Opleiding Duurzaam Gebouw :

Opleiding Duurzaam Gebouw : Ontwerp en regeling van technische systemen (warmte, HVAC, SWW) Leefmilieu Brussel Keuze van warmteproductie- en SWW-systeem– PRODUCTIE in individuele wooneenheden en de collectieve huisvesting met minder dan 10 wooneenheden

Didier DARIMONT ICEDD asbl

Overzicht 1.

Doelstellingen van de presentatie

2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.

Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB

6.

Fossiele energiebronnen

7.

HEB en fossiel gecombineerd

8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

2

1. Doelstellingen van de presentatie •

Bij ontwerp en zware renovatie, goed de impact van de prestaties van de gebouwschil en het gebouwgebruik op de warmtebehoeften en SWW begrijpen

•

Aantonen waarom het belangrijk is om de hernieuwbare energiesystemen te bevoordelen om een zo groot mogelijk deel van de behoeften te dekken

•

In functie van het potentieel aan hernieuwbare energie, een eventueel tekort invullen via de best mogelijke warmte- en SWWproductietechnieken

3

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

4

2. Inleiding : principe van de Trias Energetica Een toekomstfilosofie : •

De gebouwschilprestaties zo hoog mogelijk en zo spaarzaam mogelijk gebruik

•

Gebruik van hernieuwbare energie om de warmtebehoefte en SWW maximaal in te vullen

•

REG-maatregelen toepassen op de fossiele energiesystemen

5

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

6

3. Beslissingsboom: voor kleine renovatie •

Evaluatie van het potentieel aan hernieuwbaar en de hydraulische en elektrische integratie in de stookplaats

•

In functie van het budget: integratie realiseren of de latere integratie al voorzien

Kleine renovatie

Grote renovatie, gefaseerd of nieuw project

Renovatie TS en/of toevoegen HEB valt nog binnen budget?

Start het renovatieproject op

Gebouwschilingrepen?

Pertinentiestudie HEB (vnl in relatie met de stookplaats

Voorzie potentiële integratie HEB (bv. ruimte hydraulisch circuit)

Voorzie het strikte minimum voor een toekomstige integratie

7

3. Beslissingsboom : voor zware renovatie, gefaseerd of nieuw project •

Schil optimaliseren om de gestelde doelstelling te behalen

•

Naargelang de gestelde doelstelling op niveau van de schil en het potentieel aan lokale of geïmporteerde hernieuwbare energie, is BEN, EN of E+ haalbaar Grote renovatie, gefaseerd of nieuw project

BEN, EN, E+ project?

Prestatiedoelstelling project: EPB, LE, ZLE, Passief, BEN, EN, E+

Voorkeur voor lokale hernieuwbare energie

Schil: validatie ifv de behoeften bij zware renovatie of nieuw project?

HEB lokaal voldoende aanwezig voor behoeften?

Aanpassen balans van de behoeften Schil aanpasbaar

Project met lokale en import HEB met evtl ook nog fossiel

Centralisatie van de behoeften

BEN, EN, E+ project 8 haalbaar naargelang het geval

3. Beslissingsboom : voor zware renovatie, gefaseerd of nieuw project •

Mix van lokale HEB, geïmporteerd en/of fossiel  centralisatie

•

Enkel fossiele energiebronnen mogelijk  centralisatie/ decentralisatie Project met lokale en import HEB met evtl ook nog fossiel

Lokale of import HEB beschikbaar? Lokale of import HEB volstaan?

