Opleiding Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg

Opleiding

Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg

GEZONDHEIDSZORG

U werkt. U professionaliseert. CHE-Transfer is onderdeel van de Christelijke Hogeschool Ede

GEZONDHEIDSZORG

Inhoudsopgave

2

Ouderen: uw zorg? Kwaliteitswinst voor de zorg De taken en mate van zelfstandigheid

3 3 4

Opleiding Praktijkverpleegkundige ouderenzorg in Ede Doelgroep en werk of stageplaats Duur van de opleiding Studiebelasting Accreditatie

6 6 7 7 7

Inhoud van lesprogramma Onderwijseenheden Competentiegebieden en werkvormen

8 8 9

Overige informatie Diploma Start en aanmelding Kosten Contact Kenniscentrum Gezondheidszorg Adres

11 11 11 11 11 11 12

Ouderen: uw zorg?

Als Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg (PVO) bent u van betekenis voor ouderen in verpleeg-, verzorgingshuizen of in de eerste lijn. U wordt ingezet als expert en regisseur bij specialistische verpleegkundige zorg zoals wond-, decubitus- en diabeteszorg en COPD. U voert verpleegtechnische handelingen uit, fungeert als coach van de verzorgenden en doet visites bij afwezigheid van de arts. De praktijkverpleegkundige vormt de brug tussen arts en verzorgenden en onderhoudt het contact met familie en naasten van zorgvragers. Daarnaast houdt u zich bezig met het kwaliteitsbeleid binnen de organisatie. Het aantal ouderen in Nederland groeit snel en hun zorgbehoeften worden steeds complexer. Meer ouderen betekent dat er een groter beroep gedaan wordt op de gezondheidszorg en de voorzieningen. Het overheidsbeleid is gericht op taakherschikking in de gezondheidszorg. Praktijkverpleegkundigen Ouderenzorg ondersteunen de specialist ouderengeneeskunde door taken over te nemen. In de verpleeg- en verzorgingshuizen is behoefte aan personen die een verbinding vormen tussen zorgvragers en hun naasten, artsen, verpleegkundigen en verzorgenden. De opleiding Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg van de Christelijke Hogeschool Ede bereidt u hier goed op voor.

Kwaliteitswinst voor de zorg

Praktijkverpleegkundigen Ouderenzorg leveren substantiële tijdwinst op voor de specialist ouderengeneeskunde in het verpleeghuis en de huisarts in de eerste lijn. Taakverschuiving biedt een (deel)oplossing voor de toenemende vraag naar medische en verpleegkundige zorg voor kwetsbare ouderen. Naast de tijdwinst zijn de artsen en andere professionals unaniem van mening dat de taakverschuiving ook leidt tot kwaliteitswinst voor de zorg, vooral door de brugfunctie die de praktijkverpleegkundige vervullen tussen arts en verzorgenden. Dit is het resultaat van onderzoek bij 38 verpleeghuizen door Prismant (december 2009) in opdracht van het Capaciteitsorgaan.

Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg

3

De taken en mate van zelfstandigheid

De taken van de praktijkverpleegkundige in de ouderenzorg liggen op het terrein van het binnen protocollen – overnemen van taken van de arts op het gebied van: • het opstellen van zorg- en behandelplannen • preventie • bevorderen van zelfmanagement • consult geven • coaching van verzorgenden • overnemen medisch-technische handelingen • triage uitvoeren en inschakelen andere disciplines De Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg verleent naast verpleegkundige zorg, gedelegeerde medisch-inhoudelijke geneeskundige zorg aan geriatrische zorgvragers met een chronische ziekte, comorbiditeit en een verhoogde kwetsbaarheid. De PVO heeft een rol

Ina Kleverlaan (48)

werkzaam als praktijkverpleegkundige ouderenzorg in verpleeghuis de Halderhof van Opella, in december 2009 afgestudeerd aan de opleiding Praktijkverpleeg­ kundige ouderenzorg

