Opleiding Duurzaam gebouw: Energiebeheer (energieverantwoordelijke) Leefmilieu Brussel
Beheer van het verbruik: het energiekadaster Emmanuel HECQUET ICEDD asbl
Doelstellingen van de presentatie ●
Het begrip “energiekadaster” en de plaats ervan in het kader van een energieboekhouding verduidelijken
●
Een praktische modus operandi voor opstelling van een energiekadaster voorstellen
●
Het begrip “graaddagen” en de normalisatie van de brandstofverbruiken toelichten
2
Overzicht ●
Inleiding
●
1. Een energiekadaster uitwerken
●
●
●
►
1.1. De gebouwenlijst opstellen
►
1.2. De oppervlakte van de gebouwen bepalen
►
1.3. Het verbruik bepalen
►
1.4. “Gebouwfiches” opstellen
2. Het energiekadaster in werking ►
2.1. De gebouwen prioriteren
►
2.2. Het begrip “specifiek verbruik”
►
2.3. Methode UMH / Vereenvoudigde methode
3. De verbruiken van verschillende jaren met elkaar vergelijken ►
3.1. Het begrip "graaddag”
►
3.2. Normalisatie van het verbruik
4. Van energiekadaster tot energieboekhouding 3
Overzicht ●
Inleiding
●
1. Een energiekadaster uitwerken
●
●
●
►
1.1. De gebouwenlijst opstellen
►
1.2. De oppervlakte van de gebouwen bepalen
►
1.3. Het verbruik bepalen
►
1.4. “Gebouwfiches” opstellen
2. Het energiekadaster in werking ►
2.1. De gebouwen prioriteren
►
2.2. Het begrip “specifiek verbruik”
►
2.3. Methode UMH / Vereenvoudigde methode
3. De verbruiken van verschillende jaren met elkaar vergelijken ►
3.1. Het begrip “graaddag”
►
3.2. Normalisatie van het verbruik
4. Van energiekadaster tot energieboekhouding 4
Inleiding
You cannot manage what you cannot measure… “Meten” als basis om te kunnen: ●
Evalueren
●
Prioriteren
●
Voorstellen
●
Beslissen
●
Plannen
●
Handelen
●
Controleren
●
Corrigeren
●
… 5
De mijlpalen van een energiebeleid
Inleiding
Een Energieverantwoordelijke aanstellen --> Coherent beeld van het energiebeleid Verbeteren van de energieprestatie van het gebouw 1. Energiekadaster --> gebouwenlijst geklasseerd volgens besparingspotentieel
2. Energieaudit
Energieboekhouding
--> besparingsmaatregelen geklasseerd volgens terugverdientijd opvolgen van de verbruiken 3. Haalbaarheidsstudie --> technische beschrijving en --> Het verbruik kennen: gedetailleerde economische evaluatie verbruiksgegevens beschikbaar, benchmarking, normalisatie van de verbruiken, energiehandtekening, probleemdetectie, evaluatie van de verbetermaatregelen 4. Uitvoeren van de verbetermaatregelen --> bijsturingen en investeringen / verbeteren van de prestaties 5. Opvolging --> opsporen van problemen / continue verbetering
Sensibilisering van de gebruikers
--> Gedragswijziging, energiebesparing zonder investeringen
6
De mijlpalen van een energiebeleid
Inleiding
Een Energieverantwoordelijke aanstellen --> Coherent beeld van het energiebeleid Verbeteren van de energieprestatie van het gebouw 1. Energiekadaster --> gebouwenlijst geklasseerd volgens besparingspotentieel
2. Energieaudit
Energieboekhouding
--> besparingsmaatregelen geklasseerd volgens terugverdientijd opvolgen van de verbruiken 3. Haalbaarheidsstudie --> technische beschrijving en --> Het verbruik kennen: gedetailleerde economische evaluatie verbruiksgegevens beschikbaar, benchmarking, normalisatie van de verbruiken, energiehandtekening, probleemdetectie, evaluatie van de verbetermaatregelen 4. Uitvoeren van de verbetermaatregelen --> bijsturingen en investeringen / verbeteren van de prestaties 5. Opvolging --> opsporen van problemen / continue verbetering
Sensibilisering van de gebruikers
--> Gedragswijziging, energiebesparing zonder investeringen
7
Voorbeeld van een kadaster
Inleiding
8
Gebouwenlijst
Inleiding
9
Oppervlakten
Inleiding
10
Elektriciteitsverbruik …
Inleiding
11
… en brandstofverbruik
Inleiding
12
Prioriteitenvolgorde
Inleiding
13
Doelstellingen van het energiekadaster
Inleiding
●
Het gebouwenpark onder het vergrootglas
●
De status van elk gebouw bepalen
●
De verbruiksniveaus kennen
●
Beschikken over een precieze momentopname van de staat van het gebouwenpark