Mix van lokale en import HEB Centralisatie van de behoeften BEN, EN, E+ project haalbaar naargelang het geval

Enkel fossiel mogelijk

Mix van lokale en import HEB en fossiel

Centralisatie of decentralisatie

Centralisatie van de behoeften LE, ZLE of Passief project haalbaar naargelang het geval

LE, ZLE of Passief project haalbaar naargelang het geval

9

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

10

4. Gebouwgebruik  belang en energiegebruik • Voorbeeld collectieve huisvesting: 12 wooneenheden van 116 m²  Warmtebehoefte : enkel tijdens de koudste maanden…  SWW-behoeften: het hele jaar!  Hoe dichter men passief benadert, hoe « zwaarder » de SWW-behoeften doorwegen in vergelijking met verwarming  belang van verminderen SWWbehoeften

11

4. Gebouwgebruik  relatieve vermogens (grootteordes) • Voorbeeld collectieve huisvesting: 12 wooneenheden van 116 m²  Verwarmingsvermogen: • Passief : 1 à 3 kW (± 10 à 30 W/m²) • ZLE : 2 à 4 kW (± 20 à 40 W/m²) • EPB : 6 à 8 kW (± 60 à 80 W/m²) • Bestaand : 12 à 18 kW (± 120 à 180 W/m²)  Vermogen SWW : • Momentaan: 24 kW !!! • Accumulatie : 4 à 24 kW, naargelang omvang van het voorraadvat • eventuele centralisatie bij collectieve huisvesting (schaaleffect)

 Gecombineerd vermogen: impact van SWW hoger naarmate gebouw meer performant en hoger aantal inwoners

Rapport puissance SWWvolume stockage

12

4. Gebouwgebruik  warmteproductie en SWW • Voor individuele wooneenheden: vaak prioriteit aan SWW  de verwarming wordt afgesneden tijdens de SWW-productie en men rekent op de gebouwinertie om de lokalen op temperatuur te houden • Voor collectieve huisvesting: groter risico op gelijktijdige behoefte aan verwarming en SWW  overdimensioneringsfactor of voorraadvat (interessant, mogelijks later koppeling met zonthermisch systeem)

13

4. Gebouwgebruik  bedrijfstemperatuur • Verwarming: interessant om met lage temperaturen te werken  Beter voor rendement  Werken met glijdende stookcurve

• SWW: noodzakelijk om te werken met hoge temperaturen  Taptemperatuur SWW = +/- 45°C  Maar strijd tegen legionella (zie verder)

 Productie aan 60…70°C en distributie à 60°

14

4. Gebouwgebruik  eerst en vooral REG

Débit = Q [litres/minute]

• Een REG-reflex voor wat betreft SWW is noodzakelijk als men streeft naar ZLE of Passief • Een verminderd debiet van SWW gaat de dimensionering van de verwarmingsinstallatie en de keuze van de systeemelementen ingrijpend gaan bepalen

24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

19,6 l/min

8,7 l/min

6 l/min

0

Pression [Bar]

1

2

3

4

5

Pommeaux de douche économique - limiteur de débit dynamique Pommeau de douche économique - limiteur de débit statique Pommeaux de douche sans dispositif d'économie

6

15

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

16

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB

VOIR 8 pour traduction

17

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  geothermie, hydrothermie Welke energie en vermogen kunnen we halen uit de bodem, het water? • Open systemen: hydrogeologische analyse (karakteristieken watervoerende laag) of hydrologisch (debiet, temperatuur waterloop, …) • Gesloten systemen: analyse geleidbaarheid bodem (Pilsim), gedrag van de bodem in de tijd

Bron : Vito

Canal de la Senne

18

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  geothermie, hydrothermie Technologie • Types

 Warmtepomp water/water  Gaswarmtepomp water/water

• Voor een goede prestatie  Nood aan een warme koudebron afhankelijk van de bodem  Nood aan een koude warmtebron het geval bij Passiefgebouwen. Opgelet als er ook SWW mee gemaakt wordt.

