ORTHOPEDISCHE TECHNIEK

EDITIE december 2010

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK ondernemend vakmanschap

De branchevereniging en zorgverzekeraars

Samen het beste voor de verzekerden Opleidingsprojecten

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

van NVOS-Orthobanda --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Wetenschap versus praktijk in de behandeling van de diabetische voet ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

orthopedische schoentechniek - orthesen & prothesen - therapeutisch elastische kousen - mama care

2

INHOUD

WETENSCHAP

11 Evolutions 32 Wetenschap versus praktijk In de behandeling van de diabetische voet

Wetenschappelijke studie

ONDERZOEK

23 REHO-onderzoek

Beter lopen met microprocessorgestuurde knieprothese?

ZORG & KWALITEIT

13

06 Samen het beste voor de verzekerden 09 Menzis over contracten 2011 Interview met zorginkoper Alco Ausma 10 Kwaliteit van zorg 18 Verslag NPi protocol beschikbaar Doel, opzet, resultaten en vervolg 26 Internationale standaarden voor orthopedische schoentechniek

De branchevereniging en zorgverzekeraars

opleidingsprojecten nvos-orthobanda

06

25

INNOVATIE

35 Digitaal maatnemen met gevoel

Onderzoek en innovatie bij Fontys

NIEUWS Samen het beste voor de verzekerden

26

Voorsprong door techniek



29 Nieuwsberichten

Ontwikkelingen en actualiteiten

OPLEIDINGEN internationale standaarden



13 Opleidingsprojecten

van NVOS-Orthobanda

WORKSHOPS

20 Trennen met folie

Miniworkshop

UIT DE PRAKTIJK

25 Voorsprong door techniek

Elkaar gevonden in hartje Hilversum

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMER

11

35

EVolutions



16 Al jaren actief in ontwikkelingswerk!

Instrumentmaker Martien Vermolen

EN VERDER

5 Voorwoord 15 Column Door Bart van Liebergen 37 Evenementenagenda Belangrijke data in het verschiet 38 Vooruitblik Wat u kunt verwachten in de editie van april 2011

Door Paul Valk

digitaal maatnemen

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

3

Penders Voetzorg is met haar 11 vestigingen en 120 medewerkers een vooraanstaande onderneming op het gebied van voetzorg in Nederland. Centraal staat een klantgerichte en multidisciplinaire aanpak bij het oplossen van voetproblemen. Spreekuren worden gehouden in onze vestigingen en in ziekenhuizen, revalidatiecentra en verzorgingstehuizen. Tevens kunnen klanten terecht voor advies op het gebied van geselecteerd gemaksschoeisel.

Inlichtingen: Nadere informatie over deze functie is verkrijgbaar bij Henk Engelen, technisch directeur, bereikbaar via e-mail: [email protected]

Voor diverse vestigingen zijn wij op zoek naar een:

Sollicitatie: Bij interesse kun je je sollicitatie richten aan [email protected] Of per post aan:

Orthopedisch schoentechnicus/ Adviseur Functie: Kijk voor een uitgebreide functieomschrijving omtrent deze vacature op onze website:

Penders Voetzorg t.a.v. Rianne Cortenbach Postbus 3116 6093 ZJ Heythuysen

www.pendersvoetzorg.nl

Heythuysen • Roermond • Weert • Tegelen • Venlo • Delft • Gouda • Rotterdam • Den Haag • Tiel • Doetinchem

World Class Orthopaedic Shoes Choose your Shoes is een nieuwe naam in Nederland op het gebied van de productie van orthopedische maatschoenen. Onze organisatie is echter niet nieuw. Reeds meer dan 6 jaar zijn wij actief in de orthopedische schoentechniek en in die tijd zijn wij uitgegroeid tot een speler van formaat. Onder de naam Choose your Shoes treden wij nu naar buiten. Als totaalleverancier voor orthopedische schachten, orthopedische onderwerken, complete orthopedische schoenen en diverse aanverwante produkten. Uiteraard leveren wij ook de benodigde materialen. Heeft u interesse in een samenwerking? Wij maken voor u de eerste 3 paar schoenen op proef, geheel gratis, zodat u vrijblijvend met ons kunt kennismaken. Neem contact op met Antjo de Vos, Directeur/Eigenaar Choose your Shoes, via tel. 06 108 813 21 of [email protected] of met Sascha Luijt, Marketing & Sales Assistent, via tel. 0475 389 130 of [email protected]

Roorveld 12 NL-6093 PL Heythuysen

4

www.chooseyourshoes.eu

FOTO Eric Grashoff

VOORWOORD

door Paul Valk, voorzitter NVOS-Orthobanda

Wandelstokken Mijn zorgverzekeraar is blij met me. Dat liet ie me gisteren nog weten. Het staat zwart op wit. Ik ontving een kleurrijke folder met, speciaal voor mij, een bijgesloten brief met het goede bericht. Ik ben blij dat ik dit nu weet. De boodschap heeft me net op tijd bereikt. Ik was juist van plan om eens uit te zoeken of ik niet beter van zorgverze­ keraar zou kunnen veranderen. Die vraag hoef ik me nu niet meer te stellen. Waarom zou ik op zoek gaan naar een andere, als ik al een zorgverzekeraar heb die blij met me is? Mijn zorgverzekeraar is belangrijk voor me. Hij regisseert mijn zorg en die heb ik, vroeg of laat, nodig. Helemaal ‘op maat’, ik lees u voor uit de fraai gekleurde en op glanzend papier afgedrukte folder, heeft hij ‘nu nog betere zorg’ voor me ingekocht. Die zorg is voor mij speciaal geselec­ teerd en gecontracteerd. Als me iets overkomt dan mag ik vrij kiezen. Dat komt goed uit, want in mijn buurt zijn net vier dependances en polikli­ nieken geopend door concurrenten van de vijf ziekenhuizen die hier al gevestigd waren. Ook die dependances hebben me befolderd. Ze verheugen zich blijkbaar nu al op mijn klandizie. Dat wordt nog moeilijk kiezen als het zover is. Mijn zorgregisseur heeft ook kortingen voor me bedongen. De korting op een babyfoon komt voor mij helaas te laat. Ik vrees dat hetzelfde geldt voor de beautybehandeling die ik met korting kan

ondergaan. Ik krijg ook korting op margarine. Dat lijkt me wel wat! Ik heb me trouwens nooit gerealiseerd dat mijn broodbeleg onder de regie van mijn verzekeraar valt. Waar die zorginkopers al niet verstand van hebben! Mijn huisarts is niet gelukkig met mijn zorgverzekeraar. Mijn fysiotherapeut nog minder. Ze willen me, zeggen ze, graag de zorg bieden die ik nodig heb. Dat doen ze bij voorkeur zoals ze het hebben geleerd, volgens de professionele protocollen en standaarden van hun beroepsgroep. Mijn huisarts wil, zegt ie, met alle plezier generieke medicijnen voorschrijven, maar niet wanneer een medicijn waarvan het octrooi nog niet verlopen is beter helpt. Mijn fysiotherapeut zal me niet langer en vaker behandelen dan nodig is, maar ook niet korter of minder vaak, zegt ie. Ze vinden allebei dat iedereen ze mag komen controleren, graag zelfs. Die controle moet dan wel plaatsvinden op basis van objectieve criteria en dat zijn, zeggen ze, niet de budgettaire of marketingoverwegingen van een zorgverzekeraar, maar de professionele standaarden die de eigen beroepsgroep samen met organisaties van patiënten en zorgverzekeraars, ja ook die, hebben opgesteld. Ik ben het wel eens met mijn huisarts en mijn fysiotherapeut, ook al klinkt het allemaal niet zo innovatief. Als ik een van die twee nodig heb, dan wil ik dat ze me niet onnodig laten wachten en

vooral dat ze me deskundig behandelen. Tegen een redelijke prijs graag. Een goede 'benchmark', een onderlinge vergelijking en dan liefst op Europese schaal, maakt al gauw duidelijk wie te duur of te goedkoop is en wie met zijn diagnoses en behandelingen onder- en bovengemiddeld scoort. Mijn zorgregisseur, neem ik aan, kent de benchmarks en houdt mijn huisarts en fysio­ therapeut wel scherp. Vannacht heb ik eng gedroomd. Ik droomde dat ik orthopedische schoenen nodig had. Mijn orthopedisch schoenmaker verwees me naar een collega. Ik moest de taxi nemen, mijn zorgverzekeraar zou alles voor me vergoeden, en naar een andere schoentech­ nicus gaan die 100 km verderop gevestigd is. Niet omdat die collega me beter kan helpen, maar hij heeft beter gecontracteerd. Hij heeft psychologen in dienst die nagaan of mijn voetprobleem niet tussen mijn oren zit en als ik dan echt niet zonder orthopedische schoenen kan dan levert hij me confectieschoenen. Speciale confectieschoenen, dat wel. Bovendien: bij ieder paar schoenen krijg ik een wandelstok cadeau. Aan de ontbijttafel tref ik weer de brief van de zorg­regisseur die zo blij met me is. Die droom moet bedrog geweest zijn. De zorgregisseur die voor mij ‘nu nog betere’ zorg heeft ingekocht en die me vrij laat in mijn keuze … die blije regisseur zal het heus wel aan de professional overlaten om samen met mij vast te stellen welk schoeisel ik nodig heb. En die professional sluit met zorgverzekeraars vast uitsluitend contracten die hem in staat stellen om te doen wat nodig is en waar hij goed in is. Wandelstokken levert ie vast niet en margarine evenmin. Paul Valk

Waarom zou ik op zoek gaan naar een andere, als ik al een zorgverzekeraar heb die blij met me is? ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

5

TEKST Claudia Beers

De branchevereniging en zorgverzekeraars;

samen het beste voor de verzekerden Sinds 1 januari 2006 kent Nederland een nieuw zorgverzekeringsstelsel. Een aantal oude verzekeringsvormen (ziekenfonds, particuliere verzekering en de ambtenarenregeling) bestaat niet meer. Daarvoor in de plaats is er één zorgverzekering met een wettelijk omschreven basispakket. Naast dit basispakket bieden zorgverzekeraars aanvullende verzekeringen aan.

Het zorgverzekeringsstelsel bestaat uit: - zware medische risico's, verzekerd in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ); - basispakket medische zorg, op basis van de Zorgverzekeringswet; - de minder noodzakelijk geachte vormen van zorg, gedekt door aanvullende (particuliere) verzekeringen.

Zorgverzekeraars, marktstructuur In de achterliggende jaren hebben er veel fusies plaatsgevonden onder de zorgverzekeraars. In 2010 waren 28 zorgverzekeraars actief, verdeeld over 11 concerns. Met het recente nieuwsbericht dat De Friesland en Achmea per 1 januari 2011 willen gaan fuseren en Azivo die de krachten gaat bundelen met Menzis, zal het aantal concerns vooralsnog worden terug gebracht naar 9. De Marktscan Zorgverzekeringsmarkt 2010 van de Nederlandse Zorgautoriteit geeft het inzicht zoals hiernaast afgebeeld.

De contracten worden namens de zorg­ verzekeraars door de zorginkopers Hulpmiddelen afgesloten met de leveranciers.

De branche, commissie Markt en Regels NVOS-Orthobanda onderhoudt contacten met de zorginkopers van de verschillende zorgverzekeraars, via de commissie Markt en Regels. Jaarlijks zijn er meerdere contactmomenten, variërend van bezoeken en briefwisseling tot e-mail correspondentie.

De commissie kijkt dan samen met de zorgverzekeraar naar het lopende contractjaar en blikt vooruit naar het komende jaar. Ieders visie, beleid en ontwikkelingen worden daarin besproken. Van een afgelegd bezoek wordt altijd een verslag opgesteld dat na goedkeuring wordt aangeboden aan de branche leden via het besloten gedeelte van de website. In april 2010 heeft een centraal overleg plaatsgevonden met bijna alle zorgverze­keraars. In dit overleg zijn onderwerpen besproken zoals: protocollen, kwaliteitscriteria, positie in de zorgketen, DBC of hulpmiddelenpakket, mogelijkheden rondom vrijwillige eigen bij­ drage en harmonisatie van diverse onder­ delen binnen de contracten. Partijen hebben met elkaar afgesproken dit overleg jaarlijks met elkaar te laten plaatsvinden.

Globaal bestaan de volgende zorgverzekeraarsgroepen: Concern Naam zorgverzekeraar UVIT

Univé – VGZ – Trias , IZA, IZZ NV zorgverzeke-



raar UMC en Zorgverzekeraar Cares Gouda NV

verzekerden % markt (x 1.000)* aandeel 4.300

26%

4.700

29%

3.340

20%

2.150

13%

ACHMEA Agis, Avero Achmea, OZF Achmea,

Zilveren Kruis Achmea, FBTO, Interpolis



en per 1 januari 2011 De Friesland

CZ

CZ Groep, Delta Lloyd Ohra (ziektekosten-



verzekering en zorgverzekeringen)

Menzis Anderzorg, Azivo en Menzis De Friesland1

de Friesland maar per 1 januari 2011 onder

Achmea concern

503

3%

DSW1

DSW, Stad Rotterdam

421

3%

ONVZ1

ONVZ en labels Aegon, VvAA, en PNO

375

2%

Zorg en Zekerheid1

Zorg en Zekerheid

365

2%

ASR ASR en label A’foortse en volmachten Aevitea, 1



IAK en Nedasco

Salland1

Salland

202

1,5%

88

0,5%

(bron AM Nieuws diversen maart 2009, GGZ beleid) 1 Multizorg vertegenwoordigt de “kleinere” zorgverzekeraars, DSW, Salland, ASR, ONVZ, Zorg en Zekerheid en de Friesland in 2010. Per 2011 zal echter De Friesland onder Achmea concern vallen en daarmee dus als zelfstandig concern wegvallen uit bovenstaande tabel.

