Provinciale Staten
Ontwerpverslag Commissie Algemeen Bestuur, Financiën en Welzijn op 27 november 2013 PS2013-998 Aanwezig: VVD PvdA CDA PVV SP D66 GroenLinks ChristenUnie SGP 50PLUS PvdD GW
mw. M. Schriks, dhr. J. Sluiter dhr. M. Groot, mw. M. Moonen, dhr. P. Wanrooij mw. P. van den Born, dhr. H. Koster mw. P. Kouwenberg dhr. P. Lucassen, dhr. P de Vos dhr. Op de Haar, mw. F. van der Schalk dhr. W. van Eck, mw. M. Welschen dhr. P. van ’t Hoog, dhr. D. Vreugdenhil dhr. K. Ruitenberg dhr. R. Mulder dhr. L. de Groot
Voorzitter: secretaris: genodigden:
mw. R. Waardenburg mw. G. Buevink gedeputeerden dhr. J.J. van Dijk, dhr. J. Markink
1.
Opening en mededelingen Gedeputeerde Markink attendeert de commissie op de notitie Voortgang Social Return (PS2013-940).
2.
Spreekrecht voor burgers Burgemeester Keereweer (gemeente Groesbeek) spreekt in bij agendapunt 5, Vrijheidsmuseum WO2 (zie bijlage).
3.
Vaststelling agenda en inventarisatie rondvragen e e De agendaverzoeken 1 t/m 5 begrotingswijziging 2013 t.b.v. omgevingsdienst NoordVeluwe (PS2013-967) en Wijziging Subsidieregeling meerjarenprogramma’s Gelderland 2012 (PS2-2013-966) worden aan de agenda toegevoegd. Inventarisatie rondvragen: zie agendapunt 12.
4.
Vaststelling van het verslag van de vergadering op 30 oktober 2013 (PS2013-880) Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. De afspraken 60, 65 en 70 zijn afgedaan.
5.
Vrijheidsmuseum WO2 (PS2013-936) Burgemeester Keereweer spreekt in namens B&W van Groesbeek (zie bijlage). N.a.v. vragen uit de commissie antwoordt dhr. Keereweer dat Groesbeek drie musea heeft, die essentieel onderdeel zijn van de lokale economie. Daarom is het belangrijk dat het Nationaal Bevrijdingsmuseum, samen met de andere sitemusea, een essentieel onderdeel van het plan wordt. Dit komt in het voorstel en de presentatie van het Vfonds niet terug. Daarin staat het Vrijheidsmuseum centraal. De gemeenteraad heeft het ervoor over jaarlijks € 20.000 bij te dragen aan de exploitatie van het Nationaal Bevrijdingsmuseum. De exploitatie zal van jaar tot jaar fluctueren. De inschatting is dat een Vrijheidsmuseum leidt tot 5000 minder bezoekers voor het Bevrijdingsmuseum. Als het Bevrijdingsmuseum een volwaardig en integraal onderdeel uitmaakt van het plan is dat op te vangen. De VVD ziet kansen voor een vrijheidsmuseum, maar heeft zorg over de exploitatie. Er is een tekort berekend van € 150.000 ervan uitgaande dat Nijmegen en Gelderland nog gedurende drie jaar projectsubsidies toekennen. De VVD wil niet tot ver in de toekomst elke keer
de exploitatie aanvullen. De VVD wil een knip in het voorgestelde onderzoek: eerst moet er een haalbaarheidsonderzoek en een ondernemingsplan komen, waarin duidelijk wordt wat de haalbaarheid is van het museum; daarna volgt dan eventueel een besluit om de overige punten uit te werken. Daarnaast deelt de VVD de zorg van de sitemusea over hun bezoekersaantallen. Dat moet dus meegenomen worden in het onderzoek. De VVD vraagt in dit verband of Deelen in gesprek is met de provincie. De SP is het grotendeels eens met de VVD en wil dat ook het belang van de huidige gebruikers van De Vasim wordt meegewogen in het onderzoek. De stukken ademen de sfeer van haast maken. De SP wil voorkomen dat daardoor een tunnelvisie ontstaat. Het onderzoek