WP geothermisch Bron : Ademe

WP water/water Bron : Viessmann

WP gas Bron : Therma

19

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  geothermie, hydrothermie Aandachtspunten • HEB

 Milieuimpact  Duurzaamheid van de bodem als er permanent energie aan onttrokken wordt. Door geo/hydrothermie te koppelen aan zonthermisch kan dit probleem ingeperkt worden bij woningen  Toegankelijkheid voor de captering

• Productiesysteem  SWW-productie verslecht de performantie van de WP (SPF)  Om de thermische stabiliteit van de bodem of de citerne te garanderen  systeem wordt complex

Bron : EF4

Bron : Viessmann

20

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  aerothermie Welke energie en vermogen kunnen we halen uit de lucht? Overal aanwezig ! • Daarbij komt dat het centrum van Brussel gemiddeld 1 à 2°C warmer is dan de rand (impact transportactiviteit)

21

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  aerothermie Technologie van de bron • Statisch SWW en verwarming • Dynamisch  SWW ? en verwarming

Technologie warmteproductie • WP elektrisch lucht/water en lucht/lucht • WP gas lucht/water

Bron : Solarispac

Bron : Therma 22

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  voor Passief - geval lucht/lucht Geîntegreerd systeem • Werkingsprincipe • Eén toestel met volgende onderdelen:  Balansventilatie met WTW  Geïntegr. WP voor verwarming ventilatielucht  Bereiding SWW met zonnewarmte

23 Bron GENVEX

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  voor Passief - geval lucht/lucht • Energetisch belang

 Verwarming door WP maar zwakke COP (rendement) gezien geïntegreerde elektrische bijverwarming  Slechts 1 energievector (elektriciteit)

• Kenmerken        

Geïndividualiseerd systeem Vereenvoudiging installatie (alles in 1) en plaatswinst Vereenvoudiging van de regeling In te geven in PHPP indien gecertificeerd Heel gering verwarmingsvermogen Hoge investeringskost Elektrische ondersteuning noodzakelijk Er bestaan diverse « combi » systemen, zelf met geïntegreerde microketel

24

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  aerothermie Aandachtspunten • HEB

 Het systeem kan in concurrentie komen te staan met andere HEB. Bv.: op een dak kan de verdamper van de WP staan, maar ook het zonthermisch systeem en/of het PV-systeem

• Productiesysteem  De productie van SWW verlaagt de prestatie van de WP (SPF)  Een lage buitentemperatuur verlaagt de prestatie van de WP (SPF)  Geluidsoverlast en visuele hinder

25

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  zonthermisch Welke energie en vermogen kunnen we halen uit de zon? • Zijn er SWW-behoeften  OK • Verwarmingsbehoeften: niet synchroon met bezonning • Oefening op SWW bij passief collectieve huisvesting: 17,5 kWh/m².jr

 CERAA-studie : gemidd m² wooneenheden ~ 85 m²  gemiddeld dak ~ 25 à 28 m²/gebouw  Dekking via zonthermisch ~ 350 à 500 kWhth/(m².jr) van de ZT panelen  Met 28 m²/ gebouw kunnen de behoeften van 7 flats gedekt worden

26 Bron CERAA (BIM-studie 2008)

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  zonthermisch Technologie • Via een voorraadvat • Vaak, koppeling SWW en verwarming • In combinatie met andere HEB of fossiel om behoeften aan verwarming en SWW te dekken

27

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  zonthermisch Aandachtspunten • HEB

 Niet altijd in overeenstemming met de behoeften. Belang van de dimensionering van het vat  Beperkte dekking wegens beschikbaar dakoppervlak en concurrentie met andere HEB  Kan in concurrentie komen met bv. de warmtekrachtkoppeling

• Productiesysteem  Opgelet met beschaduwing van naburige gebouwen

WKK- installatie

Zonthermische installatie

28

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  fotovoltaïsch Welke energie en vermogen kunnen we halen uit de zon? • Elektrisch « opstoken » met een pure weerstand? Ethisch? • Mogelijke en noodzakelijke opslag op het elektriciteitsnet • Ideaal  autoconsumptie • Oefening op verwarming bij passief collectief : 15kWh/m².jr

 CERAA-studie : gemidd m² wooneenheden ~ 85 m²  gemiddeld dak ~ 25 à 28 m²/gebouw  PV-productie ~ 106 à 140 kWhe/(m².jr)  12 m² PV/appart aan directe elektriciteit 3 m² PV/appart met een WP (COP 4)

