlijkse betalingen van

tie een kortere afschrijvingsperiode dan tien of twaalf

deze vergoeding had de vennootschap onmiddellijk als

jaar niet zonder meer zal aanvaarden, zelfs als men over

beroepskosten afgetrokken.

de nodige bewijsstukken beschikt. Derhalve zal de belastingplichtige in de meeste gevallen nog steeds verplicht

De belastingadministratie verwierp de onmiddellijke

zijn zich tot de rechtbank te wenden om een kortere af-

aftrek van de jaarlijkse betalingen. Het Hof van Cas-

schrijvingstermijn (bv. vijf jaar) af te dwingen.

satie is de belastingadministratie gevolgd en oordeelde dat de onmiddellijke aftrek van de jaarlijkse betalingen

1.3. Afschrijvingsmethode

als beroepskosten strijdig is met het boekhoudkundig principe (thans artikel 61, § 1 KB/W.Venn.) dat immate-

Ook inzake de afschrijvingsmethode verdedigt de belas-

riële vaste activa waarvan de gebruiksduur beperkt is,

tingadministratie een andere stelling dan de Commissie

worden afgeschreven volgens een overeenkomstig ar-

voor Boekhoudkundige Normen.

tikel 28, § 1 KB/W.Venn. opgesteld plan. Ook overeenkomstig de fiscale wetgeving worden afschrijvingen

Als nuttige richtlijn met betrekking tot de inbreng of

op immateriële vaste activa waarvan de gebruiksduur

overdracht van immateriële bestanddelen, verwijzen we

beperkt is, beschouwd als beroepskosten (artikel 52, 6°

naar een uittreksel uit het antwoord gegeven op de par-

WIB 1992), maar inzake kosten met betrekking tot im-

lementaire vraag nr. 199 van 9 september 1992, gesteld

materiële vaste activa stelt artikel 49 WIB 1992 als bij-

door volksvertegenwoordiger de Clippele. Voor zover

komende voorwaarde dat deze kosten worden gemaakt

wordt aangetoond dat deze met de werkelijke waarde

overeenkomstig de vereisten van het boekhoudrecht,

overeenstemt en derhalve niet overdreven of overschat is,

wat afschrijvingen impliceert.

moeten de jaarlijkse afschrijvingen worden berekend op de aanschaffings- of beleggingswaarde. Een bijzondere

Op basis van voormeld arrest kan worden afgeleid dat

regel geldt in de gevallen waarin de aanschaffingsprijs

de variabele betalingen voor de verwerving van afschrijf-

nog niet definitief gekend is omdat hij geheel of gedeel-

bare immateriële activa niet onmiddellijk mogen worden

telijk afhangt van toekomstige gebeurtenissen (bijvoor-

afgetrokken als beroepskosten, maar a rato van de jaar-

beeld de latere winst of omzet). Hoewel in die gevallen

lijkse afschrijvingen.

de juridische overdracht van het cliënteel plaatsvindt bij het sluiten van de desbetreffende overeenkomst, komt de

1.2. Vermoedelijke gebruiksduur

grondslag van de afschrijvingen slechts tot stand naargelang de bedongen prijs definitief verschuldigd wordt.

Inzake de vermoedelijke gebruiksduur van goodwill of clienteel verschilt de visie van de belastingadministratie met

Hieruit kan worden afgeleid dat de belastingadminis-

deze van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen.

tratie, in geval van overdracht van immateriële bestanddelen tegen een variabele vergoeding (afhankelijk van

Het boekhoudrecht aanvaardt slechts een afschrijvings-

bijvoorbeeld de latere omzet), van oordeel is dat de grond-

termijn van maximaal vijf jaar. Dit terwijl artikel 63

slag van de afschrijvingen slechts definitief tot stand

WIB 1992 een afschrijvingstermijn van ten minste vijf

komt naargelang de variabele prijs definitief verschul-

2

Pac i o l i N r. 3 1 2 B IB F - I PC F / 3 1 j an u ar i - 1 3 fe b ru a ri 2011

digd wordt. Hierdoor moet het bekomen lineaire afschrij-

In deze situatie, nl. bij een eenmalige vergoeding van

vingspercentage op ieder gedeelte van de tot stand geko-

48 000 euro, zal de vennootschap met andere woorden

men afschrijvingsprijs afzonderlijk worden toegepast.

