Jaarstukken 2011 Volle kracht vooruit
Inhoud 1. ONZE ORGANISATIE 1.1 Missie 1.2 Visie 1.3 Visitatie 1.4 Bestuur en management 1.5 Medewerkers 1.6 Ondernemingsraad 1.7 Vereniging 1.8 Communicatie 1.9 Interne risicobeheersing- en controlesystemen 1.10 Governancecode 1.11 Afwijking van de Governancecode 1.12 Bestuursverklaring
5 5 5 5 5 6 6 7 7 8 9 9 9
2. MAATSCHAPPELIJKE RESULTATEN 2.1 We versterken onze strategische voorraad 2.2 We stimuleren doorstroming op de lokale woningmarkt 2.3 We werken mee aan verbetering van de leefbaarheid in ons werkgebied 2.4 We sturen op duurzaamheid en verbeteren de energieprestatie van ons bezit 2.5 We zoeken voortdurend contact met belanghouders (participatie)
10 10 13 15 17 19
3. FINANCIEEL VERSLAG 3.1 Risicomanagement 3.2 Portefeuille en marktrisico’s 3.3 Risico’s (werk)organisatie 3.4 Projectrisico’s 3.5 Treasuryrisico’s 3.6 Financiële continuïteit 3.7 Solvabiliteit 3.8 Operationele kasstromen 3.9 Ontwikkeling resultaten, balansposities en kengetallen
22 22 22 22 23 24 25 26 27 27
4. RAAD VAN COMMISSARISSEN 4.1 Taken en verantwoordelijkheden 4.2 Werkwijze 4.3 Deskundigheid en samenstelling 4.4 Onafhankelijkheid 4.5 Zelfevaluatie 4.6 Accountant 4.7 Honorering 4.8 Eindoordeel
32 32 32 33 34 34 34 34 35
5. JAARREKENING 5.1 Balans per 31-12-2011 na resultaatbestemming 5.2 Winst- en verliesrekening over 2011 5.3 Kasstroomoverzicht over 2011 (volgens de directe methode) 5.4 Toelichting op de jaarrekening 5.5 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva 5.6 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat 5.7 Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht 5.8 Toelichting op de posten uit de balans 5.9 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 5.10 Overige gegevens 5.11 Kengetallen 5.12 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
36 36 38 39 40 41 43 44 46 55 63 64 66
Bijlage A Overzicht gebruikte afkortingen
67
Pagina 2 Jaarverslag 2011
Voorwoord Geachte lezer, 2011 was een goed jaar voor Vecht en Omstreken. We behaalden mooie resultaten en de samenwerking met de lokale partijen was optimaal. We lieten ons voor de tweede keer visiteren, dat deden we voor het eerst in 2007. We blijken in de tussenliggende periode grote stappen voorwaarts gezet te hebben en de punten waaraan we nog moeten werken zijn benoemd. Die nemen we mee in het ondernemingsplan 2012-2015. De hoogste score behaalden we op het onderdeel presteren volgens belanghebbenden. De partijen voor wie en met wie wij werken in onze lokale omgeving zijn dus positief in hun oordeel over ons. Dat is waar we het voor doen. De oplevering van De Boemerang was een hoogtepunt waar we verschrikkelijk trots op zijn. We werkten samen met bewonerscommissie De Eendracht en de voormalige gemeente Breukelen om dit te kunnen realiseren. Een mooi voorbeeld van lokale samenwerking met een optimaal resultaat. Met de komst van een nieuwe gemeente verdwenen de bestaande relaties met politici en ambtelijk apparaat van de gemeente Breukelen en de gemeente Loenen. De nieuwe gemeente Stichtse Vecht is met veel elan gestart door met name in te zetten op buurten en wijken en de relatie met alle partijen hierin. De gemeente is onze samenwerkingspartner op het gebied van leefbaarheid en veiligheid. We hebben elkaar nodig en we versterken elkaar. De ontwikkelingen van de centrale overheid op het gebied van de volkshuisvesting vragen veel aandacht. De bijdrage aan de huurtoeslag vanaf 2014 (mogelijk 2013) betekent een behoorlijke extra financiële last. Daarnaast hebben we te maken met een stagnerende verkoop van woningen. Onze financiële positie komt hiermee onder druk te staan. We zijn hierop continu alert. We zetten alle zeilen bij om blijvend te kunnen investeren in kwalitatief goede sociale huisvesting. De verantwoording van onze resultaten over 2011 treft u aan in deze jaarstukken (jaarverslag en jaarrekening). Mocht u na het lezen hiervan vragen of opmerkingen hebben, dan horen wij dat graag. Met vriendelijke groet, Bert van Rossum Directeur-bestuurder
Pagina 3 Jaarverslag 2011
Leeswijzer De jaarstukken bestaan uit de volgende hoofdstukken: 1. Onze organisatie We beginnen ons verhaal met een korte weergave van wie we zijn, wat we willen bereiken en hoe we dat organiseren. 2. Maatschappelijke resultaten Vervolgens laten we zien welke resultaten we hebben gehaald op de maatschappelijke doelstellingen in 2011. Dat doen we aan de hand van de zes verantwoordingsvelden van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH). 3. Financieel verslag We beschrijven de benodigde financiële kaders om ons werk te kunnen blijven uitvoeren. 4. Raad van commissarissen We zetten de wijze waarop toezicht wordt gehouden op ons functioneren uiteen. Onze toezichthouders geven hun goedkeuring aan de verantwoordingsgegevens uit de voorgaande hoofdstukken. 5. Jaarrekening We presenteren de jaarrekening en geven uitleg over de verschillende posten. De accountant verklaart tenslotte dat de gegevens in de jaarrekening een goed beeld geven van resultaat en vermogen. In bijlage A vindt u een lijst met gebruikte afkortingen.
Documenten die genoemd worden kunt u downloaden op www.vechtenomstreken.nl. In de online bibliotheek zijn de verschillende documenten gerubriceerd, zodat u ze gemakkelijk kunt vinden. Mocht u daar prijs op stellen, dan kunt u de documenten ook bij ons opvragen.
Pagina 4 Jaarverslag 2011
1. ONZE ORGANISATIE We zijn een maatschappelijke onderneming met als kerntaak het bouwen, beheren en verhuren van betaalbare woonruimte zonder winstoogmerk. 1.1 Missie We zijn lokaal sterk. We hebben dagelijks contact met onze bewoners. Wij kennen hun woonwensen. Wij beheren de woningen die zij nodig hebben. Alleen of samen met partners ontwikkelen wij nieuw bezit. We staan midden in de samenleving. We werken actief aan leefbaarheid en combinaties van wonen en zorg. 1.2 Visie • Onze kerntaak is het aanbieden van passende huurwoningen voor de primaire doelgroep (tot € 33.6141). • We zoeken manieren om ook de secundaire doelgroep (tot € 43.000¹) te bedienen. • We sturen op toenemende burgerkracht, waarbij de burger steeds meer zelf verantwoordelijk is voor de leefbaarheid. • We zoeken naar afstemming en samenwerking met andere (markt)partijen. • We zijn doelmatig, duurzaam en betrokken. • We zijn betrouwbaar en transparant. 1.3 Visitatie In 2011 lieten we opnieuw een visitatie uitvoeren om ons volkshuisvestelijk en maatschappelijk presteren in kaart te brengen. Onafhankelijke visitatiecommissie Ecorys beoordeelde onze maatschappelijke prestaties aan de hand van beleidstukken en interviews met medewerkers (intern) en belanghouders (extern). Algemene conclusie is dat we doen wat we zeggen. Samenvatting van de resultaten volgens Ecorys: “De corporatie is de laatste vier jaar beter in balans gekomen. Zij laat een gecontroleerde dynamiek zien, die gepaard is gegaan met een groei in professionaliteit en zij vertoont meer consistentie in het beleid. Vanaf 2009 is een duidelijke kentering zichtbaar, die onder andere samenhangt met de komst van een vernieuwd en verjongd MT. De “spanning” tussen beleid en uitvoering is beheersbaar geworden - er wordt meer gepland en er gebeurt minder ad hoc. Daarnaast is de relatie met belanghebbenden verbeterd. De visitatiecommissie komt tot de conclusie dat de corporatie goed presteert, zeker haar schaalgrootte in aanmerking nemende. De corporatie presteert ruim voldoende over de gehele linie. Belanghebbenden beoordelen de prestaties als goed. De relatieve snelheid waarmee de commissie de visitatie heeft kunnen volbrengen is mede te danken aan de inzet van de corporatie, maar vooral ook aan het feit dat de corporatie de zaken gewoon goed op orde en gedocumenteerd heeft.” We kregen een aantal bruikbare verbeterpunten mee. Deze nemen we mee in het ondernemingsplan 2012-2015. Het volledige visitatierapport staat op onze website. 1.4 Bestuur en management We hebben een eenhoofdig bestuur en drie afdelingshoofden (vastgoed, wonen en financiële en economische zaken). De taken en bevoegdheden van het bestuur zijn vastgelegd in de statuten en verder uitgewerkt in een bestuursreglement. Bert van Rossum is per 1 april 1985 in dienst getreden en op 1 januari 2005 voor onbepaalde tijd benoemd als directeur-bestuurder. In 2011 had hij geen relevante nevenfuncties. Zijn salaris is vastgesteld conform de regeling Izeboud en ligt onder de Balkenendenorm.
1 Prijspeil januari 2011
Pagina 5 Jaarverslag 2011
Functie
Vast inkomen
Variabel inkomen
Pensioenkosten
Werkgeverslasten
Totaal
€ 102.000
€ 6.000
€ 23.000
€ 5.000
€ 136.000
Directeurbestuurder
In 2011 werd 21 keer managementoverleg gevoerd. Vele onderwerpen passeerden de revue. Rode draad is de focus op kostenbewustzijn. We maken de omslag naar een meer proactieve organisatie met als insteek nieuwe zakelijkheid: we gaan ondernemend de toekomst tegemoet. We sturen intern op de competenties doelmatigheid, duurzaamheid en betrokkenheid. We sturen extern op toenemende burgerkracht en we zoeken coalities met diverse lokale marktpartijen. 1.5 Medewerkers We zorgen voor gemotiveerde werknemers door een goede werkgever te zijn. In 2011 waren er geen personele wijzigingen. Het verzuimpercentage was gemiddeld 5,2%. Dat percentage ligt een stuk hoger dan in 2010 (2,9%). Dat komt door een aantal langdurig zieke medewerkers. We voeren regelmatig overleg met hen en met de bedrijfsarts, waarbij we een persoonlijk re-integratieplan opstellen. Eén medewerker, die met zwangerschapsverlof ging, werd ook meegenomen in de verzuimcijfers. Aantal medewerkers
23
Personele bezetting
20,5 fte
Gemiddelde leeftijd
47,7 jaar
Gemiddelde diensttijd
10,9 jaar
Instroom
0
Uitstroom
0
Ziekteverzuim
5,2%
Totale loonsom
€ 1.180.781
Opleidingskosten
€ 37.419
Percentage opleidingskosten van de loonsom
3,17%
1.6 Ondernemingsraad Onze medewerkers hebben zich sinds 2003 verenigd in een ondernemingsraad (OR). De OR is een orgaan ten behoeve van overleg met en vertegenwoordiging van in de onderneming werkzame personen. Een en ander in het belang van het goed functioneren van de onderneming. De OR bestaat uit drie personen van verschillende afdelingen. In 2011 voerde de OR onderstaande werkzaamheden uit: • Drie keer overleg met de directeur-bestuurder. • Twee keer overleg met de raad van commissarissen en de directeur-bestuurder. • Jaarverslag en jaarrekening 2010 besproken. • Personeelshandboek beoordeeld, akkoord 18 mei. • Begroting en jaarplan 2012 besproken. • CAO 2011, dagen uit loopbaanontwikkelingsbudget doorgesproken met de 55+ers. • Wijziging vergoeding bereikbaarheidsdienst, akkoord 5 september. • Toekenning verlofdagen 2012. • Bedrijfsfitnessregeling geëvalueerd, bijgesteld en voor één jaar verlengd. • Via de nieuwsbrief zijn het cafetariasysteem, POP en PLP besproken. • Goedkeuring voordracht van de heer A.J.H. van Riel als nieuwe commissaris, akkoord 3 mei.
Pagina 6 Jaarverslag 2011
Naast de standaard werkzaamheden, beoordeelt de OR in 2012 de nieuwe CAO en eventueel hieruit voortvloeiende wijzigingen in het personeelshandboek. Zij zoekt aansluiting bij een nieuw lokaal ORplatform voor kleinere corporaties. In oktober 2012 zijn de OR verkiezingen. 1.7 Vereniging Wij zijn een vereniging. Dat betekent dat we leden hebben met stemrecht en dat zij goedkeuring geven bij de voordracht van nieuwe leden van de raad van commissarissen. Op 31 december 2011 had de vereniging 359 leden. In juni was de opkomst tijdens de ledenvergadering 5% (17 leden). We stelden jaarstukken 2010 vast, wijzigingen in de samenstelling van de raad van commissarissen werden goedgekeurd en projecten werden besproken. In december kwamen er 12 leden (3,3%) naar de algemene ledenvergadering (ALV). We stelden het jaarplan en de begroting 2012 vast en bespraken wijzigingen in de Governancecode. Alle verslagen staan op onze website. 1.8 Communicatie We investeerden veel in onze communicatie. Zowel intern als extern. We verbeterden de interne afstemming door het verspreiden van een maandelijkse personeelsnieuwsbrief met input van alle afdelingen, het formeren van projectgroepen met leden van alle afdelingen en een tweemaandelijks overleg tussen de afdelingen Wonen en Vastgoed. Voor externe communicatie zetten we (project) nieuwsbrieven, tweemaandelijkse VAR pagina (regionale weekkrant), jaarverslag, gidsvermeldingen, advertenties, persberichten en foldermateriaal in. Daarnaast verbeterden we de externe communicatie door het actueel houden van onze website. We verstuurden elke twee maanden een digitale nieuwsbrief aan geïnteresseerden. Ook ons online klantenpanel is een belangrijk communicatiemiddel. De focus op kostenbewustzijn van de corporatie is ook van invloed op de communicatie-uitgaven. We zochten naar mogelijkheden om hierop te besparen. Daarom hielden we in 2011 flink over op het budget. We investeerden minder in PR-activiteiten dan begroot, omdat we per activiteit steeds nut en noodzaak onderzochten. We hebben bijvoorbeeld afgezien van een poll op de website. Ook op de gidsvermeldingen, die nu grotendeels online te vinden zijn, hebben we flink bespaard. Vanaf 2012 is het communicatiebudget naar beneden bijgesteld.
Geschillencommissie In 2011 heeft geen wijziging plaatsgevonden in onderstaande samenstelling van de Geschillencommissie: Hans Goldhoorn voorzitter Hans de Boom lid namens de huurders Paul Egberts plaatsvervangend lid namens de huurders Toos Menke-van Zwol lid namens Vecht en Omstreken, secretaris Geschillencommissie Dirk Bakker plaatsvervangend lid namens Vecht en Omstreken In 2011 is de Geschillencommissie niet bijeen geweest voor het oplossen van een geschil met een huurder. Wel kreeg de commissie begin april een aantal stukken voorgelegd met het doel werkwijze en reglement van de Geschillencommissie te actualiseren. Daartoe heeft op 2 mei 2011 overleg plaatsgevonden met de directeur-bestuurder van Vecht en Omstreken. Vervolgens hebben de leden schriftelijk commentaar op de stukken geleverd. Na verwerking is in juli 2011, met instemming van de leden van de Geschillencommissie, een nieuwe werkwijze en reglement voor de Geschillencommissie vastgesteld. Januari 2012,Toos Menke-Van Zwol Secretaris Geschillencommissie
Pagina 7 Jaarverslag 2011
1.9 Interne risicobeheersing- en controlesystemen We werken zorgvuldig en we bestrijden fraude. Dat doen wij als volgt: • Procedures en afspraken zijn vastgelegd in reglementen en beleidstukken. Deze documenten hebben we gepubliceerd op onze website. • Voor inkoop, aanbesteding en procuratie hebben we een regeling vastgesteld. We controleren maandelijks op naleving hiervan, rapportages worden besproken in het managementoverleg. • In het kader van risicobeheersing voert onze accountant periodiek een integrale risicoanalyse uit, inclusief frauderisico’s. • In 2011 stelde het managementteam beleid voor risicomanagement op. Dat werd in februari goedgekeurd door de raad van commissarissen. • Nieuw- en verbouwprojecten evalueren we na afronding met betrokkenen. Verbeterpunten vormen input voor toekomstige projecten. • We rapporteren elk kwartaal de voortgang ten opzichte van begroting en jaarplan in onze kwartaalrapportages. De kwartaalrapportages bespreken we met de raad van commissarissen. • In 2010 deden we onderzoek naar het continuïteitsrisico van ons automatiseringssysteem. Op basis van de resultaten vervingen wij in 2011 onze servers. • We hebben procesbeschrijvingen opgesteld voor de zeven belangrijkste bedrijfsprocessen: mutatieonderhoud, planmatig onderhoud, (ver)nieuwbouw, verkoop, strategisch voorraadbeheer, inkoop/aanbesteding en liquiditeit/solvabiliteit. Deze processen controleren wij minimaal één keer per jaar op naleving en effectiviteit door middel van een audit. De audits worden uitgevoerd onder begeleiding van een extern adviseur. Eind 2011 zijn alle processen in control. Verbeterpunten worden opgepakt door de proceseigenaren.
Adequate en effectieve risicobeheersing- en controlesystemen bieden helaas nooit een absolute garantie voor het realiseren van de ondernemingsdoelstellingen. Noch kunnen zij fouten, verliezen, fraude of overtreding van wet en regelgeving volledig voorkomen. Meer over risicomanagement in hoofdstuk 3.
