Onderzoeksrapport
‘Op d’n willen boef naar Zeeland’ De customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland
Afstudeerrapport van Carmen Willemsen NHTV Internationaal hoger onderwijs – Breda Kenniscentrum Kusttoerisme - Vlissingen
De customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland en de marketing van Zeeland in Vlaanderen.
Afstudeerrapport
Samengesteld door C.A.J. Willemsen, studente aan NHTV internationaal hoger onderwijs Breda. Opleiding: HTRO- hoger toeristisch recreatief onderwijs. Afstudeerrichting: Management Toerisme.
Vlissingen, mei 2015
Samenvatting De customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland, is door middel van kwalitatief verkennend onderzoek in kaart gebracht. De Vlaamse dagtoerist bezoekt namelijk steeds vaker de Zeeuwse provincie voor vakanties maar met name ook voor daguitstappen. De wensen en behoeften van de Vlaamse dagtoerist zijn door middel van interviews in kaart gebracht voor Zeeuwse toeristische organisaties. Het doel is dat de uitkomsten en aanbevelingen als ondersteuning dienen bij het versterken van de marketing van Zeeland in Vlaanderen. De titel van dit rapport (geschreven in het Antwerps dialect) geeft aan dat de Vlaamse respondenten meestal op de bonnefooi naar Zeeland gaan, ze hebben een bestemming voor de daguitstap in het achterhoofd maar plannen en boeken verder niets. De reden dat ze naar Zeeland komen is met name voor de mooie natuur en de rust die er heerst. De Vlamingen zijn op zoek naar verademing tussen de drukte door, naar ontspanning en het nabije Zeeland biedt dat. Daarnaast willen ze ook gewoon genieten tijdens hun daguitstap, alleen of samen met familie. Wandelen, fietsen, winkelen en watersport zijn de meest genoemde activiteiten die ondernomen worden, vaak in combinatie. De customer journey van de Vlaams dagtoerist bestaat uit drie fasen: oriënteren, beleven en delen. Van te voren wordt er een bestemming bedacht, ter plaatse wordt georiënteerd wat er te beleven is en eenmaal thuisgekomen worden de opgedane ervaringen van mond-tot-mond en soms via social media, gedeeld met bekenden Het blijkt dat de respondenten zich de daguitstap herinneren op basis van een piek ervaring en een goed einde. De momenten die daartussen zitten tellen niet mee in de algehele beoordeling van de daguitstap. Om er voor te zorgen dat de Vlaamse dagtoerist en positieve herinnering heeft aan de daguitstap moeten de ‘touchpoints’ die te maken hebben met de piek en het einde geoptimaliseerd worden. De pieken hebben met name betrekking op ‘kleine dingen’ en emotie die het gevoel beïnvloeden, vaak speelt hier een menselijke factor in mee. Het wordt daarom aanbevolen de gastvrijheid (waar Zeeland bekend om staat (Lefebvre, 2015)) extra te benadrukken. De Vlaming het gevoel geven dat hij welkom is en ‘graag gezien wordt’ zal bijdragen aan het creëren van piekervaringen die uiteindelijk resulteren in een positieve herinnering aan de daguitstap. Dit vergroot de kans op herhaalbezoek en het aanbevelen van daguitstappen naar Zeeland aan anderen. Omdat dit een verkennend onderzoek betreft, wordt aanbevolen deze resultaten in verder onderzoek te testen onder een grotere doelgroep.
Voorwoord Voor u ligt het afstudeerrapport ‘de customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland’. Een rapport dat gaat over de wensen, behoeften en gedragingen van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland. Dit afstudeerrapport is geschreven naar aanleiding van mijn afstuderen aan de opleiding Management Toerisme aan NHTV internationaal hoger onderwijs in Breda. Het afstudeertraject ben ik begonnen met het volgen van de specialisatie Bestemmingsbranding & nieuwe media en heb ik afgesloten met een afstudeerstage bij Kenniscentrum Kusttoerisme in Vlissingen. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Kenniscentrum Kusttoerisme om Zeeuwse toeristische ondernemers inzicht te geven in het consumentengedrag van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland, teneinde de marketing van Zeeland in Vlaanderen te versterken. Graag wil ik iedereen bedanken die heeft bijgedragen aan het tot stand komen van dit afstudeerrapport. In het bijzonder mijn afstudeerbegeleidsters en opdrachtgevers Diana Korteweg Maris en Margot Tempelman voor hun kennis, inzicht en feedback gedurende de stageperiode. Daarnaast wil ik ook mijn afstudeerbegeleidster vanuit NHTV internationaal hoger onderwijs, Marian van der Ent, bedanken voor haar kennis, inzicht en feedback gedurende het afstudeerproces. Tot slot natuurlijk de respondenten die hebben meegewerkt aan dit onderzoek, zonder hen had ik dit onderzoek niet kunnen uitvoeren. Ik wens u veel leesplezier en hoop dat mijn onderzoek u nieuwe inzichten geeft en ondersteuning kan bieden bij uw werkzaamheden in de toeristische sector of elders. Met vriendelijke groet, Carmen Willemsen
Vlissingen, mei 2015
Inhoudsopgave Inleiding................................................................................................................................................... 1 1.
2.
3.
4.
5.
6.
Probleemanalyse............................................................................................................................. 2 1.1.
Managementprobleem ....................................................................................................... 2
1.2.
Onderzoeksprobleem.......................................................................................................... 2
Theoretische Oriëntatie .................................................................................................................. 4 2.1.
Trends & ontwikkelingen .................................................................................................... 4
2.2.
Vakantiegedrag Belgen ....................................................................................................... 6
2.3.
Vrijetijdsgedrag Belgen ....................................................................................................... 7
2.4.
Online (social) media gebruik in België ............................................................................. 10
2.5.
Customer Journey ............................................................................................................. 10
2.6.
Zero Moment of Truth ...................................................................................................... 12
2.7.
Peak-end Rule ................................................................................................................... 13
Methodiek ..................................................................................................................................... 15 3.1.
Onderzoeksdoel en –vragen ............................................................................................. 15
3.2.
Conceptueel Kader ............................................................................................................ 15
3.3.
Kwalitatief onderzoek ....................................................................................................... 16
Resultaten kwalitatief onderzoek ................................................................................................. 19 4.1.
Achtergrond respondenten .............................................................................................. 19
4.2.
Associaties met Zeeland.................................................................................................... 20
4.3.
Voorbereidingen daguitstap ............................................................................................. 22
4.4.
De daguitstap in Zeeland .................................................................................................. 23
4.5.
Na de daguitstap ............................................................................................................... 26
Conclusies ..................................................................................................................................... 27 5.1.
De Vlaamse dagtoerist voor zijn daguitstap naar Zeeland ............................................... 27
5.2.
De Vlaamse dagtoerist tijdens zijn daguitstap naar Zeeland ............................................ 28
5.3.
De Vlaamse dagtoerist na zijn daguitstap naar Zeeland ................................................... 29
5.4.
De customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland ........................................... 29
Aanbevelingen .............................................................................................................................. 32 1.
Voor de daguitstap naar Zeeland: interactie op social media ............................................. 32
2.
Tijdens de daguitstap naar Zeeland: optimaliseren touchpoints ........................................ 33
3.
Na de daguitstap naar Zeeland: delen van ervaringen stimuleren ..................................... 34
4.
Aanbevelingen van de respondenten zelf ............................................................................ 35
5.
Verdiepend onderzoek.......................................................................................................... 37
Bibliografie ............................................................................................................................................ 38 Bijlagen.................................................................................................................................................. 41 1.
Figurentabel .......................................................................................................................... 41
2.
Topic list semi-gestructureerde interviews .......................................................................... 42
3.
Oproep om respondenten te werven voor interviews via e-mail ........................................ 45
4.
Digitale vragenlijst om respondenten te werven voor interviews ....................................... 46
5.
Lijst van respondenten.......................................................................................................... 48
6.
Transcripten interviews ........................................................................................................ 49
7.
Labels transcript respondent A ............................................................................................. 56
8.
Codeboek interviews ............................................................................................................ 60
9.
Customer journeys meest recente daguitstap respondenten .............................................. 77
Inleiding De totale vrijetijdseconomie bestaat uit verblijfstoerisme, dagtoerisme, meerdaags zakelijk verblijf en de aanschaf van recreatiegoederen. 51% Van de totale toegevoegde waarde van de vrijetijdseconomie wordt in Zeeland gecreëerd door dagtoerisme, verblijfstoerisme is goed voor 43%. Op basis van gegevens over het aantal verblijfstoeristen en uitstapjes in Zeeland en de daarmee samenhangende uitgaven, is berekend dat de totale bestedingen van consumenten in de Zeeuwse vrijetijdseconomie € 1,7 miljard bedragen. De totale toegevoegde waarde (zowel direct als indirect) bedraagt € 503 miljoen. In totaal levert dit ruim € 288 miljoen aan inkomen op voor Zeeuwen. De Duitse markt blijft de belangrijkste markt voor Zeeland maar België is dé groeimarkt voor Zeeland, met maar liefst 50.000 extra vakantiegangers in het jaar 2013 (Kenniscentrum Kusttoerisme, 2014). Om deze steeds verder groeiende markt Belgische toeristen goed van dienst te kunnen zijn, is door middel van dit onderzoek getracht om één deel van de vrijetijdseconomie, het dagtoerisme te onderzoeken. Specifiek het dagtoerisme van Vlamingen in Zeeland. Het onderzoek betreft dan ook het in kaart brengen van de customer journey van de Vlaamse dagtoerist teneinde de marketing van Zeeland in Vlaanderen te versterken. Binnen Kenniscentrum Kusttoerisme, een initiatief van de hogescholen HZ en NHTV, ontbreekt namelijk kennis over de customer journey van de Vlaamse dagtoerist, terwijl de Vlamingen een belangrijke groep toeristische bezoekers vormen voor de provincie Zeeland. De customer journey is de reis die de consument aflegt vanaf het moment dat hij1 voor het eerst kennis maakt met een bestemming tot en met het moment dat hij de bestemming bezoekt en achteraf zijn ervaringen deelt. Het gaat hierbij om de beslismomenten van de consument en de interactie tussen de consument en de organisatie (Bos, 2013). Het in kaart brengen van de customer journey van de Vlaamse dagtoerist geeft inzicht in hoe de Vlaamse dagtoerist zich oriënteert op een dagje uit, hoe deze de bestemming Zeeland ervaart en welke ervaringen hij daarbij opdoet en of en hoe de Vlaamse dagtoerist zijn ervaringen deelt met anderen. Inzicht in deze aspecten creëert voor Zeeuwse ondernemers kansen om beter in te spelen op de wensen en behoeften van de Vlaamse dagtoerist die steeds vaker een daguitstap maakt naar Zeeland. De hoofdvraag van dit onderzoek luidt dan ook als volgt: ‘Wat zijn de wensen en behoeften van de Vlaamse dagtoerist, in de fasen voorafgaand, tijdens en na de daguitstap naar de bestemming Zeeland?’
1
Overal waar in dit rapport ‘hij’ of ‘zijn’ vermeld staat, kan ook ‘zij’ of ‘haar’ gelezen worden.
1
1. Probleemanalyse 1.1.
Managementprobleem
Het aantal Belgen dat vakantie viert in Nederland groeit enorm. Ook Zeeland profiteert hiervan, in de periode 2004 – 2014 groeide het aantal Belgische gasten met maar liefst 99,7% en het aantal Belgische overnachtingen met 95,7% (CBS, 2014), zie figuur 2 verderop in dit rapport. Hoewel Kenniscentrum Kusttoerisme wel inzicht heeft in het aantal Belgische verblijfstoeristen, ontbreekt inzicht in de bezoekmotieven en het beslisproces. Ditzelfde geldt voor de Belgische (Vlaamse) dagtoeristen. Deze groep Vlaamse dagtoeristen maakt steeds vaker een daguitstap naar Zeeland, maar het is onbekend wat hun motieven zijn om naar Zeeland te komen. Kennis over de Vlaamse dagtoerist is nodig zodat toeristische ondernemers in Zeeland, steeds beter in kunnen spelen op de wensen en behoeften van deze groeiende groep dagtoeristen. Uiteindelijk kan met deze kennis de marketing van Zeeland als toeristische bestemming op de Vlaamse markt versterkt worden, en kunnen de achterliggende beleidskeuzes op deze kennis gebaseerd worden. Door middel van het onderzoeken en analyseren van de customer journey van de Vlaamse dagtoerist, wordt in kaart gebracht hoe de daguitstap van de Vlaming naar Zeeland eruit ziet. Kennis over deze customer journey maakt dat toeristische organisaties in Zeeland beter kunnen inspelen op de wensen en behoeften van een groot aantal toeristische bezoekers van de provincie: Vlaamse dagtoeristen. Hoe deze twee afbakeningen van ‘dagtoeristen’ en ‘Vlamingen’ tot stand zijn gekomen, is te lezen in paragraaf 3.3 van dit rapport.
1.2.
Onderzoeksprobleem
Bij Kenniscentrum Kusttoerisme is er niet veel kennis beschikbaar over het beslisproces dat de Vlamingen doorlopen wanneer ze een bezoek brengen aan Zeeland. Daarom is het van belang om nieuwe kennis te vergaren. Dit wordt gedaan door de customer journey van de Vlaamse dagtoerist in kaart te brengen. Hiermee wordt inzicht gecreëerd in het beslisproces van de Vlamingen en de interactie momenten (‘touchpoints’) die daarbij aan bod komen. De customer journey is een reis die de consument aflegt wanneer hij een product of dienst koopt. Het gaat bij dit onderzoek niet om de customer journey die hoort bij het kopen van een product of dienst maar om een customer journey die toegespitst is op het bezoeken van een bestemming voor één dag. Wanneer de consument een bestemming bezoekt spelen zich een drietal fasen af, onderverdeeld in de fasen voor- , tijdens- en na de daguitstap. Klanttevredenheid speelt hierbij een belangrijke rol. Een organisatie (in dit geval toeristische organisaties in Zeeland) moet(en) kennis hebben van hun bezoekers, wie zijn de bezoekers en hoe identificeert een bezoeker zich met de bestemming, deze kennis resulteert namelijk in een goede klanttevredenheid en een positieve klantbeleving. Inzicht in de fase voor de daguitstap geeft informatie over de beeldvorming van de consument over de bestemming en het keuzeproces. Inzicht in de fase tijdens de daguitstap geeft informatie over de belevenissen en de emoties van de consument die hij ervaart tijdens het bezoek aan de
2
bestemming. Inzicht in de fase na de daguitstap geeft informatie over hoe de consument denkt over een eventueel herhaalbezoek en het delen van verhalen en ervaringen met bekenden. Deze inzichten worden verkregen door middel van deskresearch om bestaande informatie van onderzoeksbureaus en/of experts in kaart te brengen. Daarnaast worden er interviews afgenomen onder Vlaamse consumenten die Zeeland wel eens bezoeken voor een daguitstap. Tevens wordt er een workshop bijgewoond (georganiseerd door Westtoer en Yellow Window) over de customer journey en hoe daar in de praktijk mee omgegaan kan worden. Inzicht in de huidige customer journey van de Vlamingen draagt bij aan het in kaart brengen van de wensen en behoeften van de Vlamingen voor, tijdens en na hun bezoek aan Zeeland. Hierdoor kan de marketing van Zeeland in Vlaanderen versterkt worden. Op deze manier wordt er namelijk inzicht gecreëerd in waarom de Vlaamse gast naar Zeeland komt, en wat die gast dan zo belangrijk vindt tijdens het bezoek. Dit resulteert enerzijds in een kwalitatief resultaat omdat de daguitstappen die Vlamingen maken naar Zeeland steeds verder afgestemd kunnen worden op hun wensen en behoeften, doordat de customer journey van de Vlaamse dagtoerist in kaart gebracht wordt. Hierdoor kunnen Zeeuwse toeristische ondernemers steeds meer bijdragen aan een geoptimaliseerde beleving van Zeeland als nabije bestemming voor een daguitstap. Anderzijds resulteert dit op termijn ook in een kwantitatief resultaat omdat een steeds verder groeiend aantal Vlaamse bezoekers Zeeland zal willen bezoeken, juist door de betere beleving op de bestemming. Tevens vergroot dit kwalitatief resultaat de kans dat Vlaamse bezoekers herhaalbezoeken zullen afleggen naar Zeeland en een daguitstap naar Zeeland ook zullen aanbevelen aan anderen.
3
2. Theoretische Oriëntatie Deskresearch is ingezet om in kaart te brengen wat er al bekend is over de Vlaamse toerist. In dit hoofdstuk is daarom een beschrijving gegeven van relevante trends en ontwikkelingen op het gebied van toerisme, het huidige vakantie- en vrijetijdsgedrag van de Vlaming en de customer journey en andere relevante theorieën.
2.1.
Trends & ontwikkelingen
In deze paragraaf zijn een aantal relevante trends en ontwikkelingen weergegeven op het gebied van toerisme en recreatie, met name sociaal-culturele trends en consumententrends uit overwegend Belgische bronnen. Vrijetijd speelt sinds de jaren ’80 een steeds grotere rol in de individuele identiteit van de consument. De consument wil deze vrijetijd intensiever invullen en beschikt over grote vrijheid bij de invulling hiervan. Het versnipperde gebruik van de vrijetijd maakt dat elk stukje vrijetijd steeds waardevoller wordt voor de consument. Hierdoor wordt vrijetijd een belangrijke uiting van de persoonlijke identiteit. De toerist streeft hierbij naar tijdsbesparing door direct te reserveren en te boeken, door het clusteren van diverse activiteiten op één plaats en door het kiezen van vrijetijdsactiviteiten op goed bereikbare locaties (Toerisme Vlaanderen, 2011). Naast het creëren van een persoonlijke identiteit en de opkomende individualisering is er de laatste jaren ook een tegenovergestelde trend aan de gang: het aansluiten bij interessegroepen en minder traditionele groepsverbanden om samen iets te beleven. Het maken van een multigenerationvakanties wordt steeds populairder, omdat de vrijetijd en vakantie steeds vaker gebruikt wordt om internsief contact te hebben met elkaar. Het is dus van belang om in te spelen op de wensen en behoeften van verschillende generaties die met elkaar op vakantie zijn. (Toerisme Vlaanderen, 2014). Het gemiddelde opleidingsniveau van de bevolking vertoont wereldwijd een stijgende lijn. De toeristen en recreanten van de toekomst gaan actief op zoek naar informatie en uitleg bij wat ze ondernemen. De hier bijkomende verwachtingen van een gids of interactieve informatie middelen, worden steeds groter. De consument is steeds vaker op zoek naar ‘iets nieuws’, ontdekken en ‘beleven’ vormen hier een belangrijke combinatie (Toerisme Vlaanderen, 2014). Omdat de materiële behoeften van de Westerse consument bevredigd zijn, gaat deze steeds meer opzoek naar immaterieel bezit zoals belevenissen. Beleving en ‘iets meemaken’ worden de belangrijkste drijfveren in het keuzeproces van de consument. Daarnaast moet het niet alleen leuk zijn om iets mee te maken maar moet het ook een bijdrage leveren aan de persoonlijke ontwikkeling. Het draait niet alleen meer om ‘zien en bezoeken’ maar om ‘doen en actief deelnemen’ (Toerisme Vlaanderen, 2014). Er vindt een verschuiving plaats van belevingseconomie naar betekeniseconomie, hierdoor ontstaat er meer aandacht voor begrippen als duurzaamheid, authenticiteit, gezondheid en wellness in de brede zin van het woord: ‘well-being’, waarbij het niet
4
zo zeer gaat om zwembaden en sauna’s maar om emotionele en spirituele zorg. Naarmate de bevolking steeds ouder wordt, stijgt het belang dat aan gezondheid gehecht wordt (Toerisme Vlaanderen, 2011). Daarnaast is er een groeiende vraag naar ‘experiental travel’, vakanties die avontuurlijk, gepersonaliseerd, in harmonie met de bestemming en inspirerend zijn. De consument is opzoek naar ervaringen die hen raken op een dieper, emotioneel niveau. Ervaringen moeten een impact hebben op de persoonlijke ontwikkeling. De toerist wil de bestemming echt ervaren (Toerisme Vlaanderen, 2014). In navolging op de ‘do as the local’ trend uit 2014 wil de consument meer dan alleen logeren bij een local. De consument wil bijdragen aan lokale gemeenschappen en zoeken naar authentieke ervaringen door zichzelf onder te dompelen in hun levensstijl, connect with locals (Cherry Picker, 2015). Initiatieven die op deze trend inspelen zijn onder andere: ‘I LikeLocal’ , TravelMoodz en meet a local van VVV Zeeland (samen met een ‘local’ iets unieks beleven in één van de Zeeuwse regio’s). Het belangrijkste bij een uitstap is het ervaren van een geluksmoment, samen met anderen die er voor de consument toe doen: van ultieme kick naar geluksmomenten. Beleven ontspannen en verwonderen worden belangrijker dan grootste en mooiste ‘thrill’ ervaren (Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd, 2014). Uit een onderzoek van ANWB en CELTH naar geluksmomenten tijdens dagjes uit, is ook gebleken dat geluksmomenten het vaakst gevonden worden in de natuur (ANWB & CELTH, 2014). Ongerepte natuur wordt zeldzamer en daarmee waardevoller. Door de hectiek van het dagelijkse leven is de consument op zoek naar ruimte, ruimte die vaak gevonden wordt in de natuur. Recreatie en vakantie in gebieden waar ruimte, natuur en rust heerst, wordt steeds aantrekkelijker voor de drukke consument. Daarnaast speelt gastvrijheid ook een belangrijke rol in de waardering van daguitstappen. Gastvrijheid is niet bepalend voor het ervaren van een geluksmoment maar is volgens het onderzoek van ANWB en CELTH wel een randvoorwaarde voor het ervaren van een geluksmoment. Consumenten hechten daarbij in toenemende mate waarde aan het personeel waardoor ze bediend worden en de prijskwaliteitverhouding, waar voor je geld en gezien worden. Kunnen overzien wat de kosten voor een dagje uit zijn en helderheid over wat je daar dan voor krijgt. Daarnaast heeft de consument dus de behoefte om ‘echt’ gezien te worden, zich welkom te voelen en als een unieke gast behandeld te worden. Om zich hierop goed te kunnen oriënteren, maakt de consument steeds vaker gebruik van nieuwe media, met name reviewsites en blogs om de meningen van andere consumenten te lezen (Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd, 2014). Het besef dat de consument waar wil voor z’n geld uit zich ook in de trend delen in plaats van hebben. Bezit is niet nodig, als er maar gebruik van gemaakt kan worden. Bezit levert vaak ook nadelen op en deze zijn door de economische crisis misschien duidelijker in beeld gekomen (Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd, 2014) (NRIT Media, 2014). Initiatieven die deze trend al omarmd hebben zijn onder andere Airbnb, Snappcar en recentelijk wow2do, waar vrijetijdsbelevenissen met elkaar gedeeld kunnen worden.
5
2.2.
Vakantiegedrag Belgen
In deze paragraaf zal kort ingezoomd worden op het vakantiegedrag van de Belg om zo een compleet beeld te schetsen ten opzichte van het vrijetijdsgedrag en dus ook het dagtoerisme. Volgens het onderzoek ‘Marketscan België’ van NBTC Holland Marketing (2014), is het inwoneraantal van België in 2014 bijna 11,2 miljoen. Hiervan is 57 % woonachtig in Vlaanderen, 32 % in Wallonië en 11 % in Brussel en omgeving. De totale vakantieparticipatie van de Belgen in 2012 is 71 %. Frankrijk is voor zowel korte als lange vakanties de nummer één vakantiebestemming voor de Belgen, maar Nederland neemt als het gaat om korte vakanties (1 – 3 nachten) de tweede plaats in beslag. De korte en lange vakanties samengenomen maakt dat Nederland op de vierde plaats staat van populaire vakantiebestemmingen voor de Belgen. De Belgen hebben in 2012 in totaal 922.000 vakanties ondernomen in Nederland, dat is een toename van ruim 27 % ten opzichte van 2010 waarin er 725.000 vakanties waren ondernomen (WES, 2013). De Vlaming onderneemt het vaakst een korte vakantie, gemiddeld 3 tot 10 % van de Vlaamse bevolking doet dit, terwijl dit percentage in Wallonië gemiddeld tussen de 1 en 2 % van de bevolking ligt. In figuur 1 is te zien dat Noord – Holland de populairste bestemming is voor de Belgische verblijfsgast, de grensprovincies Noord – Brabant, Limburg en Zeeland nemen de eerste, tweede en derde plaats in. De zuidelijke grensprovincies, het bos en de heide maar ook de steden en de kust zijn erg in trek bij de Belgen. Gekeken naar de populariteit per provincie als het gaat om verblijfstoerisme, staat Zeeland op de vierde plaats met 271.000 Belgische verblijfsgasten in 2014.
Bestemmingen in Nederland van Belgische verblijfsgasten Noord-Holland Noord-Brabant Limburg Zeeland Zuid-Holland Gelderland Utrecht Overijssel Flevoland Friesland Drenthe Groningen
323 298 281 271 218 84 47 42 33 32 29 14 0
50
100
150
200
Aantal gasten (x 1000)
250
300
350
Bron: NBTC Holland Marketing (2014)
Figuur 1 Bestemmingen in Nederland van Belgische verblijfsgasten
In figuur 2 is te zien dat het aantal Belgische verblijfsgasten en overnachtingen in Zeeland sinds 2004 in een stijgende lijn zit. De grafiek is weergegeven in indexcijfers omdat er in 2012 een trendbreuk heeft plaatsgevonden bij het CBS. In figuur 2 is te zien dat het aantal Belgische verblijfsgasten in
6
2014 ruim verdriedubbeld is ten opzichte van 2004. Het aantal overnachtingen van Belgische verblijfsgasten is in deze periode eveneens bijna verdriedubbeld.