ieder jaar 9 600 euro (48 000 × 20 %) afschrijven. Na vijf jaar is de boekhoudkundige waarde van het immaterieel

De Commissie voor Boekhoudkundige Normen (CBN)

vast actief gelijk aan nul.

is echter in haar advies 126/10 een andere mening toegedaan en stelt dat de variabele prijsgedeelten niet vol-

De fiscus aanvaardt echter slechts een afschrijvingster-

ledig ten laste moeten genomen worden naarmate ze

mijn van tien (à twaalf) jaar. De vennootschap zal wel-

vast komen te staan. Volgens het CBN-advies moet een

iswaar ieder jaar 9 600 euro in kosten boeken, maar

onderneming die kiest voor lineaire afschrijvingen van

4 800 euro daarvan zullen niet aanvaard worden en dient

een immaterieel vast actief waarvan de vermoedelijke ge-

u bij de belastbare winst van uw vennootschap te voegen

bruiksduur tien jaar is, de eerste tranche over tien jaar

via een aanpassing in de fiscale aangifte (vak I Reserves,

afschrijven, de tweede tranche over negen jaar, de derde

onzichtbare reserves).

over acht jaar, enz. Dit komt neer op progressieve afschrijvingen, met andere woorden kleinere afschrijvin-

Wanneer de overdracht van het cliënteel wordt vergoed

gen aan het begin van de periode wanneer de productivi-

op basis van toekomstige omzet, is er een bijkomend pro-

teit van het vast actief het hoogst is.

bleem.

Hierna volgt een voorbeeld om het verschillende standpunt

De Commissie voor Boekhoudkundige Normen stelt

tussen de fiscus en het boekhoudrecht te illustreren.

voorop dat, indien de vermoedelijke gebruiksduur tien jaar bedraagt, de eerste schijf over tien jaar wordt afge-

Voorbeeld :

schreven, de tweede schijf over negen jaar, ...

Een zelfstandige beslist op een 40-jarige leeftijd zijn

Het actief zal dus over een termijn van tien jaar zijn afge-

goodwill over te dragen per 1 januari 2011 aan zijn een-

schreven, maar de afschrijving zal steeds groter worden

persoons-bvba. Hij vraagt hiervoor een vergoeding van

naar het einde van de periode toe, wanneer de producti-

1,2 × de bruto-inkomsten van het laatste jaar. Dit is ge-

viteit van het immaterieel vast actief daalt.

lijk aan 1,2 × 40 000 euro = 48 000 euro. Onderstaande tabel illustreert het standpunt van de De boekhoudwetgeving aanvaardt onder normale om-

Commissie.

standigheden een afschrijvingstermijn van maximaal vijf jaar voor het cliënteel.

Vergoeding

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Totaal

4 850

4 750

4 900

5 200

5 190

5 400

5 430

5 580

5 470

5 620

52 390

Afschr. in: 2011

485

2012

485

527,78

485,00

2013

485

527,78

612,50

2014

485

527,78

612,50

742,86

2015

485

527,78

612,50

742,86

865

2016

485

527,78

612,50

742,86

865

1 080

2017

485

527,78

612,50

742,86

865

1 080

1 357,50

2018

485

527,78

612,50

742,86

865

1 080

1 357,50

1 860

2019

485

527,78

612,50

742,86

865

1 080

1 357,50

1 860

2 735

2020

485

527,78

612,50

742,86

865

1 080

1 357,50

1 860

2 735

1 012,78 1 625,28 2 368, 14 3 233,14 4 313,14 5 670,64 7 530,64 10 265,64 5620

15 885,64 52 390,00

In het jaar 2011 bedragen de afschrijvingen slechts

Zoals gezegd zijn er nogal wat meningsverschillen om-

485 euro, in het jaar 2015 neemt de vennootschap

trent de afschrijvingen op cliënteel. De fiscus stelt een

3 233,14 euro in kosten als afschrijving en in het laatste

afschrijvingstermijn van tien à twaalf jaar voorop en de-

jaar (2020) 15 885,64 euro.

gressieve afschrijvingen zijn niet toegelaten.

