Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN

Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN Leefmilieu Brussel Instrumenten voor materiaalkeuze - Workshop Els Van de Moortel

[email protected] – www.vibe.be

DOELSTELLING VAN DE WORKSHOP INSTRUMENTEN VOOR MATERIAALKEUZE LEREN KENNEN EN HANTEREN

Opleiding « DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN » - BIM – Voorjaar 2013

2

LCA GEGEVENS - 1 OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE - NIBE principes ● Vergelijk de volgende twee constructies voor een eengezinswoning (stramien 5,40m) gebruik makend van de NIBE classificatie: http://www.nibe.info/nl/members N HSB als hoofddraagconstructie N Massiefbouw als hoofddraagconstructie

● Wat is de meest milieuvriendelijke constructie? ● Zoek de best scorende constructie op vlak van hergebruik van materiaal. ● Welke milieukosten wegen het zwaarste door? ● Welke emissies wegen bij beide constructies het zwaarste door?


3

LCA GEGEVENS – NIBE - 1- NIBE OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE principes


4



5



6

LCA GEGEVENS - 1 LEVENSCYCLUSANALYSE - NIBE principes OPZOEKINGEN


7



8

LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN – NIBE - 1- NIBE principes


9



10

LCA GEGEVENS – NIBE - 1- NIBE LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN principes


11

LCA GEGEVENS LEVENSCYCLUSANALYSE ANDERE ANALYSES - principes ● Studie ASRO / KuLeuven – WTCB (2001-2002) N Referentiescenario: een bel-etage woning met een levensduur van 60

jaar • vloeroppervlakte van 150 m² en een lengte breedte verhouding van 0.5. • het gebouw wordt met gas verwarmd

N Milieuprofiel van HSB wand en massieve wand • baksteenwand met gedeeltelijke spouwvulling • houtskeletbouw uit een skelet van stijlen en regels met 40 cm als hartafstand waartussen isolatie (rotswol) geplaatst wordt. Dit skelet wordt aan de binnenzijde verstijfd met OSB platen. • 85% van de baksteen en 100% van het hout wordt gerecycleerd


12

LCA GEGEVENS ANDERE LEVENSCYCLUSANALYSE ANALYSES - principes


13

LCA GEGEVENS ANDERE LEVENSCYCLUSANALYSE ANALYSES - principes ● Studie ASRO / KuLeuven – WTCB (2001-2002) N Totale milieubelasting per m² vloer en per jaar


14

LCA GEGEVENS ANDERE LEVENSCYCLUSANALYSE ANALYSES - principes ● ArDuCoKlei, ASRO/KuLeuven, 2009 N Totale milieubelasting cradle to gate


15

LCA GEGEVENS - 2 OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE - principes ● Welke isolatiematerialen voor toepassing in hellende daken hebben een goede milieuscore. Maak hierbij gebruik van: N Kbob: http://www.bbl.admin.ch/kbob/00493/00495/index.html?lang=fr N NIBE classificatie http://www.nibe.info/nl/members ● Welke materialen veroorzaken het minste broeikasgassen volgens de verschillende instrumenten? ● Welke EPD’s kan je vinden voor isolatiematerialen toegepast in hellende daken? Wat zegt men over de broeikasgassen? ● Vind een aantal isolatiematerialen met type I label


16

LCA GEGEVENS – 2 - Kbob- principes OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE ● KBOB: N UBP (umweltbelatungspunkte) / kg materiaal = milieuimpact /kg N Mogelijkheid om verschillende materialen te vergelijken op vlak van milieubelasting N Totaal primaire energie (tijdens productie en in afvalfase) N Primaire energie niet hernieuwbaar (tijdens productie en in afvalfase) N Detail broeikasgassen tijdens productie en in afvalfase N Module om milieubelasting transport te berekenen N Beperkingen: • Beperkte keuze in materialen • Materiaal wordt niet in een bepaalde toepassing bekeken (geen gebruiksfase in rekening gebracht)


17

LCA GEGEVENS – 2 - Kbob- principes OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE


18

LCA GEGEVENS – 2 - Kbob- principes OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE kg/m3 20-100

kg

10,002 Korkplatte

120

10,003 Phenolharz (PF)

40

10,004 Polystyrol expandiert (EPS) 10,005 Polystyrol extrudiert (XPS)

10 Wärmedämmstoffe 10,001 Glaswolle

UBP 2240

UBP/m³ 44 800-224 000

kg

2020

242 400

kg

11600

464 000

15-40

kg

5220

78 300- 208 800

30-35

kg

8490

254 700-297 150

30

kg

6100

183 000

10,007 Schaumglas

100-165

kg

903

90 300- 148 995

10,008 Steinwolle

32-160

kg

1080

34 560-172 800

10,009 Weichfaserplatte

140-190

kg

884

123 760- 167960

35-60

kg

1270

44 450- 76 200

10,006 Polyurethan (PUR/PIR)

10,010 Zellulosefasern (eingeblasen)