moet diepgaander zijn dan nu wordt voorgesteld en onafhankelijk. Er moet een brede begeleidingscommissie komen waarin alle betrokkenen (voor- en tegenstanders) zijn vertegenwoordigd. Deze begeleidingscommissie moet het uit te voeren onderzoek breed dragen. D66 wil dat het herdenken goed in het onderzoek naar voren komt, want dat is de essentie. De sitemusea moeten in het onderzoek worden betrokken en het onderzoek moet duidelijk maken wat de economische spin-off is van het Vrijheidsmuseum. De kosten van het onderzoek zijn erg hoog. D66 stelt daarom voor het in delen te doen, waarbij het ondernemingsplan essentieel is. Het CDA constateert dat het concept Vrijheidsmuseum op de achtergrond dreigt te raken. Het onderzoek moet aantonen dat het Vrijheidsmuseum een versterking is van de programmering voor bevrijdingstoerisme. Er zijn daarnaast nog veel onzekerheden over financiën en aantallen onderzoekers. Voorkomen moet worden dat het een bodemloze put wordt. Dan kunnen we beter onze kaarten zetten op de bestaande musea. De PvdA wil dat twee hoofdpunten goed worden onderzocht: de positie van de sitemusea en andere kleine musea (o.m. het gevolg voor bezoekersaantallen) en de haalbaarheid van het museale concept. Het moet een onafhankelijk onderzoek zijn. Pas daarna kunnen we keuzes maken. De PvdA steunt het voorstel van GS. GroenLinks heeft waardering voor de ambities, maar ook zorgen. De sitemusea en andere kleine initiatieven hebben een eigenheid vanwege hun locatie. De vraag is wat er gebeurt met deze musea als er een groot nationaal museum komt. Kan er synergie worden gevonden? Een ander zorgpunt is het grote beslag op het cultuurbudget en het al ingecalculeerde exploitatietekort. Als het onderzoek dit plaatje alleen maar verder uitwerkt, raken we elkaar kwijt. De ChristenUnie is zeer positief over het concept. Daarom steunt de fractie het voorstel van GS om onderzoek te doen, zodat alle vragen kunnen worden beantwoord. Bij het onderzoek moet onderscheid gemaakt worden tussen deskundigheid en betrokkenheid. 50PLUS was sceptisch over nog een oorlogsmuseum en is daarom blij dat onderzoek wordt gedaan. Er moet gevreesd worden voor de positie van de sitemusea. Deze moeten dus bij het Vrijheidsmuseum betrokken blijven. Dat er een bestemming voor De Vasim is gevonden mag niet de reden zijn om het museum te vestigen. De fractie sluit zich aan bij de VVD t.a.v. het onderzoek. De SGP wil dat het bestaansrecht van het museum goed onderzocht wordt. De sitemusea moeten daarbij worden betrokken, want het gaat ook over hun bestaansrecht. De vraag is of de sitemusea er blijvend de vruchten van zullen plukken. De SGP steunt een goed onderzoek en het voorstel dat de VVD daarover heeft gedaan. De PVV ziet geen markt voor het museum en de begroting is nu al niet rond te krijgen. Er zijn allerlei - financiële - onduidelijkheden (o.m. te verwachten aantal bezoekers, sponsors). De bijdrage van de gemeente Nijmegen baart de grootste zorg: wat is de taxatiewaarde van het gebouw. Ook de positie van de Cultuurspinnerij en van de sitemusea is niet duidelijk. De PVV vindt dat er eerst een sluitende begroting moet komen, voordat een onderzoek wordt gedaan. M.b.t. het onderzoek steunt de PVV de inbreng van de VVD. De PvdDieren is voorstander van cultuur en musea, maar vindt dat er in dit geval te veel onduidelijkheden zijn. Bovendien uiten de initiatiefnemers nu ook allerlei bedenkingen. De fractie is het eens met de PVV dat een onderzoek overbodig is als de begroting, met ver-