29

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  fotovoltaïsch Technologie • Elektriciteit : direct via de PV, maar het net is complementair  rendement 100 % MAAR factor naar primaire energie, dus 40 % globaal rendement • Verwarming via elektrische WP  seizoensCOP naargelang hernieuwbare bron • Directe elektrische verwarming: geval per geval te bekijken maar eerder bij super goed geïsoleerde gebouwen

30

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  fotovoltaïsch Aandachtspunten • HEB

 Potentieel beperkt door dakoppervlakte, oriëntatie, …  In concurrentie met zonthermisch  In concurrentie met WKK? Geval per geval

• Productiesysteem  WP vaak bekeken samen met PV, want als COP > 2,5 dan valt de energie- en milieubalans positief uit

31

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  biomassa Welke energie en vermogen aan biomassa? • Beperkt in Brussel • Import van biomassa  ethisch? • Milieubalans positief

32

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  biomassa • Types uitrusting

 Kachel met hout/pellets  Ketel op hout/pellets (bestaat ook condenserend)  Open haard en cassettes

• Energetische kenmerken  Gunstige conversiefactor naar primaire energie van 0,32

• Kenmerken    

Hoge investeringskost Groot gamma vermogens (24 à >> kW) Belangrijk onderhoud (as, etc.) Opslagruimte noodzakelijk voor de brandstof (1,5 m³ per 100 m² verwarmde oppervlakte)

33

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  biomassa Aandachtspunten • HEB

 Enkel import en in beperkte volumes beschikbaar  Fijnstofproblematiek

• Productiesysteem  Voor een groot gebouw  waarom niet?  Wordt interessant op wijkniveau (centrale stookplaats met warmtenet)

34

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  plantaardige olie Welke energie en vermogen kunnen we halen uit biomassa ? • Geen/weinig productie in Brussel. Te importeren! • Moeilijkheden bij de toelevering • Koolzaad als brandstof of als voedsel?

35

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  plantaardige olie Technologie • Warmtekrachtkoppeling op plantaardige olie • Opgelet bij de opslag

36

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  plantaardige olie Aandachtspunten • HEB

 Duurzaamheid van de bron

• Productiesysteem  Kwalitatieve warmtekrachtkoppeling waarbij de uitstoot van broeikasgassen met minimum 5 % daalt  Hydraulische integratie en de WKK-regeling goed op te volgen

37

5. Lokaal en geïmporteerd potentieel aan HEB  HEB >< Schilprestaties • Gebouwprestaties: EPB  PASSIEF

 Extra vermogen bij de heropstart verkleint  Lager temperatuursregime  Gewicht van SWW-behoeften neemt toe

• Mix van lokale en geïmporteerde HEB, fossiele energie: EPB  PASSIEF  Potentieel om hernieuwbare energie te valoriseren neemt toe  BEN, EN of E+ zijn haalbaar  opletten voor de definities

38

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

39

6. Fossiele energiebronnen aanvulling • Potentieel  Gas : 80 % van de gebouwen aangesloten op gas  belangrijk potentieel  Direkt elektrisch: nagenoeg alle gebouwen hebben elektriciteit  Maar eventuele nieuwe technieken tegen 2050?

• Technologie  Gascondensatieketels blijven een van de beste technieken op vlak van PE  Warmtekrachtkoppeling op gas leveren niet verwaarloosbare CO2-besparingen op  WP op gas hebben interessante rendementen  Elektriciteitsnet

40

6. Fossiele energiebronnen ketel gas/stookolie • Energetische parameters  Rendement relatief hoog (mogelijkheid tot condensatie)  η van 95% à 103 %  Impact op het finaal verbruik  Gunstige conversiefactor naar primaire energie (=1)  Hogere reactiviteit (responstijd)  Verliezen:  Via de rookgazen  Naar de omgeving  Bij stilstand  Bij opstart  …

41 Bron : E+

6. Fossiele energiebronnen ketel gas/stookolie • Type uitrusting:     

Atmosferisch / aangeblazen Hoge temperatuur / LT / condensatie Op een sokkel / wand Modulerend / in trappen / alles of niets Brandstof: gas en stookolie  Naargelang beschikbaarheid ter plaatse  Bij gas (Brussel!)  te verkiezen  Rendement  Emissies

Bron : Viessmann

• Kenmerken  Beperkte en beheersbare investeringskost  Technische eenvoud, goed gekend op de markt  Via moduleren ook geringe vermogens beschikbaar

Bron : Bulex 42

6. Fossiele energiebronnen warmtekrachtkoppeling gas • Energetische parameters  Globaal rendement « warmte & elektriciteit » is hoger.