Belgische gasten en overnachtingen in Zeeland Indexcijfers, 2012 = 100
160 140 120 100 80 60 40 20 0 Belgische gasten
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 45,3 53,9 61,6 72,9 69,6 71,7 86,6 100,8 100 123,2 145
Overnachtingen Belgische gasten 54,4 62,4 66,3
78
72,8 82,7 90,8 100,9 100 126,1 150,1
Figuur 2 Belgische gasten en overnachtingen in Zeeland
Bron: CBS (2014)
Gemiddeld is 90% van de Belgische vakantiegangers die naar Nederland komen in de zomer, afkomstig uit Vlaanderen. Voor lange vakanties ligt dit aandeel zelfs op 93%. Het gaat hier vooral om gezinnen met kinderen, daarnaast is er ook nog een grote groep gezinnen zonder kinderen (partners) die met name voor een korte vakantie naar Nederland komen (WES, 2013).
2.3.
Vrijetijdsgedrag Belgen
In de periode van april 2013 tot maart 2014 wordt 64% van alle daguitstappen van Belgen doorgebracht in Nederland. Van die 64% wordt het merendeel (18%) van de daguitstappen doorgebracht in de provincie Zeeland. Hiermee staat Zeeland op één als het gaat om populairste bestemming voor een daguitstap, Zeeland wordt hier wel op de voet gevolgd door Noord-Brabant en Limburg. Afstand speelt een belangrijke rol, de provincies die aan België grenzen zijn namelijk de populairste bestemmingen voor een daguitstap voor de Belgen (WES, 2013). Ook uit onderzoek van Steunpunt Toerisme en Recreatie over de dagrecreatie van de Belg dat gehouden is onder 2000 respondenten, blijkt dat Nederland de populairste buitenlandse bestemming is voor de Belg wat betreft daguitstappen (zie figuur 3) (Steunpunt Toerisme en Recreatie, 2011).
7
Verdeling daguitstappen van Vlamingen naar bestemming 2,0% 6,0%
3,0%
Vlaanderen 2,0% Wallonië Brussel Nederland
8,0%
Frankrijk
11,0%
Duitsland
68,0%
Overig
Bron: Steunpunt Toerisme en Recreatie (2011)
Figuur 3 Verdeling daguitstappen van Vlamingen naar bestemming
Figuur 3 geeft een gemiddelde weer van de verdeling daguitstappen van Vlamingen in hoog-, midden- en laagseizoen2. Opvallend hierbij is dat de populariteit van Nederland als dag bestemming in het laagseizoen van 6% naar 10% stijgt en in het hoogseizoen daalt naar 3%. Gekeken naar de verdeling van daguitstappen van Vlamingen naar bestemmingen in Nederland, is te zien dat van de vijftien daadwerkelijk benoemde bestemmingen door de Vlamingen, zich er zeven in de provincie Zeeland bevinden (Breskens, Cadzand, Goes, Hulst, Sluis, Terneuzen en Vlissingen). Hier wordt wederom bevestigd dat Zeeland een populaire bestemming is voor de Vlaamse dagtoerist (Steunpunt Toerisme en Recreatie, 2011).Wel gaat het hier met name om plaatsen die zich in de grensregio Zeeuws – Vlaanderen bevinden en een aantal plaatsen die zich in de regio’s Walcheren en Zuid – Beveland bevinden. In de tabel van figuur 4 is een verdeling van het percentage daguitstappen van Vlamingen in Zeeland naar seizoen te zien. Daguitstappen Vlamingen in Zeeland naar seizoen (percentage t.o.v. totaal aantal daguitstappen van Vlamingen in Nederland is 100%)
Hoogseizoen Midden seizoen Laagseizoen Gemiddelde
33.3% 26.0% 25.4% 28.2%
Bron: Steunpunt Toerisme en Recreatie (2011)
Figuur 4 Daguitstappen van Vlamingen in Zeeland naar seizoen
Met name in het hoogseizoen wordt Zeeland door Vlamingen het vaakst bezocht voor een daguitstap. Van het totaal aantal Vlamingen dat in het hoogseizoen een daguitstap maakt naar Nederland, kiest 33,3% ervoor om deze daguitstap door te brengen in Zeeland.
2
In figuur 3 wordt Brussel als aparte bestemming gezien en is het dus geen onderdeel van Vlaanderen.
8
In het midden seizoen is dit 26,0% en in het laagseizoen 25,4%. In het hoogseizoen vinden de daguitstappen met name langs de kust plaats, en in het midden- en laagseizoen met name in de steden (Steunpunt Toerisme en Recreatie, 2011). Wat betreft de motivatie van Vlamingen om een daguitstap te ondernemen, blijkt uit figuur 5 dat het doel van de Vlaming om een daguitstap te ondernemen, voornamelijk ontspannen, genieten en zichzelf verwennen is (51%). Daarnaast is er een kleinere groep die tijdens een daguitstap wil genieten van het samenzijn met familie, vrienden en kennissen (30%). Tot slot vindt de kleinste groep Vlamingen het belangrijk om tijdens een daguitstap iets nieuws te ontdekken, iets te ervaren of iets te leren (19%).
Verdeling daguitstappen van Vlamingen naar motivatie Ontspannen, genieten, zichzelf verwennen 51%
0%
20%
30%
40%
60%
19%
80%
Genieten van het samenzijn met familie, vrienden, kennissen 100%
Figuur 5 Verdeling daguitstappen van Vlamingen naar motivatie
Iets nieuws ontdekken, ervaren, leren Bron: Steunpunt Toerisme en Recreatie (2011)
De activiteiten ‘sightseeing stad’ en ‘bezoek aan de kust’ zijn de populairste activiteiten voor de Vlamingen om te ondernemen tijdens een daguitstap, gevolgd door ‘funshopping in de stad’ (Steunpunt Toerisme en Recreatie, 2011). Deze populaire activiteiten kunnen alle drie ondernomen worden in en nabij de Zeeuwse steden en dorpen die veel bezocht worden door Vlamingen zoals hiervoor beschreven. Volgens Philippe Lefebvre, marketeer van de stad Gent, is het belangrijk om een Belg te verleiden om naar Zeeland te komen. Het benadrukken van wat de Belg mist aan zijn eigen kust speelt hierbij een belangrijke rol. De weidsheid, de rust, de fietsmogelijkheden en de gastvrijheid die in Zeeland nog echt natuurlijk is, zijn zaken die de Belg mist aan zijn eigen kust. Daarnaast is de Belg dol op streekproducten en sterrenkoks. De Zeeuwse oesters, mosselen en sterrenkok Sergio Herman zijn enorm
populair
in
België,
daar
moet
volgens
Lefebvre
mee
uitgepakt
worden
in
marketingcampagnes. Verder is de Vlaming graag gezellig samen als hij op reis is, het aanbieden van arrangementen die inspelen op het samen zijn, is dus belangrijk. Tevens is het van belang om minpunten niet te verdoezelen maar ze juist te gebruiken. Er wordt gezegd dat Nederlanders gierig zijn maar de Belg is ook altijd op zoek naar koopjes en ‘solden’, maar wel koopjes met kwaliteit. Tot slot geeft Lefebvre aan dat het belangrijk is om de Belg te omarmen. Vaak worden er grapjes gemaakt over elkaar maar eigenlijk zien de Belgen en Nederlanders elkaar graag. De Belg houdt van gastvrije en authentieke mensen (Lefebvre, 2015).
9
2.4.
Online (social) media gebruik in België
Facebook is in december 2014 in België het populairste sociale netwerk met ruim 5,8 miljoen leden, gevolgd door Youtube met 4,7 miljoen video’s, LinkedIn met 2,4 miljoen leden en Google+ en Twitter met beide 1 miljoen leden. De grootste groei vindt plaats bij LinkedIn, in het jaar 2013/2014 is het aantal gebruikers van LinkedIn toegenomen met 34%. Daarnaast zijn de Belgen ook erg actief op het gebied van bloggen, websites als Canalblog en Bloggen.be zijn beide met 10% gestegen in populariteit. Het aantal Facebook gebruikers in België groeit nog steeds elke maand, eind 2014 is het aantal Facebookgebruikers met 7% gegroeid ten opzichte van 2013 (Peeters, 2014). Instagram is één van de meest populaire fotodiensten van dit moment. Instagram geeft geen cijfers weer per land, maar er is wel globale informatie te vinden. Zo zijn er in totaal 300 miljoen actieve gebruikers per maand (waarvan 70% buiten de V.S.) en worden er 30 biljoen foto’s gedeeld waarvan gemiddeld 70 miljoen per dag (Instagram, 2015). Voor de Vlamingen geldt dat in 2014 driekwart van de bevolking meerdere schermen bezit. Onder deze schermen vallen televisie, desktop, laptop, smartphone en/of tablet. De grootste groep (32,1%) beschikt in het huishouden over 4 schermen waarbij de meest voorkomende combinatie TV, Laptop, Tablet & Smartphone is. Deze groep wordt gevolgd door de groep die over drie beeldschermen beschikt (23,5%) waarbij de meest voorkomende combinatie TV, Laptop & Smartphone is. De tablet blijft groeien in populariteit en wordt door steeds meer Vlamingen aangeschaft, 55,8% van de Vlaamse bevolking heeft in het huishouden minstens toegang tot één tablet. De adoptie van smartphones (57,3%) heeft in 2014 voor de eerste keer de adoptie van gsm’s (52,7%) overtroffen. Meer dan de helft van de smartphone-bezitters gebruikt het toestel dagelijks voor het lezen van e-mails (65,0%) en het bezoeken van sociale media (56,6%). 20% van de smartphone-bezitters voert telefoongesprekken via het internet (Skype, Facetime) en 46,4% gebruikt internet dagelijks voor het sturen van berichten. Het aantal Vlamingen met een account op social media neemt nog steeds toe, in 2014 is 78,7% van de Vlamingen ingeschreven op minstens één sociale media site (iMinds, 2014).
2.5.
Customer Journey
Customer journey is een complex onderwerp dat vanuit verschillende invalshoeken en met verschillende termen benaderd wordt. In 1984 sprak G. Lynn Shostack al over ‘how to design a service’ (Shostack, 1984). Dit artikel wordt gezien als één van de eerste publicaties over service design. Service design wordt gebruikt om een customer journey in kaart te brengen door middel van kwalitatieve onderzoeksmethoden. Het in kaart brengen van de customer journey zorgt ervoor dat er innovatieve oplossingen bedacht kunnen worden in de dienstverlening tijdens het proces (de journey) (Bos, 2013). Een customer journey is een weergave van de momenten waarop de klant interactie heeft met een organisatie en er dus beleving ontstaat (Groen, 2012). Bij een customer journey van een toerist die een bestemming bezoekt, gaat het om een weergave van de interactie die een toerist heeft met een bestemming en de factoren die deze bestemming beïnvloeden. Een customer journey bestaat uit
10
een reeks ‘touchpoints’ en maakt inzichtelijk welke beslissingen de consument neemt gedurende een bepaalde periode (Buijtendijk & Van de Mosselaer, 2014). Het in kaart brengen van een customer journey aan de hand van verschillende ‘touchpoints’ wordt ‘customer journey mapping’ genoemd, een methode om een aankoopproces of dienst vanuit het perspectief van de klant te visualiseren (Jungle Minds, 2011). Customer journey mapping zorgt ervoor dat een organisatie, of in dit geval de ondernemers in Zeeland, inzicht krijgen in welke ‘touchpoints’ belangrijk zijn voor de bezoeker en hoe deze ervaren worden. Dit creëert inzicht in de sterke en zwakke ‘touchpoints’ van Vlaamse toeristen die Zeeland bezoeken voor een daguitstap. Het vakantieplanningsproces van Buhalis & Law (2008) bestaat uit het zoeken naar informatie, het consumeren van het product of de bestemming en het verwerken van de ervaring tijdens en na de vakantie. Het ‘Travel Funel’ model van Google (2011) sluit hier goed op aan. Het Travel Funel model bestaat uit vijf fasen:
dromen,
plannen,
boeken,
beleven en delen en is toegespitst op de consumentenbeleving van vakantie en vrijetijdsproducten (zie figuur 6). Steeds meer fasen van de customer journey spelen zich online af en daar is rekening mee gehouden in dit model van
Google.
Aanbieders
van
toeristische producten en diensten dienen in elke fase van de customer Figuur 6 Travel Funel model - Google journey, zo goed mogelijk in te spelen op de wensen en behoeften van consumenten. Dit om de (online) distributie van het toeristisch product optimaal te faciliteren (Buijtendijk & Van de Mosselaer, 2014). Figuur 6 geeft met name de customer journey weer van consumenten die op vakantie gaan. Of een dagtoerist dezelfde journey beleeft of maar een aantal elementen daarvan, zal dit onderzoek uitwijzen. Vertaald naar dit onderzoek gaat het om het in kaart brengen van de reis die de dagtoerist aflegt vanaf het moment dat hij geïnspireerd raakt om een daguitstap te maken tot en met het moment dat de toerist de bestemming bezoekt en weer naar huis gaat. Dit proces wordt grofweg onderverdeeld in de drie fasen voor- , tijdens- en na de daguitstap. De fase voor de daguitstap is de oriënterende fase. De fase tijdens de daguitstap is de fase waarin de bezoeker de bestemming daadwerkelijk bezoekt. De fase na de daguitstap is de fase waarin de bezoeker weer thuis is en zijn ervaringen eventueel gaat delen met bekenden. De customer journey is een klantreis die enorm verschilt per doelgroep. Om de ideale customer journey voor de Vlaamse dagtoerist in kaart te brengen, is er kwalitatief verkennend onderzoek gedaan.
11
2.6.
Zero Moment of Truth
Het Zero Moment of Truth (ZMOT) is geïntroduceerd door Google, het betreft het moment dat consumenten bij het krijgen van een koopprikkel direct naar hun smartphone of tablet grijpen, het moment waarop de consument op internet op zoek gaat naar productinformatie (figuur 7). Dit eerste
en
bepalende
contactmoment vindt bijna altijd plaats
via
een
tablet
of
smartphone (Steege, 2012).
In
de Customer Journey van het aankopen van een dienst,
product,
vakantie
of
vrijetijdsbesteding is dus een nieuwe fase ontstaan, het ‘Zero Moment of Truth’, dat in veel branches van zeer groot belang is geworden: het moment vóór
Figuur 7 Zero Moment of Truth - Google
de aankoop (TNS-NIPO, 2014). Google heeft het effect van ZMOT onderzocht en hieruit blijkt dat bij 84% van de respondenten het ZMOT een bepalende invloed heeft op de uiteindelijke aankoopkeuze. Dit betekent dat ZMOT een nog grotere invloed heeft dan het moment waarop de consument het product of de dienst voor het eerst ziet of ervaart. Daarnaast toont datzelfde onderzoek aan dat ZMOT bepalend is in alle branches. ZMOT borduurt voort op First Moment of Truth waarin een consument binnen zeven seconden bepaalt welk product hij uit het schap neemt. ZMOT is dus een nieuw cruciaal moment op het internet, dat steeds belangrijker wordt door de opkomst van mobiele ‘devices’ (Google, 2011). ‘Moments of Truth’ zijn essentieel voor zowel de producent als de consument omdat dit momenten zijn waar verschil moet worden gemaakt (Hagen & Bron, 2013). Het is van belang om de Vlaamse bezoekers van Zeeland vanaf het ZMOT al enthousiast te maken over de bestemming Zeeland, dat moment moet zo danig ingericht worden dat het een ‘wow-effect’ oproept bij de bezoeker of de bezoeker in ieder geval prikkelt om op zoek te gaan naar verdere informatie. Hiermee wordt de kans aanzienlijk vergroot dat de bezoeker tijdens het ZMOT al kiest om verdere informatie op te zoeken over de bestemming Zeeland en hier uiteindelijk ook naar toe zal gaan. Het ZMOT bevindt zich aan het begin van de customer journey.
12
2.7.
Peak-end Rule
De ‘Peak- end rule’ is ontdekt door Daniel Kahneman (psycholoog en nobelprijs winnaar) en is een psychologisch fenomeen. Mensen hebben de gewoonte om, als ze aan een ervaring terugdenken, niet aan de totale ervaring te denken maar alleen aan bepaalde details: de piek en het einde (Toffoletto, 2013). Momenteel is er sprake van een beleveniseconomie, beleving is leidend bij alles wat consumenten doen of ondernemen. Bij de belevingseconomie draait alles om emotionele bevrediging van de consument (Pine & Gilmore, 2007). Een emotionele consument is geneigd om emotionele of affectieve waarde toe te kennen aan een product of dienst en dus ook aan de beleving daarvan. De peak-end rule impliceert dat de consument belevingen gedurende een periode van tijd evalueert, deze periode is gebaseerd op twee herinneringen: de piek en het einde. De piek is het moment waarop de consument de sterkste emoties ervaart, die negatief of positief kunnen zijn. Ook de beleving/emotie aan het einde is belangrijk voor een beoordeling van de beleving in z’n geheel. Volgens Kahneman worden belevenissen die op een ander moment worden ervaren niet vergeten maar tellen ze gewoon niet mee bij de algehele beoordeling (Kahneman, 2011). In figuur 8 is de peak-end rule weergegeven.
Figuur 8 Peak-end rule - Kahneman
De peak-end rule wordt door veel bedrijven (zoals IKEA en Transavia) gebruikt in hun service design. Gedurende de service wordt er een relevante (positieve) piek gecreëerd en aan het einde moet de beleving net zo positief zijn als tijdens de piek. Op basis van de peak-end rule is het dus niet noodzakelijk de tevredenheid van de bezoeker in de gehele customer journey te optimaliseren (dus overal pieken te creëren), dat is niet effectief en kost bovendien veel geld. De peak-end rule maakt duidelijke dat het menselijk brein van contrasten houdt. Het toestaan van een dal (of pijn) zorgt
13
ervoor dat de piek intenser wordt ervaren (Hagen & Bron, 2013). De Peak-end rule is van grote invloed op de totale beleving en de customer journey van de consument maar bij de beoordeling van de ervaring spelen dus alleen de piek en het einde een rol. Wanneer de consument een piek ervaring heeft gehad (het ‘wow-effect’ heeft ervaren), is de kans groter dat dit een langdurige herinnering wordt (Schutz, 2012). Nadat de Vlaamse bezoeker tijdens het Zero Moment of Truth ervoor gekozen heeft om Zeeland te bezoeken, is het belangrijk dat het bezoek ook een memorabele of transformerende beleving wordt en dat de bezoeker na afloop positieve herinneringen heeft. Tijdens het bezoek moet er dus een piek ervaring en een positief einde plaatsvinden. De bezoeker een positief einde laten beleven kan gedaan worden door iets te bieden dat de verwachting overstijgt waardoor de gehele daguitstap een positieve herinnering wordt (Hagen & Bron, 2013). Het Peak-end rule fenomeen zal in het onderzoek dienen als houvast om herhaalbezoek en het delen van de opgedane piek ervaringen in Zeeland te stimuleren. Wat de piek en een positief einde zijn of hoe deze versterkt kunnen worden in de customer journey, zal blijken uit het kwalitatieve onderzoek. Hiermee wordt namelijk in kaart gebracht hoe de customer journey van Vlamingen die Zeeland bezoeken voor een daguitstap, eruit ziet. Het verbinden van de verschillende ‘touchpoints’ leidt tot een customer journey waarin pieken en dalen duidelijk zichtbaar worden. Het in kaart brengen van de pieken en dalen, maakt dat de peak-end rule effectief toegepast kan worden op de customer journey van de Vlaming in Zeeland.
14
3. Methodiek In dit hoofdstuk is een beschrijving te vinden van het onderzoeksdoel, de deelvragen en het conceptueel kader. Daarnaast is er een toelichting gegeven op het hoe en waarom van bepaalde keuzes die gedurende het onderzoek gemaakt zijn.
3.1.
Onderzoeksdoel en –vragen
Het onderzoeksdoel van dit onderzoek luidt als volgt: Inzicht verkrijgen in de wensen en behoeften van de Vlaamse dagtoerist op basis van de customer journey, teneinde de marketing van Zeeland in Vlaanderen te versterken. De centrale vraagstelling van dit onderzoek is: : Wat zijn de wensen en behoeften van de Vlaamse dagtoerist, in de fasen voorafgaand, tijdens en na de daguitstap naar de bestemming Zeeland?’ Hieronder zijn een aantal deelvragen opgesteld die elk afzonderlijk een bijdrage leveren aan het beantwoorden van de centrale vraagstelling en het aanleveren van een oplossing voor het management probleem van Kenniscentrum Kusttoerisme zoals beschreven in paragraaf 1.1 van dit rapport. 1. 2. 3. 4.
3.2.
Zoekt de Vlaamse dagtoerist informatie op over zijn Zeeuwse bestemming? Hoe ervaart de Vlaamse dagtoerist zijn daguitstap in Zeeland? Deelt de Vlaamse dagtoerist zijn ervaringen na een bezoek aan een Zeeuwse bestemming? Wat zijn belangrijke ‘touchpoints’ voor de Vlaamse dagtoerist voor, tijdens en na zijn bezoek?
Conceptueel Kader
In figuur 9 is het conceptueel kader weergegeven, een (theoretische) inhoudelijke uitwerking van de onderzoeksvragen.
Belangrijke touchpoints Achteraf delen ervaringen Ervaringen in Zeeland Oriëntatie proces
Customer journey Vlaamse dagtoerist in Zeeland
(ZMOT & Peakend rule)
(Post fase)
(During fase)
(Pré fase)
Figuur 9 Conceptueel Kader
15
3.3.
Kwalitatief onderzoek
Soort onderzoek Op basis van het theoretisch kader is er informatie vergaard over het vakantie- en vrijetijdsgedrag van Belgen en in het bijzonder Vlamingen. Echter, is er niet voldoende theorie gevonden om de onderzoeksvraag volledig te beantwoorden. Om meer inzicht te krijgen in het onderzoeksprobleem, is er gekozen om een kwalitatief verkennend onderzoek uit te voeren. Dit omdat het om een complex proces gaat, waarbij antwoorden niet voor de hand liggen en dus vaak niet opgenomen kunnen worden in een kwantitatief onderzoek (Baarda, Goede, & Teunissen, 2005). In dit onderzoek gaat het namelijk om het in kaart brengen van de customer journey en dus de beleving van de consument. Een beleving heeft vaak met emotie te maken, is voor iedereen verschillend en daarom niet te vatten in een aantal termen of gesloten vragen. Om een eerste inzicht te krijgen in achterliggende motieven en beweegredenen van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland, is er gekozen voor een verkennend onderzoek. Populatie De onderzoekspopulatie bestaat uit Vlamingen die in 2014 of 2015 Zeeland één of meerdere malen bezocht hebben als dag-toeristische bestemming. In dit onderzoek ligt de focus op de Vlaamse dagtoerist in Zeeland. Er is bewust gekozen om niet te focussen op de Belg maar op de Vlaming omdat volgens E. de Seranno (geciteerd uit ‘De Vlaamse fietstoerist in Zeeland’ van T. Smits, 2014) Belgen die Zeeland bezoeken, voornamelijk Vlamingen zijn. Vlamingen zijn inwoners van het Vlaams Gewest en inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest die Nederlands sprekend zijn. Ook volgens het West-Vlaams Economisch Studiebureau is 90% van de Belgische vakantiegangers in Nederland, afkomstig uit Vlaanderen (WES, 2013). Verder is er gekozen voor de afbakening 2014/2015 zodat er steeds gerefereerd kan worden aan de meest recente daguitstap die voor de respondent nog in het geheugen ligt zodat deze ook meer details kan geven hierover. Daarnaast is er gekozen voor de focus dagtoerist omdat de Vlaamse dagtoerist een grote groeiende groep toeristen is die naar Zeeland komt, maar waar nog niet veel grip op is. Zoals beschreven in het management probleem is namelijk wel bekend dat de Vlamingen steeds vaker een daguitstap maken naar Zeeland maar is er niet bekend wat daarbij hun motieven, wensen en behoeften zijn. Steekproef De steekproef is tot stand gekomen via de sneeuwbalsteekproefmethode. Er is namelijk geen bestaand steekproefkader en bovendien is er sprake van verkennend onderzoek waarbij niet de gehele populatie vertegenwoordigd wordt. Daarnaast is het moeilijk om individuen te bereiken die relevante informatie kunnen aanleveren voor dit onderzoek (Saunders, Lewis, & Thornhill, 2012). Bij deze methode is de steekproef stapsgewijs opgebouwd. De onderzoeker is namelijk op zoek gegaan naar één of enkele individuen die informatie kunnen aanleveren en heeft daaraan gevraagd wie er nog
meer
kunnen
bijdragen
aan
het
onderzoek
(Mortelmans,
2009).
Tijdens
de
sneeuwbalsteekproefmethode is rekening gehouden met de volgende criteria om de objectiviteit te vergroten:
16
De respondenten moeten de provincie Zeeland minimaal één keer bezocht hebben voor een daguitstap in het jaar 2014 of 2015.
De daguitstap van de respondenten moet een minimale duur van vier uur en een maximale duur van 24 uur hebben gehad (inclusief reistijd) zonder dat daarbij een overnachting heeft plaatsgevonden. Niet inbegrepen zijn: bezoek uitsluitend aan familie, vrienden of kennissen, daguitstappen vanuit een vakantieadres of tweede verblijf en uitstappen met een routinematig karakter (Steunpunt Toerisme en Recreatie, 2011).
De respondenten moeten minimaal 18 jaar oud zijn en verschillende leeftijdscategorieën vertegenwoordigen om de spreiding en diversiteit te vergroten.