Pagina 8 Jaarverslag 2011
1.10 Governancecode Wij werken op basis van de Governancecode voor woningcorporaties. Deze code bevat principes voor een goede bedrijfsvoering. In juli 2011 werd de code op de volgende punten gewijzigd: • Er mag niet meer afgeweken worden van de principes met betrekking tot bezoldiging van bestuurders, honorering van commissarissen en zittingstermijn van commissarissen. • Alle leden van de raad van commissarissen dienen onafhankelijk te zijn (in plaats van de meerderheid). • Openbare werving van commissarissen, diversiteit bij samenstelling en geen functie bij een andere corporatie in hetzelfde werkgebied zijn nu verplicht. • Commissarissen mogen binnen vijf jaar geen bestuurder worden bij dezelfde corporatie. • Toetsingskader voor verbindingen en investeringen verplicht. Wij besloten de wijzigingen zo snel mogelijk over te nemen. De benodigde aanpassingen in onze reglementen werden voorbereid door Pontefix advocaten en vastgesteld door de raad van commissarissen. Het benodigde toetsingskader stellen we vast in 2012. 1.11 Afwijking van de Governancecode Wij leggen elke verandering in de organisatiestructuur en/of in naleving van de code vooraf ter goedkeuring voor aan de raad van commissarissen en/of onze leden. Vanaf juli 2011 wijken we nog slechts op één onderdeel af van de code. Principe II.2.1 stelt dat het bestuur voor een periode van maximaal vier jaar benoemd wordt. Onze directeur-bestuurder is in afwijking hiervan voor onbepaalde tijd aangesteld. Dit komt de bestuurlijke continuïteit ten goede. Het functioneren van de directeurbestuurder wordt jaarlijks beoordeeld. Wanneer daar aanleiding toe is, worden stappen ondernomen voor ontbinding van het contract. 1.12 Bestuursverklaring Ik verklaar dat wij onze middelen uitsluitend besteden in het belang van de volkshuisvesting. Wij handelen in overeenstemming met de Aedescode en de Governancecode. Tenslotte verklaar ik dat wij relevante wet- en regelgeving naleven en dat de interne risicobeheersing- en controlesystemen effectief zijn. Bert van Rossum Directeur-bestuurder
Pagina 9 Jaarverslag 2011
2. MAATSCHAPPELIJKE RESULTATEN We zijn lokaal sterk. We hanteren de volgende maatschappelijke doelstellingen: 1. Strategische voorraad versterken 2. Doorstroming lokale woningmarkt stimuleren 3. Leefbaarheid in het werkgebied verbeteren 4. Duurzaamheid en energieprestatie van ons bezit verbeteren 5. Afstemmen en samenwerken met belanghouders 6. Financiële continuïteit waarborgen (hoofdstuk 3) 2.1 We versterken onze strategische voorraad In ons werkgebied zijn we de grootste aanbieder van sociale huurwoningen. Op 31 december 2011 bezaten we 2405 verhuurbare eenheden. Dit waren 2086 huurwoningen, woon- en zorgcomplex De Driestroom, woonboerderij De Poel, 249 garages, 55 parkeerplaatsen, 4 standplaatsen voor woonwagens en 9 bedrijfsruimtes. Er is voor ons momenteel geen noodzaak om het aantal woningen in bezit substantieel uit te breiden.
Aantal woningen per kern 7% 1% Breukelen (1.275) Loenen (623) Vreeland (154)
30%
Nieuwer ter Aa (19) 61%
Loenersloot (10) Nieuwersluis (5)
Figuur 1. Verdeling woningen per kern, bron: EPA-view, december 2011
We onderhouden het bestaande bezit op basis van een concreet en realistisch overzicht van planmatig onderhoud. We laten de werkzaamheden tijdig en correct uitvoeren. Over de werkzaamheden wordt maandelijks financieel gerapporteerd aan het managementteam. Daarnaast stemmen we de diverse projecten af tussen de verschillende afdelingen. Achterpaden wijk De Eendracht Breukelen De achterpaden in deze wijk werden vernieuwd. Het aanwezige asfalt werd verwijderd en we brachten een tegelpad en grind aan. Daarnaast werd het niveau van de achterpaden verlaagd en een riolering met afvoerputten aangebracht. De achterpaden in ongeveer de helft van de wijk zijn vernieuwd in 2011. Bevanos Straatwerken uit Utrecht heeft het werk uitgevoerd. In 2012 pakken we de resterende paden aan, voor zover deze zijn opgenomen in de begroting 2012. Nieuwe hekwerken balkons ’t Heijcop Breukelen ’t Heijcop werd in 1975 gebouwd. Sindsdien is het hekwerk op de balkons niet vervangen. Na inspectie van het betreffende hekwerk, hebben we in 2011 besloten het te vervangen. De kleur van het hekwerk is gewijzigd. Deze is nu hetzelfde als die van de achterliggende pui. Dit geeft rust in het gevelbeeld en tevens een chique uitstraling. Er is bovendien een glaspaneel toegevoegd met folie. MBR Hekwerken heeft de werkzaamheden uitgevoerd.
Pagina 10 Jaarverslag 2011
Renovatie Weerestein Loenen De werkzaamheden in dit complex in Loenen betroffen badkamer-, keuken- en toiletrenovatie. De aannemer die de werkzaamheden heeft uitgevoerd is bouwbedrijf Aalberts uit Loosdrecht. Deze aannemer startte in het voorjaar met de werkzaamheden. Het project was voor 1 juli 2011 afgerond, waardoor het tijdelijk verlaagde btw tarief van toepassing was. Buitenschil Van Amstellaan e.o. Loenen Het metselwerk is hersteld en de gevels zijn geïsoleerd. Aangezien dit een wijziging was ten opzichte van de huidige situatie, konden bewoners eventuele bezwaren aangeven. Bij drie woningen is het na-isoleren om die reden niet uitgevoerd. Aannemersbedrijf Van Ieperen heeft de werkzaamheden uitgevoerd. Onderhoud gevel en dak met verbetering energieprestatie De Poel Breukelen Dit betreft een project van 106 eengezinswoningen uit de 50-er jaren. In 2012 dienen we planmatig onderhoud uit te voeren aan de schil van deze woningen. Na aanbesteding kreeg aannemersbedrijf Rutges uit De Meern de opdracht toegewezen. Eind 2011 zijn we begonnen met een pilot voor 10 woningen in dit complex. In de pilot koppelden we de planmatig vereiste werkzaamheden aan extra energetische maatregelen. De pilot is naar tevredenheid afgerond, ruim binnen planning en budget. De pilotwoningen kregen door de uitgevoerde werkzaamheden een hoger energielabel, namelijk van E/F naar C. Uit de evaluatie van de pilot kwamen enkele kleine technische wijzigingen naar voren, daarnaast zijn de intervallen in de planning aangepast om tot een betere doorloop van de werkzaamheden te komen. In 2012 gaan we verder met de uitvoering van de overige 96 woningen. De Eendracht deelplan 8 Breukelen Dit zijn de woningen die bij de herstructurering van de wijk zijn overgeslagen. De bewoners hebben destijds aangegeven graag naar De Boemerang te willen verhuizen. Dat is inmiddels gerealiseerd. De aanpak van de leeggekomen woningen in deelplan 8 werd ondergebracht bij de twee partijen die ook de reguliere mutatiewoningen aanpakken. Hierbij was de systematiek van het moederbestek van toepassing, dus vaste prijzen per onderdeel met vastgelegde kwaliteit en extra korting bij vooraf vastgestelde jaaromzet. De 21 woningen in deelplan 8 telden daardoor mee voor de totale jaaromzet. Dit betekent dat we in 2011 voor alle mutatiewoningen de maximale, contractueel vastgelegde korting ontvingen.
Verdeling onderhoudskosten Klachten (363)
13,2% 35,2%
5,3%
Mutatie (146) Planmatig (1.267)
46,2%
Planmatig niet-regulier (964)
Figuur 2. Verdeling onderhoudskosten 2011 (bedragen x € 1.000)
Pagina 11 Jaarverslag 2011
De Boemerang Breukelen We verhuren sinds begin 2011 78 nieuwbouwappartementen in project De Boemerang. We sloopten 42 verouderde woningen en een wijkgebouw om plaats te maken voor drie nieuwe woongebouwen. We werkten samen met Scholtens Bouw uit Wognum om de woningen te realiseren. Bewoners en omwonenden zijn positief over de uitstraling van het project. De woningen zijn levensloopbestendig, waardoor we extra aanbod hebben toegevoegd voor onze doelgroep senioren. Een bijkomend voordeel is dat we de doorstroom in Breukelen hebben bevorderd. Het project is op alle belangrijke aspecten geëvalueerd. De belangrijkste conclusie is dat het intern toezicht op nieuwbouwprojecten beter verankerd dient te worden.
CSV Vreeland Eind 2010 hebben we grond voor nieuwbouw in Vreeland gekocht van de gemeente. In 2011 werkten we aan de voorbereidingen voor de realisatie van circa 15 woningen. Samen met advies- en ingenieursbureau Tauw en architectenbureau Van Zwieten zijn we gestart met de voorlopige ontwerpfase en de bestemmingsplanwijziging. De bestemming is momenteel nog ‘maatschappelijk’ in verband met de voormalige school, de Christelijke Scholengemeenschap Vreeland (CSV). We werkten varianten uit, waarbij we extra aandacht besteedden aan markt- en verhuurrisico’s. We verwachten begin 2013 daadwerkelijk met de bouw te beginnen. Domineeslaantje Breukelen De gemeente heeft gevraagd of wij op deze locatie een nieuwe school willen ontwikkelen, realiseren en beheren. Een school met een regionale functie, zes lokalen en een speellokaal. De huidige school op deze locatie, de Vijverhofschool, wordt gesloopt na realisatie van de nieuwe school. De nieuwe school wordt eventueel later omgezet in negen woningen en ook bovenop de school worden zes tot acht woningen gerealiseerd. Op het terrein rondom de school wordt daarnaast een aantal koopwoningen gebouwd. De koopwoningen worden niet door ons ontwikkeld. Wij hebben in het tweede kwartaal van 2011 een notitie aan de gemeente opgesteld, uitgaande van de opgegeven normen in vergelijking met de reële stichtingskosten van een school. De gemeente voert nu intern onderzoek uit naar de haalbaarheid van projecten die zich in de voorbereidingsfase bevinden. Het Domineeslaantje hoort daar ook bij. We verwachten in 2012 helderheid te krijgen over het wel of niet doorgaan van dit project. Huyck Aertsenstraat Breukelen Op de Huyck Aertsenstraat, grenzend aan ons woongebouw aan de Dudok de Witstraat, kunnen ongeveer 10 sociale huurwoningen gerealiseerd worden. Er is onlangs een massastudie gepresenteerd, waarin de welstandscommissie zich kan vinden. Momenteel onderzoeken wij of de betreffende woningen passen in onze portefeuille en voor welk bedrag we deze eventueel turn-key af willen nemen. Wij verwachten hierover begin 2012 afspraken te maken met ontwikkelaar Dols Plan Ontwikkeling.
Pagina 12 Jaarverslag 2011
Centrumplan Loenen We sloten een samenwerkingsovereenkomst met Habion, Artica Vastgoedontwikkeling, C1000 Vastgoed en de gemeente Stichtse Vecht. In 2011 informeerden we de betrokken huurders tijdens diverse bewonersavonden. Het plan van eisen voor de openbare ruimten en het beeldkwaliteitsplan werden opgesteld, maar het definitieve ontwikkelprogramma is nog niet vastgesteld. We spraken met Habion en Artica over onderlinge grondruil en daarbij behorende financiën om tot een eerste fasering te komen. De knelpunten zijn geïnventariseerd en mogelijke oplossingen zijn besproken. We spraken af dat er in de eerste helft van 2012 duidelijkheid komt over de haalbaarheid van de plannen. Bisschopswater Breukelen We hebben in samenwerking met de stichting Reinaerde bekeken of onze woningen geschikt te maken zijn voor de huisvesting van 24 pupillen. Gedurende het onderzoek zijn drie woningen niet verhuurd, vooruitlopend op definitieve besluitvorming. De optie was om de leegkomende woningen te bestemmen voor Reinaerde. Zij heeft echter uiteindelijk besloten dat bij aanvang tenminste 18 pupillen gehuisvest moeten worden. Aan deze voorwaarde konden wij niet voldoen. Daarom hebben we besloten deze locatie niet langer aan te merken voor de doelgroep van Reinaerde. De drie lege woningen zijn inmiddels weer de verhuur ingegaan. Mutatieonderhoud De gemiddelde kosten voor mutatieonderhoud (exclusief meerjarenonderhoud) bedragen € 1.200 per woning. We gaven € 146.000 aan mutatieonderhoud uit en € 964.000 aan planmatig niet-regulier onderhoud. De begroting planmatig niet-regulier is overschreden. Reden hiervoor is dat het aantal mutatiewoningen waarvoor planmatig niet-regulier onderhoud nodig was hoger bleek dan vooraf berekend. Aan het eind van het tweede kwartaal hebben we de prognose aangepast. Reparatieverzoeken We verwachtten 2200 reparatieverzoeken in 2011. Gemiddelde kosten € 220 per verzoek. We hebben uiteindelijk voor 1.978 reparatieverzoeken opdracht gegeven. In 2011 is voor € 364.000 aan reparatieonderhoud uitgevoerd. Reparatieverzoeken voor binnenrioleringen, afvoeren en hang- en sluitwerk liggen met een straatlengte aan kop. We sturen vanaf najaar 2011 strenger op huurderonderhoud. Naar verwachting valt daarom het aantal reparatieverzoeken in 2012 fors lager uit. 2.2 We stimuleren doorstroming op de lokale woningmarkt Onze kerntaak is het verhuren van betaalbare woningen. De woningmarkt zit echter vast. Het aanbod blijft achter bij de vraag. Wij voeren verschillende activiteiten uit om de doorstroming op de lokale woningmarkt te bevorderen. Toewijzingen 2011 is het jaar van de records. We hadden een record aantal verhuringen van 227 woningen. De invloed van De Boemerang is in deze cijfers voelbaar. Maar ook zonder de oplevering van deze 78 nieuwbouwwoningen is het aantal verhuringen hoog. We komen uit op 149 verhuringen, terwijl het aantal ‘normaal’ tussen de 100 en 120 ligt. Een andere opvallende ontwikkeling is dat er in 2011 aanmerkelijk minder woningen verhuurd zijn aan woningzoekenden uit Breukelen en Loenen. In de tweede helft van het jaar steeg het aandeel verhuringen aan mensen van buiten deze kernen tot meer dan 50%. Naar de redenen hiervan kunnen we alleen maar gissen. In Breukelen verhuurden we 11 woningen aan urgent woningzoekenden, in Loenen drie. In 2011 hebben we vijf woningen aangeboden aan statushouders, waarvan vier woningen zijn verhuurd. Het COA (Centraal Opvangorgaan Asielzoekers) heeft één woning ‘teruggegeven’ vanwege gebrek aan belangstelling. Wij hebben voldaan aan onze taakstelling. Weigeringen Ook het aantal weigeringen laat een record zien. Dat hadden we enigszins verwacht als gevolg van het digitaal aanbieden. De corporaties die overschakelden op het digitaal aanbieden zien allen een (tijdelijke) stijging van het aantal weigeringen. Onbekendheid van de woningzoekende met (de snelheid van) het proces of met het aanbieden aan meerdere kandidaten tegelijk is hier debet aan. Maar het aantal weigeringen groeit ook door de toegenomen belangstelling van buiten de eigen
Pagina 13 Jaarverslag 2011
gemeentegrenzen. Woningzoekenden vanuit een andere gemeente reageren vaker en na bezichtiging besluiten zij de woning alsnog te weigeren. De redenen hiervoor zijn divers. Ondanks het stijgende aantal weigeringen, blijkt uit het aantal reacties dat onze woningen wel aantrekkelijk zijn. Het gemiddelde aantal reacties per woning steeg van 73 in het eerste kwartaal naar 115 in het vierde kwartaal. 90% regelgeving Vanaf 1 januari 2011 zijn wij wettelijk verplicht 90% van ons aanbod te verhuren aan woningzoekenden met een inkomen tot maximaal € 33.614. We mogen slechts 10% van het woningaanbod verhuren aan woningzoekenden met een inkomen tussen € 33.614 en € 43.000. Doen we dat niet, dan kunnen we niet langer goedkope leningen afsluiten. Woningcorporaties kunnen goedkoop geld lenen, omdat wij huishoudens met een lager inkomen huisvesten. Bieden wij echter ook woningen aan huishoudens met een hoger inkomen aan, dan concurreren we ten onrechte met commerciële verhuurders. Van de 227 verhuringen verhuurden wij 31 woningen aan huishoudens met een inkomen hoger dan € 33.614. Dat is meer dan 10%. Deze overschrijding wordt veroorzaakt door toewijzingen uit 2010, namelijk 27 nieuwbouwwoningen van De Boemerang. Het toewijzen van deze woningen was al gestart in september 2010. De huidige regelgeving gold toen nog niet, dus de sanctie is niet van toepassing. Verkoop Wij verkochten 11 woningen in 2011. We kochten één koopgarantwoning terug en die hebben we ook meteen weer weten te verkopen. In de loop van het jaar merkten we duidelijk dat de verkoop nadelige gevolgen ondervindt van een stagnerende woningmarkt. Relatief veel aspirant-kopers krijgen de financiering van de koopwoning niet rond. De verkoopdoelstelling voor 2011 is daarom tussentijds bijgesteld van 12 naar 10 woningen. We pasten in het derde kwartaal ook ons verkoopbeleid aan op actuele ontwikkelingen. Het aanbieden van Koopgarant trekt kopers over de streep door de korting en de terugkoopgarantie. Er kleeft voor ons echter een nadeel aan. Koopgarant vraagt een reservering, in verband met het terugkopen van de woningen, die als vreemd vermogen in de jaarrekening verantwoord wordt. De reservering heeft effect op onze financiële positie, omdat de verhouding eigen vermogen versus vreemd vermogen erdoor beïnvloed wordt. Komt er een versnelling in de terugkoop, dan heeft dat direct invloed op de investeringsruimte. Inmiddels hebben wij een aantal woningen verkocht met Koopgarant. Het ligt in de verwachting dat er woningen voor terugkoop aangeboden worden. Doorgaan met Koopgarant brengt dus een aantal financiële onzekerheden met zich mee, maar leidt volgens de huidige berekeningen niet tot problemen. Wel is het aantrekkelijk om andere vormen van korting te overwegen. Die leiden tot snellere verkoop, maar kennen niet de nadelen van Koopgarant. Daarom bieden wij zittende huurders sinds kort een extra keuze: 2,5% korting op de taxatiewaarde en vrij op naam. We verwachten dat 2012 een moeilijk jaar wordt voor de verkoop. We hebben alle zittende huurders uit het verkoopprogramma reeds hun huurwoning te koop aangeboden. Weinig huurders zullen komend jaar alsnog hun woning willen kopen. De verkoop is daardoor afhankelijk van het aantal verkoopwoningen dat vrijkomt door mutatie. Lokaal Maatwerk We maken waar mogelijk gebruik van de mogelijkheden die Lokaal Maatwerk biedt. Hiermee zorgen we voor specifieke doorstroming in de kernen waar wij woningen bezitten. In 2010 vond de toewijzing van de woningen in De Boemerang plaats. Daarbij hebben we maximaal gebruik gemaakt van Lokaal Maatwerk. Daardoor zagen we in 2011 extra doorstroom ontstaan in Breukelen. In 2011 hebben we daarnaast een deel van de woningen in Vreeland verhuurd met voorrang voor woningzoekenden met kernbinding. Woningverdeling We werken samen met WoningNet voor woningverdeling en adverteren in de woningkrant. Vanaf oktober 2011 verloopt het aanbodproces vrijwel volledig digitaal. Het verwerken van reacties op woningaanbiedingen verloopt hierdoor merkbaar sneller. Woningen staan daardoor minder lang leeg (daar waar frictieleegstand de oorzaak van de leegstand was). In 2012 wordt de woningkrant
Pagina 14 Jaarverslag 2011
afgeschaft. Woningen worden op termijn dagelijks digitaal aangeboden. Wij zien daarnaast bewegingen op de woningmarkt die nader onderzoek behoeven. Denk hierbij aan door ons aangeboden eengezinswoningen die pas door kandidaat nummer 30 geaccepteerd worden of een onverklaarbaar hoog aantal woningen dat verhuurd wordt aan woningzoekenden uit een andere gemeente. Deze trend onderzoeken we nader in 2012 en eventueel passen we het strategisch voorraadbeleid hierop aan. 2.3 We werken mee aan verbetering van de leefbaarheid in ons werkgebied We hebben te maken met een terugtredende overheid. De samenleving is zelf verantwoordelijk voor de eigen woon- en leefomgeving. Samen met onze bewoners zijn we verantwoordelijk voor de leefbaarheid in de kernen binnen ons werkgebied. We investeren daarom in wijken en kernen. In 2011 voeren we hiervoor de volgende activiteiten uit. Schoonmaak Schoonmaakkosten zijn direct van invloed op de woonlasten van onze huurders. In 2011 besloten wij de schoonmaakwerkzaamheden opnieuw aan te besteden. De aanbesteding leverde scherpere prijzen op, wat direct voordeel opleverde voor onze huurders. Bovendien werd het schoonmaakprogramma geïntensiveerd. Vanaf 1 september voert Ruitenheer de schoonmaakwerkzaamheden voor ons uit. Op verzoek van de bewonerscommissie van de vierde L-flat aan de Schepersweg werd het binnenwerk opnieuw geschilderd. Uitvoering vond plaats in het derde kwartaal. De werkzaamheden zijn ruim binnen de begroting gebleven. Ook vervingen we het zeil in de liften van de I- en L-flats. De werkzaamheden zijn, conform begroting, in het derde kwartaal uitgevoerd. Wij ontvingen in 2011 geen klachten van omwonenden van scholen (meer) over zwerfvuil. Blijkbaar hebben de scholen dit nu zelf goed onder controle. Wij organiseren in 2012 geen activiteiten meer rondom dit thema. Inbraakgevoeligheid woningen We bevorderen de veiligheid door het aanbrengen van inbraakwerende voorzieningen in onze woningen. We stimuleren huurders de inbraakgevoeligheid van hun woning terug te dringen door hen gedeeltelijk te compenseren voor investeringen in het Politie Keurmerk Veilig Wonen. Het project vindt echter nauwelijks navolging bij onze huurders. Vermoedelijk omdat veel van onze woningen al veilig hang- en sluitwerk hebben. Achterpadverlichting Samen met de gemeente en het wijkcomité Breukelen Midden onderzochten we de mogelijkheid van het aanbrengen van verlichting in de achterpaden van wijk De Eendracht. In het eerste kwartaal is een offerte aangevraagd. Het afstemmen van de kosten met de gemeente heeft het hele jaar geduurd. Vanuit het oogpunt van algemeen belang, veiligheid en leefbaarheid zijn wij bereid een financiële bijdrage te verlenen van maximaal € 5.000. In de begroting werd ook een bedrag opgenomen voor het aanbrengen van verlichting in de Anna Pergensstraat. Deze post schrappen we, want de woningen zijn opgenomen in het verkoopprogramma. Maar belangrijker nog is dat we uit deze buurt geen vragen van bewoners krijgen over verlichting van de achterpaden. Het bedrag dat vrijvalt (€ 2.500) wordt besteed aan het haalbaarheidsonderzoek naar een Thuishuis (zie pagina 17). Ook voor Loenen is in de begroting rekening gehouden met het aanbrengen van verlichting van achterpaden. Er komen echter geen vragen van huurders. We wachten daarom de reacties van de bewoners van Breukelen Midden (De Eendracht) af. Afhankelijk daarvan besluiten we of we ook de achterpaden in Loenen gaan verlichten. Buurtbeheer Wij hebben rekening gehouden met een huismeester/buurtbeheerder voor de nieuwbouwflats van De Boemerang. Aangezien wij daar geen beheerproblemen verwachten, onderzoeken wij deze optie niet verder. Er komt dus geen huismeester/buurtbeheerder voor de drie nieuwe woongebouwen. Voor Loenen geldt dat daar geen leefbaarheidproblemen spelen waar een buurtbeheerder een rol in heeft. Ook hier komt daarom geen buurtbeheerder. In Breukelen Noord ligt de situatie iets anders, daar is wel behoefte aan extra ogen. In de tweede helft van 2012 beraden we ons of deze behoefte ingevuld moet worden en op welke wijze.