6

Protocollen, kwaliteitscriteria en de positie in de zorgketen De protocollen beenprothesen en schoenvoorzieningen worden momenteel snel en breed ingevoerd. Het belang van geprotocolleerd werken wordt onderstreept. Het geeft een zekere verankering van een basiskwaliteit werken. De branche streeft naar een objectief kwaliteitssysteem met een objectieve beoordelings- en waar­ deringsmethode. Er moet dan een model tot stand komen waarin branche en zorg­ verzekeraars elkaar kunnen vinden. Er zal een mogelijkheid worden gezocht om

ten behoeve van een project de voortgang van de implementatie van protocollen binnen de branche in kaart te brengen en ook verder te volgen. Naast de protocollen wordt nog wel gezocht naar een ander objectief kwaliteitssysteem. Vooralsnog werkt de branche met de SEMH, waar jaarlijkse toetsing wordt uitgevoerd bij de bedrijven op locatie om opnieuw de status van “erkend bedrijf medische hulpmiddelen” te verkrijgen. Voor de verzekerden is een overzicht van erkende bedrijven op het internet toegankelijk. De branche tracht in gesprek met de

SEMH deze erkenning zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de praktijk. Langzamerhand is een verschuiving zichtbaar van de zorgaanbieders orthopedische hulpmiddelen naar de 1ste lijn. Niet altijd is meer een verwijzing van een behandelend specialist noodzakelijk. In vergelijking kan worden genoemd de optometrist, deze verricht meer service en doet de intake waarbij verwijzing naar een oogarts mogelijk kan zijn indien dit noodzakelijk blijkt. Binnen de branche wordt toegewerkt naar een der­ge­lijke ontwikkeling. Er is al veel kennis binnen de branche, en risico’s kunnen reeds goed worden ingeschat. Ook dit onderwerp zal met regelmaat besproken worden en verder worden afgestemd met de zorgverzekeraars. Net zoals ontwikkelingen vanuit de politiek en de Europese wetgeving die blijven prikkelen tot dergelijk gezamenlijk overleg. Vanuit de commissie Markt en Regels zal de regie binnen de branche worden bewaakt en wordt de reeds jarenlange samenwerking bekroond met de dialoog van vandaag. n

De branche streeft naar een objectief kwaliteitssysteem met een objectieve beoordelings- en waarderingsmethode ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

7

Vanuit meerdere vestigingen in Nederland biedt Hanssen Footcare al 80 jaar totale voetzorg. Met onze 90 medewerkers ontwikkelen en vervaardigen wij (voet)-hulpmiddelen om de bewegingsvrijheid van onze cliënten te verbeteren. Onze dienstverlening bestaat uit een totaalpakket aan oplossingen, van hulpvraag en advies tot levering en nazorg.

Wie graag kennis uitwisselt met collega’s heeft bij ons een voet tussen de deur. Voor onze vestiging in Leiden zoeken wij een:

Paskamermedewerker / Orthopedisch schoentechnicus m/ v Wat ga je doen?

heden. Hanssen Footcare combineert de expertise van

Jij geeft onze cliënten hun bewegingsvrijheid terug.

een landelijke organisatie met het aanbieden van per-

Je biedt de beste oplossing op schoentechnisch gebied

soonlijke voetzorg op lokaal niveau.

en begeleidt de cliënt van hulpvraag tot nazorg. Hiervoor werk je nauw samen met medisch specialisten.

Herken jij jezelf in dit profiel? Dan maken wij graag kennis!

Je ontvangt cliënten in onze vestiging en bezoekt ze

Stuur je reactie naar: Hanssen Footcare,

op onze multidisciplinaire spreekuurlocaties.

t.a.v. Ruben Mulders (manager P&O), Postbus 32008, 6370 JA Landgraaf, [email protected].

Bij Hanssen Footcare ben je in de gelegenheid om je kennis verder te ontwikkelen op het gebied van de

Voor meer informatie over Hanssen Footcare, deze en

orthopedische en schoentechnische behandelmogelijk-

andere vacatures ga je naar: www.footcare.nl

Alkmaar - Almere - Amersfoort - Apeldoorn - Arnhem - Baarn - Bocholtz - Brunssum Bunschoten - Den Haag - Dieren - Ede - Gouda - Gulpen - Haarlem - Harderwijk - Heerlen Heiloo - Hoensbroek - Landgraaf - Leiden - Maastricht - Rhenen - Sittard/Geleen - Velp

8

MENZIS OVER CONTRACTEN 2011 Alco Ausma is zorginkoper bij Menzis. Rob Verwaard sprak met hem over de ontwikkelingen voor 2011 tijdens een bezoek van de Commissie Markt en Regels aan Menzis. Wie is binnen Menzis verantwoordelijk voor de inkoop van hulpmiddelen? Bij Menzis zijn naast twee contract­ managers zes zorginkopers verantwoorde­ lijk voor het inkopen van hulpmiddelen. De zorginkopers vormen onderling inkoopduo’s. Zij zijn verantwoordelijk voor een aantal hulpmiddelendossiers. Samen met mijn collega Marjolein Breedijk ben ik, naast een groot aantal andere inkoop­dossiers, verantwoordelijk voor de contracten die betrekking hebben op het leveren van orthopedisch schoeisel, orthe­ sen en prothesen. Bij het vormen van het beleid en het inkopen van zorg proberen we zo veel mogelijk aan te sluiten op de missie van Menzis om de beschikbaarheid van kwalitatief goede en betaalbare zorg te garanderen om het welzijn van onze klan­ten te bevorderen. Deze aansluiting

realiseren we door klanten en patiënten­ organisaties te betrekken bij het inkopen van zorg, nauw samen te werken met zorgaanbieders en daar waar mogelijk de administratieve last te verminderen. Om onze verzekerden naar kwalitatief goede zorg te verwijzen werken we aan het transparant maken van de zorg en treedt Menzis op als belangenbehartiger.

Wat zijn de bijzonderheden voor 2011 als het gaat over de afspraken in orthopedische schoentechniek? Menzis is tevreden over de huidige overeenkomst en heeft via een verlengingsbrief de huidige contracten verlengd. Voor 2011 hanteren we nog de OFOMbijdrage. Menzis vindt het belangrijk dat er geïnvesteerd wordt in onder andere

TEKST Rob Verwaard

opleiding en ontwikkeling van protocollen. Wij zullen de ontwikkelingen op de voet blijven volgen en hopen dat dit branche breed wordt uitgerold. Om onnodige bureaucratie te voorkomen is de ontwikkeling van een protocol door de branche een goed initiatief. Het NPi VoetSchoenprotocol voldoet aan de normen die we als Menzis hanteren. Wij stellen het protocol voor 2011 echter niet verplicht maar men mag het wel gebruiken in de plaats van het huidige Menzis formulier voor het leveren van een eerste verstrekking.

Wat zijn de verwachtingen voor 2011 op het gebied van contracteren van prothesen en orthesen? De overeenkomst voor het leveren van prothesen en orthesen is één van de overeenkomsten geweest waar de focus op heeft gelegen. Voor 2011 is de grote verandering dat we een differentiatie hebben aangebracht in het huidige contract. Waar voorheen alle gecontracteerde zorgaanbieders arm- en beenprothesen mochten leveren hebben nu niet alle zorgaanbieders een overeenkomst aan­ geboden gekregen. Medio juni van dit jaar hebben wij de zorg­aanbieders geïnformeerd over deze differen­tiatie en gevraagd hoeveel en welke prothesen zij in 2009 geleverd hebben. >>

"Menzis vindt het belangrijk dat er geïnvesteerd wordt in onder andere opleiding en ontwikkeling van protocollen."

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

9

Alleen leveranciers die arm- en/of been­ prothesen hebben geleverd ontvingen een overeenkomst 2011 voor het leveren van arm- en/of beenpro­thesen. Reden voor dit besluit is dat we meer kwaliteit willen aanbrengen in het verstrekken van prothesen. De differentiatie in de overeenkomst 2011 is daarin een eerste

van. Omdat er op jaarbasis in Nederland geen grote aantallen armprothesen geleverd worden vinden we het niet noodzakelijk om iedere leverancier een contract aan te bieden. Dit soort specialistische zorg dient uitgevoerd te worden in gespecialiseerde bedrijven.

"We zullen elkaar nodig hebben als klankbord." Wat zijn de verwachtingen voor therapeutische elastische kousen?

stap. In 2011 gaan we verder nadenken over het invoeren van kwaliteitscriteria in de overeenkomst. Uiteraard doen we dit niet alleen maar in samenwerking met gecontracteerde leveranciers, branchevereniging, artsen en patiëntenorganisaties. Tevens zijn wij in overleg met onze collega’s van inkoop 2e lijn om aansluiting te zoeken bij Menzis Topzorg. Armprothesen zijn hier een goed voorbeeld

Vorig jaar heeft Menzis gekozen voor het opnemen van clusterprijzen. Na één jaar ervaring met de aangepaste prijssyste­ matiek en leveringsvoorwaarden hebben we besloten om een aantal kleine aanpassingen door te voeren en een overeenkomst aan te bieden voor twee jaar. Eén van deze wijzigingen betreft de hoogte van de clusterprijzen en specifiek de clusterprijs voor het leveren van een vlakbrei-maatwerk

kousen. Een overeenkomst voor langere periode biedt duidelijkheid en continuïteit aan onze zorgaanbieders en voorkomt het onnodig verzenden van papier.

Wat verwacht u van de toekomstige samenwerking met de branchevereniging? Gezien de ontwikkelingen in de markt en ons voornemen om kwaliteitscriteria te concretiseren verwacht ik dat er een nauwere samenwerking met NVOS-Orthobanda zal ontstaan. Zichtbare en meetbare kwaliteit, ontwikkeld samen met de leveranciers en patiënten, is het recept om de zorg duurzaam en voor iedereen toegankelijk te houden. Als de branche een breed draagvlak heeft onder de leveranciers zal NVOS - Orthobanda zeker een belangrijke partner zijn in leve­ rancieroverstijgende belangen. We zullen elkaar nodig hebben als klankbord. Denk hierbij aan het ontwikkelen van protocollen, opleidingen en het toepassen van nieuwe systematieken zoals Click. n

TEKST Nelly Pijnenburg, zorginkoper hulpmiddelen bij zorgverzekeraar CZ

Kwaliteit van zorg De zorg in Nederland is gemiddeld goed. Toch zijn de verschillen tussen zorgaanbieders soms in het oog springend.

Zowel van de zorgprofessional als van de zorgverzekeraar worden grote inspanningen verwacht om de kwaliteit van de zorg te ver­ beteren en deze tegelijkertijd betaalbaar te houden. Steeds meer patiënten- en consumentenorganisaties, maar ook artsen en ziekenhuizen, zien het specialiseren in de behandelingen waarin men goed is als middel om tot betere kwaliteit te komen. Dit geldt ook voor het afstoten van behandelingen waarin men geen hoge kwaliteit kan garanderen. Als inkoper van zorg voor 3,3 miljoen klanten is de rol van CZ om druk te zetten en zo te helpen om de zorg in beweging te krijgen en die kwaliteitsslag te maken. CZ is dan ook van plan om het beleid rondom selectieve inkoop de komende jaren uit te breiden.

Toezicht op kwaliteit Kwaliteit en toegankelijkheid van zorg zijn belangrijke onderdelen in het inkoopbeleid van CZ. Op deze gebieden wil CZ aan de verze­ kerden een garantie geven. Hij/zij moet er

10

Waar mogelijk vereenvoudigt CZ de aanvraagprocedure. Door controle achteraf toetst CZ of de zorgaanbieder de juiste procedure heeft gevolgd. Eenduidigheid in protocollen en dossiervorming vergroten daarbij de transparantie.

Kostenbeheersing

van uit kunnen gaan dat kwaliteit en toegankelijkheid van zorg gegarandeerd zijn. Om dit te bereiken stelt CZ voorwaarden, eisen en criteria aan de zorg die gecontracteerd wordt. Deze worden vastgelegd in de overeenkomst tussen CZ en de zorgaanbieder. Vervolgens is het voor CZ als zorgverzekeraar belangrijk om op gestructureerde wijze controle en toezicht te houden om naleving in de praktijk te garanderen. Hier zullen we de komende jaren extra aandacht aan gaan geven.

CZ zoekt samen met zorgaanbieders naar mogelijkheden om de zorgkosten beheersbaar te houden. Periodiek wordt het huidig beleid met vertegenwoordigers van NVOSOrtohbanda geëvalueerd en gezocht naar gezamenlijke verbeteringen. Daarnaast onderzoekt CZ samen met zorgaanbieders mogelijkheden voor zorginnovatie en substitutie van bestaande zorg. Het meten van prestaties zal in de toekomst een belangrijk onderdeel van het beleid vormen. Daarbij zijn criteria als toegankelijkheid, kwaliteit en kostenbeheersing belangrijke peilers om het beleid rondom selectieve inkoop de komende jaren uit te breiden. n

TEKST Corien Simons MSc, Bewegingswetenschapper Roessingh Research & Development REFERENTIE International Classification of Functioning, Disability and Health: ICF, World Health Organization, 2001

EVOLUTIONS Wetenschappelijke studie naar de timing en therapeutische effecten van enkel-voet orthesen na een beroerte.

Sinds het najaar van 2009 wordt door Roessingh Research & Development onderzoek gedaan naar het gebruik van enkel-voet orthesen (EVO’s) bij mensen die recent een beroerte hebben gehad. Centraal staat de vraag op welk moment tijdens de revalidatie het best een EVO kan worden voorgeschreven: vlak na een beroerte, of is het beter langer te wachten met het aanbieden van een EVO? In het project werkt Roessingh Research & Development nauw samen met het Roessingh Centrum voor Revalidatie en Roessingh Revalidatie Techniek. EVO’s zijn veelgebruikte hulpmiddelen om het lopen na een beroerte te verbeteren. In de wetenschappelijke literatuur is echter weinig bekend over de effecten van langdurig gebruik van EVO’s na een beroerte. Boven­ dien ontbreekt informatie over wanneer het best gestart kan worden met EVO’s. Roessingh Research & Development is hierop ingesprongen door een breed opgezette studie te starten naar het gebruik van EVO’s na een beroerte. In tegenstelling tot de meeste eerdere studies waarbij proefpersonen slechts korte tijd of op één moment gemeten werden, worden proefpersonen nu langdurig gevolgd. Patiënten die in het revalidatiecentrum worden opgenomen vanwege een recente beroerte en een indicatie voor een EVO, zijn geïncludeerd in de studie. Inclusie vindt

late onderzoeksgroep waarbij de EVO 8 weken later wordt aangemeten. Proef­ personen in beide groepen volgen tijdens het onderzoek een normaal revalidatie­ programma. Binnen de studie kan gekozen worden uit 3 verschillende kunststof EVO’s met verschillende mate van stijfheid. De EVO’s zijn ter be­schikking gesteld door Basko Healthcare en worden bij Roessingh Revalidatie Techniek aangemeten. De proefpersonen worden gedurende 18 weken intensief gevolgd. Om de effecten op langere termijn te meten vinden 2 herhaalmetingen plaats na 26 en 52 weken. De effecten van de EVO worden volgens het ICF-model op verschillende niveaus gemeten (WHO 2001). Lichaamsfuncties worden in kaart gebracht door regelmatig geïnstrumenteerde gangbeeldanalyses uit te voeren.

In tegenstelling tot de meeste eerdere studies worden proefpersonen nu langdurig gevolgd gewoonlijk binnen 4 weken na de beroerte plaats. Vervolgens wordt geloot in welke onderzoeksgroep de proefpersoon terechtkomt. In de vroege onderzoeksgroep waarbij direct een EVO wordt aangemeten of in de

Hierbij worden bewegingspatronen, grond­ reactiekrachten en spieractiviteit tijdens lopen met en zonder EVO gemeten (zie foto). Op activiteitenniveau vinden verschillende klinische testen plaats, zoals loop­

Een van de proefpersonen tijdens een gangbeeldmeting.

snelheid, uithoudingsvermogen, balans en mobiliteit (bijv. opstaan uit een stoel en traplopen). Deze en andere taken uit het dagelijks leven worden 2-wekelijks getest. De kwaliteit van leven na een beroerte wordt gemeten met behulp van vragenlijsten. Bovendien wordt wekelijks een dagboek bijgehouden waarin ondermeer hulpmiddelengebruik en vallen worden gerapporteerd. Op dit moment hebben de eerste proef­ personen het onderzoek afgerond. In de komende jaren wordt de studie voortgezet om meer proefpersonen te kunnen meten en zodoende informatie te verzamelen over de timing en het effect van langdurig gebruik van EVO’s na een beroerte. n

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

11

Met Fa-med eindelijk meer tijd voor ontspanning U kent Fa-med al als marktleider in medical factoring. Door de zeer zorgvuldige, efficiënte en klantvriendelijke werkwijze zijn wij al ruim 20 jaar een betrouwbare

Onze service voor orthopedisten en bandagisten

partner gebleken voor onze klanten. Momenteel bieden wij aan meer dan 3500 zorgaanbieders financiële zekerheid en gemak. En zoals het een marktleider betaamt, lopen wij voorop in het initiëren van nieuwe diensten en services.

