Op Volle Kracht: Depressiepreventie voor adolescenten
Karlijn Heesen Orthopedagoog & Promovenda
Kim van Ettekoven Orthopedagoog & Promovenda
Yuli Tak Orthopedagoog & Promovenda
Promotor: Prof. dr. Rutger Engels
Inhoud workshop • Achtergrond depressiepreventie • Op Volle Kracht - Theoretische basis - Inhoud - Effectiviteit van OVK - Ervaringen van jongeren met OVK • Op Volle Kracht 2.0 - Veranderingen • Zelf aan de slag!
Filmpje Zembla
Cijfers • • • •
Internaliserende problematiek: 1 op de 5 jongeren Depressieve stoornis: 37.000 (4%) per jaar Adolescentie: symptomen ↑ En verhogen risico op: - Problemen thuis, op school en met vrienden - Depressieve stoornis - Suïcide
• Echter: het wordt vaak niet herkend en daardoor niet behandeld • Effectiviteit van de behandeling: 10-20% van de ziektelast wordt weggenomen • depressiepreventie!
Preventie Soort Preventie
Doelgroep
Geïndiceerde preventie
Symptomen
Selectieve preventie
Risico
Universele preventie
Iedereen
Theoretische basis OVK
• Operante conditionering
• Sociale competentiemodel • Cognitieve model/CGT
Inhoud OVK • Focus van OVK: - Weerbaarheid - Cognitieve gedragstherapie - Copingstrategieën - Sociale vaardigheden
• Vorm: - 16 lessen van 50 minuten
GGGG-schema: Gebeurtenis • Vervelende gebeurtenissen inleveren
• Gebeurtenis: • • • •
Wie Wat Waar Wanneer
GGGG-schema: Gevoelens
GGGG-schema: Gedachten
GGGG-schema: Gedachten Altijd-ik Je vertelt jezelf dat je niks goed kunt doen en het altijd verkeerd doet Zwartkijken Je ziet alleen de negatieve dingen. Zelfs als er iets leuks gebeurt, zie je nog de dingen die fout gaan of niet helemaal goed gaan Voorspellen Je gaat er al van uit dat iets fout zal gaan, zonder dat je daar bewijs voor hebt
Je voetbalteam heeft verloren en jij hebt een kans gemist : “Het is mijn schuld, ik kan niet voetballen”.
Een dag in de Efteling en de frietjes zijn koud. Je denkt: “De hele dag is verpest”.
Je hebt één onvoldoende op je rapport. Je denkt: “Als het zo doorgaat kan ik niet over.”
Onderzoek naar de Effectiviteit van OVK
Tak et al. (2015)
• Studie 1: Universele preventie Doelgroep: • 9 reguliere middelbare scholen, halve 2e klassen, VMBO-T, HAVO en VWO • Trainers:
Afgestudeerde psychologen/orthopedagogen, 4 daagse training
• Design:
Randomized Controlled Trial: 16 x OVK versus gewone les 54 klassen, n = 1358
Resultaten: Universele preventie Depressieve Symptomen
Tak et al. (2015)
% Subklinische DS (CDI ≥13) 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
25 20 15 10 5 0
I
C
I
C
Studie 2: Selectieve Preventie
Kindt et al. (2014)
Doelgroep: • 11 scholen met >30% kinderen uit achterstandswijken hele 1e of 2e klassen, VMBO-kader t/m VWO • Trainers:
mentoren van de school, 4 daagse training
• Design:
Randomized Controlled Trial: 16 x OVK versus gewone les 57 klassen, n = 1343.
Resultaten: Selectieve preventie Depressieve Symptoms
Kindt et al. (2014)
% Klinische DS (≥ CDI 19)
Iatrogeen effect
Studie 3: Geïndiceerde depressiepreventie
Wijnhoven et al. (2013)
Doelgroep: • Scholen,1e of 2e klas, VMBO-Theoretisch t/m VWO • CDI ≥ 16
• Trainers:
Psycholoog/orthopedagoog, 4 daagse training
• Design:
Randomized Controlled Trial: 8 x OVK na school versus geen lessen Screening n = 800; deelname n = 118
Resultaten: Geïndiceerde preventie studie 1
Wijnhoven et al. (2013)
Daling in depressieve symptomen 1 week voordat OVK begon
6 mnd FU: Cohen’s d: .74
Studie 4: Geïndiceerde preventie
Poppelaars et al. (2013)
Doelgroep: • Scholieren uit 1e of 2e klas, VMBO-Theoretisch t/m VWO • Inclusie RADS ≥ 59 (≥ 70 percentiel) • Trainers: • Design:
(GZ)psycholoog / orthopedagoog, 4 daagse training Randomized Controlled Trial met 4 condities:
OVK , SPARX, OVK&SPARX, wachtlijst • Screening: n = 962; deelname n = 208
Wekelijks
Wekelijks
Resultaten: Geïndiceerde preventie studie 2
Depressieve klachten
Poppelaars et al. (2013)
Geen verschil tussen groepen
Ervaring van jongeren • Filmpje meiden uit OVK
STORM-project Strong Teens and Resilient Minds
Preventie van depressie en suicide op school - Middelbare scholen in de regio Veghel/Uden/Maasland - Intensieve samenwerking met ketenpartners - Op Volle Kracht v2.0
Op Volle Kracht v2.0 Inhoud programma - Voornamelijk gericht op CGT - GGGG schema - Stemmingsdagboek - Huiswerk opdrachten gebaseerd op positieve psychologie - 8 lessen van 60 minuten - Getrainde gedragswetenschapper + trainer ketenzorg
Energizer • Bedenk drie aardige acties die jij voor iemand anders hebt gedaan • Bedenk drie aardige acties die iemand anders voor jou heeft gedaan
Yuli Tak -
[email protected] Kim van Ettekoven -
[email protected] Karlijn Heesen -
[email protected]