3

Pa ci ol i N r. 312 B I B F - I P C F / 31 j a n u a r i - 13 feb r u ari 2 0 1 1

Ook is de fiscus van mening dat op ieder gedeelte van

boekjaar 2029. De totale afschrijvingstermijn loopt dus

de aanschaffingsprijs, in casu de jaarlijkse vergoeding,

over 19 jaar.

het lineaire afschrijvingspercentage afzonderlijk dient te worden toegepast.

Onderstaande tabel illustreert het standpunt van de belastingadministratie.

De afschrijving op de laatste vergoeding ten belope van 5 620 euro zullen derhalve lopen van 2020 tot en met het

Vergoeding

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Totaal

4 850

4 750

4 900

5 200

5 190

54 00

5 430

5 580

5 470

5 620

52 390

Afschr. in : 2011

485

2012

485

475

2013

485

475

490

2014

485

475

490

520

2015

485

475

490

520

519

2016

485

475

490

520

519

540

2017

485

475

490

520

519

540

543

2018

485

475

490

520

519

540

543

558

2019

485

475

490

520

519

540

543

558

547

2020

485

475

490

520

519

540

543

558

547

562

5 239

475

490

520

519

540

543

558

547

562

4 754

490

520

519

540

543

558

547

562

4 279

520

519

540

543

558

547

562

3 789

519

540

543

558

547

562

3 269

540

543

558

547

562

2 750

543

558

547

562

2 210

558

547

562

1 667

562

1 109

562

562

2021

485

2022 2023 2024

960 1 450 1 970

2025 2026 2027 2028

2 489 3 029 3 572 4 130

547

2029

4 677

52 390 De afschrijvingen in het jaar 2020 bedragen overeenkom-

Hasselt 1ste januari 2005) en in beroep bevestigd door het

stig deze methode 5 239 euro in plaats van 15 885,64 euro

hof van beroep van Antwerpen (Antwerpen 19 september

volgens de eerste methode.

2006), wat wijst op een kentering in de rechtspraak.

Over de hele periode bedragen de afschrijvingen uiter-

Dit mag ook blijken uit een recent vonnis van de recht-

aard evenveel in beide methoden.

bank van eerste aanleg van Bergen op 7 september 2010. De feiten van het vonnis waren als volgt : een zelfstan-

Het hof van beroep van Gent heeft zich in een arrest van

dig verpleegster verkoopt haar handelsfonds en cliënteel

13 februari 1997 achter de visie van de fiscus geschaard

aan een door haar opgerichte vennootschap. Als over-

inzake de afschrijving van een immaterieel vast actief

nameprijs zal de overnemende vennootschap geduren-

verkregen tegen variabele prijs. De rechtbank van eerste

de tien jaar 15 % van de gerealiseerde erelonen betalen

aanleg te Leuven heeft echter in een vonnis van 28 febru-

met een maximum van 135 000 euro. De vennootschap

ari 2003 anders geoordeeld over het toe te passen afschrij-

boekt onmiddellijk het maximumbedrag en schrijft over

vingspercentage op de overname van een handelsfonds

tien jaar af. De belastingadministratie gaat hiermee niet

tegen een variabele vergoeding. Zij heeft de visie van de

akkoord en stelt dat de vennootschap jaarlijks het ge-

Commissie voor Boekhoudkundige Normen onderschre-

deelte van de overnameprijs moet activeren en iedere

ven. In haar oordeel heeft zij een overwegend belang

schijf over een periode van tien jaar moet afschrijven.

gehecht aan de gebruiksduur van het onderliggende be-

De rechtbank is de belastingadministratie niet gevolgd

standdeel en niet aan de wijze waarop het cliënteel werd

en was van oordeel dat de zienswijze van de belastingad-

betaald. Deze zienswijze werd in een later vonnis van de

ministratie strijdig was met de economische realiteit die

rechtbank van eerste aanleg te Hasselt overgenomen (rb.