(Uw) klant staat centraal Volledige uitbesteding boekhouding 24/7 inzicht via eigen webportal Financiële zekerheid Bel met 033 - 45 34 444 www.fa-med.nl

ISO gecertificeerd

100632_Famed Adv_Ortho.indd 1

12

‘Goed geregeld!’ 26-10-10 16:30

Opleidingsprojecten NVOS-Orthobanda

TEKST Jeffrey Zoet

NVOS-Orthobanda is bezig om een integrale toekomstvisie voor de orthopedische schoentechniek met inbegrip van een visie op de voetzorg, te ontwikkelen. Op basis hiervan kan een gericht opleidingsbeleid worden ontwikkeld, waarbij rekening wordt gehouden met de politiek-maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de toenemende vraag naar zorg in de komende tientallen jaren.

Onder de verantwoordelijkheid van NVOS-Orthobanda worden momenteel projecten uitgevoerd, die door de Stichting Ontwik­kelingsfonds voor het Orthopedisch Maatschoentechnischbedrijf (OFOM) worden gesubsidieerd. Deze projecten zijn primair bedoeld om de toekomst en de kwaliteit van de eigen vakopleidingen op Mbo- en Hboniveau te kunnen waar­borgen en om gericht onderzoek te laten doen dat voor de sector van belang is. Hieronder wordt een aantal opleidingsprojecten kort beschreven.

Aansluiting van Mbo naar Hbo In de markt is een grote vraag naar mensen die cliënten kunnen behandelen en/of producten kunnen aanmeten. De ortho­ pedisch schoentechnische branche kampt nu al met een tekort aan personeel. Het beleid van NVOS-Orthobanda is gericht om de huidige medewerkers binnen de branche te behouden en studenten de kans te geven zich te bekwamen via dooren zijstroom mogelijkheden. Om de aansluiting tussen de Mbo-opleidingen en de Hbo-opleiding te verbeteren heeft

NVOS-Orthobanda opdracht gegeven om dit te laten onderzoeken. Het doel is de doorstroming, de zij-instroom vanuit andere opleidingen zoals de fysiotherapie en de podotherapie en de instroom naar zowel de Mbo- als de Hbo-opleidingen te verhogen. Alvorens dit project verder vorm te geven,

Beroepscompetentieprofiel Een beroepscompetentieprofiel beschrijft wat een (vakervaren) beroepsbeoefenaar kan, welke taken hij uitvoert en welke competenties (vaardigheden) hij beheerst. NVOS-Orthobanda wil door middel van een onderzoek naar de beroepscompetentieprofielen, een heldere beschrijving

Deze projecten zijn primair bedoeld om de toekomst en de kwaliteit van de eigen vakopleidingen te kunnen waar­borgen en om gericht onderzoek te laten doen dat voor de sector van belang is heeft NVOS-Orthobanda besloten dat het belangrijk is om allereerst het beroeps­ competentieprofiel van de orthopedisch schoentechnische beroepen in kaart te brengen.

van de orthopedisch schoentechnische beroepen op het snijvlak van Mbo en Hbo hebben. Door een beschrijving van deze beroepen, die zich beiden in belangrijke mate in de behandelkamer afspelen, wordt >>

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

13

Zonder deze bijdragen is het niet mogelijk de vakopleidingen te continueren en constant te verbeteren het onderscheid tussen de gewenste beroeps­uitoefening op Mbo-niveau en op Hbo-niveau duidelijk. De uitkomst van het onderzoek zal NVOS-Orthobanda gebruiken bij het vaststellen van het opleidingsbeleid.

Dutch Health Tec Academy De Dutch HealthTec Academy (DHTA), de nieuwe school voor gezondheidstechniek, is op 1 september 2010 in Utrecht van start gegaan. De DHTA is een project waarin vier branches (optiek, audiciens, tandtechniek en orthopedische (schoen)techniek) samen

met diverse onderwijsinstellingen samenwerken om de vakopleidingen op Mboniveau (regulier en contract onderwijs) onder te brengen in één structuur en op één locatie. NVOS-Orthobanda heeft de totstandkoming van de DHTA mede vorm gegeven en financieel mogelijk gemaakt. De voorzitter van NVOS-Orthobanda, Paul Valk, en leden van de commissie Kwaliteit & Opleidingen, Rob Jansen, Ron Schiedon en Frans Elferink, zijn bestuurlijk betrokken geweest bij het traject. OFOM heeft het project mede gesubsidieerd.

Bestaande opleidingen Naast de eerder beschreven projecten financiert OFOM een deel van de bestaande reguliere opleidingen op Mbo-niveau en heeft het de ontwikkeling van de Hboopleiding bekostigd. Ten slotte worden ook de examens op Mbo-niveau mogelijk gemaakt. Zonder deze bijdragen uit het OFOM fonds, is het niet mogelijk de vak­opleidingen te continueren en constant te verbeteren aan de eisen van onder andere de studenten, de klanten en de werkgevers. n

Wegens een toenemend aantal spreekuren zijn wij per direct op zoek naar een fulltime:

Aanmeter/orthopedisch schoentechnicus De functie: • Je draait zelfstandig spreekuren in onze vestigingen, ziekenhuis en diverse verpleeghuizen. • Je draagt daarbij zorg voor een goede communicatie met de klant, met de voorschrijvers, en met je collega’s die de administratie en productie verzorgen, zowel mondeling als op papier. • Hierbij behartig je op een correcte wijze de belangen van het bedrijf. • Je hebt regelmatig overleg met, en geeft zonodig aansturing aan, de productiemedewerkers. Profiel: • Flexibiliteit, goede communicatieve eigenschappen, klantvriendelijke en servicegerichte instelling. • Ervaring als aanmeter/paskamermedewerker. • Accuratesse en uitstekende beheersing van de Nederlandse taal in woord en geschrift. In bezit van rijbewijs B en auto. • Opleiding: Gediplomeerd Orthopedisch schoentechnicus (niveau 4) of je zit in de laatste fase van deze opleiding en hebt reeds ervaring als aanmeter/paskamermedewerker. Wij zijn een orthopedisch schoentechnisch bedrijf met 2 vestigingen en houden spreekuren op diverse locaties. Kwaliteit, persoonlijke benadering, aandacht voor de klant en service zijn de kernbegrippen in onze organisatie.

14

Ben je geïnteresseerd in deze uitdagende allround functie bij ons bedrijf, stuur dan je schriftelijke sollicitatie naar: Ton Jansen orthopedische schoentechnieken B.V., t.a.v. dhr. A.G. Jansen Valkenstraat 1, 3011 VR Rotterdam. [email protected] Valkenstraat 1 3011 VR Rotterdam IJsselstraat 13 3401 DJ IJsselstein

FOTO Eric Grashoff

COLUMN

door Bart van Liebergen

De Commissie

"Markt & Regels" wat doet deze nu eigenlijk? Met de invoering van het nieuwe zorgstelsel heeft de NVOS destijds de commissie Deregulering opgericht en via deze commissie jaarlijks de contacten onderhouden met de zorgverzekeraars. Na de fusie met Orthobanda zijn deze contacten behouden, maar breder getrokken naar alle orthopedische productgroepen; naast orthopedische schoentechniek ook de orthopedische instrumentmakerij (pro- & orthesen en TEK (Therapeutisch Elastische Kousen)). De commissie is verder gegaan onder de naam “Markt en Regels”. Naast de ontwikkelingen bij zorgverzekeraars spelen ook de wettelijke en politieke ontwikkelingen (CVZ, VWS) een grote rol voor de toekomstige strategie van onze branche. Bovendien hebben we overleg met patiëntenverenigingen, aanverwante beroepsgroepen (bv. podotherapeuten), artsverenigingen (VRA, NOV) en andere instanties (zoals SEMH). Bij de zorgverzekeraars gebeurt ontzettend veel. Door fusies bepalen vier partijen ruim 90% van onze (verzekerde) omzet. Dit heeft hun inkoopmacht fors vergroot, hetgeen zijn weerslag vindt in de strakkere contractering en tariefsontwikkeling. Daarnaast vergroot deze concentratie ook de differentiatie; iedere zorgverzekeraar wil zich in de markt het liefst ook onderscheiden of heeft een eigen visie op kwaliteitsmanagement, met alle specifieke eisen naar zorgleveranciers. De komende periode zien we een trend naar kwaliteitsverbetering tegen gelijke/licht hogere kosten of gelijke kwaliteit tegen lagere kosten. Dit wordt vormgegeven in contract­ differentiatie (basis versus plus) en specialistische zorg via expertisecentra en zal worden

onderbouwd door publicaties over leverancierscores op kwaliteitsindicatoren, klant­ tevredenheidsonderzoeken (CQ-index), etc. In deze ontwikkeling blijft er een belangrijk gezamenlijk belang en dat is een tevreden klant. De zorgverzekeraars kunnen niet met alle 400 zorgleveranciers van orthopedische hulpmiddelen contacten onderhouden en onderhandelen. Vandaar dat het van belang is dat er een actieve vertegenwoordiging van de branche is. Naast bilateraal overleg met de zorgverzeke­ raars zijn we dit jaar ook gestart om plenair met alle zorgverzekeraars branchebrede ontwikkelingen te bespreken. Voorbeelden hiervan waren de gelijktijdige invoer van ontwikkelde protocollen per januari 2011 (beenprothesen, voet/schoen) en onze grote zorgen over de ongecoördineerde invoer van DBC’s bij orthesen. Het resultaat: DBC’s zijn voorlopig ook in 2011 nog uitgesteld en nagenoeg alle zorgverzekeraars voeren de protocollen in per 2011, waardoor er een uniforme werkwijze voor intake/zorgplannen ontstaat. Daarnaast hebben we gepleit voor zoveel mogelijk harmonisatie van onderdelen van de contracten (bv. accreditatie voor nascholing), een prominentere rol van de orthopedische adviseurs in het begin van de zorgketen en een flexibelere vergoedingssystematiek, met de mogelijkheid van private betalingen. Dit zijn ontwikkelingen voor de (middel)lange termijn. Onze jarenlange overlegstructuur heeft er zeker toe bijgedragen dat wij kunnen stellen een goede, open interactie met zorgverzekeraars te hebben. Wij trachten door deze dialoog de

zorgverzekeraars een beter inzicht en begrip te geven in onze (gezamenlijke) operatie en daarmee goed werkbare kaders te realiseren. De definitieve ontwikkeling van contracten, inclusief prijsafspraken, vindt plaats tussen de zorgverzekeraar en de individuele leden. Vaak leeft nog het gevoel bij de leden dat het een kwestie is van “slikken of stikken”. Daar zal ieder lid zelf een rol in moeten spelen. Wij zullen ons best doen om het aangeboden contract zo goed mogelijk te beïnvloeden. Vanuit de commissie “Markt en Regels” blijven we daarom de essentiële contacten bij zorgverzekaars, al dan niet extra ondersteund met enkele leden, onderhouden. Soms is het handig om onze onafhankelijke voorzitter Paul Valk de discussie te laten voeren. Alle input vanuit de branche is meer dan welkom en kan worden ingebracht via het secretariaat, [email protected]. n

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

15

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMER Instrumentmaker Martien Vermolen, al jaren actief in ontwikkelingswerk!

Vergeleken met ontwikkelingslanden is onze gezondheidszorg buitengewoon goed geregeld. Zo om de drie jaar krijgt een prothesegebruiker een nieuw kunstbeen. Regelmatig wordt er onderhoud verricht en heb je tussentijds een klacht, dan ga je naar de instrumentmaker en dan wordt die klacht verholpen. De verzekering betaalt meestal vanzelfsprekend. In Afrika gaat dat net zo … als je maar rijk bent. Maar een heleboel Afrikanen zijn straatarm. Zij zouden het zonder prothese/orthese moeten stellen als er geen ondernemers waren als Martien Vermolen van OMS Vermolen uit Wijchen. Hij verzamelt onderdelen van hulpmiddelen en zorgt ervoor dat ze terecht komen bij gehandicapten in ontwikkelingslanden. Martien Vermolen voelt zich al heel lang betrokken bij mensen die het moeilijk hebben. “Dat komt waarschijnlijk omdat ik zelf ook veel in het ziekenhuis heb gelegen. Ik heb namelijk slechte voeten. Ik weet dus wat dat is en ik kan me voorstellen dat het helemaal moeilijk is als je geen goede orthopedische schoenen hebt.” Vanuit die motivatie was hij al voor zijn studie actief voor het Liliane Welzijnsfonds. Tijdens zijn opleiding ontmoette hij broeder Tarcisius de Ruyter die hem vertelde dat hij gehandicapte kinderen hielp in Ghana. Van het één kwam het ander. Vermolen bleef contact houden met De Ruyter en eenmaal in een vaste baan begon hij met het verzamelen, demonteren en opsturen van gebruikte orthopedische hulpmiddelen naar broeder

Tarcisius. Vermolen: “Alle materialen bewaar ik in eerste instantie in mijn garage in Wijchen. Het gaat om ortheses, protheses, (loop)hulpmiddelen en rolstoelen. Af en toe komen er ook brillen en orthopedisch schoeisel bij. De materialen demonteer ik volledig, daarna kijk ik ze na en - als het nodig is - reviseer ik ze. Vervolgens gaan de onderdelen keurig gerangschikt in een kist en komt er een inhoudslijst op. Als er voldoende materiaal is om een project op te zetten, gaat het op transport naar Afrika, India of Oost-Europa.” Natuurlijk zijn er kosten mee gemoeid. Alleen al voor het vervoer. Voor het project in Ghana zijn er potjes aangesproken van de Wilde Ganzen, de Nationale Commissie voor

internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO, een potje van het Rijk), Lionsclub, Rotaryclub, stichting Orion en nog een aantal andere fondsen en giften van particulieren. Martien reisde zelf ook naar Ghana en India om mensen op te leiden. Het werken daar vond hij de moeite waard. “Ik krijg nog dagelijks brieven van mensen die ik geholpen heb en van instrumentmakers. Werken in Afrika is heel anders dan hier. De taal is een barrière en de gewoonten zijn anders. Je moet een knop omzetten, dat kost je een maand. En ook moet je rekening houden met het klimaat. Als je een prothese/ orthese maakt moet die zoveel mogelijk open zijn, anders smelten de mensen erin weg.”