Pagina 15 Jaarverslag 2011
Huurachterstand Gedurende 2011 zagen we de huurachterstand stijgen, maar ook weer dalen. Meer mensen kwamen in betalingsproblemen. Een aantal van hen heeft een zodanige schuldpositie dat schuldhulpverlening aan de orde is. Het is opvallend dat mensen pas hulp accepteren als het te laat is, dat wil zeggen wanneer de ontruiming al gepland staat. Eind december hadden 130 huurders een betalingsachterstand, goed voor € 92.589 (0,73% van de jaarhuur). Opvallend is dat wijk De Eendracht, Schepersweg in Breukelen en ’t Hoefijzer in Loenen er in negatieve zin uitspringen. Hier zien we een concentratie van huurders met betalingsproblemen. In juli zagen we een verdubbeling van het aantal huurders met een maand huurachterstand (tot 112). Daarom is na de zomer een slepersactie gestart. Huurders worden gewezen op hun betalingsgedrag, op de mogelijkheid voor een betalingsregeling en bij geen reactie op de consequenties. Huurders met een betalingsachterstand ontvangen een aanmaning. In december verstuurden we 214 aanmaningen (sommigen twee keer per maand). We schakelen een deurwaarder in als de huurder niet voldoet aan de aanmaning. Het aantal vorderingen waarvoor wij de deurwaarder inschakelden, is gestegen van 27 in januari naar 41 in december. In 2011 hebben we één woning daadwerkelijk ontruimd. In 2011 is getracht de samenwerking met gemeente en hulpverleningsinstanties te versterken om ontruimingen te voorkomen. Hierover zijn gesprekken gevoerd met maatschappelijk werk en de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst). Afgesproken is dat de GGD hierin de trekkersrol vervuld. Helaas heeft dit nog niet geleid tot afspraken. Het onderwerp brengen we opnieuw in tijdens de besprekingen over prestatieafspraken in 2012. Individuele hulp en overlast Ook het afgelopen jaar kregen wij te maken met diverse vragen of problemen met een sociale achtergrond. Meestal speelde overlast hierbij een rol. We zochten hiervoor samenwerking met buurtbemiddeling, politie, Zuwe Zorg (nu: Careyn) en/of Altrecht. Omdat er sprake is van meervoudige problematiek, namelijk een verstoorde relatie met de buren gecombineerd met psychosociale problemen, vraagt het werken aan een oplossing veel van onze organisatie. Het is vaak onmogelijk overlast op korte termijn op te lossen, waardoor deze voortduurt en ook veel van omwonenden gevraagd wordt. Daarnaast staken wij veel tijd in een aantal huurders met een (langdurige) betalingsachterstand, waarbij aanvullende psychiatrische problematiek speelt. We werkten nauw samen met de GGZ (Geestelijke Gezondheidszorg) om voor deze huurders zorg te krijgen en ontruiming te voorkomen. Dit is niet makkelijk en had als consequentie dat de huurachterstand van de betreffende huurders verder is gestegen. Helaas leiden onze inspanningen niet altijd tot het gewenste resultaat.
Tuinonderhoud Het tuinonderhoud door huurders vraagt onze aandacht. We stuurden bewoners van seniorenwoningen met grote tuin in Loenen een enquête. Hierin vroegen we naar eventuele problemen en oplossingen bij het onderhouden van de tuin. In het vierde kwartaal hebben we in samenwerking met Johan Spijker Hoveniersbedrijf uit Loenen aan de Vecht een aanbod aan huurders uitgewerkt. Dit wordt in 2012 aangeboden.
Pagina 16 Jaarverslag 2011
Sponsoring We zetten sponsoring in om de leefbaarheid op lokaal niveau te vergroten. Zo hebben we in 2011 het eindfeest van ontmoetingscentrum ’t Boffertje in Breukelen gesponsord. We hebben de huur van huiskamer Overnoord van Stichting Tympaan gedurende een aantal maanden betaald. En we hebben de koersballers in Vreeland blij gemaakt met een nieuwe koersbalmat. Sponsorkosten bedragen maximaal 0,1% van de totale jaarhuur (€ 12.000). In het kader van de bezuinigen hielden we de hand op de knip. Daardoor hielden we flink over op de begroting. Vanaf 2012 stellen we het sponsorbudget naar beneden bij tot € 7.500. Leegstand Doelstelling is een leegstand van gemiddeld maximaal 18 dagen. In 2011 kwamen we hoger uit. De leegstand nam toe door het recordaantal mutaties en de hoge werkdruk die hieruit voortkwam. In het vierde kwartaal liep de leegstand substantieel terug, omdat veel woningen weer de verhuur in zijn gegaan. Bewonersinitatieven We reserveerden een bedrag van € 5.000 voor initiatieven van bewoners om de sociale samenhang te bevorderen. Ondanks dat we deze mogelijkheid een aantal keer onder de aandacht van huurders brachten, zijn geen initiatieven ingediend. Thuishuis We ondersteunen activiteiten op het gebied van zorg en welzijn. Een in het oog springend voorbeeld hiervan is het Thuishuis. Thuis in Welzijn is een organisatie die een nieuwe woonvorm voor ouderen heeft bedacht: het Thuishuis. Een Thuishuis is bedoeld voor ouderen die eenzaam zijn of dreigen te vereenzamen. In een Thuishuis kunnen ze met leeftijdgenoten samenwonen. Zij kunnen zelfstandig blijven wonen, meedoen aan activiteiten als zij dat wensen en contact zoeken als zij dat willen. Een Thuishuis staat of valt met de inzet van vrijwilligers. Wij zijn enthousiast over deze woonvorm. Wij hebben in het eerste kwartaal diverse professionele en vrijwilligersorganisaties uitgenodigd voor een presentatie over het Thuishuis. De presentatie was een succes, in die zin dat alle organisaties positief staan tegenover deze woonvorm. Wij hopen dat dit leidt tot het ondersteunen van een haalbaarheidsonderzoek. Dit onderzoek geeft duidelijkheid of en hoe een Thuishuis in onze gemeente kans van slagen heeft. Aan het haalbaarheidsonderzoek zijn kosten verbonden. De gemeente heeft aangegeven niet bij te dragen in de kosten hiervan. Gezien het enthousiasme bij ons én de lokale welzijnspartijen hebben wij opdracht verstrekt voor het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek (kosten € 18.000). Hieruit blijkt dat er (ruim) voldoende animo en draagvlak is bij betrokken maatschappelijke (vrijwilligers) organisaties om een Thuishuis op te zetten. Cruciaal is de rol en betrokkenheid van de gemeente hierbij. In 2012 vindt overleg met de gemeente plaats over hoe nu verder. 2.4 We sturen op duurzaamheid en verbeteren de energieprestatie van ons bezit We zoeken steeds naar mogelijke verbeteringen van duurzaamheid en energieprestatie van onze woningen binnen de budgettaire mogelijkheden. We realiseren onze energiedoelstelling door ons te richten op harde doelstellingen (maatregelen aan de woning) en zachte doelstellingen van energiebesparing (gedrag van huurders). Duurzaamheidbeleid Het duurzaamheidbeleid is continu in ontwikkeling, omdat de ontwikkelingen rond duurzaamheid niet stilstaan. De duurzaamheidswerkgroep komt elke twee maanden samen om actuele ontwikkelingen af te stemmen. Elk jaar stellen we de doelstellingen op het gebied van duurzaamheid opnieuw vast en nemen het benodigde budget op in de begroting voor het komende jaar. In 2011 besloten we het budget voor investeringen in duurzaamheid naar beneden bij te stellen. Dit naar aanleiding van een grondige analyse van kosten en baten.
Pagina 17 Jaarverslag 2011
Pilotproject stroom uit dak Eind april plaatsten we op het dak van De Driestroom in Breukelen 10 zonnestrips. Het betrof een pilot waarmee we inzichtelijk wilden maken wat de voordelen zijn van het zelf opwekken van zonne-energie. De opgewekte energie werd aangesloten op de algemene elektra-installatie van het pand. Greensave uit Breukelen was de uitvoerende en risicodragende partij. Greensave is de afspraken helaas onvoldoende nagekomen. Wij hebben daarom eind 2011 het project afgesloten zonder de beoogde resultaten. Energieprestatie De energielabels van onze woningen zijn op 1 april 2011 afgemeld via agentschap.nl. We beschikken daardoor voor al onze woningen over een officieel energieprestatiecertificaat dat minimaal 10 jaar geldig is. We zijn gestart om bij mutatie en verkoop van onze woningen aan de nieuwe bewoners het certificaat af te geven. We hebben scenarioberekeningen gemaakt. Daaruit blijkt dat label C binnen 6 jaar voor een groot deel en label B voor een klein deel van onze bestaande woningen realiseerbaar is via energieverbetermaatregelen in combinatie met planmatig onderhoud. Voor 2012 werd een budget voor energieverbeteringsmaatregelen van € 500.000 vastgesteld voor project De Poel en daarnaast nog € 70.000 voor diverse isolatieprojecten in combinatie met planmatig onderhoud. Vanaf 2013 is het budget voorlopig vastgesteld op € 100.000 per jaar. De scenarioberekeningen tonen aan dat daarmee een flink deel van de labelverbetering van ons bezit behaald wordt. In 2011 is de gemiddelde CO2uitstoot per woning afgenomen van 3029 tot 2990 kg per jaar.
Labelverdeling 2010 11%
1% 4%
A (20) B (72)
25%
C (508) D (618)
29%
E (583) F (219) 30%
G (14)
Labelverdeling 2011 1% 6%
A (31)
9%
B (193)
21%
C (645) 31%
D (648) E (432)
31%
F (131) G (6)
Figuur 3. Verdeling energielabels, bron: EPA-view, december 2010 en december 2011
Pagina 18 Jaarverslag 2011
2.5 We zoeken voortdurend contact met belanghouders (participatie) Een maatschappelijke onderneming stemt haar activiteiten af op de wensen van de samenleving. We zoeken daarom steeds naar afstemming en samenwerking met onze belanghouders. Klantenpanel We leggen elk jaar twee actuele onderwerpen voor aan ons online klantenpanel. In het eerste kwartaal polsten we de animo voor een serviceabonnement. Uit de reacties bleek dat de animo hiervoor minimaal is. Daarom besloten we het serviceabonnement niet aan onze huurders aan te bieden. In het derde kwartaal lieten we Newcom telefonisch extra respondenten werven voor het panel. Hierdoor werd het panel uitgebreid met 253 nieuwe leden (totaal 425 leden eind 2011). In het vierde kwartaal legden we het panel vragen voor over bezuinigingen. Aan deze peiling hebben zo’n 200 leden meegedaan, dat is ongeveer 10% van onze huurders. De verkregen input nemen we mee in het opstellen van een nieuw ondernemingsplan voor de komende jaren. Resultaten van de onderzoeken worden anoniem verwerkt. De volledige onderzoeksrapporten publiceren we op onze website. Bewonerscommissies We voeren minimaal twee keer per jaar overleg met de bestaande bewonerscommissies. Landelijk gezien neemt de rol van bewonerscommissies als gesprekspartner van woningcorporaties af. Bewoners zijn steeds minder bereid tijd te investeren in overleg met ons. Daar waar het nog wel gebeurt, betreft het onderwerpen die de bewoners heel direct raken en meestal in de nabije woonomgeving te vinden zijn of betrekking hebben op onderhoud aan de woningen zelf. In het bespreken van beleidsonderwerpen op corporatieniveau is men niet geïnteresseerd. Dit soort onderwerpen leent zich meer voor een klantenpanel. In 2011 waren zeven bewonerscommissies actief: ’t Heijcop, 4e L-flat Schepersweg, kanaalflats Schepersweg, ALDO, De Angstel, De Eendracht en De Poel. We richtten in het eerste kwartaal 2011 een nieuwe bewonerscommissie op voor het centrum van Loenen (ALDO). Deze bewonerscommissie stelde met hulp van de Woonbond een programma van eisen op. Bewonerscommissie ’t Heijcop heeft in 2011 gezocht naar nieuwe leden, maar deze niet gevonden. Zij rondt haar activiteiten in 2012 af en stopt als bewonerscommissie. Ook bewonerscommissie De Angstel heeft zonder resultaat naar versterking van het aantal leden gezocht. Vooralsnog blijft zij wel bestaan. Vanaf begin 2012 richten we een nieuwe commissie op voor De Boemerang. We benaderden daarnaast de Molukse gemeenschap met de vraag of zij behoefte hebben aan een eigen bewonerscommissie voor gestructureerd overleg met ons. Hoewel men hier aanvankelijk enthousiast op reageerde, is er te weinig animo voor deelname aan een bewonerscommissie. Wijkgericht werken De gemeente Stichtse Vecht is in 2011 druk doende geweest een nieuwe visie op te stellen over wijkgericht werken en burgerparticipatie. Dit heeft geresulteerd in de notitie gebiedsgericht werken, waar wij input voor geleverd hebben. Overigens is voor ons van groot belang dat de afspraken gemaakt in het kader van gebiedsgericht werken een plaats krijgen binnen de prestatieafspraken. Hierin leggen wij verantwoordelijkheden en budgetten vast. We hebben in 2011 geen geld uitgegeven aan gezamenlijke activiteiten. Samenwerking gemeente Met de komst van de gemeente Stichtse Vecht (fusie tussen de gemeenten Maarssen, Breukelen en Loenen) per 1 januari 2011 werden bestaande samenwerkingsverbanden verbroken. In de praktijk blijkt het zowel ambtelijk als bestuurlijk goed samenwerken met de nieuwe gemeente. In open dialoog worden zaken geregeld. Dit betreft dagelijkse werkzaamheden, maar ook afstemming van beleid. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van speeltuintjes bij De Boemerang, veiligheid, woonvisie en gebiedsgericht werken. Een prestatieovereenkomst volgt in 2012. Binnen Stichtse Vecht vindt ook overleg plaats over het huisvesten van statushouders. Hieraan nemen verschillende woningcorporaties deel, evenals de organisaties die betrekking hebben op het begeleiden van statushouders.
