Inhoud
1 1.1
1.2
2 2.1
2.2
2.3
3 3.1 3.2
3.3
BSL - WB_A4_1KMM
Voorwoord De bekkenbodemspieren, een vergeten spiergroep
11 11
Over de auteur
13
Verantwoording
14
d ee l 1 b ek ke n b o d e m f i t : i n l e i d i n g
17
Historie Van heilgymnastiek/fysiotherapie tot bekkenfysiotherapie Ontstaan van heilgymnastiek en fysiotherapie Ontstaan van bekkenfysiotherapie Begeleiding tijdens en na de zwangerschap Ontstaan van NVFB-ZwangerFit1
19 19 19 20 23 23
Opzet BekkenbodemFit Doel BekkenbodemFit Doelgroep Doelstelling Kenmerken BekkenbodemFit Oefeningen voor iedereen Belastbaarheid Preventie of vermindering bekken(bodem)disfuncties Muziek Kennisoverdracht Public relations (pr) BekkenbodemFit Product Plaats Persoon Proces Promotie Prijs
25 25 25 26 27 28 29 29 29 29 30 30 30 30 31 31 31
Voorwaarden BekkenbodemFit BekkenbodemFit-docent Competenties BekkenbodemFit-docent BekkenbodemFit-randvoorwaarden Algemene eisen Veiligheidseisen Hygie¨ne-eisen Hulpmiddelen Oefenmateriaal
33 33 33 34 34 34 34 35 35
005
6
bekkenbodemfit
4 4.1 4.2
1 1.1 1.2
1.3
1.4
1.5 1.6 1.7
1.8 2 2.1 2.2 2.3
2.4
BSL - WB_A4_1KMM
Intake Intakevragen Intake Folder BekkenbodemFit Wat is BekkenbodemFit? Inhoud BekkenbodemFit Actieve lessen BekkenbodemFit Theorie BekkenbodemFit BekkenbodemFit op maat Fit zijn e´n blijven! Intake BekkenbodemFit-docent Onderbouwing BekkenbodemFit BekkenbodemFit tijdens en na de zwangerschap Informatie
37 37 38 40 40 40 40 40 44 44 44 44 44 44 45
d ee l 2 b ek ke n b o d e m f i t : t h e o r i e
47
Bekken Praktijk Vraagstelling Het bekken Schaambeen SI-gewricht Ligamenten Spieren Functie – disfunctie Stabiliteit Veranderde passieve stabiliteit Veranderde actieve stabiliteit Kenmerken lagerug- en bekkenpijn Meetinstrumenten lage rug en bekken Vragenlijsten Tests Risicofactoren lagerug- en bekkenpijn Voorkomen en verminderen Trainen Oefenen en advies NVFB-ZwangerFit1 Bekkenfysiotherapie Uitwerking praktijk
49 50 50 51 52 52 52 53 53 53 54 54 55 56 57 58 59 59 61 61 63 63 64
Bekkenbodem Praktijk Vraagstelling De bekkenbodem Spieren en innervatie Functie en disfunctie Functie bekkenbodem Terminologie bekkenbodemdisfunctie Disfunctie bekkenbodem Meetinstrumenten bekkenbodem Vragenlijsten Tests
69 70 71 71 72 73 73 73 74 75 75 76
006
7
inhoud
2.5
2.6
2.7
2.8 3 3.1 3.2
3.3
3.4
3.5
3.6 4 4.1 4.2 4.3
4.4 4.5
4.6
1 1.1
BSL - WB_A4_1KMM
Risicofactoren bekkenbodemdisfunctie Algemene risicofactoren Risicofactoren zwangerschap en baren Voorkomen en verminderen Preventie risicofactoren Gedrag en gewoonten Zwangerschap en bevallen Trainen Oefenen Bekkenfysiotherapie NVFB-ZwangerFit1 Uitwerking praktijk
77 78 78 79 79 80 82 84 84 85 85 86
Buikdrukregulatie Praktijk Vraagstelling Functie en disfunctie Fase 1: inademen (inspiratie) Fase 2: uitademen (expiratie) Lage en hoge ademhaling Relatie bekkenbodem en buikdruk Buikdrukregulatie Geremde ademhaling Voorkomen en verminderen Preventie risicofactoren Gedrag en gewoonten Trainen Oefenen Bekkenfysiotherapie Uitwerking praktijk
91 92 92 93 93 93 93 94 94 96 96 96 97 1 00 1 00 1 00 101
Ademhaling en ontspanning Praktijk Vraagstelling Functie en disfunctie Balans belasting-belastbaarheid Relatie bekkenbodem, ademhaling en ontspanning Ontspannen ademhaling Verstoorde ademhaling Voorkomen en verminderen Preventie risicofactoren Trainen Basismethoden om te ontspannen Ademhalings- en ontspanningsoefeningen Bekkenfysiotherapie Uitwerking praktijk