We zijn wel goed, maar niet gek! Martien: “We zijn wel goed, maar niet gek. Het moet niet zo zijn dat zij roepen ‘laat maar hier komen’ en achterover gaan zitten en de boel verkopen aan de rijke Afrikanen.” Voor wat betreft het project in Ghana is de instrumentmaker daar niet zo bang voor. Broeder Tarcisius houdt daar immers de boel nauwlettend in de gaten. Hij heeft bovendien veel erkenning en is iemand die erin slaagt overal geld vandaan te halen. Daarom is in mei 1997 de stichting Revalidatie In Ontwikkelingslanden (RIO) opgericht. De officiële doelstelling is keurig gedeponeerd bij de notaris, maar het komt er in het kort op

Jongetje met beugels gemaakt door stichting RIO

Wie meer informatie wil over de doelstelling en werkwijze van de stichting RIO kan een e-mail sturen naar [email protected]

16

neer dat het streven is projecten op te zetten in ontwikkelingslanden, zodat daar orthope­ dische werkplaatsen ontstaan die zelfstandig verzekerde, maar vooral ook onverzekerde gehandicapten kunnen helpen. Voor een project wordt eerst een betrouwbaar tussenpersoon gezocht en een betrouwbare werkplaats. Martien: “Dat wordt goed door ons gescreend.” Als daarmee samengewerkt wordt, is het de bedoeling dat de mensen opgeleid worden, als dat nodig is. Even­ tueel gaat er een instrumentmaker vanuit Nederland heen om les te geven. Als de werkplaats draait is het de bedoeling dat de prothesen gewoon verkocht worden. Naar vermogen betalen de gebruikers een eigen bijdrage. Aan onverzekerde arme mensen wordt de prothese geschonken. En verder moet de werkplaats van elke prothese die verkocht wordt, een bepaald percentage in een potje doen. Het geld uit dat potje komt dan weer ten gunste van de stichting RIO, die er de kosten voor het transport van de materialen van betaalt, de reiskosten van de eventuele opleider/begeleider uit Nederland of er een ander project van opzet dat binnen de doelstelling van de stichting valt.

voor terug, dan is het mij te passief. Wij vinden het belangrijk dat we de mensen zelf opporren. Dat is ook goed voor hun economie en het is goed voor de ontwikkeling van de gezondheidszorg daar.”

Stoppen in verband met tegenwerking Goed voor de lokale economie is goed voor de mensen Martien: “We vinden het dan ook helemaal niet erg om zaken te doen met commerciële werkplaatsen. Als je werkt voor bijvoorbeeld kerken en je vraagt er niets

Helaas is Martien Vermolen voornemens zijn activiteiten in de toekomst te gaan stoppen. De voornaamste reden is dat door de economische crisis het bijna onmogelijk wordt om containers met hulpmiddelen zonder forse steekpenningen door de

buitenlandse douanes te krijgen. Ook al zijn alle formaliteiten netjes geregeld via lokale instanties en ambassades, corrupte ambtenaren zien tegenwoordig een goede boterham in het vasthouden van goederen. “Je zou eigenlijk toegang moeten hebben tot een transportroute die dergelijke obstakels niet kent.” Het is ontzettend jammer dat het idealisme van ons vak, het helpen van mensen met een beperking, op deze manier wordt tegengewerkt. n

het streven is projecten op te zetten in ontwikkelingslanden, zodat daar orthopedische werkplaatsen ontstaan die zelfstandig verzekerde, maar vooral ook onverzekerde gehandicapten kunnen helpen ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

17

TEKST Rob Verwaard & Yvonne Heerkens

Verslag NPi protocol beschikbaar In juni 2010 is het verslag "Ontwikkeling van protocollen voet-/schoen­ voorziening voor orthopedisch schoentechnische bedrijven en orthopedisch schoentechnici bij cliënten die zijn verwezen" aangeboden door projectleider Yvonne Heerkens aan NVOS-Orthobanda. Daarmee kwam een, door de OFOM gefinancierd, project van meer dan 3 jaar tot een einde en beschikt de branche over een breed geaccepteerd protocol voor de behandeling van voetklachten in de orthopedische schoentechniek. In dit artikel wordt een aantal belangrijke zaken uit het verslag aangehaald. Voor de lezers die graag het gehele verslag zouden willen lezen, is het mogelijk een kopie van het volledige verslag aan te vragen via het secretariaat van NVOS-Orthobanda.

Doel van het project Het doel van het project is het ontwikkelen van een aantal handzame protocollen die: - kunnen rekenen op draagvlak in het veld van orthopedische schoentechnische bedrijven; - onderschreven worden door andere zorgverleners die betrokken zijn bij het verstrekkingsproces van voet-/schoenvoorzieningen; - die helderheid bieden aan cliënten en financiers van zorg; - die zijn gebaseerd op de kennis van de voorgaande projecten. De protocollen moeten de orthopedisch schoentechnicus ondersteunen bij het geven van advies, het maken van een keuze, het leveren en het evalueren van een voet-/schoenvoorziening. Het gaat om de eerste verstrekking van een voet-/schoenvoorziening op basis van een verwijzing.

OPZET van het project Het project is doorlopen in deze opvolgende fasen: voorbereiding, ontwerp, commentaar, formalisering en afronding. De activiteiten gedurende het project zijn uitgevoerd door een projectteam, adviseurs en een klankbordgroep. In het rapport is te lezen welke personen zijn betrokken bij het project en welke activiteiten door deze personen zijn uitgevoerd. 18

Aanleiding en uitgangspunten van het project De gezondheidszorg is volop in beweging, de rol van de overheid, zorgverzekeraars, zorgverleners en de cliënten is aan veranderingen onderhevig. Daarbij zijn de volgende ontwikkelingen van belang: • cliënten krijgen meer verantwoordelijk heid ten aanzien van de eigen gezondheid en de kosten van de gezondheidszorg; • de huidige zorgverzekeringswet geeft de verzekeraar een belangrijke rol als regisseur van hulpmiddelenzorg; • de verzekerde prestaties in de zorg verzekeringswet worden uitgedrukt als functiegerichte verstrekkingen (het pro bleem van de gebruiker en het beoogde gebruik van de oplossing moet overeen stemmen); • inzet van nieuwe disciplines om het zorg stelsel te ontlasten en de noodzakelijke zorg beter toegankelijk te maken (van hoger opgeleide professionals naar min der hoog opgeleide professionals, b.v. van arts naar diabetesverpleegkundige). Ook de orthopedisch schoentechnicus wordt, als onderdeel van het proces van hulpmiddelenzorg, geconfronteerd met deze veranderingen. Om op die veranderingen op verantwoorde wijze in te springen is er behoefte aan een beschrijving van het proces – in de vorm van protocollen – dat door de orthopedisch schoentechnicus wordt doorlopen. De voet-/schoenvoorziening die de cliënt krijgt op basis van de verwijzing, hangt mede samen met het bedrijf of de schoentechnicus waarheen de cliënt wordt verwezen. Dit leidt tot onduidelijkheid bij cliëntenorganisaties, verwijzers en financiers van zorg. Er is ook bij deze partijen een behoefte aan heldere protocollen die de verstrekking van schoentechnische voorzieningen beschrijven. In het project is de kennis die ontwikkeld is in andere projecten meegenomen. Zo is gebruik gemaakt van onder andere de CVZ rapporten "Doelmatige receptuur voor schoeisel" en "Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg". Dit laatste rapport heeft gediend om het proces van de orthopedisch schoentechnicus te beschrijven. Daarbij zijn alleen die stappen opgenomen waarbij orthopedisch schoentechnici een rol spelen in de zorg.

RESULTATEN van het project Bij de discussie over de te ontwikkelen protocollen, is de vraag aan de orde geweest of er protocollen moeten worden ontwikkeld voor specifieke ziektebeelden, of dat er protocollen ontwikkeld moeten worden vanuit de beoogde functionaliteit (protocol voor sport, werk, ADL, etc.). Uiteindelijk is gekozen voor de vijf indicatiegebieden zoals geformuleerd in de voet-schoenrichtlijnen (Brouwer et al, 2005), aangevuld met een protocol voor de posttraumatische voet, en een algemeen protocol dat kan worden gebruikt voor die gebruikers die niet vallen in een van de genoemde indicatiegebieden. Dat betekent in totaal zeven protocollen. In de loop van het project is besloten om slechts één formulier te ontwikkelen om op het draagvlak van het veld te

kunnen rekenen, echter de informatie is wel voorhanden om op termijn verschillende (elektronische) versies te kunnen ontwikke­ len. Vanaf het begin van het project is aansluiting nagestreefd bij internationale standaards als ICF (een internationale classificatie waarmee het funcitoneren van mensen kan worden beschreven) en ISO 9999 / Cliq (hulp­ middelenclassificaties). In het rapport worden de relevante delen van deze standaarden genoemd. Uiteindelijk zijn er in het proces 44 activiteiten beschreven die de orthopedisch schoentechnicus dient uit te voeren voor het succesvol

leveren van een voet-/schoenvoorziening volgens de procesbeschrijving hulpmiddelen­ zorg. De beschrijvingen van deze activiteiten zijn zeer uitgebreid. Dat bleek nodig omdat er nogal wat discussie mogelijk is over wie, wat, wanneer doet. Het proces van indiceren is ingewikkeld en dat vereist een zeer nauwkeurige omschrijving. Om deze uitgebreide beschrij­ ving te concretiseren is gekeken naar de beslismomenten die er in het proces zijn te onderkennen. Experts en leden van de klankbordgroep hebben voor de inhoudelijke invulling van de protocollen gezorgd. In totaal zijn drie pilot rondes gehouden in het veld om de informatie van het protocol tot een formulier te verwerken. Het definitieve formulier staat in de bijlage van het rapport.

VERVOLG & AANBEVELINGEN Het spreekt voor zich dat het formulier dat nu alleen in papieren vorm beschikbaar is, ook in een elektronische vorm beschikbaar moet komen voor het veld. Het formulier wordt beschikbaar gesteld aan ICT bedrijven die het kunnen verwerken in hun software. Deze optie betekent wel dat de vorm van het formulier per software pakket zal gaan verschillen. NVOS-Orthobanda vindt dat op zich geen probleem mits de inhoud maar gelijk is. Op dit moment lopen er al verschillende initiatieven. NVOS-Orthobanda zal een commissie protocollen opzetten die zich bezig zal

houden met de implementatie, de kwaliteit, het stimuleren van onderzoek en de revisie van protocollen. Het is voor te stellen dat deze groep de rol krijgt van ‘clearing house’; informatieverstrekking, beheer en verzamelpunt voor commentaar. Het leren werken met protocollen kan worden gezien als een taak van het onderwijs (en dus ook het bedrijfsleven als het gaat om beroepsbegeleidende leerweg). Het is daarbij belangrijk om de leerling zelf te laten nadenken. Deze twee zaken kunnen contrair lijken, maar hoeven dat niet te zijn. Het gaat erom

ICF

studenten enerzijds bekend te maken met protocollen en de waarde die deze protocollen kunnen hebben (helderheid bieden, eenheid van taal), maar anderzijds ook om ze te laten ervaren dat het er niet om gaat ‘domweg’ de stappen van het protocol te volgen. Het protocol neemt in deze ook geen beslissingen en leidt ook niet tot bepaalde vóórgestruc­tureerde keuzes waardoor het aan de orthopedisch schoentechnicus zelf blijft om deze keuzes te maken. Het is wel zo dat ernaar gestreefd is, om alleen die gegevens op te nemen, die relevant zijn bij het nemen van deze beslissingen. De volledige versie van het rapport is beschikbaar via NVOS-Orthobanda. n

Cliq / ISO 9999

ICPC, ICD-9/10, DSM IV

zorgplan probleem

zorgvraag

oplossingsrichting

Human related intended use Wensen en mogelijkheden van de gebruiker

programma van eisen

selectie

levering

gebruik

evaluatie

Product related intended use Eigenschappen van een hulpmiddel

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

19

TEKST René van der Kolk

MiniWORKSHOP

TRENNEN MET FOLIE Waarom deze workshop? Het was bij een demonstratie van een ander product dat ik het trennen van gips­ hulzen met behulp van plasticfolie heb gezien. Naar aanleiding van de reactie van anderen bleek het geen nieuwe manier van werken te zijn. Daar het voor mij wel een nieuwe manier van werken was en dit wellicht ook voor anderen geldt, wil ik deze methode graag met jullie delen.

van de uitgeharde polyurethane. Doordat deze folie geen vocht doorlaat is deze methode zeer geschikt voor het gieten van nog natte gipshulzen, omdat men direct na het afgipsen kan beginnen met de leesten. Een ander groot voordeel is dat er geen droogtijd is zoals bij het trennen met latextrennmiddel, wastrennmiddel of sili­ conentrennmiddel.

Hoe te verwerken? Wat is trennfolie? Trennfolie is net als vershoudfolie een Polyetheenfolie. Doordat de folie rekbaar is en goede cohesieve eigenschappen (d.w.z. dat de folies goed aan elkaar blijven plakken zonder toevoeging van lijm) bezit, is deze folie geschikt om te gebruiken als hulpmiddel bij het gieten van polyurethane (pu) leesten. De folie vormt een scheidings­laag tussen het gips en het gietmengsel waardoor de gipshuls gemakkelijk loskomt

Om te beginnen moet de inhoud van de gipshuls bepaald worden. Dit doet men door de huls vol te gooien met bijvoorbeeld rijst of erwten en af te meten in een maatkan. Het is belangrijk omdat er precies genoeg polyurethane moet worden aan­ gemaakt om de gehele huls te vullen. Het achteraf bijvullen geeft een slecht resultaat. Als de inhoud bekend is wordt de gipshuls geheel doorgezaagd. Vergeet hierbij niet de merktekentjes op de huls te zetten zodat

later de huls weer precies op de juiste plaats tegen elkaar aan kan worden geplaatst. Beide helften worden nu bekleed met trenn­ folie, waarbij van belang is dat de folie losjes in de halve huls wordt gedrapeerd. Ook moet er voldoende folie rondom de huls overblijven. De extra folie wordt nu voorzichtig om de huls gevouwen, waarbij erop gelet wordt dat de folie in de huls niet wordt strakgetrokken maar er losjes in blijft liggen. Door de cohesieve eigenschappen blijft de folie goed zitten. De beide helften worden weer voorzichtig op elkaar gelegd en met een aantal reepjes tape op de plaats gehouden. Hierbij let men er wel op dat de merktekens weer met elkaar corresponderen en de randen niet van elkaar glijden. Nu wordt met breed plakband de gehele huls omwonden waarbij ervoor gezorgd dient te worden dat er overal een overlapping ontstaat, dit om te voorkomen dat er straks polyurethanehars kan weglekken.

STAP 2

De gipshuls wordt doorgezaagd en de folie wordt er ingedrapeerd.

STAP 1

STAP 3

Het volume van de gipshuls wordt bepaalt.

De beide helften worden op elkaar gelegd en door een aantal reepjes tape op zijn plaats gehouden.

STAP 4

De gipshuls wordt nu in zijn geheel met brede plakband omwikkeld.