wijst op een snel vernieuwend cliënteel dat derhalve op

4

Pac i o l i N r. 3 1 2 B IB F - I PC F / 3 1 j an u ar i - 1 3 fe b ru a ri 2011

korte termijn moet worden afgeschreven. De rechtbank

Zo heeft het hof van beroep te Gent op 9 maart 2010 op-

was van oordeel dat de prijsannuïteiten moeten worden

nieuw geoordeeld dat een verhuur van cliënteel door een

afgeschreven door iedere schijf te delen door het aantal

arts aan zijn artsenvennootschap fictief is. Het hof oor-

jaren dat overblijft tussen de datum van verwerving van

deelde dat het cliënteel van een arts uit zijn aard niet

het cliënteel en de datum waarop het cliënteel integraal

verhuurd kan worden, omdat niemand over cliënten kan

moet zijn afgeschreven.

beschikken. Een patiënt is vrij zich te wenden tot de geneesheer van zijn keuze. Cliënteel is geen recht waarover

2. Verhuring goodwill aan de zelf op gerichte vennootschap

men ten allen tijde kan beschikken. Bijgevolg kan cliënteel niet worden verhuurd of verkocht. Bovendien kan de vennootschap niet zelf de geneeskunde uitoefenen, maar

Bij de overdracht van een eenmanszaak zal in de meeste

wordt de geneeskunde uitgeoefend door de geneesheer.

situaties een meerwaarde in hoofde van de overlater ge-

De rechtbank oordeelde dat de inkomsten uit de verhuur

realiseerd worden. Om belasting van de meerwaarde als

geen roerende inkomsten, maar beroepsinkomsten zijn

stopzettingsmeerwaarde te vermijden, hebben belasting-

in hoofde van de bedrijfsleider.

plichtigen pogingen ondernomen om de goodwill en het cliënteel niet over te dragen, maar te verhuren aan een

In een gelijkaardig geval oordeelde de rechtbank van

door hen zelf opgerichte vennootschap. De huurgelden

eerste aanleg te Gent op 24 februari 2010 dat een notaris

die de bedrijfsleider van de vennootschap voor de ver-

geen cliënteel kan verhuren. Ook de rechtbank van eer-

huur ontvangt, zijn vanuit het fiscaal oogpunt in begin-

ste aanleg te Bergen heeft op 17 april 2010 deze logica

sel roerende inkomsten en geen beroepsinkomsten.

aangewend in een vonnis waar een chirurg zijn cliënteel ter beschikking stelde van zijn professionele vennoot-

Roerende inkomsten worden belast aan het afzonderlijk

schap. De rechter oordeelde dat er sprake was van vein-

tarief van 15 %. Aangezien er geen inhoudingsplicht van

zing en dat de huurinkomsten als bedrijfleidersinkomen

roerende voorheffing bestaat, moet de bedrijfsleider de

moesten worden belast.

inkomsten opnemen in de aangifte personenbelasting. Het aan te geven bedrag is het netto-inkomen, zijnde bru-

Als argument werd door de belastingadministratie aan-

to ontvangen huur verminderd met de erop betrekking

gehaald dat een arts geen cliënteel kan bezitten. Een pa-

hebbende kosten. Deze kosten zijn de reële kosten indien

tiënt is niet gebonden aan een arts. Bijgevolg zou men

er bewijsstukken zijn of een forfaitair bedrag van 15 %

het cliënteel ook niet kunnen verhuren. In de praktijk

op de ontvangen bruto huur in de andere gevallen.

kan dit verstrekkende gevolgen hebben. Als men ervan uitgaat dat men geen cliënteel kan bezitten, kan men dan

Bovendien ontsnappen deze inkomsten aan de sociale ze-

cliënteel wel inbrengen ? Hebben deze uitspraken ook ge-

kerheidsbijdragen.

volgen voor professionelen van andere beroepssectoren ? Wat als het cliënteel wel aan de professional gebonden

De belastingadministratie is deze constructies niet ge-

is ? Het laatste woord in deze discussie is wellicht nog

negen en probeerde in het verleden reeds meermaals de

niet geschreven.

