Opleiding Duurzaam bouwen: Ruimtelijke ordening en milieu

Opleiding Duurzaam bouwen: Ruimtelijke ordening en milieu Leefmilieu Brussel MOBILITEIT Voorzieningen, uitvoering François VANDER LINDEN ICEDD

Doelstelling(en) van de presentatie

●

De belangrijkste actiehefbomen op het vlak van mobiliteit voorstellen

●

De voorzieningen om deze hefbomen te bedienen, beschrijven

●

Sleutels aanreiken voor een geslaagde uitvoering

2

Wat maakt een gebouw duurzaam op het vlak van mobiliteit? Plan van de uiteenzetting

}

●

Nabijheid van de uitrustingen

●

Aanbod van openbaar vervoer

●

Voorzieningen die de verplaatsingen van voetgangers bevorderen

}

●

Paden voor actieve vervoerswijzen

●

Fietsenstalling

●

Parkeerplaats voor auto’s

Bereikbaarheid van de site

Voorzieningen van het project

3

Bereikbaarheid van de site: voorzieningen  De “pantoffelafstand”: 600 meter, of 10 minuten te voet, wordt beschouwd als haalbaar voor elke gemiddelde wandelaar  Binnen een straal van 600 meter rond het gebouw moet het volgende aanwezig zijn:  alle winkels en voorzieningen voor dagelijkse en wekelijkse benodigdheden  haltes van het openbaar vervoer  Doelstellingen:  Ertoe bijdragen dat de gebruikers van het gebouw minimum deze 600 meter te voet afleggen  De afhankelijkheid van gemotoriseerde voertuigen doen afnemen

4

Bereikbaarheid van de site: aanbod van het openbaar vervoer ●

Afstand

●

Types van haltes

●

Frequenties

●

Bestemmingen

Bron: GSV, Brussels Hoofdstedelijk Gewest

5

Interne voorzieningen van het project De voorzieningen stimuleren het voetgangersverkeer

Foto: Y.Glavie

6

Herhaling: 4 voorzieningen (die al aan bod zijn gekomen bij de sociale uitwisselingen) Bordes  licht, ruim, gecontroleerd, biedt beschutting tegen weer en wind

Tussenruimtes Men kan gezien worden door de voorbijgangers – draagt bij tot de veiligheid van de openbare ruimte

Foto: BIM

7

Herhaling: 4 voorzieningen Activering Relaties tussen het gebouw en de openbare ruimte Geheel van openingen Organisatie van de verblijfsruimten

Gevel van de gelijkvloerse verdieping Stimuleert de perceptie op het niveau van de voetgangers  Kwaliteit van de materialen van de gevel van de gelijkvloerse verdieping  Architecturale kwaliteit van de uitvoering Foto: BIM

8

Interne voorzieningen van het project Paden voor actieve vervoerswijzen

Foto: Icedd

9

Paden voor actieve vervoerswijzen Traject

Rekening houden met spontane paden Direct karakter De actieve vervoerswijzen krijgen een lengte voorsprong

Foto: Timenco

10

Paden voor actieve vervoerswijzen Algemene afmetingen

Persoon met kinderwagen

Persoon met wandelstok

Blind persoon met stok en geleidehond

Persoon met looprek

Persoon met begeleider

Persoon met handbediende rolstoel

Bron: OCW

Persoon met krukken

Persoon met handbediende rolstoel

11

Paden voor actieve vervoerswijzen Algemene afmetingen rustzone

helling

In profiel gezien

Normen van de GSV (gebouw voor iedereen toegankelijk) Breedte: 1,2 m (min.) Hoogte: 2,2 m (max.) Niveauverschillen: 2 cm max., boordsteen afgeschuind op 30° (max.) Hellingen: 5% (max.), voor een lengte van 10 m (max.)

Foto: OCW

12

Paden voor actieve vervoerswijzen Kwaliteitscriteria

Vlakheid Belangrijke elementen Welke materialen?

Foto: OCW

13

Paden voor actieve vervoerswijzen Kwaliteitscriteria

Stabiliteit Belangrijkste elementen Welke materialen?