20

De trennfolie is verkrijgbaar op een rol van 45 centimeter breed en 50 meter lang bij H.J. van Drunen bv, telefoon 073 5116858. Aan de bovenrand wordt er in de folie aan beide helften een gaatje gemaakt waardoor eventuele lucht tussen de gips en de folie kan ontsnappen, dit is zeer belangrijk voor een goed eindresultaat. Nu kan de juiste hoe­veelheid polyurethanehars aangemaakt worden, afhankelijk van de inhoud van de gipshuls. Dit kan per leverancier verschillen! Vraag hiervoor bij uw leverancier de tabellen op of volg de instructies op de verpakking. Wanneer de polyurethanehars begint op te schuimen giet u deze in de huls en de hars zal door het expanderen omhoog komen.

Het is van belang dat er een stukje folie of een zakje over de opening gehouden wordt, zodat de polyurethanehars er niet bovenuit kan komen. Dit is belangrijk want mede door de elastische eigenschappen van de folie wordt de polyurethanehars geheel tegen de wanden van de huls geperst. Na het uitharden van de polyurethanehars kan de gipshuls verwijderd worden door het simpelweg doorsnijden van het plakband. Omdat de polyurethanehars niet in contact komt met het gips zal het uitpellen zeer een­voudig gaan. Door de warmte ontwikkeling die ontstaat tijdens het uitharden van de polyurethanehars is de folie inge-

Heeft u vragen over deze techniek of heeft u suggesties voor een miniworkshop neem dan contact op via mijn e-mail [email protected]

brand in de leest. Dit is meteen het grootste nadeel van deze methode. Alvorens het aanpunten van de leest moet eerst het laagje folie worden weggeschuurd. Dit stukje ongemak weegt, mijns inziens, niet op tegen de voordelen van deze methode. Het aanpunten van de leest doet u zoals u gewend bent te doen. Na uitharding is de leest klaar om te schuren. n

Omdat de polyurethanehars niet in contact komt met het gips zal het uitpellen zeer een­voudig gaan

STAP 6 STAP 5

De polyurethanehars wordt in de gipshuls gegoten, wanneer de hars opschuimt dan folie op de opening houden.

Na uitharding kan de leest uit de gipshuls worden gehaald en worden aangepunt zoals u gewend bent.

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

21

Roessingh Revalidatie Techniek is leverancier en producent van orthopedische hulpmiddelen en revalidatieartikelen. In verband met het vertrek van de huidige functionaris, zijn wij voor onze vestiging in Almelo op zoek naar een:

Productiemedewerker reparatie osM 36 uren per week Meer informatie op www.rrt.nl Taken en veranTwoordelijkheden • Het repareren van orthopedisch schoeisel en revalidatieschoenen; • Het aanbrengen van wijzigingen aan en aanpassingen van orthopedisch schoeisel en orthopedische voorzieningen; • Het bewerken van materialen met machines en handgereedschap; • Het organiseren van de eigen werkzaamheden binnen aangegeven kaders; • Het preventief onderhouden van machines en handgereedschappen. FuncTie-eisen • Diploma van een opleiding schoenhersteller/maker (MBO); • Enkele jaren werkervaring in bv. een orthopedische schoenmakerij is een pré. • Stressbestendig en zelfstandig;

• Verantwoordelijkheidsgevoel en inlevingsvermogen; • Creatief in het bedenken van oplossingen; • Teamspeler. wij bieden Een zelfstandige functie in een dynamische omgeving. U wordt ingeschaald in de CAO Ziekenhuizen, afhankelijk van uw leeftijd en ervaring. RRT biedt daarnaast uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden. uw reacTie Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Hermann Wessendorf (vestigingsmanager), 0546-834900. Uw schriftelijke sollicitatie kunt u binnen 14 dagen na het verschijnen van deze advertentie richten aan de afdeling: P&O, Roessinghsbleekweg 153, 7522 AH Enschede. E-mail: [email protected]

Roessingh Revalidatie Techniek is erkend producent en leverancier van orthopedische hulpmiddelen en revalidatie-artikelen

uw beenmode specialist! Wij leveren 100% katoenen naadloze sokken met een soepel boord, wollen sokken zonder elastiek in het boord, bedsokken, sokken in modal-katoen tegen huidproblemen en nog veel meer.

Voor bedrijven en instellingen hebben we een aantrekkelijk prijsniveau!!

sokkenmarkt.nl

Hanssen Footcare vraagt voor haar vestiging in Heerlen, Voskuilenweg 127, een fulltime

SCHOENREPARATEUR / ORTHOPEDISCH SCHOENTECHNISCH MEDEWERKER Ervaring gewenst

De oplossing voor uw voetproblemen!

Voor meer informatie en schriftelijke reacties: Hanssen Footcare Dhr. Ruben Mulders Postbus 32008 6370 JA Landgraaf [email protected]

e.nl

tcar

o w.fo ww

telefoon 22

Bocholtz | Brunssum | Gulpen | Heerlen | Hoensbroek Kerkrade | Landgraaf | Maastricht | Sittard-Geleen

TEKST Erik Prinsen Fysiotherapeut / Klinisch Gezondheidswetenschapper

REHO-ONDERZOEK Beter lopen met een microprocessorgestuurde knieprothese?

Ontwikkelingen in de bionische technologie hebben de afgelopen decennia geresulteerd in de introductie van microprocessorgestuurde prothesen voor transfemoraal geamputeerden. Een voorbeeld hiervan is de Rheo Knee van Össur. Microprocessorgestuurde prothesen veronderstellen, in tegenstelling tot niet-adaptieve knieën, in elke situatie de optimale demping te geven, ongeacht de loopsnelheid en prothesebelasting. Het is de vraag of transfemoraal geamputeerden in het dagelijks leven beter functioneren met een microprocessorgestuurde prothese. Om hier antwoord op te krijgen is Roessingh Research and Development eind 2009, in samenwerking met het Militair Revalidatiecentrum Aardenburg en Roessingh Revalidatie Techniek, een onderzoek gestart. Centraal in dit onderzoek staat de vraag wat de toegevoegde waarde van de Rheo Knee van Össur is op de loopfunctie van mensen met een transfemorale amputatie. Voor dit onderzoek worden mensen geïncludeerd die ten minste een jaar geleden geamputeerd zijn, een functioneel niveau hebben van K2 tot K4 (beperkt buiten lopen tot actieve atleet) en lopen met een nietadaptieve knie. De mensen die aan het onderzoek meedoen worden tweemaal getest: één keer met de Rheo Knee in combinatie met de Vari-Flex EVO (prothesevoet die standaard bij de Rheo Knee geleverd wordt) en één keer met hun eigen voorziening in combinatie met de Vari-Flex EVO. De volgorde waarin de metingen plaatsvinden wordt door het lot bepaald. De deelnemer heeft na elke aanpassing van de prothese acht weken de tijd om te wennen aan de nieuwe situatie. Om een zo breed mogelijk beeld te krijgen van de toegevoegde waarde van de Rheo Knee wordt er op meerdere ICF-niveaus gemeten. Om te toetsen wat de deelnemer zelf vindt van de prothese en of hij/zij meer vertrouwen heeft in de ervaren balans, worden er vragenlijsten afgenomen. Om te

kijken wat de invloed van de Rheo Knee is op de uitvoering van activiteiten van het dage­ lijks leven, worden verschillende functionele testen (waaronder opstaan uit een stoel, (trap)lopen en heuvelaf lopen) uitgevoerd. Daarnaast wordt er door middel van geïnstrumenteerde gangbeeldanalyse gekeken wat de bewegingspatronen en grond­ reactiekrachten zijn tijdens het starten en stoppen van het lopen, het lopen met verschillende snelheden, het traplopen en het heuvelaf lopen. Ten slotte wordt door middel van balansverstoringen gekeken of mensen met een Rheo Knee stabieler lopen. Op dit moment lopen de eerste deelnemers met de Rheo Knee. De eerste resultaten worden begin volgend jaar verwacht. n

Om een zo breed mogelijk beeld te krijgen van de toegevoegde waarde van de Rheo Knee wordt er op meerdere ICF-niveaus gemeten ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

23

AANTREKKELIJKER KUNNEN WE HET NIET MAKEN! UW STEUNZOOLPRODUCTIE VOLLEDIG DIGITAAL. ALLE MEETTECHNIEKEN ZIJN TE GEBRUIKEN. VIA DE ONLINE STEUNZOLEN ONTWERP SOFTWARE UW STEUNZOLEN IN 5 DAGEN IN HUIS!

DE WEG NAAR DE PERFECTE STEUNZOOL!

1. INPUT

2.ONTWERPEN

3. FREZEN

4. EINDPRODUCT

1 U gebruikt uw gewenste (digitale)aanmeettechniek 2 U ontwerpt via internet uw gewenste steunzool of supplement 3 Wij frezen uw ontworpen steunzool 4 U ontvangt het hoogwaardige eindproduct; volledig gefreesd aan bovenkant, zijkant, onderkant en op heffing.

VOORDELEN

omvangrijke steunzool ontwerpmogelijkheden (bovenkant, zijkant, onderkant en heffing!) • Zeer altijd werken met de laatste updates en geen installatie nodig • Webbased; Producttraining • Kosteloos gebruikmetvanworkshop het programma, alleen kosten bij het bestellen van de steunzool • Geen minimale afnameverplichting • Altijd 100% reproduceerbaar FREZEN • Online demonstraties mogelijk en 6 dagen per week online ondersteuning VAN DE BOVEN-, ONDER-, ZIJKANT • Ook geschikt voor bedrijven die al met CadCam werken EN HEFFING ! • CadCam beginners kunnen zonder instapdrempel starten • Compatible met alle marktconforme scanners! • Priority levering in 3 dagen ook mogelijk GRATIS • ONLINE DEMONSTRATIE

AANBIEDINGEN 1. Eén dag training waarin u de mogelijkheden leert van het online ontwerpen van steunzolen op basis van digitale blauwdruk, drukmeting en 3D scan van bv schuimdoos. Na het volgen van de training bent u in staat om zelf aan de slag te gaan met het Technics CAD systeem. Kosten training incl. 4 paar gratis steunzolen €399,00. 2. Lever ons uw schuimdoos of andere afdruk met productieformulier en wij maken voor u een GRATIS testpaar. 3. Online demonstratie: GRATIS. Neem contact op voor het maken van een afspraak.

KIJK VOOR VERDERE INFORMATIE EN PRIJZEN OP WWW.LAFOOTTECHNICS.NL OF BEL 035-6243639 24

Lafoot Technics, wanneer goed niet goed genoeg is!

Voorsprong door Techniek Een mooi verhaal van ondernemers die elkaar hebben gevonden in hartje Hilversum

ethaan materiaal aan boven-, onder- en zijkant, alsook op heffing!

Resultaat van dit digitale hulpmiddel

Bewegingsspecialist Herman Heskamp van Loopspeciaalzaak Lafoot in Hilversum was op zoek naar een orthopedisch schoentechnicus om een samenwerking aan te gaan. Door hun gezamenlijke visie op het gebied van bewegen, viel zijn oog al snel op orthopedisch schoentechnicus Arnoud van Glasenap, afkomstig uit een familie die al sinds 1906 in de schoenmakerij actief is. In het rijksmonument, “Boerderij van Houtman” uit 1767, is er nu sprake van drie in één. Te weten: Lafoot LoopLab; Lafoot winkel; en Lafoot Technics, waarmee een volledig programma van voetanalyse tot bewe­gings­ analyse kan worden verzorgd met alle bij­passende producten en dienstverlening. Van maatwerk inlays, schoenen en adviezen tot begeleiding bij de uitoefening van sport en beweging. Een stevige zoektocht in de markt, zowel binnen als buiten Nederland, heeft Lafoot geleid naar de keuze van het juiste productie­ systeem waarmee de zogenaamde nieuwe en oude ambachten met elkaar kunnen worden gecombineerd. Zo kwamen zij in contact met Michael Lampert, die al veel ervaring heeft opgebouwd met de toepassing van dergelijke systemen. Hij was bereid om mee te denken voor de beste oplossing en heeft een onder­ steunde rol gehad in het maken van de juiste keuze uit alle verkrijgbare systemen.

Er is gekozen voor een online systeem, waarin alle benodigde stappen uit het proces, van het aanmeten van de klant, het ontwikkelen en het ontwerpen van de steunzool, tot en met versturen van het eindproduct, geïntegreerd zijn in één systeem.

Hoe werkt het? Voor iedere klant wordt een opdracht in ons online systeem aangemaakt waarin als eerste de anamnesegegevens digitaal worden verwerkt. Alle (digitale) aanmeetgegevens van blauwdruk, 2D voetscanner, 3D laserscanner (schuimdoos, gipsmal, gipsslof), drukmeet­ gegevens en analyse video’s worden bij­gevoegd en gecombineerd. Met deze informatie wordt het productieformulier ingevuld met de specifieke productiewensen. In de steunzool ontwerpsoftware kan met deze gegevens op simpele wijze de zool worden ontworpen op basis van 3D scangegevens of bibliotheekzool. De steunzool wordt hierna gefreesd in het gewenste EVA , kurk of Polyur­

Lafoot kan met dit digitale systeem flexibel vanuit elke (mobiele) locatie met internet­ aansluiting werken en zeer eenvoudig acti­viteiten splitsen over meerdere personen (aanmeten, ontwerpen, productie). Bij elke opdracht zijn in één systeem direct alle klantgegevens bijgevoegd; van anamnesegegevens tot en met het digitale steunzoolontwerp. Doordat de steunzool ontworpen en gefreesd wordt aan boven-, onder- en zijkant én op heffing kan met het gebruik van het Lafoot systeem veel tijdwinst worden geboekt, alsmede kwaliteit en pasvorm worden gegarandeerd en kunnen er eindelijk hogere supplementen gefreesd worden (50mm). Door het koppelen van specialisten en paramedici is er nu een perfecte informatiedeling, wisselwerking en zijn er korte lijnen. n

Inmiddels is het systeem volledig door Lafoot getest en aangepast en kan het nu actief aangeboden worden aan bedrijven die in de Benelux zijn gevestigd. Dus, bedrijven die ook “Voorsprong door techniek” willen bereiken kunnen contact opnemen met het Lafoot Team.