Een overzicht van de respondenten die deelgenomen hebben aan dit onderzoek en hun kenmerken (geslacht, leeftijd, gezelschap, woonplaats) is te zien in de tabel in bijlage 5. In deze tabel is te zien dat de leeftijdsspreiding tussen de 34 en 70 jaar ligt en dat er rekening gehouden is met verspreide woonregio’s van de respondenten. De steekproeftrekking is ten einde wanneer theoretische saturatie bereikt is (Saunders, Lewis, & Thornhill, 2012). Er is dus op voorhand niet bekend hoe groot de steekproef is en hoeveel interviews er nodig zijn om tot theoretische saturatie te komen. Na negen interviews kwam geen nieuwe informatie naar voren en bleek de saturatie bereikt. Data verzameling Door middel van semi-gestructureerde interviews is de kwalitatieve informatie voor dit onderzoek vergaard. Aan de hand van een topic list voor semi-gestructureerde interviews, is aan elke respondent een aantal vragen gesteld over hun gedachten bij Zeeland en over hun gedrag in de fasen voor-, tijdens- en na de daguitstap. Afhankelijk van de daarop gegeven antwoorden, is dieper ingegaan op de antwoorden om de achterliggende motieven van de respondent beter in beeld te krijgen. De topic list van de semi-gestructureerde interviews is te vinden in bijlage 2. Het werven van respondenten is in eerste instantie gedaan door middel van het uitzetten van een oproep aan Vlamingen (bijlage 3) om mee te werken aan een interview. Deze oproep is uitgezet bij verschillende Vlaamse toeristische organisaties waar Kenniscentrum Kusttoerisme mee samen werkt zoals Westtoer. Daarnaast is er via het Twitter account van Kenniscentrum Kusttoerisme een oproep gedaan om deel te nemen aan een korte vragenlijst waarin een aantal basiskenmerken van de Vlaamse toerist zijn gevraagd en waarin ook een vraag opgenomen is over deelname aan een interview (zie bijlage 4). Met behulp van vragen over kenmerken
van de respondent in de
vragenlijst, is getoetst of de respondent voldoet aan de gestelde criteria voor deelname aan een interview. Deze oproep via de vragenlijst is ook uitgezet binnen persoonlijke netwerken van collega’s en de onderzoeker zelf. Uitvoering data verzameling De data verzameling heeft plaats gevonden door het afnemen van semi-gestructureerde interviews bij respondenten thuis of bij voorkeur in een openbare gelegenheid in Vlaanderen. De interviews zijn opgenomen en er zijn aantekeningen gemaakt die naderhand uitgeschreven en gelabeld zijn (zie
17
data analyse hieronder, bijlage 6 en 7 voor een voorbeeld van een transcript en bijlage 8 voor het codeboek). Er is voor gekozen om bij de respondenten thuis te interviewen zodat de respondenten zich in een vertrouwde omgeving bevinden. Hierdoor is de kans kleiner dat de respondenten sociaal wenselijke antwoorden geven. Voor deze interviews is onder andere afgereisd naar omgeving Antwerpen, Brugge en Gent, binnen deze omgeving hebben alle interviews plaatsgevonden. Daarnaast zijn de interviews opgenomen met een dictafoon om zeker te zijn dat alle informatie die de respondenten gegeven hebben ook goed benut, geanalyseerd en in de juiste context geplaatst kon worden door de onderzoeker. Data analyse De data analyse voor dit kwalitatief onderzoek is uitgevoerd binnen de ‘Grounded Theory’ benadering. Voorafgaand aan het toepassen hiervan, zijn van alle interviews transcripten gemaakt waarbij de labels gediend hebben als basis voor het codeboek, waarbinnen de Grouded Theory is toegepast. Een voorbeeld van hoe de transcripten gemaakt en gelabeld zijn, is te zien in bijlage 6 en 7. Grounded Theory wordt ook wel Constant Vergelijkende methode genoemd. Het constant vergelijken zit in het cyclisch data verzamelen en het cyclisch opbouwen van de analyse, waarbij eerdere coderingen en analyses door deze vergelijkingen steeds aangepast en verfijnd worden. Tijdens de analyse is de verkregen data in eerste instantie afgebroken om deze vervolgens opnieuw op te bouwen. Afbreken gebeurt door de hoeveelheid data die een kwalitatief onderzoek meestal oplevert, op te delen in kleinere eenheden. Daarbij is een deel van de (voorlopig) overbodige data weggeknipt en blijven enkel de voor de onderzoeker relevante data over. Stap twee is om deze stukken data aan elkaar te relateren en ze onder te verdelen in verschillende categorieën. Stap drie is om relaties te leggen tussen de verschillende categorieën en deze met elkaar te verbinden. Deze drie stappen worden ook wel open coderen, axiaal coderen en selectief coderen genoemd (Mortelmans, 2009). In figuur 10 is het analyse proces schematisch weergegeven.
Figuur 10 Proces data analyse
Validiteit Omdat bij dit onderzoek een semi-gestructureerde topiclist gebruikt is, zijn niet alle vragen van te voren vast gelegd zodat ze door elke respondent op dezelfde manier geïnterpreteerd konden worden. Om de validiteit van dit onderzoek te waarborgen is daarom elk interview afgenomen aan de hand van de drie fasen van de customer journey zodat van alle respondenten informatie verkregen werd over alle drie de fasen (voor-, tijdens- en na de daguitstap).
18
4. Resultaten kwalitatief onderzoek De interviews die afgenomen zijn onder Vlaamse toeristen die Zeeland wel eens bezoeken voor een daguitstap, hebben geresulteerd in uitkomsten over associaties die Vlamingen maken met Zeeland en uitkomsten over het gedrag, ervaringen en wensen en behoeften van de Vlaming in de drie fasen van de customer journey: voor-, tijdens- en na de daguitstap in Zeeland. Allereerst volgt een toelichting op de achtergrond van de respondenten.
4.1.
Achtergrond respondenten
Bij het selecteren van de respondenten is rekening gehouden met verschillende demografische kenmerken om de spreiding zo groot mogelijk te houden (zoals beschreven in paragraaf 3.3). Bij deze spreiding is rekening gehouden met herkomstregio, leeftijd, geslacht, gezinssamenstelling en type daguitstappen (zie tabel bijlage 5). De respondenten hebben verschillende redenen om een daguitstap naar Zeeland te maken. Velen gaan van kinds af aan al naar Zeeland of komen er al tientallen jaren en zijn vertrouwd met de omgeving. De verschillende redenen die genoemd werden door de respondenten waren: ‘lekker wandelen en fietsen in de natuur’ , ‘bezoeken van cultureel erfgoed in de steden en shoppen’, ‘varen, rust en ontspanning op het water’, lekkere producten uit de zee eten’, genieten van de zon, rust en zuivere lucht’, ‘uitwaaien langs het strand’, ‘genieten in kleine gezellige restaurantjes in de dorpjes’, ‘fietsen op de mooie, veilige en grenzeloze fietspaden’, ‘duiken in de Oosterschelde’, ‘shoppen of wandelen in Sluis’ , ‘voor één dag het vakantiegevoel ervaren’ en ‘winkelen en op d’n willen boef ergens heen rijden en ons laten verrassen door wat we tegenkomen’. Op jaarbasis ondernemen de respondenten gemiddeld tussen de 2 en 20 daguitstappen naar Zeeland. Een enkeling doet dit zelfs twee tot drie keer per maand. De motivatie om een daguitstap te ondernemen is voornamelijk ‘ontspannen’ en ‘even weg zijn van alles’ maar ook ‘genieten’ en ‘gezellig samen zijn’ werden een aantal keer genoemd. De respondenten maken in Zeeland met name daguitstappen naar de aangrenzende regio Zeeuws – Vlaanderen, de reistijd speelt hierbij een belangrijke rol. De respondenten spenderen gemiddeld 1 – 2 uur van hun daguitstap aan de reistijd, waarbij een aantal respondenten vernoemen dat ze bereid zijn om maximaal 2 uur te rijden voor een daguitstap. Met name de respondenten die woonachtig zijn in West – Vlaanderen refereren herhaaldelijk aan het verdwijnen van het autoveer Breskens – Vlissingen. Hiermee is de bereikbaarheid van de rest van Zeeland voor deze respondenten afgenomen.
“Mijn zoon golf surft en daarvoor zitten we dan af en toe in Domburg voor een dagje. Natuurlijk heel jammer dat je niet meer met de auto over kan en dat je dan ik weet niet hoe ver moet omrijden naar de tunnel. Moest die autoveerboot er nog zijn, dan zouden we veel frequenter in Domburg zitten om te surfen omdat er daar goede golven zijn.” Respondent G
19
Respondenten die woonachtig zijn in Oost – Vlaanderen of Antwerpen vinden dat door de komst van de Westerscheldetunnel de bereikbaarheid van de rest van Zeeland juist verbeterd is. Ze zitten niet meer vast aan de vaartijden en zijn flexibeler qua reistijd. Wel wordt gerefereerd aan de ‘charme’ van de autoveerboot die voor veel respondenten toch bijzonder en uniek was voor Zeeland. Ondanks dat het merendeel van de daguitstappen van de respondenten plaats vindt in Zeeuws – Vlaanderen, bezoekt een aantal respondenten ook de regio’s Walcheren en Noord- en Zuid Beveland. Zeeuws – Vlaanderen wordt met name bezocht om in alle rust te fietsen of te wandelen door de natuur en voor het gastronomisch aanbod. Noord- en Zuid - Beveland worden voornamelijk bezocht voor watersportactiviteiten en om te shoppen in de steden. Walcheren wordt voornamelijk bezocht om te wandelen of te fietsen en om te shoppen in de steden.
4.2.
Associaties met Zeeland
Hieronder in figuur 11 is een ‘word cloud’ te zien, waarin de woorden verwerkt zijn die de respondenten noemden toen er gevraagd werd waar Zeeland hen aan doet denken.
Figuur 11 Word Cloud Zeeland
Opvallend vaak werden de woorden ‘rust’ en ‘natuur’ genoemd. De respondenten associëren Zeeland voornamelijk met rust en natuur omdat dat iets is, wat ze in België niet goed kunnen vinden. Dit komt volgens één van de respondenten onder andere doordat steden en dorpen in België erg uitwaaien en overlopen in elkaar. Terwijl in Zeeland de dorpskernen de dorpskernen blijven, alles wat daar buiten is, is natuur. Een bijkomende reden is dat veel Vlamingen volgens de respondenten gestrests en overwerkt zijn en behoefte hebben aan groen.
20
“In Vlaanderen hebben wij alles volgebouwd, wij hebben ook veel minder kust. Maar we zijn opzoek naar verademing. Wij hebben ook wel een kust met een Blankenberge, een Knokke, een Oostende, maar dat is allemaal volgebouwd, dat heeft ook z’n charmes maar als je wat meer uit bent op een stukje natuurlijke schoonheid, wandelen, fietsen, ja dan is Zeeland uniek, een plaatje!” Respondent C
Daarnaast wordt het woordje ‘gezellig’ vaak genoemd in associatie met de mentaliteit van de Zeeuwen. Een aantal respondenten geeft aan dat bijvoorbeeld personeel in winkels en horeca vriendelijk, eerlijk, correct en taalvaardig is, en dat draagt bij aan de sfeer en gezelligheid in Zeeland. Verder wordt Zeeland ook geassocieerd met ‘strand’, ‘zee’ en ‘dichtbij’. De kustlijn in Zeeland wordt gezien als weids, open en rustig omdat de kustlijn in België meer bebouwd en ook drukker is. Hierdoor kiezen de respondenten er steeds vaker voor om naar de kust van het rustige Zeeland te gaan. Ook de nabijheid van de Zeeuwse kust speelt hierin een belangrijke rol. In het zomerseizoen staan de Belgen massaal met z’n allen in de file om naar de Belgische kust te gaan, terwijl de weg naar de Zeeuwse kust makkelijker en sneller bereikt kan worden. Tevens werd het woordje ‘water’ een aantal keer genoemd door verschillende respondenten. Water beweegt en creëert daarmee een uitzicht dat altijd anders is en niet saai wordt.
“Het water stroomt door hele stukken land, de combinatie van water en land heeft voor mij iets idyllisch, het is nooit hetzelfde.” Respondent E
Maar ook Vlaamse watersporters komen graag naar Zeeland om hun sport uit te oefenen, duiken, surfen en varen werden alle drie genoemd door de respondenten.
“Ik denk echt aan ‘water’, ‘dichtbij’ en ‘rust’, maar vooral aan water omdat als we naar Zeeland gaan, dan is het om te varen. We zitten altijd op het water, natuurlijk leggen we ook af en toe aan met de zeilboot, maar de reden waarom we naar Zeeland gaan is om te varen, voor het water.” Respondent B
21
4.3.
Voorbereidingen daguitstap
Het merendeel van de respondenten plant vaker niet dan wel hun daguitstap naar Zeeland. De meeste respondenten zijn bekend met Zeeland omdat ze er al van kinds af aan komen voor daguitstappen of vakanties. Het op de ‘bonnefooi’ een daguitstap ondernemen werd een aantal keer genoemd. Door één respondent in het dialect verwoord als ‘op d’n willen boef’ naar Zeeland gaan. Volgens één van de andere respondenten is dat ook het leuke aan een daguitstap, als het mooi weer is, kan je ineens bedenken om even de grens over te steken naar Zeeland. Zeeland is erg nabij en daarom één van de favoriete bestemmingen van de respondenten voor een daguitstap, ze zijn niet veel reistijd kwijt en wanen zich toch in een ander land waardoor ze die ene dag toch het ‘vakantiegevoel’ ervaren.
“Het leuke aan een daguitstap is, dat je op het laatste moment kan beslissen, dat vind ik wel fijn. Als het bijvoorbeeld mooi weer is, dan beslissen we wat we die dag gaan doen. Dan ben je er even helemaal uit, en heb je toch het vakantiegevoel.” Respondent G
Daarnaast werd er ook een aantal keer genoemd dat ze zich tijdens een daguitstap ‘graag laten verrassen’. De respondenten weten niet graag iets op voorhand en willen zich laten verrassen door de omgeving waarin ze zich bevinden. Hierbij zijn er ook een aantal uitzonderingen die thuis van te voren wel eens een wandel- of fietsroute op zoeken. Maar door één respondent werd hierbij aangegeven dat ze deze vaak niet kan vinden via Google. Deze respondent legt ook niet de link met het merk ‘VVV Zeeland’ waar deze routes te vinden zijn, omdat dat in België ‘info voor toerisme’ genoemd wordt en dus niet bekend is. Ook is er één respondent die aan geeft fervent social media gebruiker te zijn. Hij gebruikt zijn Twitter nieuwsstroom als inspiratiebron om zijn daguitstappen naar Zeeland wel te plannen.
“Ik ben nog al actief op Twitter en volg omwille van het feit dat wij vaak naar Zeeland komen, een aantal toeristische organisaties in Zeeland. Ik kijk vaak naar nieuwe restaurantjes of tijdelijke tentoonstellingen en als ik dan iets leuks zie via Twitter dan kijk ik soms ook nog wel gerichter via internet. Ik laat me eigenlijk verrassen door mijn nieuwsstroom van Twitter.” Respondent B
Op de vraag of de respondenten vooraf ook hun daguitstap of een deel daarvan boeken, wordt doorgaans ‘nee’ geantwoord. Ook dit heeft weer te maken met het verrassingselement waar de respondenten toch naar op zoek zijn, ze willen niet alles van te voren vastleggen. Een enkeling geeft aan wel een gastronomisch restaurant van te voren te reserveren om zeker te zijn van een plaatsje. Toch geeft een klein aantal respondenten wel aan te plannen en eventueel te boeken als ze naar een nieuwe bestemming gaan. Daarnaast wordt er aangegeven dat daguitstappen die vanuit een vereniging ondernomen worden, wel gepland en geboekt worden van te voren. Tot slot wordt er
22
door enkele respondenten aangegeven dat wanneer ze langer in Zeeland verblijven dan één dag, ze dan wel meer geneigd zijn om zich beter te oriënteren en ook wat zaken te plannen en te boeken.
4.4.
De daguitstap in Zeeland
Tijdens de interviews is gevraagd of de respondenten hun meest recente daguitstap naar Zeeland konden beschrijven, hoe zag die dag er uit van A tot Z. Dit heeft geresulteerd in een variatie aan daguitstappen in Zeeland. Deze daguitstappen zijn ondernomen op en rondom verschillende bestemmingen in Zeeland, de bestemmingen die bezocht zijn tijdens de meest recente daguitstap zijn weergegeven op de kaart in figuur 12.
Figuur 12 Bestemmingen meest recente daguitstappen
Zoals te zien in figuur 12, vonden de meeste daguitstappen plaats in Zeeuws – Vlaanderen, de grensregio met het Belgische Vlaanderen. Ook bestemmingen in de regio’s Walcheren en Noord Beveland werden genoemd. Alle respondenten gaven aan de auto als vervoersmiddel gebruikt te hebben tijdens deze daguitstap. Een aantal respondenten heeft ook de fiets mee achterop de auto genomen en bijvoorbeeld de auto in Breskens geparkeerd en met het fiets- voetveer overgestoken naar Vlissingen, om daar verder te fietsen. Echter is bij een groot aantal respondenten onbekend wat de vaartijden zijn van het fietsvoetveer waardoor ze minder snel geneigd zijn om ook de regio’s ten noorden van Zeeuws – Vlaanderen te bezoeken. De tijd die de respondenten ter plaatse besteden is minimaal 3 tot maximaal 10 uur. De daguitstapjes variëren van het maken van een wandeling en een koffie drinken op een terrasje in de
23
namiddag tot ’s ochtends vroeg vertrekken om een hele dag te varen en dan s’ avonds laat weer terug naar huis te rijden. De vertrektijden verschillen dus ook van 8 uur ’s ochtends tot 14 uur ’s middags. De tijden waarop de respondenten weer thuis komen na de daguitstap variëren van 16 uur tot 21 uur. De reistijd (heen en terug) die de respondenten spenderen aan hun daguitstap verschilt van 30 minuten tot maximaal 3 uur rijden. Hierbij geeft een aantal respondenten aan bereid te zijn om maximaal 1,5 – 2 uur te reizen voor een daguitstap, is de reistijd langer dan wordt er eerder overwogen om er een weekendje weg van te maken. Het gezelschap waarmee de respondenten tijdens hun meest recente daguitstap op stap waren, varieert van gezinnen met kinderen tot respondenten die op stap waren met hun partner, een vriend/vriendin of een familielid. Een enkeling gaf aan ook regelmatig alleen of met de hond op daguitstap te gaan. Ondernomen activiteiten tijdens die daguitstap die genoemd werden waren: fietsen, wandelen, winkelen, varen, lunchen, terrasje pakken en verkennen van de omgeving. De activiteit winkelen werd heel vaak genoemd door de respondenten, vaak in combinatie met een terrasje pakken of lunchen. Wanneer de respondenten over winkelen spraken werd er vaak bij gezegd dat het voor de gezelligheid was, lekker door de straatjes lopen en genieten. Er moest niet per sé iets gekocht worden. Tijdens het fietsen en wandelen werd door de meeste respondenten de link gelegd met de mooie, natuurlijke en rustige omgeving van Zeeland. Er werd meerdere malen aangehaald dat de fietspaden in Zeeland luxe zijn om te fietsen, ze zijn egaal, netjes en veilig afgescheiden van de weg.
“Wij komen vooral naar Zeeland voor de natuur, voor de rust, het is daar heerlijk fietsen. De fietspaden zijn fantastisch, ook nog eens anders dan bij ons. In Zeeland zijn de fietspaden, toch meestal, afgescheiden van de grote weg en netjes, mooi en egaal, luxe om te fietsen, vinden wij. Terwijl in Vlaanderen, het betert nu ook hoor, maar veel fietspaden zijn daar nog op of vlakbij de grote weg.” Respondent A
Bij het vragen naar het beschrijven van de daguitstap van A tot Z begon het merendeel van de respondenten met het globaal vertellen van hun hoogte- of diepte punten van die dag. De momenten die tussen de piek en dal ervaringen zaten, hebben de respondenten wel onthouden maar zaten niet meer vers in het geheugen. Om de respondenten dan ook de totale daguitstap te laten beschrijven, moest door de onderzoeker vaak gevraagd worden naar het ‘hoe’ en ‘waarom’. Opvallend was dat de piek momenten tijdens de daguitstap allemaal te maken hebben met een persoonlijke ervaring, voor de ene respondent was het bakje koffie drinken met het gezin bij dat ene restaurantje erg leuk en gezellig om de dag af te sluiten, voor de ander was het eten van een frietje bij een friettent naast een brug erg leuk omdat die frietjes zo lekker waren en de frietenbakker erg vriendelijk was. Voor weer een ander was het wandelen door de natuur in complete stilte erg bijzonder. Per respondent is de meest recente daguitstap procesmatig weergegeven met een waarde beoordeling per ervaring, in figuur 13 is hier een voorbeeld van te
24
zien. In bijlage 9 is van alle respondenten de meeste recente daguitstap aan de hand van waarde beoordelingen, visueel weergegeven.
Auto naar Cadzand
Werkzaamheden
Auto naar Retranchement
Wandelen in mooie natuur en rust
Heerlijk frietje aan de brug
Auto naar huis
Figuur 13 Voorbeeld waarde beoordeling daguitstap
De waarde beoordeling is tot stand gekomen doordat de onderzoeker zelf een waarde toe heeft gekend aan verschillende ervaringen tijdens de daguitstap. Deze waarde is gebaseerd op antwoorden die de respondenten gaven op een aantal vragen met betrekking tot hun meest recente daguitstap tijdens de interviews. Ze zijn als volgt tot stand gekomen: Groen: wanneer de respondent gevraagd werd om zijn meest recente daguitstap te beschrijven, begon deze met het geen wat hem het beste was bij gebleven; de pieken. Rood: wanneer gevraagd werd naar ervaringen die tijdens de meest recente daguitstap minder prettig waren, kwamen de dalen aan bod. Geel: wanneer doorgevraagd werd om de gehele daguitstap te beschrijven van A tot Z, kwamen de neutrale zaken aan bod die in eerste instantie niet noemenswaardig waren voor de respondenten. Deze zaken werden door de respondent niet als piek of dal ervaren maar als neutraal. In elke ervaringsbeoordeling zitten één of meerdere pieken (groen). Een aantal van deze pieken wordt ook veroorzaakt door menselijk contact, contact met personeel van een winkel of restaurant of contact met mensen die de respondenten onderweg tegen komen. Maar niet alle respondenten ervaren de ‘touchpoints’ tijdens hun meest recente daguitstap allemaal als neutraal, goed of erg goed (groen), bij een aantal respondenten zijn er ook ‘dal’ momenten (rood) in de ervaringsbeoordeling te zien, ervaringen die tijdens de daguitstap minder prettig waren en die zijn bijgebleven en meewegen in de totale herinnering aan de daguitstap. Deze ‘dal’ momenten
hebben
met
name
betrekking
op
bewegwijzering
van
omleidingen
of
parkeermogelijkheden bij aanvang van de daguitstap. Een aantal respondenten gaf ook aan in het hoogseizoen regelmatig last te hebben van file op de terugweg naar huis, zij beschrijven dit als ‘een domper op hun leuke daguitstap’. Dit is tijdens de meest recente daguitstappen niet aan bod gekomen, met name omdat deze in het najaar en in de winter hebben plaatsgevonden i.v.m. de periode waarin de respondenten geïnterviewd werden.
25
4.5.
Na de daguitstap
Alle respondenten geven aan hun ervaringen na afloop van de daguitstap te delen. Het merendeel doet dit van mond-tot-mond met familie, vrienden of kennissen. De ervaringen en verhalen worden aan elkaar verteld en dit leidt bij een aantal respondenten tot het enthousiasmeren van anderen, om eens een daguitstap naar Zeeland te maken. Daarnaast geeft een aantal respondenten aan hun ervaringen ook via social media te delen, vaak in de vorm van het plaatsen van een foto en een korte tekst of toelichting daarbij. Meestal worden de ervaringen na afloop van de daguitstap thuis gedeeld, een enkeling geeft ook aan zijn ervaringen het liefst ter plaatse te delen via social media als er free Wi-Fi is.
“Als het gaat deel ik mijn ervaringen altijd op het moment zelf maar evengoed kan ik nadien een foto op Facebook zetten van ‘weekendje weg geweest, gaan zeilen’. Ik ben daar constant mee bezig.” Respondent B
Naar aanleiding van de opgedane ervaringen geven bijna alle respondenten aan dat ze anderen ook aanraden om eens een daguitstap naar Zeeland te maken. Dit aanraden vind dan meestal plaats in mond-tot-mond gesprekken met bekenden en het laten zien van gemaakte foto’s. Eén van de respondenten gaf aan het leuker te vinden om bekenden mee te nemen naar Zeeland, in plaats van ze erover te vertellen.
“Wij nemen dikwijls vrienden mee naar Zeeland, om het ze te laten zien. Maar niet achteraf, we hebben meer de neiging dat als er mensen komen, ze mee te nemen naar bijvoorbeeld Sluis. Meer dan dat we achteraf zeggen van we zijn daar en daar geweest, we nemen ze gewoon mee.” Respondent F
26
5. Conclusies In dit hoofdstuk zijn de conclusies beschreven die voortvloeien uit de resultaten van het verkennend onderzoek en het theoretisch kader. Er wordt antwoord gegeven op de centrale vraagstelling: ‘Wat zijn de wensen en behoeften van de Vlaamse dagtoerist, in de fasen voorafgaand, tijdens en na de daguitstap naar de bestemming Zeeland?’. Waarmee vormgegeven kan worden aan de customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland.
5.1.