Pagina 19 Jaarverslag 2011
Samenwerking andere corporaties We participeren onder andere in het Regioplatform Woningcorporaties Utrecht West (RWUW). Bij dit platform zijn de corporaties uit het westelijk weidegebied van de provincie Utrecht aangesloten. Met de komst van de gemeente Stichtse Vecht ligt het meer voor de hand ons aan te sluiten bij het Regioplatform Woningcorporaties Utrecht (RWU). Binnen de gemeente Stichtse Vecht zijn nog drie andere corporaties actief. Portaal heeft een deel van haar bezit in de voormalige gemeente Maarssen, in Kockengen is Woningbouwvereniging Kockengen actief en in Nigtevecht Woningstichting WUTA. Met Portaal zoeken we regelmatig afstemming over beleidsonderwerpen op gemeentelijk niveau. Denk aan prestatieafspraken, woonvisie en woonruimteverdeling. WUTA heeft ons gevraagd een deel van het technisch en financieel administratieve beheer over te nemen. Er is een beheerovereenkomst gesloten voor de inzet van een onderhoudsmedewerker voor vijf uur per week en het verrichten van de financiële administratie voor de corporatie met 183 woningen. Vanaf 1 januari 2012 startten we met de werkzaamheden. Overlegvormen belanghouders Onze huurders zijn onze belangrijkste belanghouder. Daarnaast onderhouden wij contacten met andere belanghouders die direct of indirect hun invloed uitoefenen op ons beleid. Belanghouder
Gespreksonderwerpen
Aedes
Belangenbehartiging, ontwikkelingen in de sector, netwerk energiebesparing en duurzaamheid, netwerk bestaande bouw
Bestuur Regio Utrecht (BRU)
Woonruimteverdeling, 90% regeling, leefbaarheid
De Woonbond
Ondersteuning bewonerscommissies
Deloitte
Financiële continuïteit
Executive Platform Supply Chain Excellence
Ketensamenwerking in de bouw, faalkostenreductie
Gemeente Stichtse Vecht
Leefbaarheid, veiligheid, bouwlocaties, inrichting terrein De Boemerang
Intervisiegroep bestuurders
Diverse sectorbrede onderwerpen
Lokaal Platform Stichtse Vecht
Afstemmen nieuwe gemeente
Maatschappelijk werk (Zuwe, MEE), psychiatrie (Altrecht), Meldpunt zorg en overlast, integraal veiligheidsmedewerkers
Adviesaanvragen en doorverwijzingen individuele huurders
Makelaar en notaris
Verkoop onder voorwaarden
Nederlandse Vereniging Bestuurders Woningcorporaties (NVBW)
Landelijke actualiteiten in de volkshuisvesting
Ondernemersvereniging Stichtse Vecht (OSV)
Diverse onderwerpen, netwerken
Partijen Centrumplan Loenen
Stuurgroep en werkgroep voor uitwerken plannen
Politie/brandweer Breukelen en Loenen
Veiligheid en leefbaarheid, specifiek brandveiligheid complex Schepersweg
Provincie Utrecht
Duurzaamheid
Pagina 20 Jaarverslag 2011
Rabobank, NWB, BNG
Financiële continuïteit
RWUW
Actualiteiten in de sector, woonruimteverdeling, Europese richtlijnen, excursie corporatie Antwerpen
Seniorenraad Breukelen
Lokale woongerelateerde zaken
Stuurgroep wijkgericht werken (Breukelen)
Leefbaarheid en veiligheid
SWRU (Stichting Woonruimteverdeling regio Utrecht)
Alles rond woonruimteverdeling, zoals afschaffen woningkrant, digitaal aanbieden
VvE De Drie Hoven, VvE De Driestroom
Beheer gebouwen
Wijkcomité Breukelen Midden
Leefbaarheid en veiligheid in de wijk, achterpadverlichting De Eendracht
WSW en CFV
Borgingsfaciliteiten en financiële continuïteit
Klanttevredenheid We versturen enquêtes aan huurders na groot onderhoud, na afhandeling van een reparatieverzoek en aan nieuwe huurders. Met de resultaten meten we de klanttevredenheid en verbeteren we onze dienstverlening waar mogelijk. We willen minimaal een 7 scoren op klanttevredenheid. De tevredenheid van nieuwe huurders bedroeg in 2011 gemiddeld een 8,5. In het laatste kwartaal steeg dit zelfs naar het bijzonder hoge cijfer van een 9. Iets waar we, zeker gezien de extra drukte rondom de mutaties, best trots op zijn. De gemiddelde tevredenheid na groot onderhoud was gemiddeld een 7,4. Uit de enquête cv-onderhoud is gebleken dat bewoners een sterke voorkeur hebben om op afspraak te werken. Voor het cv-onderhoud vanaf 2012 hebben we de afspraken met de betreffende aannemers hierop aangepast. Vanaf volgend jaar kunnen we ook over de enquêtes van de reparatieverzoeken rapporteren. Na evaluatie van nut en noodzaak van het uitsturen van de enquêtes besloten we in het vierde kwartaal af te zien van het verloten van cadeaubonnen. Het wel of niet verloten bleek geen invloed te hebben op de respons. Inhoudelijk werden de enquêtes herzien en aangepast, zodat de resultaten beter bruikbaar zijn om het beleid aan te scherpen. Overigens geven de resultaten daar vooralsnog geen aanleiding toe. Huurders zijn gemiddeld genomen tevreden over onze dienstverlening.
Pagina 21 Jaarverslag 2011
3. FINANCIEEL VERSLAG Terwijl we ons inzetten om onze maatschappelijke doelen te bereiken, moeten we ervoor zorgen dat we ook financieel gezond blijven. In dit hoofdstuk beschrijven we hoe we er financieel voor staan en wat we doen om onze financiële continuïteit te waarborgen. 3.1 Risicomanagement Woningcorporaties hebben te maken met ingrijpende wijzigingen in wet- en regelgeving. De invoering van de nieuwe Governancecode Woningcorporaties, de herziene Richtlijn voor de Jaarverslaggeving (RJ645), de maatregelen uit het regeerakkoord en de Europese richtlijnen beïnvloeden niet alleen de bedrijfsvoering, maar ook de financierbaarheid en de financiële positie van onze corporatie. Voor de verslaggeving over 2011 gaan we nog uit van de ‘oude’ RJ645. Toepassing van de nieuwe RJ645 vanaf boekjaar 2012 leidt tot andere waarderingsgrondslagen en heeft daarmee ook effect op het toekomstige vermogen van Vecht en Omstreken. We zijn ons ervan bewust dat door beperkende overheidsmaatregelen en een verslechterde markt, de toekomstige kasstromen en financiële resultaten meer onder druk komen te staan. De ontwikkelingen brengen voor ons de verplichting met zich mee om scherp, efficiënt en effectief te opereren. De komende jaren staan daarom in het teken van verdergaande maatregelen om kasstromen en resultaten te verbeteren. De brede taakopvatting die we als corporatie de laatste decennia hebben gehanteerd, wordt steeds moeilijker houdbaar. We dienen er in de eerste plaats voor te zorgen dat we onze basistaken kunnen blijven uitvoeren. Het ontwikkelen en uitvoeren van aanvullende zaken, zoals leefbaarheid, worden mogelijk beperkt door een gebrek aan financiële middelen. Hiermee houden we rekening bij het formuleren van beleid. 3.2 Portefeuille en marktrisico’s Op basis van de verhuurresultaten constateren we dat leegstand door marktomstandigheden momenteel niet voorkomt. Ondanks de verscherpte toewijzingscriteria per 1 januari 2011 kregen we per huurwoning gemiddeld 94 reacties. Voor de 78 nieuwbouwappartementen die we begin 2011 opleverden, meldden zich in totaal 579 kandidaten. We weten niet hoe de verhuurbaarheid van het duurdere bezit zich op de langere termijn gaat ontwikkelen. We houden dit in de gaten en passen waar nodig ons beleid hierop aan. We verkopen woningen om kasstromen te genereren (organisatiedoelstelling) en om de doorstroom op de woningmarkt te bevorderen (maatschappelijke doelstelling). Vanwege marktontwikkelingen zien we de woningverkopen afnemen. In onze begroting hebben we de verkoopverwachting voor de komende jaren naar beneden bijgesteld van 15 naar 10 woningen per jaar. Minder woningen verkopen betekent afnemende financieringskasstromen. 3.3 Risico’s (werk)organisatie Een grote mate van resultaatgerichtheid en een goede samenwerking tussen de verschillende afdelingen is van groot belang om tot goede resultaten te komen. Ook dient het risico van fraude en wanbeheer minimaal te zijn. We zorgen dat de verschillende procedures helder zijn en dat ook volstrekt duidelijk is wie bevoegd is tot het verstrekken van opdrachten en het aangaan van transacties. Regelmatig actualiseren we de processen en herzien we het inkoop- en aanbestedingsbeleid en de procuratieregeling. Door middel van interne audits zien we toe op de naleving hiervan. In 2011 blijken alle processen in control te zijn. We constateerden enkele verbeterpunten, waarmee we aan de slag gaan. We hebben als relatief kleine organisatie geen onafhankelijke controller in dienst. Dat ondervangen we op de volgende wijze: • Naast controle op de jaarrekening voert de externe accountant eenmaal per jaar een interim controle uit. Daarbij wordt voornamelijk gelet op risicobeheersing. Bevindingen worden gerapporteerd aan het bestuur en de raad van commissarissen. De accountant concludeert naar aanleiding van de in
Pagina 22 Jaarverslag 2011
2011 uitgevoerde interim controle dat Vecht en Omstreken de administratieve organisatie en interne beheersing goed op orde heeft. • We werken met proceseigenaren en laten ons bij de interne audits ondersteunen door een externe controller. Bevindingen worden rechtstreeks aan het bestuur en de raad van commissarissen gerapporteerd. De accountant schreef hierover in haar managementletter: “Het gedurende het jaar laten uitvoeren van interne audits door het externe bureau Conclusion, gevolgd door het opvolging geven aan de daaruit volgende bevindingen is een sterk beheersingsmiddel voor de organisatie”. De bestuurlijke kaders zijn helder. Taken en werkwijze van de raad van commissarissen zijn vastgesteld in het Reglement raad van commissarissen. Ook is in dit reglement een goede en duidelijke afbakening van taken en verantwoordelijkheden tussen enerzijds de directeur-bestuurder en anderzijds de raad van commissarissen vastgelegd. De communicatiestructuur bestaat uit directe communicatielijnen en formele communicatiemomenten, waarbij van de vergaderingen (managementteam en raad van commissarissen) formele notulen en besluitenlijsten worden opgesteld. Het managementteam voert tweewekelijks overleg over de gang van zaken bij Vecht en Omstreken. Er worden maandrapportages (nieuwbouw, onderhoud, liquiditeit) opgesteld ten behoeve van het managementteam en kwartaalrapportages voor de raad van commissarissen. Commissarissen en management beschouwen de diverse rapportages als voldoende relevant en kritisch om de strategie en beleidsuitvoering te volgen en bij te sturen. In een aantal rapportages wordt inzicht gegeven in de liquiditeitspositie en kasstroomprognoses op korte en lange termijn. Dit inzicht is uitermate belangrijk voor een effectief en efficiënt vermogensbeheer evenals investeringsbeslissingen. De noodzaak ons te laten ondersteunen door externe partijen neemt toe, omdat verdergaande wet- en regelgeving en toenemende informatiebehoefte vragen om meer specialisme. Als kleine organisatie kunnen we hier niet altijd zelf in voorzien. Gevolg hiervan is wel het risico van toenemende bedrijfslasten. Een overzicht van de interne risicobeheersing- en controlesystemen is opgenomen in hoofdstuk 1 van dit jaarverslag. 3.4 Projectrisico’s Projectontwikkeling speelt een belangrijke rol in de activiteiten van woningcorporaties. Het projectmatig ontwikkelen van vastgoed behoort echter ook tot de meest risicovolle activiteiten binnen de sector. Het is daarom belangrijk om het proces rondom projectontwikkeling en de daarmee gepaard gaande risico’s te beheersen door heldere beleidskaders, effectieve administratieve organisatie en interne beheersing, alsook een betrouwbare projectadministratie. Voor groot onderhoud- en nieuwbouwprojecten is een specifieke procesbeschrijving van toepassing. Ook in het inkoop- en aanbestedingsbeleid en de procuratieregeling besteden we de nodige aandacht aan de aanbestedingsregels. Controle op naleving hiervan gebeurt door proceseigenaar, externe controller en accountant. Er is sprake van een duidelijke fasering in de procesbeschrijving, waarbij in de diverse fasen besluitvorming wordt gevraagd van het bestuur en/of de raad van commissarissen. Tijdens de in 2011 uitgevoerde interim controle waren projectontwikkeling, (planmatig) onderhoud en de meerjarenonderhoudsbegroting specifieke aandachtspunten. Uit de beoordeling van de werking van de administratieve organisatie, interne controle, beleidskaders, projectadministratie en informatievoorziening rondom projecten kwam de accountant tot de conclusie dat deze, vanuit het perspectief van accountantscontrole, effectief is en het mogelijk maakt om de met projecten gepaard gaande risico’s te beheersen.
Pagina 23 Jaarverslag 2011
Wij hebben met nieuwbouwproject De Boemerang de impact van een omvangrijk project ervaren, zowel financieel als organisatorisch. Dit betrof een project van 78 sociale huurwoningen. Na het gereedkomen evalueerden we dit project. We leerden van de uitkomsten en voerden waar nodig verbeteringen door. In onderstaande tabel staat een overzicht van de investeringen in dit project (bedragen x € 1.000). Begroot Investering
Gerealiseerd € 15.000
€ 11.836
Rendabel deel
€ 8.800
€ 7.420
Onrendabel deel
€ 6.200
€ 4.416
Voor dit project was oorspronkelijk gerekend op een onrendabel deel van € 6.200.000. Tijdens de uitvoering van het project bleken de kosten echter mee te vallen. Vanwege mogelijke risico’s en meerwerk (o.a. de aanleg van het buitenterrein) hebben we vanuit voorzichtigheid besloten te wachten met de terugname op de eerdere afboeking tot na de oplevering van het project. De uiteindelijke terugname bedraagt € 1.784.000. Eind 2010 heeft de voormalige gemeente Loenen de CSV-locatie in Vreeland aan ons aangeboden tegen de boekwaarde van € 250.000 k.k. Omdat de locatie interessant is voor een programma van circa 15 woningen in de sociale huur, hebben we deze grond aangekocht. Overdracht vindt plaats in 2012. Dan verrichten we ook de voorbereidende werkzaamheden. Voor dit project zijn we nog geen verdere verplichtingen aangegaan. In verband met de mogelijke ontwikkeling van het Centrumplan Loenen zijn wij samen met andere belanghouders bezig de mogelijkheden te onderzoeken. Hiervoor is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Partijen financieren alle externe plankosten tot een gezamenlijk maximum van € 150.000 exclusief btw. Ook voor dit project zijn nog geen verdere verplichtingen aangegaan. In 2011 is opdracht verstrekt tot het uitvoeren van gevelonderhoud aan 106 woningen in wijk De Poel. Voor de definitieve opdrachtverstrekking werd een pilot uitgevoerd op 10 woningen. De totale kosten van dit project zijn begroot op € 3.059.000. Werkzaamheden worden grotendeels opgepakt in 2012. Enkele projecten zijn nog in de onderzoekfase: Domineeslaantje in Breukelen en Huyck Aertsenstraat in Breukelen. We lopen op dit moment geen risico als het gaat om prijsontwikkelingen bij langlopende onderhouds- en nieuwbouwprojecten. 3.5 Treasuryrisico’s Per 1 januari 2011 kunnen we bestaande activa en nieuwe activiteiten, niet zijnde diensten van algemeen economisch belang (DAEB), niet meer financieren met door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) geborgde leningen. Dit is direct van invloed op de beschikbaarheid en prijs van het krediet. Op basis van de toegerekende huurontvangsten gaan we ervan uit 98% van onze activiteiten te kunnen kwalificeren als DAEB-activiteiten. Bij het aantrekken van leningen zorgen we dat nieuwe leningen passen binnen het risicoprofiel van de vervalkalender. Dit houdt in dat het renterisico in een toekomstig jaar niet boven 15% mag komen. Het renterisico berekenen we door de jaarlijkse (her)financieringsbedragen en renteherzieningen uit te drukken in een percentage van de leningenportefeuille. De samenstelling van de leningenportefeuille is dusdanig dat er geen noodzaak is tot het toepassen van financiële instrumenten. Hiervan maakten we in 2011 daarom geen gebruik. Afspraken met betrekking tot het beheersen van de treasuryrisico’s liggen vast in het financieel statuut.
Pagina 24 Jaarverslag 2011
20 18
Risicovolume in %
16 14 12 10 8 6 4 2 0 2011
2012
2013
2014
2015
2016
Jaar
Figuur 4. Renterisico in percentage van de leningenportefeuille
Voor optimalisatie van de benodigde liquide middelen op korte termijn beschikken we over een liquiditeitsplanning. Daarin prognosticeren we iedere maand de inkomsten en uitgaven voor de eerstkomende 12 maanden (op maandbasis). Per kwartaal actualiseren we de liquiditeitspositie voor de langere termijn. Voor kortlopende liquiditeitstekorten hebben we met de Rabobank een kredietlimiet afgesproken van maximaal € 1 miljoen. Van dit krediet hebben we in 2011 geen gebruik gemaakt. Langlopende leningen sluiten we gezien de gunstige tarifering voornamelijk af bij de BNG (Bank Nederlandse Gemeenten) en de NWB (Nederlandse Waterschapsbank). We lopen geen valutarisico. Er is geen sprake van derivaten of beleggingen. Naast een kleine deelneming in het woonruimteverdeelsysteem van WoningNet (€ 1.000) is er geen sprake van andere deelnemingen en kapitaalbelangen. De deelneming in WoningNet is zonder invloed van betekenis. 3.6 Financiële continuïteit De financiële risico’s voor corporaties zijn de afgelopen jaren zowel in omvang als complexiteit toegenomen en deze trend houdt naar verwachting de komende jaren aan. Solvabiliteit en liquiditeit komen meer onder druk te staan als gevolg van verdergaande overheidsmaatregelen. Door het gematigde huurbeleid nemen de opbrengsten slechts in geringe mate toe en door de invoering van vennootschapsbelasting en andere overheidsheffingen nemen de bedrijfslasten flink toe. Wij willen echter blijven investeren in kwalitatief goede sociale huisvesting. Daarom besloten we in 2008 geleidelijk een deel van het bestaande bezit te verkopen om onze financiële continuïteit te waarborgen. De afhankelijkheid van de verkoop voor toekomstige investeringen neemt steeds meer toe. We investeerden de laatste jaren fors. We bouwden in Breukelen woonzorgcentrum De Driestroom en we zorgden voor woonruimte en dagopvang voor mensen met een verstandelijke beperking in woonboerderij De Poel en seniorenflat ’t Heijcop. Met de renovatie van wijk De Eendracht pakten wij ongeveer 10% van ons bezit grondig aan. In deze wijk sloopten we bovendien een paar sterk verouderde complexen en bouwden hiervoor in de plaats 78 nieuwe huurwoningen in complex De Boemerang. Momenteel renoveren we de schil van de woningen van wijk De Poel (ongeveer 5% van ons bezit). Vanwege de afboeking van relatief hoge onrendabele toppen hebben dergelijke investeringen een sterke negatieve invloed op het eigen vermogen (en daarmee de solvabiliteit). Voor zover we de investeringen terugverdienen, ontvangen we deze gedurende de levensduur geleidelijk terug uit de jaarlijkse exploitatieoverschotten. Dat is (zeker op korte termijn) van nadelige invloed op onze kasstromen. We informeren belanghouders, waaronder toezichthouders en garantieverstrekkers, op de gebruikelijke wijze over onze financiële positie en de invloed van onze voornemens op de ontwikkeling hiervan.