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

25

Internationale standaarden voor orthopedische schoentechniek

De standaarden voor de opleiding en diplomering voor de orthopedische schoentechniek lopen van land tot land sterk uiteen. Er is een nieuw initiatief opgezet dat moet leiden tot internationale standaarden. Bij bestudering van de internationale situatie van de orthopedische schoentechniek valt op dat het vak in de verschillende landen op zeer uiteenlopende wijze wordt ingevuld en dat er grote verschillen zijn in de bedrijfsstructuren. Het is opvallend dat er in veel landen slechts weinig of helemaal geen erkende opleidingsmogelijkheden op dit gebied zijn. Dit is ver­ bazingwekkend, aangezien voetproblemen overal ter wereld voorkomen en het aantal zelfs toeneemt. Redenen daarvoor zijn de toenemende vergrijzing in geïndustrialiseerde landen, veel voorkomende aandoeningen zoals diabetes en het jarenlang dragen van ongeschikte schoenen. Momenteel is er voornamelijk een infrastructuur voor (vervolg)opleiding in West- en Midden-Europa en in de lidstaten van de Internationale Vereniging van Orthopedische Schoentechnici (IVO), die landen als Canada, Japan en Australië onder haar leden telt. Uit een enquête onder de Europese leden,

26

georganiseerd door de IVO, bleek hoe opleiding en vervolgopleiding in orthopedi­ sche schoentechniek gestructureerd is in de afzonderlijke landen. Ondanks alle verschillen in de opleidings­ structuur zijn er ook heel wat overeen­ komsten. In nagenoeg alle landen is er een scheiding tussen de basisopleiding en de vervolgstudie voor het onafhankelijk uitoefenen van het beroep. Met uitzondering van Engeland, waar de opleiding op universitair niveau wordt gegeven, betreft het een praktische opleiding van drie tot vijf jaar. In België vindt de opleiding plaats bij bedrijven en aan vakscholen. Ter afronding is er een eind­ examen, waarbij gewoonlijk zowel de praktische als theoretische vaardigheden worden getest. In Denemarken wordt bij het examen alleen naar de praktische vaardigheden geke­ ken. In bijna alle IVO-lidstaten bestaat een examen voor het diploma van meestervakman of een vergelijkbaar diploma. De

duur van de opleiding varieert van 6-8 maanden tot maximaal vier jaar, afhankelijk van het type, of het om een voltijdopleiding gaat en of er buiten het werk extra voorbereiding nodig is voor het examen. Het onderwijs voor het meester-examen wordt gegeven door ge­ specialiseerde scholen. Deze bestaan echter niet in ieder land. In deze gevallen worden soms diploma's van scholen uit andere landen erkend. In veel andere landen is echter geen vergelijkbare opleidingsstructuur aanwezig. In landen die geen gereguleerde opleiding hebben en waar geen soortgelijke cursussen worden gegeven, worden schoenen en orthesen voor mensen met voetproblemen vaak vervaardigd door andere beroepsgroepen. In de afgelopen jaren is de interesse voor de orthopedische schoentechniek echter wereldwijd toegenomen, en in veel landen zijn er initiatieven om opleidingsmogelijkheden op te zetten zodat gekwalificeerde behandelingen kunnen worden gegeven en dit vakgebied erkend wordt.

TEKST Fred Holtkamp

Commentaar Deze tekst is eerder verschenen in Orthopädie Schuhtechnik 1st English Edition 2010, als het artikel International standards in orthopedic shoe technology.

Vaak komt deze ontwikkeling voort uit de handel in geschikte schoenen, zoals in Japan. Twintig jaar geleden begon een schoenenhandelaar in Japan Europese orthopedische schoentechnici in dienst te nemen om schoenen en orthesen te maken. Ook deelden deze vakmensen hun kennis. In de loop van de jaren werden enkele particuliere instituten gevestigd die lessen aanboden over schoentoepassingen, orthesen en orthopedische schoenen. Uiteindelijk slaagden ze erin een daadwerkelijke school op te richten die een diepgaande tweejarige opleiding aanbood. Deze zeer positieve ontwikkeling werd door de IVO erkend door het IVO-congres van 2003 te laten plaatsvinden in Japan, waardoor de ontwikkeling van het vak in Japan nog verder werd bevorderd. Ook andere Aziatische landen zijn geïnteres­ seerd in het mogelijk maken van orthope­ dische voetbehandelingen. In Oost-Europese landen, zoals Tsjechië, Hongarije, Polen of Litouwen zijn er bedrijven die zich speciali­ seren in orthopedische behandelingen. In de VS is het vak 'Gecertificeerd orthopedisch instrumentmaker' de laatste jaren uitgegroeid tot een erkend beroep dat voet­ pro­blemen behandelt door middel van geschikte schoenen en orthesen.

Het meest recente voorbeeld van hoe het beroep zich kan ontwikkelen en hoe structuren voor opleiding en erkenning kunnen worden opgezet, is Australië. Dit land zal in 2012 het volgende IVO-congres organiseren.

Het ontwikkelen van Internationale standaarden De verschillende opleidingsniveaus, maar ook de verschillende werkgebieden van orthopedische schoentechnici in verschillende landen, hebben geleid tot een initiatief dat streeft naar het opstellen van internationale standaarden voor de orthopedische schoentechniek. In 2007 kwamen België en Nederland met een voorstel om internationale standaarden op te stellen voor de verschillende niveaus binnen de orthopedische schoentechniek. De International Society for Prosthetics and Orthotics (ISPO) steunde het idee en vroeg België en Nederland om hiermee aan de slag te gaan. In september 2009 hield de werkgroep, met vertegenwoordigers uit België, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en Nederland, een eerste vergadering. Tijdens het wereldcongres van de IVO in Den Haag in 2009 toonden andere landen (Japan, Canada en Mexico) interesse. >> lees verder op pag. 28

Het belang van goede opleidingen hoeft geen betoog en spreekt feitelijk voor zich. Alleen mag je de vraag stellen, wat is een goede opleiding. Is dit een opleiding die voorziet in het aanleren van een aantal vaardigheden waarmee een toekomstige werknemer een aantal handelingen binnen een bedrijf kan uitvoeren, of moet het breder genomen worden. Bijvoorbeeld een student een opleiding bieden die niet alleen een aantal vaardigheden bijbrengt maar de student ook leert te leren, zichzelf te ontwikkelen en kunnen in spelen op ver­anderingen in de professie ten gevolge van sociaal maatschappelijke ontwikkelingen, technologische innovaties etc. Vanzelfsprekend is dit nog verder door te trekken. In de Europese ruimte waar vrijheid van verkeer van diensten en goederen centraal staat, is het voor een ieder van groot belang dat er een zo compleet mogelijk overzicht komt in hoe het orthopedisch schoentechnisch vak in de verschillende landen wordt uitgevoerd en waar het gepositioneerd is. Niet in de minste plaats omdat de diverse opleidingen in Europa en daarbuiten hiermee te maken hebben. Op het moment dat opleidingen onderling vergeleken gaan worden (benchmarking), wat al voor een groot aantal opleidingen voor andere disciplines gebeurd, is het van groot belang dat er een kader beschikbaar is van waaruit je opleidingen kunt verge­ lijken. >> lees verder op pag. 28

In 2007 kwamen België en Nederland met een voorstel om internationale standaarden op te stellen voor de verschillende niveaus binnen de orthopedische schoentechniek ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

27

Er werd afgesproken dat een werkgroep van vijf landen aan de ontwikkeling van standaarden zal beginnen te werken, en dat de andere landen op de hoogte worden gehouden over de ontwikkelingen en producten. De eerste stap betrof het verzamelen van alle documenten met betrekking tot profielen en diploma's, zodat de verschillende opleidings­ niveaus en diploma's geanalyseerd en vergeleken konden worden. De volgende stap is om de verschillende profielen te definiëren en een concept voor internationale standaarden op te stellen. Daarna

worden de competenties en profielen vastgesteld. Met deze profielen kan de aandacht worden gericht op onderwijs (benchmarken en vergelijken van onderwijsinstellingen) en/of best practices (kwaliteitsnormen, beroepsopleidingen). Het proces van het opstellen van internatio­nale standaarden voor de orthopedische schoentechniek is nog maar net begonnen, maar nu al is dui­ delijk dat ze een belangrijke rol zullen spelen bij de verdere ontwikkeling van het vakgebied. n

... nu al is dui­delijk dat ze een belangrijke rol zullen spelen bij de verdere ontwikkeling Ability Matters (AM) Ireland is a successful manufacturing and service group at the forefront of orthotic and prosthetic technology. With a name for excellence, innovation, quality and service AM Ireland is a recognised leader dedicated to the development of major advances whilst maintaining the traditional skills and caring approach. AM Ireland is the strategic partner of the National Rehabilitation Hospital (NRH) and provides services to the HSE offering prosthetic clinical expertise and technical support utilising the most sophisticated hardware and the best cosmetic finishes available.

28

Vanuit Nederland wordt in het project “International Standards in Orthopaedic Shoe Technology” een bijdrage geleverd vanuit zowel de brancheorganisatie NVOS-Orthobanda, als het onderwijs te weten Fontys Hogescholen, opleiding Orthopedische (Schoen)Technologie en het kenniscentrum SVGB van de Dutch Health Tec Academy. Daarnaast is er vanuit de International Society for Prosthetics and Orthotics (ISPO) in samenspraak met het IVO ondersteuning vanwege het feit dat er binnen de Orthopedische Technologie (Proen Orthesen) al een aantal jaren een kwalificatiesysteem is voor opleidingen. Dit kwalificatiesysteem wordt internationaal toegepast. Verdere ontwikkeling van internationale standaarden, dus ook binnen de orthope­ dische schoentechniek zal een steeds belang­ rijkere rol gaan spelen in de ontwikkeling van het beroep. Een goede zaak dat vanuit Nederland daar een stevige bijdrage in mag worden geleverd. n

Prosthetic Country Manager Ireland (Permanent) Position:

Package:

Location: Dublin

Commensurate with experience

Reporting directly to the Managing Director you will have overall responsibility for prosthetics in Ireland. Key duties will include: • Effectively manage the relationship with Key customer groups. • Take clinical responsibility for the delivery of prosthetic services. • Develop and support an experienced and enthusiastic clinical team. • Take responsibility for clinical governance issues and communicate these across the organisation. Key Attributes • Minimum of 10 years experience. • Internationally recognised qualifications. • Teaching experience would be valuable. For further information and an informal discussion please contact [email protected] | phone +353860455780

Vooraankondiging

Voorlichtingsbijeenkomst Hbo Duaal

1 februari 2011

Uniek in Nederland

Loopt u in uw bedrijf tegen zaken aan die extra kennis en tijd vergen? Vindt u ook dat er steeds hogere eisen worden gesteld aan medewerkers en bedrijfsbegeleiders? Heeft u de behoefte uw kennis en vaardigheden op een hoger niveau te brengen? Wilt u een van uw medewerkers in uw bedrijf de kans geven door te groeien naar een Hbo functie? Heeft u een Hbo opleiding afgerond en wilt u zich omscholen naar Orthopedisch Technoloog?

Een specialistisch Hbo studietraject waarbij werken en leren wordt gecombineerd in een duale opleiding voor Orthopedische (Schoen) technologie voor mensen die werkzaam zijn in de orthopedische branche. Voor Hbo’ers met een aanverwante studie die opgeleid willen worden tot Orthopedisch technoloog is nu een speciaal zij-instroom traject ontwikkeld. Voorwaarde voor deelname is dat u een baan heeft in de orthopedische branche.

Om u te informeren over deze opleiding wordt er een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd op dinsdag 1 februari 2011 van 15.00 tot 17.00 uur op de Fontys Paramedische Hogeschool in Eindhoven. Tijdens deze bijeenkomst wordt een beeld geschetst van de opleiding. Ook is er voldoende tijd ingeruimd voor het beantwoorden van vragen. U kunt zich opgeven voor deze bijeenkomst bij Lia van der Waal, e-mail: [email protected]. Informatie over de duale opleiding vindt u op: www.fontys.nl/orthopedische.technologie.eindhoven. n

Schoenenexpositie Jan Jansen Van eind september tot en met half november is in Heerlen de expositie van de Nederlandse schoenenontwerper Jan Jansen te zien ge­ weest. Jansen is al meer dan 45 jaar schoen­ ontwerper, heeft 2000 modellen op zijn naam staan en zijn schoenen waren te zien in designmusea over de hele wereld. De originaliteit, de aandacht voor details en de sier­ lijke vorm zijn in het oog springende kenmerken van zijn ontwerpen. Zijn topstukken zijn geëxposeerd in het hoofdkantoor van Defauwes Orthopedische Schoentechniek. De exclusieve expositie werd officieel geopend door de kunstenaar zelf. De opening viel samen met het symposium ‘De kunst van Defauwes’, waarin Jansen samen met Jacques Defauwes vertelde over de kunst en het vakmanschap bij het ontwerpen van een schoen. Andere sprekers waren Paul Rinkens, die sprak over de rol van design bij innovatie in de zorg en Roel Arkesteijn, conservator bij Het Domein in Sittard, die de kunst nader belichtte. n

Oprichting NBOT

Twee jaar geleden is tijdens een symposium bij Fontys het idee geopperd voor de oprich­ ting van een vereniging van orthopedisch technologen. Tijdens de alumni bij­eenkomst in januari 2010 heeft het oprichtingsbestuur een tijdpad gepresenteerd met als einddoel de daadwerkelijke oprichting van de Nederlandse Beroepsvereniging van Orthopedisch Tech­ nologen (NBOT). De vereniging heeft als doel een over­koepelend orgaan te zijn voor de Hbo opgeleide ortho­ pedisch technologen en daarmee het vak van orthopedisch technoloog naar een hoger plan te brengen in de breedste zin van het woord. In de toekomst kan de vereniging een gesprekspartner worden voor andere partijen in de technische orthopedie. Tevens zal nagedacht moeten gaan worden over opleiding en accreditering. De afgelopen maanden zijn door het bestuur de statuten opgesteld en zijn alle voorwaarden geschept voor de oprichting van de vereniging. Tot slot zal er een oprichtingsvergadering moeten plaatsvinden. Begin 2011 zal een oprichtingbijeenkomst plaatsvinden in Eindhoven. Eind december zal de website www.nbot.nl de lucht in gaan. Tijdens de oprichtingsbijeenkomst zal even­ eens een nieuw bestuur worden gekozen. Houdt voor de laatste informatie de vak­ literatuur en de website in de gaten. We hopen u te zien begin 2011. Namens het oprichtingsbestuur: Ing. Hans de Bos Ing. Jeroen Olsman Ing. Mark van der Pluijm Ing. Wim Schoumakers

open dagen wittekamp & broos Op 15 en 16 oktober 2010 heeft Wittekamp & Broos open dagen georganiseerd. Meer dan 1200 cliënten en relaties van het bedrijf hebben een kijkje achter de schermen genomen. Aanleiding was de officiële opening van de verbouwde hoofdvestiging en het afscheid van de oprichter van het bedrijf Jac Wittekamp. De bezoekers waren erg enthousiast over het bedrijf en hebben, onder het genot van een hapje en een drankje, Jac en Marianne Wittekamp bedankt voor de uitstekende dienstverlening in de afgelopen decennia.