De Vlaamse dagtoerist voor zijn daguitstap naar Zeeland
Om te beginnen, waarom komt de Vlaamse dagtoerist naar Zeeland? In de resultaten is te lezen dat de motivatie om op daguitstap te gaan, voornamelijk ‘ontspannen’, ‘genieten’ en ‘even weg zijn’ is. In paragraaf 2.3 van het theoretisch kader is ook beschreven dat uit het onderzoek van Steunpunt Toerisme en Recreatie naar daguitstappen van de Belg, blijkt dat het merendeel van de Vlamingen (51%) een daguitstap maakt om te ontspannen en te genieten, gevolgd door de groep die een daguitstap maakt om gezellig samen te zijn met bekenden (30%). De nabijheid van Zeeland, met name Zeeuws – Vlaanderen speelt hierin ook een belangrijke rol. Zeeland wordt door de respondenten geassocieerd met rust, natuur en gezelligheid en met name die eerste twee kunnen de respondenten in Vlaanderen zelf moeilijk vinden. Ze zijn op zoek naar verademing tussen hun drukke levens door, dat vinden ze in Zeeland en daar gaan ze ook graag naar toe wanneer ze merken dat ze dat nodig hebben. Het merendeel van de respondenten geeft aan dat ze dan ineens besluiten om een daguitstap te maken naar Zeeland, om ‘er even tussenuit te zijn’ omdat het druk is thuis of omdat het gewoon mooi weer is. Voor de meeste respondenten is dat ook de reden om daguitstappen te maken, het gemak dat je van te voren niets hoeft te plannen of te boeken en gewoon ‘op d’n willen boef’ naar Zeeland kunt gaan. De respondenten oriënteren vaak wel waar ze naar toe gaan op daguitstap, ze nemen een bestemming in het hoofd maar houden zich hier niet per sé aan. Ze rijden op de bonnefooi naar Zeeland en laten zich graag verrassen door wat ze onderweg tegen komen, daarom plannen en boeken ze vaak niet van te voren. Zoals beschreven in de resultaten zijn daguitstappen met een vereniging of uitstappen naar een onbekende bestemming hierop een uitzondering. Er kan geconcludeerd worden dat het Zero Moment of Truth bij daguitstappen van het merendeel van de respondenten niet plaats vindt, omdat ze van te voren geen informatie op zoeken maar op de bonnefooi naar Zeeland gaan. Een enkeling geeft aan zijn daguitstappen van te voren wel te plannen via social media. De stimulus die er aan vooraf gaat om op het idee te komen om op daguitstap te gaan, vindt plaats wanneer de respondenten behoefte hebben aan verademing tussen het drukke leven door, op dat moment hebben ze behoefte aan rust en natuur en dat zijn precies waarden die ze met Zeeland associëren. De stimulus ontstaat dus door bepaalde sociale omstandigheden bij de respondenten. Het weer speelt hierbij ook een belangrijke rol en is voor veel respondenten ook een reden om te genieten en op daguitstap te gaan. Natuurlijke omstandigheden (mooi weer) kunnen niet beïnvloed worden door toeristische organisaties. Omdat er een klimaatverschuiving plaatsvindt en Europeanen hun vrijetijd steeds vaker dichterbij huis gaan besteden (paragraaf 2.1), is de kans
27
wel reëel dat Vlamingen hun daguitstappen en vakanties vaker in het nabije Zeeland zullen doorbrengen. Waar dus wel op ingespeeld kan worden zijn de drukke levens van de Vlamingen. Wanneer de Vlaming op zoek is naar verademing, is het van belang dat er meteen de gedachte op komt om te ontspannen in Zeeland.
5.2.
De Vlaamse dagtoerist tijdens zijn daguitstap naar Zeeland
Herinneringen aan de meest recente daguitstap zijn voor de respondenten met name de piekervaringen, momenten die als goed of zeer goed ervaren werden, omdat dit de momenten zijn die ze als eerste noemden wanneer gevraagd werd om de daguitstap te beschrijven. Dit sluit aan bij de peak-end rule van Daniel Kahneman (zie paragraaf 2.7), dat gebaseerd is op het feit dat een herinnering vaak bestaat uit bepaalde details: de piek en het einde. Echter, geven de respondenten wel aan piek- ervaringen te hebben, maar deze vinden niet altijd halverwege en aan het einde van de daguitstap plaats. Wanneer alle piek-momenten van de respondenten geanalyseerd worden en opgetild worden naar een hoger niveau, wordt duidelijk dat ze allemaal te maken hebben met ‘iets kleins’, iets persoonlijks, met emotie en met gevoel en deels beïnvloedt worden door menselijk gedrag, mensen die bijdragen aan de piek-ervaringen van de respondent. Wanneer één van de respondenten een frietje bestelt bij een frietkraam in een bijzondere omgeving, de frieten erg lekker zijn, de frietenbakker een extra glimlach geeft en wat extra service biedt, wordt dat moment door de respondent niet meer beoordeeld als ‘neutraal’ maar als ‘goed’ of zelfs ‘zeer goed’. De pieken komen dus niet tot stand omdat de consument iets spectaculairs of exclusiefs beleeft, maar het zijn juist de ‘kleine’ belevenissen die er voor zorgen dat de daguitstap memorabel is. Uit het onderzoek van ANWB en CELTH naar geluksmomenten tijdens dagjes uit, komt ook naar voren dat geluksmomenten vooral gevonden worden in de kleine dingen en dat deze erg verschillen per persoon (zie paragraaf 2.1). Ook de trend ‘geluksmomenten belangrijker dan grootste kick ervaren’ (zie paragraaf 2.1) sluit hier op aan. De peak-end rule impliceert dat een emotionele consument geneigd is om emotionele of affectieve waarde toe te kennen aan een beleving. De piek is het moment waarop de consument de sterkste emoties ervaart, de emotie aan het einde is belangrijk voor de beoordeling van de daguitstap in z’n geheel. In de resultaten kwam ook naar voren dat de respondenten zich wel de hele dag nog kunnen herinneren maar niet alle details gelijk kunnen beschrijven. Naarmate er steeds dieper op ingegaan werd, gaven de respondenten een steeds gedetailleerdere beschrijving van de daguitstap. De theorie van Kahneman dat belevenissen die buitenom de piek en het einde ervaren worden, niet vergeten worden maar gewoon niet meetellen in de algehele beoordeling, sluit hier op aan. In eerste instantie telden deze belevenissen tussen de piek en het einde niet mee, maar wanneer er bij de respondenten steeds dieper op ingegaan werd, kwamen er steeds meer details van de daguitstap naar boven die tijdens het vertellen wel steeds meer invloed kregen op de totale ervaring van die dag. De dal-momenten tijdens de daguitstappen van de respondenten hebben, zoals beschreven in de resultaten
vaak
betrekking
op
de
infrastructuur
(bewegwijzering,
omleidingen
en
28
parkeermogelijkheden, leegstand). Een aantal respondenten gaf aan dat hun daguitstap naar Zeeland (met name in het hoogseizoen) op de terugweg naar huis, regelmatig eindigt in de file. Dit is een ‘domper’ op hun daguitstap. Hiermee wordt dus aangegeven dat een negatief einde van de daguitstap, invloed heeft op de totale beleving en herinnering van de daguitstap. Om een positieve algehele herinnering van de daguitstap te stimuleren, is het van belang om pieken te creëren en te voorkomen dat daguitstappen negatief eindigen.
5.3.
De Vlaamse dagtoerist na zijn daguitstap naar Zeeland
Eén van de respondenten gaf aan dat Vlamingen Bourgondiërs zijn, levensgenieters. Dit uit zich ook in het delen van ervaringen, ze genieten ter plaatse en eenmaal thuisgekomen delen ze hun ervaringen van de daguitstap met familie, vrienden of kennissen van mond-tot-mond. Wanneer ze bij elkaar zijn, worden verhalen uitgewisseld en hiermee steken ze elkaar aan om ook eens op daguitstap te gaan naar Zeeland en dat ene winkeltje, dat ene dorpje, dat ene restaurantje of dat ene mooie plekje in de natuur eens te bezoeken. Een klein aantal respondenten deelt hun ervaringen ook via social media, met name op Facebook worden foto’s van de daguitstap gepost en gedeeld met ‘Facebookvrienden’. Uit het theoretisch kader blijkt dat Facebook eind 2014 in België het populairste sociale netwerk is (zie paragraaf 2.4). Het gebruik van smartphones is in 2014 voor het eerst hoger dan het gebruik van gsm’s en 56.6% gebruikt deze smartphones om actief te zijn op social media. De kans is dus groot dat social media vaker gebruikt wordt om ervaringen te delen dan dat de uitkomsten van dit verkennend onderzoek aangeven.
5.4.
De customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland
Nu er geconcludeerd is hoe de Vlaamse dagtoeristen van dit onderzoek zich gedragen in de drie verschillende fasen van de customer journey, kan er geconcludeerd worden dat de customer journey van de Vlaamse dagtoerist in dit verkennend onderzoek bestaat uit de volgende onderdelen: Oriënteren : Omdat de meeste respondenten al van kinds af aan in Zeeland komen en bekend zijn met de omgeving, hebben ze een bestemming voor de daguitstap in het achterhoofd en oriënteren ze ter plaatse wat ze daar kunnen beleven. Beleven : De respondenten laten zich graag verrassen door de omgeving waarin ze zich bevinden en willen de bestemming aan de hand daarvan beleven. Delen : De respondenten delen hun ervaringen eenmaal thuisgekomen van mond-tot-mond met bekenden. Soms ook met een foto van die dag op social media, ook dit gebeurd meestal nadien. Een enkeling geeft aan dit ter plaatse te doen wanneer mogelijk in verband met beschikbare Wi-Fi.
29
In figuur 14 zijn deze drie fasen samen gevormd tot een visuele customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland.
Oriënteren
Delen
Beleven
Figuur 14 Customer journey Vlaamse dagtoerist in Zeeland
In figuur 14 is te zien dat de customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland circulair weergegeven is. De customer journey is namelijk een circulair proces waarbij oriëntatie leidt tot beleven, beleven leidt tot delen van ervaringen en het delen van ervaringen weer kan leiden tot een nieuwe dagtoerist die zich weer gaat oriënteren en het proces opnieuw doorloopt. De customer journey van de Vlaamse dagtoerist mist dus een aantal fasen ten opzichte van customer journey van de toerist die langere tijd verblijft (zoals beschreven in paragraaf 2.5). Het betreft de fasen dromen, plannen en boeken. De droom- en plan fase zijn beide vervangen door de oriëntatiefase omdat de dagtoerist niet vooraf droomt om een daguitstap te maken maar dit op ‘den willen boef’ doet en deze daguitstap maar voor een klein deel plant (de bestemming). Vaak houdt de Vlaamse dagtoerist zich niet aan deze planning, omdat hij zich graag laat verrassen door wat hij onderweg tegenkomt. De boekingsfase is uit de customer journey gehaald omdat de dagtoerist niet van te voren boekt. Het is voor een dagtoerist niet van toepassing om een verblijfsplaats te boeken. De dagtoerist boekt van te voren ook geen vervoer omdat deze in dit onderzoek altijd met de eigen auto komt en af en toe de eigen fiets mee neemt achterop de auto. Tot slot boekt de dagtoerist doorgaans ook geen tickets voor vermaak omdat deze zich ter plaatse laat verrassen door het aanbod. Om samenvattend concreet antwoord te geven op de onderzoeksvraag: ‘Wat zijn de wensen en behoeften van de Vlaamse dagtoerist, in de fasen voorafgaand, tijdens en na het bezoek aan de bestemming Zeeland?’ kan er geconcludeerd worden dat de Vlaamse dagtoerist in de fase voorafgaand aan het bezoek niet zo zeer behoefte heeft aan iets omdat deze fase meestal niet concreet plaats vindt. De meeste respondenten oriënteren zich op een richting die ze uit willen in Zeeland maar plannen en boeken verder niet van te voren. Een enkeling geeft aan dat er in de oriëntatiefase behoefte is aan (de bekendheid van) een website of informatiepunt waarop informatie gecommuniceerd wordt over routes, activiteiten, vaartijden van boten en parkeermogelijkheden.
30
Tijdens de daguitstap geeft een aantal respondenten aan dat de bewegwijzering van de omleidingen en parkeerplaatsen voor minder validen minpunten zijn. Er is dus behoefte aan een duidelijke bewegwijzering van omleidingen ter plaatse en parkeerplaatsen die in de winkelsteden op kleine loopafstand zijn van het centrum, zodat minder validen zich makkelijker kunnen verplaatsen. Afgezien van deze minpunten is er tijdens de daguitstap met name behoefte aan ontspanning, onthaasting, even weg zijn van de drukte en het dagelijks leven, verademing zoeken in de natuur, iets nieuws ontdekken en voor één dag het ‘vakantiegevoel’ ervaren. Deze behoeften waar de respondenten naar op zoek zijn in Zeeland, uiten zich in activiteiten als ‘uitwaaien langs het strand’, ‘fietsen in de polder’, ’funshoppen in de stadjes’ en ‘culinair genieten van lokale gerechten in toprestaurants’. Na de daguitstap is er bij de respondenten de behoefte om hun opgedane ervaringen te delen met bekenden, gewoon in een gesprek van mond-tot-mond. Het uitwisselen van verhalen en het daarna eventueel beleven van elkaars ervaringen, is een bijkomende behoefte. Enkele respondenten delen hun ervaringen ook via social media, meestal in de vorm van een foto en een korte toelichting daarbij.
31
6. Aanbevelingen Door middel van het onderzoeken, analyseren en beschrijven van de Vlaamse customer journey, zijn in dit hoofdstuk een aantal relevante aanbevelingen gegeven voor toeristische organisaties in Zeeland. Met deze aanbevelingen kan steeds beter in gespeeld worden op de wensen en behoeften van een groeiende groep bezoekers van de provincie Zeeland: Vlaamse dagtoeristen, teneinde de marketing van Zeeland in Vlaanderen te versterken. Per aanbeveling is er in een tabel weergegeven voor wie of welke organisatie de aanbeveling bedoelt is, welk type kosten er mee gemoeid gaan en wat de fase van implementatie is op dit moment.
1. Voor de daguitstap naar Zeeland: interactie op social media In de oriëntatiefase vindt bij het merendeel van de respondenten het ZMOT niet plaats omdat ze vooraf geen informatie opzoeken maar op de bonnefooi naar Zeeland gaan. De stimulus om naar Zeeland te gaan vindt daarentegen wel plaats, namelijk wanneer er behoefte is aan verademing tussen het drukke leven door, of wanneer het mooi weer is en de respondenten ineens besluiten om daar van te gaan genieten tijdens een daguitstap. Het denkpatroon van de Vlaming kan niet beïnvloed worden maar er kan wel ingespeeld worden op het feit dat de Vlaming ‘rust’ en ‘natuur’ met Zeeland associeert en niet met een andere bestemming. Een aanbeveling is om naar Vlamingen te communiceren dat Zeeland een nabije bestemming is om te ontspannen en uit te rusten tussen het drukke leven door. Wanneer de Vlaming zich hier bewuster van wordt zal deze misschien ook wel meer informatie hier over willen op zoeken en wanneer het ZMOT dan wel plaats vindt, kan deze Zeelandgedachte alleen maar meer onder de aandacht gebracht worden. Hierdoor kan Zeeland zich nog beter onderscheiden van andere bestemmingen. De trend dat de consument op zoek is naar ‘well-being’ en dat deze graag emotioneel en spiritueel wil ontspannen sluit hier bij aan (zie paragraaf 2.1). De combinatie ‘rust’, ‘natuur’, ‘ontspanning’ en ‘well-being’ maakt dat Zeeland een plaats is om je goed te voelen. Naar Vlamingen communiceren dat Vlaanderen een nabije bestemming is om te ontspannen Voorbeeld: Zeeland communiceren als ‘een plaats om je goed te voelen’
Organisatie: VVV Zeeland vanuit de TUA (toeristische uitvoeringsalliantie: Kenniscentrum Kusttoerisme, Economische Impuls Zeeland en VVV Zeeland)
(Type) kosten: Marketingkosten Personeelskosten
Implementatie fase: Op te starten
Indicatie bedrag: €10.000
Bij de enkeling die vooraf wel zijn daguitstap plant via de nieuwsstroom van social media, wordt duidelijk dat het ZMOT zich daar bevindt op de nieuwsstroom van het social media kanaal. Hier kan invloed op uitgeoefend worden door actuele ‘posts’ op Facebook en Twitter te plaatsen over nieuwtjes en wat er te doen is in Zeeland. Niet alleen het posten van zulke nieuwsberichten is belangrijk, maar het is nog belangrijker om er voor te zorgen dat deze ‘posts’ ook gezien worden door de Vlamingen. Het is aanbevolen om interactie aan te gaan met de Vlaming op social media zodat de Vlaming ook aangetrokken wordt om Zeeuwse toeristische organisaties te volgen. Het bekende ‘what’s in it for me’ speelt hierbij een belangrijke rol, het moet voor de Vlaming
32
aantrekkelijk zijn om Zeeuwse toeristische organisaties te volgen op social media. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het aanbieden van kortingen (Vlamingen weten dat Nederlanders daar bekend om staan) maar dan wel kwaliteitskortingen. De Vlaming houdt van kwaliteit en wil daar best voor betalen maar gaat ook graag af op koopjes en ‘solden’ (zie paragraaf 2.3). Hierin is dus een combinatie te vinden door het aanbieden van kwaliteitskortingen of kwaliteitsaanbiedingen tijdens daguitstappen. Hierbij kan gedacht worden aan een dagattractie waarbij de vierde persoon gratis entree krijgt, of een diner waarbij de gast een Zeeuws voor- en hoofdgerecht besteld, deze er gratis een Zeeuws dessert bij krijgt. Een ander voorbeeld is om via social media co-creatie te integreren. Hierdoor krijgt de Vlaming het gevoel dat zijn mening belangrijk is voor Zeeuwse toeristische organisaties. Laat Vlamingen bijvoorbeeld via social media de daguitstap van hun dromen in Zeeland beschrijven en kies daaruit één of een aantal winnaars die hun droomdaguitstap in Zeeland gratis mogen beleven. Interactie aan gaan met Vlamingen op social media Voorbeeld:
Organisatie:
Kwaliteitskortingen of – aanbiedingen aanbieden aan de Vlaamse dagtoerist: vierde persoon gratis entree bij een Zeeuwse dag-attractie Co-creatie integreren op social media: Vlaming daguitstap van zijn dromen laten beschrijven. Leukste daguitstap als winprijs uitkiezen.
Alle toeristische organisaties in Zeeland. In het bijzonder Stichting Dag Attracties Zeeland (DAZ) vanuit het samenwerkingsverband met Kenniscentrum Kusttoerisme Alle toeristische organisaties in Zeeland. In het bijzonder Stichting Dag Attracties Zeeland (DAZ) vanuit het samenwerkingsverband met Kenniscentrum Kusttoerisme
(Type) kosten: Marketingkosten Personeelskosten Indicatie bedrag: €10 per aanbieding per persoon Kosten voor één droomdaguitstap Personeelskosten
Implementatie fase: Op te starten
Op te starten
Indicatie bedrag: €150 per daguitstap per persoon
2. Tijdens de daguitstap naar Zeeland: optimaliseren touchpoints Alhoewel dalen in de customer journey van de Vlaamse dagtoerist duiden op minpunten of gebreken, blijkt uit de peak-end rule theorie van Kahneman dat een piek intenser ervaren wordt als er ook een dal ervaring aan voorafgaat. Op basis van de peak-end rule is het dus niet noodzakelijk de tevredenheid van de Vlaamse dagtoerist in de gehele customer journey te optimaliseren, dat is niet effectief en kost veel geld. Bij de beoordeling van de ervaring spelen namelijk alleen de piek en het einde een rol (zie paragraaf 2.7). Het is daarom dus aan te bevelen om ervoor te zorgen dat iedere dagtoerist een piek en een positief einde beleeft. Omdat de pieken met name betrekking hebben op ‘kleine dingen’, emoties en persoonlijke ervaringen is het een aanbeveling om de gastvrijheid (waar Zeeland bekend om staat (zie paragraaf 2.3)) extra te benadrukken tijdens de daguitstappen. Uit het onderzoek van ANWB en CELTH naar geluksmomenten tijdens dagjes uit, blijkt ook dat gastvrijheid een belangrijke rol speelt in de waardering van een daguitstap (zie paragraaf 2.1). Wat extra aandacht en echt gezien worden is iets waar de consument in het algemeen toch naar op zoek is (zie paragraaf 2.1). De Vlaming het gevoel geven dat hij welkom is en ‘graag gezien wordt’ zal
33
bijdragen aan het creëren van piekervaringen die uiteindelijk resulteren in een positieve herinnering aan de daguitstap. Dit vergroot de kans op herhaalbezoek en het aanbevelen van daguitstappen naar Zeeland aan anderen. Om te voorkomen dat daguitstappen negatief eindigen (files), wordt allereerst aanbevolen om de infrastructuur op deze punten te verbeteren. Helaas kan niet iedereen hier invloed op uit oefenen dus een tweede aanbeveling hierbij is om meer
activiteiten te
organiseren in Zeeland waardoor de dagtoerist aangetrokken wordt om langer in Zeeland te verblijven tijdens zijn daguitstap. Hiermee wordt voorkomen dat alle Vlaamse dagtoeristen voor het eind van de middag naar huis gaan en massaal in de file terecht komen. Eén van de respondenten gaf namelijk ook aan dat hij graag langer in Zeeland zou willen verblijven tijdens zijn daguitstap, maar dat daarvoor kennis ontbreekt over activiteiten. Met activiteiten werd door deze respondent voornamelijk geduid op culturele activiteiten of een combinatie van een culturele activiteit (theater, muziek of podiumkunsten) met een diner bestaande uit lokale lekkernijen. Aan deze activiteiten kan een eigen invulling gegeven worden, maar het optillen van het cultuurniveau werd door verschillende respondenten aangedragen omdat dat iets is waar ze behoefte aan hebben. In paragraaf 2.1 is ook een trend weergegeven waarin beschreven staat dat consumenten steeds hoger opgeleid zijn en behoefte hebben aan informatie en uitleg bij wat ze ondernemen, ze willen iets nieuws ontdekken. Zorgen dat iedere dagtoerist een piek en positief einde beleeft tijdens zijn daguitstap Voorbeeld:
Organisatie:
Benadrukken van de natuurlijke gastvrijheid in Zeeland Verbeteren infrastructuur op knelpunten waar files ontstaan na de daguitstappen van Vlamingen
Alle toeristische organisaties in Zeeland Gemeenten / Overheden
Meer activiteiten organiseren in Zeeland en deze ook communiceren naar de Vlamingen.
VVV Zeeland
(Type) kosten:
Implementatie fase:
Gratis
Op te starten
Aanlegkosten Personeelskosten
Wordt aan gewerkt. Doorstroom op het knooppunt bij Westkapelle (BE) wordt verbeterd. In het najaar van 2017 worden de werkzaamheden aan de nieuwe A11 van Brugge naar Westkapelle afgerond. Op te starten
Indicatie bedrag: €770 miljoen (betreft de aanleg van de hele A11)
Activiteit kosten Marketingkosten Personeelskosten Indicatie bedrag: €2.500 per activiteit
3. Na de daguitstap naar Zeeland: delen van ervaringen stimuleren Daarnaast wordt het aanbevolen om de Vlaamse dagtoerist te stimuleren om zijn ervaringen te delen. De respondenten geven aan dit meestal van mond-tot-mond te doen. Hier kan alleen invloed op uitgeoefend worden in de fase tijdens de daguitstap: wanneer de dagtoerist een positieve daguitstap heeft gehad, zal deze ook eerder geneigd zijn om hierover te vertellen. Uit dit onderzoek blijkt toch dat de Vlaamse dagtoerist dit het liefst van mond-tot-mond doet. Mond-tot-mond reclame is de meest oude vorm maar reclame, maar vaak nog wel het meest effectief omdat een individu hierbij rechtstreeks en persoonlijk benaderd wordt. Daarom is het aan te bevelen, dit te
34
stimuleren bij de Vlaamse dagtoerist. Consumenten vinden meningen van andere consumenten het meest belangrijk en het meest betrouwbaar (zie paragraaf 2.1), het meest effectief is als deze mening van mond-tot-mond gedeeld wordt maar deze ervaringen worden ook steeds vaker gedeeld via internet (reviewsites) maar met name via social media. Om de Vlaamse dagtoerist te stimuleren om zijn ervaringen ook via social media te delen (en dus vaak een grotere doelgroep te bereiken), geldt ook hier weer ‘what’s in it for me’. Het moet voor de Vlaming aantrekkelijk zijn om zijn ervaringen te delen via social media. Ook dit kan gedaan worden met acties. Een voorbeeld hierbij is dat de Vlaming een ‘selfie’ moet maken op een bepaalde plaats in Zeeland en een bepaalde organisatie daar in moet ‘taggen’, en dat de zoveelste of de leukste ‘selfie’ een weekendje weg kan winnen naar Zeeland. Op deze manier wordt er voor gezorgd dat het voor deze toerist niet alleen blijft bij een daguitstap, maar dat deze ook langer verblijft in Zeeland. Hierdoor is men niet per sé gebonden aan de grensregio Zeeuws – Vlaanderen i.v.m. de reistijd, maar kan de Vlaamse dagtoerist ook de andere Zeeuws regio’s steeds beter leren kennen. De Vlaamse dagtoerist stimuleren om zijn ervaringen te delen van mond-tot-mond en via social media Voorbeeld: Zorgen voor een positieve herinnering aan de daguitstap (aanbeveling 3), zodat de Vlaming hier over wil vertellen en deze ervaringen van mondtot-mond wil delen. Winacties integreren op social media: dagtoerist moet een ‘selfie’ maken in Zeeland en deze delen via social media om een weekendje weg naar Zeeland te winnen.