roerende inkomsten te herkwalificeren als beroepsinkomsten door zich onder meer te beroepen op simulatie en de algemene antirechtmisbruikbepaling (artikel 344, § 1 WIB 1992) of op basis van artikel 37 WIB 1992. Uit

3. Gespreide belasting op meerwaarden gerealiseerd op goodwill

de rechtspraak blijkt dat de hoven de belastingplichtigen Een andere vraag die zich in de praktijk stelt is of het

meestal in het ongelijk stellen.

stelsel van gespreide belasting op meerwaarden ook kan De gevallen die in de rechtspraak aan bod komen betref-

worden toegepast op meerwaarden gerealiseerd op good-

fen meestal de situatie waarbij een geneesheer zijn opge-

will.

bouwde goodwill of zijn cliënteel verhuurt aan een door hem zelf opgerichte professionele vennootschap. Ook be-

Overeenkomstig artikel 47 WIB 1992 kunnen meer-

lastingplichtigen uit andere beroepssectoren (advocaat,

waarden die worden gerealiseerd bij de vervreemding

notaris) probeerden in het verleden hun goodwill aan

van immateriële en materiële vaste activa, gespreid be-

hun vennootschap te verhuren.

last worden als die meerwaarden worden herbelegd op de wijze en volgens de voorwaarden die in dat artikel zijn

Recent zijn weer een aantal rechtelijke beslissingen getrof-

bepaald. Hiertoe moeten de activa waarop de meerwaar-

fen waarin de belastingplichtige in het zand moest bijten.

den zijn gerealiseerd «sedert meer dan vijf jaar voor hun

5

Pa ci ol i N r. 312 B I B F - I P C F / 31 j a n u a r i - 13 feb r u ari 2 0 1 1

vervreemding de aard van vaste activa hebben» en moe-

stelsel van gespreide belasting op de gerealiseerde meer-

ten «hierop fiscale afschrijvingen zijn genomen».

waarde niet worden toegepast.

De belastingadministratie is traditioneel van mening dat

De rechter heeft evenwel anders geoordeeld. Zoals door

meerwaarden gerealiseerd op zelf opgebouwde goodwill

de belastingplichtige is gemotiveerd, heeft het hof ge-

niet in aanmerking komt voor het regime van gespreide

oordeeld dat goodwill niet alleen uit cliënteel bestaat. In

belasting omdat zelf opgebouwde goodwill niet de aard

casu omvat goodwill niet enkel cliënteel, maar ook de

van vaste activa heeft en hierop aldus geen afschrijvin-

naam en faam, de commerciële ligging, de knowhow,

gen worden genomen. Doorgaans zal de belastingadmi-

de specialiteiten en de vergunningen. Uit het feit dat

nistratie, met het oog op de toepassing van het stelsel

het oorspronkelijk verworven cliënteel op datum van de

van gespreide meerwaarden, een opsplitsing maken tus-

verkoop van het handelsfonds zou zijn afgeschreven,

sen de meerwaarde die betrekking heeft op het overge-

kan niet worden afgeleid dat het «oude» cliënteel vol-

nomen cliënteel en de meerwaarde op cliënteel dat zelf

ledig zou vervangen zijn door nieuw zelf opgebouwd

is opgebouwd. Bovendien is de belastingadministratie

cliënteel. Fiscaalrechtelijk beschouwen dat een volle-

van mening dat meerwaarden gerealiseerd op volledig

dig afgeschreven actief niet meer bestaat daar waar het

afgeschreven goodwill niet in aanmerking komen voor

boekhoudkundig wel nog bestaat, beschouwt het hof als

gespreide belasting. De meerwaarden die dan worden

artificieel.

gerealiseerd zijn volgens de belastingadministratie gerealiseerd op cliënteel dat zelf is opgebouwd.