●
=> De gebouwen prioriteren
●
Invoeren van een energieboekhouding
●
Als start voor het verzamelen en archiveren van informatie
●
+ zijdelingse voordelen (facturatie, transversaliteit, kennis van het gebouw, communicatie…)
14
Doelstellingen van het energiekadaster ●
Het gebouwenpark onder het vergrootglas
●
De status van elk gebouw bepalen
●
De verbruiksniveaus kennen
●
Beschikken over een precieze momentopname van de staat van het gebouwenpark Energiekadaster vs. Energieboekhouding
●
=> De gebouwen prioriteren
●
Invoeren van een energieboekhouding
●
Als start voor het verzamelen en archiveren van informatie
●
+ zijdelingse voordelen (facturatie, transversaliteit, kennis van het gebouw, communicatie…)
Inleiding
15
Overzicht ●
Inleiding
●
1. Een energiekadaster uitwerken
●
●
●
►
1.1. De gebouwenlijst opstellen
►
1.2. De oppervlakte van de gebouwen bepalen
►
1.3. Het verbruik bepalen
►
1.4. “Gebouwfiches” opstellen
2. Het energiekadaster in werking ►
2.1. De gebouwen prioriteren
►
2.2. Het begrip “specifiek verbruik”
►
2.3. Methode UMH / Vereenvoudigde methode
3. De verbruiken van verschillende jaren met elkaar vergelijken ►
3.1. Het begrip “graaddag”
►
3.2. Normalisatie van het verbruik
4. Van energiekadaster tot energieboekhouding 16
1. Een energiekadaster uitwerken
1.1. De gebouwenlijst opstellen ●
●
●
Welke gebouwen? ►
Eigendom?
►
Gebruik?
►
Betaling van de facturen?
►
Gebouw in gebruik?
►
Gebouw af te voeren?
Welke nomenclatuur? ►
Bestaande? Nieuwe?
►
Interne? Kadaster? …
Welke “granulariteit”? ►
Sites?
►
Functies?
►
Tellers?
►
Facturen?
17
1. Een energiekadaster uitwerken
1.1. De gebouwenlijst opstellen ●
●
●
Welke gebouwen? ►
Eigendom?
►
Gebruik?
►
Betaling van de facturen?
►
Gebouw in gebruik?
►
Gebouw af te voeren?
Welke nomenclatuur? ►
Bestaande? Nieuwe?
►
Interne? Kadaster? …
Welke “granulariteit ” ►
Sites?
►
Functies?
►
Tellers?
►
Facturen?
Eenvoudig Bruikbaar Sprekend Duurzaam 18
1. Een energiekadaster uitwerken
1.2. Oppervlaktebepaling van de gebouwen ●
Vereenvoudigde methode: de verwarmde vloeroppervlakte Concreet: => elektronische plannen => papieren plannen => opmeting ter plaatse => brandpreventieplannen => schoonmaakbedrijven => Google Maps
●
Methode UMH: houdt rekening met de gebouwschil en de verliesoppervlakte 19
1. Een energiekadaster uitwerken
1.3. Het verbruik bepalen ●
Het niveau van het energieverbruik bepalen => per energiedrager => per gebruik => over drie jaar Concreet: => vertrekkend van de facturen => de “omloop van de factuur” in kaart brengen => afrekeningsfacturen niet vergeten => elektronische toegang tot de facturen => bij stookolie => 1 liter stookolie ≈ 1 m³ gas ≈ 10 kWh
20
1. Een energiekadaster uitwerken
1.4. Opstellen van “gebouwfiches” ►
Nomenclatuur
►
Energiedragers
►
Tellers en EAN-codes
►
Toegang
►
Contactpersoon
►
Elektrische uitrusting
►
Uitrusting stookplaats
►
Documentatie: as-built, hydraulische schema’s, …
►
Foto’s
►
Historiek van de interventies
►
…
21
1. Een energiekadaster uitwerken
1.4. Opstellen van “gebouwfiches” ►
Voorbeeld van een gebouwfiche…
22
Overzicht ●
Inleiding
●
1. Een energiekadaster uitwerken
●
●
●
►
1.1. De gebouwenlijst opstellen
►
1.2. De oppervlakte van de gebouwen bepalen
►
1.3. Het verbruik bepalen
►
1.4. “Gebouwfiches” opstellen
2. Het energiekadaster in werking ►
2.1. De gebouwen prioriteren
►
2.2. Het begrip “specifiek verbruik”
►
2.3. Methode UMH / Vereenvoudigde methode
3. De verbruiken van verschillende jaren met elkaar vergelijken ►
3.1. Het begrip “graaddag”
►
3.2. Normalisatie van het verbruik
4. Van energiekadaster tot energieboekhouding 23
2. Het energiekadaster in werking
2.2. Het begrip “specifiek verbruik” Voorbeeld van een scholenpark
Berekening van de specifieke brandstofverbruiken in kWh/m² Categorie
Instelling
C a té g o r ie
E ta b lis s e m e n t
C o m b u s tib le
Brandstof
Oppervlakte S u rfa c e
V o lu m e
Volume
Specifiek verbruik C o n s o . S p é c if .