2
moedelijk optimistische ramingen, nu al niet sluitend is. Gedeputeerde Van Dijk bespeurt steun voor het concept, maar ook veel vragen. Op de vragen die zijn gesteld wil het college ook antwoord. Het concept dat nu voorligt komt voort uit de wens van de drie sitemusea om het bevrijdingstoerisme te borgen en om het hele verhaal te kunnen vertellen. Een museum dat het hele verhaal vertelt is er niet in Nederland. Ook het concept vrijheid wordt nergens zo neergezet. Dat zo’n concept een aantrekkende werking kan hebben wordt aangetoond door het Rijks-, Van Gogh- en Stedelijk museum, die op loopafstand van elkaar liggen en daardoor meer (buitenlandse) toeristen trekken. Bovendien spendeert deze toerist ook in de directe omgeving. Vanaf 2008 is gewerkt aan een concept door de sitemusea. Het rapport dat nu voorligt is hun rapport. Het zijn vooral de gemeenten die hun zorgen uiten. Duidelijk is dat met name Overloon over enkele financieringsvraagstukken met het Vfonds zal willen praten, maar dat staat los van de steun voor het concept. Locatie is altijd belangrijk en De Vasim voldoet aan alle voorwaarden: het is een historische locatie, het gebouw is imposant en de omgeving is mooi. In de begroting die nu is gepresenteerd zit veel flexibiliteit. Er is geen exploitatiesubsidie opgenomen. Wel is projectsubsidie opgenomen, maar de provincie is een van de mogelijke opdrachtgevers daarvoor. Er zijn nu nog geen harde afspraken met sponsors omdat daarvoor duidelijkheid moet kunnen worden gegeven over de benodigde financiële middelen. Daarvoor moet onderzoek worden verricht. Op basis van dat onderzoek moet over een half jaar duidelijkheid te geven zijn. In de tussentijd zal hij PS informeren via notities. De oriënterende fase wordt nu afgesloten en de definitiefase start. Hij wil de verschillende elementen van het onderzoek gelijktijdig laten uitvoeren, zodat een vliegende start kan worden gemaakt. Hij zal in een vervolgvoorstel een onderbouwing geven voor de kosten van het onderzoek. Het enige dat hij op dit moment vraagt is een bijdrage van € 200.000 voor het onderzoek. Komt daaruit dat er meer geld nodig is: hij is niet bereid meer te investeren in het museum, garant te staan voor exploitatietekorten, of geld te geven aan de sitemusea. Er zijn geen toezeggingen gedaan aan het Vfonds, anders dan dat hij een voorstel aan PS zal voorleggen voor een bijdrage aan het onderzoek. Het succes van een museum hangt af van de kwaliteit van het museum. Als we erin slagen onder de geformuleerde voorwaarden een museum te stichten, dan zou het het eerste museum zijn zonder structurele bijdrage van de rijksoverheid. N.a.v. vragen in tweede termijn antwoordt hij in het vervolgvoorstel zal aangeven of Deelen in contact staat met de provincie. Er is een marktonderzoek/doelgroeponderzoek gedaan, maar het probleem is dat het Vrijheidsmuseum lastig te vergelijken is met bestaande musea. Hoe het met het eigendom van het gebouw zal gaan maakt deel uit van het onderzoek. De voorzitter concludeert dat het voorstel ter bespreking naar PS gaat. 6.