Volgens het hof moet voor de beoordeling van de vraag of de meerwaarde die werd gerealiseerd op de verkochte

In dit verband willen we wijzen op een vonnis van het

goodwill in aanmerking komt voor het stelsel van de ge-

hof van beroep van Brussel van 3 juni 2010. In dit ar-

spreide belasting in hoofde van de vennootschap, enkel

rest heeft de belastingadministratie ongelijk gekregen.

in concreto worden nagegaan of op het moment van de

De feiten kunnen als volgt worden omschreven. Een ven-

verkoop nog een gedeelte van de overgenomen goodwill

nootschap had in 1986 een handelsfonds van een apo-

aanwezig was. In casu was dit het geval.

theek overgenomen. Tevens werd goodwill mee overgenomen voor een prijs van om en bij de 40 000 euro. De

Een opsplitsing tussen de verkochte goodwill en cliën-

vennootschap schreef de goodwill over tien jaar af. In

teel in een oud gedeelte, dat is aangekocht, en een nieuw

1997 verkocht de vennootschap het handelsfonds van de

gedeelte, dat later zelf zou zijn opgebouwd, zou volgens

apotheek aan een derde vennootschap. Voor de intussen

het hof niet in overeenstemming zijn met artikel 47

afgeschreven goodwill ontving ze 186 000 euro. Voor

WIB 1992. Dit artikel vereist enkel dat het immaterieel

deze meerwaarde had de vennootschap het stelsel van

vast actiefbestanddeel werd geboekt en dat er fiscaal af-

gespreide meerwaarden toegepast. De belastingadmi-

schrijvingen op zijn toegepast.

nistratie was echter niet akkoord. Zij was van mening dat, aangezien de in 1986 verworven goodwill/cliënteel

De vraag stelt zich of de belastingadministratie haar

volledig was afgeschreven, van dit cliënteel geen good-

standpunt zal willen herzien.

will meer aanwezig was. De goodwill die er nog was zou volledig bestaan uit de door de vennootschap zelf opgeBaker Tilly Belgium

bouwde goodwill. Vermits op dit actiefbestanddeel geen fiscaal aanvaarde afschrijvingen zijn genomen, kan het

Kent u de «kmo-portefeuille» al ? De kmo-portefeuille is een interactieve webtoepassing

de wildgroei aan opleidings-, advies- en andere cheques

waarlangs ondernemers jaarlijks tot 15 000 euro subsidies

verving. De introductie van de kmo-portefeuille in 2009

kunnen bekomen voor ondersteuning van hun processen

was echter veel meer dan een naamswijziging : het instru-

van ondernemen, innoveren en internationaliseren. Tot be-

ment van de elektronische ondernemerschapsportefeuille

gin 2009 was dit instrument gekend onder de naam «BEA»

werd grondig vernieuwd en verbeterd.

(Budget voor Economisch Advies) dat op zijn beurt in 2006

6

Pac i o l i N r. 3 1 2 B IB F - I PC F / 3 1 j an u ar i - 1 3 fe b ru a ri 2011

Wie komt in aanmerking ?

– Internationaliseren : 5. Advies over internationaal ondernemen

Enkel kleine en middelgrote ondernemingen en vrije beroepen, met een exploitatiezetel in het Vlaams Gewest,

«Opleiding» doelt op opleidingen gevolgd door de wer-

die een aanvaardbare activiteit uitoefenen, komen in

kenden in de onderneming (hetzij de werknemers, hetzij

aanmerking. Vzw’s zijn dus uitgesloten als steunaanvra-

de ondernemer zelf) die hoofdzakelijk gericht zijn op het

ger. Zij kunnen wel erkend worden als dienstverlener.

verbeteren van het huidige of het toekomstige functioneren van de onderneming, zoals bijvoorbeeld taaltrai-

Voor kmo’s wordt de Europese definitie gehanteerd. Sa-

ningen, informatica-opleidingen, vorming sociale vaar-

mengevat komt dit er op neer dat zolang een onderne-

digheden, ... Wettelijk verplichte opleidingen komen

ming niet meer dan 250 werknemers heeft, de jaaromzet

eveneens in aanmerking. Opmerkelijk is ook dat per op-

niet meer dan 50 miljoen euro en het balanstotaal niet

leidingsdag 25 euro cateringkosten per persoon kunnen

meer dan 43 miljoen euro bedraagt, zij een aanvraag

ingebracht worden.

kan indienen. Er zijn ook nog een aantal randvoorwaarden die onder meer betrekking hebben op een eventuele