Bron : Vadémécum intégration des cogénérateurs en chaufferie

   

Productie van warmte op hoge temperatuur Kan de vraag niet 100 % dekken Vereist een aanvullende/ondersteunend systeem Conversiefactor naar primair van de geproduceerde elektriciteit: 2,5 43

6. Fossiele energiebronnen warmtekrachtkoppeling gas • Kenmerken  Hogere investering – dure engineering  Complexe elektrische aansluiting en regeling  Vereist een constante energetische basisvraag  Vandaar de nood aan een opslag van warmte (voorraadvat WW)  Beschikbaar in een groot gamma van vermogens

• Tendens :  In ontwikkeling: micro of nano-WKK  Stirlingmotor

44

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

45

7. HEB en fossiel gecombineerd centralisatie van de behoeften!

46

7. HEB en fossiel gecombineerd werkwijze • Voorbeeld WP en gascondensatieketel  Alternerend  Bivalent

warmtepomp warmtepomp ketel

WP wordt stilgelegd van zodra COP<2,5: vanaf dan is rendement in primaire 47 energie van een gascondensatieketel hoger

7. HEB en fossiel gecombineerd  behoeftencentralisatie en HEB-combinaties! Courante combinatiescenario’s • PV + WP geo/water/lucht zijn complementair  opgelet voor de seizoens-COP van de WP • PV + WKK op olie, kunnen naargelang het geval complementair of concurrerend zijn  opgelet prijs van de olie. Vaak verkiest men WKK op gas • ZT + WKK gas  vaak complementair gezien de WKK niet werkt in de zomer • WP + WKK gas ?

48

7. HEB en fossiel gecombineerd  concurrentie tussen HEB ?

Zonthermisch

Warmtekrachtkoppeling

De warmtekrachtkoppeling moet zolang mogelijk draaien.  Aangepast aan SWW-productie, met een profiel dat redelijk constant blijft in de tijd  mogelijk om 95 % van de behoeften te dekken

49

7. HEB en fossiel gecombineerd  concurrentie tussen HEB ? Enkel de SWW-behoeften in beschouwing nemen 70 kWh prim 60 kWh prim

50 kWh prim

Chaudière

40 kWh prim 30 kWh prim

Réseau électrique

20 kWh prim 10 kWh prim

Cogénération

0 kWh prim Base

Couverte solaire 40%

Cogénération pour ECS

Vanuit oogpunt milieu Berekening obv gebouw met 31 wooneenheden

50

7. HEB en fossiel gecombineerd  concurrentie tussen HEB ? Vanuit een financieel standpunt • Keuze sterk afhankelijk van de schaal van het project en van de beschikbare premies of groenestroomcertificaten • Naarmate de warmtevraag stijgt, stijgt ook de rentabiliteit van de WKK  De investering (€/kW) neemt af met het vermogen  Onderhoudskosten (€/kW) nemen sterk af met het vermogen  Het elektrisch rendement van een WKK met groot vermogen is hoger dan bij een WKK met klein vermogen

51

7. HEB en fossiel gecombineerd  alternatieven ipv centralisatie

52

7. HEB en fossiel gecombineerd  centralisatie of decentralisatie ? Voorbeeld bij woonblok van het passieftype: • Focus op SWW, dat een belangrijk deel van de warmtevraag vertegenwoordigt • De distributieverliezen van SWW kunnen omvangrijk zijn bij grote kringen • Zelfde oefening kan gemaakt worden voor verwarming

production centralisée Centrale productie

–

production décentralisée –

decentrale productie

53

7. HEB en fossiel gecombineerd  centralisatie of decentralisatie ? Conclusie : de verliezen zijn grotendeels gelijklopend Opgelet : de EPB is veel minder gunstig voor centrale installaties

Verliezen?