Foto: OCW

14

Paden voor actieve vervoerswijzen Kwaliteitscriteria

Ruwheid Belangrijkste elementen Welke materialen?

Foto: OCW

15

Paden voor actieve vervoerswijzen Kwaliteitscriteria

Obstakelvrij Belangrijkste elementen

Foto: OCW

16

Interne voorzieningen van het project

Fietsenstalling

17

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Herhaling: de fiets als efficiënt antwoord op de verkeersopstoppingen  verplaatsing van deur tot deur (geen aansluitingen nodig)  performant in termen van snelheid, flexibiliteit, zelfstandigheid  goed voor de gezondheid  geen milieu-impact  haalbaar budget Welk modaal aandeel in Brussel?  modaal aandeel van 4%  Groei +13% per jaar  Gemiddeld 138 fietsers/uur op de 28 meetpunten  Iris II-plan: modaal aandeel van 20% in 2020

18

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel 3 hefbomen om deze doelstellingen te bereiken  Met de fiets rijden: infrastructuren – uitvoering van een fietsnetwerk  Fiets opbergen: stallen – publiek/privé domein  Fietsen aanmoedigen: communicatie – educatie over de fiets

Foto: Icedd

19

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Fietsen parkeren: aanpak  Welk type van fietsenstallingen ?  Hoeveel plaatsen ?  Welke technische criteria worden toegepast? Grote vraag naar kortstondig stallen van fietsen (bij handelszaken, enz,)

Foto: Icedd

Grote vraag naar langdurig stallen van fietsen, in de eerste plaats om thuis over een fiets te kunnen beschikken

20

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Fietsstallingen: kwaliteitscriteria  comfortabel Met de mogelijkheid fietsframe en fietswiel vast te leggen

 in de onmiddellijke nabijheid Op het perceel, op maximum 20 meter van de plaats van bestemming

 beveiligd Sociale controle, of in afgesloten lokalen

 toegankelijk Zonder trappen, met manoeuvreerruimte voor de fiets

 geïntegreerd Om een positief beeld te geven van de fietsmobiliteit

 verlicht Op een verlichte of verlichtbare plaats

 beschut tegen weer en wind Voor een droge fiets, die beschut is tegen regen en wind

21

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 1: type van fietsenstalling

Bron: BIM

22

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 1: type van fietsenstalling

23

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 2: aantal fietsstaanplaatsen dat moet worden voorzien – criterium van de context  bereikbaarheid van de site met de fiets De veiligheid op de weg en de sociale veiligheid, het comfort van de verplaatsingen (hellingen, wegdek, type van infrastructuur) moeten in aanmerking worden genomen binnen een straal van 2 tot 4 km

dienstverleningsniveau en jobaanbod Binnen deze straal is het gegeven “leefkern” eveneens van invloed op de verplaatsingen met de fiets, indien het gaat om het fietsstaanplaatsen bij de woning

 de kwaliteit van de bediening door het openbaar vervoer De perspectieven van intermodaliteit fiets + OV moeten eveneens worden geanalyseerd binnen deze perimeter.

Hoewel in meer “fietsbare” omgevingen hogere eisen worden gesteld op het vlak van fietsenstallingen, zijn minimumnormen van toepassing op elk bouwproject.

24

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 2: aantal fietsstaanplaatsen dat moet worden voorzien

Herhaling: bepalingen van de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening  GSV: becijferde voorschriften Functie

Dimensionering

Meergezinswoningen

Min. 1 plaats/woning

Kantoren

Min. 1 plaats/200 m² BVO Min. 2/gebouw

Industrie, ambachten, hotels, openbare dienstverlening, uitrustingen van algemeen belang, enz.