«Advies over ondernemen» moet steeds schriftelijk zijn,

overheidsparticipatie. Wil u daarom helemaal zeker zijn

op maat van de onderneming, en moet, naast een analy-

of een onderneming aan de definitie voldoet, surf dan

se van de probleemstelling en suggesties tot verbetering

naar http://ec.europa.eu/research/sme-techweb/, waar u

(het eigenlijke advies), ook steeds een implementatiege-

de enige echte online kmo-test kan doen.

deelte omvatten, d.i. een soort draaiboek om het advies te realiseren. Het kan bijvoorbeeld gaan om een marke-

Om te weten of een onderneming een aanvaardbare acti-

tingstudie, een communicatieplan, een investeringsana-

viteit uitoefent, kan u best even een kijkje nemen op de

lyse of een marktstudie.

website van kmo-portefeuille (www.kmo-portefeuille.be). Hier kan u een lijst raadplegen met de NACE-codes van

«Strategisch advies over ondernemen» is een advies

de sectoren die in aanmerking komen. Bepaalde sectoren,

gerelateerd aan een kantelmoment binnen een onderne-

zoals sommige delen van de land- en tuinbouwsector en

ming dat bijvoorbeeld de economische en financiële haal-

de visserij, zijn immers uitgesloten omdat er Europees

baarheid van een project aantoont (haalbaarheidsstudie).

een ander steunmechanisme op van toepassing is.

Zoals hierna zal blijken is dit soort advies een beetje een buitenbeentje : omwille van de bijzondere aard ervan

Welke diensten komen in aanmerking ?

krijgt de onderneming hiervoor een apart budget van maximum 25 000 euro per jaar bovenop het «standaard»budget van 15 000 euro per jaar.

De diensten die in aanmerking komen voor subsidiering, worden gegroepeerd rond drie processen : ondernemen,

«Technologieverkenning» impliceert het inschakelen

innoveren en internationaliseren. Deze driedeling ligt

van een erkend kenniscentrum (een universitair labo

volledig in lijn met de reorganisatie die in 2008 binnen

bijvoorbeeld) dat via studiewerk op maat van de onderne-

de Vlaamse administratie werd doorgevoerd zodat voor

ming de nodige kennis aanbrengt om innovaties door te

elk proces een andere entiteit binnen de Vlaamse over-

voeren. Het kan bijvoorbeeld gaan om het uitvoeren van

heid verantwoordelijk is : «ondernemen» valt onder de

bepaalde simulaties of laboratoriumproeven, of het be-

bevoegdheid van het nieuwe Agentschap Ondernemen

studeren van mogelijke technische invloedsparameters.

(ontstaan uit de fusie van het vroegere Agentschap Economie en het VLAO), «innoveren» onder de bevoegdheid

«Advies over internationaal ondernemen» is bedoeld

van het IWT en «internationaliseren» onder Flanders In-

voor kmo’s die buitenlandse ambities hebben op het vlak

vestment and Trade (FIT of het Vlaams Agentschap voor

van export of investeringen. Voorbeelden zijn advies in-

Internationaal Ondernemen)

zake de oprichting van een buitenlandse vestiging of het afsluiten van een joint-venture, licentieverkoop, markt-

Binnen de drie processen onderscheidt men vijf pijlers :

studies, ...

– Ondernemen : 1. Opleiding

Voor alle diensten geldt dat ze moeten verstrekt worden

2. Advies over ondernemen

door «erkende dienstverleners». Een uitgebreid overzicht

3. Strategisch advies over ondernemen

per pijler van alle erkenningsvoorwaarden waaraan een

– Innoveren :

dienstverlener moet voldoen, zou ons in het kader van

4. Technologieverkenning

deze bijdrage te ver leiden, maar kan u terugvinden

7

Pa ci ol i N r. 312 B I B F - I P C F / 31 j a n u a r i - 13 feb r u ari 2 0 1 1

op de website. Rode draad is alvast dat doorgaans een

Het beschikbaar budget per onderneming wordt bere-

kwaliteitscertificaat is vereist. Een ondernemer kan bij

kend op jaarbasis en bedraagt in totaal, voor alle pijlers

eenzelfde dienstverlener zowel advies als opleiding «in-

samen, 15 000 euro, met dien verstande dat per pijler een

kopen».

