Ontslagrecht
19-08-2008
17:17
Pagina 3
Inhoud Ten geleide
9
Hoofdstuk 1. Inleiding 1.1 Geschiedenis van het ontslagrecht 1.2 Abstract ontslagrecht in 1907 1.3 Causaal ontslagrecht na de oorlog 1.4 Flexibiliteit en zekerheid 1.5 Samenvatting
11 12 12 13 15 15
Hoofdstuk 2. Het systeem van het ontslagrecht 2.1 Het idioom 2.2 Overzicht van de wijzen van eindigen van arbeidsovereenkomsten 2.3 Gradaties van dwingendheid van wettelijke voorschriften 2.4 Open of gesloten systeem van ontslagrecht 2.5 Preventieve ontslagtoetsing en toetsing achteraf van de opzegging 2.6 Het normenstelsel: onrechtmatigheid, kennelijke onredelijkheid en onregelmatigheid 2.6.1 Onrechtmatigheid 2.6.2 Kennelijke onredelijkheid 2.6.3 Onregelmatigheid 2.6.4 De relatie tussen kennelijke onredelijkheid en onregelmatigheid 2.7 De ontbindingsprocedure
17 17 17 19 20 22 23
Hoofdstuk 3. Eindigen van rechtswege en beëindigen met wederzijds goedvinden 3.1 Dood van de werknemer 3.1.1 Overlijdensuitkering 3.1.2 Korting 3.1.3 Geen afwijking mogelijk 3.2 Dood van de werkgever 3.3 Einde door wilsovereenstemming 3.3.1 Aanbod en aanvaarding 3.3.2 Beëindigingsovereenkomst 3.3.3 Wilsgebreken 3.3.4 Pro forma-ontbinding 3.4 Eindigen van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 3.4.1 Voorafgaande opzegging 3.4.2 Tussentijdse opzegging 3.4.3 Voortzetting zonder tegenspraak 3.4.4 Ragetlie-regel 3.4.5 Reeks overeenkomsten 3.4.6 Begin- en einddatum 3.4.7 Duur van een project
29
Maklu
23 24 24 26 26
29 29 30 30 31 31 31 32 33 35 37 37 38 40 41 42 43 43
3
Ontslagrecht
19-08-2008
17:17
Pagina 4
HANDBOEK ONTSLAGRECHT
3.5 3.6
Maximum duur Ontbindende voorwaarde
44 45
Hoofdstuk 4. Opzegging 4.1 Inleiding 4.2 De opzegging 4.3 Het algemene opzegverbod 4.3.1 Het opzegverbod van artikel 6 BBA 4.3.2 Toepasselijkheid BBA 4.3.3 Artikel 6 BBA: ontslagvergunning 4.3.4 Procedure 4.3.4.1 Aanvraag ontslagvergunning 4.3.4.2 Voortgang van de procedure 4.3.4.3 Het besluit 4.3.4.4 Bezwaar en beroep 4.3.5 De toetsingsmaatstaf 4.3.5.1 Ontslag wegens bedrijfseconomische redenen 4.3.5.2 Uitwerking afspiegelingsbeginsel 4.3.5.3 Uitzonderingen 4.3.5.4 Collectief ontslag 4.3.5.5 Andere dan bedrijfseconomische gronden 4.4 De bijzondere opzegverboden 4.4.1 Ziekte 4.4.2 Zwangerschap 4.4.3 Dienstplicht 4.4.4 OR lidmaatschap 4.4.5 Vakbondslidmaatschap 4.4.6 Verlof lidmaatschap van vertegenwoordigende organen 4.4.7 Ouderschapsverlof 4.4.8 Overgang van onderneming 4.4.9 Zondagsarbeid 4.4.10 Voorafgaande toestemming van de kantonrechter 4.4.11 Uitzondering 4.5 Opzegverboden gelijke behandeling 4.6 Termijnen en sancties 4.6.1 Vernietiging 4.6.2 Onregelmatige opzegging 4.6.3 Kennelijk onredelijk ontslag 4.6.4 Acties: alternatieven
47 47 47 48 48 48 50 51 51 52 54 55 55 56 58 68 70 71 73 74 75 75 76 76 77 77 77 77 78 78 79 79 79 81 83 84
Hoofdstuk 5. De kennelijke onredelijkheid van het ontslag 5.1 Kennelijk onredelijk ontslag 5.2 De vrijheid van de rechter en de voorbeelden van 7:681 lid 2 BW 5.2.1 Rechterlijke vrijheid 5.2.2 Voorbeelden 5.2.3 Onrecht: de wetgever en de partijbeslissing 5.2.4 Bewijslast
87 87 87 88 89 94 97
4
Maklu
Ontslagrecht
19-08-2008
17:17
Pagina 5
INHOUD
5.3 5.4
De vergoeding naar billijkheid en het herstel van de dienstbetrekking 98 Kennelijk onredelijk ontslag en de kantonrechtersformule 99
Hoofdstuk 6. Ontslag op staande voet 6.1 De dringende reden 6.1.1 Dringende reden voor de werkgever 6.1.1.1 Dringendheid 6.1.1.2 Gerechtvaardigdheid van het ontslag 6.1.1.3 Wettelijke voorbeelden 6.1.1.4 Meerdere feiten 6.1.2 Dringende reden voor de werknemer 6.2 Zorgvuldig onderzoek 6.2.1 Schorsing hangende het onderzoek 6.3 Onverwijldheid 6.3.1 Voorwaardelijk ontslag op staande voet 6.4 Gelijktijdige mededeling 6.5 Bewijslast 6.6 Sancties 6.6.1 Ontbinding voor zover vereist 6.6.2 Schadeplichtigheid 6.7 Bijzondere positie bestuurder 6.8 Praktijk
103 103 103 105 107 109 110 111 112 113 114 115 117 117 118 118 119 120 120