4.200 + 7.200 = 11.400 kWh 3.600 valoriseerbare verliezen 7.800 reële verliezen

31 vaten SWW van 100 liter

Verliezen stookplaats + SWW-kring 90 m

Distributieverliezen

31 x 440 = 15.500 kWh 7.750 kWh valoriseerbaar 7.750 kWh reële verliezen

54

7. HEB en fossiel gecombineerd  centralisatie of decentralisatie ? Centrale productie SWW momentaan of semi-accumulatie?

55

7. HEB en fossiel gecombineerd  centralisatie of decentralisatie ? Centrale productie  SWW momentaan of semi-accumulatie? Retour opà lage mogelijk Retour bassetemp température si als wisselaar gedim is. l’échangeur est goed bien dimensionné 31 logements 31 wooneenheden

²

25 m² PV

Of 0,8 m² per wooneenheid

56

7. HEB en fossiel gecombineerd  centralisatie of decentralisatie ? Centrale productie  SWW momentaan of semi-accumulatie?

Niet geïsoleerd in de berekening

57

7. HEB en fossiel gecombineerd  centralisatie of decentralisatie ? Decentrale productie  SWW momentaan of semi-accumulatie? Productie via semiaccumulatie

Momentane productie

102 %

97 %

SWW-productie via semi-accumulatie beperkt de overdimensionering van de ketel en verbetert het comfort. Het tapdebiet is veel comfortabeler.

58

7. HEB en fossiel gecombineerd  centralisatie of decentralisatie ?

Voordelen centrale productie

Basse-énergie

Passif

●

Financiële winst

●

Energetische winst

●

Plaatswinst in de appartementen

●

Gemakkelijker voor inschakelen hernieuwbaar ●

Gemakkelijk onderhoud

●

Opgelet, geval per geval!

59

7. HEB en fossiel gecombineerd  centralisatie of decentralisatie ?

Maar ook nadelen ●

Moeilijk op het niveau van de energieboekhouding en financiële verrekening

●

Vereist een striktere opvolging om de verspreiding van legionella te vermijden

●

Vraagt om een goede isolatie (EPB verwarming)

60

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

61

8. Dimensionering : Conversiefactor • Noodzaak om de verschillende energiebronnen op eenzelfde noemer te brengen  Houdt rekening met alle nodige transformaties voor de levering tot bij de finale klant  Identieke waarden tussen EPB en PHPP, maar verschillen tussen Brussels Hoofdstedelijk gewest en het Waalse gewest

Energievector

Fp

Fossiele brandstoffen

1,00

Elektriciteit

2,50

Elektriciteit via WKK

-2,50

Biomassa

0,32

62

8. Dimensionering : verwarming  vermogen om verliezen te compenseren • Vermogen voor verwarming: op basis van genormaliseerde warmteverliesberekening:  NBN B62-003 & NBN EN 12831 Opgelet EPB : berekeningen te maken !  Volgens PHPP ? NEEN ! niet genormaliseerd, unizone, zonder heropstart, houdt rekening met externe winsten, …  indicatieve waarde  Volgens dynamische thermische simulatie (TRNSYS)  nauwkeurige waarde

• Grootteordes:    

Bestaand gebouw : EPB-gebouw : ZLE-gebouw : Passiefbouw :

100 à 120 W/m² 60 à 80 W/m² 20 à 40 W/m² 10 à 30 W/m² 63

8. Dimensionering : verwarming  warmtebehoefte • Warmtebehoefte :  Berekening volgens PHPP  Dynamische thermische simulatie (TRNSYS)

• Grootteorde :    

Bestaand gebouw: EPB standaard: ZLE gebouw: Passiefbouw :