afzonderlijk steunplafond geldt dat niet mag overschreden worden. Voor strategisch advies over ondernemen

Hoeveel bedraagt de subsidie ?

wordt daarenboven nog een uitzondering gemaakt : de onderneming kan hiervoor per jaar, bijkomend, d.i. bo-

Het steunpercentage bedraagt in principe 50 % en voor

venop het budget van 15 000 euro, aanspraak maken op

advies inzake technologieverkenning zelfs 75 %.

een maximaal steunbedrag van maar liefst 25 000 euro.

Schematisch ziet dit er als volgt uit :

Steun % Steunplafond per pijler

Opleiding

Advies Ondernemen

Technologieverkenning

Advies internationaliseren

Strategisch advies Ondernemen

50 %

50 %

75 %

50 %

50 %

€ 2 500

€ 2 500

€ 10 000

€ 5 000

Max per periode

€ 25 000

€ 15 000

Periode

€ 25 000 1 jaar

Het steunplafond per jaar voor advies over ondernemen bedroeg tot augustus 2010 nog dubbel zoveel (5 000 euro)

Boekhoudkundige verwerking en fiscale behandeling van de subsidies

maar doordat het voorziene budget voor 2010 wegens het grote succes van deze steunmaatregel vroegtijdig dreig-

Op de website van kmo-portefeuille vindt u onder «FAQ

de op te geraken, werd het steunplafond gehalveerd tot

Ondernemers – Overige» een concreet voorbeeld, aan de

2 500 euro per jaar.

hand van een boekhoudschema, hoe u de subsidies ontvangen in het kader van de kmo-portefeuille boekhoud-

Hoe verloopt de aanvraagprocedure ?

kundig moet verwerken. U vindt hier ook het antwoord op de vraag hoe deze sub-

Een onderneming die van de subsidies wil genieten, kan

sidies fiscaal behandeld worden : in tegenstelling tot de

deze enkel elektronisch aanvragen.

subsidies inzake groeipremie, ecologiepremie en strategische investeringssteun wordt steun in het kader van

Een gedetailleerde beschrijving van de registratie-, aan-

de kmo-portefeuille helaas niet vrijgesteld in de vennoot-

vraag- en betaalprocedure kan u terugvinden op de web-

schapsbelasting.

site. Hou echter goed de timing in het oog : een onderneming

Besluit: ga naar www.kmo-portefeuille.be

heeft slechts 14 kalenderdagen na de start van de prestaties de tijd om de subsidieaanvraag (inclusief het door-

Op deze website kan u zich niet alleen laten registreren

lopen van de registratie- of migratieprocedure) te doen.

en een aanvraag indienen, maar vindt u ook een ant-

Na deze termijn kan een onderneming geen aanspraak

woord op al uw vragen.

meer maken op een subsidie voor de overeenkomst of het project in het kader waarvan de prestaties werden Katleen VAN HAVERE

geleverd.

Noch deze publicatie, noch gedeelten van deze publicatie mogen worden gereproduceerd of opgeslagen in een retrievalsysteem, en evenmin worden overgedragen in welke vorm of op welke wijze ook, elektronisch, mechanisch of door middel van fotokopieën, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de in haar uitgaven opgenomen info, waarvoor zij echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Verantwoordelijke uitgever : Etienne VERBRAEKEN, B.I.B.F. – Legrandlaan 45, 1050 Brussel, Tel. 02/626 03 80, Fax. 02/626 03 90 e-mail : [email protected], URL : http: //www.bibf.be. Redactie : Gaëtan HANOT, Geert LENAERTS, Maria PLOUMEN, Etienne VERBRAEKEN. Adviesraad : Professor P. MICHEL, Professor Emeritus, Universiteit Luik, Professor C. LEFEBVRE, Katholieke Universiteit Leuven. Gerealiseerd in samenwerking met kluwer – www.kluwer.be

8

Pac i o l i N r. 3 1 2 B IB F - I PC F / 3 1 j an u ar i - 1 3 fe b ru a ri 2011