Uitvoeringsprogramma Gelderland Sport! 2014, financiën 2014 (PS2013-942) De PvdDieren steunt het voorstel niet, omdat het niet is beperkt tot stimuleren van breedtesport. De fractie is verbaasd dat een zesde kernsport wordt toegevoegd en vraagt zich af waarom dat tennis is geworden. De PVV vindt het naar voren halen van grote uitgaven een probleem. De SP heeft zich in het verleden uitgesproken tegen het beleid, maar is akkoord met het uitwerking die er nu ligt. De SGP beraadt zich op een standpunt. 50PLUS steunt het voorstel, onder meer omdat er geld is voor sport voor minder draagkrachtige kinderen en kan zich geheel vinden in het aanwijzen van tennis als zesde kernsport. Wel vraagt de fractie waarom schoolsport wordt gesubsidieerd. De ChristenUnie is door het voorstel niet op andere gedachten gebracht over de verantwoordelijkheid van provincie ten aanzien van sport.
3
GroenLinks vraagt waarom voor tennis als kernsport is gekozen. Over het jeugdsportfonds leest de fractie tegenstrijdige berichten in het voorstel. Waarom zoekt het college samenwerking met Noord-Brabant? Tot slot: het is goed om te kunnen lezen hoe het met de uitvoering staat. Het CDA sluit zich aan bij de slotopmerking van GroenLinks. De PvdA vindt het een goed voorstel. Sport, en met name breedtesport, is belangrijk. De VVD sluit zich aan bij het positieve geluid. Het is goed om te zien dat sport een positief effect heeft op de economie. De VVD omarmt de aanwijzing van tennis als breedtesport. Gedeputeerde Markink is blij met de positieve geluiden. Het programma begint goed te draaien, wat ook zichtbaar is in het investeringsritme. Het toevoegen van een kernsport is altijd een optie geweest. Daarvoor was tennis in beeld. Tennis is een grote sport en tennis voor minder-validen is daarbinnen een belangrijk onderdeel, waarmee Nederland zich onderscheidt. Het college wil de kans aangrijpen die zich voordoet nu de tennisbond het voornemen heeft zich te vestigen in Buren. Sport is niet meer verplicht in de lesprogramma’s. Het college wil daar niet in springen, maar specifieke programma’s aanbieden. Het jeugdsportfonds krijgt een subsidie in een afbouwend scenario. Ze moeten in drie à vier jaar op eigen benen kunnen staan. Gelderland werkt niet samen met Overijssel, omdat Overijssel nog maar heel weinig doet met sport. In Noord-Brabant zijn er wel aanknopingspunten en is het de bedoeling elkaar te versterken. De voorzitter constateert dat het voorstel als stemstuk naar PS gaat. 7.
Aanpassing Nota Verbonden partijen (PS2013-902) De PVV stelt voor “kan worden gecontroleerd” te wijzigen in “zal worden gecontroleerd”. De PvdA stelt voor verbonden partijen minder vaak tegen het licht te houden, om werk te besparen. Verder vraagt de PvdA of de provincie partner is in NovioTech Campus. De SP vraagt of bij alle verbonden partijen de scheiding van rollen binnen GS wordt ingevuld. GroenLinks mist de bijzondere relatie die we opbouwen met gemeenten die in de problemen zijn geraakt. Verder wordt er weinig ingegaan op de relatie met risicomanagement. Het CDA vindt het een prima voorstel en neemt de wijzigingsvoorstellen mee naar de fractie. Gedeputeerde Markink antwoordt dat op sommige onderdelen de scheiding van rollen al is doorgevoerd. Het college wil dat verder doorvoeren. Hij zal bijvoorbeeld als portefeuillehouder IBT niet meer in het bestuur van een omgevingsdienst zitting nemen. Ook voor Park Lingezegen en het Projectbureau herontwikkeling glastuinbouw Bommelerwaard wordt de scheiding van rollen doorgevoerd. NovioTech Campus is niet direct verbonden met de provincie. Dit loopt via Oost NV. Hij denkt dat het verstandig is één keer per jaar de toets te doen. Het is een lichte toets, waaraan niet heel veel werk is verbonden, maar het houdt ons wel scherp. Het aangaan van een verbonden partij moet bijdragen aan het provinciaal belang. In de nota zit op dit punt niet veel vrijblijvendheid. Hij heeft geen bijzonder voorkeur voor ‘kan’ of ‘zal’. Risicomanagement is een voortdurend punt van aandacht, ook ten aanzien van verbonden partijen. De provincie is met alle gemeenten op meer manieren verbonden, niet alleen met de gemeenten die in financiële problemen zijn geraakt. Hij wil ervoor waken het al te gecompliceerd te maken. De voorzitter constateert dat het voorstel als stemstuk naar PS gaat.