Pagina 25 Jaarverslag 2011
Vooralsnog vormt onze financiële positie geen beletsel om op actieve wijze onze volkshuisvestelijke taken uit te voeren. We zijn ons echter, mede gezien de recente ontwikkelingen, goed bewust van de noodzaak onze financiële positie scherp te monitoren en flexibiliteit te betrachten als het gaat om het realiseren van onze ambities. We monitoren een aantal kengetallen. Deze kengetallen lichten we aan het einde van dit hoofdstuk verder toe. We richten ons vooral op de ontwikkeling van de solvabiliteit en de operationele kasstromen, vanwege het belang hiervan voor toezichthouders en garantieverstrekkers. Om onze financiële continuïteit te waarborgen, stellen wij hieraan de volgende eisen: • We zorgen voor een blijvende solvabiliteit van minimaal 20%. • We zorgen ervoor dat de operationele kasstromen jaarlijks meer bedragen dan 2% van het saldo van de leningenportefeuille aan het begin van het boekjaar. 3.7 Solvabiliteit Naast de interne eis die wij stellen aan de solvabiliteit velt ook het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV) hier een oordeel over. Het CFV geeft jaarlijks een solvabiliteitsoordeel en een continuïteitsoordeel af. Het solvabiliteitsoordeel, gebaseerd op het volkshuisvestelijk vermogen op balansdatum, dient volgens de normen van het CFV “voldoende” te zijn. Het CFV heeft aan de hand van de verantwoordingsstukken over het boekjaar 2010 onze solvabiliteit beoordeeld. Uit deze beoordeling bleek dat ons - door het CFV gecorrigeerde weerstandsvermogen - hoger is dan het minimaal noodzakelijke weerstandsvermogen. Dit leidde tot het oordeel “voldoende solvabel”. 2011
2010
Intern: solvabiliteit volgens jaarrekening
27,7%
22,2%
Af: minimaal risicovolume
20,0%
20,0%
Vermogensovermaat
7,7%
2,2%
CFV: gecorrigeerde solvabiliteit
n.b.
12,8%
Af: minimaal risicovolume
n.b.
12,7%
Vermogensovermaat
n.b.
0,1%
Om te komen tot het continuïteitsoordeel beoordeelt het CFV de mate waarin onze voorgenomen activiteiten passen bij de financiële mogelijkheden. Op basis van de eind 2010 ingediende meerjarenprognose kwam het CFV tot het oordeel dat ook de financiële continuïteit voldoende is gewaarborgd en dat de voorgenomen activiteiten in financieel opzicht passen bij onze vermogenspositie (A1 status). De betreffende documenten van het CFV zijn te downloaden op onze website. Volgens de beoordelingssystematiek van het CFV is er sprake van een marginale vermogensovermaat. Het CFV heeft bij zijn meest recente oordeel nog geen rekening gehouden met de aangekondigde heffing voor de huurtoeslag, welke het kabinet vanaf 2013/2014 wil gaan innen. Bij handhaving van de huidige berekeningssystematiek gaan we ervan uit onze A1 status hierdoor te verliezen. Dit geldt overigens voor het merendeel van de woningcorporaties. We houden de toekomstige ontwikkeling van de solvabiliteit scherp in de gaten. Elk kwartaal actualiseren we de prognose.
Pagina 26 Jaarverslag 2011
3.8 Operationele kasstromen Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) oordeelt of de voorgenomen investeringen passen binnen de borgbare activiteiten en of er voldoende onderpand is om tot borging over te gaan. Voor het aantrekken van leningen met gebruikmaking van de borgingsfaciliteiten van het WSW stelt zij de eis dat de operationele activiteiten voldoende kasstromen genereren om de (genormeerde) aflossing op leningen hieruit te kunnen betalen. In december 2011 ontvingen wij van het WSW de jaarlijkse beoordeling van de kredietwaardigheid. Deze beoordeling was op basis van de eind 2010 ingediende meerjarenprognoses (begroting 2011). Het WSW beoordeelde ons als onveranderd kredietwaardig en kende het gevraagde faciliteringsvolume toe. De doorlooptijd van de beoordeling was echter dermate lang dat deze beoordeling werd ingehaald door de actualiteit, in dit geval de eind 2011 opgestelde meerjarenprognoses (begroting 2012). Wij verzochten het WSW daarom het faciliteringsvolume versneld te actualiseren. We houden de toekomstige ontwikkeling van de operationele kasstromen scherp in de gaten. Elk kwartaal stellen we de lange termijn prognose bij. We ontleenden onderstaande meerjarenprognose voor de afwijking van de operationele kasstromen ten opzichte van de genormeerde aflossingen aan onze begroting voor 2012.
Figuur 5. Ontwikkeling operationele kasstromen t.o.v. genormeerde aflossingen
3.9 Ontwikkeling resultaten, balansposities en kengetallen Hierna geven wij de (geprognosticeerde) ontwikkeling van resultaten, balansposities en kengetallen weer voor de jaren 2012 tot en met 2016. Het belangrijkste uitgangspunt bij het opstellen van de geprognosticeerde ontwikkeling van resultaten, balansposities en kengetallen is de begroting 20122016. Deze begroting is geactualiseerd door het inbrengen van de meest recent bekend gemaakte veronderstelde “normen en bronnen” voor opbrengsten en kosten. Het CFV publiceerde deze in haar beleidsregels in februari 2012. Ook de bedrijfswaarde is op basis hiervan geactualiseerd. Voor de gehanteerde grondslagen en inschattingen voor waardering en resultaatbepaling verwijzen wij naar hoofdstuk 5.
Pagina 27 Jaarverslag 2011
Ontwikkeling resultaten (bedragen x € 1.000) Werkelijk
Prognose
Prognose
Prognose
Prognose
Prognose
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Bedrijfsopbrengsten: Huren
12.136
12.580
12.883
13.221
13.595
13.849
522
662
676
689
703
717
Overheidsbijdragen
-
-
-
-
-
-
Verkoopopbrengsten
4
240-
-
-
-
-
84
30
30
30
31
31
12.746
13.032
13.589
13.940
14.329
14.597
136
159
133
153
154
176
-1.633
1.480
340
103
1.097
109
1.474
1.559
1.603
1.655
1.704
1.648
Onderhoudskosten
2.740
3.291
2.734
2.705
3.446
3.690
Overige bedrijfslasten
2.364
2.564
2.509
3.312
3.380
3.454
5.081
9.053
7.319
7.928
9.781
9.077
7.665
3.979
6.270
6.012
4.548
5.520
Vergoedingen
Overige bedrijfsopbrengsten
Bedrijfslasten: Afschrijvingen Waardeverminderende vaste activa Lonen inclusief werkgeverslasten
Bedrijfsresultaat
Pagina 28 Jaarverslag 2011
Werkelijk
Prognose
Prognose
Prognose
Prognose
Prognose
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Rentebaten
99
68
42
43
43
41
Rentelasten
3.722
3.586
3.485
3.382
3.359
3.320
72
-
-
4.114
461
2.827
2.673
1.232
2.241
330
88
-744
-645
-484
-535
4.444
549
2.083
2.028
748
1.706
5.122
-3.080
-106
-423
-250
-317
9.566
-2.531
1.977
1.605
498
1.389
Overige waardeveranderende vaste financiële activa en passiva Resultaat voor belastingen Belastingen (vpb) Resultaat voor mutatie actuele waarde Mutatie actuele waarde Resultaat na mutatie actuele waarde en belastingen
Pagina 29 Jaarverslag 2011
Ontwikkeling balansposities (bedragen x € 1.000) Werkelijk
Prognose
Prognose
Prognose
Prognose
Prognose
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Debet: Materiële vaste activa
122.646
121.756
122.966
122.762
123.922
122.857
660
733
630
630
630
630
123.306
122.489
123.596
123.392
124.552
123.487
5.180
2.532
2.527
2.780
2.560
2.548
128.486
125.021
126.123
126.172
127.112
126.035
35.620
33.089
35.065
36.671
37.168
38.556
156
616
396
156
156
156
Langlopende schulden
84.831
85.915
84.964
83.196
80.368
74.628
Kortlopende schulden
7.879
5.401
5.698
6.149
9.420
12.695
128.486
125.021
126.123
126.172
127.112
126.035
Financiële vaste activa
Vlottende activa Totaal Credit: Eigen vermogen Voorzieningen
Totaal
Pagina 30 Jaarverslag 2011
Ontwikkeling financiële kengetallen Werkelijk
Prognose
Prognose
Prognose
Prognose
Prognose
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Solvabiliteit eigen vermogen
27,7%
26,5%
27,8%
29,1%
29,2%
30,6%
Rentabiliteit eigen vermogen
11,5%
1,4%
8,1%
7,3%
3,3%
5,8%
Rentabiliteit totaal vermogen
6,1%
3,2%
5,0%
4,8%
3,6%
4,4%
Current ratio
0,7
0,5
0,4
0,5
0,3
0,2
Interest coverage ratio
1,8
1,6
1,7
1,7
1,6
1,6
70,8%
70,0%
68,4%
67,1%
66,5%
64,7%
Loan to value
Aan de ontwikkeling van jaarresultaten en balansposities zijn de volgende kengetallen ontleend: * Solvabiliteit eigen vermogen: verhouding tussen eigen vermogen en totaal vermogen per einde boekjaar. We hanteren een minimale solvabiliteitseis van 20%. * Rentabiliteit eigen vermogen: jaarresultaat uitgedrukt in een percentage van het eigen vermogen per einde boekjaar. * Rentabiliteit totaal vermogen: jaarresultaat, vermeerderd met betaalde rente, uitgedrukt in een percentage van het totale vermogen per einde boekjaar. * Current ratio: verhouding tussen vlottende activa en kortlopende schulden. * Interest coverage ratio: totale rentelast uitgedrukt in de verhouding tot de operationele kasstromen. Algemeen geldt een minimum van 1,25. * Loan to value: deel van (de bedrijfswaarde van) het bezit dat is gefinancierd met vreemd vermogen. Algemeen aanvaardbaar is een norm van maximaal 75%.
Pagina 31 Jaarverslag 2011
4. RAAD VAN COMMISSARISSEN In dit hoofdstuk legt de raad van commissarissen publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop hij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van zijn taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Hij geeft goedkeuring over de voorgaande hoofdstukken. 4.1 Taken en verantwoordelijkheden De raad van commissarissen houdt toezicht op algemeen beleid, financiële continuïteit, rechtmatigheid van uitgaven, maatschappelijke bijdrage aan volkshuisvesting, integriteit en strategieontwikkeling van de organisatie. Daarnaast ziet hij toe op het functioneren van de directeur-bestuurder. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de raad zijn in de statuten vastgelegd en verder uitgewerkt in het huishoudelijk reglement van de vereniging. De afbakening van taken en verantwoordelijkheden tussen de directeur-bestuurder en de raad van commissarissen is ook vastgelegd in een reglement. In verband met een wijziging van de Governancecode in 2011 en een verwachte wijziging van de woningwet in 2012 worden alle officiële reglementen te zijner tijd grondig herzien en waar mogelijk vereenvoudigd. 4.2 Werkwijze Als toezichtkader voor het uitoefenen van zijn taken hanteert de raad het BBSH, ondernemingsplan, jaarplan, begroting en andere beleidsdocumenten. In 2011 overlegde de raad in totaal vier keer met het bestuur. Bij één vergadering was de accountant aanwezig. Een extra bijeenkomst werd georganiseerd om de visitatie te bespreken en evalueren. Het functioneren van het bestuur is eveneens in een apart overleg aan de orde geweest. Geconcludeerd werd dat in 2011 grote stappen zijn gemaakt in het verder professionaliseren van de organisatie. Twee keer vond een algemene ledenvergadering plaats en er werd twee keer overleg gevoerd met de ondernemingsraad. Geen van de leden van de raad van commissarissen is frequent afwezig geweest bij vergaderingen. Besluitenlijst 2011 Start werving lid raad van commissarissen (8 februari 2011) Risicomanagement met wijzigingen goedgekeurd (8 februari 2011) Jaarrekening en jaarverslag 2010 goedgekeurd (10 mei 2011) Reglementen wijzigen op basis van wijzigingen Governancecode (13 september 2011) Herfinanciering lening (13 september 2011) Machtiging D. Meester m.b.t. terugkoopregeling Koopgarant (13 september 2011) Jaarplan en begroting 2012 goedgekeurd (8 november 2011) Geen remuneratie- of auditcommissie instellen (8 november 2011) Bestuursreglement gewijzigd (8 november 2011)
De raad van commissarissen sprak over de volgende onderwerpen: • Strategisch voorraadbeleid, huurbeleid, verkoopprogramma • Ondernemingsplan en jaarplannen • Huurdersparticipatie, onderzoek en resultaten klantenpanel • Leefbaarheidbeleid • Interne risicobeheersing- en controlesystemen • Financiële continuïteit van de organisatie • Visitatierapport • Samenwerking met andere corporaties in de regio • Ontwikkelingen en trends in de (lokale) omgeving van de corporatie • Naleving van wet- en regelgeving en de Governancecode Woningcorporaties • Europese regelgeving en consequenties daarvan voor de organisatie
Pagina 32 Jaarverslag 2011
4.3 Deskundigheid en samenstelling De raad bestaat uit vijf commissarissen. Twee van hen werden voorgedragen door de huurders. Alle leden worden benoemd op basis van een profielschets. Bij vacatures vermelden we specifieke eisen om de al in de raad aanwezige deskundigheid aan te vullen. De profielschets is opgenomen in het huishoudelijke reglement en werd in 2011 niet herzien. Tijdens de algemene ledenvergadering in juni traden de heer H. Hagen en mevrouw I. Herweijer af. Zij werden door de algemene ledenvergadering herbenoemd voor een periode van drie jaar. Deze laatste zittingstermijn dient te worden aangepast aan de nieuwe voorschriften uit de Governancecode. In totaal mogen commissarissen nog maximaal acht jaar zitting hebben, dus beide commissarissen bereiken in 2013 het einde van hun statutaire eindtermijn. De heer A.J.H. van Riel werd in juni 2011 voor een periode van vier jaar benoemd als nieuw lid. Hij vervangt de heer K. Lenstra, die afscheid nam als lid vanwege het bereiken van zijn statutaire eindtermijn. De heer Lenstra maakte gedurende vele jaren deel uit van de raad van commissarissen van Vecht en Omstreken en haar rechtsvoorgangers. Naam en functie
De heer T.S.J. Meester RA (1955) Voorzitter
Deskundigheid
Benoeming/Aftreden Hoofdfunctie
Benoemd in 2010, herkiesbaar in 2013, aftredend in 2018
Financiële zaken
Registeraccountant, vennoot Meester & Kuiper (Hilversum) en docent Nyenrode School of Accounting & Controlling
Nevenfuncties Lid raad van commissarissen woningbouwvereniging Laren, voorzitter businessclub (Hilversum), penningmeester buurtvereniging (Hilversum)
Voorzitter bezwaarschriftenadviescomBenoemd in 2005, Mevrouw mr. drs. W.N. missie AWB provincie Juridische zaken, per- herbenoemd in 2008 Juriste, zelfstandig Herweijer (1947) Utrecht; soneel en organisatie en 2011, aftredend in adviseur en mediator Vicevoorzitter voorzitter raad van 2013 advies Natuur- en Milieufederatie Utrecht De heer H.K. Lenstra (1943) Project-ontwikkeling Lid
De heer H. Hagen (1950) Lid
De heer drs. H. van der Heijden (1959) Lid
De heer A.J.H. van Riel (1969) Lid
Benoemd in 2004, Voorheen beherbenoemd in 2008, ëdigd makelaar en afgetreden in 2011 projectontwikkelaar Benoemd in 2005, herbenoemd in 2008 en 2011, aftredend in 2013
Directeur Stichting Vluchtelingenwerk Midden Nederland en zelfstandig adviseur
Volkshuisvesting
Benoemd in 2009, herkiesbaar in 2012, aftredend in 2017
Senior onderzoeker en coördinator sectie Volkshuisvesting en Woningmarkt, onderzoeksinstituut OTB, TU Delft
Project-ontwikkeling
Benoemd in 2011, herkiesbaar in 2015, aftredend in 2019
Concept-ontwikkelaar Janssen de Jong Projectontwikkeling BV
Zorg en welzijn
Pagina 33 Jaarverslag 2011
Voorzitter Neerlandia
Voorzitter Commissie Taxaties Woonbron (Rotterdam), lid Expertgroep Bouwstatistiek, Centraal Bureau voor de Statistiek
4.4 Onafhankelijkheid De raad van commissarissen waakt ervoor dat zijn leden onafhankelijk zijn in de zin van de in de Governancecode aangeduide criteria (principe III 2.2). In 2011 zijn er geen transacties met tegenstrijdige belangen geweest waarbij leden van de raad en/of het bestuur betrokken waren. Tevens vervult geen van de leden van de raad of het bestuur een nevenfunctie die onverenigbaar is met het lidmaatschap van de raad of het bestuur. 4.5 Zelfevaluatie In januari 2011 werd in een aparte bijeenkomst onder leiding van een onafhankelijke externe deskundige het eigen functioneren van de raad besproken. Het collectief functioneren van de raad blijkt te voldoen aan de verwachtingen. Er is openheid en de onderlinge samenwerking is goed. Ieder heeft de gelegenheid zijn mening te ventileren zonder afgekapt te worden. Er is een grote deskundigheid in de raad. De huidige samenstelling van de raad voldoet aan het gewenste beeld met daarin verschillende rollen (volgens Belbin). In discussies wordt daardoor vanuit verschillende invalshoeken tegen een onderwerp aangekeken, wat de kwaliteit van discussie en besluitvorming bevordert. De rollen van de raad en de directeur-bestuurder zijn complementair. Als verbeterpunt kwam naar voren dat de raad meerdere keren per jaar op basis van een thema met elkaar van gedachten wil wisselen. De uitgebreide en onafhankelijke wijze van zelfevaluatie door een externe werd door de raadsleden als effectief en winstgevend ervaren. De resultaten van de zelfevaluatie hebben we gebruikt bij het opstellen van het profiel voor de nieuwe commissaris. 4.6 Accountant De directeur-bestuurder is verantwoordelijk voor de kwaliteit en de volledigheid van de financiële jaarstukken. De raad van commissarissen ziet hierop toe. Het bestuur en de raad van commissarissen maken elke vier jaar een grondige beoordeling van het functioneren van de externe accountant. Deloitte Accountants is in 2009 door de raad opnieuw benoemd voor een periode van vier jaar. De accountant woonde in mei de vergadering bij waarin de jaarrekening 2010 werd besproken en goedgekeurd. 4.7 Honorering De honorering van de raad van commissarissen is gekoppeld aan de zwaarte van de functie van de afzonderlijke leden en houdt rekening met maatschappelijke waarden en normen. De honorering sluit aan bij de honoreringsregeling van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) en is vastgesteld in de ledenvergadering van juni 2007. De honorering is niet gekoppeld aan de prestaties van Woningbouwvereniging Vecht en Omstreken. Naam