± max max

150 … 200 kWh/jr.m² 75 … 60 kWh/jr.m² 30 kWh/jr.m² 15 kWh/jr.m²

64

8. Dimensionering : verwarming  vermogen via HEB • Doelstelling: opnieuw aanmaken van de warmtemonotoon en bepalen wat het energetisch optimum is voor de hernieuwbare energie • Tool:

Dimensionering HEB

 Op basis van de monotoon  WKKSim voor warmtekrachtkoppeling  …

• Overdimensionering korte cycli • Onderdimensionering verminderde rentabiliteit 65

8. Dimensionering : SWW  Methode • Normen :  Pr NBN D20-001 berekening volgens inwonersequivalent  Gelijkaardig aan Duitse DIN  Met toegang tot dimensionering op cataloog van de fabrikanten.

• Methodes & tools  In functie van het ene gebruik tov het andere!  Bij bestaand gebouw: werken met verzamelde data!  Rekenbladen van verschillende fabrikanten  Rekenbladen uit « Energie+ le site » om de verbruiken te evalueren  Grafieken verbruiksprofielen

66

8. Dimensionering : SWW  aandachtspunt • Om een optimaal rendement van de condensatieketel te bekomen, moet de retour naar de stookplaats koud zijn overdimensionering van de platenwisselaar (Δ T van 20 K bv.)

67

8. Dimensionering : SWW  Legionella • Definitie  Bacterie Legionella pneumophila natuurlijk aanwezig in drinkbaar water, maar in geringe concentratie

• Ontwikkelt zich  In stilstaand water  Bij temperaturen van rond de 37°C

• Gevaar en besmetting  Besmetting via inhaleren van aangetaste waternevel  Oudere en (long-)gevoelige personen

• Middelen om dit tegen te gaan  Stilstaand water beperken 



SWW-kringen (geforceerde circulatie doorheen het gebouw aan hoge temperatuur) Dode leidingen vanuit een kring < 5m of 3 liter

 T° distributie > 60°  Ontsmetting (thermisch, chemisch…)

68

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

69

9. Conclusie: Hoe maak je de beste keuze wat betreft het productiesysteem om een hernieuwbaar energieproject te doen slagen, of een gemengd project samen met fossiele energie? • Mik op de best mogelijke gebouwprestaties • Tegelijk de lokale hernieuwbare energiebronnen in kaart brengen • Stel zeker de gebouwprestaties opnieuw in vraag om de duurzaamheid van de hernieuwbare energiebronnen te verzekeren (vooral van toepassing voor geothermie) • Bij gebrek aan voldoende lokale HEB, « intelligent » importeren • Aanvullen met fossiele bronnen indien nodig • Opgelet op de compatibiliteit van de bronnen onder elkaar enerzijds en tussen de bronnen en de behoeften • Doordachte integratie in de productiesystemen • Dimensioneer de hernieuwbare systemen zodat de behoeften maximaal worden ingevuld: overdimensionering = problemen korte cycli >< onderdimensionering = verminderde rentabiliteit 70

Algemene regel: geval per geval te bekijken!

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

71

10. Referenties : • Gids Duurzaam Bouwen : 

http://gidsduurzamegebouwen.leefmilieubrussel.be/  ENE08 - De optimale productie- en opslagwijze voor verwarming en sanitair warm water kiezen

• Gids voor de renovatie van sociale woningen:  RELOSO : rénovation des logements sociaux

72

Overzicht 1.


2.

Inleiding

3.

Beslissingsboom

4.

Gebouwgebruik

5.


6.


7.


8.

Dimensionering

9.

Conclusie

10.

Referenties

11.

Contact

73

11. Contact Didier Darimont ICEDD : projectverantwoordelijke  : 081/250 480 E-mail : [email protected]

74

11. Contact ● Technische helpdesk met experten rond alle mogelijke thema’s ● Ter beschikking van alle professionelen in de bouwsector in het BHG ● GRATIS dienstverlening

●Bereikbaar ► telefonisch : 0800/85.775 ► per mail :  [email protected] (FR)  [email protected] (NL) 75

Opleiding Duurzaam Gebouw :

Recommend Documents