● Minste UBP/kg N Zachte houtvezelplaten N Schuimglas (cellenglas) N Steenwol N Papiervlokken ingeblazen

● Minste UBP/m³ N Steenwol N Papiervlokken ingeblazen N Glaswol


19

LCA GEGEVENS – 2 - NIBE- principes OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE


20



21

LCA GEGEVENS – 2 - Kbob- principes OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE Treibhausgasemissionen Emissions de gaz à effet de serre Total

Herstellung

Entsorgung

total

Fabrication

Elimination

kg

kg

kg

1,51

1,50

0,0101

Laine de verre

1,27

1,16

0,114

Panneau en liège

6,51

4,16

2,35

Résine phénolique (PF)

7,36

4,21

3,15

Polystyrène expansé (EPS)

14,3

11,1

3,15

Polystyrène extrudé (XPS)

6,79

4,32

2,47

Polyuréthane (PUR/PIR)

1,17

1,16

0,0101

Verre cellulaire

1,04

1,03

0,00995

Laine de roche

0,432

0,393

0,0384

Panneau de fibres mou

0,392

0,368

0,0240

Fibres de cellulose (soufflées)

● Minste broeikasgassen (kg) N Papiervlokken ingeblazen N Zachte houtvezelplaten N Steenwol N glaswol Opleiding « DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN » - BIM – Voorjaar 2013

22



23



24

LCA GEGEVENS – 2 - NIBE- principes OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE Isolatiemateriaal hellend dak

Kg CO2 Per FE

Kg CO2 Per kg

Broeikaseffect Milieukosten/euro

EPS

12,4

7,75

0,61

glaswol

6,75

1,73

0,34

steenwol

10,8

1,74

0,55

PUR/PIR

18,4

6,81

0,92

resol

18,7

5,5

0,96

cellulose

21,3

2,81

1,1

vlas

21,1

4,90

1,1

PUR/PIR (HCFK)

48,3

16,65

2,2

kurk

29

1,61

1,45

schapenwol

218

62,28

11


25



26

OPZOEKINGEN - 2 ● EPD: ENVIRONMENTAL DECLARATION N http://www.environdec.com/ N http://bau-umwelt.de/hp481/Environmental-Product-DeclarationsEPD.htm N http://www.inies.fr/IniesConsultation.aspx


27

OPZOEKINGEN - 2 ● EPD: CONFORM with ISO 14025 / PAVAFLEX N Functionele eenheid: m³ materiaal N Productiefase, afvalfase en transport worden in rekening gebracht (Geen gebruiksfase) N Primair energieverbruik (niet herniewbaar) uitgedrukt in MJ/m³ N Primair energieverbruik (herniewbaar) uitgedrukt in MJ/m³ N Broeikasgaseffect uitgedrukt in Kg CO² equivalent/m³ N Ozonaantasting uitgedrukt in Kg R11 equivalent/m³ N Verzuring uitgedrukt in kg SO² equivalent/m³ N Verzilting uitgedrukt in kg PO4 equivalent/m³

N http://www.pavatex.ch/Portals/0/content/Dokumente/Nachhaltigkeit /EPD-PTX-2009111-E_final.pdf

Vorming « Duurzaam GEBOUW gebouw : Bouwmaterialen » -» IBGE – lente 2012 Opleiding « DUURZAAM : MATERIALEN - BIM – Voorjaar 2013

28

OPZOEKINGEN - 2


29

OPZOEKINGEN - 2 ● broeikasgassen (kg/m³) N 1m³ pavaflex->0,9 kg CO2 N 55kg pavaflex-> 0,9 kg CO2 N 1kg pavaflex-> 0,9 kg CO2/55kg = 0,016 CO2


30

OPZOEKINGEN - 2 ● EPD: ISO 14025 en EN 15804/ Deutsche ROCKWOOL N Functionele eenheid: m³ materiaal (41 kg/m³) N Productiefase, verpakking, bouwfase, afvalfase en transport worden in rekening gebracht (Geen gebruiksfase) N Primair energieverbruik (niet herniewbaar) uitgedrukt in MJ/m³ N Primair energieverbruik (herniewbaar) uitgedrukt in MJ/m³ N Secundaire brandstoffen uitgedrukt in MJ/m³ N Broeikasgaseffect uitgedrukt in Kg CO² equivalent/m³ N Ozonaantasting uitgedrukt in Kg CFC11 equivalent/m³ N Verzuring uitgedrukt in kg SO² equivalent/m³ N Vermesting in kg PO4 equivalent/m³

N http://bau-umwelt.de/hp550/Insulatingmaterials.htm?ITServ=CY7e8f60e6X13c7f9444a8X22ca


31

OPZOEKINGEN


32

OPZOEKINGEN - 2

● broeikasgassen (kg/m³) N 1m³ steenwol ->43,25 kg CO2 N 41kg steenwol -> 43,25 kg CO2 N 1kg steenwol -> 43,25 kg CO2/41kg = 1,05 CO2


33

LCA GEGEVENS – 2 - INIES- principes OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE


34

OPZOEKINGEN – 2 - INIES ● INIES http://www.inies.fr/IniesConsultation.aspx rotswol


35

OPBOUW MET SPOUWMUUR OPZOEKINGEN – 2 - INIES ● INIES: rotswol

N 0,158 kg CO2/4,5 =0,035 CO2


36

OPBOUW MET SPOUWMUUR OPZOEKINGEN – 2 - INIES ● INIES: hennepwol


37

OPBOUW MET SPOUWMUUR OPZOEKINGEN – 2 - INIES ● INIES: hennepwol

N 0,109 kg CO2/3 =0,036 CO2


38



39

OPZOEKINGEN - 2


40

OPZOEKINGEN - 2


41

LCA GEGEVENS - 3 OPZOEKINGEN LEVENSCYCLUSANALYSE - principes ● Vergelijk de milieuimpact van een spouwmuur gebruik makende van volgende instrumenten: N Bauteilcatalogus http://www.bauteilkatalog.ch/ch/fr/21.asp?navid=1&ngid=2&lng=FR N NIBE classificatie http://www.nibe.info/nl/members N Green Guide http://www.bre.co.uk/greenguide/ggselectelement.jsp?buildingType=Ho using


42

OPZOEKINGEN - 3 ● Bauteilcatalogus (Zwitsers instrument) N N N N

Milieubelasting van muur- dak- vloeropbouw Grijze energie uitgedrukt in Mj/m² per jaar Primaire energie uitgedrukt in Mj/m² per jaar UBP (umweltbelatungspunkte) / m² = milieuimpact /m² per jaar

N Serre-effect (GWP) uitgedrukt in kg/m² per jaar N Productiefase, renovatie en afvalfase in rekening gebracht N Beperkingen: • beperkt aantal opbouwen/materialen • Beperkt aantal impactcategoriën

N http://www.bauteilkatalog.ch/ch/fr/21.asp?navid=1&ngid=2&lng=FR


43

OPZOEKINGEN - 3


44

OPZOEKINGEN - 3


45

OPBOUW MET ISOLATIE BINNENZIJDE OPZOEKINGEN -3


46

OPZOEKINGEN - 3


47

OPBOUW MET ISOLATIE BINNENZIJDE OPZOEKINGEN -3


48

OPZOEKINGEN - 3


49

OPZOEKINGEN - 3


50

OPBOUW MET ISOLATIE BINNENZIJDE


51

OPBOUW MET ISOLATIE BINNENZIJDE


52

OPZOEKINGEN - 3


53

OPZOEKINGEN - 3 ● GREENGUIDE N Milieubelasting van muur- dak- vloeropbouw, ramen, isolatie… N Milieubelasting uitgedrukt in een classificatie van A+ to E waar A+ de minste milieuimpact en E the meeste milieuimpact heeft N Grijze energie uitgedrukt in Mj/m² per jaar N Primaire energie uitgedrukt in Mj/m² per jaar N UBP (umweltbelatungspunkte) / m² = milieuimpact /m² per jaar N Serre-effect (GWP) uitgedrukt in kg/m² per jaar N Productiefase, renovatie en afvalfase in rekening gebracht N Beperkingen: • beperkt aantal opbouwen/materialen • Beperkt aantal impactcategoriën

N http://www.bre.co.uk/greenguide/ggselectelement.jsp?buildingType=Ho using


54

OPZOEKINGEN - 3 ● GREENGUIDE - dak


55

OPZOEKINGEN - 3 ● GREENGUIDE - wand


56

OPZOEKINGEN - 3 ● GREENGUIDE - wand


57

OPZOEKINGEN - 3 ● GREENGUIDE - spouwmuur


58

OPZOEKINGEN - 3 ● GREENGUIDE - spouwmuur


59

OPZOEKINGEN – 4 – cradle to cradle ● Zoek een aantal afwerkingsmaterialen die het cradle to cradle label hebben ● Geef een aantal voorbeelden van materialen uit de biologische kringloop ● Geef een aantal voorbeelden van materialen uit de technische kringloop http://www.mbdc.com/ http://c2ccertified.org/products/registry


60

OPZOEKINGEN - 4 ● cradle to cradle - voorbeelden materialen uit de biologische kringloop

Foto’s vibe

N N N N

Kurk Houtvezel Hennep …


61

HOOFDSTUK 1

HOOFDSTUK 2 HOE BOUWMATERIALEN KIEZEN

HOOFDSTUK 3

KRINGLOPEN SLUITEN ● cradle to cradle - voorbeelden materialen uit de technische kringloop

Foto Gyproc

N N N N

Foto Derbipure

Foto Xella-Ytong

gipskartonplaten Gyproc dakbedekking Derbipure (op basis van plantaardige en minerale grondstoffen) Cellenbetonblok Ytong Energy Plus …


62

CONTACT Els van de Moortel PROJECTVERANTWOORDELIJKE Sigrid Van Leemput PROJECTVERANTWOORDELIJKE 

: [email protected]


63

BEDANKT VOOR UW AANDACHT


Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN

Recommend Documents