Min. 2/gebouw

 GSV: kwaliteitscriteria •Beveiligd, overdekt, voorzien van geschikte bevestigingsmechanismen •Woning: een afgesloten lokaal in de buurt van de woningen en de weg •Scholen en ziekenhuizen: bij voorkeur in het gebouw •Langparkeren: 50% van de plaatsen is overdekt

25

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 2: aantal plaatsen dat moet worden voorzien (woningen)  Doelstellingen: minimum* performant ** en optimum

***

26

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 2: aantal plaatsen dat moet worden voorzien (andere functies)  Performante doelstelling ** Voor ondernemingen en andere functies wordt het aantal plaatsen bekeken op basis van de volgende formule: MGAB wonende binnen een straal van 0,5 tot 5 km 6 De formule bevat de volgende elementen: •MGAB: Maximaal Gelijktijdig Aanwezig Bezoekersaantal in het gebouw •Aandeel werknemers dat binnen een straal van 0,5 – 5 km woont •Een deel van de werknemers dat nu andere vervoersmiddelen gebruikt

Optimale doelstelling*** Te berekenen volgens de mobiliteitscoëfficiënt van het kantoorgebouw (I-BFM). 27

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 3: afmetingen van de fietsstalruimte  Merkpunten Afmetingen van de fiets: 0,65 m x 2 m, of 1,3 m². Afstand tussen 2 gestalde fietsen: 0,4 m tot 0,75 m Breedte van de deur: 1 m  Gebruikte oppervlakte

28

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 3: afmetingen van de fietsstalruimte

29

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 3: afmetingen van de fietsstalruimte

30

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 4: afmetingen van de toegangen •De toegang tot de fietsenstalling moet vrij zijn van hindernissen. •Ingewikkelde of gevaarlijke manoeuvres moeten worden vermeden. •De doorgangen moeten voldoende hoog zijn (minstens 2,20 m) •De stalling bevindt zich bij voorkeur op de gelijkvloerse verdieping •Indien nodig moet een hellingbaan of een trap met fietsgoot worden aangelegd. •Een hellingbaan is beter dan een trap.

31

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Stap 4: afmetingen van de toegangen

32

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel type van fietsenstalling – criterium van de kostprijs 30 tot 1600 euro per fiets

Ter vergelijking, een autostaanplaats kost 10.000 tot 25.000 euro.

33

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Uitvoering: fietsbogen

•Capaciteit: 2 fietsen tegenover elkaar •Kostprijs: ongeveer 110 euro per stuk incl. btw •Antidiefstalverankering moet worden voorzien (grondplaten of inmetseling) •Lange levensduur •Weinig onderhoud

Foto's: Icedd

34

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Uitvoering: fietsenrekken

•Capaciteit: 4-8 fietsen •Kostprijs: 126 euro/4 fietsen (excl. btw en plaatsing) Komt op ongeveer 30-40 euro per fiets •Mogelijkheid om meerdere rekken te koppelen •Geplaatst op de grond of op een in te graven betonblok •Lange levensduur •Weinig onderhoud

Foto: Vélopa, Icedd

35

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Uitvoering: verticale hanghaak

•Neemt weinig plaats in •Bevestigingshoogte: 195 cm en 215 cm boven vloerniveau. •De afstand tussen twee haken op dezelfde hoogte is 80 cm, en 40 cm op verschillende hoogte. •Kostprijs: 50 euro/fiets (haak + muurbescherming) •Geschikt voor bestaande woningen •Vereist voldoende kracht om de fiets op te tillen •Lange levensduur •Weinig onderhoud

Foto: Mottez, ProVélo

36

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Uitvoering: fietskluizen “fietsbox”

•Deur: 70 – 75 cm •Lengte: 200 – 210 cm •Hoogte: 140 – 150 cm •Lange levensduur •Kosprijs: 300-900 euro / fiets

Betere bescherming tegen weer en wind, vandalisme en diefstal voor langparkeren (volledige dag of nacht) in publieke plaatsen (trein-, bus- en metrostations) waar geen gesloten fietsenstallingen beschikbaar zijn.