Organisatie:
(Type) kosten:
Implementatie fase:
Alle toeristische organisaties in Zeeland
Zoals beschreven bij aanbeveling 3
Op te starten
Alle toeristische organisaties in Zeeland
Kosten voor het weekendje weg Personeelskosten
Op te starten
Indicatie bedrag: €300 per weekend
4. Aanbevelingen van de respondenten zelf Tot slot is door een aantal betrokken respondenten zelf ook aanbevelingen aangedragen voor dit onderzoek. Aanbevelingen en meningen van de mensen waar het in dit onderzoek om gaat dus die ook zeker niet vergeten mogen worden. De bereikbaarheid van de regio’s ten noorden van Zeeuws – Vlaanderen, is met name voor de West – Vlamingen verslechterd door het verdwijnen van het autoveer. Ondanks dat dit toch al ruim tien jaar geleden is, geven de respondenten aan dat er toch een groep Vlamingen is die niet goed bekend is met de mogelijkheid om met het fiets- voetveer van Breskens naar Vlissingen te varen. Ook zijn ze niet bekend met de vaartijden waardoor ze minder gebruik maken van deze optie. Natuurlijk is er ook een groep Vlamingen die wel bekend is met het fiets- voetveer en deze gaat zelf vaak met de auto naar Breskens en neemt de fietsen dan mee achterop de auto. Door een aantal respondenten wordt aanbevolen om het fiets- voetveer, de vaartijden en de parkeermogelijkheden beter te communiceren zodat zij gemakkelijker de rest van Zeeland kunnen verkennen. Ook wordt aanbevolen om bijvoorbeeld fietsen te verhuren aan de boot in Breskens zodat de Vlamingen niet
35
voor één dag zelf hun fietsen moeten meenemen, maar deze gemakkelijk en tegen een goede prijs kunnen huren. Dit sluit ook aan bij de opkomende trend ‘delen in plaats van hebben’ (zie paragraaf 2.1), gebruik maken van een fiets die al ter plaatse is, is gemakkelijker dan de eigen fiets mee te nemen. Op deze manier wordt het de Vlaming gemakkelijker gemaakt om de rest van Zeeland te bezoeken, en ook gemak is een trend waar steeds meer consumenten naar op zoek zijn. Omdat hun vrijetijd versnipperd willen ze deze steeds effectiever gaan invullen (zie paragraaf 2.1). Daarnaast komen bijna alle respondenten voor de rust en de mooie natuur naar Zeeland. In paragraaf 2.1 is ook beschreven dat recreatie steeds vaker plaats vindt in gebieden waar ruimte, rust en natuur samen komen. Dat er de laatste tijd veel vakantieparken gebouwd worden en de natuur veranderd wordt is voor een aantal respondenten zorgwekkend. Het vrije zicht op moedernatuur wordt hiermee aangetast en dat is nou net de reden waar veel Vlamingen voor naar Zeeland komen. De combinatie van strand-duinen-polder in Zeeland, is uniek volgens één van de respondenten. Er wordt daarom ook aanbevolen om hier voor te waken en deze unieke kenmerken van Zeeland te benadrukken in de marketing van Zeeland, omdat de Vlaming deze mist aan zijn eigen kust (zie paragraaf 2.3). Tevens geeft één van de respondenten aan dat het niet mogelijk is om wandel- of fietsroutes te vinden van Zeeland via internet. Vlamingen leggen volgens haar niet de link met VVV Zeeland omdat ze dat merk niet kennen, in België heet dat ‘info voor toerisme’. Ook komt de website van VVV Zeeland (met routes) niet bovendrijven in de zoekresultaten van Google wanneer er vanuit een Belgisch IP adres gezocht wordt. Omdat de Vlamingen een belangrijke groep bezoekers vormt voor Zeeland, wordt het aanbevolen om de search engine marketing van websites waar relevante toeristische informatie over Zeeland op staat, te optimaliseren voor gebruik in België. Verder is de Belg dol op streekproducten en sterrenkoks en dat is iets waar Zeeland om bekend staat, om producten uit de zee (mosselen, oesters, etc.) en sterrenkoks zoals Sergio Herman en Edwin Vinke. Sergio Herman is ook enorm populair in Vlaanderen (zie paragraaf 2.3). Eén van de respondenten beveelt daarom ook aan om het cultuurniveau in Zeeland op te tillen en meer de combinatie te maken tussen natuur, cultuur en gastronomie. Ook andere respondenten geven aan dat ze voor een aantal speciale restaurantjes of speciale gerechten uit de zee naar Zeeland komen, ze willen niet alleen cultuur zien, maar willen het ook ervaren, proeven op hun bord en er een authentiek verhaal bij horen. De trends dat de consument in zijn vrije tijd ook graag iets nieuws wil ontdekken en iets wil leren van ‘locals’ past hier goed bij. VVV Zeeland speelt hier momenteel al op in met ‘meet a local’ waar ambassadeurs van Zeeland activiteiten kunnen aanbieden waardoor toeristen Zeeland kunnen leren kennen, door de ogen van een lokale inwoner. Zo kan een toerist samen met een ‘local’ bijvoorbeeld mossels gaan vissen op de Oosterschelde. Om deze aanbeveling concreet te maken zou van deze activiteiten een pakket gemaakt kunnen worden waardoor de Vlaamse dagtoerist niet alleen zijn eigen mossels gaat vangen, maar het ook onder begeleiding van een (andere) Zeeuw op lokale wijze kan bereiden en vervolgens zijn zelf gevangen en bereidde eten kan nuttigen in een bijzonder restaurantje in de haven. Zo weet de Vlaming precies wat hij eet en
36
hoe het op zijn bord terecht is gekomen. De Vlaming krijgt dan niet alleen te horen hoe de mossels op zijn bord terecht zijn gekomen, maar hij heeft het zelf mogen beleven. De Vlaming is ten slotte een echte Bourgondiër, een levensgenieter! Aanbevelingen van de respondenten Voorbeeld:
Organisatie:
Vaartijden en parkeermogelijkheden van het fiets- voetveer Breskens – Vlissingen beter communiceren naar de Vlaamse dagtoerist Fietsverhuur bij het fiets- voet veer in Breskens
VVV Zeeland, Gemeente Sluis, Gemeente Vlissingen.
Ondernemer in Zeeland die dit op wil pakken, Gemeente Sluis.
(Type) kosten: Marketingkosten Communicatiekosten Personeelskosten Indicatie bedrag: €10.000 Investeringskosten (pand, inventaris, etc.) Marketingkosten Personeelskosten Indicatie bedrag: €75.000
De unieke kenmerken aan Zeeland (natuur en rust) beschermen en benadrukken in de marketing van Zeeland omdat de Vlaming deze mist aan zijn eigen kust Search engine marketing (SEM) van websites waar relevante toeristische informatie over Zeeland op staat, optimaliseren voor gebruik in België.
VVV Zeeland
Cultuur niveau in Zeeland optillen en de combinatie maken met gastronomie: activiteiten pakket samenstellen waarmee de Vlaamse dagtoerist Zeeland samen met- en door de ogen van een ‘local’ kan leren kennen
VVV Zeeland
Marketingkosten Personeelskosten
Implementatie fase: Op te starten
Op te starten. Er is in Breskens een oud pand van de BBA. Dit zou in overleg met de gemeente gehuurd kunnen worden. Met rijwielwinkels in omgeving Zeeuws – Vlaanderen en Walcheren kan een deal gemaakt worden i.v.m. fietspech onderweg. Op te starten
Indicatie bedrag: €5.000 VVV Zeeland
(online)Marketingkosten Personeelskosten
Op te starten.
Indicatie bedrag: €10.000
Marketingkosten Personeelskosten Indicatie bedrag: €10.000
VVV Zeeland biedt het onderdeel ‘meet a local’ al aan op hun website. Dit zou uitgebreid kunnen worden met pakket aanbiedingen.
5. Verdiepend onderzoek Ten slotte geldt dat dit een verkennend onderzoek is naar de customer journey van de Vlaamse dagtoerist in Zeeland. Om uitspraken te doen over de Vlaamse dagtoerist in Zeeland in plaats van de respondenten van dit onderzoek, is het aan te bevelen om een verdiepend onderzoek uit te voeren onder een grotere doelgroep om zo de verkennende resultaten van dit onderzoek te toetsen.
37
Bibliografie ANWB & CELTH. (2014). Geluksmomenten tijdens dagjes uit. Vlissingen: ANWB & CELTH. Baarda, D., Goede, M. d., & Teunissen, J. (2005). Basisboek Kwalitatief Onderzoek. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. Bos, F. (2013). De Customer Journey: pad door methoden en technieken voor events. Breda: NHTV Breda University of Applied Sciences. Buijtendijk, H., & Van de Mosselaer, F. (2014). De Delta van dromen naar delen. Breda: Atelier on Tourism Development. CBS. (2014). CBS Statline. Opgehaald van Statline. Cherry Picker. (2015, januari 10). Cherry Picker. Opgehaald van 10 vakantietrends voor 2015 volgens Cherry Picker: http://cherrypicker.nl/travel-trends/10-vakantietrends-voor-2015-volgenscherry-picker/ Google. (2011). Zero Moment of Truth. Opgeroepen op november 2014, van Think with Google: https://www.thinkwithgoogle.com/collections/zero-moment-truth.html Groen, M. (2012, augustus 30). Customer journeys: grip op de kwaliteit van klantcontact. Opgehaald van Marketingfacts: http://www.marketingfacts.nl/berichten/customer-journeys-grip-opde-kwaliteit-van-klantcontact Hagen, M. v., & Bron, P. (2013). Enhancing the experience of the train journey: changing the focus from satisfaction to emotional experience of customers. Elsevier, 254-263. iMinds. (2014). Digimeter Measuring Digital Media Trends in Flanders. Gent: iMinds. Instagram. (2015, feburari). Press. Opgehaald van Instagram: http://instagram.com/press/ Jungle Minds. (2011, maart 29). Customer journey mapping: klantervaring als inspiratie voor strategie en ontwerp2. Opgehaald van Jungle Minds: http://www.jungleminds.nl/artikelen/customer-journey-mapping-klantervaring-alsinspiratie-voor-strategie-en-ontwerp/ Kahneman, D. (2011). Thinking Fast and Slow. New York: Farrar, Straus and Giroux. Kenniscentrum Kusttoerisme. (2014). Economische effectrapportage. Vlissingen: Kenniscentrum Kusttoerisme. Opgehaald van Kenniscentrum Kusttoerisme: http://www.kenniscentrumtoerisme.nl/nl/economischbelang Lefebvre, P. (2015, April 28). Hoe verleid ik een Belg? (Omroep Zeeland, Interviewer) Marketingfacts. (2015). De ROI van mond-tot-mond reclame. Opgehaald van Marketingfacts: http://www.marketingfacts.nl/berichten/de_roi_van_mond_tot_mond_reclame
38
Mortelmans, D. (2009). Handboek Kwalitatieve Onderzoeksmethoden. Leuven: Uitgeverij Acco. NRIT Media. (2014, december 29). Kennisbank. Opgehaald van NRIT Media: http://www.nritmedia.nl/kennisbank/33974/ Peeters, B. (2014, december 12). Eindejaarsoverzicht: alle cijfers van het gebruik van social media in België. Opgehaald van Marketingfacts: http://www.marketingfacts.nl/berichten/socialmedia-in-belgie?utm_source=email&utm_medium=nieuwsbriefdagelijks Pine, B. J., & Gilmore, J. H. (2007). Authenticity: What Consumers Really Want. Boston: Harvard Business Review Press. Saunders, M., Lewis, P., & Thornhill, A. (2012). Research methods for business students. Harlow: Pearson. Schutz, B. (2012, juli). 5 persuasion tips: Peak End Rule = conversiebooster. Opgeroepen op november 2014, van Frankwatching: http://www.frankwatching.com/archive/2012/07/23/5-persuasion-tips-peak-end-ruleconversiebooster/ Shostack, G. L. (1984). Designing Services That Deliver. Harvard Business Review, 133-139. Steege, B. t. (2012, februari). ‘Zero Moment of Truth’: de werkelijke impact van mobile commerce. Opgeroepen op november 2014, van Frankwatching: http://www.frankwatching.com/archive/2012/02/22/zero-moment-of-truth-de-werkelijkeimpact-van-mobile-commerce/ Steunpunt Toerisme en Recreatie. (2011). Pilootonderzoek naar daguitstappen van de Belg. Heverlee (BE): Steunpunt Toerisme en Recreatie en in samenwerking met Toerisme Vlaanderen, Toerisme Provincie Antwerpen, Toerisme Oost-Vlaanderen, Toerisme Limburg, Westtoer en Toerisme Vlaams-Brabant. TNS-NIPO. (2014). Customer Journey: leidraad voor het aanbrengen van focus. Opgehaald van TNSNIPO: http://www.tns-nipo.com/onze-specialisaties/customer-experiencemanagement/customer-journey-%281%29/ Toerisme Vlaanderen. (2011). Invloed van macrotrends op toerisme. Brussel: Toerisme Vlaanderen. Toerisme Vlaanderen. (2014). Trendrapport toerisme 2014. Brussel: Toerisme Vlaanderen. Toffoletto, E. (2013, september). Klantbinding met de ‘peak-end rule': zo zorg je voor de beste ervaringen. Opgeroepen op november 2014, van Frankwatching: http://www.frankwatching.com/archive/2013/09/24/klantbinding-met-de-peak-end-rulezo-zorg-je-voor-de-beste-ervaringen/ Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd. (2014). Nieuwegein, Breda, Den Haag: NRIT Media, CELTH, NBTC Holland Marketing.
39
T. Smits (2014). De Vlaamse fietstoerist in Zeeland. HZ University of Applied Sciences, Vlissingen WES. (2013). Daguitstappen van de Belgen in 2012. Assebroek-Brugge: Westvlaams Economisch Studienbureau. WES. (2013). Reisgedrag van de Belgen in 2012. Assebroek-Brugge: Westvlaams Economisch Studiebureau.
40
Bijlagen 1. Figurentabel Figuur 1 Bestemmingen in Nederland van Belgische verblijfsgasten ..................................................... 6 Figuur 2 Belgische gasten en overnachtingen in Zeeland ....................................................................... 7 Figuur 3 Verdeling daguitstappen van Vlamingen naar bestemming..................................................... 8 Figuur 4 Daguitstappen van Vlamingen in Zeeland naar seizoen ........................................................... 8 Figuur 5 Verdeling daguitstappen van Vlamingen naar motivatie ......................................................... 9 Figuur 6 Travel Funel model - Google ................................................................................................... 11 Figuur 7 Zero Moment of Truth - Google.............................................................................................. 12 Figuur 8 Peak-end rule - Kahneman...................................................................................................... 13 Figuur 9 Conceptueel Kader .................................................................................................................. 15 Figuur 10 Proces data analyse .............................................................................................................. 18 Figuur 11 Word Cloud Zeeland ............................................................................................................. 20 Figuur 12 Bestemmingen meest recente daguitstappen...................................................................... 23 Figuur 13 Voorbeeld 'experience rating' daguitstap............................................................................. 25 Figuur 14 Customer journey Vlaamse dagtoerist in Zeeland................................................................ 30
41
2. Topic list semi- gestructureerde interviews FORMAT INTERVIEWSCHEMA Interviewhandleiding afstudeeronderzoek customer journey Vlaamse dagtoerist.
Administratieve gegevens Naam Interviewer: Carmen Willemsen Naam respondent: ………………………………. ……………………………………………………………………. Locatie interview: ………………………………………….Datum: …………………………………………………… Geslacht:……………………………………………………Leeftijd:…………………………………………………… Woonplaats:………………………………………………..Postcode:………………………………………………… Tijdstip begin interview:…………………………………..Tijdstip einde interview……….:……………..(achteraf) Gespreksintroductie Voorstellen: Mijn naam is Carmen Willemsen, ik ben 21 jaar oud en woon in Breskens, Zeeuws - Vlaanderen. Op dit moment zit ik in het afstudeerjaar van de opleiding Management Toerisme aan de NHTV in Breda. Voor mijn afstudeeronderzoek probeer ik in kaart te brengen hoe Vlamingen Zeeland als bestemming ervaren voor een dagje uit. Het doel van dit onderzoek is om uw daguitstap naar Zeeland in de toekomst steeds leuker te maken. doel en nut van het interview: Het doel van dit interview is om inzicht te krijgen in hoe u Zeeland ervaart als u er een dagje naar toe gaat in uw vrije tijd. tijdsduur interview: Het interview zal ongeveer dertig minuten van uw tijd in beslag nemen. anonimiteit en vertrouwelijkheidaspect: De informatie die verkregen is via dit interview zal anoniem en vertrouwelijk behandeld worden. opname band / aantekeningen: Het interview zal opgenomen worden en er zullen aantekeningen gemaakt worden die als ondersteuning zullen dienen voor het verwerken van de informatie. Heeft u hier bezwaar tegen? nog vragen? : Heeft u verder nog vragen?
Instructie Interviewer: zet nu de taperecorder aan
Topic 1: Gedachten Zeeland Inleiding: Om te beginnen zou ik het graag met u hebben over Zeeland in het algemeen. Zeeland is één van de 12 provincies die zich in het zuid- westen van Nederland bevindt. De meest zuidelijk gelegen regio van Zeeland (Zeeuws-Vlaanderen) grenst aan het Belgische Vlaanderen. Vaak heeft men verschillende gevoelens en gedachten bij bepaalde bestemmingen. Beginvraag: Waar doet Zeeland u aan denken? Alternatieve beginvraag: Hoe vaak bent u in Zeeland geweest voor een dagje uit? Wanneer voor het eerst? Eventuele subtopics: Gedachten, gevoelens, activiteiten, bezienswaardigheden, bijzondere festiviteiten, eerdere ervaringen, steekwoorden. Ruimte voor aantekeningen: …………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………................................................................ ……………………… ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
42
Topic 2: Oriëntatie (fase voor daguitstap) Inleiding: Als volgend onderwerp zou ik het graag met u hebben over of en hoe u zich oriënteert als u een daguitstap maakt. Beginvraag: Oriënteer u zich van te voren wanneer u een daguitstap maakt? Waarom? Hoe bent u op het idee gekomen om een daguitstap naar Zeeland te maken? Waarom Zeeland (en geen andere bestemming). Alternatieve beginvraag: Op welk moment ging u informatie opzoeken over Zeeland en hoe kwam dat? Waardoor werd u geprikkeld? Eventuele subtopics: motivatie in het algemeen voor een daguitstap, oriëntatie, internet, social media, reviews, eerdere ervaringen, ervaringen van bekenden, advertenties (online offline), acties, aanbiedingen, kortingen, plannen, boeken. Gebruik/bezit smartphone/ tablet/ laptop, kwaliteit informatie voorziening, verwachtingen vooraf. Ruimte voor aantekeningen …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………............................................................................................................... ……………………… ……………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………….. Topic 3: Ervaring ter plaatse (fase tijdens daguitstap) Inleiding: Nu we het gehad hebben over of en hoe u zich vooraf georiënteerd heeft op uw daguitstap, zou ik het graag met u hebben over uw meest recente dagje uit in Zeeland. Beginvraag: Wat is u het meest bijgebleven aan dit dagje uit? Hoe zag die dag er uit? (verhaal van vertrek tot thuiskomst). Alternatieve beginvraag: Wat waren voor u belangrijke ervaringen tijdens uw daguitstap? (positief of negatief). Eventuele subtopics: gezelschap (vereniging), bereikbaarheid (welke regio’s/plaatsen), vervoermiddel, reistijd, parkeermogelijkheden, activiteiten, bestedingen, met wie heeft u contact gehad? (bevolking, personeel,) omgeving, verblijfsduur ter plaatse. Ruimte voor aantekeningen …………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………................................................................ ……………………… ……………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………….. Topic 4: Terugblik op uw daguitstap (fase na daguitstap) Inleiding: We hebben het net gehad over uw ervaringen ter plaatse, als afsluitend onderwerp zou ik het graag met u hebben over wat u met deze ervaringen heeft gedaan toen u weer thuis gekomen was. Beginvraag: Heeft u uw ervaringen van de daguitstap gedeeld met anderen? Alternatieve beginvraag: Heeft u anderen in uw omgeving verteld over uw daguitstap? Eventuele subtopics: social media, reviews, mond-tot-mond, verwachtingen vooraf en achteraf, aanbevelen aan anderen, herhaalbezoek Ruimte voor aantekeningen …………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………................................................................ ……………………… ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………..
43
Afsluiting Interview -
We zijn aangekomen bij het einde van dit interview. Wilt u nog iets kwijt over dit gesprek of heeft u nog andere aanvullingen of vragen? Kent u iemand die ook regelmatig een daguitstap maakt naar Zeeland en die wellicht ook zou willen meewerken aan een interview hierover?
Dan wil ik u hartelijk danken voor uw tijd en medewerking aan dit interview. Mocht u geïnteresseerd zijn in de resultaten van dit onderzoek dat ik uitvoer in opdracht van Kenniscentrum Kusttoerisme, kunt u het onderzoeksrapport rond de zomer van dit jaar inzien op de website van Kenniscentrum Kusttoerisme (kenniscentrumtoerisme.nl). Als u het liever via de mail toegestuurd krijgt is dat ook mogelijk, e-mailadres:……………………………………………………………………………………………………………........
44
3. Oproep om respondenten te werven voor interviews via e-mail Beste geadresseerde, Mijn naam is Carmen Willemsen en ik ben studente aan NHTV internationaal hoger onderwijs te Breda. Ik zit momenteel in mijn afstudeerjaar en doe mijn afstudeerstage bij Kenniscentrum Kusttoerisme in Vlissingen. Voor mijn afstudeeronderzoek ben ik opzoek naar Vlamingen die af en toe of regelmatig een daguitstap maken naar de provincie Zeeland (NL). Met mijn onderzoek wil ik namelijk graag in kaart brengen waarom, hoe en met welke motieven en behoeften Vlamingen Zeeland bezoeken en wat Zeeland kan doen om uw bezoek nog leuker te maken. Graag zou ik een aantal Vlamingen interviewen over hun daguitstap naar Zeeland die heeft plaatsgevonden in 2014 of 2015. Bent u Vlaming en heeft u in het afgelopen jaar een daguitstap naar Zeeland gemaakt, of kent u iemand die dit heeft gedaan? Dan zou ik u of uw kennis graag interviewen. Het gaat om een open interview dat ongeveer 30 minuutjes van uw tijd in beslag zal nemen. Wilt u deelnemen aan een interview? Dan kunt u deze korte vragenlijst invullen: [Link enquête]
of contact met mij opnemen via onderstaand e-mailadres of telefoonnummer: E-mail: [e-mail adres] Tel. nr.: [telefoon nummer] Wanneer u zelf niet geïnteresseerd bent maar wel iemand kent die bereid zou zijn om hier aan mee te werken, zou ik u willen vragen om dit mailtje door te sturen aan degene. Alvast bedankt!
Met vriendelijke groet, Carmen Willemsen
45
4. Digitale vragenlijst om respondenten te werven voor interviews Begin vragenlijst: Bent u woonachtig in Vlaanderen? En heeft u in 2014 of 2015 wel eens een daguitstap naar Zeeland (Nederland) gemaakt? Dan nodig ik u van harte uit om deel te nemen aan deze korte vragenlijst. Het invullen van de vragenlijst zal ongeveer 5 minuten van uw tijd in beslag nemen. Hiermee ondersteunt u een onderzoek dat gedaan wordt naar daguitstappen van Vlamingen in Zeeland, zodat Zeeuwse ondernemers en organisaties hun aanbod steeds beter kunnen afstemmen op uw wensen en behoeften! Dit onderzoek wordt gedaan vanuit Kenniscentrum Kusttoerisme. Klik op 'verder' om de vragenlijst te starten Start vragenlijst: *Een daguitstap is een uitstap waarvoor u minimaal 4 uur van huis bent (inclusief reistijd), zonder dat daarbij een overnachting plaatsvindt. Niet inbegrepen zijn: - bezoek uitsluitend aan familie, vrienden en kennissen - daguitstappen vanuit een vakantieadres of tweede verblijf - uitstappen met een routinematig karakter 1.
Heeft u in 2014 of 2015 een daguitstap* gemaakt naar Zeeland (Nederland)? □ Ja vraag 2 □ Nee einde vragenlijst
2.
Hoe vaak heeft u het afgelopen jaar een daguitstap gemaakt naar Zeeland? □ □ □
Één of meer keer per week Één tot drie keer per maand Minder dan één keer per maand
3.
Welke Zeeuwse regio heeft u tijdens uw meest recente daguitstap bezocht? Het gaat hierbij om de regio waar u de meeste tijd heeft doorgebracht. □ Schouwen – Duiveland □ Tholen □ Walcheren □ Noord – Beveland □ Zuid – Beveland □ West Zeeuws – Vlaanderen □ Oost Zeeuws – Vlaanderen
4.
Met welk gezelschap heeft u uw meest recente daguitstap gemaakt naar Zeeland? □ □ □ □ □ □ □ □
5.
Alleen Met partner Met vriend(en)/vriendin(nen) Met gezin met kinderen Met overige familie Met collega’s Met een vereniging Anders, namelijk:……….
Wat is/zijn de belangrijkste reden(en) om een daguitstap naar Zeeland te maken? (maximaal 3 antwoorden) □ Wandeling voor plezier □ Fietstocht voor plezier □ Boodschappen (dagelijkse artikelen) □ Winkelen in de binnenstad □ Bezoek aan een meubelboulevard □ Bezoek aan het strand □ Bezoek aan een stad(je), namelijk:……….
46
□ □ □ □ □ □ □ □ □
6.
Wat is uw geslacht? □ □
7.
Bezoek aan een attractie Bezoek aan een evenement Bezoek aan een museum of bezienswaardig gebouw Bezoek aan een natuurgebied Uit eten in een restaurant Op een terrasje zitten Watersport Wellness Anders, namelijk:………….
Man Vrouw
Wat is uw leeftijd (in jaren)?
8. Wat is uw postcode?
9.
Mag er contact met u opgenomen worden voor een interview over uw daguitstap naar Zeeland? □ □
Ja Nee
Vraag 9 einde vragenlijst
10. Hieronder kunt u uw contactgegevens invullen waarop u gecontacteerd wenst te worden (uw gegevens zullen niet aan derden verstrekt worden maar uitsluitend gebruikt worden voor het plannen van een afspraak). Naam: ……………………………………………….. E-mailadres: ………………………………………………. Telefoonnummer: ……………………………………………… Einde vragenlijst: Vriendelijk bedankt voor uw tijd en deelname aan deze vragenlijst! Uw gegevens zullen anoniem en vertrouwelijk behandeld worden.