kWh (2004)
m²
m²
Brandstof Co m b u s tib le
k W h (2 0 0 4 )
m²
m³
kkWh/m² W h /m ²
E c o le School
E c o le 4
1 .1 5 3 .9 6 5
3 .1 3 6
1 7 .5 1 4
368
E c o le School
P e te r P a n
2 .2 6 9 .9 5 8
6 .7 2 7
2 1 .7 9 5
337
E c o le School
J J M ic h e l
1 .0 8 5 .7 6 2
3 .4 8 5
2 4 .4 9 2
312
E c o le School
U le n s p ie g e l g a z
4 5 8 .8 0 8
1 .5 0 0
7 .2 4 5
306
E c o le School
E c o le 1 - 2
1 .0 2 3 .3 2 3
3 .9 0 4
2 0 .2 3 7
262
School E c o le
U le n s p ie g e l m a z o u t 5 2 4 .9 1 1
2 .1 8 7
7 .6 5 4
240
School E c o le
P ie r r e P a u lu s
1 .7 2 5 .1 9 6
8 .1 2 5
3 0 .0 0 0
212
School E c o le
E c o le P a r v is
8 7 6 .8 0 3
5 .0 0 0
2 1 .0 0 0
175
minst performante gebouwen “specifiek” verbruik andere “ratio’s” mogelijk naargelang de functie 24
2.2. Methode “UMH”
1. Het energiekadaster in werking
Klasseren van de gebouwen op basis van hun energieprestatie
E-peil
- Criterium bruikbaar voor het inschatten van de gebouwkwaliteit - E-peil
slecht geïsoleerde schil slechte luchtdichtheid gebrekkige verwarmingsinstallatie
25
2.2. Methode “UMH
1. Het energiekadaster in werking
gemiddelde globale verliescoëfficiënt van het gebouw
globaal rendement van de installatie genormaliseerd gemiddeld jaarverbruik van het gebouw
onderste verbrandingswaarde van de gebruikte brandstof buitenoppervlak van het gebouw gewogen graaddagen
26
2.2. Methode “UMH”
1. Het energiekadaster in werking
- Kwantitatief beslissingsondersteunend criterium - Gewogen E-peil
energiebesparingspotentieel
Opstellen van een lijst met prioritaire gebouwen
27
1. Het energiekadaster in werking
2.3. Vereenvoudigde methode Berekening van de ratio kWh²/m² Categorie
Instelling
C a té g o r ie
E ta b lis s e m e n t
E c o le School E c o le School E c o le School E c o le School E c o le School E c o le School E c o le School E c o le School
C oBrandstof m b u s tib le
kWh (2004)
k W h (2 0 0 4 )
Oppervlakte S u rfa c e m²
m²
V oVolume lu m e
m²
m³
Specifiek verbruik C onso. S p é c if . C Brandstof o m b u s tib le
k W h ² /m ²
kkWh/m² W h /m ²
P e te r P a n
2 .2 6 9 .9 5 8
6 .7 2 7
2 1 .7 9 5
337
7 6 5 .9 7 4 .3 3 1
E c o le 4
1 .1 5 3 .9 6 5
3 .1 3 6
1 7 .5 1 4
368
4 2 4 .6 2 8 .5 7 8
P ie r r e P a u lu s
1 .7 2 5 .1 9 6
8 .1 2 5
3 0 .0 0 0
212
3 6 6 .3 1 3 .9 9 9
J J M ic h e l
1 .0 8 5 .7 6 2
3 .4 8 5
2 4 .4 9 2
312
3 3 8 .2 7 2 .3 4 5
E c o le 1 - 2
1 .0 2 3 .3 2 3
3 .9 0 4
2 0 .2 3 7
262
2 6 8 .2 3 5 .1 3 4
E c o le P a r v is
8 7 6 .8 0 3
5 .0 0 0
2 1 .0 0 0
175
1 5 3 .7 5 6 .7 0 0
U le n s p ie g e l g a z
4 5 8 .8 0 8
1 .5 0 0
7 .2 4 5
306
1 4 0 .3 3 6 .5 2 1
U le n s p ie g e l m a z o u t 5 2 4 .9 1 1
2 .1 8 7
7 .6 5 4
240
1 2 5 .9 8 6 .0 8 0
Prioritaire gebouwen omwille van weinig performant EN grote verbruiker Begrip staat los van de gebouwfysica Voorzichtig om dit te communiceren