Functie
De heer T.S.J. Meester RA
Voorzitter
€ 7.500
€ 7.500
Mevrouw mr. drs. W.N. Herweijer
Vicevoorzitter
€ 5.000
€ 5.000
De heer H. Hagen
Lid
€ 5.000
€ 5.000
De heer drs. H. van der Heijden
Lid
€ 5.000
€ 5.000
De heer H.K. Lenstra
Lid
€ 2.500
€ 2.500
De heer A.J.H. van Riel
Lid
€ 2.500
€ 2.500
Pagina 34 Jaarverslag 2011
Honorering
Totaal
4.8 Eindoordeel De raad van commissarissen heeft de prestaties van de organisatie beoordeeld vanuit de door hem goedgekeurde kaders en doelstellingen. De raad is tevreden over de bereikte resultaten gelet op de doelstellingen uit het jaarplan 2011. Inmiddels heeft het bestuur samen met het managementteam het initiatief genomen om te komen tot de formulering van nieuwe doelstellingen en plannen voor de komende jaren. Daarmee wil zij voorbereid zijn om ook in de toekomst doelgericht een relevante rol in het maatschappelijk verkeer te blijven vervullen. De basis hiervoor zijn de inzet en loyaliteit van het management en medewerkers van Vecht en Omstreken. Namens de raad van commissarissen dank ik allen voor de goede en prettige samenwerking die ons vertrouwen geeft. Ik ga ervan uit dat ook in 2012 de beoogde resultaten behaald worden. Dick Meester Voorzitter raad van commissarissen
Pagina 35 Jaarverslag 2011
5. JAARREKENING
5.1 Balans per 31-12-2011 na resultaatbestemming (alle bedragen x € 1.000) ACTIVA
31-12-2011
31-12-2010
Vaste activa -
-
114.178
102.272
7.684
7.234
35
1.313
749
792
122.646
111.611
30
44
1
1
629
573
660
618
123.306
112.229
30
30
(5.1) Huurdebiteuren
93
77
(5.2) Gemeenten
14
97
(5.3) Belastingen en premies sociale verzekeringen
40
101
(5.4) Overige vorderingen
39
30
260
192
446
497
4.704
4.683
5.180
5.210
128.486
117.439
(1) Immateriële vaste activa (2) Materiële vaste activa (2.1) Onroerende en roerende zaken in exploitatie (2.2) Onroerende en roerende zaken verkocht onder voorwaarden (2.3) Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling (2.4) Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
(3) Financiële vaste activa (3.1) Te vorderen BWS subsidies (3.2) Deelnemingen (3.3) Latente belastingvordering
Vlottende activa (4) Voorraden (4.1) Voorraad opgeleverd (5) Vorderingen
(5.5) Overlopende activa
(6) Liquide middelen
TOTAAL ACTIVA
Pagina 36 Jaarverslag 2011
PASSIVA
31-12-2011
31-12-2010
Eigen vermogen (7) Reserves (7.1) Statutaire reserve
13
13
(7.2) Overige reserves
35.607
26.051
35.620
26.064
-
-
(8.2) Voorziening latente belastingverplichtingen
86
361
(8.3) Overige voorzieningen
70
-
156
361
3.403
5.804
73.707
72.610
7.720
7.253
1
1
84.831
85.668
(10.1) Schulden aan kredietinstellingen
1.903
1.756
(10.2) Schulden aan gemeenten
2.401
218
(10.3) Schulden aan leveranciers
915
758
(10.4) Belastingen en premies sociale verzekeringen
109
178
2.551
2.436
7.879
5.346
92.866
91.375
128.486
117.439
Vreemd vermogen (8) Voorzieningen (8.1) Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw
(9) Langlopende schulden (9.1) Leningen overheid (9.2) Leningen kredietinstellingen (9.3) Terugkoopverplichting verkopen onder voorwaarden (9.4) Waarborgsommen
(10) Kortlopende schulden
(10.5) Overlopende passiva
Totaal vreemd vermogen
TOTAAL PASSIVA
Pagina 37 Jaarverslag 2011
5.2 Winst- en verliesrekening over 2011 (alle bedragen x € 1.000) Resultaat 2011
Begroting 2011
Resultaat 2010
(11) Bedrijfsopbrengsten
12.136
12.146
11.700
522
618
610
4
-
55
84
30
149
12.746
12.794
12.514
136
165
166
-1.633
207
104
1.110
1.152
1.073
(12.4) Sociale lasten
144
95
135
(12.5) Pensioenpremies
220
242
215
(12.6) Lasten onderhoud
2.740
3.035
4.630
(12.7) Overige bedrijfslasten
2.364
2.820
2.649
5.081
7.716
8.972
7.665
5.078
3.542
(13.1) Rentebaten
99
48
115
(13.2) Rentelasten
-3.722
-3.735
-3.718
72
-
78
4.114
1.391
17
330
-173
-244
4.444
1.218
-227
5.122
824
2.149
9.566
2.042
1.922
(11.1) Huren (11.2) Vergoedingen (11.3) Verkoopopbrengsten (11.4) Overige bedrijfsopbrengsten
(12) Bedrijfslasten (12.1) Afschrijvingen op materiële vaste activa (12.2) Overige waardeverminderingen materiële vaste activa (12.3) Lonen en salarissen
Bedrijfsresultaat (13) Financiële baten en lasten
(13.3) Waardeveranderingen financiële vaste activa en passiva
Jaarresultaat voor belastingen (14) Belastingen (vpb)
Jaarresultaat voor mutatie actuele waarde materiële vaste activa (15) Mutatie actuele waarde materiële vaste activa
Jaarresultaat na mutatie actuele waarde materiële vaste activa en belastingen
Pagina 38 Jaarverslag 2011
5.3 Kasstroomoverzicht over 2011 (volgens de directe methode) (alle bedragen x € 1.000) Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
12.819
12.281
-
-
82
149
12.901
12.430
Betalingen aan werknemers
-1.474
-1.423
Betalingen aan leveranciers onderhoud
-2.604
-4.630
Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten
-2.440
-2.428
-6.518
-8.481
6.383
3.949
99
115
-3.698
-3.744
-
313
-3.599
-3.316
2.784
633
-6.024
-6.777
2.221
3.292
-
-
14
13
-3.789
-3.472
3.000
7.500
-1.974
-5.526
1.026
1.1974
21
-865
Ontvangsten van huurders Ontvangsten van subsidiegevers Overige ontvangsten
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
Ontvangen interest Betaalde interest Betaalde winstbelasting
Kasstroom uit operationele activiteiten
Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen in financiële vaste activa Desinvesteringen financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Ontvangsten lopende schulden Aflossingen van langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Mutatie geldmiddelen
Pagina 39 Jaarverslag 2011
5.4 Toelichting op de jaarrekening Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari 2011 tot en met 31 december 2011. Activiteiten De activiteiten van Woningbouwvereniging Vecht en Omstreken, statutair gevestigd en kantoor houdende te Breukelen bestaan uit het werkzaam zijn op het gebied van de volkshuisvesting, een en ander met inachtneming van hetgeen in het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) is neergelegd. Naast de maatschappijen die onder de financiële vaste activa zijn vermeld, zijn geen maatschappijen verbonden met de rechtspersoon. Regelgeving De jaarverslaggeving voor toegelaten instellingen volkshuisvesting moet voldoen aan de eisen zoals geformuleerd in het BBSH. In dit besluit wordt voorgeschreven Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek toe te passen behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor jaarrekeningen van woningcorporaties geldt de door de RJ uitgegeven RJ 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans, winst-en-verliesrekening en het verloopoverzicht van de bedrijfswaarde opgenomen en voor de sector specifieke presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. Deze jaarrekening is opgesteld volgens die bepalingen. We passen de “oude” RJ 645 (geldend vanaf 2005) toe. Stelselwijziging In de jaarrekening 2011 hebben we een stelselwijziging doorgevoerd met betrekking tot de onroerende zaken verkocht onder voorwaarden. Dit betekent dat bij het aangaan van de transactie sprake is van een herrubricering van de woning verkocht onder voorwaarden van de “materiële vaste activa in exploitatie” naar de “materiële vaste activa verkocht onder voorwaarden”. Omdat in economische zin geen sprake is van een verkooptransactie en derhalve ook geen winst of verlies kan ontstaan. Bij een dergelijke herrubricering dienen we de ongerealiseerde herwaardering rechtstreeks toe te voegen aan de algemene reserve, aangezien een woningcorporatie op basis van het BBSH geen afzonderlijke herwaarderingsreserve mag vormen. De stelselwijziging is op juiste wijze in de jaarrekening 2011 verwerkt. De stelselwijziging heeft op totaalniveau een effect op het resultaat 2010 van € 498.000 negatief (terugname van het boekresultaat) en een toename van het vermogen ultimo 2010 van eveneens € 498.000 als gevolg van de rechtstreekse vermogensmutatie. Correctie 11.3 Verkoop woningen 2010 Verkoopopbrengst bestand bezit
-3.273
Kosten
221
Boekwaarde bestaand bezit
2.775
Totaal
-277
Correctie 12.7 Overige bedrijfslasten 2010 Kosten verkoop Koopgarant
-221
Correctie 7.2 Eigen vermogen ultimo 2010 Verkoopprijs Koopgarant inclusief korting
3.273
Boekwaarde verkopen Koopgarant
-2.775
Rechtstreeks in eigen vermogen te verwerken
498
Effect op eigen vermogen ultimo boekjaar
0 Pagina 40 Jaarverslag 2011
5.5 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Activa en passiva worden indien niets vermeld gewaardeerd tegen nominale waarde. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd t.o.v. voorgaand jaar, tenzij anders vermeld onder “Stelselwijzigingen”. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het bedrag van de bestede kosten, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeveranderingen. Afschrijving vindt plaats volgens de lineaire methode. Materiële vaste activa / onroerende en roerende zaken in exploitatie De onroerende zaken en overige zaken in exploitatie (bestemd voor de verhuur) met de daarbij behorende installaties worden per complex gewaardeerd tegen bedrijfswaarde. De complexen zijn ingedeeld op basis van geografische ligging. De bedrijfswaarde is de contante waarde van toekomstige kasstromen en is gebaseerd op de eind 2011 intern geformaliseerde meerjaren begroting voor een periode van vijf jaar. Voor latere jaren wordt uitgegaan van gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente. Gepleegde na-investeringen worden geactiveerd voor zover deze worden terugverdiend door middel van huurverhoging en/of levensduurverlenging. Bij de berekening van de bedrijfswaarde sluiten we zoveel mogelijk aan bij de parameters van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting: 2012
2013
2014
2015
2016 e.v.
Jaarlijkse huurverhoging
2,30%
2,00%
2,00%
2,00%
2,00%
Huurharmonisatie
0,75%
0,75%
0,75%
0,75%
0,00%
Huurderving
0,75%
0,75%
0,75%
0,75%
1,00%
Lastenstijging onderhoud
0,00%
2,17%
2,58%
3,00%
3,00%
Lastenstijging overige kosten
0,00%
2,00%
2,00%
2,00%
2,00%
De bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt, voor zover er nog geen herbestemming heeft plaatsgevonden, plaats op basis van de historische kostprijs. Vergelijking leert dat deze waarde niet significant afwijkt van de gemiddelde kavelprijs voor een sociale huurwoning, contant gemaakt met verrekening van sloop- en verhuiskosten. Materiële vaste activa / onroerende en roerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen het op balansdatum geïnvesteerde bedrag, of eventueel lagere indirecte opbrengstwaarde. Materiële vaste activa / onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen op basis van de verwachte levensduur. Afschrijving vindt plaats volgens de lineaire methode. Op de grond wordt niet afgeschreven. Materiële vaste activa / onroerende en roerende zaken verkocht onder voorwaarden De onroerende zaken verkocht onder voorwaarden worden gewaardeerd tegen de verkoopwaarde onder aftrek van het overeengekomen kortingspercentage in het kader van de koopgarantformule. De waardeverandering die optreedt bij herrubricering als gevolg van het verschil tussen de boekwaarde op het moment van het aangaan van de transactie zoals opgenomen onder onroerende zaken in exploitatie en de waarde van de onroerende zaken verkocht onder voorwaarden op basis van verkoopwaarde na aftrek van de korting wordt rechtstreeks toegevoegd aan het eigen vermogen. De waardeverandering in
Pagina 41 Jaarverslag 2011
latere jaren wordt verantwoord onder de bedrijfslasten als overige waardeverandering materiële vaste activa. Bij de jaarlijkse waardering maken we gebruik van CBS indexcijfers. Deze index is gebaseerd op objectieve verkoopcijfers ontleend aan het Kadaster. Financiële vaste activa De waardering van de te vorderen subsidies BWS vindt plaats door aan de contante waarde van de subsidie bij aanvang van de exploitatie jaarlijks rente toe te rekenen tegen het subsidierendement onder aftrek van de ontvangen bijdragen. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en (indien van toepassing) onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Onder de financiële vaste activa zijn ook actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen nominale waarde en hebben overwegend een langlopend karakter. De actieve belastinglatentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering en op de aanwezige compensabele verliezen. Voorraden Het onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen uitgaafprijzen. Kosten van het werkapparaat en de toerekening van rente blijven hierbij buiten beschouwing. Indien verliezen worden verwacht, worden deze genomen op het moment waarop ze zijn voorzien. Indien het verlies hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. De voorraad gereed product wordt opgenomen tegen kostprijs of eventueel lagere (geschatte) opbrengstwaarde. Vorderingen De vorderingen zijn berekend en opgenomen tegen nominale waarde. Voor oninbare vorderingen wordt, indien noodzakelijk, na individuele beoordeling een voorziening gevormd. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en spaarrekeningen en zijn direct opeisbaar. Reserves Het saldo van deze reserves op balansdatum betreft de algemene bedrijfsreserve en de verenigingsreserve. Voorzieningen Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw brengen we als bijzondere waardeverandering in mindering op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover verwacht dat de verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor het meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen bedrijfswaarde. De voorziening is gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorziening latente belastingverplichtingen Voor in de toekomst te betalen belastingbedragen uit hoofde van tijdelijke verschillen tussen commerciële en fiscale balanswaarderingen wordt een voorziening getroffen ter grootte van de som van deze verschillen vermenigvuldigd met het geldende belastingtarief. De voorziening is gewaardeerd op contante waarde. De opgenomen latentie heeft betrekking op complexen bestemd voor de verkoop. Ultimo 2011 zijn er geen verhuureenheden bestemd voor sloop en herontwikkeling. Voor het overige bezit is niet aan te duiden wat de bestemming zal zijn en is vanuit het oogpunt van voorzichtigheid de latentie op nihil gewaardeerd.
Pagina 42 Jaarverslag 2011
Voorziening individuele opleidingskosten De voorziening individuele opleidingskosten is gevormd n.a.v. de nieuwe CAO voor woningcorporaties. Daarbij wordt per werknemer, rekening houdend met een parttimefactor, een budget toegekend van maximaal € 4.500 voor een periode van vijf jaar. De werknemer mag dit bedrag in principe naar eigen inzicht besteden aan een opleiding binnen of buiten de sector. Voorziening jubileumuitkeringen De voorziening jubileumuitkering heeft tot doel de te verwachten verplichting tot uitbetaling van een dienst- en of leeftijdsjubileum aan eigen personeel in beeld te brengen. Hiervoor wordt op basis van een procentuele blijfkans en het aantal dienstjaren en de leeftijd van de werknemer een verplichting berekend door het huidige salaris te koppelen aan een te verwachten gemiddelde loonstijging en het geheel contant te maken met een discontovoet van 5,25%. Langlopende schulden Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De aflossingsverplichting van het komend jaar is opgenomen onder de kortlopende schulden. Terugkoopverplichting verkoop onder voorwaarden In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden is er een terugkoopverplichting die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting, rekening houdend met de contractvoorwaarden. Als we verwachten dat de terugkoop binnen één jaar plaatsvindt, is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. Overige passiva De overige passiva waarderen we tegen nominale waarde. 5.6 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Het resultaat bepalen we als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd, verliezen zodra zij voorzienbaar zijn. De waarderingsmethoden voor bepaling van het resultaat zijn gelijk aan die welke voor de samenstelling van de balans werden toegepast. Huren Naast de aanpassing van de huren als gevolg van de jaarlijkse huurverhoging vinden tussentijds aanpassingen plaats als gevolg van woningverbeteringen of harmonisatie. Vergoedingen De vergoeding voor geleverde goederen en diensten. Verkoop woningen Dit betreft het saldo van de verkoopopbrengsten minus de boekwaarde van het actief en de gemaakte verkoopkosten. Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Het verkoopbeleid hebben we voor een periode van vijf jaar ingerekend in de bedrijfswaarde. Alleen nacalculatorische verschillen worden zichtbaar. Afschrijvingen Op goederen ten dienste van de exploitatie wordt lineair afgeschreven. Overige waardeverminderingen materiële vaste activa Hieronder verantwoorden we de waardeverminderingen die zijn ontstaan door gedurende het verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke verplichtingen voor investeringen in nieuwbouw, moderniseringen en herstructurering. Ook wordt hieronder het resultaat verantwoord van de jaarlijkse herwaardering van de onroerende zaken verkocht onder voorwaarden.