Foto: Icedd, Aguidonplus.fr

37

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Uitvoering: fietsoverkappingen •Diepte: 210 – 250 cm •Hoogte: 215 cm •Onder de overkapping staan omgekeerde U-bogen of fietsrekken

Goed geplaatste fietsoverkappingen maken het fietsgebruik praktischer en voor iedereen haalbaar. De fietsen zijn zichtbaar en de fietsoverkapping kan worden gebruikt zonder sleutel of toegangscode. Fietsoverkappingen vereisen echter een zekere sociale controle.

Foto: Icedd

38

Fietsvriendelijke ingrepen op schaal van het perceel Uitvoering: fietslokalen

•Afmetingen: cf. afmetingen van de stallingsruimte •Hoogte: 215 cm •In het lokaal staan omgekeerde U’s of fietsenrekken

Het fietslokaal is in de eerste plaats een afgesloten (muren, roosters of spijlen) en overdekte ruimte, waarvan de toegang is voorbehouden voor geïdentificeerde gebruikers, doorgaans binnen in een gebouw. Het kan evenwel ook apart op een site staan. Fietslokalen vormen een interessante oplossing voor langparkeren en/of parkeren in risicozones. Foto: J.M Matagne, Icedd

39

Interne voorzieningen van het project

Motorvoertuigen

Foto: Icedd

40

Privéparkeren Modaal aandeel van de wagen volgens parkeersituatie

Zeker van parkeerplaats

Niet zeker van parkeerplaats

Besançon

90%

46%

Grenoble

94%

53%

Toulouse

99%

41%

Berne

95%

13%

Genève

93%

36%

Lausanne

94%

35%

Bron: Transitec

41

Privéparkeren Belgische werknemers: aanwezigheid van een parkeerplaats op de werkplaats Gratis privéparking

49,3%

Privéparking tegen betaling

3,6%

Geen privéparking

38,6%

Geen antwoord

8,5%

Bron: Beldam, 2011

42

Privéparkeerplaats Verhouding tussen publiek en privé?

Foto: Icedd

43

Privéparkings Aanbod aanpassen aan de context: Gent Station van Gent: 900 woningen, 1100m² kantoren

Voor het parkeeraanbod worden verschillende verhoudingen gehanteerd, op basis van de afstand tot het station: • ZONE A (<500 meter): 0,7 plaatsen/woning • ZONE B (500 tot 1000 meter): 0,8-0,9 plaatsen/woning • ZONE C (1000 tot 1350 meter): 1 plaats/woning

44 Foto: Google

Privéparkeren Aanbod aanpassen aan de context: Brussel (GSV)

Huisvesting Minimum 1 plaats/woning Maximum 2 plaatsen/woning

Kantoren

Aantal plaatsen BVO

Zone A

1/200 m²

Zone B

1/100 m²

Zone C

1/60 m²

45

Interessante tools, internetsites, enz.: ●

http://provelo.org/sites/default/files/documentation/ parkingveloentreprise_0.pdf

●

http://www.mobielbrussel.irisnet.be/partners/bedrij ven/bedrijfsvervoerplan

●

http://www.mobielbrussel.irisnet.be/partners/profe ssionelen/technische-publicaties

●

…

Referenties Praktische handleiding voor duurzaam bouwen en andere bronnen: ●

Praktische gids voor de duurzame bouw en renovatie van kleine gebouwen: http://app.leefmilieubrussel.be/handleiding_duurzaam_gebouw/(S(2wn0f2ufpkyd4d55c wpa4j55))/Guide_NL.aspx

Fiches TERR 00/02/03 (de fiches worden op dit moment herwerkt*) * De herwerkte fiches krijgen de referenties (onder voorbehoud): G_MOB 00/01/02

46

Te onthouden uit de uiteenzetting

●

Werken met verschillende hefbomen om de resultaten te maximaliseren

●

Toezien op een goede aaneenschakeling van voorzieningen voor een maximale kwaliteit … en niet de minimumnorm!

●

Oog voor de noden van PBM’s, fietsers en voetgangers om aantrekkelijke oplossingen te vinden

47

Contactpersoon

François VANDER LINDEN Mobilité et SIG Icedd, Boulevard Frère Orban, 4 5000 Namur 

: 081 25 04 80

E-mail: [email protected]

48