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

29

Jongeren wegwijs maken in ambachtelijke beroepen Graduation day 2010

Bachelors Orthopedische Technologie en Orthopedische Schoentechnologie voor Sport en Revalidatie. Een nieuwe lichting afgestudeerden van de Bachelor opleiding Orthopedische Technologie heeft in juni van dit jaar hun getuigschrift in ontvangst mogen nemen. Het ging hier om afgestudeerden met de specialisatie Orthopedische Technologie of de specialisatie Schoentechno­ logie voor Sport en Revalidatie. Na een periode van hard werken waarbij het afronden van de afstudeeropdracht en de verde­ diging van hun eindwerk centraal stond is er een eind gekomen aan hun Bachelor studie. Net als vorig jaar hebben ook dit jaar veel van de afgestudeerden al een baan gevonden bij een van de orthopedische bedrijven in een diversiteit van functies. De getuigschriftuitreiking voor de voltijdse opleiding van zowel de Nederlandse Fontys studenten als van de Vlaamse KHKempen studenten vond plaats op de KHKempen in Geel. Na de plechtige proclamatie, het afroepen van alle geslaagden, werd traditiegetrouw een mooie groepsfoto gemaakt van alle afgestudeerden. De bijeenkomst is afgesloten met een receptie. De geslaagden staan vermeld op pagina 31 >>

30

Een sterke ambachtseconomie valt of staat met een gezonde arbeidsmarkt en voldoende vakbekwame ondernemers en medewerkers. Het Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) ontwikkelt diverse middelen om jongeren bij hun keuze te helpen. Zoals de Week van het Ambacht, het magazine ‘Passie voor ambachten’ en de website vaktoppers.nl.

politiek dat de ambachtseconomie van groot belang is voor ons land. Hoewel het programma voor de editie 2011 nog niet rond is, staat al wel vast dat vele ambachte­ lijke bedrijven hun deuren openen voor belang­ stellenden. Scholen en musea houden eveneens open dagen en verder staan de ambachtentours weer op het programma.

‘Passie voor ambachten’ en ‘Vaktoppers’ Week van het Ambacht 2011 De voorbereiding van de komende editie van de Week van het Ambacht, die in 2011 zijn eerste lustrum beleeft, is in volle gang. De kick off staat gepland op donderdag 7 april 2011, de events vinden aansluitend plaats in de periode van 8 tot en met 16 april. De formule is ook dit jaar weer ‘zien, doen en informeren door leerlingen, voor leerlingen en werkzoekenden.’ Dit krijgt invulling in het thema ‘Passie’. Doel en formule van de Week zijn op hoofdpunten gelijk aan de edities van de vorige jaren. Scholieren en werkzoekenden kunnen op grote regionale events en tijdens activiteiten door heel Nederland kennismaken met de vele moge­ lijkheden die de ambachtseconomie biedt. Niet alleen deze doelgroepen zijn gebaat bij de Week, maar ook de ambachtelijke ondernemers en branches waar de vraag naar goed opgeleide mensen zal groeien. De deelnemende scholen kunnen zich eveneens goed profileren. De Week plaatst het ambacht en de gunstige toekomstperspectieven voor individuele vakmensen in de schijnwerpers. Het doel is om meer mensen te interesseren voor een ambachtelijke opleiding en voor een loopbaan als onmisbare vakspecialist. Ook de mogelijkheden om zelfstandig ondernemer te worden krijgen aandacht. Mede dankzij de Week groeit bovendien het besef bij publiek en

Passie voor ambachten is een kleurrijk glossy magazine, een beroepsoriëntatiegids voor jongeren. Het magazine biedt een overzicht van beroepen en opleidingen en is als zodanig een wegwijzer voor nieuw talent. De website www.vaktoppers.nl biedt eenzelfde soort overzicht, maar tevens de mogelijkheid om een ‘beroepencheck’ te doen: welk beroep past bij mij?

Uiteraard bieden de genoemde middelen van het HBA ook informatie over het beroep van orthopedisch schoentechnicus. n

Roessingh Research and Development test nieuwe hardloopschoen In september 2010 heeft namens Roessingh Research and Development (RRD) een team deelgenomen aan de Singelloop in Enschede. Bijzonder is dat het team heeft gelopen op prototypes van een nieuw concept hardloopschoen: de Heelless schoen.

Dit hardloopschoenconcept wijkt af van de hui­ dige hardloopschoenen en kenmerkt zich door een wigvormige zoolconstructie en daarmee het ontbreken van een hak (heelless). Hierdoor zou de gebruikelijke haklanding, die een remmend effect heeft en hoge krachten oplevert, kunnen worden voorkomen en zou de loper meer op de middenvoet en voorvoet landen. Een stijve plaat in de tussenzool zorgt ervoor dat de krachten die bij de landing vrijkomen over de gehele voet worden verdeeld. Het doel hiervan is dat de krachten die op het hielbeen en de kuiten worden uitgeoefend af zullen nemen. Deze afname in grondreactiekracht zou een positief effect kunnen hebben op de preventie en het herstel van loopgerelateerde blessures. Ook zou de schoen

de loopefficiëntie kunnen verhogen doordat de remmende haklanding omgezet zou worden in een efficiëntere middenvoet- of voorvoetlanding. De Heelless schoen is naar idee van Healus Ltd verder ontwikkeld in een door de Europese Commissie gefinancierd project, dat wordt uitgevoerd door een consortium van Europese bedrijven en onderzoekscentra. RRD is verantwoordelijk voor de wetenschappelijke validatie van de schoen. Hiervoor zijn gedurende de afgelopen maanden in het laboratorium van RRD een groot aantal biomechanische, kinematisch en energe­tische metingen uitgevoerd om te bepalen wat het effect is van het lopen op de Heelless schoen in vergelijking met blootvoets lopen en lopen op standaard hardloopschoenen. Voor de recrutering van de proefpersonen is nauw samen­gewerkt met hardloopspeciaal­zaken in Enschede.

Bestellen boekenserie

NVOS-Orthobanda Voortaan kunt u de boekenserie Orthopedische Schoentechniek van NVOS-Orthobanda direct bij het secretariaat van NVOS-Orthobanda bestellen. U kunt het bestelformulier opvragen bij het secretariaat door een mail te sturen naar:

[email protected]

In het verlengde van de boven­ genoemde objectieve metingen maakt de deelname aan de Singelloop deel uit van een serie subjectieve metingen. Hierbij wordt voornamelijk gekeken naar hoe de loper de schoen ervaart wat betreft comfort. n

De afgestudeerden dit jaar zijn: Voor Schoentechnologie voor Sport & Revalidatie Ushi Daniëls, Laura van Loon, Stefanie Cools en Lisette Kuipers.

Voor Orthopedische Technologie Dennis Bouckaert, Tom Saey, Marie Rumbaut, Chantal Engel, Jordi Wuyts, Jolijn Oris, Anna Paridaans, Jenthe Detavernier, Els Goetstouwers, Bernardus van Neerven, Jeroen Daniëls, Inge van Luytelaer, Arthus Arets, Bas Leermakers, Yannick Mertens, Bart Brands, Josephine Sandra, Evelyn Vanhecke, Eva de Haan, Thea van den Berg, Xavier Voet, Luuk van Kreij, Thibault Pattyn, Martins van Schie, Niels Jonkergouw, Evi Van den Plas en Rianne Smit. In dezelfde week in juni zijn op de Fontys Paramedische Hogeschool de getuigschriften over­handigd aan Wim Pijl en Robbert Koets. Beide studenten van de duale opleiding Orthopedische Technologie.

Namens het bestuur van NVOS-Ortohbanda en de opleiding in naam van Fred Holtkamp, Teamleider Orthopedische Technologie Fontys, en Dirk Vermetten, Opleidingscoördinator Orthopedische Technologie KHKempen wensen we alle afgestudeerden veel succes in hun carrière toe in een goede gezondheid. n

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

31

TEKST S. A. Bus

Wetenschap versus praktijk in de behandeling van de diabetische voet

In 2007 is een internationale richtlijn geschreven rond het gebruik van drukontlastende technieken in de preventie en behandeling van voetulcera bij patiënten met diabetes. In uitgave nr. 1 jaargang 2008 van dit vakblad, is aandacht besteed aan deze richtlijn. Recent is in enkele grote internationale studies onderzocht welke drukontlastende voorzieningen in de klinische praktijk het meest gebruikt worden. Er blijkt een groot verschil te zijn tussen richtlijn en praktijk. In een recent artikel van Peter Cavanagh en Sicco Bus, in het internationale tijdschrift Journal of Vascular Surgery1, wordt ingegaan op dit verschil en worden voorstellen gedaan hoe dit gat te overbruggen. In dit vakblad een samenvatting hiervan.

Waarom drukontlasting bij diabetes? In een sensibele voet, zoals bij patiënten met reumatoïde artritis, wordt de mate waarin de voet ontlast wordt bepaald en geëvalueerd aan de hand van de gevoelde pijn door de patiënt. Veel patiënten met diabetes mellitus hebben echter een pijnloze voet door de aanwezige neuropathie. Hierdoor ontbreekt het feedback mechanisme om te beoordelen of schade aan de voet ontstaat, zoals bij een voetulcus (afbeelding 1). In de aanwezigheid van neuro­pathie, ontstaat een voetulcus meest­ al door de effecten van hoge mechanische druk op de voet tijdens het bewegen. Deze druk dient verminderd te worden om het ulcus te laten genezen. Ook na genezing dient de voet ontlast te worden, omdat de kans op recidive erg hoog is, tot wel 40% in vier maanden tijd.2

Wat werkt en wat niet? Uit genoemde internationale richtlijn blijkt dat niet gecompliceerde ulcera (d.w.z. vaatlijden en infectie zijn afwezig) op de onderzijde van de voet het beste kunnen genezen door gebruik van de Total contact cast (gipslaars) of een niet-afneembare loopbrace.3 Een genezingstijd van 6 tot 8 weken is hiermee in bijna alle gevallen haalbaar. Beiden zijn kniehoge voorzieningen. De extreme drukontlasting (afbeelding 2) en het opleggen van therapietrouw in het dragen, spelen hier een belangrijke rol in. In de richtlijn worden daarom de volgende aanbevelingen gedaan:

Voor de behandeling van voetulcera: - Drukontlasting zal altijd onderdeel moeten uitmaken van een behandelplan. - Total contact cast en niet-afneembare loopbraces worden aanbevolen, hoewel mogelijke complicaties van gipsgebruik in acht genomen moeten worden. - Drukontlastende schoenen of gips­ schoenen kunnen gebruikt worden als kniehoge voorzieningen contra-indicatief zijn of niet verdragen worden door de patiënt. - Conventioneel (therapeutisch) schoeisel dient vermeden te worden. Voor het voorkomen van voetulcera na genezing: - Patiënten mogen niet op blote voeten lopen. - Regelmatig eelt verwijderen door een professional is noodzakelijk. - Opmaat schoeisel, orthopedisch of semi orthopedisch, wordt aanbevolen.

de gevallen). Voor het gebruik van deze interventies is echter tot op heden nog geen wetenschappelijk bewijs voorhanden. Is de situatie in Europa dan anders? Het antwoord is nee. Uit een groot onderzoek, dat onder 14 gespecialiseerde centra in 10 verschillende landen is uitgevoerd (Eurodiale), bleek dat slechts 35% van alle ulcera onder de voet met gips werd behandeld.5 Opvallend was het grote verschil tussen de landen, met 68% gebruik van gipstechnieken in België en 0% gebruik in Duitsland. Het is duidelijk dat een grote kloof bestaat tussen aanbeve­ lingen en de dagelijkse praktijk.

Referenties 1. Cavanagh PR, Bus SA Off-loading the diabetic foot for ulcer prevention and healing. J Vasc Surg 2010; 52: 37S-43S 2. Pound N, Chipchase S, Treece K, Game F, Jeffcoate W Ulcer-free survival following management of foot ulcers in diabetes. Diabet Med 2005; 22: 1306-1309

Wat is de klinische praktijk?

3. Bus SA, van Deursen RWM, Valk GD, et al.

Deze uitkomsten geven, vooral voor de behandeling van voetulcera, een duidelijk beeld. Deze staan echter in schil contrast met de klinische praktijk. Uit een groot onderzoek onder ruim 900 Amerikaanse ziekenhuizen bleek dat minder dan 2% van de centra de Total contact cast gebruikt voor behandeling van diabetische voetulcera en slechts 15% een loopbrace.4 Veruit de meest gebruikte voorzieningen voor dit doel waren schoenen en schoenaanpassingen (41% van

Evidence-based Guideline on Footwear and Offloading for the Diabetic Foot. International Working Group on the Diabetic Foot. DVD available at www.idf.org/bookshop 2007 4. Wu SC, Jensen JL, Weber AK, et al. Use of pressure offloading devices in diabetic foot ulcers: do we practice what we preach? Diabetes Care 2008; 31: 2118-2119 5. Prompers L, Huijberts M, Apelqvist J, et al. Delivery of care to diabetic patients with foot ulcers in daily practice: results of the Eurodiale Study, a prospective cohort study. Diabet Med 2008; 25: 700-707

32

Hoe overbruggen we het verschil? Het is belangrijk dat deze kloof overbrugd wordt, maar de vraag is hoe? De volgende maatregelen zouden kunnen helpen: - Beroepsverenigingen zouden de inter nationale richtlijn, die evidence-based en specifiek is voor het onderwerp, moeten aanvaarden en promoten onder hun leden. Een gebrek aan richtlijnen werkt willekeur in de hand wat de patiënt niet ten goede komt. - Deze initiatieven zouden de verwach tingen ten aanzien van de genezingstijd van voetulcera moeten bijstellen. Niet alle behandelaars zijn zich bewust van het feit dat ongecompliceerde wonden in 6 tot 8 weken te genezen zijn. Kortere genezingsduur door goede drukont lastende technieken verkleint de kans op complicaties, vermindert de behandel kosten en bevordert de mobiliteit en kwaliteit van leven van de patiënt. - Persoonlijke overtuigingen van behan delaars of patiënten en andere barrières die het gebruik van de meest effectieve technieken belemmeren, moeten over wonnen worden. Regelmatig wordt gewezen op het unieke van de patiënt voor wie richtlijnen niet zouden werken en/of op andere factoren, zoals tech nische moeilijkheden, gebrek aan opgeleid personeel, benodigde tijd, kosten, ver goeding en de beschikbaarheid van com fortabelere voorzieningen. Ongeacht welke factor meespeelt, inadequate drukontlasting zien wij als inadequate zorg in de behandeling van diabetische voetulcera. - Misschien moet de financiële verant woordelijkheid voor de behandeling, na een redelijke termijn waarop een wond genezen zou moeten zijn, verschuiven van verzekeraar naar ziekenhuis. Dit zet centra mogelijk aan tot het vaker voorschrijven van bewezen effectieve voorzieningen.

- Het aantoonbaar maken van effectieve drukontlasting door een voorziening zou misschien verplicht gesteld moeten worden, bijvoorbeeld door middel van een drukmeting. Een dergelijk vereiste bestaat al in Duitsland voor voor geschreven opmaat schoeisel na wond genezing. Dit is mogelijk niet haalbaar in elk behandelcentrum, maar gespeciali seerde klinieken zouden deze aanpak kunnen hanteren. - De therapietrouw in het dragen van af neembare voorzieningen moet bevorderd worden. Gerichte educatie, aantrekkelijk schoeisel en aparte voorzieningen voor gebruik binnens- en buitenshuis kunnen hier mogelijk aan bijdragen. - De effectiviteit van nu veel gebruikte voor zieningen in de klinische praktijk moet aangetoond worden door goed onder zoek. Bewezen effectiviteit bevordert de acceptatie van gebruik van deze voor zieningen. n Afbeelding 1: een ulcus onder de grote teen

Afbeelding 2: drukontlasting op de rechtervoet van een patiënt bij gebruik van een Total contact cast (drukdiagram rechts) ten opzichte van een schoen (drukdiagram links). De extreme drukverlaging door het gips is zichtbaar door de af­wezigheid van ‘warme’ kleuren.