1 05 1 05 1 06 1 06 1 06 1 07 1 07 1 07 1 08 1 08 111 111 1 13 1 15 1 16
d ee l 3 b ek ke n b o d e m f i t : a c t i e f
119
Trainen BekkenbodemFit: los of geı¨ntegreerd? BekkenbodemFit-oefenprogramma BekkenbodemFit geı¨ntegreerd
121 121 121 121
007
8
bekkenbodemfit
1.2
1.3 1.4
2 2.1 2.2 2.3
2.4
3 3.1
3.2
3.3
4 4.1
4.2 4.3 5 5.1 5.2
BSL - WB_A4_1KMM
Criteria oefenprogramma Criteria voor de cursist Criteria voor de therapeut Contra-indicaties – relatieve contra-indicaties Oefenen en muziek Oefenen met muziek Oefenen op muziek Oefenen ´ın muziek
121 1 22 1 22 1 23 1 23 1 24 1 24 1 24
Warming-up Belang warming-up Start warming-up: instellen houding Warming-up: trainen conditie/fitheid Doel conditie-/fitheidstraining Aerobics Tellen Eind warming-up: mobiliseren en rekken Mobiliserende bewegingen Rekoefeningen
1 27 1 27 1 28 1 29 1 29 1 29 1 32 1 32 1 33 1 33
Kracht en coo¨rdinatie Krachttraining Doel Criteria Uitvoering Richtlijnen cardiotraining Coo¨rdinatie- en stabilisatieoefeningen Doel Criteria Bekkenbodemoefeningen Overactiviteit Onderactiviteit Coo¨rdinatiestoornis Relaxatie
1 35 1 35 1 36 1 36 1 37 1 37 1 38 1 38 1 38 1 39 1 39 1 39 1 40 1 40
Coolingdown, ademhaling en ontspanning Coolingdown Doel Waarmee rekening moet worden gehouden Uitvoering Mobiliseren Lenigheidsoefeningen Ontspanningsoefeningen Ademhalingsoefeningen
141 141 1 42 1 42 1 42 1 42 1 49 1 57 1 58
Oefenen: bekken Kennis bekken Stabilisatie- en coo¨rdinatieoefeningen Opbouw stabilisatie- en coo¨rdinatieoefeningen Oefenmateriaal: geen Oefenmateriaal: mat, in kruiphouding Oefenmateriaal: mat, ruglig met gebogen kniee¨n Oefenmateriaal: mat, in buiklig Oefenmateriaal: stok
1 59 1 59 1 60 161 1 64 1 66 1 67 1 69 171
008
9
inhoud
5.3
5.4
6 6.1
6.2 6.3
6.4
7 7.1 7.2
7.3
8 8.1 8.2
8.3
8.4
BSL - WB_A4_1KMM
Stabiliseren en spierversterken Oefenmateriaal: Dyna Band Oefenmateriaal: Dyna Band, in tweetallen Spierkracht verbeteren Oefenmateriaal: mat Oefenmateriaal: twee dumbells (in elke hand e´e´n) Fitnessapparatuur Oefeningen met fitnessapparatuur Krachtoefeningen
1 72 1 72 1 80 1 82 1 82 1 82 1 85 1 86 191
Oefenen: bekkenbodem Bewust worden bekkenbodem Verbaal: uitleg Visueel: beeldmateriaal Tastzin: voelen, oefenen Verbeteren algehele conditie en fitheid Aerobics voor de bekkenbodem Bekkenbodemoefeningen Uitgangshouding Oefenen bekkenbodemspierfuncties Oefenen bekkenbodem en ademhaling Oefenen bekkenbodem, stabilisatie, ademhaling Oefenmateriaal: Bobath-bal
20 1 20 1 20 1 202 202 203 203 203 204 204 206 208 208
Oefenen: buikdrukregulatie Kennis relatie bekkenbodem en buikdrukregulatie Verbeteren algehele conditie en fitheid Veneuze pompoefeningen Uitvoering Buikdrukregulatie Opvangen buikdruk: ademhalingstechniek Opvangen buikdruk: tiltechniek Gebruik maken van buikdruk: perstechniek
213 213 214 214 214 217 217 219 220
Oefenen: ademhaling en ontspanning Kennis belang ademhaling en ontspanning Ontspanningsoefeningen Ontspannen volgens methode Jacobson (progressieve relaxatie) Ontspannen volgens methode Laura Mitchell (reciproke inhibitie, simple relaxation) Ontspannen volgens methode Schultz (autogene training) Ademhalings- en ontspanningsoefeningen Ontspanning door inspanning Ontspanning door aandacht Ontspanning door aanspannen en ontspannen Ontspanning door concentratie Ontspanning door visualiseren Ontspanning met behulp van de ademhaling Informatie
223 223 224
224 225 227 227 227 228 229 230 232 234
Register
237
224
009