47
5. Lijst van respondenten Om de anonimiteit van de respondenten te waarborgen, is in de tabel hieronder wel een aantal demografische kenmerken weergegeven van elke respondent maar zijn de namen anoniem gebleven en vervangen door A t/m I. Respondent Geslacht Leeftijd Man 57 A
Samenstelling
Woonplaats
Provincie
Met partner
Brugge
West – Vlaanderen
B
Man
37
Met gezin met kinderen
Gent
Oost – Vlaanderen
C
Man
55
Met gezin met kind
Brugge
West – Vlaanderen
D
Vrouw
34
Met gezin met kinderen
Eeklo
Oost – Vlaanderen
E
Vrouw
56
Met partner
Watervliet
Oost – Vlaanderen
F
Vrouw
47
Met partner
Moerkerke
West – Vlaanderen
G
Vrouw
51
Met gezin met kinderen
Brugge
West – Vlaanderen
H
Vrouw
38
Met vrienden
Brasschaat
Antwerpen
I
Vrouw
70
Met dochter
Stekene
Oost - Vlaanderen
48
6. Voorbeeld transcript interviews De interviews die afgenomen zijn onder de respondenten, zijn opgenomen en naderhand uitgeschreven en gelabeld. De labels zijn gebruikt om het codeboek samen te stellen (zie bijlage 8). In dit transcript zijn de labels gemarkeerd en genummerd, een toelichting daarvan is te vinden in bijlage 7. De transcripten van de andere respondenten zijn op dezelfde manier gelabeld en digitaal ingeleverd op USB. Bij de transcripten geldt dat ‘O’ voor onderzoeker staat en ‘R’ voor respondent. a. Transcript respondent A
Naam Interviewer: Carmen Willemsen Respondent: A Locatie interview: Nieuwvliet Tijdstip begin interview: 18.12 uur O:
R: O: R: O: O:
R: O: R: O: R: O: R: O: R: O: R: O: R:
Datum: 10-03-2015 Tijdstip einde interview: 18.56 uur
Goede avond Mijn naam is Carmen Willemsen, ik ben 21 jaar oud en woon in Breskens, Zeeuws Vlaanderen. Op dit moment zit ik in het afstudeerjaar van de opleiding Management Toerisme aan de NHTV in Breda. Voor mijn afstudeeronderzoek probeer ik in kaart te brengen hoe Vlamingen Zeeland als bestemming ervaren voor een dagje uit. Het doel van dit onderzoek is om uw daguitstap naar Zeeland in de toekomst steeds leuker te maken. Het doel van dit interview is om inzicht te krijgen in hoe u Zeeland ervaart als u er een dagje naar toe gaat om te recreëren. Het interview zal ongeveer dertig minuten van uw tijd in beslag nemen. De informatie die verkregen is via dit interview zal vertrouwelijk behandeld worden. Het interview zal opgenomen worden en er zullen aantekeningen worden gemaakt die als ondersteuning zullen dienen voor het verwerken van de informatie. Heeft u hier bezwaar tegen? Nee hoor. Heeft u verder nog vragen? Nee Dan zullen we beginnen met het interview. Als eerste onderwerp zou ik het graag met u hebben over waar u aan denkt als we het over Zeeland hebben, als bestemming. Zeeland is één van de 12 provincies die zich in het zuid- westen van Nederland bevindt. De meest zuidelijk gelegen regio van Zeeland (Zeeuws-Vlaanderen) grenst aan het Belgische Vlaanderen. Iedereen heeft vaak verschillende gevoelens en gedachten bij bepaalde bestemmingen. Mijn eerste vraag is eigenlijk, waar doet Zeeland u aan denken? Rust, natuur en historie. Ja voornamelijk rust natuur en gezelligheid.[CW1] En dat heeft u ook ervaren bij eerdere bezoeken? Ja, wat bedoelt u daarmee? Eerdere bezoeken? Ja, ik weet niet hoe vaak u al eens in Zeeland geweest bent voor een daguitstap? Laten we zeggen toch minstens twee keer per jaar.[CW2] Oké We hebben natuurlijk niet zo veel tijd, maar vooral in de zomer. Ook wel eens in de zomer. Maar gemiddeld komen we toch twee keer per jaar naar Zeeland, met heel veel plezier. Omwille van de rust, de natuur, hier is de kust echt nog kust. [CW3] Ja, want wat maakt Zeeland anders dan bijvoorbeeld Vlaanderen absoluut, de Vlaamse kust is een totale mislukking wat mij betreft. Met al die hoogbouw, met al die flats, ik weet niet of u daar bekend mee bent? Ja ik ben daar zeker al eens geweest. Ik vind het verschrikkelijk. Ja het is anders inderdaad. Ja hier (in Zeeland) heb je nog echt de ervaring van de zee en van de kust. Hier is de zee nog de zee. En bij ons is dat een commercieel gedoe met alles wat daarbij hoort. En daarom als wij bijvoorbeeld, vroeger toen onze kinderen nog klein waren, maar ook nu wij alleen zijn, kinderen het huis uit, en wij willen graag naar de zee om te wandelen, winter, herfst, zomer, dan komen wij naar de zee naar hier
49
O: R: O: R: O: R: O: R: O: R: O: R: O: R:
O: R:
O: R: O: R: O: R: O: R:
O: R: O: R:
(Zeeland), omwille van de natuur, de schoonheid van de natuur, de rust. Dus dat is belangrijk voor ons.[CW4][CW5][CW6] Oké ja dat is goed om te horen. Wij hebben het halfuurtje rijden er graag voor over. Ja, een halfuurtje doet u erover? Ja vanuit Brugge naar hier (Zeeuws – Vlaanderen), hangt er vanaf eh, in Westkapelle (BE) hoe druk het is, maar halfuurtje – 40 minuten. Dus naar hier he, Nieuwsvliet bedoel ik, dan parkeren we onze auto. Maar meestal gaat u dan naar Zeeuws – Vlaanderen om een dagje uit te gaan?[CW7] Ja En bent u ook al eens naar andere delen, andere regio’s van Zeeland geweest. Ehm, het verste, voor ontspanning was Goes. Ah Goes, oké. Ja, dus ik weet niet of dat voldoet aan uw onderzoek? Ja hoor, zeker, het gaat om heel Zeeland. Ah oké dus waar wij vooral naar toe gaan, dat is deze streek, Zeeuws – Vlaanderen. Maar als wij naar de overkant gaan dan is dat Middelburg. Eh, Goes. Ja.[CW8] En onderneemt u daar dezelfde activiteiten of? Dat zijn andere activiteiten, gaat u aan die kant ook naar het strand of? Middelburg is meer, ja hoe zal ik dat moeten zeggen. We wandelen daar, eh in de stad, de winkelstraten. We hebben dan ook meer een bestemming. Een paar keer per jaar gaan wij naar Middelburg. Mijn vrouw vindt het daar heerlijk gezellig winkelen. En ikzelf heb daar een favoriete boekenwinkel, Den Hertog in Middelburg. En vroeger meer dan nu, nu is het wat minder aan het worden, maar vroeger (15 tot 20 jaar geleden), had men daar zeer goede Christelijke boeken, studieboeken ook wat mij betreft. En dat is nu wel wat minder, maar toch gaan we nog altijd minstens 1 keer per jaar naar Middelburg. Soms met de fiets.[CW9] Ah, op de fiets ook? Ja met de fiets op de auto, tot in Breskens, en dan met de fiets met de boot, dat is heerlijk. Fietsen dan vanaf de pont in Vlissingen naar Middelburg en omstreken en ook langs de kust nog, Westkapelle dan. Ja dus wij komen vooral naar Zeeland voor de natuur, voor de rust, heerlijk fietsen. De fietspaden zijn fantastisch, ook nog anders dan bij ons. [CW10][CW11] Ja zijn die in België nog.. Onveiliger! Onveiliger oké Terwijl in Zeeland zijn fietspaden, toch meestal, afgescheiden van de grote weg, ja. En netjes, mooi, egaal, luxe om te fietsen, vinden wij. Ja terwijl in Vlaanderen, het betert ook nu hoor, maar veel fietspaden zijn nog op of vlakbij de grote weg. De auto’s rijden langs.[CW12] Ja dat is natuurlijk gevaarlijker, en in België mag men natuurlijk ook vaak harder rijden, ook binnen de bebouwde kom. Ja inderdaad, maar wat Middelburg betreft en Goes, dat zijn meer winkelstadjes[CW13] voor ons. Ja dus om even een dagje te shoppen. Ja maar, mijn vrouw en ik hebben al lang de gewoonte om als we nu in Nederland of Duitsland of Frankrijk zijn. Als we ergens een stad bezoeken, dat we eerst een deel samen doen en dat we ons dan na laten we zeggen anderhalf uur opsplitsen. Dus dan gaat elk voor een uur bijvoorbeeld, dat spreken we altijd later af op dezelfde plaats. En ik ga dan meestal naar de kerken, ik hou ervan om kerken te bezoeken. Mijn vrouw houdt ervan om in de winkelstraat winkel in winkel uit te gaan. Ja oké, dat gunnen wij elkaar. Maar eerst gaan we altijd samen de stad verkennen en als we het min of meer gezien hebben, dan splitsen we ons op en dan gaan we naar de plek waar ik dan nog een keer naar toe wil of mijn vrouw. Ik hou er echt van om kerken te bezoeken. Zoals in Middelburg, daar heb je de dom, die heeft een speciale naam. De Lange Jan?[CW14] Ja de Lange Jan inderdaad, dat klopt. Daar is ook een museum bij enzovoort, en ik ga daar heel graag naar toe. Om de rust van die kerk dan op me te laten inwerken. Dus ja, en de boekwinkel in Middelburg, daar kan ik uren in doorbrengen, om dan een keuze te maken. Boeken die je in Vlaanderen niet vindt, nu als je ze bestelt.. Ja via internet kan je overal aankomen natuurlijk. Ja inderdaad, vandaag de dag is het zo dat je je huis niet meer uit hoeft, maar dat blijven wij toch doen.
50
O: R: O: R: O: R: O: R: O: R: O: R:
O: R: O: R:
O: R: O: R:
O: R: O: R: O: R:
O:
Ja misschien ook een mooie reden om dan eens naar Middelburg te gaan Ja ja! En dan vinden we het ook leuk als we een keer een daguitstap doen, om ergens een leuk restaurantje op te zoeken, om lekker eenvoudig samen te eten op een terrasje als het mooi weer is. En in Middelburg heb je daar ook wel verschillende tentjes en in Goes ook?[CW15] Ja dat klopt, op de markt zitten er ook veel. Ja! En hoe lang bent u daar meestal? Als u een dagje uit gaat? Zeg maar van het moment dat u vertrekt tot het moment dat u weer thuis bent? Hoe lang bent u dan onderweg? Meestal, dat hangt er van af, maar goed, gemiddeld vertrekken we thuis om 9 uur ’s ochtends en dan gaan we, zorgen we dat we ja normaal tegen 20u ’s avonds zijn we weer thuis. [CW16] Oké, dat is best een flinke dag Ja, zeker als we de fiets meenemen. De fiets achteraan op de auto tot Breskens, als het mooi weer is, dan houden we er van om te fietsen. Ja dat snap ik, in de zomer is het ook wat langer licht natuurlijk. Ja absoluut! Als volgend onderwerp zou ik het graag hebben over hoe u zich oriënteert, of of u zich wel oriënteert als u een dagje uit gaat. Kijkt u van te voren, zoekt u iets op, boekt u iets, plant u iets? Hmm, nee. Ik bedoel ja, meestal hebben we wel een bepaald doel en dan kijken we wel qua oriëntatie wanneer is er een boot om te nemen. Ehm meestal kennen we op voorhand wel onze bestemming. Of wel gaan we naar Terneuzen, dat gebeurd ook maar minder. Dus ja meestal weten we wel waar we naar toe gaan, ons hoofddoel. Oftewel is het hier wandelen, puur natuur wandelen. Oftewel gaan we met een bedoeling om in Middelburg of in Goes of in Terneuzen te winkelen. Dus we weten meestal wel onze bestemming, vooraf. Maar dan kan dat nog gebeuren dat we bijvoorbeeld als we in Middelburg zijn, oké ja, we steken nog een keer door naar Terneuzen of, hangt er van af. Of met de fiets dat we dan op de bonnefooi fietsen.[CW17] Oké dus u bepaalt eigenlijk een beetje ter plaatse. Ja inderdaad Maar het is niet zo dat, stel u gaat met de auto naar het strand, in de buurt dat u dan kijkt van te voren van waar kan ik parkeren of hoe kan ik het beste rijden, of zijn er mensen die daar in de buurt een goed restaurantje weten. Ja wat ook al geweest is, dat we van bij ons thuis in Brugge vertrekken met de fiets, en dat we dan rijden bijvoorbeeld tot in Breskens, dat is het verst, dat is 35 kilometer. Maar dat ik, dan zal ik wel op een map nakijken waar vinden we de rustigste wegen om te fietsen en om ons doel te bereiken. Niet altijd, we hebben ook vaak al langs de kustlijn gefietst, maar voor wat afwisseling bezoeken we dan ook wel binnen weggetjes. [CW18] Oké, de polderweggetjes Ja. Aardenburg daar denk ik ook aan. Aardenburg vinden wij ook fantastisch, prachtige stad. Ja dat is een historische stad. Ja, een prachtige kathedraal. Ook leuk om daar op een terrasje te zitten, om koffie te drinken als je gefietst hebt of iets fris. En om de kerk te bezoeken, tentoonstelling daar bezocht, was een tentoonstelling een paar jaar geleden, ik weet niet meer zo goed waar het over ging. Maar het was over de geschiedenis van de kerk zelf. Dusja.. Oké en die tentoonstelling heeft u misschien wel opgezocht van te voren? Nee dat was n.a.v. een zondag dat ik daar gesproken had, ik had daar dienst en gezien dat er een tentoonstelling was en dat was in de zomer. En toen ik thuis kwam de zondag heb ik gezegd, daar moeten we zeker heen met de fiets. Dan zijn we vanuit Brugge met de fiets naar Aardenburg geweest. Oké, dan was het weer een mooie bestemming voor een dagje uit! Absoluut! Oké, en als u dan bijvoorbeeld de route opzoekt hoe jullie gaan fietsen, doet u dat dan op uw laptop of uw telefoon onderweg? Nee, meestal thuis op de computer, Google Maps, en dan bestemming en dan kijk je. Ik ken een beetje de streek, en dan kijk ik naar de rustigste, de kalmste de rustiekste weggetjes. En indien nodig, meestal zit dat wel in m’n hoofd, maar het gebeurd ook vaak dat ik het uitprint en zo gewoon op de fiets vooraan een plannetje mee neem. Maar via de telefoon heb ik het nog nooit gedaan.[CW19] Nee dat is vaak ook een probleem met het mobielnetwerk in Nederland natuurlijk.
51
R:
O: R:
O: R: O: R: O: R: O: R: O: R:
O: R: O: R:
Ja precies, thuis plannen we alles min of meer vooraf maar alles vooraf precies vastleggen doen we niet echt graag, er moet ook een beetje verassing in zitten. Maar meestal hebben we wel een bestemming, van daar willen we naar toe dat willen we zeker zien, maar wat er onderweg gebeurd dat zien we wel. Ja. Het kan ook gebeuren, we hebben ook nog gehad dat we op zo’n rustig weggetje, plotseling een boerderij zien waar je koffie kunt drinken, das dan ook een verassing ofzo, of waar ze iets te koop aanbieden, of dat er een kunstenaar daar iets aan het doen is. En dan stoppen we en kijken we. Dus we laten ons graag ook verrassen, ik zal het zo zeggen: we weten wat we willen maar er mag iets onverwachts gebeuren. [CW20] Oké, jullie hebben meestal geen bepaalde route uitgestippeld die per sé gevolgd moet worden. Nee, nee mijn vrouw en ik zeggen, ja we gaan fietsen tot in Breskens bijvoorbeeld ee. Vanuit Brugge naar Breskens fietsen, das het verste punt[CW21]. Maar wat er onderweg allemaal gebeurd.. Het is nog zo geweest dat we, dat was eigenlijk niet de bedoeling, maar ik herinner me dat nog, dat we terug kwamen van Breskens, het was eigenlijk de bedoeling dat we terug naar huis zouden fietsen, maar er kwam ons een enorme mist tegemoet en we zagen langs de kustlijn bleef het prachtig weer, maar van zodra dat je pakweg 500 meter in het binnenland keek, was er enorm veel mist. Dan hebben we gezegd, kijk we rijden naar Knokke-Heist, en dan zijn we via Knokke naar Brugge gereden. Dus op die manier laten we ons wel verrassen en leiden. We hadden geen zin om door de mist te fietsen. Het was wel mooi, we zagen een muur van mist afkomen maar we bleven langs de kustlijn. Ja dus ja maar we houden enorm van Zeeuws – Vlaanderen. Ja dat kan ik wel opmaken uit uw verhaal! En als u in het algemeen zou moeten zeggen, wat jullie motivatie meestal is om een dagje uit te gaan, waarom doen jullie dat? Ontspanning! Weten wat er hier in Zeeland geboden wordt, en nogmaals dat is de rust, de luxe fietspaden zoals wij dat noemen, mooi, vriendelijke mensen.[CW22] Heeft u daar goede ervaringen mee gehad? Ja, ja ik kijk natuurlijk ook met een denk ik gekleurde bril. Ik ken heel wat mensen uit kerken hier in West Zeeuws Vlaanderen en ik vind het ja, ik heb nog nooit negatieve ervaringen met Zeeuwen of met West Zeeuws Vlaamse mensen gehad. [CW23] Gelukkig, dat is mooi! Goed om te horen! Ja, wij voelen ons hier thuis.[CW24] En heeft dat misschien te maken met dat het dicht grenst aan Vlaanderen en misschien een aantal connecties heeft met elkaar of een aantal dingen die overeen komen? Ja inderdaad! Alhoewel, wij vinden toch dat ondanks we heel naasten buren zijn, dat er toch heel wat culturele verschillen zijn. En dat vinden wij leuk, dat vinden wij uitdagend.[CW25] Kunt u daar een voorbeeld van noemen misschien? (denkt diep na).. een voorbeeld.. het schiet me nu niet ineens binnen. Maar ja, bijvoorbeeld de koekjestrommel. Maar mensen waar wij af en toe eens naar toe gaan als we hier een daguitstap maken met de fiets, dan wordt je koffie aangeboden of thee en dan gaat de koekjestrommel open en dan pak je één koekje en dan gaat hij weer dicht, dan is het gedaan. Terwijl bij ons, ja, want het is niet echt een positief voorbeeld want ik bedoel daar verder niks mee, maar je merkt, wij zijn van oorsprong katholieke Vlamingen en katholieken zijn, ik ben ook beïnvloed door die cultuur, wij zijn Bourgondiër, levensgenieters. En ook wel harde werker maar hier merk je toch de invloed van het Calvinisme en dat waardeer ik zeer erg, dat betekend soberheid, hard werken en ernst, serieuziteit, serieus zijn, niet te veel bla bla. Dat vind ik, maar ik waardeer dat enorm! Ik neig eerder naar de calvinistische cultuur dan naar de vaak toch wel in deze tijd van onze maatschappij, vaak losbandige cultuur ee, alle remmen los, en hier en vooral in West Zeeuws Vlaanderen, heb je nog een serieuze werkethiek. Al is het ook aan het minderen. En de normen en waarden van de bijbel die onze maatschappij voor een grootdeel gevormd hebben, die vallen weg. Maar goed, hier in west Zeeuws Vlaanderen zijn er nog stevige wortels daarvan. [CW26] Ja hier zijn ze meer recht voor z’n raap. Ja absoluut, absoluut! Nog iets, je vraagt verschillen, maar ik heb ervaring en contacten en ik werk in Vlaamse kerken en ook in West Zeeuws Vlaamse kerken. Een belangrijk verschil, hier wordt er vooruit geplant, in Vlaanderen is het vaak van ‘het komt wel goed’. Begrijp je? Ja ik snap wat u bedoeld. Hier bijvoorbeeld, en ik vind dat fantastisch, ik hou daar van, hier is het zo, neem de afgelopen kerstnachtdienst in Cadzand, dat wordt in september/oktober voorbereid hier in Zeeuws Vlaanderen. En
52
O: R:
O: R:
O: R: O: R: O: R:
O: R: O: R: O: R: O: R: O: R:
O: R:
tegen eind oktober, begin november staat alles op papier. Bij ons is het van ‘dat komt wel goed’, en op het laatste nippertje, een week voordien is het van ‘ohja wat gaan we doen’, begrijp je? En daar kan ik niet goed tegen. Dat is een zeer belangrijk verschil. Hier is een woord een woord, in Vlaanderen moet je nog altijd afwachten. [CW27] En merkt u dat bijvoorbeeld ook als u in Zeeland bent in uw vrije tijd? Als u mensen ontmoet? Bijvoorbeeld bij personeel in een restaurant of? Ehm, ik kan daar alleszins niet over klagen, mensen zijn vriendelijk, correct, informeren je goed, taalvaardig ook vind ik. [CW28]Ik denk nu aan een situatie afgelopen zomer in Middelburg, daar waren we op een terrasje iets aan het eten, een simpele lunch eigenlijk. En daar kwamen mensen vanuit Frankrijk, een Frans echtpaar met kinderen en die snapten niets van de kaart, snapten er niets van. En daar was een meisje die bediende maar die kon geen Frans, maar zij ging wel direct naar binnen iemand zoeken en die haalde er iemand bij, nu wij hadden ook kunnen helpen maar mij vrouw zei: ‘hou je in’, maar wij hebben dat dan geobserveerd en er was iemand anders gekomen die een beetje Frans kon en die dat dan heel vriendelijk, geduldig uitlegde aan die mensen wat er op de kaart stond in het Frans. Ik vond dat mooi, ee. Duits spreken de meesten toch ook redelijk goed vind ik, Engels zeker dusja ik heb daar absoluut geen klagen over. Wij komen graag, echt waar! Ja dat geloof ik nu zeker! En ja, ik spreek van Middelburg, ik spreek van Goes, van Terneuzen en wij vinden het eigenlijk ook wel jammer dat we niet genoeg tijd hebben om nog meer te leren kennen. Aardenburg kennen we natuurlijk goed, Oostburg, Sluis, Sluis is dan wel te commercieel voor ons, ik snap niet wat al die duizenden mensen op zondagnamiddag uit Vlaanderen in Sluis komen doen, ik snap dat niet.[CW29] Ja dat is in Sluis heel vaak inderdaad, dat het druk is op zondagmiddag. Ja in Westkapelle aan het kruispunt is het dan onvoorstelbaar, zo veel lange files, hoe is het mogelijk. Maar goed ja, wij doen ook regelmatig onze inkopen in Sluis. Je hebt daar een viswinkel..ehm Ja viswinkel Fieret[CW30] Fieret inderdaad, heerlijke verse vis, garnalen, die je dan zelf kunt pellen. En is zo’n winkel bijvoorbeeld niet bij u in de buurt te vinden? Rijdt u daar speciaal voor naar Sluis? Ja! Daarvoor, voor de garnalen, komen wij speciaal naar Sluis. Omdat bij ons in het dorp, heb je ook wel een viswinkel, een goeie viswinkel, maar de garnalen zijn daar petieterig klein, en daar zit je in plaats van een uur aan een kilo, een uur en een half aan één kilo, en dan heb je allemaal kleine garnalen. Terwijl bij Fieret is het veel gemakkelijker om garnalen uit te doen, ik doe dat graag, garnalen uit doen. Dat is ontspanning voor mij. En dan kan u vrouw lekker shoppen en kan u naar de viswinkel? Of doet u dat samen? Oh nee dat doen wij samen. Voor die vis komen we naar Sluis in het bijzonder. En dan kopen we, ik ga niet zeggen grote hoeveelheden, maar dan kunnen we toch een paar maanden mee verder met de vis die we gekocht hebben.[CW31] Dus echt ook een voorraad inkopen? Ja, voor in de diepvries. Maar vooral wat mij betreft garnalen, die zijn altijd vers daar, heerlijk! Dusja En kan u misschien nog uw meest recente daguitstap voor de geest halen? Ja, dat was Middelburg, zoals ik dat beschreven heb. Dat was met de fiets, deze zomer, augustus. Fiets op de auto tot in Breskens en dan met de overzetboot, dat vinden we ook heerlijk, al vind ik het wel jammer dat de autoboot niet meer vaart, he.[CW32] Ja, wat betreft de bereikbaarheid van de rest van Zeeland Ja inderdaad, als je nu met de auto naar Middelburg wilt moet je enorm om rijden. Ja zeker vanuit Brugge, moet je nou helemaal naar Terneuzen. Is dat misschien ook een reden om vooral vaker naar Zeeuws Vlaanderen te gaan of Middelburg, maar niet verder Zeeland in? De afstand, de bereikbaarheid? Ja inderdaad, ehm dat is de reden. [CW33]Maar goed aan de andere kant vinden we het ook leuk om met de fiets over te zetten en van daaruit dan te fietsen, dusja dat hebben we gedaan, met de fiets op de auto tot in Breskens en dan van in Vlissingen gefietst naar Middelburg. En vanuit Middelburg, we hebben daar dan in de voormiddag, heb ik de boekwinkel bezocht, mijn vrouw heeft geshopt, dan hebben we daar geluncht ook en van na de middag zijn we dan vertrokken. Ik zou moeten kijken op de kaart hoor, maar we zijn uiteindelijk in Westkapelle uitgekomen. [CW34] Ik heb een kaartje mee, daar staan niet alle steden en dorpen op maar wel de regio’s. Ja kijk dat hebben we gedaan, Middelburg, Domburg, Westkapelle, Vlissingen.[CW35]
53
O: R: O: R: O: R:
O: R:
O: R: O: R: O: R: O: R:
O: R: O: R: O: R: O: R:
O:
Ah oké, een rondje Walcheren. Ja. Maar bijvoorbeeld hier (Schouwen-Duiveland) daar zijn we nog nooit geweest, jammer! Ik ben er wel een keer geweest maar heel lang geleden, dat was een daguitstap met m’n ouders dus toen was ik nog een tiener. En hier bijvoorbeeld, nooit geweest.[CW36] En u kwam dan eigenlijk van jongs af aan, met uw ouders ook in Zeeland? Jaa! Dus u bent ook wel een beetje met Zeeland opgegroeid? Ja inderdaad! Toen had ik nog niks met de kerken hier te maken en mijn ouders en mijn familie kwamen heel vaak naar West Zeeuws – Vlaanderen, vonden ze ook heerlijk, en ook eigenlijk om dezelfde reden, natuur, de zee is hier echt nog de zee. Natuurgebied waar je niet overrompeld wordt, door die betonnen scharminkels die bij ons aan de kust staan in Vlaanderen.[CW37] Dus echt rust, ruimte en natuur? Ja, dat vind ik als je mij vraagt naar West Zeeuws Vlaanderen, dat is voor mij de grootste aantrekkingspool. En ik zou heel graag, mijn vrouw en ik hebben er al eens over nagedacht ook maar we hebben dat nog niet besloten. Maar in principe gaan wij om de twee jaar, in de kerstvakantie met de kinderen en kleinkinderen huren we in de Ardennen een chalet of een huisje om een keer de kerst samen te vieren. En we hebben er al over nagedacht van, waarom zouden we niet een keer naar Walcheren gaan, een huisje, vakantiehuis dicht bij de zee, dat zou tof zijn. Maar goed het is er nog niet van gekomen maar we denken er wel aan. Het is ook niet zo ver en toch ben je in een ander land, prachtige natuur.[CW38] Ja er zijn natuurlijk nu ook veel van die strandhuisjes zodat je echt op het strand kan overnachten. Ja dus dat zou, als God het wil, dan komt het er nog wel een keer van. Mooi En ik mag niet voor anderen spreken maar bijvoorbeeld [respondent C], hij is ook gek van deze streek. Ik weet dat hij vaak met zijn vrouw en zijn zoon komt fietsen in Zeeland. [CW39] Ah oké, dan zou ik hem ook wel eens kunnen vragen voor een interview. Ja absoluut! Hij heeft het natuurlijk ook heel druk, maar ik denk dat als hij kan, zal hij zeker antwoorden. Oké dat zou mooi zijn! Dat is weer iemand extra die ik kan vragen natuurlijk. En als u nog even terugdenkt aan uw meest recente daguitstap, die naar Middelburg. Wat zouden dan twee ervaringen of gebeurtenissen zijn die u echt zijn bijgebleven, die u enorm leuk vond of bijzonder? Ehm, ik vind het bezoek aan die boekhandel in Middelburg altijd zo leuk! En wat ik ook vertelde, het eten, vond ik heel lekker, lekker en eigenlijk heel schappelijk van prijs. Prijs-kwaliteit is zeer goed. Dus van die dag, ja, bezoek aan de boekhandel, bezoek aan de Lange Jan, ahja en ja das nu ook wel persoonlijk. Ik weet nog, ik heb toen een boek gekocht in de boekhandel. Ik heb meerdere boeken gekocht, maar er was één boek bij dat mij enorm aantrok en ik had een uurtje nog over, mijn vrouw was aan het shoppen, en ik heb mij toen in Middelburg, het was achter de Lange Jan, in zo’n ommuurd gedeelte, heel rustig, en daar stond een bank, en ik heb mij daar toen een uur op de bank gezet. Het was prachtig weer en ik heb een uur lang gelezen op dat pleintje. Maar hoe dat plein heette..[CW40] Het Abdijplein denk ik? Ja en daar is ook een museum dan en daar is ook administratie Ja volgens mij is dat het Abdijplein, waar de Provincie zit. Oké, mooi plein met bomen. Ja en dan moet je door zo’n poortje naar binnen? Ja!, inderdaad! En daar heb ik heerlijk genoten van het boek, het was een boek over gebed en dat trok mij enorm aan. En ja als ik daaraan terugdenk. Het was gezellig we hebben heerlijk gegeten, voor niet veel geld. En toen u weer thuis gekomen was, toen jullie weer thuisgekomen waren van de daguitstap, heeft u toen ook nog uw ervaringen gedeeld met anderen bijvoorbeeld? Ja met familie, met de kinderen en de kleinkinderen ook. Het is nog geweest dat we een keer samen een daguitstap gedaan hebben met de overzetboot met de kleinkinderen. Voor hen was dat heerlijk! Dus ja dat delen we wel. Met als gevolg dat mijn dochter, mijn oudste dochter, die gaat in de zomer ook regelmatig een keer met haar man naar Breskens.[CW41][CW42] Dus door jullie mooie verhalen en goede ervaringen zijn zij ook geïnspireerd geraakt?