4
8.
Financiële Verordening Gelderland 2014 (PS2013-934) De PVV stelt voor social return te schrappen, want het is overbodig. De PvdA merkt het aan als hamerstuk, juist omdat social return erin is opgenomen. Het CDA vraagt of het college overweegt te lenen aan andere overheden. Gedeputeerde Markink antwoordt dat het opnemen van social return voortvloeit uit eerdere besluitvorming. Het college heeft de vraag of geleend gaat worden aan gemeenten op dit moment nog in beraad. De voorzitter concludeert dat het voorstel als stemstuk naar PS gaat.
9.
Slotwijziging begroting 2013 (PS2013-937) GroenLinks vraagt waarom deze wijzigingen niet in het jaarverslag worden opgenomen. De ChristenUnie vindt de motivering voor besluit 8 (bodemsanering Harderwijk) wat mager. De PVV vraagt hoe in Harderwijk wordt gesaneerd, want het moet wel goed gebeuren. Bij de gasfabriekterreinen Culemborg en Lochem vraagt de PVV wat de oorzaak is van de tegenvaller. Gedeputeerde Markink antwoordt dat zijns inziens de slotwijziging een transparantere werkwijze oplevert. Hij zal de Staten schriftelijk informeren over Harderwijk. Bij de gasfabrieken was de verontreiniging groter dan eerder ingeschat. De voorzitter constateert dat het voorstel als hamerstuk naar de Staten gaat, onder voorbehoud van de nadere informatie.
10.
e
e
1 t/m 5 begrotingswijziging 2013 t.b.v. omgevingsdienst Noord Veluwe (PS2013-967) De PvdA vindt het afrekenen van het oude verlof een aandachtspunt. De PVV stelt voor de hoogte van de eenmalige afkoopsom van het Gelders sociaal plan op te nemen. De VVD heeft er zorg over dat er nu toch weer geld bij moet, terwijl het de bedoeling was dat de RUD’s een besparing op zouden leveren. Gedeputeerde Markink merkt op dat er sprake is van een structurele verlaging van de provinciale bijdrage. De zienswijze heeft betrekking op afspraken over kosten. Wat de Omgevingsdienst doet druist in tegen de afspraken. Hij is geen voorstander ervan het bedrag van de afkoopsom in de zienswijze op te nemen. De zienswijze is vooral gericht op de systematiek. Met ingang van 2015 gaat de efficiencykorting in, maar hij sluit niet uit dat deze korting al eerder ingeboekt kan worden. De voorzitter concludeert dat het voorstel als stemstuk naar PS gaat.
11.
Wijziging Subsidieregeling meerjarenprogramma’s Gelderland 2012 (PS2-2013-966) De PvdA vraagt of de rapportage niet eenvoudiger kan. 50PLUS is het niet eens met het vervallen van de accountantsverklaring voor subsidies tot € 125.000. De PVV wijst erop dat de rapportage niet verplicht wordt gesteld. Gedeputeerde Markink wijst er dat ten hoogste vier keer per jaar een rapportage kan worden gevraagd. Het college probeert een praktische werkwijze te vinden, maar het ontslaat ons er niet van te controleren. Hetzelfde geldt voor accountantsverklaring. Via de Algemene Subsidieverordening heeft het college ook nog de mogelijkheid controle uit te oefenen, mocht er gerede twijfel zijn dat iets niet goed gaat. Hij is blij dat de commissie het heeft behandeld omdat het college zo snel mogelijk de kaders voor de subsidies uit de robuuste investeringsimpuls wil geven. De voorzitter concludeert dat het voorstel als hamerstuk naar PS gaat.