Conclusie

In de drukontlastende behandeling van de diabetische voet moeten de wetenschap en de klinische praktijk dichter bij elkaar komen. Enkele voorstellen hiertoe zijn hier genoemd en toegelicht. De hoop is dat deze en andere voorstellen uiteindelijk het gewenste effect sorteren waardoor richtlijnen meer toegepast zullen worden in de klinische praktijk en de patiënt hiervan zal profiteren.

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

33

GEZOCHT: Orthopedisch Schoentechnicus M/V Wegens uitbreiding van onze werkzaamheden zijn wij op zoek naar een: Orthopedisch Schoentechnicus (M/V) Je bent gediplomeerd schoentechnicus en hebt bij voorkeur aantoonbare ervaring in de branche. Je beschikt over goede communicatieve vaardigheden en je bent gemotiveerd om de voetproblematiek van onze klanten op te lossen. Je kunt zelfstandig maar ook in teamverband werken. Wij bieden: Een uitdagende en afwisselende functie binnen een snelgroeiende organisatie met een prettige werksfeer. Salaris is afhankelijk van ervaring en prestaties. Wil je solliciteren of meer informatie? Dan nodigen wij je uit om schriftelijk te reageren en je brief met CV te richten aan bovenstaand contactadres.

a healthy focus on feet Al uw benodigdheden onder één dak Leder Instrumentaria Zoolmaterialen Verbandmiddelen Siliconen Praktijkinrichting Werkplaatsinrichting Verbruiksmaterialen

Medical Leather heeft een gezonde kijk op voeten. Dat vinden we belangrijk. Daarom leveren we al jaren de beste materialen aan de orthopedisch schoen- en instrumentmaker. Over kwaliteit valt tenslotte niet te twisten. Die kwaliteit vindt u terug in onze producten én in onze service.

34

We doen wat we beloven, dat vinden we vanzelfsprekend. Daarbij is een snelle levering gegarandeerd. Door ons voorraadbeheer heeft u alles direct in huis.

Postbus 95, 5140 AB Waalwijk Zanddonkweg 6, 5144 NX Waalwijk Nederland T +31 (0)416 37 69 87 F +31 (0)416 37 56 02 [email protected] www.medical-leather.com

TEKST F.C. Holtkamp, Associate lector Teamleider Bachelor Orthopedische Technologie / Podotherapie

Fontys Paramedische Hogeschool

Onderzoek en Innovatie bij Fontys Orthopedische (Schoen) Technologie

Digitaal maatnemen met "gevoel" Sinds jaar en dag wordt in de orthopedische technologie voor het nemen van de "maat" gebruik gemaakt van gipszwachtels. Het toepassen van "grepen" die in het gips de juiste afsteunplaatsen kunnen accentueren in de koker voor een prothese, of de gewenste correcties voor de schoenleest kunnen vastleggen bij bijvoorbeeld een voet in spitsstand, is een sinds jaar en dag toegepaste techniek. Het gevoel van de orthopedisch technoloog speelt hierbij een belangrijke rol. Immers de druk die met de eigen handen wordt uitgeoefend op het uithardende gips geeft via het gevoel, dus tactiel, terug wat je als orthopedisch technoloog doet (Holtkamp 2000, 2010). Deze vorm van feedback is een uitermate unieke en tegelijkertijd ook zeer belangrijke in het vastleggen van de geometrische vorm van het hulpmiddel. Meerdere doelstellingen moeten tijdens dit vastleggen tegelijkertijd worden bereikt, zoals het vastleggen van de pasvorm maar ook de plaats, richting en mate van correctie die gewenst is. De wens om datgene wat je wilt weten tijdens het maatnemen, digitaal vast te kunnen leggen, heeft geleid tot de systemen zoals die vandaag de dag commercieel verkrijgbaar

zijn. Cad - Cam en Scanning systemen hebben als groot voordeel dat alle informatie die vanaf het begin van een maatname wordt gemeten digitaal wordt vastgelegd, inclusief alle bewerkingen en aanpassingen. Door de scanner of digitiser wordt 3D informatie verkregen (Scott T & Woodburn J, 2010) waarna je deze gegevens op een computer kan bewerken zodat het daarna door een computer gestuurde machine geproduceerd kan worden. Binnen de prothesiologie en podotherapie is dit al redelijk gemeengoed. Binnen de orthesiologie en orthopedische schoentechnologie is dit een opkomende technologie. Een van de voorwaarden voor algemene acceptatie en invoering van Cad-Cam syste­ men is dat de systemen gebruikersvriendelijk zijn, minder belastend voor patiënten/cliënten en aansluiten bij de denk- en werkwijze van de orthopedisch (schoen) technoloog. Eén van de problemen ten aanzien van de acceptatie van "digitale systemen" is dat

de orthopedisch technoloog het gevoel mist bij deze werkwijze. Anders gezegd, tijdens het conventionele maatnemen "voelt" de orthopedische technoloog ook de structuren in het aangedane deel van het lichaam die van belang zijn bij de uiteindelijke vorm van het orthopedische hulpmiddel zoals een prothese of een orthese. Botdelen, spiergroepen maar ook verdikkingen worden tijdens het gipsen van de stomp impliciet waargenomen en door bepaalde grepen met de hand uit te voeren kan de Orthopedische Technoloog al een deel van "het ontwerp van de koker" in het uithar­ dende gips vastleggen. Om de acceptatie van digitale systemen in het orthopedisch werkveld te vergroten en patiën­ ten tijdens het maatnemen minder te belasten, is er zeker nog ruimte voor verbetering. Een tweetal innovaties op de huidige syste­ men die mogelijk zijn: - Een digitale data handschoen "Dataglove" voor aanmeten en modeleren. De dataglove is een handschoen of sleeve die de orthope dische technoloog in staat stelt om met zijn handen de contouren van een lichaamsdeel te volgen, de nodige correcties uit te kunnen voeren en tegelijkertijd de data op te laten slaan in een computer; - 3D-Modelleersoftware voor prothese/ orthese waarbij ook het “gevoel” terug komt. >>

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

35

Een onderzoeksconsortium heeft geïnventa­ riseerd wat, met behulp van de hedendaagse ter beschikking staande technologische hulpmiddelen, er aan mogelijkheden is om te komen tot een datahandschoen (dataglove). De dataglove wordt ingezet als een efficiënt aanmeetinstrument (3D-acquisitie) voor orthesen, beenprothesen en orthopedische schoenen. Het onderzoeksconsortium be­stond uit Fontys Paramedische Hogeschool, Lectoraat Health Care and Technology for quality of Life, TNO en werd ondersteund door Wittekamp & Broos, Eemland Ortho­pedie, Schiedon Orthopedie, Loopvisie, Noppe Orthopedie en CyberMind. De inventarisatie van de technische moge­ lijkheden richtte zich in dit onderzoek naar sensortechnieken, de inbouw van sensoren in de handschoen en materialen die voor de handschoen gebruikt kunnen worden (Jonkergouw, 2010). De te gebruiken sen­soren hebben enerzijds tot doel het vastleggen van posities, anderzijds het registreren van drukken die tijdens dit proces worden uitge­oefend. Beide gegevens zijn nodig om te komen tot een goed

en nauwkeurig datamodel. Dit datamodel is dan weer het uitgangsmodel voor correcties. Van daaruit kan er met een vertaalslag een CAM-file (computer aided manufacturing) gemaakt worden zodat daarmee een frees- of SLS (rapid protoyping) machine aangestuurd kan worden die het uiteindelijke model direct kan omzetten in een tastbaar product. Ook is in dit project de "andere kant" van het digitale maatneem proces onderzocht waarbij de focus lag op het tactiel, het met "gevoel" kunnen bewerken van het datamodel op het computerscherm. Dit tactiel bewerken van een computermodel is mogelijk met een haptic device. Dit laat zich het best beschrij­ven als een soort pen die in de ruimte kan bewegen en die je door middel van weerstand in de beweging een "gevoel" van wat je aan het doen bent teruggeeft. Met de huidige ontwikkelingen in de 3D techniek is dit ook zeker een optie die voor het weergeven van digitale maatneem modellen gebruikt kan gaan worden. Dit project is een opmaat naar daadwerkelijke

Literatuur Holkamp F, Cad Cam in de Orthopedie, Amputatie en prothesiologie voor de onderste extremiteit, 2000 en 2010 Jonkergouw N, Dataglove A clean way to work, a fast way to improve 2010 Teller S, Woodburn J, The use of 3D surface scanning for the measurement and assessment of the human foot, 2010

implementatie van nieuwe maatneem technieken in de praktijk van de orthopedische technologie. In een vervolgproject zal op basis van de resultaten uit deze haalbaarheidsstudie, een concreet maatneem systeem worden ontwikkeld en geïmplementeerd. n

STEUNZOLEN

Microvezel bekleding Poron-polstering Deklaag met venster voor Poronpolstering

professionele hielspoor – steunzool. De zachte oplossing bij hielpijn

Pelotte

Kunststofkern met uitsparing en waaiervorm ter hoogte van de plantaris

Globofit-polstering

Onderbekleding

36

Bewegung Motion is Life: erleben: www.bauerfeind.nl www.bauerfeind.com

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

37

COLOFON

Vakblad van NVOS-Orthobanda Postbus 120, 3760 AC Soest, telefoon: 035-588 04 95. Concept en realisatie GaGa-Republic, Ridderkerk. Eindredactie Rob Verwaard (NVOS-Orthobanda), GaGa-Republic. Redactieraad Dr. S. Bus, bewegingswetenschapper, Ing. J.A.P.F. Lavrijsen, projectleider TNO, Ing. J. Olsman, orthopedisch technoloog, H. Wessendorf, Orthopedisch schoentechnicus. Contactadres redactie GaGa-Republic ([email protected]). Oplage 1.500 exemplaren. Drukkerij Karstens, druk met communicatie BV. ISSN 2210-7894 Het vakblad Orthopedische Techniek wordt o.a. verspreid onder de leden van NVOS-Orthobanda. Abonnementen kunnen via e-mail [email protected] worden aangevraagd bij het secretariaat van NVOS-Orthobanda, Eigendomweg 4, 3765 ED Soest. Abonnementsprijs € 36 per jaar, exclusief 6% BTW. Losse nummers of extra bewijsnummers zijn beschikbaar op verzoek. Advertentieverkoop NVOS-Orthobanda, Eigendomweg 4, 3765 ED Soest. tel +31(0)35-5880495, FAX +31(0)35-6025170, mail [email protected]. Aanlevering advertenties voor editie april 2011: uiterlijk 21 februari 2011, voor editie september 2011: uiterlijk 25 juli 2011, voor editie december 2011: uiterlijk 28 oktober 2011. Opzegging van het abonnement dient schriftelijk en minimaal drie maanden voor aanvang van het nieuwe kalenderjaar te geschieden. Dit vakblad verschijnt drie keer per jaar. Voor het geheel of gedeeltelijk overnemen of bewerken van artikelen dient men toestemming te vragen aan de redactie. In de meeste gevallen zal die graag worden gegeven. Dit vakblad is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. De vereniging en de uitgever zijn niet aansprakelijk voor fouten en/of omissies.

Editie april 2011

VOORUITBLIK SEMH Erkend Bedrijf Het merendeel van de leden van NVOS-Orthobanda heeft het branche­keurmerk SEMH (Stichting Erkenningsregeling Medische Hulpmiddelen) Erkend Bedrijf. Deze onafhankelijke stichting stelt kwaliteitseisen vast in overleg met patiëntenorganisaties, voor­ schrijvers, zorgverzekeraars en zorgverleners. Jaarlijks worden de erkende bedrijven op deze eisen getoetst door het keurmerk­ instituut. NVOS-Orthobanda heeft mee­ge­werkt aan de erkenningsregeling van de SEMH. De regeling wordt onder de loep genomen. Voldoet het nog aan de eisen van NVOSOrtohbanda, is een vraag die beantwoord moet worden.

38

Daarnaast aandacht voor de klachtenregeling van NVOS-Orthobanda, de vernieuwde website en IVO 2012, het wereldcongres voor de orthopedische schoentechniek dat in 2012 in Sydney wordt georganiseerd.

ere d n a n e e Tijd voor riere r a c e j n i wending

LIVIT Orthopedie is specialist op het gebied van het aanmeten, vervaardigen en leveren van orthopedische hulpmiddelen in Nederland. Hieronder vallen onder andere orthopedische (maat)schoenen, inlays (steunzolen), prothesen, orthesen (zoals braces, bandages, spreidbroekjes, redressiehelm, etc.) en therapeutisch elastische kousen. Daarnaast kan men bij een LIVIT care center terecht voor advies, therapie en verzorging. Zo worden onder andere screenings van de voet, schoenadvies, podotherapie en pedicure op een laagdrempelige manier aan de klant aangeboden. Livit heeft een landelijk dekkend netwerk van 40 vestigingen waar in totaal ruim 600 medewerkers werkzaam zijn. Met een jaaromzet van circa Euro 50 mln en een marktaandeel van ruim 20% is Livit marktleider in Nederland en behoort tot de top 3 van orthopedische bedrijven in Europa. Livit is volop in beweging. Voor diverse vestigingen waaronder Nijmegen, Den Bosch, Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht zijn wij daarom op zoek naar:

ORTHOPEDISCH ADVISEURS PRO- & ORTHESEN OF SCHOENTECHNIEK M/V (FULLTIME/PARTTIME) Functie - In de functie van Orthopedisch Adviseur (ook wel Orthopedisch Instrumentmaker of Orthopedisch Schoenmaker genoemd) ben je verantwoordelijk voor het zelfstandig aanmeten, passen en afleveren van Orthopedische Hulpmiddelen op verschillende locaties. Je werkt nauw samen met voorschrijvers in de regio en onderhoudt de contacten met de diverse ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingsinstellingen. Daarnaast verzorg je een correcte verslaglegging van opdrachten aan de inkoop en administratie. Wij vragen - Je beschikt over meerjarige ervaring in een vergelijkbare functie of je hebt de opleiding Bewegingstechnologie, Orthopedische Technologie en/ of SVGB niveau 4 met succes afgerond. Je bent in staat om zelfstandig en in teamverband te werken. Je beschikt over uitstekende communicatieve en organisatorische vaardigheden. Je bent representatief, enthousiast en flexibel ingesteld. Tevens ben je in het bezit van een rijbewijs B. Kwaliteit en verantwoordelijkheid zijn voor jou vanzelfsprekend. Wij bieden - Een afwisselende baan in een flexibele, innovatieve en snelgroeiende organisatie waar voldoende ruimte is jezelf te ontwikkelen door o.a.het volgen van relevante opleidingen. Reageren - Reacties kun je, voorzien van motivatie en CV, richten aan LIVIT Orthopedie BV, ter attentie van afdeling P&O, Postbus 962, 2003 RZ Haarlem. Of mailen naar [email protected] Kijk voor meer informatie op www.livit.nl of bel 023 - 5530486.

WIJ BEGRIJPEN WAT U BEWEEGT

ORTHOPEDISCHE TECHNIEK - december 2010

39