‘Ik werkte acht jaar als verpleegkundige in het verpleegkundig team. Nu de kinderen 4

wat groter zijn en ik weer meer ruimte heb voor dagdiensten, wil ik graag meer. En het werken met ouderen spreekt mij nog steeds aan. Ze hebben een vaak een heel boeiend leven achter zich en je kunt nog veel van ze leren. Als praktijkverpleegkundige ouderenzorg ben ik nu verbonden aan afdelingen Somatiek, Psychogeriatrie, Observatie en transfer en twee verpleegunits in verzorgingshuizen. In deze functie heb ik oog voor het signaleren van knelpunten en complexe zorgvragen, geef ik richting aan het zorgproces en monitor ik chronische ziektebeelden zoals COPD en Diabetes mellitus. Ik vind het uitdaging om samen met een multidisciplinair team de kwaliteit van ouderenzorg te waarborgen en verbeteren en deskundigheid te bevorderen. We werken nu bijna twee jaar in deze nieuwe vorm en we merken al resultaat. Tijdens mijn opleiding heb ik bijvoorbeeld een onderzoek naar pijn gedaan. Veel ouderen hebben pijn, maar hoe ga je hier mee om

bij triage en diagnosestelling. Een ervaren PVO kan na het stellen van de diagnose door de arts starten met de behandeling, begeleiding en monitoring volgens de binnen de werksetting vastgestelde protocollen. Naarmate de complexiteit toeneemt, worden contactmomenten intensiever. De PVO heeft overzicht om de noodzaak van zorg en/of behandeling vast te stellen. Ook heeft de praktijkverpleegkundige inzicht in de lichamelijke, psychische, sociale, praktische en verpleegtechnische zorgbehoeften van de zorgvrager en diens omgeving. Bij het uitvoeren en ontwikkelen van procedures is niet zelden een hoge mate van creativiteit vereist. De PVO waakt over de continuïteit van behandeling en zorg. De verblijfplaats van de zorgvrager is daarbij minder relevant. De praktijkverpleegkundige heeft de taak om relevante informatie over te dragen aan collega’s uit andere disciplines, om de continuïteit van de zorg voor de zorgvrager te waarborgen.

als verzorgende? Door bestaande meetinstrumenten voor pijn goed te gebruiken, kunnen de middelen op maat en op het juiste moment ingezet worden. Dit werkt goed bij een unit van Opella en we willen het nu ook organisatiebreed invoeren. Samen met een arts en een logopediste hebben we ook een protocol voor mond-

‘Ik vind het een uitdaging om de kwaliteit van ouderenzorg te waarborgen en te verbeteren.’

zorg opgesteld, omdat de mondverzorging vaak onderbelicht is. De samenwerking met de specialist ouderengeneeskunde is heel prettig. De lijntjes zijn kort en we overleggen vaak telefonisch. Bepaalde handelingen nemen wij de specialist uit handen zoals triage en medisch technische handelingen. Ook spre-

ken we zorgplannen door met de Evv’ers (eerst verantwoordelijke verzorgenden). De specialist ouderengeneeskunde blijft wel eindverantwoordelijk. En natuurlijk werk ik nauw samen met de verzorgenden op de afdeling. Voor hen ben ik een laagdrempelig aanspreekpunt. De opleiding aan de CHE is mij heel goed bevallen. Van de docenten en ook gastdocenten heb ik veel geleerd. De vaardigheid van evident based werken door het schrijven van essays, kan ik nu in de praktijk goed toepassen. Tijdens de opleiding heb ik ook meer interesse gekregen voor het psychische aspect. Bij ouderen is het goed om te kijken naar het verhaal achter de vraag of het probleem. Door de opleiding en werkervaring heb ik een helicopterview ontwikkeld. Als ik over de afdelingen loop en observeer, ben ik alerter op de signalen en hebben we ook mogelijkheden om het aan te pakken. De zorg voor ouderen kan altijd nog een stapje beter!’ Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg

5

Opleiding Praktijkverpleegkundige ouderenzorg in Ede De opleiding PVO in Ede kenmerkt zich door persoonlijke aandacht voor de student en de aandacht voor zowel somatische als psychische zorg voor ouderen. Via de holistische benadering kijken we niet alleen naar de lichamelijke gezondheid, maar ook naar het geestelijk welzijn van ouderen. Door de intensieve contacten met het werkveld sluit de opleiding nauw aan bij de actuele ontwikkelingen. De Academie Gezondheidszorg biedt als kenniscentrum kwalitatief hoogwaardig onderwijs en is een landelijke opleider voor Praktijkverpleegkundigen Ouderenzorg.

Doelgroep en werk- of stageplaats

U bent een BIG-geregistreerde verpleegkundige met opleiding niveau 5 of niveau 4 met

Sandra Scherpenhuizen (48)

werkzaam als specialist ouderengeneeskunde in verpleeghuis de Halderhof van Opella

6

‘Binnen de verpleeghuizen wordt er al meerdere jaren gewerkt met een verpleeg­ kundig team. Aanvankelijk coachten zij de verzorging op de afdeling, deden specifieke verpleegkundige handelingen en gingen bij afwezigheid van de afdelingsarts als eerste kijken bij de bewoner als de verzorging een medische vraag had. Ze beoordeelden of er een arts nodig was of dat ze de vraag zelf konden oplossen. Om de kwaliteiten van het V-team zo goed mogelijk te benutten, zijn specifieke functies ontwikkeld, zoals diabetesverpleegkundige, wondverpleegkundige, COPD-verpleegkundige en ook verpleegkundige ouderenzorg. Zij ondersteunen zowel de verzorging als de artsen en brengen de kwaliteit van de zorg op een

aantoonbare hbo-competenties. Een quickscan kan deel uitmaken van de procedure voor de toelating. Om de opleiding te volgen dient u al een baan te hebben als praktijkverpleegkundige in het verpleeghuis, bij een huisarts of zicht te hebben op deze functie. Als u geen baan heeft, wordt er een stageplek van minimaal 6 uur per week gevraagd binnen een verpleeg- of verzorgingshuis om de opdrachten te kunnen maken.

Duur van de opleiding

De opleiding duurt één cursusjaar en heeft 20 lesdagen die in principe om de week worden gegeven op woensdag. Er wordt rekening gehouden met schoolvakanties. De lesdagen zijn van 9.30 – 16.30 uur. Op de CHE kunnen maaltijden gebruikt worden.

Studiebelasting

De studiebelasting bedraagt ongeveer 400 uur per jaar (inclusief de contacturen).

Accreditatie

Deze opleiding is in 2013 geaccrediteerd bij het Kwaliteitsregister VenVn.

gebruik wordt ook een taak van de verpleegkundige ouderenzorg. Zij zal de ver­zorging ondersteunen bij het maken van zorgplannen en gevraagd/ongevraagd advies geven over bijvoorbeeld inadequaat gedrag of andere moeilijke zorgvragen. In de toekomst zal deze functie binnen de verpleeghuiszorg niet meer weg te denken zijn. De zorg wordt complexer, het cliënten­aanbod groter en er is een tekort aan specialisten ouderengeneeskunde. Het is voor zowel arts als verpleegkundige een uitdaging om dit samenwerkingsverband diepgang te geven. Het zal de kwaliteit van de zorg voor de cliënten absoluut ten goede komen.’

‘In de toekomst zal deze functie binnen de verpleeghuiszorg niet meer weg te denken zijn’ hoger niveau. De functie van verpleegkundige ouderenzorg wordt op dit moment verder doorontwikkeld. Als verlengde arm van de arts bereidt zij de visites voor en doet triage op de afdeling. Ook bij de bewoners overleggen is zij aanwezig. Bij nieuwe opnames zal zij direct betrokken zijn en in overleg met de arts alvast de medicatie regelen en een behandelvoorstel schrijven. Het volgen van bloeddrukcontroles, bloed­suikerdagcurves, gewicht e.d., alsmede meedenken in het verlagen van medicatie-

Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg

7

Inhoud van lesprogramma Het curriculum is verdeeld in zes modules. In de eerste module vindt een oriëntatie op het beroep en op de positionering van de PVO plaats. In de tweede module staan de somatische ziektebeelden centraal en in de derde de psychogeriatrische en psychiatrische ziektebeelden. Module 4 en 5 gaan over zorgbeleid, kwaliteit van zorg en deskundigheidsbevordering. In de zesde module krijgt de student intervisie en lessen over coaching. Deze module wordt verspreid door de opleiding aangeboden. In het overzicht worden de modules nogmaals weer gegeven. De toetsing bestaat uit het schrijven van drie essays en het geven van drie presentaties over module 2, 3 en 4 en 5.

Onderwijseenheden Module

Onderwerp

1 De Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg als professional. Positionering, functie-inhoud, methodiek en evidence based practice. 2 Somatische aandachtsgebieden. Onder andere diabetes mellitus, COPD, ziekte van Parkinson, polyfarmacie. Functionele achteruitgang zoals vallen, incontinentie, obstipatie. Palliatieve zorg. 3 Psychogeriatrische en psychiatrische problematiek. Onder andere probleemgedrag, angst- en stemmingsstoornissen, dementie, delier en passende interventies. Kleinschalig wonen, middelen en maatregelen, voltooid leven. 4 Kwaliteitszorg en zorgbeleid, kwaliteit van leven, kwaliteit van zorg, kernkwadranten. 5 Beroepsinnovatie en deskundigheidsbevordering. Beroepsethiek en ethische besluitvorming, ouderenmishandeling. 6 Intervisie en coaching loopt door de hele opleiding heen en is gericht op het individuele functioneren van de PVO i.o. in de praktijk.

8

Competentiegebieden en werkvormen In het ‘Beroepsdeelprofiel en eindtermen Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg’ (NPV en VenVn, 2010), dat gebaseerd is op de CanMeds, worden de competenties van de PVO als volgt beschreven. In de opleiding komen alle competenties aan bod, waarbij de nadruk ligt op de competenties ‘Vakinhoudelijk handelen’, ‘Kennis en wetenschap’ en ‘Professionaliteit’. 1. Vakinhoudelijk handelen Dit is de kern van het werk van de PVO en omvat alle andere competenties. Onder het vakinhoudelijk handelen worden alle (uitvoerende) taken van de PVO verstaan, welke zoveel mogelijk gebaseerd zijn op evidence en practice based kennis. Hierbij maakt de PVO gebruik van vaardigheden en een professionele attitude. 2. Communicatie De PVO communiceert met zorgvragers, familie en naaste en collega’s met als doel de dialoog te ontwikkelen en te onderhouden en zorg te dragen voor een zorgvuldige besluitvorming. 3. Organiseren De PVO is in staat om doelgericht de eigen zorgverlening te organiseren met een effectieve en efficiënte inzet van beschikbare mensen en middelen. Hierbij houdt de PVO rekening met de belangen van collega’s, zorgvragers en hun naasten. 4. Maatschappelijk handelen De PVO oefent zijn beroep maatschappelijk verantwoord uit door te handelen overeenkomstig de huidige wet- en regelgeving en kostenbewust te zijn. Daarnaast reageert de PVO proactief op psychosociale, somatische en maatschappelijke factoren die de gezondheid kunnen beïnvloeden. 5. Kennis en Wetenschap Deze competentie omvat het verwerven, toepassen en overdragen van wetenschappelijke kennis en ervaringskennis op het gebied van ouderenzorg. De PVO is bereid om levenslang te leren en een bijdrage te leveren aan ontwikkeling en implementatie van kennis en deskundigheid. 6. Samenwerken De PVO werkt samen met zorgvragers, diens naasten en andere disciplines om optimale zorg te realiseren. Er wordt optimaal gebruik gemaakt van elkaars expertise en men Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg

9

stemt de werkzaamheden op elkaar af. De PVO participeert in netwerken voor functionele samenwerking, zowel binnen als buiten de eigen werkomgeving. 7. Professionaliteit In het profileren van de functie van Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg, streeft hij of zij naar het bevorderen van gezondheid en welzijn van individuen en groepen door een ethisch verantwoorde beroepsuitoefening. Werkvormen De werkvormen bestaan uit hoorcolleges, werkcolleges, presentaties en intervisie. Er is veel ruimte voor interactie tussen studenten en docent. De lessen worden verzorgd door vaste docenten en trainers van de Academie Gezondheidszorg en gastdocenten uit het werkveld..

Quinne van Kessel

werkzaam als specialistisch verpleegkundige ouderenzorg in het verpleeghuis De Lingehof van Zinzia Zorggroep, in 2012 afgestudeerd aan de opleiding Praktijkverpleegkunde Ouderenzorg.

‘Ik ben twee jaar werkzaam als specialistisch verpleegkundige ouderenzorg (SVO) en ik kan zeggen: ‘ik voel mij als een vis in het water!’. Ik werkte 10 jaar als afdelingshoofd op de Lingehof toen de functie van SVO zou gaan opstarten. 10

Waar ik van geniet is het veelvuldige contact met de bewoners. Ik vind het een uitdaging om samen met het multidisciplinaire team voor deskundige zorg te zorgen waarbij de bewoner zich zo goed mogelijk voelt. Het coachen van de medewerkers om hiermee de kwaliteit van zorg te waarborgen en verhogen, is een taak die ik graag doe. Ik vind het heerlijk om medewerkers te motiveren en mee te laten denken over goede zorg en prettig wonen. De opleiding Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg aan de CHE is mij zeer goed bevallen. Het heeft mij heel veel handvatten gegeven om de functie op de juiste manier neer te kunnen zetten. Ik heb geleerd doelgericht onderzoek te doen en hier een plan op te zetten. Ik heb veel gehad aan de lessen van de docenten en gastdocenten. Het heeft ervoor gezorgd dat ik de juiste kennis heb en me zelfverzekerd voel in mijn vak. Ik heb geleerd om nog meer overstijgend te denken. Bovendien leer je tijdens de opleiding niet alleen van de docenten maar ook van elkaars ervaring.’

Overige informatie Diploma

De opleiding wordt afgesloten met de uitreiking van het diploma Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg.

Start en aanmelding

Voor de startdatum en aanmelding kunt u terecht op de website www.che.nl/transfergz.

Kosten

De prijs van de opleiding is te vinden op de website. U kunt het bedrag per jaar in twee termijnen betalen. Dit bedrag is inclusief lesmateriaal (readers), koffie en thee en exclusief aan te schaffen boeken.

Contact

Voor inhoudelijke informatie kunt u terecht bij de afdeling Transfer van de Academie Gezondheidszorg. Deze afdeling is telefonisch te bereiken via 0318-696440 of per e-mail: [email protected]. Hier kunt u ook terecht voor vragen rondom aanmelding.

Kenniscentrum Gezondheidszorg

De opleiding Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg wordt verzorgd door Transfer Gezondheidszorg, dat een groot assortiment van cursussen, training, advies en onderzoek aanbiedt. De Academie Gezondheidszorg staat voor meer dan alleen onderwijs op hoog niveau: we vormen ook een kenniscentrum voor zorgprofessionals. De CHE werkt nauw samen met zorginstellingen in heel Nederland. Het lectoraat Verpleegkundige Beroepsethiek doet onderzoek op het gebied van ethiek. Meer informatie vindt u op onze website www.che.nl/transfergz.

Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg

11

Christelijke Hogeschool Ede Transfer Gezondheidszorg

p o sta d r e s

Postbus 80 6710 BB Ede

bezoekadres

Oude Kerkweg 100 6717 JS Ede T (0318) 696 440 F (0318) 696 396 E [email protected]

GEZONDHEIDSZORG

www.che.nl/transfergz