28
Overzicht ●
Inleiding
●
1. Een energiekadaster uitwerken
●
●
●
►
1.1. De gebouwenlijst opstellen
►
1.2. De oppervlakte van de gebouwen bepalen
►
1.3. Het verbruik bepalen
►
1.4. “Gebouwfiches” opstellen
2. Het energiekadaster in werking ►
2.1. De gebouwen prioriteren
►
2.2. Het begrip “specifiek verbruik”
►
2.3. Methode UMH / Vereenvoudigde methode
3. De verbruiken van verschillende jaren met elkaar vergelijken ►
3.1. Het begrip “graaddag”
►
3.2. Normalisatie van het verbruik
4. Van energiekadaster tot energieboekhouding 29
3. Vergelijken van de verbruiken over de jaren
3.1. Het begrip “graaddag”
De graaddagen geven een indicatie van de klimatologische omstandigheden en maken het mogelijk de verwarmingsbehoeften te bepalen
Berekeningsnota Tgem = (Tmax + Tmin) / 2 GD 15/15 = 15 - Tgem Met Tgem afgerond tot 1 cijfer na de komma
dagen
30
3. Vergelijken van de verbruiken over de jaren
3.1. Het begrip “graaddag” ●
Momenteel: sept. 2005 – maart 2011
Gem. TEMP.
GD15/15
(Tmax+Tmin)/2 ALS(Tgem<=15;15-Tmoy;0)
31
3. Vergelijken van de verbruiken over de jaren
3.1. Het begrip “graaddag” En op regime 16,5/16,5? > Op de website aardgas.be
32
3. Vergelijken van de verbruiken over de jaren DEGRES-JOURS 16.5 - UCCLE - DECEMBRE 2005 DATE
TEMP. MAX.
TEMP. MIN.
TEMP. MOY.
TEMP. EQUIV.
DEGRES-JOURS EQUIV.
TEMP. MOY
DJ15/15
01/12/05 02/12/05 03/12/05 04/12/05 05/12/05 06/12/05 07/12/05 08/12/05 09/12/05 10/12/05 11/12/05 12/12/05 13/12/05 14/12/05 15/12/05 16/12/05 17/12/05 18/12/05 19/12/05 20/12/05 21/12/05 22/12/05 23/12/05 24/12/05 25/12/05 26/12/05 27/12/05 28/12/05 29/12/05 30/12/05 31/12/05
(Tmax) 4,0 8,7 9,2 9,3 7,7 5,3 7,1 7,7 5,3 6,3 5,6 8,2 8,2 8,3 8,3 9,4 2,4 3,0 5,4 3,3 5,3 6,9 7,2 8,0 7,4 5,2 -0,7 -0,8 -0,3 5,7 7,0
(Tmin) -0,7 0,2 3,6 6,6 5,1 4,0 4,3 4,1 2,0 -0,4 -2,0 -1,2 4,4 3,8 4,4 5,7 0,5 0,2 -0,2 1,8 2,0 3,3 4,3 4,7 4,5 1,1 -1,6 -2,3 -7,0 -6,7 -3,8
(Tm) 1,6 5,5 8,0 7,4 6,1 4,6 5,0 4,8 3,3 1,3 0,7 5,1 6,8 5,5 6,0 6,2 1,1 1,0 2,7 2,3 3,9 5,3 5,8 6,0 4,7 2,0 -1,4 -2,2 -3,4 -2,0 5,0
(Te) 1,5 3,9 6,6 7,4 6,7 5,3 5,0 4,8 3,9 2,3 1,1 3,4 5,7 5,9 5,9 6,1 3,1 1,6 2,0 2,3 3,3 4,6 5,5 5,9 5,2 3,2 0,2 -1,5 -2,8 -2,4 2,1 TOTAL
(Dje) 15,0 12,6 9,9 9,1 9,8 11,2 11,5 11,7 12,6 14,2 15,4 13,1 10,8 10,6 10,6 10,4 13,4 14,9 14,5 14,2 13,2 11,9 11,0 10,6 11,3 13,3 16,3 18,0 19,3 18,9 14,4 403,7
(Tmoy) 1,65 4,45 6,4 7,95 6,4 4,65 5,7 5,9 3,65 2,95 1,8 3,5 6,3 6,05 6,35 7,55 1,45 1,6 2,6 2,55 3,65 5,1 5,75 6,35 5,95 3,15 -1,15 -1,55 -3,65 -0,5 1,6 3,7
13,35 10,55 8,6 7,05 8,6 10,35 9,3 9,1 11,35 12,05 13,2 11,5 8,7 8,95 8,65 7,45 13,55 13,4 12,4 12,45 11,35 9,9 9,25 8,65 9,05 11,85 16,15 16,55 18,65 15,5 13,4 350,9
31
33
3. Vergelijken van de verbruiken over de jaren
3.2. Normalisatie van het verbruik • Waarom? • Hoe? • Praktische workshop
34
Van energiekadaster tot energieboekhouding