Pagina 43 Jaarverslag 2011
Lonen, salarissen en sociale lasten Hieronder verantwoorden we de kosten van het eigen personeel. Voor de pensioenregeling zijn we aangesloten bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). Dit betreft een pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. De toegezegde pensioenregeling is verwerkt als zou er sprake zijn van een toegezegde bijdrageregeling. Behalve de betaling van premies zijn er geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. In het geval van een tekort bij het pensioenfonds is er geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. Onderhoudskosten Hieronder verstaan we alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van klachten-, mutatie- en planmatig onderhoud. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar plaatsvinden. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoorten lonen en salarissen en sociale lasten. Op de kosten van het onderhoud brengen we geactiveerde kosten in mindering. Activering van onderhoudskosten vindt slechts plaats wanneer er sprake is van een waardeverhoging van het actief op basis van bedrijfswaarde. Het gedeelte van de te activeren kosten dat, met inachtneming van bedrijfswaarde op basis van het strategisch voorraadbeleid, niet zal worden terugverdiend verantwoorden we onder de overige waardeverminderingen vaste activa. Overige bedrijfslasten Hieronder beschrijven we de overige kosten die gemaakt zijn voor de gewone bedrijfsvoering, zoals huisvestingskosten, bestuurskosten, algemene kosten, overige personeelskosten, belastingen, verzekeringen, levering goederen en diensten. Deze lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet. Rentebaten betreft ontvangen rente op banktegoeden en beleggingen, toegerekende rente aan projecten en ontvangen rente op de vordering BWS-subsidies. De rentelasten hebben betrekking op de over het boekjaar verschuldigde rente op leningen. Waardeveranderingen financiële vaste activa en passiva Dit is het resultaat van de jaarlijkse herwaardering van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden. Belastingen De belasting over het resultaat berekenen we over het resultaat voor belastingen in de winst- en verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. We houden hierbij rekening met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en schulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Sinds 1 januari 2008 vallen corporaties integraal onder de vigerende belastingwetgeving. Eind 2008 is overeenstemming bereikt tussen Aedes en de Belastingdienst betreffende de VSO 2. De VSO 1 is eenzijdig in 2008 door de Belastingdienst opgezegd. Omdat jurisprudentie inzake de uitwerking van VSO 1 en VSO 2 voor corporaties nog voor een belangrijk deel ontbreekt, kan de werkelijk te betalen of te verrekenen belasting afwijken van de in de jaarrekening opgenomen schatting. Mutatie actuele waarde materiële vaste activa Hieronder nemen we het verschil (zowel positief als negatief) op van de actuele waarde aan het begin en einde van het boekjaar. 5.7 Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de directe methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, interest en ontvangen dividenden hebben we opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn
Pagina 44 Jaarverslag 2011
opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. Analyse jaarresultaat We waarderen het woningbezit tegen bedrijfswaarde. Daardoor kan het jaarresultaat behoorlijk fluctueren bij waardeverandering van het woningbezit. Bij deze manier van waarderen gaan we niet uit van wat we voor het bezit hebben uitgegeven, maar wat het in de toekomst gaat opbrengen. Als de aannames ten aanzien van deze toekomstige kasstromen wijzigen, bijvoorbeeld door het inrekenen van lagere verkoopaantallen of huurstijging, is dit van directe invloed op de waarde van het bezit. Omdat prijsaanpassingen vaak doorwerken in de volledige restantlevensduur is de invloed hiervan in veel gevallen relatief groot. Deze bijstellingen komen tot uiting in de “mutatie actuele waarde”. Hiernaast kunnen flinke fluctuaties optreden door afboekingen op onrendabele investeringen in sociale huurwoningen. Beiden zijn zaken die niet behoren tot de normale beheeractiviteiten. De normale beheeractiviteiten noemen we “operationele activiteiten” en de andere (eerdergenoemde) invloeden op het resultaat zijn “niet-operationele activiteiten”. De analyse van het resultaat splitsen we in deze twee activiteiten. Over 2011 sloten we met een positief jaarresultaat van € 9,6 miljoen. Dit resultaat is te splitsen in een positief resultaat van € 2,8 miljoen uit operationele activiteiten en een positief resultaat van € 6,8 miljoen uit niet-operationele activiteiten. De niet-operationele activiteiten bestonden voornamelijk uit de terugname van een gedeelte van een eerder gedane afboeking in verband met onrendabele investeringen in nieuwbouwproject De Boemerang ad € 1,6 miljoen en een positieve mutatie actuele waarde van € 5,1 miljoen. In de hierna volgende overzichten geven we een korte analyse van het verschil ten opzichte van het boekjaar 2010 en een analyse van het verschil ten opzichte van de begroting 2011. Het behaalde jaarresultaat over 2011 komt € 7,6 miljoen hoger uit dan het jaarresultaat over 2010: Meer huuropbrengsten
0,4
Minder opbrengst vergoedingen
-0,1
Meer overige bedrijfsopbrengsten
0,1
Minder onderhoudskosten
1,9
Minder overige bedrijfslasten
0,3
Minder vennootschapsbelasting
0,6
Afrondingsverschillen
-0,1
Subtotaal / operationele activiteiten
3,1
Minder afboekingen
1,8
Minder waardeveranderingen
2,7
Subtotaal / niet-operationele activiteiten
4,5
Totaal
7,6
Het behaalde jaarresultaat over 2011 komt € 7,5 miljoen hoger uit dan het begrote resultaat over 2011: Minder opbrengst vergoedingen
-0,1
Minder onderhoudskosten
0,3
Minder overige bedrijfslasten
0,4
Minder belastingen
0,5
Meer rentebaten
0,1
Afrondingsverschillen
0,1
Subtotaal / operationele activiteiten
1,3
Minder afboekingen onrendabele investeringen
2,0
Meer waardeveranderingen
4,2
Subtotaal / niet-operationele activiteiten
6,2
Totaal
7,5
Pagina 45 Jaarverslag 2011
5.8 Toelichting op de posten uit de balans (alle bedragen x € 1.000) Activa (1) Immateriële vaste activa Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Saldo begin boekjaar: Aanschafwaarde
-
187
Cumulatieve afschrijvingen
-
-115
Boekwaarde begin boekjaar
-
72
Investeringen
-
0
Desinvesteringen
-
-187
Correctie afschrijvingen
-
187
Afschrijvingen
-
-36
Saldo mutaties
-
-36
Aanschafwaarde
-
-
Cumulatieve afschrijvingen
-
-
Boekwaarde einde boekjaar
-
-
Mutaties in het boekjaar:
Saldo einde boekjaar:
Dit betreft de kosten van software. Deze is geheel afgeschreven. (2) Materiële vaste activa (2.1) Onroerende en roerende zaken in exploitatie Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Woningen en woongebouwen (tegen actuele waarde): Actuele waarde begin boekjaar
97.239
98.018
Levensduurwijzigingen
-1.048
241
Parameterwijzigingen
3.945
4.556
Niveauwijzigingen
1.783
225
Voorraadmutaties
6.784
-2.538
-273
-3.263
11.191
-779
108.430
97.239
Mutaties in het boekjaar:
Rentabiliteitswaardecorrecties Saldo mutaties
Actuele waarde einde boekjaar
Pagina 46 Jaarverslag 2011
De voorraadmutaties in 2011 ad € 6.784.000 hebben betrekking op de verkoop van 10 woningen (-/- € 2.000.000), oplevering nieuwbouw (+ € 7.422.000) en overige investeringen in bestaande bouw (+ € 1.362.000). Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Onroerende goederen niet zijnde woningen (tegen actuele waarde): Actuele waarde begin boekjaar
5.033
4.644
Levensduurwijzigingen
36
44
Parameterwijzigingen
639
513
Niveauwijzigingen
71
-14
Voorraadmutaties
-
-
Rentabiliteitswaardecorrecties
-31
-154
Saldo mutaties
715
389
5.748
5.033
114.178
102.272
Mutaties in het boekjaar:
Actuele waarde einde boekjaar Totaal onroerende en roerende zaken in exploitatie
Voor de ten behoeve van de actuele waardeberekening gehanteerde parameters verwijzen wij naar de “grondslagen voor waardering en resultaatbepaling”. De weergegeven mutaties in de actuele waarde in het boekjaar zijn volgtijdelijk berekend in de volgorde zoals aangegeven. De waarde voor de onroerend zaakbelasting bedroeg in 2011 € 445.255.000. In 2010 was dat € 454.144.000. De onroerende zaken in exploitatie zijn verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade tegen een vaste premie per verhuureenheid, waarbij onderverzekering is uitgesloten. Er is geen sprake van een verzekerde som. Van het totale bezit zijn per ultimo 2011 404 woningen gelabeld voor verkoop. We verwachten hiervan 10 woningen te verkopen in 2012, waarbij kopers ook de mogelijkheid wordt geboden van Koopgarant. De 10 woningen zijn in de actuele waarde opgenomen voor gemiddeld € 190.000 per woning.
Pagina 47 Jaarverslag 2011
(2.2) Onroerende en roerende zaken verkocht onder voorwaarden Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Saldo begin boekjaar: Reële waarde moment verkoop
7.368
4.095
-134
-37
7.234
4.058
832
3.273
Afname
-242
-
Herwaarderingen
-140
-97
450
3.176
7.958
7.368
-274
-134
7.684
7.234
Aantal 2008
7
7
Aantal 2009
12
13
Aantal 2010
15
15
Aantal 2011
4
-
38
35
Herwaarderingen Boekwaarde begin boekjaar Mutaties in het boekjaar: Toevoegingen
Saldo mutaties Saldo einde boekjaar: Reële waarde moment verkoop Herwaarderingen
Boekwaarde einde boekjaar
Overzicht aantal Koopgarantwoningen:
Totaal aantal woningen verkocht onder Koopgarant
In 2011 is één woning (uit 2009) teruggekocht en weer doorverkocht. (2.3) Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Boekjaar 2011 Project De Boemerang
Boekjaar 2010 -
1.313
Project CSV Vreeland
35
-
Totaal
35
3.313
Nieuwbouwproject De Boemerang is in 2011 opgeleverd en verhuurd. Voor project CSV Vreeland is eind 2010 grond aangekocht. Overdracht vindt plaats in 2012. De geboekte kosten betreffen advieskosten.
Pagina 48 Jaarverslag 2011
(2.4) Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Saldo begin boekjaar: Aanschafwaarde
1.627
1.553
Cumulatieve afschrijvingen
-835
-711
Boekwaarde begin boekjaar
792
842
109
82
-157
-8
141
7
Afschrijvingen
-136
-131
Saldo mutaties
-43
-50
1.579
1.627
-830
-835
749
792
Mutaties in het boekjaar: Investeringen Desinvesteringen Terugname afschrijvingen op desinvesteringen
Saldo einde boekjaar: Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde einde boekjaar
Betreft kantoorgebouw, inventaris en bedrijfswagens. In 2011 investeerden we € 1.000 in meubilair, € 42.000 in automatisering en € 66.000 in bedrijfswagens. Het kantoorgebouw schrijven we af in 35 jaar. De voorzieningen in het gebouw in 15, respectievelijk 5 jaar. De inventaris, apparatuur en auto’s schrijven we in 5 jaar af. De afschrijvingswijze is lineair. (3) Financiële vaste activa (3.1) Te vorderingen B.W.S. subsidies Boekjaar 2011 Saldo begin boekjaar Ontvangen Toegerekende rente Saldo einde boekjaar
Boekjaar 2010 44
57
-16
-15
2
2
30
44
Ultimo 2011 is er nog één vordering, welke via de BRU (Bestuur Regio Utrecht) loopt.
Pagina 49 Jaarverslag 2011
(3.2) Deelnemingen Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Saldo begin boekjaar
1
1
Aankopen
-
-
Verkopen
-
-
Saldo einde boekjaar
1
1
Vanuit bedrijfseconomische overwegingen besloten we in 2003 deel te nemen in WoningNet n.v. in Weesp. WoningNet verzorgt de woonruimteverdeling. Waardering van het aandeel vindt plaats tegen aanschafwaarde. Uit het bezit van het aandeel volgt geen zeggenschap van enige betekenis. (3.3) Latente belastingvordering Boekjaar 2011 Fiscale verliezen
Boekjaar 2010 629
573
Dit betreffen te verrekenen fiscale verliezen over de jaren 2008 en 2009, waarop herrekening heeft plaatsgevonden. (4) Vlottende activa (4.1) Voorraad opgeleverd Boekjaar 2011 Voorraad nieuwbouw koopwoningen
Boekjaar 2010 30
30
Van de in 2005 opgeleverde nieuwbouw koopappartementen in De Driestroom resteren twee niet verkochte parkeerplaatsen. Deze zijn gewaardeerd tegen verwachte opbrengstwaarde. (5) Vorderingen (5.1) Huurdebiteuren Boekjaar 2011 Huurachterstand einde boekjaar
Boekjaar 2010 93
77
De huurachterstanden zijn in 2011 toegenomen ten opzichte van 2010. De huurachterstand bedraagt per einde boekjaar 0,73 % van de bruto jaarhuur, eind 2010 was dit 0,62%. Het saldo is per ultimo 2011 als volgt te verdelen: Aantal maanden
Aantal huurders
Bedrag in €
Bedrag in %
Minder dan 1 maand
44
6.789
7,33
1 tot 2 maanden
56
32.128
34,70
2 tot 3 maanden
12
13.776
14,88
3 tot 4 maanden
5
7.648
8,26
4 tot 5 maanden
5
10.745
11,60
Meer dan 5 maanden
8
21.503
23,22
130
92.589
100,00
Totaal
Pagina 50 Jaarverslag 2011
(5.2) Gemeenten Boekjaar 2011 Gemeente Breukelen
Boekjaar 2010 -
97
Gemeente Stichtse Vecht
14
-
Saldo einde boekjaar
14
97
(5.3) Belastingen en premies sociale verzekeringen Boekjaar 2011 Omzetbelasting
Boekjaar 2010 40
101
(5.4) Overige vorderingen Boekjaar 2011 Overige debiteuren
Boekjaar 2010 39
30
(5.5) Overlopende activa Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Vooruitbetaalde licenties en automatiseringskosten
78
-
Vooruitbetaalde verzekeringspremies
69
77
Te ontvangen rente
85
90
Overige overlopende activa
28
25
260
192
Saldo einde boekjaar
(6) Liquide middelen Boekjaar 2011 Kas
Boekjaar 2010 1
4
945
251
Rabobank spaarrekening
3.758
4.428
Saldo einde boekjaar
4.704
4.683
Rabobank
Passiva (7) Eigen vermogen (7.1) Statutaire reserves / verenigingsreserve Boekjaar 2011 Saldo begin boekjaar Resultaat boekjaar Saldo einde boekjaar
Pagina 51 Jaarverslag 2011
Boekjaar 2010 13
13
-
-
13
13
(7.2) Statutaire reserves / Algemene bedrijfsreserve Boekjaar 2011 Saldo begin boekjaar Resultaat boekjaar
26.051
23.631
9.566
1.922
-10
498
35.607
26.051
Direct verwerkte verschillen materiële vaste activa verkocht onder voorwaarden Saldo einde boekjaar
Boekjaar 2010
Het eigen vermogen per ultimo 2011 was voor een gedeelte van € 28.358.000 nog niet gerealiseerd. Per ultimo 2010 was het eigen vermogen voor € 22.885.000 niet gerealiseerd. (8) Voorzieningen (8.1) Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Nieuwbouw huurwoningen De Boemerang: Saldo begin boekjaar
-
4.544
Dotatie aan de voorziening
-
-
Onttrekking aan de voorziening
-
-4.544
Saldo einde boekjaar
-
-
(8.2) Voorziening latente belastingverplichtingen (vennootschapsbelasting) Boekjaar 2011 Saldo begin boekjaar Onttrekking aan voorziening Saldo einde boekjaar
Boekjaar 2010 361
-
-275
361
86
361
Per ultimo 2011 is er sprake van een belastinglatentie in verband met de verkoop van huurwoningen de komende vijf jaar. Het betreft een latentie voor het verschil tussen de commerciële en de fiscale waardering. Voor het contant maken van deze latentie is uitgegaan van een netto rente van 3,725%. Dit is een langlopende voorziening. De nominale waarde van de passieve latentie bedraagt eind 2011 € 96.000. (8.3) Overige voorzieningen Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Inzake individuele opleidingskosten
30
-
Inzake jubileumuitkering
40
-
Saldo einde boekjaar
70
-
Pagina 52 Jaarverslag 2011
(9) Langlopende schulden (9.1) Leningen overheid (gemeente Stichtse Vecht) Boekjaar 2011 Saldo begin boekjaar
6.022
7.739
-218
-1.717
-2.401
-218
3.403
5.804
Aflossing boekjaar Aflossing volgende boekjaar Saldo einde boekjaar
Boekjaar 2010
(9.2) Leningen kredietinstellingen Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Saldo begin boekjaar
74.366
70.675
Aflossing boekjaar
-1.756
-3.809
Aflossing volgend boekjaar
-1.903
-1.756
3.000
7.500
Saldo einde boekjaar
73.707
72.610
Totaal leningen (9.1 en 9.2)
77.110
78.414
Nieuwe leningen
In de begroting voor 2010 werd uitgegaan van een financieringsbehoefte van € 10 miljoen. Hoofdzakelijk door vertraging bij de nieuwbouw van de 78 huurwoningen hebben we in de loop van 2010 besloten € 7,5 miljoen aan te trekken. In 2011 is, conform begroting, € 3,0 miljoen aangetrokken. Het betreft een annuïtaire lening met een looptijd van 30 jaar. De rentevergoeding komt uit op 2,81% met een renteconversie na 5, 15 en 25 jaar. Op het saldo van de leningen is de aflossing van volgend boekjaar in mindering gebracht. Deze is opgenomen onder de kortlopende schulden. Het gemiddelde rentepercentage over de leningen bedroeg in 2011 4,6%, in 2010 was dit 4,7%. Er is geen sprake van leningen met een variabele rente. (9.3) Terugkoopverplichting verkopen onder voorwaarden Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Saldo begin boekjaar: Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht
7.331
4.095
-78
-37
7.253
4.058
Opwaarderingen
833
3.273
Afwaarderingen
-242
-
Saldo mutaties
591
3.273
Vermeerderingen/verminderingen Boekwaarde begin boekjaar Mutaties in het boekjaar:
Pagina 53 Jaarverslag 2011
Saldo einde boekjaar: Aanschafwaarde
7.844
7.331
-124
-78
7.720
7.253
Cumulatieve waardeveranderingen Boekwaarde einde boekjaar
(9.4) Waarborgsommen Boekjaar 2011 Woningen/garages
Boekjaar 2010 1
(10) Kortlopende schulden (10.1) Schulden aan kredietinstellingen Boekjaar 2011 Aflossingsverplichtingen volgend boekjaar
Boekjaar 2010
1.903
(10.2) Schulden aan gemeenten
Boekjaar 2011 Aflossingsverplichtingen volgend boekjaar
1
1.756
Boekjaar 2010
2.401
218
(10.3) Schulden aan leveranciers Boekjaar 2011 Diverse crediteuren
Boekjaar 2010 915
758
(10.4) Belastingen en premies sociale verzekeringen Boekjaar 2011 Omzetbelasting
Boekjaar 2010 109
178
(10.5) Overlopende passiva Boekjaar 2011 Niet vervallen rente geldleningen
2.219
2.195
93
86
166
72
Vooruit ontvangen huurtoeslag
43
43
Overige schulden op korte termijn
30
40
2.551
2.436
Vooruitontvangen huur Te verrekenen inzake servicekosten
Boekjaar 2010
Totaal
Pagina 54 Jaarverslag 2011
5.9 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Obligo WSW We hebben naar het WSW een zogeheten obligoverplichting. Deze verplichting is voorwaardelijk. Zolang het risicovermogen van het WSW voldoende is om eventuele betalingsverplichtingen van WSWdeelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverplichting. Het WSW verwacht voor de komende vijf jaar conform de actuele meerjarenliquiditeitsprognose geen beroep te doen op de obligoverplichting. Deze verplichting is daarom dit jaar wederom niet vermeld in de balans. Aangegane verplichtingen nieuwbouw en renovatie Vreeland: Aankoop grond CSV terrein Breukelen: Renovatie 96 woningen wijk De Poel
298
-
2.794
-
-
4.069
3.092
4.069
Breukelen: Nieuwbouw 78 woningen De Boemerang Totaal
In verband met nieuwbouwplannen hebben we in 2010 grond aangekocht van de gemeente Stichtse Vecht. Het transport zal in 2012 plaatsvinden. Na het uitvoeren van een pilot in 10 woningen hebben we opdracht gegeven tot het uitvoeren van renovatiewerkzaamheden voor de resterende 96 woningen in wijk De Poel in Breukelen. Claim We hebben een juridisch geschil met een (ex)huurder waarvan de uitkomst per 31-12-2011 niet bekend is. De financiële afwikkeling daarvan kunnen we niet voldoende betrouwbaar vaststellen. Daarom hebben we per 31-12-2011 geen verplichting verantwoord. 5.10 Toelichting op de posten uit de winst- en verliesrekening (11.1) Huren Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Te ontvangen netto huur: Woningen en woongebouwen Onroerende goederen niet zijnde woningen Subtotaal
11.942
11.439
348
335
12.290
11.774
138
70
16
4
154
74
12.136
11.700
Af: huurderving Wegens leegstand Wegens oninbaarheid Subtotaal Totaal
De huurverhoging bedroeg per 1 juli 2011 gemiddeld 1,3%. De toename van de netto huur met € 516.000 is als volgt te verklaren: De netto huurontvangsten zijn in 2011 toegenomen als gevolg van de jaarlijkse huurverhoging met € 147.000, met € 95.000 door huurverhoging bij geriefverbeteringen of harmonisatie en met € 345.000 door de oplevering van 78 nieuwbouwwoningen. De netto huurontvangsten zijn in 2011 afgenomen met € 71.000 als gevolg van de verkoop van woningen vanuit het bestaande bezit.