Hoofdstuk 7. De ontbinding van de arbeidsovereenkomst 7.1 Inleiding 7.2 De extrajudiciële procedure 7.3 Ontbindingsgronden 7.3.1 Dringende redenen 7.3.2 Veranderingen in de omstandigheden 7.3.3 De vergoeding 7.3.4 De kantonrechtersformule 7.3.5 Vergoeding en ontbinding op verzoek van de werknemer 7.3.6 ‘Habe nichts’- en ‘habe wenig’-excepties 7.4 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst onder voorwaarden 7.5 Ontbinding en de opzegverboden 7.6 Ontbinding voor zover vereist 7.6.1 Ontvankelijkheid voorwaardelijk verzoek 7.6.2 Switch nietigheid/onregelmatigheid, kennelijk onredelijk ontslag 7.6.3 Opeisbaarheid ontbindingsvergoeding 7.7 Pro forma-ontbinding 7.8 Partiële ontbinding 7.9 Hoger beroep en cassatie van ontbindingsbeschikkingen 7.10 Ontbinding en herroeping 7.11 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst, samenloop met de CWI-procedure
121 121 122 123 125 127 128 129 136 138 140 141 144 145 147
Maklu
148 149 149 150 153 155
5
Ontslagrecht
19-08-2008
17:17
Pagina 6
HANDBOEK ONTSLAGRECHT
7.12 7.13 7.14 7.15 7.16 7.17 7.18 7.19
Ontbinding kan niet met terugwerkende kracht Ontbinding op termijn Ontbinding en internationale aspecten Ontbinding en fictieve opzegtermijn Ontbinding en collectief ontslag Ontbinding en Sociaal Plan Ontbinding en mediation De ontbinding op grond van wanprestatie
157 158 160 161 162 163 164 165
Hoofdstuk 8. Na de beëindiging 8.1 Inleiding 8.2 Praktische afhandeling 8.2.1 Financiële afrekening 8.2.1.1 Eindafrekening 8.2.1.2 Verrekening 8.2.1.3 Bedrijfseigendommen 8.2.2 Getuigschrift 8.3 Bijzondere bedingen 8.3.1 Studiekostenbeding 8.3.1.1 Voorwaarden geldigheid 8.3.1.2 Redelijkheid en billijkheid 8.3.2 Concurrentiebeding 8.3.2.1 Meerderjarigheid 8.3.2.2 Schriftelijkheidseis 8.3.2.3 Verlenging of wijziging dienstverband: concurrentiebeding opnieuw overeenkomen? 8.3.2.4 Formulering en uitleg 8.3.2.5 Beperking en matiging 8.3.2.6 Status van het concurrentiebeding in bijzondere situaties 8.3.2.7 Onrechtmatige concurrentie 8.3.2.8 Profiteren van overtreding van concurrentiebeding 8.3.3 Relatiebeding 8.3.4 Geheimhoudingsbeding 8.3.5 Klokkenluiders 8.3.6 Optievervalbeding 8.4 Werkgeversaansprakelijkheid 8.5 Werkloosheid 8.5.1 Verwijtbare werkloosheid 8.5.2 Fictieve opzegtermijn
167 167 167 167 168 170 171 171 173 173 174 175 177 178 179 180
Hoofdstuk 9. Diversen 9.1 Proeftijd 9.1.1 Inleiding 9.1.2 De proeftijdregeling 9.1.3 Proeftijd en ontslag 9.1.4 Misbruik van recht
199 199 199 199 200 200
6
182 183 184 186 187 188 189 190 192 193 194 195 196
Maklu
Ontslagrecht
19-08-2008
9.2
9.3 9.4 9.5
9.6
17:17
Pagina 7
9.1.5 Opzegverboden 9.1.6 Goed werkgeverschap Beëindiging en arbeidsongeschiktheid 9.2.1 Einde tweejaarstermijn 9.2.2 Naleving reïntegratieverplichtingen 9.2.3 Ontbinding en arbeidsongeschiktheid 9.2.4 Beëindiging en Ziektewet 9.2.5 Ziek-uit-dienstmeding vereist bij einde dienstverband 9.2.6 Beëindiging en zwangerschap 9.2.6.1 Mededelingsplicht? 9.2.6.2 Proeftijd en zwangerschap 9.2.6.3 Beëindiging wegens andere reden Doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd 9.3.1 Leeftijdsdiscriminatie Sociaal plan 9.4.1 Sociaal plan en vaststellingsovereenkomst Insolventie 9.5.1 Inleiding 9.5.2 Ontslag tijdens faillissement 9.5.3 De doorstart 9.5.4 Surseance van betaling De statutair bestuurder 9.6.1 Inleiding 9.6.2 Benoeming; dubbele rechtsbetrekking 9.6.3 Ontslag uit de rechtspersonenrechtelijke relatie 9.6.4 Ontslag uit de arbeidsrechtelijke relatie 9.6.5 Uitzonderingen op de toepassing ‘gewoon’ ontslagrecht 9.6.5.1 Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen (BBA) 9.6.5.2 Herstel dienstbetrekking 9.6.5.3 Bevoegde rechter 9.6.6 Complicaties ontslag statutair bestuurder
201 202 203 203 204 205 206 207 207 208 208 209 209 211 212 217 218 218 218 222 222 223 223 223 223 224 225 225 225 226 226
Uitleiding
227
Lijst van afkortingen
229
Bibliografie
231
Trefwoordenregister
235
Maklu
7