Inleiding
Een Energieverantwoordelijke aanstellen --> Coherent beeld van het energiebeleid Verbeteren van de energieprestatie van het gebouw 1. Energiekadaster --> gebouwenlijst geklasseerd volgens besparingspotentieel
2. Energieaudit
Energieboekhouding
--> besparingsmaatregelen geklasseerd volgens terugverdientijd opvolgen van de verbruiken 3. Haalbaarheidsstudie --> technische beschrijving en --> Het verbruik kennen: gedetailleerde economische evaluatie verbruiksgegevens beschikbaar, benchmarking, normalisatie van de verbruiken, energiehandtekening, probleemdetectie, evaluatie van de verbetermaatregelen 4. Uitvoeren van de verbetermaatregelen --> bijsturingen en investeringen / verbeteren van de prestaties 5. Opvolging --> opsporen van problemen / continue verbetering
Sensibilisering van de gebruikers
--> Gedragswijziging, energiebesparing zonder investeringen
35
Nuttige hulpmiddelen, websites, enz.: Energie “Benchmarking”: http://app.leefmilieubrussel.be/energiebalans/simu latie.htm Le cadastre énergétique des bâtiments, un outil pour définir les priorités d´intervention (FR): http://energie.wallonie.be/servlet/Repository/cada stre.pdf?ID=361&saveFile=true 16,5 / 16,5 graaddagen: http://www.aardgas.be/professioneel/overaardgas/nieuws-en-publicaties/graaddagen 15/15 graaddagen: http://energie.wallonie.be/fr/les-degresjours.html?IDC=6509
36
Te onthouden van de presentatie ●
Energiekadaster = momentopname van uw verbruik op het moment T – jaarlijkse vergelijking. Basis van het werk van de Energieverantwoordelijke. Eerste doel: actieprioriteiten vaststellen.
●
Energieboekhouding = Regelmatige (wekelijkse, maandelijkse) follow-up van uw verbruik.
●
Graaddag (GD) = Meting van de klimaatstrengheid. Basis kan verschillen. GD 15/15 of 16,5/16,5 zijn de meest voorkomende voor de tertiaire sector. Zorgt voor normalisatie van het verbruik en vergelijking in de tijd doordat de klimaatfactor buiten beschouwing wordt gelaten. ►
!! Formule voor berekening van de gemiddelde t°!!
►
!! Formule voor berekening van de graaddagen van een periode!!
●
Specifiek verbruik = verbruiksratio. Vaak uitgedrukt in kWh per m² (kWh/m²). Om de prestatie van een gebouw te meten.
●
kWh²/m² = begrip staat los van de gebouwfysica. Gecombineerd met kWh/m² wordt het gebruikt om prioritaire gebouwen te identificeren in het kadaster.
●
De normalisatie van het verbruik is noodzakelijk om het verbruik voor verwarming te meten in de tijd. Deze normalisatie steunt op de meting van graaddagen voor de in aanmerking genomen periodes en op de graaddagen van een “normaal” klimaat. ►
!! Formule van de normalisatie!!
37
Contact Emmanuel HECQUET Projectleider – Team “Énergie – bâtiment et industrie durables – Expertise & Formation” ICEDD asbl
: 081 25 04 80
E-mail:
[email protected]
38