54
R: O: R: O: R;
O: R: O: R: O: R: O: R: O: R: O: R: O: R:
O: R: O; R:
O: R:
Ja!, ook onze buren. Das misschien ook een tip, ik weet onze buren, die zijn in de lente vakantie in Walcheren geweest, daar hebben ze een huisje gehuurd. Als je hen aanschrijft met mijn groeten gaat hij zeker reageren, maar goed ja je wilt het natuurlijk mondeling he..[CW43] Ja het liefst wel Maar die man, ik weet ze hebben een huisje gehuurd voor een week en ze waren zeer enthousiast. Oké, dat is altijd mooi dat mensen enthousiast worden van Zeeland. Ja, dat was in Domburg ook. Dus ja dan wisselen we onze ervaringen wel eens uit. Maar vooral met familie, met de kinderen, met m’n schoonzus, schoonbroer, dan vertellen we dat wel aan elkaar hoe het was en dan steken we elkaar aan. Zij gaan dat dan ook doen enzovoort. En dat is ook niet zo ver voor ons.[CW44] Ja dat is dan wel belangrijk de afstand, een goede afstand voor een dagje uit. Want hoever bent u meestal bereidt om te rijden als u een dagje weg gaat? Eigenlijk, nog even op het kaartje kijken, eigenlijk tot hier in Zeeland (Walcheren) en Goes.[CW45] Oké dus Walcheren en Zuid- Beveland Ja, want natuurlijk je wilt van de dag genieten en hoe verder je rijdt, mijn vrouw houdt niet zo echt van lang in de auto zitten en ik eigenlijk ook niet meer. En als het maar voor één dag is..[CW46] Ja dan heb je meer tijd over om ter plaatse te besteden Ja, dusja als je vraagt het verste.. Ja mag ook ergens anders heen zijn Ohja, voor één dag Richting Frankrijk mag ook, het gaat om de afstand die u bereid bent af te leggen Ja Frankrijk doen we ook vaak Rijsel, voor één dag, dat doen we ook graag. Prachtige stad! Ben je er al geweest? Ja, dat is klein Parijs toch?! Ja inderdaad! Prachtig! Je hebt oud en modern, Rijsel. Lekker eten. Maar voor een daguitstap, ja laten we zeggen met dezelfde reden, je wilt niet te lang in de auto zitten. Ja dan zou ik zeggen in Frankrijk, 300 kilometer, het verst. [CW47] In totaal dus heen en terug of alleen heen? Ja alleen heen maar dat is echt wel het verst hoor. Want mijn vrouw houdt van skiën, langlaufen en in de Ardennen is er dan veel sneeuw en dan is ze altijd te vinden als we tijd hebben, om één dag over en weer te gaan. En dat is 300 km heen en 300 km terug. Dusja, als we dat doen en het kan, dan blijven we toch meestal nog één nachtje overnachten. In de afgelopen kerstvakantie was dat echt een wonder want ik was moe en ik had 7 spreekbeurten in kerkdiensten, 7 verschillende kerkdiensten. En ik was al moe van school (lesgeven) en plotseling bleek dat ik mij vergist had en dat er één kerkdienst eigenlijk niet door ging, dat er niet op mij gerekend werd. Ik was dus een zondag vrij en ik merkte dat de woensdag. Want ik begon met mijn voorbereidingen en ik belde nog eens naar die gemeente in Goes was dat, en bleek dat het een vergissing was. Ik weet nu nog altijd niet hoe het kwam maar dan heb ik die woensdag nog gebeld naar de Ardennen want mijn vrouw vond het een beetje lastig dat ik zo veel moest werken en ze zei ja het is nu vakantie en je hebt geen tijd om een keer iets samen te doen. En ik heb meteen gebeld naar daar en alles zat vol in ons geliefd hotel daar, maar toch een uurtje later belde ze terug, we hebben nog plaats en dan zijn we vertrokken voor twee dagen. En dat was echt een geschenk uit de hemel. Dusja 300 km ging ik dan op weg. Ja en ik zou eigenlijk zelf ook wel graag een keer een vakantie in Nederland in doorbrengen, maar echt een lange vakantie van minstens een week of twee weken. [CW48] Oké, en waar in Nederland? Waar het rustig is, waar er mooie natuur is, waar je kunt fietsen en wandelen. Wij houden van fietsen en eigenlijk nog meer van wandelen. Maar het probleem is dat je nooit zeker bent van het weer. Ja dat is inderdaad een probleem in Nederland. Vandaar gaan wij meestal richting het Zuiden omdat je daar iets meer procent zekerheid hebt dat je mooier weer hebt, je bent nog altijd niet zeker natuurlijk. Maar eigenlijk zou ik heel graag een keer in Nederland op vakantie gaan. Ik weet niet een vakantiehuisje of een camping maar waar het rustig is. Zo’n eiland zou ik ook graag doen. Zo’n Terschelling. Of hoe heet dat? Ja de Waddeneilanden Ja de Waddeneilanden, daar zou ik heel graag naar toe gaan. Maar wij houden van Zeeuws Vlaanderen en ze hebben ook een mooie vlag. Ik heb er zelfs eentje thuis zo’n vlag.
55
O: R: O:
Oh kijk dus u bent echt fan van Zeeuws Vlaanderen! Absoluut! [CW49]Excuseer maar ik moet nu echt weg, er staan mensen op mij te wachten. Dat is prachtig! Geen probleem, dan wil ik u vriendelijk bedanken voor uw tijd!
7. Labels transcript respondent A Hieronder is een lijst te vinden waarin de labels en opmerkingen van het transcript uit bijlage 6 (gemarkeerde gedeelten), toegelicht zijn per genummerde opmerking.
56
57
58
59
8. Codeboek interviews De labels van het coderen zijn gebruikt om de antwoorden van de respondenten in dit codeboek te ordenen. De labels zijn weergegeven in de groene en oranje balken en vormen de basis voor de analyse van de resultaten van dit onderzoek. Bezoekgegevens respondenten Respondent: Eerste bezoek A Van kinds af aan
Bezoekfrequentie daguitstappen per jaar 2 keer per jaar
Motivatie daguitstap Ontspanning, Rust
Reden bezoek Zeeland Rust, schoonheid van de natuur, in Zeeland is de kust nog de kust, de zee nog de zee. Ging vroeger met de kinderen al naar Zeeland, nu met zijn partner om te fietsen en te wandelen. Bezoekt ook graag cultureel erfgoed in de steden terwijl partner aan het shoppen is. Om te varen, rust en ontspanning op het water. Schoonouders hebben een zeilboot in Kamperland. De nabijheid van alle vormen van water. Lekkere producten uit de zee: mosselen. Varen, genieten van zon, rust & zuivere lucht. Associeert CULINAIR met Zeeland, top restaurants, komt daarvoor ook speciaal naar Zeeland.
B
Sinds 17 jaar
2 - 3 keer per jaar
Ontspanning door een beetje inspanning dat hoort bij watersport; tot rust komen; even weg van alles; alleen zijn
C
Sinds 30 jaar
15 - 20 keer per jaar
Ontspannen en verademing zoeken in de natuur. Genieten van de natuurlijke schoonheid.
D
Van kinds af aan
10 - 15 keer per jaar
Ontspannen, gezelligheid
E
Van kinds af aan
10 keer per jaar
Ontspannen, op het gemakje, genieten, relaxen.
Vaakst bezochte regio Zeeuws - Vlaanderen (fietsen/wandelen) maar ook Middelburg, Goes, Terneuzen, SLuis (winkelen)
Noord - Beveland (varen), Walcheren (stadjes bezoeken; Middelburg/Veere, uit eten. Zeeuws - Vlaanderen (shoppen in Sluis, kust van Cadzand, mossels eten in Philippine) Fietsen, wandelen en uitwaaien langs het strand; de natuur! Bezoekt voornamelijk En het genieten in kleine gezellige restaurantjes in de dorpjes West Zeeuws - Vlaanderen maar ook de strandpaviljoens, het culinaire. Niet shoppen, voor een daguitstap. dat kan in België voldoende. Vroeger met de autoboot ook Walcheren. Lekker iets eten en shoppen komt er dan bij. Hoeft niet per se Bezoekt meestal Zeeuws iets te kopen, het gaat om de gezelligheid. Vlaanderen i.v.m. nabijheid. Maar ook wel eens Walcheren (met de boot naar Vlissingen) of Zuid - Beveland (Goes) Lekker uitwaaien aan het strand of langs de binnenwegen in Bezoekt meestal Zeeuws de mooie natuur, genieten. Fietsen op de mooie fietspaden, Vlaanderen, gaat af en toe waar weinig verkeer is. Fietsroutes zijn grenzeloos! ook de Oosterschelde over.
60
F
Van kinds af aan
6 keer per jaar
Rustig samen weg zijn, 'er even tussen uit', zonder telefoon of internet.
Duiken in de Oosterschelde, shoppen of wandelen in Sluis of fietsen naar de kust in Cadzand, lekker uitwaaien aan de rustige kust
G
Van kinds af aan
5 - 6 keer per jaar
Op het laatste moment beslissen wat je kunt doen en toch het 'vakantiegevoel' hebben. Er even helemaal uit zijn.
Gaat voor de rust en de natuur naar Zeeland, het vakantiegevoel in Zeeland is groter omdat het toch een ander land is. Ook het culinaire is een reden om naar Zeeland te komen.
H
Van kinds af aan
2 - 3 keer per maand
Het is niet ver weg en er is altijd wel iets nieuws te beleven, iets wat we nog niet kennen of nog niet gezien hebben.
Winkelt graag in Zeeland omdat het aanbod leuker is dan in België. Rijdt graag op d'n wille boef ergens heen en kijkt onderweg wat ze tegen komt (zoals een kinderboerderij of watertoren).
I
Sinds 27 jaar
1 keer per maand
Er even tussen uit i.v.m. eigen zaak, neus in de wind, gezellig winkelen, even relaxen, ontspannen.
Winkelen bij de vaste winkeltjes in de bekende plaatsjes (Sluis, Hulst). De mentaliteit van de Zeeuwen is erg aangenaam. Personeel is vriendelijk en behulpzaam.
Bezoekt regelmatig Walcheren en ZuidBeveland met de duikvereniging. Maar ook West Zeeuws - Vlaanderen om te shoppen en wandelen in Sluis en naar de kust te gaan in Cadzand of te fietsen. Bezoekt meestal West Zeeuws - Vlaanderen maar ook regelmatig Walcheren i.v.m. watersport van haar zoon. Bezoekt heel Zeeland; Vlissingen; Middelburg; Zak van Zuid-Beveland (fietsen); Verdronken land van Saeftinghe; Schouwen – Duiveland (Renesse) i.v.m. vriend die daar woont. Neemt regelmatig fiets mee achterop de auto. Bezoekt voornamelijk Zeeuw - Vlaanderen, de rest van Zeeland is haar te onbekend.
61
Gedachten Zeeland Respondent: A B C
D E F G H I
open Rust, Natuur, Historie, Gezelligheid Water, Rust, Dichtbij Zee, natuurlijke kustlijn, combinatie Strand, Duinen, Polder. In alle drie kan je goed recreëren; wandelen, fietsen en kuieren . Ongerepte natuur, Puur.
axiaal Rust, Natuur, Historie, Gezelligheid Water, Rust, Dichtbij Zee, Natuurlijk, Kustlijn, Strand, Duinen, Polder, Wandelen, Fietsen, Kuieren, Ongerept, Natuur, Puur.
selectief Natuur, Cultuur, Sfeer Natuur, Nabijheid Natuur, Activiteiten
Strand, kust, mooie stranden, ruime stranden, geen gebouwen Zee, veel water, gezellige dorpjes, leuke sfeer, rust Oosterschelde, duiken, sluis, winkelen, overzetboot Mooie natuur, dichtbij huis, 'vakantiegevoel', weids
Strand, Kust, Mooi, Ruimtelijk, Open Zee, Water, Dorpjes, Sfeer, Rust Oosterschelde, Duiken, Sluis, Winkelen, Overzetboot Mooi, Natuur, Dichtbij, Vakantiegevoel, Weids Rust, Gezelligheid, Vakantiegevoel Gemoedelijk, Sympathiek, Eerlijk, Gezellig
Natuur, Omgeving Natuur, Omgeving, Sfeer Omgeving, Activiteiten, Vervoer Natuur, Nabijheid, Gevoel, Omgeving Sfeer, Gevoel Sfeer, Mentaliteit
Rust, gezellig, het is altijd zo’n beetje vakantie in Zeeland Het gemoedelijke, het sympathieke, het Nederlandse. Eerlijk en gezellig
Fase voor de daguitstap Respondent:
A
B
Voorbereidingsfase : open
Voorbereidingsfase : axiaal
Oriënteert niet echt van te voren, heeft wel bestemming in gedachten maar reist verder op de bonnefooi. Zoekt als hij gaat fietsen wel van te voren de mooie/rustige wegen op thuis via Google Maps op de computer. Plant thuis van te voren de route maar legt niet alles voor de hele dag vast, laat zich graag verrassen onderweg.
Plant soms fietsroutes, maar maakt graag een daguitstap op de bonnefooi. Boekt niet, laat zich verrassen.
Plant wel vooraf, zoekt nieuwe leuke activiteiten of plaatsjes op van te voren maar boekt niets. Vindt de kwaliteit van de informatie goed. Is ook actief op Twitter; volgt toeristische organisaties en 'laat zich verrassen door zijn nieuwsstroom op Twitter'. Gebruikt Twitter om vervolgens gericht informatie te zoeken op internet. Gaat een paar dagen voor vertrek gericht zoeken.
Plant wel, boekt niet. Kwaliteit informatie goed. Laat zich verrassen door nieuwsstroom op Twitter en zoekt aan de hand daarvan gerichter informatie vooraf.
Voorbereidingsfase : selectief Plannen Boeken
Soms
Nee
Ja
Nee
62
C
D
E
F
G
Bereidt zich niet voor, maakt meestal spontane daguitstapjes op de bonnefooi omdat hij vertrouwd is met de omgeving. Zou alleen een gastronomisch restaurant reserveren. Maakt ter plaatse wel eens gebruik van VVV kantoren om te zien wat er te doen is.
Plant niet, zou restaurant boeken maar meer niet. Maakt spontaan daguitstapjes op 'bonnefooi'. Maakt ter plaatse gebruik van VVV kantoor.
Bereidt zich meestal niet voor, kent de weg in Zeeuws - Vlaanderen omdat ze tegen de grens aan woont. Als ze voor de eerste keer naar iets nieuws gaat, zoekt ze vooraf wel informatie op. Doorgaans plant of boekt ze niet als ze naar een plaats in Zeeland gaan waar ze al bekend zijn. Ter plaatse zoekt ze ook geen informatie meer op.
Plant en boekt doorgaans niet omdat ze vertrouwd is met de omgeving, behalve als ze naar iets nieuws gaat.
Als ze een daguitstap maakt vanuit een vereniging wordt dit wel geplant en geboekt maar anders niet, dan gaat ze liever op de bonnefooi en ziet ze ter plaatse wel wat ze doen. Ze heeft vooraf geen verwachtingen en 'leeft bij wat er op haar afkomt'. Houdt van het 'verassende'. Ze weet niet graag iets op voorhand.
Plant en boekt doorgaans niet, gaat op 'bonnefooi' en laat zicht verrassen. Daguitstappen met de vereniging worden wel geplant en geboekt.
Bereidt daguitstap niet voor en ziet wel wat ze tegenkomt. Heeft wel een Plant en boekt niet, heeft basisplan in het basis plan in het hoofd omdat ze wel beetje bekend is in Zeeland maar hoofd omdat ze bekend is met omgeving. laat zich graag 'verrassen'. Maakt geen gebruik van reviews voor Maar laat zich graag verrassen. daguitstap, wel voor weekendje weg. Plant of boekt niet echt iets van te voren. Zoekt af en toe wel eens wandel- of fietsroutes op maar ze kan deze in Zeeland niet makkelijk vinden via Google. Verder laat ze zich graag 'verrassen'.
Plant van te voren wel wandelroutes (maar kan deze slecht vinden). Boekt verder niet, laat zich graag verrassen ter plaatse.
Nee
Soms
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
Nee
63
H
I
Plant van te voren wel een richting die ze uit gaat maar houdt zich daar Plant van te voren een richting, houdt zich hier niet altijd aan. Dit plannen doet ze thuis via kaarten of soms via internet niet per sé aan. Gaat ook graag op 'd'n willen (VVV Zeeland) als ze naar iets nieuws gaat met de neefjes en nichtjes. De boef'. Boekt niets van te voren kwaliteit van de informatie voorziening is prima. Gaat ook regelmatig op 'd'n willen boef' op daguitstap en dan ziet ze wel waar ze uitkomt en wat ze doet, maar dit is alleen als ze met haar beste vriendin op daguitstap is. Ze heeft altijd routekaarten mee die ze onderweg kan gebruiken. Ze boekt verder niets van te voren.
Is geabonneerd op een aantal nieuwsbrieven van Zeeuwse ondernemers/organisaties die ze eens per maand krijgt. Deze brieven zijn een motivatie om naar Zeeland te gaan, maar de daguitstappen worden niet per sé aan de hand hiervan geplant. Kwaliteit van de informatievoorziening is goed, de nieuwsberichten zijn voldoende. Ze boekt niets, zou alleen een speciaal restaurant reserveren.
Soms
Nee
Nee
Nee
Plant niet per sé, gebruikt nieuwsbrieven die ze ontvangt wel als motivatie om op daguitstap te gaan. Boekt niet van te voren.
64
Fase tijdens de daguitstap
9:00 uur
Reistijd Thuiskomst (heen & terug) 20:00 uur 3 uur (auto)
8:00 uur
21:00 uur
Respondent: Vertrek
Tijdsduur Gezelschap ter plaatse 8 uur
Met partner
10 uur 30 minuten
Met schoonvader
A
B
2 uur 30 minuten (auto)
Beschrijving daguitstap : selectief Ze zijn met de auto van Brugge naar de boot in Auto van Brugge naar Breskens Winkelen Breskens gereden en hebben de auto daar (fietsen achterop de auto). Met lunchen - boek geparkeerd. Toen zijn ze met de fiets op de boot fiets op de boot van Breskens naar lezen in stilte overgestoken naar Vlissingen, dat vinden ze Vlissingen overgestoken, dat vindt heerlijk. Vanaf Vlissingen naar Middelburg hij heerlijk en van daar naar gefietst. De boekhandel in Middelburg was erg Middelburg gefietst. In leuk, het eten was heel lekker en schappelijk Middelburg leuk gewinkeld, lekker van prijs. Bezoek aan de Lange Jan gebracht en geluncht (prijs-kwaliteit) en een boek gelezen in heerlijke rust op het ontspannen een boek gelezen. Abdijplein in Middelburg. Daarna hebben ze nog Rondje op Walcheren gefietst. een rondje over Walcheren gefietst om Met de boot van Vlissingen naar vervolgens weer terug over te steken met de Breskens gevaren. Fietsen op de veerboot en naar huis te rijden met de auto. auto teruggezet en naar huis gereden. Beschrijving daguitstap : open
Is 's ochtends met de auto vertrokken naar Kamperland en heeft die dag alleen gezeild samen met zijn schoonvader, het is traditie om deel te nemen aan de wedstrijd op het Veerse Meer. Het was een interclub wedstrijd van de zeilvereniging in Kamperland waar zijn schoonvader al jarenlang lid van is. Heerlijk gevoel datje overgeleverd bent aan de wind, het inademen van de zuivere lucht. Ook lekkere producten uit de zee gegeten, mosselen, komt daarvoor speciaal naar Zeeland! Daarna weer terug naar huis gereden, gelukkig zonder file.
Beschrijving daguitstap : axiaal
Auto van Gent naar Kamperland. Deelname aan zeilwedstrijd op Veerse meer, traditie. Heerlijk overgeleverd aan de wind. Inademen van de zuivere lucht. Lekkere producten uit de zee gegeten. Terugreis naar huis zonder file.
Overgeleverd aan de wind zeilen inademen zuivere lucht lekkere producten uit de zee gegeten
65
14:00 uur
18:00 uur
1 uur (auto)
3 uur
Met het gezin
10:30 uur
15:45 uur
1 uur 30 minuten (auto)
3 uur 15 minuten
Met vriendin
12:30 uur
18:30 uur
1 uur (auto)
5 uur
Met partner
C
D
E
Is met de auto naar Retanchement gereden met het gezin, en kon de auto goed parkeren. Heeft die dag een natuurwandeling gemaakt in een natuurreservaat bij de wallen van Retranchement, de stilte en de rust waren opmerkelijk fijn. Daarna een koffie genuttigd op het pleintje in Retranchement, om de dag gezellig af te ronden met het gezin. Wilde die dag even een frisse neus halen, lekker wandelen en een koffietje drinken. Op de terugreis was er geen file. Is met de auto naar Terneuzen gereden om daar een dagje te shoppen met een vriendin. Ze kon Terneuzen op de heenweg niet goed bereiken door wegwerkzaamheden die daar verricht werden, en moest een heel stuk omrijden. Heeft heerlijk geluncht bij Het Gerecht, daar eet ze graag. Ze vindt het leuk om in Terneuzen te winkelen, dat is toch een andere mode dan in België. Het viel op dat het heel stil was in Terneuzen, veel minder druk en veel leegstand. De terugweg ging wel goed, toen heeft ze een andere route genomen. Is in de namiddag met de auto naar Terneuzen gereden om met haar partner boodschapjes te doen en te winkelen. Heeft ook gewandeld langs de straten en langs de dijk. Het was erg gezellig in de binnenstad, winkelen was leuk en op het terras waren de mensen erg vriendelijk, ze kwamen onverwacht nog bekenden tegen en hebben daar lekker mee gekletst en de dag gezellig mee afgesloten en zijn daarna weer terug naar huis gereden. Het was een relaxte en gezellige dag.
Auto van Brugge naar Retranchement. Natuurwandeling gemaakt, genoten van stilte en rust tijdens wandelen. Lekkere koffie genuttigd met gezin op terras, gezellig samen zijn. Terugreis naar huis zonder file.
Genoten van stilte en rust tijdens wandeling Lekkere koffie genuttigd met gezin op terras - gezellig samen zijn
Auto van Eeklo naar Terneuzen, slecht bereikbaar op de heen weg. Gewinkeld met vriendin, heerlijk geluncht. Stilte en leegstand in de stad vielen op. Vond de mode in Terneuzen leuk. Terugreis naar huis ging goed via andere route.
Bestemming slecht bereikbaar wegens werkzaamhede n - heerlijk geluncht - stilte en leegstand in de stad - leuk aanbod in de winkels
Auto van Watervliet naar Terneuzen. Boodschappen gedaan en gezellig gewinkeld met partner. Gewandeld langs de dijk. Gerelaxt op terrasje, bediening was erg vriendelijk. Nog bekenden ontmoet op terras. Terugreis naar huis.