Pagina 55 Jaarverslag 2011
(11.2) Vergoedingen Boekjaar 2011 Overige goederen, leveringen en diensten Contributies Totaal
Boekjaar 2010 520
608
2
2
522
610
(11.3) Verkoopopbrengsten Boekjaar 2011 Verkoopopbrengst bestaand bezit Af: Boekwaarde bestaand bezit
Boekjaar 2010
1.485
255
-1.400
-15
-81
-185
4
55
Af: Direct toerekenbare kosten Verkoopresultaat bestaand bezit
In 2011 zijn 10 woningen verkocht vanuit het bestaande bezit. Zeven woningen hiervan zijn verkocht tegen marktwaarde en drie woningen zijn verkocht met Koopgarant. Er is in 2011 één Koopgarantwoning teruggekocht en weer doorverkocht met Koopgarant. We verantwoorden met ingang van dit jaar alleen de woningen die verkocht zijn tegen marktwaarde (stelselwijziging). De vergelijkende cijfers over 2010 zijn hierop aangepast. Omdat de verwachte verkoopopbrengst al is ingerekend in de bedrijfswaarde, is het resultaat het calculatieverschil tussen begroot en werkelijk. (11.4) Overige bedrijfsopbrengsten Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Vergoeding kapitaalslasten
10
11
Terug te ontvangen BTW
40
101
Overige opbrengsten
34
37
Totaal
84
149
(12.1) Afschrijvingen op materiële vaste activa Boekjaar 2011 Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie
Boekjaar 2010 136
166
De afschrijvingen op onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie hebben betrekking op het bedrijfspand en zaken als inventarissen en bedrijfswagens.
Pagina 56 Jaarverslag 2011
(12.2) Overige waardeverminderingen materiële vaste activa Boekjaar 2011 Onrendabele kosten na-investeringen Terugname afboeking nieuwbouw De Boemerang
11
7
-1.784
-
140
97
-1.633
104
Roerende en roerende zaken verkocht onder voorwaarden Totaal
Boekjaar 2010
Voor het in 2011 opgeleverde nieuwbouwproject De Boemerang was oorspronkelijk gerekend op een onrendabel deel van € 6.200.000. Tijdens de uitvoering van het project bleken de kosten echter mee te vallen. Vanwege mogelijke risico’s en meerwerk (o.a. de aanleg van het buitenterrein), is vanuit voorzichtigheid besloten te wachten met de terugname op de eerdere afboeking tot na de oplevering van het project. De onrendabele kosten van na-investeringen betreffen het gedeelte van gepleegde na-investeringen, die niet worden terugverdiend door middel van huurverhoging en/of levensduurverlenging. Eventuele positieve resultaten, ontstaan uit verkoop, zijn verantwoord onder de post (11.3) verkoop woningen. (12.3) Lonen en salarissen Boekjaar 2011 Bruto salarissen
1.126
1.082
-16
-9
1.110
1.073
Terugontvangsten ziekengeld Totaal
Boekjaar 2010
Met ingang van het jaar 2011 rubriceren we de werkgeversbijdrage ziektekostenverzekering onder de sociale lasten. De vergelijkende cijfers over 2010 zijn hierop aangepast. (12.4) Sociale lasten Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Bijdrage ziektekostenverzekering
55
50
WIA/WAO premie
39
44
WW premie
21
21
WG premie
25
16
4
4
144
135
Loonheffing spaarloon Totaal
Met ingang van het jaar 2011 rubriceren we de werkgeversbijdrage ziektekostenverzekering (ZKV) onder de sociale lasten. De vergelijkende cijfers over 2010 zijn hierop aangepast.
Pagina 57 Jaarverslag 2011
(12.5) Pensioenpremies Boekjaar 2011 Pensioenpremie VUT premie Overige premies Totaal
Boekjaar 2010 174
164
44
49
2
2
220
215
Het aantal formatie-eenheden bedroeg per ultimo 2011 20,5. Geen wijzigingen ten opzichte van 2010. De verdeling over de verschillende afdelingen is als volgt: 2011
2010
Directie
1,0
1,0
Secretariaat en communicatie
1,6
1,6
Financieel economische zaken
2,9
2,9
Wonen
9,2
9,2
Vastgoed
5,8
5,8
Totaal
20,5
20,5
De directeur-bestuurder ontving een bruto vergoeding van € 136.000. Deze vergoeding is inclusief variabel deel, pensioenkosten en werkgeverslasten. (12.7) Lasten onderhoud Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Klachtenonderhoud
363
440
Mutatieonderhoud
146
160
Planmatig onderhoud
2.231
4.030
Totaal
2.740
4.630
Een gedeelte van het onderhoud bestaat uit eigen personeelskosten die elders zijn verantwoord. De personeelskosten van de eigen dienst zijn daarom niet in de onderhoudskosten opgenomen.
Pagina 58 Jaarverslag 2011
(12.8) Overige bedrijfslasten Boekjaar 2011 Overige personeelskosten
Boekjaar 2010 179
101
Kosten raad van commissarissen
41
42
Huisvestingskosten
98
88
Kantoorkosten
234
227
Administratieve- en advieswerkzaamheden derden
227
247
-
117
50
57
-
51
Leefbaarheid
99
66
Bankkosten en provisie leningen
18
16
Contributies/bijdragen
48
55
Heffing CFV Vogelaarheffing
87
136
Heffing CFV Saneringssteun
50
-
536
571
56
51
596
527
Verkoopkosten Koopgarant
16
221
Overige kosten
29
76
2.364
2.649
Strategisch voorraadbeleid Projectontwikkeling Inleenpersoneel
Belastingen Verzekeringen Leveringen en diensten
Totaal
In verband met de stelselwijziging voor de verwerking van de verkoop van Koopgarantwoningen zijn de verkoopkosten onder de overige bedrijfslasten verantwoord. De vergelijkende cijfers over 2010 zijn hierop aangepast. De toename van de overige personeelskosten wordt veroorzaakt door het vormen van voorzieningen voor opleidingskosten en jubileumuitkeringen (€ 70.000).
De totale kosten van de raad van commissarissen ad € 41.000 bestaan voor een gedeelte van € 29.000 aan vergoedingen.
Pagina 59 Jaarverslag 2011
Onder Administratieve- en advieswerkzaamheden derden is een bedrag begrepen van € 53.000 aan kosten externe accountant en het netwerk waartoe de accountantsorganisatie behoort. Deze zijn als volgt de specificeren: Boekjaar 2011 Onderzoek van de jaarrekening
Boekjaar 2010 31
32
-
-
Subtotaal accountantskosten
31
32
Adviesdiensten op fiscaal terrein
22
57
-
-
53
89
Andere controleopdrachten
Andere niet-controlediensten Totaal
(13.1) Rentebaten Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Rekening courant banken
12
23
Termijndeposito’s en spaarrekeningen
85
90
2
2
99
115
Te vorderen subsidie BWS Totaal
(13.2) Rentelasten Boekjaar 2011 Leningen gemeente Stichtse Vecht Leningen kapitaalmarkt
336
431
3.362
3.313
24
-26
-
-
3.722
3.718
Mutatie niet vervallen rente Overige rentelasten Totaal
Boekjaar 2010
Het gemiddelde rentepercentage over de leningen was 4,6% in 2011. In 2010 was dat 4,7%. (13.3) Waardeveranderingen financiële vaste activa en passiva Boekjaar 2011 Mutatie terugkoopverplichting verkopen onder
Boekjaar 2010 72
voorwaarden
78
Dit betreft de jaarlijkse herwaardering van de onroerende zaken verkocht onder voorwaarden. (14.1) Belastingen (vennootschapsbelasting) We zijn vanaf 1 januari 2006 belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Voor de periode 1 januari 2006 tot en met 31 december 2007 was sprake van een partiële belastingplicht. Vanaf 1 januari 2008 is sprake van integrale belastingheffing. In 2009 is de vaststellingsovereenkomst VSO 2 getekend. Hierna volgt eerst een opzet van de berekende directe belasting. Pagina 60 Jaarverslag 2011
Boekjaar 2011 Vermogensmutatie conform jaarrekening
Boekjaar 2010
9.556
2.420
136
166
Waardeverandering materiële vaste activa
16
26
Onderhoud fiscaal aangemerkt als investering
50
68
250
-
Fiscale activering rentekosten MVA in ontwikkeling
53
98
Fiscale activering algemene kosten MVA in ontwikkeling
28
83
Vorming commerciële voorziening personeelskosten
70
-
-330
244
273
685
162
149
1.784
-
24
24
Correctie mutatie actuele waarde
5.122
2.149
Investeringen fiscaal aangemerkt als onderhoud
1.204
308
4
101
176
235
-
54
Subtotaal af
8.476
3.020
Fiscale winst
1.353
85
4
4
Bijdrage Vogelaarhefing
87
136
Bijdrage Saneringssteun
50
-
Af: Investeringsaftrek
13
15
1.481
210
-1.481
-210
0
0
Bij: Commerciële afschrijvingen goederen t.d.v. exploitatie
Fiscaal hoger resultaat verkoop woningen
Vennootschapsbelasting Subtotaal bij Af: Fiscale afschrijvingen Overige waardeveranderingen MVA Bijzondere waardeverminderingen MVA t.d.v. exploitatie
Fiscaal lager resultaat verkoop woningen Fiscaal dotatie herinvesteringsreserve BTW teruggave over 2006 en 2007
Bij: Beperkt aftrekbare posten
Belastbare winst T.g.v. herbestedingsreserve/ te verrekenen verliezen Belastbaar bedrag Pagina 61 Jaarverslag 2011
In ons geval is er sprake van een belastinglatentie. Deze bestaat uit het verschil in verband met de voorgenomen verkoop van huurwoningen gedurende de komende vijf jaar: het verschil tussen de verwachte verkoopprijs en de boekwaarde. De dotatie aan de voorziening wordt ten laste van het jaarresultaat gebracht. Hiermee komt de vennootschapsbelasting voor 2011 op: Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Directe belastingen
-
-
Correctie vorige boekjaren
-
121
Aanpassing latentie in verband met tarief
-
10
Dotatie voorziening latente verrekenbare verliezen
-
-54
56
-
Dotatie voorziening latente verkoop huurwoningen
274
-321
Totaal
330
-244
Dotatie voorziening latente leningenportefeuille
Het toepasselijk belastingtarief is voor 2010 en 2011 20% over de eerste schijf van € 200.000 en 25,5% over het meerdere. (15.1) Mutatie actuele waarde materiële vaste activa Boekjaar 2011
Boekjaar 2010
Levensduurwijzigingen
-1.012
286
Parameterwijzigingen
4.584
5.069
Niveauwijzigingen
1.854
211
-304
-3.417
5.122
2.149
Overige wijzigingen Totaal
De bedrijfswaarde verandert jaarlijks, omdat de restant levensduur korter wordt en de aannames met betrekking tot de ontwikkeling van kosten en opbrengsten wijzigen. • • •
•
Levensduurwijzigingen: afname van restant levensduur, in de meeste gevallen met één jaar. Parameterwijzigingen: gevolgen van gewijzigde aannames ten aanzien van de ontwikkeling van diverse parameters, zoals huurstijging en lastenontwikkeling. Niveauwijzigingen: gevolgen van inrekening van aangepaste (norm)bedragen op complexniveau die aan de berekening ten grondslag liggen, zoals hoogte aanvangshuur, onderhoudsbegroting en aanvangsnormen voor beheerkosten. Ook gevolgen van inrekening van het verkoopprogramma voor de komende vijf jaar zijn ingerekend. Overige wijzigingen: aanpassing van rentabiliteitswaardecorrectie.
Pagina 62 Jaarverslag 2011
5.10 Overige gegevens Voorstel resultaatbestemming Het totale positieve jaarresultaat bedraagt in 2011 € 9.566.000. Dit bedrag is ten gunste van het eigen vermogen gebracht. Statutaire winstbestemming Er is geen sprake van statutaire bepalingen in verband met bestemming van de winst. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant De controleverklaring is opgenomen in hoofdstuk 5.12.
Breukelen, 15 mei 2012 Directeur- bestuurder:
Raad van commissarissen:
L. van Rossum T.S.J. Meester RA Mr. drs. W.N. Herweijer H.G. Hagen Drs. H. van der Heijden A.J.H. van Riel
Pagina 63 Jaarverslag 2011
5.11 Kengetallen 2011
2010
2009
2008
2007
Vermogenspositie Eigen vermogen
x € 1.000
35.620
26.064
23.644
19.652
19.211
Voorziening(en)
x € 1.000
156
361
4.583
6.686
270
Financiële reserves
x € 1.000
35.776
26.425
28.227
26.338
19.481
Financiële kengetallen Current ratio
%
0,7
1,0
0,7
0,9
0,7
Solvabiliteit EV/TV
%
27,7
22,2
20,7
17,8
19,4
Solvabiliteit FR/TV
%
27,8
22,5
24,7
23,8
19,7
Rentabiliteit EV
%
11,5
2,0
5,6
-29,4
-4,8
Rentabiliteit TV
%
6,1
3,6
4,4
-1,8
2,6
Betaalde rente tov gemiddeld VV
%
4,6
4,7
4,7
4,9
4,9
1,8
1,0
1,6
1,4
1,7
%
70,8
77,0
75,8
77,5
81,0
Klachtenonderhoud
x € 1.000
363
440
477
467
459
Mutatieonderhoud
x € 1.000
146
160
94
136
240
Planmatig onderhoud
x € 1.000
2231
4030
2.299
1.831
2.135
Algemene kosten
x € 1.000
1.135
1.458
1.503
1.187
1.009
Kosten raad v commissarissen
x € 1.000
41
42
44
40
34
Kosten verzekeringen
x € 1.000
56
51
64
51
39
Kosten belastingen
x € 1.000
536
571
548
528
498
WOZ waarde
x € 1.000
445.255
454.144
456.934
440.435
387.142
2011
2010
2009
2008
2007
Interest coverage ratio Loan to value Onderhoud
Bedrijfskosten
Belastingen en verzekeringen
Pagina 64 Jaarverslag 2011
Indeling woningbezit Vooroorlogs
aantal
2
2
2
3
3
1945 - 1968
aantal
984
990
992
1.037
1.038
1968 - 1975
aantal
288
289
294
301
301
1975 - 1992
aantal
541
544
553
558
558
1992 -
aantal
271
193
193
193
173
2.086
2.018
2.034
2.092
2.073
Totaal Goedkoop
aantal
414
456
502
556
569
Betaalbaar
aantal
1.384
1.328
1.314
1.340
1.336
Duur
aantal
288
234
218
196
168
2.086
2.018
2.034
2.092
2.073
10
16
16
1
5
Totaal Verkocht Verkocht bestaand bezit
aantal
Verkocht nieuwbouw
aantal
waarvan Koopgarant
aantal
7 3
15
13
7
%
1,20
0,60
1,78
2,94
2,86
Verhuurmutaties
aantal
176
114
122
162
108
Aantal verhuringen
aantal
240
136
110
145
108
Uitzettingen
aantal
2
2
1
2
0
Gemiddeld aantal punten WWS
aantal
145
140
140
139
139
Gemiddelde puntprijs
€
3,09
3,08
3,03
2,94
2,91
Gemiddelde huurverhoging
%
1,30
1,20
2,50
1,60
1,10
Gemiddelde huur tov max redelijk
%
66
66
65
66
68
Acceptatiegraad
%
3,23
1,80
2,28
2,50
2,03
Verhuur Huurderving
Pagina 65 Jaarverslag 2011
5.12 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Controleverklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de, in hoofdstuk 5.1 tot en met 5.9 van de jaarstukken 2011 opgenomen, jaarrekening 2011, van Woningbouwvereniging Vecht en Omstreken te Breukelen gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2011 en de winst- en verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het j aarverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening en het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale huursector (Bbsh), Richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Het bestuur van de toegelaten instelling is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het controleprotocol in rubriek A van Bijlage III bij het Bbsh. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de gedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling gemaakte schattingen, aismede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Woningbouwvereniging Vecht en Omstreken per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Bbsh, Richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, onderdeel a, van het Bbsh melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is opgesteld, en of de in artikel 2: 392, lid 1 onder g, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 391, vierde lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Verder vermelden wij dat is voldaan aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van financiële ondersteuning aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04, MG 2008-03, MG 2010-03 en MG2O1 1-02, alsmede aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van grondaankopen zoals bedoeld in de MG 2001-26 en de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van sponsoractiviteiten zoals bedoeld in MG 2006-04. Arnhem, 15 mei 2012 Deloitte accountants B .V. J.C.M. Hendriks RA
Pagina 66 Jaarverslag 2011
Bijlage A Overzicht gebruikte afkortingen AED ALV BBSH BRU CAO CFV CSV DAEB EU EV FR GGD GGZ GPR (Gebouw) HAT-woning k.k. MT MVA OR POP PLP PKVW RIE RJ RvC RWU RWUW SUN TV VAR VSO VTW VV WAO/WIA WG WOZ WSW WW WWS
automatische externe defibrillator algemene ledenvergadering Besluit Beheer Sociale Huursector bestuur regio Utrecht collectieve arbeidsovereenkomst centraal fonds volkshuisvesting Christelijke Scholengemeenschap Vreeland diensten algemeen economisch belang Europese Unie eigen vermogen financiële reserves gemeentelijke gezondheidsdienst geestelijke gezondheidszorg gemeentelijke praktijkrichtlijn (gebouw) huisvesting alleenstaanden of tweepersoonshuishouden kosten koper managementteam materiële vaste activa ondernemingsraad persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk loopbaanplan politie keurmerk veilig wonen risico inventarisatie en evaluatie Raad voor de Jaarverslaggeving raad van commissarissen regioplatform woningcorporaties Utrecht regioplatform woningcorporaties Utrecht West standaard uitrustingsniveau totaal vermogen regionale weekkrant vaststellingsovereenkomst vereniging toezichthouders woningcorporaties vreemd vermogen wet arbeidsongeschiktheid/wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen werkgever waardering onroerende zaken waarborgfonds sociale woningbouw werkloosheidswet woningwaarderingssysteem
Pagina 67 Jaarverslag 2011
Bezoekadres
Internet
Poeldijk 2, 3621 CZ Breukelen
www.vechtenomstreken.nl
Postadres
Telefoon
Postbus 41, 3620 AA Breukelen
(0346) 25 94 90