5
12.
Rondvraag. Broederenklooster: het CDA vraagt naar de stand van zaken. In juni heeft het CDA aan GS gevraagd om, voordat subsidie verstrekt wordt voor project Broederenklooster, te toetsen of er een goede business case is met een sluitende exploitatie, er reële aannames/uitgangspunten zijn gehanteerd, de risico’s beheersbaar zijn en of de gemeente voldoende weerstandsvermogen heeft om zelf de financiële risico’s van het project op te vangen. Gedeputeerde Van Dijk antwoordt dat het geld al beschikbaar is gesteld, want het valt onder het stadscontract met Zutphen. Ze zijn nog doende met het uitzoeken van allerlei zaken. Hij zal PS informeren via een mededelingenbrief. Kunstencluster: het CDA vraagt naar de stand van zaken. In juni heeft het CDA haar zorgen uitgesproken over de financiële haalbaarheid van de plannen. GS hebben toegezegd geen geld te stoppen in projecten waar geen voldoende onderbouwing aanwezig is, die niet inspelen op de marktvraag en waar de burgers geen vertrouwen in hebben. Tevens hebben GS toegezegd met een second opinion te komen. Gedeputeerde Van Dijk antwoordt dat is afgesproken dat er, als daar aanleiding toe is, een second opinion over onderdelen van een aangepast programma zou worden gevraagd. Arnhem heeft gisteren het subsidieverzoek ingediend. Ze hebben de plannen drastisch aangepast en veel gedaan met de aanbevelingen. In februari komt een voorstel naar PS. Het CDA tekent aan dat GS in juni een second opinion hebben toegezegd en geeft mee dat het verstandig is, als het plan sterk gewijzigd is, een second opinion of versterkte toets toe te passen om verder tijdverlies te voorkomen. Gedeputeerde Van Dijk zal ervoor zorgen dat de Staten kunnen constateren dat de plannen haalbaar en betaalbaar zijn.
13.
Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 20.25 uur. Arnhem, 3 december 2013, zaaknummer 2013-000017
6
Afsprakenlijst Commissie Algemeen Bestuur, Financiën en Welzijn (incl. afspraken uit PS) Nr. 62
Datum afspraak PS 20-3
69
AFW 15-5
70
PS 13-11
71
PS 13-11
72
PS 13-11
73
PS 13-11
Afspraak De evaluatie van het gebruik van de dienstauto zal aan PS worden toegezonden. Er zal daarbij ook worden gemeld wanneer gebruik is gemaakt van het OV. Zodra de onderhandelingen t.a.v. Wgr+ en DLG afgerond zijn wordt PS geïnformeerd en zullen ook de risico’s in kaart worden gebracht. Er zijn diverse opties in ontwikkeling, o.m. bij andere provincies, om gemeenten in een moeilijke financiële situatie te ondersteunen. Het college zal PS daarvan op de hoogte houden. N.a.v. amendement 13A21 geeft het college aan dat de samenvoeging van programma’s aansluit bij de algemene programmasystematiek. Wel zeggen GS toe de controleerbaarheid te willen verbeteren Het college komt bij de Voorjaarsnota 2014 terug op de opcenten motorrijtuigenbelasting (n.a.v. motie 13M43) Het college zegt toe de Begrotingsstukken met een aantal grafieken te verduidelijken (n.a.v. motie 13M65).
7
Uitvoering door GS
Termijn
GS
t.z.t.
GS
pm
De evaluatie vindt plaats in december.
GS
GS
juni 2014
GS
bij jaarrekening 2013