Gezellig gewinkeld vriendelijke bediening bekenden ontmoet
66
12:30 uur
18:30 uur
40 minuten (auto)
5 uur 20 minuten
Met partner
11:00 uur
17:30 uur
1 uur 15 minuten (auto)
5 uur 15 minuten
Alleen
11:00 uur
20:00 uur
30 minuten (auto)
8 uur 30 minuten
Met vriendin en dochter
F
G
H
Is naar Sluis gereden met de auto om met haar partner te winkelen en even te lunchen op een terrasje. Ze kon Sluis goed bereiken met de auto en vond het handig dat ze de auto gemakkelijk kon parkeren, net buiten het centrum, dat is in Brugge vaak lastiger. Sluis is ook grotendeels autoluw en dat is fijn om te winkelen. Ze heeft heerlijke poffertjes gegeten, gezellig inkopen gedaan met haar man en is daarna weer terug naar huis gegaan. Is naar Cadzand gereden met de auto en heeft daar alleen met de hond gewandeld maar vond het niet aangenaam dat er zo veel werkzaamheden waren in Cadzand, daarom is ze verder gegaan naar Retranchement om daar te wandelen en een beetje rond te rijden. Ze heeft gewandeld en genoten van de mooie natuur en de mooie huisjes in Retranchement, de rust in het dorp. Ze heeft een heel lekker frietje gegeten aan de brug in Retranchement, de frietenbakker was heel vriendelijk en hij had de heerlijkste frieten! Daarna is ze weer terug naar huis gereden met de hond. Is samen met haar beste vriendin en diens dochter naar Hulst gereden, kon Hulst slecht bereiken omdat de wegomlegging niet duidelijk was aangegeven. Kon de auto goed parkeren. Heeft gewinkeld en een terrasje gepakt. Is daarna gaan rondrijden en kwam toen langs een bordje waar 'kinderboerderij' op stond, toen zijn ze daar heen geweest. Het was een sociaal project en heel goed opgezet, erg leuk om eens te bezoeken. Daarna zijn ze weer verder gereden en deze keer was de watertoren waar ze al lang naar toe wilden, eindelijk open. Ze moesten met veel trappen omhoog maar het uitzicht was prachtig. Daarna zijn ze weer naar huis gereden.
Auto van Moerkerke naar Sluis. Goed bereikbaar en kon auto gemakkelijk parkeren, fijn dat de winkelstraten autoluw zijn. Gewinkeld met partner. Heerlijk geluncht op terras. Terugreis naar huis.
Gemakkelijk parkeren winkelstraten autoluw (fijn) heerlijk geluncht
Auto van Brugge naar Cadzand. Werkzaamheden in Cadzand geen aangenaam zicht. Verder gegaan naar Retranchement. Met de hond gewandeld en rondgereden. De heerlijkste frieten gegeten in Retranchement. Genoten van de mooie natuur en huisjes en de rust. Terugreis naar huis.
Werkzaamhed en geen aangenaam zicht op bestemming heerlijke frieten gegeten - genoten van mooie natuur en rust
Auto van Kieldrecht naar Hulst. Wegomlegging niet duidelijk aangegeven, waardoor ze flink omgereden heeft. Heeft gewinkeld en terrasje gepakt in Hulst. Kwam spontaan langs een kinderboerderij en is daar geweest, was sociaal project, heel goed opgezet. Daarna langs watertoren van Axel gereden, die was eindelijk open. Ze moesten heel veel trappen op maar hadden boven een prachtig uitzicht. Terugreis naar huis.
Bestemming slecht bereikbaar door werkzaamhede nkinderboerderi j was erg leuk watertoren beklommen, mooi uitzicht
67
11:00 uur
20:00 uur
2 uur (auto)
7 uur
I
Met dochter
Is samen met haar dochter naar Sluis gereden, ze wist een plekje om de auto te parkeren maar dat wordt wel steeds lastiger omdat ze wat slechter ter been is en niet meer zo ver kan lopen. Ze zijn naar hun vaste winkeltjes geweest en ook naar een speciaal kaaswinkeltje waar ze lekkere stukken kaas gekocht hebben en waar ze ook altijd iets mogen proeven, dat was erg leuk want dat heb je in België niet. Ze hebben daarna een terrasje gepakt en de dag afgesloten met een lekker etentje in Sluis. Toen zijn ze weer terug naar huis gereden.
Auto van Stekene naar Sluis. Parkeren ging goed maar wordt steeds lastiger i.v.m. lichamelijke omstandigheden. Heeft gewinkeld en is naar speciale kaaswinkel geweest. Heeft daarna een terrasje gepakt en de dag afgesloten met een etentje in Sluis. Terugreis naar huis
Parkeren was gelukt maar wordt steeds lastiger gezellig gewinkeld met dochter speciaal kaaswinkeltje geweest met vriendelijk personeel lekker etentje in Sluis als afsluiter
Fase na de daguitstap Respondent:
A
B
C
Na daguitstap : open
Na daguitstap : axiaal
Deelt ervaringen met familie en kennissen en maakt hen enthousiast om ook naar Zeeland te gaan. Wisselt vaak ervaringen uit met bekenden en wil ook ervaringen van anderen zelf beleven. Steekt anderen aan om naar Zeeland te gaan.
Deelt ervaringen mond-tot-mond.
Deelt ervaringen het liefst ter plaatse als er free Wi-Fi is, anders verbruikt hij veel data via 4G. Soms gebeurt het ook wel eens dat hij ervaringen achteraf thuis deelt. Hij deelt zijn ervaringen via Instagram, Twitter en Facebook d.m.v. foto's. Hij heeft een grote liefde voor Zeeland, vindt het fijn om er te zijn en plezant om dit ook te delen.
Deelt ervaringen via social media (Instagram, Twitter en Facebook) doet dit met foto's.
Deelt ervaringen met familie en vrienden maar niet op social media, wil zijn privé leven privé houden. Raadt vrienden wel aan om ook eens een daguitstap naar Zeeland te maken. Veel Vlaamse vrienden zijn zich niet bewust van de mogelijkheid en de nabijheid.
Deelt ervaringen mond-tot-mond. Raadt vrienden aan om naar Zeeland te gaan.
Na daguitstap : selectief Delen Aanbevelen
Mond-tot-mond
Ja
Social media
Onbekend
Mond-tot-mond
Ja
68
D
E
F
G
H
I
Deelt ervaringen niet vaak op social media of met bekenden, wel met het gezin. Als ze iets nieuws onderneemt raadt ze andere mensen dat soms wel aan om dat ook eens te doen.
Deelt ervaringen mond-tot-mond. Raadt anderen aan om naar Zeeland te gaan.
Deelt ervaringen met familie en bekenden, niet via social media.
Deelt ervaringen mond-tot-mond.
Deelt ervaringen niet met anderen maar neemt liever vrienden mee naar Zeeland om het ze zelf te laten ervaren. Ze raadt andere mensen wel aan om een daguitstap te maken naar Zeeland. Als ze met de vereniging van het duiken weg is, delen ze hun ervaringen wel onderling. Raadt andere mensen aan om eens naar Zeeland te gaan als ze iets leuks hebben meegemaakt.
Deelt ervaringen niet direct, neemt mensen liever mee naar Zeeland om het ze zelf te laten ervaren. Deelt ervaringen wel onderling met vereniging. Raadt andere mensen aan om naar Zeeland te gaan.
Deelt ervaringen af en toe op Facebook met een foto, deelt ervaringen ook met familie en collega's. Een collega heeft haar aangeraden om naar Cadzand te gaan, zelf steekt ze ook andere mensen aan met haar verhalen.
Deelt ervaringen via social media (Facebook) doet dit met foto's. Deelt ervaringen ook van mond-tot-mond. Raadt anderen aan om naar Zeeland te gaan. Deelt ervaringen mond-tot-mond met foto's, raadt anderen aan om naar Zeeland te gaan.
Deelt ervaringen met collega's, laat aan hen foto's zien en maakt ze enthousiast, ze raadt ze aan om Zeeland ook eens te bezoeken. Deelt ervaringen met familie of kennissen. Krijgt dan vaak leuke reacties, dat deze mensen ook wel eens mee zouden willen. raadt anderen aan om naar Zeeland te gaan.
Deelt ervaringen mond-tot-mond. Raadt anderen aan om naar Zeeland te gaan.
Mond-tot-mond
Ja
Mond-tot-mond
Onbekend
Mond-tot-mond
Ja
Social media & mond-tot-mond
Ja
Mond-tot-mond
Ja
Mond-tot-mond
Ja
69
Pluspunten aan Zeeland Respondent:
A
B
Pluspunten : open 1. In Zeeland is het veiliger fietsen, fietspaden zijn netjes en egaal, luxe om te fietsen.
Pluspunten : axiaal Veilig fietsen, goede fietspaden
Pluspunten : selectief Fietsvoorzieningen
2. Vindt de fietsboot heel leuk 3. Voelt zich thuis in Zeeland.
Fiets- voetveer Breskens - Vlissingen
Fiets- voetveer Breskens - Vlissingen Gastvrijheid
4. Ondanks dat Zeeland grenst aan Vlaanderen, toch veel culturele verschillen en dat vindt hij uitdagend.
Culturele verschillen Vlamingen - Zeeuwen uitdagend
Culturele uitdaging
5. Vlamingen zijn katholiek en Bourgondiër, levensgenieters, respondent zelf ook zegt hij. Zeeland is Calvinistischer, harde werkers, serieuzer, niet te veel onzin. Dat waardeert hij enorm aan Zeeuwen.
Waardeert de mentaliteit van de Calvinistische Zeeuwen
Zeeuwse mentaliteit
6. Bij Zeeuwen is 'een woord een woord', bij Vlamingen moet je vaak maar afwachten
Waardeert de mentaliteit van Zeeuwen
Zeeuwse mentaliteit
7. Zeeuwen zijn vriendelijk, correct, taalvaardig en Gastvrij gedrag van Zeeuwen informeren je goed. 8. Respondent is FAN van Zeeuws - Vlaanderen (bezit Fan van Zeeuws - Vlaanderen zelfs de vlag)
Gastvrijheid
1. Lekkere producten uit de zee; mosselen 2. Geen files i.t.t. de Belgische kust 3. Komst Westerschelde tunnel; makkelijk en snel
Streekproducten uit de zee Kust is filevrij te bereiken Westerscheldetunnel makkelijk en snel
Streekproducten Filevrije kust Westerscheldetunnel
4. Zeeland heeft open kustlijn, rust, mooie natuur, lekker uitwaaien
Open kustlijn en mooie en rustige natuur
Kustlijn en natuur
5. Golfbrekers zijn typisch voor kustbeeld van Zeeland
Golfbrekers kustbeeld Zeeland
Golfbrekers
6. Vindt het erg leuk om met de pondjes van eiland naar eiland te hoppen.
Eiland hoppen met pondjes
Pondjes
7. Vindt het Verdronken land van Saeftinghe erg bijzonder aan Zeeland, heeft er goede herinneringen aan van vroeger.
Verdronken land van Saeftinghe bijzonder
Natuur
Fan Zeeuws - Vlaanderen
70
C
8. Mooi, leuk en rustig om te fietsen, mooie en goede fietspaden in Zeeland. 1. De natuurlijke omgeving van Zeeland (in tegenstelling tot Vlaanderen waar alles volgebouwd is). Zeeland is natuurlijke schoonheid, een verademing.
Goede fietspaden
Fietsvoorzieningen
Natuurlijke omgeving Zeeland
Natuur
2. de strandpaviljoens die niet te dicht op elkaar staan, waar je iets kunt nuttigen en toch kunt genieten van de natuur.
Strandpaviljoens aan de kustlijn
Strandpaviljoens
3. Knusse pleintjes in de dorpskernen. 4. Aanbod van sterren restaurants, erg aantrekkelijk voor de Vlaamse Bourgondiër, gastronomisch aanbod is divers qua prijs maar wel goed van kwaliteit.
Gezelligheid pleintjes in de dorpskernen Goed aanbod sterrenrestaurants, goede prijs-kwaliteit verhouding
Gezelligheid Gastronomisch aanbod
5. Gerechten op basis van lokale producten met een unieke 'touch' van de chef, tekst en uitleg van de bediening bij de gerechten, dat doet Zeeland verrassend goed i.t.t. 20 jaar geleden.
Lokale gerechten en tekst en uitleg daarbij
Gastronomisch aanbod, streekproducten
6. Nabijheid natuurgebied 't Zwin. 7. Goed onderhouden natuur en de toegankelijkheid van de natuurgebieden. 8. Nabijheid van Brugge naar Zeeuws - Vlaanderen is een TROEF! 9. Kustlijn van Vlaanderen is te vol, te druk en te klein daarom liever naar het rustigere, mooiere en openere Zeeuws - Vlaanderen.
Nabijheid natuurgebied Toegankelijke en goed onderhouden natuur
Natuurgebied grensregio Natuur
Nabijheid Zeeland vanuit Vlaanderen
Nabijheid
Open kustlijn en de rust
Kustlijn en natuur
10. Zeeuws - Vlaanderen is goed bereikbaar, goed parkeren (tegen betaling maar dat is niet erg) vlakbij de kustlijn.
Bereikbaarheid en parkeren Zeeuws - Vlaanderen
Bereikbaarheid en parkeermogelijkheden
11. Afwezigheid van industrie, je wordt visueel niet belast, waar je ook heen kijkt, 360 graden natuurlijk zicht, je kijkt tegen moeder natuur aan. De afwezigheid van industrie is UNIEK!
Afwezigheid van industrie is uniek, overal natuur.
Natuur
71
D
E
12. Veel Vlamingen zijn 'overstresst' en 'overwerkt', Oase aan groen waar de Vlaming behoefte aan heeft wonen dicht op elkaar en hebben behoefte aan groen. West Zeeuws - Vlaanderen biedt een oase aan groen die in België niet te vinden is!
Natuur
1. Gaat alleen in Zeeland naar de zee, niet naar de Belgische kust want dat is te druk.
Kustlijn
Rustige kustlijn
2. Gaat speciaal naar Zeeland voor nootjes & verse Speciale producten kaas van de markt. Ook loempia's van de markt vindt ze kenmerkend voor Zeeland. Sfeer op de markten in Terneuzen en Oostburg is ook erg leuk.
Streekproducten
3. Vindt personeel in Zeeland vriendelijker en gemoedelijker dan in België.
Aangename mentaliteit Zeeuwen
Zeeuwse mentaliteit
1. Vindt de sfeer van de mensen in Zeeland heel anders dan in België, veel opener, spontaner en recht voor z'n raap. Zeer sociaal in de omgang. Erg vriendelijk ook
Aangename mentaliteit Zeeuwen
Zeeuwse mentaliteit
2. Verkiest Zeeuwse kust boven de Vlaamse kust omdat de Vlaamse kust te druk en te duur is.
Rustige en goedkope kustlijn
Kustlijn
3. Heeft de gewoonte om 'zee' te associëren met Zeeland. 4. Gaat in het weekend meestal naar Zeeuwse steden omdat het daar veel rustiger is dan in België. Geniet van de rust.
Associeert 'zee' met Zeeland
Zee
Rust in Zeeuwse steden
Rust
5. Vindt de Oosterscheldebrug erg leuk, het landschap en de natuur, dat heeft iets wonderbaarlijks, dat fascineert, zo'n stuk zee, het water, dat heeft iets bijzonders.
Bijzonder landschap en natuur
Natuur
6. Zeeland is één van de mooiste stukjes van Europa! De zee is favoriet.
Zee is favoriet
Zee
7. De combinatie water + land = idyllisch. 8. Zee creëert ontspanning, trekt aan en geeft rust.
Combinatie van water en land Zee geeft ontspanning en rust
Landschap Rust
72
F
G
H
I
1. Huurt af en toe tandems in Zeeland omdat je dat in België niet ziet. 2. Fietst graag in Zeeland omdat de fietspaden goed afgescheiden zijn van de weg, ze zijn vlak en ook lekker breed. Er is in Zeeland meer 'fietscultuur' dan in België.
Tandems in Zeeland
Tandems
Veilig fietsen, goede fietspaden
Fietsvoorzieningen
1. Houdt van culinair en natuur en dat kan je in Zeeland vinden.
Culinair en natuur in Zeeland
Natuur / culinair
1. Kust in Zeeland is gezelliger dan in België.
Gezelligheid aan de kust
Gezelligheid
2. Winkelt liever in Zeeland dan in België omdat de prijs-kwaliteit verhouding in Nederland beter is, en er een ander aanbod is, veel dingen die je in België niet kunt vinden.
Prijs- kwaliteitverhouding en aanbod in winkels goed in Zeeland
Prijs-kwaliteitverhouding en aanbod
3. Vindt de kust in Nederland mooier, omdat het daar niet helemaal bebouwd is, is veel rustiger en aangenamer.
Rustige kustlijn
Rust
1. Mentaliteit in Zeeland is heel aangenaam, open, vriendelijk, vragen zijn nooit te veel, klachten worden aangenomen. Dat is in België niet, dan is het gelijk vaak aan de andere kant, en worden afspraken niet altijd nagekomen.
Aangename mentaliteit Zeeuwen
Zeeuwse mentaliteit, gastvrijheid
73
Minpunten aan Zeeland Respondent: A
B
C
open 1. Bezoekt voornamelijk Zeeuws - Vlaanderen omdat de bereikbaarheid van de rest van Zeeland verslechterd is door het verdwijnen van de autoveerboot.
axiaal Bereikbaarheid van regio's ten noorden van Zeeuws Vlaanderen verslechterd door verdwijnen autoveer.
selectief Regio's ten noorden van Zeeuws - Vlaanderen slecht bereikbaar
1. Zou graag meer fietsen in Zeeland maar vind het lastig met de kleine kinderen en onhandig om voor één dag zelf fietsen mee te nemen.
Onhandig om zelf fietsen mee te nemen naar Zeeland voor een daguitstap
Wil zelf geen fiets meenemen voor daguitstap
1. Zeeland wordt steeds verder volgebouwd met Volbouwen van Zeeland maakt dat het unieke zicht op vakantiedorpen waardoor de zeldzame succesformule de natuur verloren gaat. van 'strand - duinen - polder' verloren gaat.
Volbouwen Zeeland ten koste van natuur.
2. Bezoekt doorgaans Zeeuws - Vlaanderen voor een daguitstap omdat de bereikbaarheid van de rest van Zeeland afgenomen is door het wegvallen van het autoveer. De Westerscheldetunnel is te ver om rijden voor een daguitstap.
Regio's ten noorden van Zeeuws - Vlaanderen slecht bereikbaar
Bereikbaarheid van regio's ten noorden van Zeeuws Vlaanderen verslechterd door verdwijnen autoveer.
3. De bottleneck aan Sluis - Westkapelle waar je altijd File aan einde van daguitstap is een domper in de file staat bij mooi weer, dat is een DOMPER aan het einde van de daguitstap (hier wordt wel aan gewerkt momenteel).
Daguitstap eindigt negatief door file
1. Wilde graag thuis online tickets bestellen voor Arsenaal maar dat was niet mogelijk van uit België.
Niet mogelijk om vanuit België online tickets te bestellen voor dagattractie.
Online ticketing niet mogelijk vanuit België
D
Volbouwen Cadzand ten koste van natuur
Volbouwen Zeeland ten koste van natuur.
E
1. Vindt het jammer dat Cadzand zo volgebouwd wordt. Gaat ten koste van de prachtige natuur. X 1. Verdwijnen van de autoboot, de Westerschelde tunnel is een heel eind omrijden waardoor ze minder vaak naar Walcheren gaan dan ze zouden willen.
X Bereikbaarheid van regio's ten noorden van Zeeuws Vlaanderen verslechterd door verdwijnen autoveer.
X Regio's ten noorden van Zeeuws - Vlaanderen slecht bereikbaar
F G
74
H
I
2. Vindt het moeilijk om wandel- en fietsroutes voor Zeeland te vinden op internet. Vlamingen leggen de link met de VVV niet omdat ze dat niet kennen. 1. wegomleggingen staan niet altijd duidelijk aangegeven, dan moet je helemaal een andere weg zoeken om terug op de route te komen.
1. Met name als je wast ouder bent en je moet verder van het centrum parkeren wordt het lastig, als je slecht ter been bent ga je het ontzien om dat te doen. Maar dat het centrum autoluw is hierdoor, is wel fijn. Niet alleen in Sluis wordt het parkeren een probleem maar ook in de andere bekendere plaatjes zoals Hulst, Cadzand, Aardenburg.
Wandel- / fietsroutes niet vindbaar op internet vanuit België. Belg weet niet dat VVV een organisatie is voor toeristische informatie.
Merk VVV niet bekend als toeristisch informatiepunt in België.
Wegomleidingen niet duidelijk aangegeven
Wegomleidingen niet duidelijk
Parkeren in bekendere plaatsjes voor minder validen wordt steeds lastiger
Parkeren minder validen wordt lastiger
Aanbevelingen van de respondenten Respondent: A B
C
Aanbevelingen respondent : open X X 1. Cultuur niveau optillen met muziek, theater of podiumkunsten in het seizoen.
Aanbevelingen respondent : axiaal X X Cultuur niveau optillen, meer culturele activiteiten in het seizoen.
Aanbevelingen respondent : selectief X X Meer culturele activiteiten.
2. Vooral in Zeeuws - Vlaanderen de combinatie Cultuur (culinair ook) en Natuur maken.
Combinatie Natuur & Cultuur maken. Cultuur hier in culinaire zin
Combinatie natuur, cultuur en gastronomie
3. Zou graag langer in Zeeland willen blijven maar kennis over activiteiten tijdens een daguitstapje, ontbreekt.
Activiteiten die er zijn bekender maken.
Communiceren activiteiten
4. Veel Vlamingen weten niet dat het mogelijk is om met de fiets over te steken van Breskens naar Vlissingen. De vaartijden van de boot zijn onbekend. Dit zou beter gecommuniceerd moeten worden, ook info over het parkeren van de auto en eventuele fietshuur in Breskens.
Informatie over fiets- voetveer Vlissingen - Breskens Communiceren fiets- voetveer Breskens- Vlissingen communiceren. Vlamingen weten hier niet altijd vanaf.
75
Aanbieden van fiets- en wandelroutes gecombineerd met lokale producten die je onderweg dan krijgt.
Aanbieden fiets- wandelroutes met streekproducten onderweg.
6. Benutten van historische plekken voor nieuwe culturele doeleinden, dit wordt wel al gedaan (Bachdagen in de kerk in Aardenburg) maar dit zou nog meer kunnen. X X X 1. Makkelijker maken om op de website van VVV Zeeland terecht te komen vanuit België, waar je dan gelijk routes kunt uitprinten. Dit hoeft geen hele routebeschrijving te zijn, als er maar een begin punt vermeld staat en er goede bewegwijzering ter plaatse is. Vindt het gemakkelijker om routes te volgen en ook geruststellender om vooraf te weten hoe lang een route duurt omdat ze vaak alleen met de hond loopt.
Oude historische plaatsen/gebouwen opnieuw benutten voor culturele doeleinden.
Historische/vervallen gebouwen cultureel gebruiken.
X X X Het voor Vlamingen makkelijker maken om in contact te komen met toeristen info. Zij kennen geen VVV dus leggen die link ook niet. Dit duidelijker communiceren. Want Vlamingen zijn op zoek naar routes die ze kunnen volgen om te wandelen of fietsen, ze hoeven geen compleet uitgestippelde route maar wel een begin en eind punt en parkeer informatie.
X X X Search engine marketing van toeristische organisaties in Zeeland aanpassen voor Belgische browsers en routes duidelijk communiceren.
X 1. Verbeteren van parkeermogelijkheden voor ouderen of minder validen.
X Parkeerplaatsen voor ouderen of minder validen dichter bij het centrum.
X Meer parkeerplaatsen voor minder validen.
5. Het aanbieden van fietstrajecten of een 'sneukeltoer' waarbij je onderweg allerlei lokale lekkernijen kunt nuttigen. Uitgestippelde routes zijn fijn voor mensen die niet erg bekend zijn met Zeeland, d.m.v. een route kunnen ze Zeeland gemakkelijker verkennen.
D E F
G
H I
76
9. Customer journeys meest recente daguitstap respondenten Hieronder is per respondent een beschrijving van de meest recente daguitstap naar Zeeland weergegeven aan de hand van een waarde beoordeling per ‘touchpoint’. De verschillende kleuren geven de beoordelingen weer van de verschillende ervaringen (‘touchpoints’) tijdens de daguitstap, zie de legenda voor een toelichting op de kleuren.
1. Respondent A
Auto naar Breskens
Boot naar Vlissingen
Fiets naar Middelburg
Bezoek bijzondere boekhandel
Boek lezen Abdijplein
Lunch
Fietsen rondje Walcheren
Boot naar Breskens
Auto naar huis
2. Respondent B
Auto naar Kamperland
Zeilen met schoonvader
Heerlijk overgeleverd aan de wind
Inademen van de zuivere zeelucht
Lekkere producten uit de zee eten
Auto naar huis (geen file)
3. Respondent C
Parkeren
Natuurwandeling rond de wallen
Stilte en rust
Heerlijke koffie op dorpspleintje met gezin
Auto naar huis (geen file)
Bereikbaarheid
Heerlijke lunch
Leuke winkels en mode
Stilte en leegstand in de stad
Auto naar huis
Auto naar Retranchement
4. Respondent D
Auto naar Terneuzen
5. Respondent E Auto naar Terneuzen
Wandelen langs de dijk en straten
Gezellig in de binnenstad
Leuk winkelen
Vriendelijke mensen op terras
Bekenden ontmoet
Auto naar huis
Parkeren
Winkelstraten autoluw
Heerlijke poffertjes
Gezellig winkelen
Auto naar huis
6. Respondent F
Auto naar Sluis
Bereikbaarheid
77
7. Respondent G
Auto naar Cadzand
Werkzaamheden
Auto naar Retranchement
Wandelen in mooie natuur en rust
Heerlijk frietje
Auto naar huis
8. Respondent H
Auto naar Hulst
Bereikbaarheid
Parkeren
Winkelen, terrasje pakken
Bezoek kinderboerderij
Bezoek watertoren
Auto naar huis
Bezoek vaste winkeltjes
Bezoek speciaal kaaswinkeltje
Terrasje
Lekker etentje als afsluiting
Auto naar huis
9. Respondent I
Auto naar Sluis
Parkeren
78
